intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Người lính trở về sau chiến tranh với mặc cảm “ăn mày dĩ vãng’ trong tiểu thuyết Chu Lai"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
113
lượt xem 21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người lính hay còn gọi bằng nhiều tên khác là binh sĩ, binh lính, quân lính, lính, lính tráng, sĩ tốt, quân nhân, chiến sĩ... là một thành viên phục vụ trong thành phần của lực lượng vũ trang quốc gia, hoặc một đơn vị quân đội. Hầu hết những người lính đều có khả năng chiến đấu. Khi thuê một người lính phục vụ trong quân đội nước ngoài sẽ được gọi là lính đánh thuê. Ngày nay ở nhiều quốc gia hiện đại thuật ngữ người lính bao gồm cả sĩ quan, hạ và hạ sĩ trong lực...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Người lính trở về sau chiến tranh với mặc cảm “ăn mày dĩ vãng’ trong tiểu thuyết Chu Lai"

  1. NG¦êI LÝNH TRë VÒ ... TIÓU THUYÕT CHU LAI, TR. 48-55 TèNG THÞ THU QUY£N NG¦êI LÝNH TRë VÒ SAU CHIÕN TRANH VíI MÆC C¶M “¡N MµY DÜ V NG’ TRONG TIÓU THUYÕT CHU LAI TèNG THÞ THU QUY£N (a) Tãm t¾t. Sè phËn ng−êi lÝnh trë vÒ sau chiÕn tranh lµ mét vÊn ®Ò næi bËt trong tiÓu thuyÕt Chu Lai. Bµi viÕt nµy nh»m thÓ hiÖn bi kÞch cña ng−êi lÝnh thêi hËu chiÕn víi mÆc c¶m "¨n mµy dÜ v·ng" cïng víi nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt t−¬ng øng t¹o nªn chiÒu s©u vµ sù míi mÎ cho tiÓu thuyÕt Chu Lai. C uéc kh¸ng chiÕn b¶o vÖ nÒn ®éc trong cuéc” [2, tr.87]. Cã thÓ kÓ ®Õn lËp cña d©n téc víi biÕt bao chiÕn hµng lo¹t c©y bót cã ®ãng gãp næi bËt c«ng anh dòng, ®au th−¬ng vµ mÊt m¸t cho sù chuyÓn h−íng, c¸ch t©n ®Ò tµi ®· ®i qua mÊy m−¬i n¨m. ThÕ nh−ng viÕt vÒ chiÕn tranh vµ ng−êi lÝnh c¸ch chiÕn tranh ch−a thÓ lµ c©u chuyÖn cña m¹ng nh− NguyÔn Minh Ch©u, Lª Lùu, ngµy h«m qua, vÉn cßn ®ã nh÷ng d− ©m, NguyÔn Träng O¸nh, B¶o Ninh, NguyÔn hËu qu¶ hiÖn h÷u: nh÷ng vÕt th−¬ng TrÝ Hu©n, KhuÊt Quang Thôy; vµ Chu trªn c¬ thÓ cùu binh, nh÷ng di chøng Lai lµ mét trong nh÷ng c©y bót sung søc kÐo dµi trªn c¬ thÓ ®øa trÎ mang trong nhÊt vÒ ®Ò tµi nµy. m×nh chÊt ®éc da cam, sè phËn cña Lµ mét trong sè nhµ v¨n viÕt sau nh÷ng ng−êi phô n÷ qu¸ løa nhì th×... chiÕn tranh, l¹i lµ ng−êi lÝnh cÇm sóng tÊt c¶ ®iÒu ®ã nh− mét ¸m ¶nh ®èi víi tr−íc khi cÇm bót, s¸ng t¸c cña Chu Lai nh÷ng ai tõng ®i qua chiÕn tranh vµ ®· “trong mÊy chôc n¨m qua d−êng nh− mét thêi cÇm sóng. hÕt th¶y nh÷ng g× ®· viÕt vµ s¾p viÕt ra Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn ®©y ®Òu kh«ng tr¸nh khái c¸i vßng thø s¸u, trong lÜnh vùc v¨n hãa v¨n c−¬ng to¶ l¹ k× cña nh÷ng c¶m xóc chiÕn nghÖ, ®æi míi ®· trë thµnh nhu cÇu trËn” [3, tr.176]. Nh©n vËt ng−êi lÝnh kh«ng chØ ®èi víi ng−êi th−ëng thøc mµ cña Chu Lai kh«ng chØ ®−îc thÓ hiÖn cßn cña chÝnh c¸c nhµ v¨n. Cho nªn sau trong chiÕn tranh mµ hä cßn ®−îc ®Æt khi chiÕn tranh kÕt thóc, v¨n häc nãi trong v« vµn mèi quan hÖ phøc t¹p cña chung vµ v¨n xu«i viÕt vÒ chiÕn tranh cuéc sèng thêi hËu chiÕn. Mét trong ®· cã nh÷ng chuyÓn ®éng vµ thùc sù ®· nh÷ng ®Æc tr−ng cña ngßi bót Chu Lai cã nh÷ng thay ®æi, ®Æc biÖt lµ tõ cuèi lµ ®Æt ng−êi lÝnh thêi b×nh trong mèi thËp niªn t¸m m−¬i. S¸ng t¸c cña c¸c quan hÖ víi qu¸ khø. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· nhµ v¨n ®· “tr×nh bµy, ph¸t hiÖn chiÒu t¹o nªn chiÒu s©u, søc hÊp dÉn vµ sù s©u phøc t¹p, nh÷ng ®iÒu ch−a kÞp míi mÎ cho tiÓu thuyÕt Chu Lai. kh¸m ph¸ vÒ nã”- ®iÒu mµ tr−íc ®©y v¨n 1. ChiÕn tranh kÕt thóc, nhiÒu häc th−êng nÐ tr¸nh. “Sù thËt vÒ chiÕn ng−êi lÝnh trë vÒ nh÷ng t−ëng ®· qua tranh h«m nay ®−îc nh×n nhËn l¹i lµ thêi bom ®¹n, thêi mµ sù sèng vµ c¸i mét sù thËt ®· tr¶i qua nh÷ng n¨m chÕt chØ c¸ch nhau trong gang tÊc, hä sÏ th¸ng day døt, tr¨n trë trong t©m hån nhµ v¨n. H¬n thÕ, nã thùc sù lµ nh÷ng ®−îc sèng qu·ng ®êi yªn ¶, th− th¸i bï nÕm tr¶i cña ng−êi “chÞu trËn”, “ng−êi l¹i nh÷ng ngµy trËn m¹c vµo sinh ra tö, NhËn bµi ngµy 25/6/2008. Söa ch÷a xong 06/10/2008. 48
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 trong Nçi buån chiÕn tranh cña B¶o nh−ng phÇn lín hä trë nªn l¹c thêi, ng¬ ng¸c, “hä chØ th¹o cã mét nghÒ lµ ®¸nh Ninh lu«n sèng lÉn lén gi÷a hai miÒn giÆc, kh«ng ai trong sè hä kÞp chuÈn bÞ thùc -¶o, qu¸ khø- hiÖn t¹i bÞ xo¸ nhoµ cho m×nh hµnh trang cÇn thiÕt ®Ó b−íc ranh giíi. Qu¸ khø ®· trë thµnh nçi ¶m vµo cuéc sèng ®êi th−êng nªn hä va ®©u ¶nh th−êng trùc, nãng báng trong anh: vì ®Êy” [Vßng trßn béi b¹c, tr.158]. §èi “Cuéc ®êi t«i k× thùc cã kh¸c nµo con víi hä viÖc trë vÒ víi cuéc sèng thêi b×nh thuyÒn b¬i ng−îc dßng s«ng kh«ng ngõng bÞ ®Èy lïi vÒ dÜ v·ng.” [Nçi buån “mÖt qu¸! mÖt gÊp tr¨m lÇn ®¸nh giÆc”. chiÕn tranh, tr.50]. Thùc ra chÝnh lµ MÆt kh¸c, do ý thøc lu«n coi träng c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ céi nguån mµ ng−êi lÝnh Kiªn ®ang sèng l¹i víi qu¸ khø. KÝ øc ®· ®¸nh ®æi b»ng x−¬ng m¸u, kh«ng t×nh yªu vµ kÝ øc chiÕn tranh kÕt thµnh chÊp nhËn lèi sèng xuèng cÊp vÒ ®¹o ®øc sinh lùc gióp anh chèng ®ì nh÷ng khã nªn hä tù t¸ch m×nh ra khái céng ®ång, kh¨n, ®æ vì c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn trë thµnh ng−êi ngoµi cuéc. ChÝnh v× trong hiÖn t¹i ®Ó cã thÓ lµm c«ng viÖc vËy, hä h−íng vÒ qu¸ khø, “®i t×m dÜ mµ m×nh yªu thÝch, dï nh− anh tù nhËn v·ng” nh− mét lÏ tÊt yÕu. Qu¸ khø tån lµ mét nhµ v¨n cÊp ph−êng. Quy trong Chim Ðn bay cña NguyÔn t¹i víi nh÷ng gi¸ trÞ vÜnh h»ng, lµ n¬i con ng−êi sèng hÕt m×nh v× lý t−ëng, mäi TrÝ Hu©n trë vÒ sau hoµ b×nh ®−îc bï tèt xÊu ®Òu ®−îc béc lé ®Õn tËn cïng, cã ®¾p xøng ®¸ng víi nh÷ng g× chÞ ®· cèng nh÷ng gi©y phót vinh quang, hµo hïng, hiÕn trong chiÕn tranh. Nh−ng qu¸ khø niÒm vui ngät ngµo nh−ng còng cã c¶ víi nh÷ng bi kÞch cña nã vÉn m·i ®eo nh÷ng nçi buån ®au. Víi ng−êi lÝnh, ®¼ng, in s©u vµo sè phËn chÞ “qu¸ khø cuéc sèng ngµy x−a Ýt cã bon chen, vô t−ëng nh− mçi lóc mét lïi xa vµo t©m lîi… trong khi ngµy nay th× qu¸ − bén trÝ, nh−ng víi chÞ, qu¸ khø lu«n lu«n cã bÒ, hçn t¹p. Ngµy x−a, con ng−êi chØ lo mÆt trong nh÷ng viÖc lµm cña hiÖn t¹i, chèng ®ì víi kÎ thï b»ng x−¬ng b»ng liÒn m¹ch víi hiÖn t¹i” [Chim Ðm