Báo cáo nghiên cứu khoa học: "NHỮNG KIÊNG KỴ CỦA CƯ DÂN VÙNG BIỂN QUẢNG NAM – ĐÀ NẴNG"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về thực chất, kiêng kỵ một mặt là sự thiêng hoá những tín ngưỡng, lễ tục theo tín niệm "thờ thiêng kiêng lành", mặt khác như là sự chống trả của con người trước những thách thức của cuộc sống do khả năng của mình có hạn. Bài viết này giới thiệu một số hiện tượng kiêng kỵ hiện tồn, phổ biến của cư dân vùng biển xứ Quảng (Quảng Nam - Đà Nẵng), nhằm góp phần tìm hiểu về một khía cạnh trong đời sống tinh thần của những con người lấy việc ra khơi vào lộng làm sinh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "NHỮNG KIÊNG KỴ CỦA CƯ DÂN VÙNG BIỂN QUẢNG NAM – ĐÀ NẴNG"

NHỮNG KIÊNG KỴ CỦA CƯ DÂN VÙNG BIỂN QUẢNG NAM – ĐÀ NẴNG COASTAL INHABITANTS’ TABOOS IN QUANG NAM - DANANG NGUYỄN XUÂN HƯƠNG Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng TÓM T ẮT Về thực chất, kiêng kỵ một mặt là sự thiêng hoá những tín ngưỡng, lễ tục theo tín niệm "thờ thiêng kiêng lành", mặt khác như là sự chống trả của con người trước những thách thức của cuộc sống do khả năng của mình có hạn. Bài viết này giới thiệu một số hiện tượng kiêng kỵ hiện tồn, phổ biến của cư dân vùng biển xứ Quảng (Quảng Nam - Đà Nẵng), nhằm góp phần tìm hiểu về một khía cạnh trong đời sống tinh thần của những con người lấy việc ra khơi vào lộng làm sinh nghiệp chủ yếu, đồng thời xin góp thêm tư liệu vào việc nghiên cứu tập quán kiêng kỵ của các nghề truyền thống ở nước ta, trong đó có nghề biển. ABSTRACT On one hand taboos actually reflect the devinity of beliefs and rites with the conception that “worship creates divinity and taboos good luck”, and on the other hand they indicate human fighting against life challenges due to his limitation. This article presents a number of current, common taboos of the coastal inhabitants in Quangnam – Danang in view of making some contributions to the study of the spiritual aspect of these fishermen and the research into the taboo practices of our country’s traditional trades, especially fishing at sea. Cã thÓ nãi, so víi c¸c nghÒ lµm ¨n truyÒn thèng kh¸c, nghÒ biÓn lµ nghÒ cã nhiÒu kiªng kþ nhÊt. ë xø Qu¶ng, hÇu hÕt