bay, thÞt, kÎ thï cña giai cÊp, cña d©n téc. tr.171]. ChÞ ®· suy nghÜ vµ tr¨n trë Ngµy nay, khi vÊn ®Ò c¸i chÕt kh«ng cßn nhiÒu ®ªm bëi c©u hái: LiÖu nh÷ng lµ nçi lo cô thÓ n÷a th× hä ph¶i ®èi mÆt ng−êi vî, ng−êi con cña nh÷ng tªn ¸c «n víi biÕt bao khã kh¨n trong cuéc m−u ngµy x−a chÞ giÕt hiÖn ®ang sèng ra sao? sinh ®êi th−êng. V× lÏ ®ã ng−êi lÝnh ®· Nh÷ng g× ®ang c¶n trë hä sèng? Cã o¸n t×m cho m×nh ph−¬ng thøc ®Ó ch÷a c¨n tr¸ch g× chÞ kh«ng?... ChÞ nhí vÒ qu¸ bÖnh tinh thÇn lµ ru m×nh trong kÝ øc khø nh− t×m mét sù chia sÎ, bï ®¾p cho cña c¸i thêi ®· qua. Hä t×m ®Õn qu¸ khø nh÷ng thiÖt thßi, mÊt m¸t cña ng−êi chÝnh lµ t×m ®Õn ®iÓm tùa cho sù cøu rçi kh¸c. §ã lµ mét tÊm lßng nhËn hËu, vÞ linh hån, t×m ®Õn sù thanh th¶n vµ b×nh tha ®Çy th«ng c¶m cña mét ng−êi phô yªn trong t©m hån gi÷a c¸i ån µo, n¸o n÷ ®· ®i qua chiÕn tranh. Còng cã thÓ nhiÖt cña thêi buæi kinh tÕ thÞ tr−êng. kÓ thªm vÒ Giang Minh Sµi trong Thêi Hä t×m vÒ c¸c gi¸ trÞ mét thêi ®· bÞ ®¸nh xa v¾ng (Lª Lùu), §«ng trong Mïa l¸ c¾p trong cuéc sèng ®êi th−êng kh«ng rông trong v−ên (Ma V¨n Kh¸ng), TuÊn yªn tÜnh, kh«ng chÞu yªn tÜnh. Kiªn trong Kh«ng ph¶i trß ®ïa (KhuÊt Quang 49
  3. NG¦êI LÝNH TRë VÒ ... TIÓU THUYÕT CHU LAI, TR. 48-55 TèNG THÞ THU QUY£N Thôy)... lµ nh÷ng con ng−êi ch−a hoÆc “con ném r¬m khèn khæ gi÷a c¸nh ®ång ®êi ®Çy gi«ng b·o” [¡n mµy dÜ v·ng, kh«ng hßa nhËp ®−îc víi ®êi sèng hËu chiÕn trong khi nh÷ng n¨m th¸ng cña tr.6]. Anh di c− vµo Nam nh− “c¸nh thêi kú chiÕn tranh trong ký øc hä lu«n chim trèn rÐt muén mµng” còng b¾t ®Çu lu«n lµ mét thêi huy hoµng, ®Ñp ®Ï. b»ng mét sù ¸m ¶nh qu¸ khø, mét t©m tr¹ng ch¸n ch−êng, mÖt mái cña mét 2. Ng−êi lÝnh trë vÒ sau chiÕn tranh ng−êi bÞ cuéc ®êi dån ®uæi ®Õn tËn cïng. trong tiÓu thuyÕt cña Chu Lai ®Òu cïng Khi hiÖn t¹i “ng−êi ta b¶o nhau quay cã mÉu sè chung khi t×m vÒ "dÜ v·ng" ®ã l−ng l¹i víi qu¸ khø hÕt råi”, anh t×m vÒ nh−ng mÆt kh¸c hä cßn cã nhiÒu lý do, nh÷ng ngµy ®au th−¬ng, l·ng m¹n x−a, môc ®Ých kh¸c nhau: Linh trong Vßng t×m vÒ ®ång ®éi… còng lµ ®Ó chän cho trßn béi b¹c nhiÒu lóc kh«ng chÞu næi sù m×nh c¸ch sèng h«m nay. Anh lu«n bÞ x« bå cña cuéc sèng h«m nay, chØ muèn qu¸ khø ®eo b¸m ®Ó råi lóc nµo còng ë x¸ch ba l« ra ®i, chØ muèn trë vÒ rõng ®Ó trong tr¹ng th¸i ph©n th©n: “Con ng−êi mong t×m ®−îc “ c¸i tiÕt tÊu dån dËp cña khèn khæ cña t«i bao nhiªu n¨m trêi cø ®¬n vÞ”, ®Ó kh«ng ph¶i lµ “thø cña nî t¸ch ra lµm hai, c¸i phÇn sèng nÕm n¸p cña gia ®×nh”. V× gia ®×nh mµ anh ®· mïi vÞ ngät cña phÇn chÕt vµ c¸i phÇn g¾ng g−îng sèng ®Ó trë vÒ nh−ng còng chÕt l¹i kh«ng ngõng day døt lµm t×nh v× gia ®×nh mµ giê ®©y anh c¶m thÊy xãt lµm téi phÇn sèng” [¡n mµy dÜ v·ng, xa, trèng v¾ng. Anh kh«ng mÊt trong tr.360]. Hai Hïng t×m vÒ céi nguån cña trËn m¹c nh−ng anh l¹i mÊt ®i nh÷ng g× qu¸ khø trong c¸i nh×n thuû chung cã thÓ mÊt trong ®êi th−êng, ®ã lµ tuæi nh©n ¸i “Cuéc ®êi mét th»ng lÝnh giµ trÎ, t×nh yªu, sù hoµ hîp víi gia ®×nh, cßn cã g× kh¸c lµ kh«ng ngu«i h−íng vÒ lßng tin cËy cña b¹n bÌ, x· héi… “ mÊt dÜ v·ng