nh÷ng kiªng kþ ®Òu cã liªn quan ®Õn tÝn ngìng vµ tËp qu¸n lµm ¨n l©u ®êi, tõ ®ã ®îc " b¶o lu" vµ "trïng tu" qua nhiÒu thÕ hÖ, nªn rÊt phong phó. Nh÷ng yÕu tè mang tÝnh tËp qu¸n cæ truyÒn nµy ®îc thÓ hiÖn qua ng«n ng÷ vµ hµnh ®éng cña ngêi lµm biÓn. 1. Nh÷ng kiªng kþ trong ng«n ng÷ Cã kh¸ nhiÒu tõ/ lêi ng d©n Qu¶ng Nam - §µ N½ng kiªng nãi hoÆc kh«ng nãi. Tríc hÕt lµ nh÷ng tõ liªn quan ®Õn nghÒ nghiÖp. Ch¼ng h¹n, ngêi ta kh«ng gäi lµ nghÒ biÓn mµ gäi lµ "nghÒ bät níc", hay nghÒ "¨n nhê mÆt níc". Cuéc sèng cña ngêi lµm biÓn rÊt nhiÒu vÊt v¶, bÊp bªnh do phô thuéc vµo thiªn nhiªn, v× thÕ trong c¶m quan cña hä, biÓn cã khi lµ" biÓn gi¶."- Nh÷ng g× biÓn c¶ ban tÆng cho con ngêi trong nh÷ng ngµy lao ®éng trªn sãng níc lµ kh«ng thËt, kh«ng bÒn, v× khi nµo b·o tè, mÊt mïa còng cã thÓ x¶y ra. Sãng, b·o biÓn kh¬i lµ nçi kinh sî nhÊt cña ng d©n, nªn hä kiªng nãi lµ sãng mµ gäi lµ "nhãc "vµ "tè "(ë trong léng gäi lµ "nhãc", ngoµi kh¬i gäi lµ" tè"). Khi giã thæi m¹nh th× kh«ng ®îc kªu mµ ph¶i nãi" giã thæi ngät qu¸", nÕu kªu sî giã sÏ m¹nh h¬n. PhÇn lín nh÷ng ng cô dïng ®Ó ®¸nh c¸ ®îc gäi chung lµ "bé nghÒ " Khi mang v¸c dông cô ®i biÓn th× nãi lµ" mang nghÒ", "dän nghÒ" mµ kiªng gäi th¼ng tªn c¸c dông cô. Kiªng nãi c¸c tõ "®¸nh", "b¾t", "xóc", v× sî xóc ph¹m ®Õn thÇn Nam H¶i vµ §«ng H¶i (c¸ voi)- thÇn b¶o hé cho d©n biÓn, vµ sî nh÷ng chuyÕn ®i sau sÏ kh«ng cã c¸. Nh÷ng tõ Êy ®îc thay thÕ b»ng mét tõ "móc". C¸c lo¹i c¸ lín, kh¸ vÊt v¶ trong ®¸nh b¾t, th× gäi chung lµ" rau" vµ" måi "mµ kh«ng d¸m gäi th¼ng tªn tõng lo¹i c¸, v× sî lÇn sau c¸ kh«ng vµo líi. VÝ nh: "rau thu" (c¸ thu), "rau g«ng" (c¸ nhän), "rau tr¾ng" (c¸ c¸t), "rau ®Êt" (c¸ b»ng)... C¸ vµo
nÆng líi hay ®îc nhiÒu c¸ to còng kh«ng ®îc hß reo, sî ma quû kÐo ®Õn ph¸. C¸ ®Çy khoang, kh«ng ®¸nh n÷a, th× kh«ng nãi" th«i", "®Çy" mµ nãi "no råi "hoÆc "chöng dßng", sî nãi "th«i" th× chuyÕn sau sÏ kh«ng ®îc g×, vµ còng cã thÓ th«i lu«n kh«ng bao giê ®i biÓn n÷a. ë ngoµi kh¬i, kh«ng ®îc nãi bËy, nhÊt lµ c¸c tiÕng nh "chã", "khØ", v× nh vËy lµ xóc ph¹m ®Õn c¸c bËc H¶i thÇn, C« B¸c, c¸c ngµi sÏ quë ph¹t nh ''g©y tè'', c¶n trë kh«ng cho c¸ vµo líi. Hµnh tr×nh ®i biÓn lµm nghÒ, nÕu cã c¸c sù viÖc liªn quan ®Õn c¸c tõ " mÊt", "lui", "óp", th× ph¶i nãi tiÕng tr¸i nghÜa hoÆc gÇn nghÜa, nhng kh«ng ®îc hµm nghÜa mÊt m¸t. Ch¼ng h¹n, nãi " tíi sau "thay cho nãi" lui vÒ" (lui thuyÒn vÒ nhng nãi lµ tíi sau), nãi "nghiªng'' thay cho óp (hµnh ®éng lµ óp thóng nhng l¹i nãi nghiªng thóng)... Tríc khi ®i biÓn, ng d©n kþ nhÊt cã ngêi ®Õn th¨m hái, dÆn dß; trªn ®êng ra bÕn rÊt sî ai ®ã gäi giËt m×nh l¹i, v× nh thÕ lµ b¸o ®iÒm gë- ngêi ra ®i kh«ng bao giê vÒ n÷a. Nh÷ng ngêi qu¸ tÝn sÏ ho·n l¹i chuyÕn ®i mét vµi giê, thËm chÝ mét vµi ngµy (nhÊt lµ d©n ë biÓn b·i ngang). ChuyÕn ®i biÓn ®Çu mïa ®îc quan niÖm lµ ®i cÇu phóc, mua may, nªn kh«ng nãi lµ ®i biÓn mµ lµ "®i më hµng "hoÆc "®i mai xa". Trong sinh ho¹t giao tiÕp hµng ngµy, d©n biÓn kþ nãi nh÷ng tiÕng liªn quan ®Õn tai ho¹ cña nghÒ biÓn nh" lËt"," ch×m", "bÓ ". Nh÷ng tiÕng cã nghÜa tiªu hao, tiªu t¸n th× ph¶i nãi thÕ b»ng tiÕng kh¸c. VÝ dô, nãi lµ "chÝp" thay cho ¨n, nãi "diªm" thay cho muèi, nãi lµ "lau níc" thay cho t¸t níc... Còng nh c d©n ven biÓn ë vïng Trung Bé vµ Nam Bé, d©n biÓn xø Qu¶ng rÊt coi träng viÖc thê phông c¸ voi - vÞ thÇn ®· cã c«ng lµm cho sãng yªn, biÓn lÆng, b¶o toµn tÝnh m¹ng cho nhµ biÓn. Cïng víi nh÷ng hµnh vi kiªng cÊm nh kh«ng ®¸nh b¾t c¸ voi, kh«ng ¨n thÞt c¸ voi..., ngêi ta dïng nh÷ng tõ xng h« t«n kÝnh ®Ó thay cho c¸ch gäi c¸ voi/ c¸ «ng, nh: Ng «ng, §øc lÞnh ¤ng, §øc Ngäc L©n, ngµi, «ng, bµ (®Ó chØ c¸ c¸i), trong ®ã, ''Ng «ng'' lµ tõ xng h« th«ng dông nhÊt trong ®êi sèng thêng nhËt. Liªn quan ®Õn tËp tôc ch«n cÊt c¸ voi ë xø Qu¶ng cßn cã nh÷ng tõ kiªng kþ ®éc ®¸o. VÝ nh: c¸ voi chÕt th× gäi lµ "«ng lþ", hoÆc «ng "t¾t h¬i "; cha cã mïi th× nãi lµ" «ng cßn th¬m". Ngêi ta kiªng kh«ng nãi "chÕt" ®· ®µnh, v× ®Êy lµ tõ xui xÎo, nhng còng kh«ng nãi lµ "«ng luþ" nh mét sè vïng kh¸c, bëi cho r»ng, tõ nµy gîi sù bi luþ, buån ®au, mµ ng d©n th× quan niÖm Ng «ng'' göi x¸c'' ë v¹n nµo th× v¹n Êy cùc kú may m¾n trong lµm ¨n. Ngoµi c¸ voi lµ loµi c¸ ®îc ng d©n t«n thê, cßn cã mét sè loµi thuû téc còng ®îc sïng b¸i. Sù sïng b¸i bëi träng nÓ, nhng cã khi lµ do sî h·i. Hä øng xö b»ng c¸ch suy t«n tÊt c¶ thµnh bËc bÒ trªn, vµ gäi lµ «ng hoÆc bµ. ThËp lo¹i thêi thÇn lµ nh÷ng vËt linh ®îc träng nÓ sau c¸ voi. Sù