vµ cÇu mong cho c¸i dÜ v·ng Êy ®Õn chØ cßn lµ c¸i b· mang mïi l¸ thèi”. lu«n lu«n trong lµnh, ch©n thµnh “[¡n Cho nªn “gÇn ®©y anh hay sinh tËt nhí mµy dÜ v·ng, tr.34]. Trong c¸i h−íng vÒ rõng. Nhí thµnh bÖnh, thµnh tiÕc nuèi” qu¸ khø cña anh nghe sao thËt ngËm [Vßng trßn béi b¹c, tr.14], chØ cÇn “mét ngïi, xãt xa.: “¡n mµy µ? ¡n mµy… tia n¾ng, mét c¬n m−a, mét d¸ng h×nh Nghe ®· s−íng ch−a? Nh−ng ®óng qu¸ con g¸i mÆc ¸o mµu ®en réng tay còng ®i råi. ¡n mµy. KÎ ¨n mµy dÜ v·ng" [¡n ®Èy anh nhí ng−îc vÒ nh÷ng ngµy n¨m mµy dÜ v·ng, tr.34]. x−a Êy. Nhí bµng hoµng nh− kh«ng bao Còng nh− Hai Hïng, S¸u NguyÖn giê cã l¹i ®−îc n÷a” [Vßng trßn béi b¹c, trong Ba lÇn vµ mét lÇn lu«n nhí vÒ qu¸ tr.15]. §èi víi anh t×m vÒ dÜ v·ng lµ khø, muèn léi ng−îc dßng kÝ øc khi hiÖn ®−îc “ trë l¹i nh÷ng n¨m th¸ng thªnh t¹i “lßng ng−êi næi nªnh’, mäi gi¸ trÞ cã thang. Thªnh thang sèng vµ c¶ thªnh nguy c¬ bÞ ®¶o lén: “ChiÕn tranh …th× thang chÕt. Mét ba l«, mét sóng tßng ra trong cuéc m−u sinh con ng−êi nhiÒu khi mÖt mái qu¸, t−ëng chõng nh− teng ch¶ bËn bÞu g×. NhÑ tªnh vµ thanh kh«ng muèn nh¾c nhí g× vÒ nã, kh«ng th¶n” [Vßng trßn béi b¹c, tr.15]. thÝch ai nãi vÒ nã nh−ng tù s©u th¼m Cßn Hai Hïng trong ¡n mµy dÜ trong c¨n nguyªn mçi ng−êi, chØ cÇn v·ng sau chiÕn tranh ®· trë thµnh mét 50
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 mét tiÕng ®éng nhÑ nh− tiÕng c¸ quÉy gi¶n, ®Çy phøc t¹p, S¸u NguyÖn l¹i n−íc kia th«i lµ nã sÏ thøc dËy kh«ng ån kh¨ng kh¨ng nhËn téi vÒ m×nh vµ µo, kh«ng khoa tr−¬ng nh− mét c¸i g× kh«ng muèn nhËn ra chÞ nh−ng víi sù qu¸ ®çi thiªng liªng, ¸m ¶nh, ch¼ng thÓ gióp ®ì cña mäi ng−êi, sù thËt vÒ con nµo bøt ra cho ®−îc” [Ba lÇn vµ mét lÇn, ng−êi anh ®· ®−îc lµm s¸ng tá. ót tr.155]. Thªm kh«ng ®¬n ®éc trªn con ®−êng t×m Ng−êi lÝnh t×m vÒ dÜ v·ng cßn lµ vÒ dÜ v·ng mµ cßn cã thªm nh÷ng ng−êi cuéc “truy t×m” sù thËt. Cuéc gÆp gì bÊt lÝnh ®ång hµnh nh− Ba §Èu, bëi ®èi víi ngê víi Ba S−¬ng cµng th«i thóc Hai hä dï hiÖn t¹i cã thay ®æi ®Õn ®©u th× Hïng ®i t×m sù thËt vÒ c¸i chÕt cña c«. nh÷ng g× ®· tr¶i qua trong qu¸ khø ®Òu ¸m ¶nh suèt phÇn ®êi cßn l¹i cña Hai ph¶i ®−îc tr©n träng. PhÈm chÊt cña Hïng chÝnh lµ h×nh ¶nh Ba S−¬ng víi ng−êi lÝnh lu«n nh¾c nhë hä ph¶i hµnh nh÷ng “nuèi tiÕc, kh¾c kho¶i” vµ sù “day ®éng v×: “cuéc sèng ®ang tèt ®Ñp lªn døt ngät ngµo”. Ba S−¬ng - ng−êi con tõng ngµy nh−ng ®iÒu ¸c, c¸i ¸c vÉn g¸i anh yªu trong suèt cuéc ®êi m×nh, ®· ®ang tån t¹i, vÉn ®ang cßn lÈn khuÊt cïng vµo sinh ra tö, tõng tr¶i qua thËt nhiÒu ë nh÷ng gãc tèi, tinh vi h¬n, nh÷ng ngµy th¸ng h¹nh phóc quý gi¸ vµ ®éc ®Þa h¬n vµ còng hoµnh hµnh h¬n” thiªng liªng nhÊt trong chiÕn tranh, lµ [Ba lÇn vµ mét lÇn, tr.359]. t−îng tr−ng cho mét phÇn ®êi ®Ñp ®Ï Còng cã nh÷ng ng−êi lÝnh t×m vÒ dÜ nhÊt cña anh, nay bçng nhiªn l¹i hiÖn v·ng nh− ®Ó nÝu kÐo sù ®æ vì, r¹n nøt ra tr−íc m¾t anh b»ng x−¬ng b»ng thÞt cña h¹nh phóc gia ®×nh trong hiÖn t¹i lµ mét bµ gi¸m ®èc T− Lan sang träng nh− Nam, Th¶o trong Phè: Th¶o “cuèng ®ang chèi bá qu¸ khø mµ anh t«n thê. quýt ®i t×m, t×m c¸i c¶m gi¸c ng−îc l¹i”, Cã thÓ nãi, trong cuéc hµnh tr×nh x¸c “cè h×nh dung, cè t−ëng t−îng, cè ®Æt minh sù thËt, anh ®ang lÇn ®−êng t×m m×nh vµo mµu trêi c¸i ®ªm xa x«i Êy” vÒ víi nh÷ng gi¸ trÞ vÜnh h»ng cña qu¸ [Phè, tr.300] nh−ng “cµng t×m cµng v« khø mµ bÒ ngoµi tr«ng anh nh− mét kÎ ©m tÝn”. Cßn Nam “cè nãi, cè c−êi, cè “lÈn thÈn” ®i bªn lÒ cuéc sèng hçn t¹p. nh¾c l¹i nh÷ng chi tiÕt kØ niÖm x−a cò Anh ®i vÒ miÒn T©y Nam Bé lµ ®i vÒ víi ®Ó kÐo chÞ vÒ m¶nh chiÕn tranh trong nh÷ng ngµy ®¸ng nhí vµ ®¸ng sèng ®êi th−êng, mét m¶nh thiªn nhiªn trong nhÊt cña cuéc ®êi, mong t×m l¹i qu·ng lßng ®« thÞ” [Phè, tr.299], cè t¹o l¹i “c¸i ®êi x−a Çm µo tiÕng sãng mµ l¹i v« cïng c« Th¶o b¸c sü qu©n y ®éi mò tai bÌo, yªn tÜnh. quÇn x¾n cao ®i trong rõng Êy” [Phè, ót Thªm trong “Ba lÇn vµ mét lÇn” tr.298] nh−ng tÊt c¶ ®· muén mµng, trë vÒ qu¸ khø ®Ó t×m hiÓu nguyªn nh©n Th¶o vÉn ra ®i theo tiÕng gäi cña mét ph¹m téi cña S¸u NguyÖn víi mong t×nh yªu míi. Qu¸ khø kh«ng ®ñ søc muèn ®−îc minh oan cho anh, ®Ó lµm nhiÖm mµu ®Ó ®em l¹i cho hä sù an sèng l¹i mét S¸u NguyÖn - thÇn t−îng b»ng. Hä cµng nÝu kÐo th× sù gi·n në vÒ trËn m¹c vµ còng lµ nçi nhí th−¬ng kho¶ng c¸ch gi÷a h«m nay vµ h«m qua thÇm kÝn cña cuéc ®êi c«. MÆc dï hµnh cµng lín, bi kÞch gia ®×nh cµng trë nªn tr×nh ®i t×m sù thËt Êy kh«ng hÒ ®¬n xãt xa h¬n. 51
  5. NG¦êI LÝNH TRë VÒ ... TIÓU THUYÕT CHU LAI, TR. 48-55 TèNG THÞ THU QUY£N T×m vÒ víi dÜ v·ng, ng−êi lÝnh trong nguy cña cuéc chiÕn mµ mçi thµnh viªn tiÓu thuyÕt Chu Lai cã thÓ quªn ®i cuéc ®Òu x¸c ®Þnh vai trß ng−êi lÝnh cña sèng hiÖn t¹i ®Ó t×m ®Õn sù b×nh yªn, m×nh. thanh th¶n trong t©m hån, ®ång thêi Trong cuéc sèng hiÖn t¹i thêi hËu cßn v× mét lÏ chiÕn tranh dï cã kh¾c chiÕn, ®èi víi ng−êi lÝnh, dÜ v·ng kh«ng nghiÖt nh−ng l¹i lµ n¬i l−u gi÷ nh÷ng g× ph¶i bao giê còng ®−a l¹i cho hä c¶m gi¸c ngät ngµo. Hai Hïng trong ¡n mµy tèt ®Ñp nhÊt, ®¸ng tù hµo nhÊt cña mçi dÜ v·ng ®i t×m sù thËt vÒ c¸i chÕt cña Ba ng−êi lÝnh. ë ®ã hä m·i m·i ®−îc sèng S−¬ng ®· r¬i vµo tr¹ng th¸i hôt hÉng vµ trong t×nh c¶m mµ ngµy nay ®· mai mét thÊt väng bëi ng−êi ®µn bµ anh yªu hoÆc biÕn t−íng. Hä sÏ ®−îc trë l¹i víi ®ang t©m rò bá qu¸ khø, quay l−ng l¹i t×nh yªu, t×nh ®ång ®éi, nh÷ng t×nh c¶m víi anh. Giê ®©y Ba S−¬ng nh− mét sù ®· gióp hä v−ît qua mu«n vµn ®au khæ, ®èi chäi l¹i víi Hai Hïng: c« tõ bá qu¸ mÊt m¸t trong chiÕn tranh: nh÷ng n¾m khø ®Ó an bµi víi danh väng, h¹nh phóc rau N¨m Thuý h¸i véi trªn ®−êng ®em t×m ®−îc trong hiÖn t¹i. Cßn anh kh«ng vÒ bæ sung thªm vµo b÷a ¨n cho ®ång t×m ®−îc h¹nh phóc trong hiÖn t¹i, anh ®éi; hép s÷a ®Ó dµnh trén lÉn g¹o rang ph¶i "¨n mµy dÜ v·ng" nh−ng t×m vÒ víi mµ S¸u NguyÖn dµnh cho ót Thªm; dÜ v·ng, ®©u ph¶i anh ®· gÆp ®−îc sù TuÊn bÊt chÊp mäi nguy hiÓm lao ®Õn thanh th¶n cho t©m hån. cµo xíi ®Êt s−ng tÊy c¶ hai bµn tay ®Ó Chu Lai còng ®Æt ra vÊn ®Ò con cøu Hai Hïng ra khái lßng ®Êt. Hay ng−êi bÞ tha ho¸ biÕn chÊt qua mét sè nh÷ng d¸ng ngåi nh− ho¸ ®¸ cña Linh, nh©n vËt kh¸c, còng lµ nh÷ng ng−êi