suy t«n ®îc gi¶i thÝch: ®©y lµ nh÷ng ""«ng" cïng thêi - lµ " tíng t¸" cña «ng Ng. ThËp lo¹i thêi thÇn gåm: «ng mùc, «ng ®ao, «ng kiÒm, «ng hè, «ng bÎo, «ng søa, «ng nh¸m, «ng quy (rïa biÓn), «ng bß, «ng Ðp. NhiÖm vô cña c¸c "«ng" nµy lµ cïng §øc ng «ng hé m¹ng, cøu gióp d©n ng nghÖ trªn biÓn. Khi cã "«ng lþ" nµo th× ®a vµo bê ®Ó d©n biÓn lµm ®¸m. V× thÕ, ng d©n kh«ng ®¸nh b¾t nh÷ng con vËt nµy (theo hä, nhËn biÕt ra chóng rÊt dÔ, bëi tÊt c¶ ®Òu cã h×nh d¹ng kh¸c thêng so víi nh÷ng lo¹i c¸ cïng tªn). "¤ng" nµo chÕt tr«i vµo bê, còng ®îc ch«n cÊt, bèc mé, ®a x¬ng cèt vµo thê trong l¨ng ¤ng. Ngoµi ra, khi ®¸nh b¾t ®îc mét lo¹i c¸ l¹, cã th©n h×nh to lín, ng d©n ®Òu gäi lµ "«ng", vµ thêng kh«ng d¸m b¸n mµ th¶ l¹i biÓn hoÆc ch«n cÊt tö tÕ, nÕu ®· chÕt. Cã n¨m con vËt ®îc ng d©n gäi lµ "bµ Ngò Quû", do sî h·i v× sù ph¸ ho¹i cña chóng, nh c¾n thñng líi hay c¾n chÕt ngêi. Ngò Quû gåm: ba con ®În (r¾n biÓn), hai con vÝch. Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè con vËt ®îc gäi lµ" c«" hoÆc "cËu", mµ thùc ra lµ mét loµi rïa biÓn, song h×nh d¹ng cã vÎ kh¸c thêng. C¨n cø vµo sè vÈy lµ 3 hoÆc 9 mµ gäi lµ" c« Ba" hay" c« ChÝn", cßn nÕu trªn sèng lng cã 3 sèng 7 vÈy, th× gäi lµ" cËu" hoÆc "chµng Ba". C¸c dÉn liÖu ng«n ng÷ trªn ®©y ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh ho¹t ®éng kinh tÕ, ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn cña c d©n ven biÓn xø Qu¶ng. C¸c dÉn liÖu ng«n ng÷ ®ã còng minh chøng cho
mét khÝa c¹nh t©m lý cña d©n biÓn: lu«n cÇu mong cho cuéc sèng (vèn rÊt bÊp bªnh) ®îc ngêi an, vËt thÞnh. 2. Nh÷ng kiªng kþ trong hµnh ®éng, viÖc lµm Cïng víi nh÷ng kiªng kþ trong ng«n ng÷, nh÷ng kiªng kþ trong hµnh ®éng, viÖc lµm trong cuéc sèng hµng ngµy cña ng d©n còng ®a d¹ng vµ phong phó, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®iÒu kiªng kþ liªn quan ®Õn nghÒ biÓn. Cã thÓ nãi, ®èi víi ng d©n xø Qu¶ng, nghÒ biÓn cã bao nhiªu c«ng viÖc th× còng cã bÊy nhiªu ®iÒu kiªng kþ. Ngêi ta tu©n thñ chóng mét c¸ch nghiªm ngÆt víi niÒm tin sÏ h¹n chÕ ®îc nh÷ng rñi ro, bÊt tr¾c trong c«ng viÖc. Kiªng kþ kü lìng nhÊt lµ víi c¸c ph¬ng tiÖn vµ dông cô ®¸nh b¾t. Ghe thuyÒn ®èi víi ngêi lµm biÓn còng gièng nh ng«i nhµ ë, nªn viÖc mua ghe hay ®ãng ghe lµ vÊn ®Ò hÖ träng. Liªn quan ®Õn viÖc nµy cã rÊt nhiÒu kiªng c÷ ®Ó tr¸nh mäi ®iÒu kh«ng hay. Ph¶i chän ngµy tèt, hîp tuæi råi s¾m lÔ cóng b¸i tö tÕ míi ®ãng hoÆc mua vµ h¹ thuû. §èi tîng cÇu cóng lµ c¸c bµ Ngò hµnh, C« B¸c. Khi ®ãng ghe thuyÒn, ng d©n kþ nhÊt lµ sên ghe bÞ yÓm ®inh, v× nh thÕ sÏ bÞ m¹t vËn hÕt ®êng lµm ¨n, cã khi ph¶i bá nghÒ. Kþ nh÷ng ngêi võa bèc mé xuèng ghe thuyÒn, v× sî nÆng vÝa. Cã nh÷ng ®iÒu kiªng kþ ®· trë thµnh ®iÒu cÊm ngÆt nghÌo, nÕu vi ph¹m sÏ dÉn ®Õn søt mÎ t×nh nghÜa v¹n lµng, nh: cÊm ngêi cã con sót (vî bÞ s¶y thai) xuèng ghe tµu vµ hµnh nghÒ trong 3 th¸ng; ngêi sót s¶o (phô n÷ sanh non) tuyÖt ®èi kh«ng ®îc bíc xuèng ghe thuyÒn hoÆc tham gia ®Èy ghe - Nh÷ng ®iÒu cÊm nµy nh»m tr¸nh phong long tö, v× nÕu víng ph¶i sÏ gÆp nhiÒu ®iÒu kh«ng hay trong nh÷ng ngµy ra kh¬i vµo léng; cÊm phô n÷ kh«ng ®îc bíc qua tay l¸i cña ghe thuyÒn, ®Æc biÖt lµ ngåi trªn mòi, v× ë ®ã cã bµn h¬ng ¸n cóng thÇn linh, l¹i cã hai m¾t thÇn/ m¾t ghe dÉn ®êng - CÊm kþ ®Ó tr¸nh uÕ t¹p, ®Ó thÇn linh kh«ng quë ph¹t. Trong ®oµn thuyÒn ra kh¬i, ghe nµo kh«ng nÆng líi trong khi c¸c ghe kh¸c ®Çy khoang, th× chñ ghe cho r»ng ®· ''bÞ phong long tö''; khi trë vÒ, lËp tøc ®i coi thÇy, xin bïa, vµ lµm lÔ khÈn ®¶o t¹i bÕn vµ trªn ghe. Råi nÊu níc ngò vÞ h¬ng pha víi v«i bét xèi röa. KÕ ®Õn lµ thay níc ghe (s¬n l¹i) vµ vÏ l¹i hai m¾t thÇn/ m¾t ghe. C¸c vËt dông ®ùng c¸ hoÆc ®å dïng c¸ nh©n nh mò, nãn, cÊm ®îc ®Æt óp. NÕu x¶y ra, ngêi ta cho r»ng cã ®iÒm gë, vµ nçi ¸m ¶nh bÞ lËt ghe sÏ ®eo ®¼ng trong suèt nh÷ng ngµy lªnh ®ªnh trªn biÓn. Mçi chuyÕn ®i biÓn bao giê còng ph¶i chuÈn bÞ kü lìng, chu ®¸o. Nh÷ng kiªng kþ tríc khi ra kh¬i nh biÓu hiÖn cña sù chuÈn bÞ. Ngêi ®i biÓn, tríc h«m ®i mét ngµy thêng kh«ng gÇn vî, kh«ng ¨n c¬m khª. Hä cho r»ng ph¶i gi÷ th©n trong s¹ch ®Ó ghe thuyÒn kh«ng uÕ t¹p, nh thÕ thÇn linh, C« B¸c míi phï hé, b¶o trî cho chuyÕn ®i. Víi ngêi chuyÓn l¬ng thùc xuèng ghe thuyÒn, chñ ghe sî nhÊt lµ bÞ lÊy bít, v× nh thÕ sÏ dÉn ®Õn sù thiÕu hôt trong lµm ¨n, chuyÕn ®i Êy kh«ng bao giê no måi. Theo quan niÖm cña ng d©n, ®i biÓn nªn chän ngµy tèt, bëi nã liªn quan ®Õn tÝnh m¹ng cña hä. Hä hay tr¸nh nh÷ng ngµy tam