TuÊn, Hai Hïng, nh÷ng giät n−íc m¾t lÝnh trë vÒ sau chiÕn tranh nh−ng hä ch¶y trµn xuèng tËn c»m cña Nam bªn s½n sµng lµm mäi viÖc phi nh©n tÝnh ®Ó nÊm må ®ång ®éi míi ®¾p…Cïng víi ®¹t ®−îc môc ®Ých cña m×nh, thËm chÝ t×nh c¶m ®ång ®éi ®Ñp ®Ï ®ã cßn cã giai dïng qu¸ khø nh− mét thø b¶o bèi ®Ó ®iÖu cña t×nh yªu løa ®«i. Trong t×nh che ®Ëy hµnh vi x¶o quyÖt, lµm ¨n phi yªu, hä t×m thÊy ë nhau sù ®ång ®iÖu ph¸p. §ã lµ N¨m Thµnh trong ChØ cßn cña t©m hån nªn hä lu«n sèng hÕt m×nh mét lÇn. ViÖc dïng ba bé hµi cèt liÖt sü v× t×nh yªu, “mét bªn chÕt chãc, mét bªn gi¶ vµ x©y dùng khu t−ëng niÖm nhí ¬n em, mét bªn ®¾ng khÐt, mét bªn ngät c¸c liÖt sü ®· hi sinh cña N¨m Thµnh ngµo. Cã em cuéc ®êi nµy bçng nhÑ thùc chÊt lµ mét “ con bµi” lµm yªn lßng tho¶ng ®i nhiÒu l¾m”. §ã lµ t×nh yªu ng−êi d©n cßn môc ®Ých chÝnh lµ kh«ng nång nµn cña Hai Hïng- Ba S−¬ng, lµm ®æ vì hîp ®ång lµm ¨n. Anh lµ “mét m·nh liÖt cña T¸m TÝnh- Hai Hîi; thiÕt con c¸ mËp ®ang rØa vµo x¸c chÕt cña tha nh− Nam- Th¶o; ©m thÇm mµ da ®ång ®éi. Mét tªn téi ph¹m ®ang ngo¹m diÕt trong ®¬n ph−¬ng nh− ót Thªm…. vµo qu¸ khø ®au th−¬ng vµ anh hïng” ChÝnh c¸c cung bËc kh¸c nhau cña t×nh [ChØ cßn mét lÇn, tr.332]. §ông ch¹m yªu nång ch¸y, l·ng m¹n Êy ®· lµm gi¸ ®Õn nh÷ng linh hån ®· mÊt ®Ó lµm b×nh ®ì tinh thÇn cho hä v÷ng vµng h¬n phong che ch¾n, Chu Lai ®· cho ta thÊy trong nh÷ng b−íc ®i, nh÷ng có tr−ît sù l¹nh lïng, v« t©m ®Õn tµn nhÉn cña ng·, nh÷ng phen chèng ®ì víi mèi hiÓm 52
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 nh÷ng con ng−êi ®ang ®¸nh mÊt chÝnh t×m thêi gian ®· mÊt, th× tr¸i l¹i nhÞp m×nh trong vßng xo¸y cña “c¬n giã lèc” ®iÖu cña ¡n mµy dÜ v·ng lµ nhÞp ®iÖu kinh tÕ thÞ tr−êng. cña mét kh¸ch bé hµnh t×m vÒ m¶nh ®Êt Cã thÓ nãi víi c¸c d¹ng "¨n mµy dÜ n¨m x−a ®· tõng g¾n bã víi sè phËn v·ng", Chu Lai ®· ®−a ra ®−îc nhiÒu m×nh” [3, tr.410]. kiÓu ng−êi, th«ng qua nh÷ng môc ®Ých Thñ ph¸p ®ång hiÖn gi÷a hai chiÒu kh¸c nhau ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng tÝnh c¸ch thêi gian qu¸ khø vµ hiÖn t¹i ®· ®−îc kh¸c nhau. Víi nh÷ng kiÓu d¹ng nh− nhiÒu nhµ v¨n sö dông cã hiÖu qu¶. Víi thÕ, tiÓu thuyÕt Chu Lai chÝnh lµ “sù Mét ngµy vµ mét ®êi, Lª V¨n Th¶o ®· truy ®uæi ®Õn cïng cña qu¸ khø ®Ó t×m l¾p ghÐp nh÷ng m¶nh vì cña qu¸ khø nguyªn nh©n c¸i ¸c vµ chØ cã nh×n th¼ng qua lêi kÓ, trÝ nhí cña c¸c nh©n vËt ®Ó vµo qu¸ khø, con ng−êi míi tr¸nh ®−îc t¸i t¹o kÝ øc, lµm sèng dËy cuéc ®êi cña th¶m häa cña c¸i ¸c, míi cã thÓ trõng mét n÷ chiÕn sÜ biÖt ®éng v« danh. ph¹t c¸i ¸c ®Ó thanh th¶n sèng víi hiÖn Trong Chim Ðn bay (NguyÔn TrÝ Hu©n), t¹i, h−íng vÒ lÏ ph¶i vµ ®iÒu thiÖn” [4, qu¸ khø ®Ëm nh¹t lu«n cã mÆt trong tr.96] hiÖn t¹i, thêi gian thay ®æi, chuyÓn ®éng theo dßng håi øc t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ 3. Tõ hiÖn t¹i mµ t×m vÒ dÜ v·ng, v¨n ®i s©u kh¸m ph¸ nh÷ng diÔn biÕn Chu Lai ®· t¹o ra ®−îc c¸c ®iÓm nh×n t©m lÝ phøc t¹p cña nh©n vËt. nghÖ thuËt vµ mét kiÓu thêi gian nghÖ Sö dông thñ ph¸p ®ång hiÖn còng thuËt lµm cho t¸c phÈm