n¬ng, ngµy s¸t chñ nh d©n gian quan niÖm. Riªng ngêi cã tang kh«ng ®îc ®i biÓn trong mét tr¨m ngµy. Trªn ®êng ra bÕn, rÊt kþ gÆp ngêi mang bÇu. NÕu gÆp, ngêi ta sÏ quay vÒ, råi ®i sau ®ã kho¶ng mét vµi giê, bëi quan niÖm "sinh d÷, tö lµnh ". Khi lªn ghe thuyÒn, kiªng mang dÐp, v× cho r»ng chØ cã ngêi chÕt míi mang ®Çy ®ñ ®å dïng sang thÕ giíi bªn kia. §i biÓn mang dÐp ®ång nghÜa víi viÖc b¸o ®iÒm ngêi ta kh«ng bao giê trë vÒ n÷a. Híng xuÊt hµnh cña ghe thuyÒn bao giê còng ph¶i lµ híng tiÕn. Khi xuÊt hµnh, kþ nhÊt bÞ ghe thuyÒn kh¸c vît lªn tríc, v× cho thÕ lµ bÞ hít mòi, tøc bÞ lÊy mÊt mäi sù may m¾n cña chuyÕn ®i. Trªn ghe thuyÒn, ngêi ngåi ë phÝa mòi kh«ng ®îc ngã l¹i phÝa sau, bëi gièng nh sù vÜnh biÖt; ngêi ®Çu bÕp kh«ng ®îc lÊy tay chèng c»m, v× ®Êy lµ biÓu hiÖn cña buån rÇu do chia ly. Theo quan niÖm cña ng d©n, tÊt c¶ nh÷ng biÓu hiÖn ®ã lµ ®iÒm b¸o sù ch¼ng lµnh, thêng lµ liªn quan ®Õn tÝnh m¹ng cña ngêi ®i biÓn. Còng vÉn trªn ghe thuyÒn, lóc vui vÎ kh«ng ®îc huýt s¸o, v× sî tiÕng s¸o gäi ma quû ®Õn ph¸. Ng¹i ®i qua nh÷ng ®¶o cã nhiÒu khØ, v× nÕu thÊy chóng vui ®ïa th× kh«ng sao, chØ sî nh×n thÊy c¶nh khØ ngåi ñ rò, th× ®ã lµ ®iÒm b¸o khoang thuyÒn sÏ rçng tuyÕch. Ng d©n cßn
kþ gÆp vµ vít ph¶i Ngò quû, v× sî chóng tr¶ thï c¾n thñng líi. Sinh ho¹t ¨n uèng trªn ghe tµu còng ph¶i gi÷ g×n, kiªng c÷. Kh«ng chÆt ®Çu c¸, ®u«i c¸, vøt ruét c¸ xuèng biÓn, v× nh thÕ lµ xóc ph¹m ®Õn biÓn vµ c¸c bËc thÇn linh. Khi ¨n, kh«ng ®îc lËt c¸ mµ ph¶i ¨n hÕt mÆt trªn råi gì bá x¬ng, v× sî ghe thuyÒn bÞ lËt. Kiªng lµm rít c¸c vËt dông nÊu ¨n nh dao, nåi, b¸t chÐn xuèng biÓn, v× cho nh÷ng thø nµy kh¾c víi bµ Thuû trong Ngò Hµnh. R¬i xuèng biÓn, c¸c vËt dông nµy sÏ lµm ®éng thuû khiÕn bµ Thuû næi giËn g©y sãng lín. NÕu x¶y ra ®iÒu nµy, khi vÒ bÕn, ph¶i s¾m mét lÔ vËt gåm vµng b¹c, ¸o giÊy vµ lèt (h×nh vÏ) nh÷ng vËt dông bÞ r¬i xuèng biÓn, ®em ra ghe cóng Bµ Thuû, cÇu bµ "th¶ "nh÷ng vËt Êy lªn. Tríc ®©y, gÆp ngêi s¾p chÕt ®uèi trªn biÓn, ng d©n thêng kh«ng cøu v× quan niÖm ®ã lµ sinh mÖnh cña thuû thÇn, tøc cña bµ Ma Da, nÕu cøu sÏ ph¶i thÕ m¹ng cho ngêi ®îc cøu. Nhng nÕu gÆp x¸c chÕt trªn biÓn th× hä l¹i ríc lªn thóng (kiªng vít lªn ghe) ®a vµo bê mai t¸ng, víi niÒm tin ngêi chÕt sÏ phï hé cho lµm biÓn ph¸t ®¹t. Khi vÒ bÕn, tõ ghe vµo bê, kiªng c¾m ®øng c©y sµo xuèng níc, v× sî c«ng viÖc lµm ¨n dÉm ch©n t¹i chç. Lóc chuyÓn c¸ lªn bê, chñ ghe thuyÒn lu«n ph¶i canh chõng, bëi sî cã kÎ ghen ghÐt lÊy mét con c¸ cña ghe m×nh ®em ch«n ®i, v× nh vËy lµ ch«n ®i tµi léc nhµ m×nh. Cã nh÷ng chuyÕn ®i biÓn thÊt thu, råi nghi m×nh bÞ ai ®ã ch«n tµi léc, chñ ph¬ng tiÖn liÒn mêi thÇy cóng vÒ cóng gi¶i ngay... Víi ngêi ë nhµ còng ph¶i thùc hiÖn mét sè kiªng c÷ ®Ó tr¸nh mäi ®iÒm kh«ng lµnh cho ngêi ®i biÓn. Tríc hÕt lµ kiªng c·i cä. Ph¶i cã th¸i ®é vui vÎ víi ngêi ngµy mai ra kh¬i ®Ó ngêi ®i ®îc tho¶i m¸i tù tin. Ph¶n ¸nh ®iÒu nµy, ca dao miÒn biÓn Qu¶ng Nam - §µ N½ng cã c©u: ThuËn buåm xu«i giã th× ®i MÆt nÆng nh ch× ë l¹i nu«i con. Do tin vµo mµu ®á cña löa, mµu biÓu hiÖn cho sù may m¾n, nªn nhµ cã ngêi ®i biÓn kiªng ngêi kh¸c ®Õn nhµ m×nh xin löa, diªm; ®ång thêi còng rÊt kþ ngêi kh¨n tr¾ng (cã tang) ®Õn nhµ, do suy diÔn tõ "kh¨n" nghÜa lµ khã kh¨n. H¬n n÷a, kh¨n tr¾ng/tang biÓu thÞ sù buån rÇu, mÊt m¸t, nªn nh lµ mang ®Õn ®iÒm ch¼ng lµnh vÒ tÝnh m¹ng cña ngêi ®i biÓn. Cßn rÊt nhiÒu ®iÒu cÇn ph¶i kiªng kþ n÷a. §©y chØ lµ nh÷ng kiªng kþ phæ biÕn, tiªu biÓu, ®¹i thÓ trong céng ®ång d©n biÓn. Cßn mçi nhãm nghÒ l¹i cã nh÷ng kiªng kþ cô thÓ, kü lìng h¬n. (xin xem thªm: C«ng cô ®¸nh b¾t s«ng níc truyÒn thèng ë Héi An, Nxb KHXH, Hµ Néi, 2001, tr 57- tr 63.) Tãm l¹i, c¸c h×nh thøc kiªng kþ cña ng d©n xø Qu¶ng ®· tõ thùc tÕ mu sinh mµ ra vµ l¹i ®i vµo cuéc sèng, trë thµnh nh÷ng thãi quen di truyÒn. C¸c h×nh thøc kiªng kþ nµy ph¶n ¸nh mét thùc tÕ cña d©n biÓn lµ thêng xuyªn ph¶i ®¬ng ®Çu víi c¸c lùc lîng thiªn nhiªn hung d÷, nªn lu«n cã c¶m gi¸c bÞ phô thuéc vµo søc m¹nh cña biÓn c¶. Nhng mÆt kh¸c l¹i mang mét ý nghÜa t©m lý vµ t©m linh nhÊt ®Þnh, ®ã lµ íc nguyÖn cña con ngêi muèn lµm cho nh÷ng søc m¹nh thiªn nhiªn bít hung d÷. ChÝnh v× vËy mµ c¸c ®iÒu kiªng kþ ®· trë thµnh "di s¶n" chung cña céng ®ång d©n biÓn, ®ang ®îc g×n gi÷ vµ ph¸t huy trong ®êi sèng cña c d©n ven biÓn xø Qu¶ng hiÖn nay. Nghiªn cøu c¸c h×nh thøc kiªng kþ cña d©n biÓn xø Qu¶ng lµ ®Ó hiÓu thªm vÒ mét nÐt v¨n ho¸ biÓn truyÒn thèng qua phong tôc, tËp qu¸n cña hä.