cã sù ®æi míi vÒ t¹o ra kiÓu cèt truyÖn míi. Trong t¸c cÊu tróc. Thêi gian nghÖ thu©t trong phÈm cã hai cèt truyÖn cïng song song tiÓu thuyÕt Chu Lai kh«ng tu©n theo tån t¹i: ë ¡n mµy dÜ v·ng, cã hai c©u tuÇn tù cña thêi gian lÞch ®¹i mµ lµ sù chuyÖn ®an xen nhau, mét lµ c©u x¸o trén c¸c b×nh diÖn thêi gian: qu¸ chuyÖn vÒ cuéc ®êi Hai Hïng trong khø - hiÖn t¹i ®an xen nhau tïy theo chiÕn tranh víi nh÷ng kØ niÖm vÒ t×nh m¹ch truyÖn vµ m¹ch c¶m xóc cña nh©n yªu, ®ång ®éi…, hai lµ c©u chuyÖn vÒ vËt. ¡n mµy dÜ v·ng, Cuéc ®êi dµi l¾m, cuéc ®êi Hai Hïng trong hiÖn t¹i víi Ba lÇn vµ mét lÇn… ®Òu ®−îc x©y dùng viÖc ®i t×m sù thËt vÒ cuéc trèn ch¹y qu¸ trªn hai trôc thêi gian: qu¸ khø - hiÖn khø cña Ba S−¬ng. Cßn trong Ba lÇn vµ t¹i. ë ¡n mµy dÜ v·ng tØ lÖ qu¸ khø - mét lÇn ®ã lµ c©u chuyÖn vÒ S¸u hiÖn t¹i ®ång ®Òu 1:1, trong 18 ch−¬ng NguyÖn trong qu¸ khø vµ c©u chuyÖn vÒ th× cø mét ch−¬ng vÒ hiÖn t¹i l¹i cã mét hµnh tr×nh t×m kiÕm sù thËt cña ót ch−¬ng vÒ qu¸ khø. HÇu nh− hai dßng Thªm…KiÓu “truyÖn lång trong truyÖn” ch¶y Êy cña thêi gian quyÖn chÆt vµo ®· t¹o nªn søc hÊp dÉn, li k×, “pha chót nhau, g¾n bã nh− mét ®Þnh mÖnh víi bÝ hiÓm” cho tiÓu thuyÕt Chu Lai, ®ång cuéc "¨n mµy dÜ v·ng " cña Hai Hïng. thêi qu¸ khø- hiÖn t¹i bÞ ®¶o lén lµm cho Cã thÓ lµm mét sù so s¸nh nhá: nÕu nh− mÆc c¶m "¨n mµy dÜ v·ng" cña ng−êi “nhÞp ®iÖu cña Th©n phËn t×nh yªu lµ lÝnh sau chiÕn tranh cµng trë nªn s©u nhÞp ®iÖu cña mét con tµu lÇm lòi trong l¾ng vµ day døt h¬n. ®ªm tr−êng trªn ®ã cã mét con ng−êi ®i 53
  7. NG¦êI LÝNH TRë VÒ ... TIÓU THUYÕT CHU LAI, TR. 48-55 TèNG THÞ THU QUY£N ViÖc tiÕp cËn lÞch sö b»ng thêi gian vµ cña chÝnh nhµ v¨n- mét con ng−êi ®Çy t©m huyÕt víi ®Ò tµi nµy. ¤ng viÕt: hoµi niÖm - thêi gian t©m t−ëng cho “XÐt ®Õn cïng chiÕn tranh ®èi víi bÊt cø phÐp nhµ v¨n thÓ hiÖn c¸i nh×n ®a diÖn d©n téc nµo dï chÝnh nghÜa hay phi vÒ chiÕn tranh, kh¾c ho¹ lÞch sö t©m nghÜa còng kh«ng tr¸nh khái mµu s¾c bi hån cïng mÆc c¶m "¨n mµy dÜ v·ng" cña kÞch. Nh−ng xin ®õng quªn víi ®¹o lý ng−êi lÝnh ®Ó tõ ®ã lµm næi bËt sè phËn ViÖt Nam, ®èi víi t− duy ng−êi ViÖt, ®êi t−, con ng−êi c¸ nh©n víi bi kÞch thêi ®»ng sau c¸i bi kÞch ®ã lµ c¶ mét nÒn bi hËu chiÕn. §èi víi Hai Hïng, Linh… tr¸ng ch¼ng thÓ phñ nhËn. C¸c bµ mÑ qu¸ khø lµ sîi d©y rµng buéc hä víi hiÖn chÕt hÕt con, c¸c gia ®×nh kh«ng cã t¹i. T−ëng nh− thêi hËu chiÕn lµ sù ng−êi nµo sèng sãt… nh−ng nh÷ng bµ khÐp l¹i cña nh÷ng m¶nh kÝ øc chiÕn mÑ tét cïng ®au th−¬ng ®ã ®· b×nh th¶n tranh trong cuéc ®êi hä nh−ng råi Hai nãi: “Con mÊt nh−ng n−íc cßn” th× ®ã l¹i Hïng l¹i day døt khi nh÷ng gi¸ trÞ lÞch lµ mét cèt c¸ch cña ng−êi anh hïng, cña ngµn n¨m truyÒn thèng céng ®ång mµ sö ®ang bÞ bµo mßn, ®¸nh ®æi. Còng nh− loµi ng−êi kÝnh träng” [3]. Linh ®au ®ín tr−íc sù sôp ®æ cña gi¸ trÞ NÕu nh− cuéc chiÕn ®Êu n¨m x−a cã mét thêi mµ ®ång ®éi anh ®· vun ®¾p. bom ®¹n, cã ®æ m¸u, ®Çy cam go vµ Hoµi niÖm chÝnh lµ mét ph−¬ng thøc quyÕt liÖt gi÷a sinh vµ tö th× giê ®©y trë gióp con ng−êi sèng l¹i víi kÝ øc lÞch sö vÒ hËu chiÕn, ng−êi lÝnh l¹i tiÕp tôc ®Ó tõ ®©y x¸c ®Þnh con ®−êng ®i tíi. b−íc vµo mét cuéc chiÕn ®Êu míi tuy Qua ph©n tÝch trªn ta cã thÓ h×nh kh«ng cã tiÕng sóng nh−ng l¹i dai d¼ng, dung ®−îc cuéc "¨n mµy dÜ v·ng" cña nhøc nhèi t©m can. Trªn hµnh tr×nh hoµ ng−êi lÝnh trë vÒ sau chiÕn tranh qua nhËp víi cuéc sèng ®êi th−êng cã ng−êi mèi quan hÖ gi÷a ba yÕu tè sau ®©y: lÝnh ®· t×m ®−îc chç ®øng cho m×nh, cã Nh©n vËt ng−êi tha hãa biÕn chÊt, cã ng−êi l¹i bÞ “®Èy ra ngoµi r×a x· héi”… Vµ phÇn HiÖn t¹i Qu¸ khø ®«ng sè ng−êi gÆp ph¶i bi kÞch ®êi th−êng Êy lóc nµo còng r¬i vµo mÆc c¶m ChÝnh bëi mét thêi k× ®au th−¬ng "¨n mµy dÜ v·ng". V× thÕ trªn tõng trang bÊt h¹nh nh−ng huy hoµng vµ chøa viÕt cña Chu Lai, dÜ v·ng nh− lµ sù thøc chan t×nh ng−êi Êy ®· ®Æt ra cho ng−êi lÝnh h«m nay mét th¸i ®é sèng ch©n tØnh ý thøc l−¬ng t©m cña ng−êi lÝnh thµnh ®Ó kh«ng hæ thÑn víi qu¸ khø. trong cuéc ®ông ®é víi nh÷ng thö th¸ch §Æt ng−êi lÝnh trong c¸i mÆc c¶m "¨n hiÖn thêi, h·y nhí r»ng: “Cuéc chiÕn mµy dÜ v·ng" ph¶i ch¨ng nhµ v¨n cßn võa qua cã thÓ lµ trß ®ïa nh−ng sù mÊt muèn t©m sù víi chÝnh thêi cuéc, muèn m¸t l¹i cã thËt. Cuéc ®êi h«m nay cã thÓ göi tíi thÕ hÖ h«m nay mét bøc th«ng chØ lµ tÊn tuång nh−ng nçi buån kh«ng ®iÖp vÒ ý thøc th¸i ®é sèng: ®õng bao giê bao giê lµ mét mµn kÞch c¶”[¡n mµy dÜ l·ng quªn qu¸ khø, ®õng xö tÖ víi v·ng, tr.368]. §ã lµ bøc th«ng ®iÖp nh÷ng con ng−êi ®· hi sinh x−¬ng m¸u mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c mµ nhµ cho ®éc lËp tù do cña tæ quèc. §©y còng v¨n Chu Lai ®· vµ ®ang cè g¾ng truyÒn chÝnh lµ t©m niÖm lín lao nhÊt cña ®¹t cho thÕ hÖ mai sau. nh÷ng ng−êi lÝnh trë vÒ sau chiÕn tranh 54
  8. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3b-2008 T I LIÖU THAM KH¶O [1] NguyÔn ThÞ B×nh, Nh÷ng ®æi míi cña v¨n xu«i nghÖ thuËt ViÖt Nam sau n¨m 1975, LuËn ¸n PTS, §¹i häc s− ph¹m Hµ Néi, 1996. [2] NguyÔn H−¬ng Giang, Ng−êi lÝnh sau hoµ b×nh trong tiÓu thuyÕt chiÕn tranh thêi k× ®æi míi, T¹p chÝ V¨n nghÖ qu©n ®éi, sè 4/ 2001. [3] NhiÒu t¸c gi¶, 50 n¨m v¨n häc ViÖt N¹m sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, NXB §¹i häc quèc gia, Hµ Néi, 1996. [4] NguyÔn BÝch Thu, Nh÷ng dÊu hiÖu ®æi míi cña v¨n xu«i tõ sau 1975 qua hÖ thèng m« tÝp chñ ®Ò, T¹p chÝ V¨n häc sè 4/1995. [5] NguyÔn V¨n Long, L· Nh©m Th×n (®ång chñ biªn), V¨n häc ViÖt Nam sau 1975- nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y, NXB Gi¸o dôc, 2006. SUMMARY THE POST- WAR HOME- COMING SOLDIER WITH HIS INFERIORITY COMPLEX AS A “ FORMER BAGGER” IN CHU LAI’s NOVEL The post - war home - coming soldier’s fate is an outstanding subject in Chu Lai’s novel. This writing would like to show the tragedy of the post- war soldier who had an inferiority complex as a “former bagger” along with related art methods to create the depth and newness in Chu Lai’s novel. (a) Cao häc 14- V¨n häc ViÖt Nam, Tr−êng §¹i Häc Vinh. 55
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2428 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
16=>1