intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Rồng , hổ châu á và vấn đề sử dụng bài học kinh nghiệm về nhân tố văn hóa và con người "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
93
lượt xem 24
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khoảng hơn 20 năm nay, Đông á với sự trỗi dậy của Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông (và cả Xinhgapo, nh- ng-ời ta vẫn th-ờng phân loại mô hình phát triển) là chủ đề không xa lạ với giới lý luận và các nhà hoạt động chính trị, xã hội. Sự xuất hiện của 4 con rồng châu á đ-ợc coi là điều kỳ diệu của thế kỷ XX. Trên khắp các diễn đàn từ Đông sang Tây, ng-ời ta đã nhiều lần mổ xẻ sự phát triển thần kỳ của các nền kinh tế này nhằm tìm ra...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Rồng , hổ châu á và vấn đề sử dụng bài học kinh nghiệm về nhân tố văn hóa và con người "

  1. hå sÜ quý PGS.TS. hå sÜ quý ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi ch©u ¸, ®Æc biÖt, Hµn Quèc, §µi Loan, lµ ho¶ng h¬n 20 n¨m nay, K §«ng ¸ víi sù trçi dËy cña cÇn ph¶i häc vµ cã thÓ häc ®−îc nÕu c¸c Hµn Quèc, §µi Loan, Hång n−íc ®i sau cã ý chÝ chÝnh trÞ s¸ng suèt. K«ng (vµ c¶ Xinhgapo, nh− ng−êi ta vÉn I. Rång, hæ §«ng ¸ vµ nh÷ng th−êng ph©n lo¹i m« h×nh ph¸t triÓn) lµ bµi häc g©y Ên t−îng chñ ®Ò kh«ng xa l¹ víi giíi lý luËn vµ c¸c 1. Vµo nh÷ng n¨m 90 (thÕ kû XX), víi nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, x· héi. Sù xuÊt mét quan niÖm rÊt t−¬ng ®èi, nh÷ng hiÖn cña 4 con rång ch©u ¸ ®−îc coi lµ n−íc (hoÆc vïng l·nh thæ - NICs/NIEs(1)) ®iÒu kú diÖu cña thÕ kû XX. Trªn kh¾p c«ng nghiÖp míi ë ch©u ¸ gåm Hµn c¸c diÔn ®µn tõ §«ng sang T©y, ng−êi ta Quèc, §µi Loan, Hång K«ng vµ ®· nhiÒu lÇn mæ xÎ sù ph¸t triÓn thÇn Xinhgapo, khi th× ®−îc gäi lµ nh÷ng con kú cña c¸c nÒn kinh tÕ nµy nh»m t×m ra rång, khi th× ®−îc gäi lµ nh÷ng con hæ. bµi häc kinh nghiÖm cho c¸c n−íc ®i sau. Ng−êi ch©u ¢u kh«ng thiÖn c¶m víi TÊm g−¬ng c«ng nghiÖp hãa thÇn tèc cña rång, thËm chÝ coi rång lµ ®éc ¸c nªn §«ng ¸ cho tíi nay vÉn lµ liÒu thuèc thÝch gäi nh÷ng n−íc nµy lµ hæ, cßn kÝch thÝch, g©y Ên t−îng m¹nh víi nhiÒu ng−êi ch©u ¸ l¹i ng−ìng mé rång nªn n−íc. Trong bèi c¶nh ®ã, phÇn ®«ng c¸c thÝch gäi nh÷ng n−íc nµy lµ rång. chÝnh kh¸ch vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng x· Nh−ng gÇn ®©y, còng kh«ng thËt chÆt héi, ®Æc biÖt, nh÷ng chiÕn l−îc gia vÒ ph¸t triÓn, gÇn nh− ai còng hèi thóc c¸c chÏ, b¸o chÝ l¹i ph©n biÖt rång víi hæ. Ng−êi ta coi hæ ch©u ¸ gåm nh÷ng n−íc n−íc chËm ph¸t triÓn r»ng, kinh nghiÖm thµnh c«ng ngo¹n môc cña 4 con rång míi næi: Indonesia, Malaysia, Philipines, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 24
  2. Ræng, hæ ch©u ¸… vµ trë thµnh c¸c nÒn c«ng nghiÖp míi Thailand vµ ®«i khi c¶ Trung Quèc. ViÖt (NICs/NIEs). §Õn n¨m 2005, GDP (tÝnh Nam còng ®· cã lÇn ®−îc cùu Tæng theo cao: theo B¸o c¸o ph¸t triÓn con thèng G. Bush gäi lµ “con hæ trΔ (“young ng−êi 2007/2008 th× Hång K«ng cã chØ sè tiger”- Xem: 2). C¸ch nãi bãng b¶y “Sù HDI lµ 0,937, xÕp h¹ng 21/177 n−íc; thÇn kú §«ng ” (hay “Sù thÇn kú ch©u ”), Xinhgapo - HDI lµ 0,925, xÕp h¹ng do thay ®æi quan niÖm vÒ rång vµ hæ nªn 25/177 n−íc; Hµn Quèc - HDI lµ 0,921, còng ®−îc hiÓu réng r·i h¬n. NÕu tr−íc xÕp h¹ng 26/177 n−íc (C¸c sè liÖu nµy kia “Sù thÇn kú §«ng ” chØ dïng ®Ó nãi so¹n vµ PPP) cña Hµn Quèc ®· lµ 22.029 vÒ 4 con rång th× nay th−êng dïng ®Ó gäi USD/ng−êi, Hång K«ng lµ 34.833 chung cho hiÖn t−îng ph¸t triÓn nhanh ë USD/ng−êi, Xinhgapo lµ 29.663 c¶ c¸c nÒn c«ng nghiÖp míi vµ c¶ c¸c USD/ng−êi. GDP cña §µi Loan n¨m 2001 n−íc cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao ë khu vùc lµ 19.200 USD/ng−êi. ChØ sè ph¸t triÓn nµy. con ng−êi (HDI) ë c¸c n−íc vµ vïng l·nh Xin ®−îc nªu mÊy con sè ®Ó dÔ h×nh thæ nµy còng rÊt dÉn theo: 18, 19, 11, 16). dung vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng ë c¸c nÒn 3. CÇn nãi thªm r»ng, Xinhgapo lµ kinh tÕ nµy. mét quèc gia ®éc lËp, nh−ng chØ lµ mét 2. N¨m 1960, GDP (thùc tÕ) cña Hµn ®¶o quèc, cã diÖn tÝch vµ d©n sè thua Quèc míi chØ lµ 87 USD/ng−êi, §µi Loan kÐm nhiÒu thµnh phè cña c¸c n−íc kh¸c. 170 USD/ng−êi, Xinhgapo 427 Tuy vËy, víi nÒn kinh tÕ më, n¨ng ®éng USD/ng−êi, Hång K«ng 1631 vµo lo¹i bËc nhÊt thÕ giíi, cã sù kiÓm USD/ng−êi. Lóc ®ã tÊt c¶ ®Òu kh«ng so¸t, ®iÒu tiÕt vÜ m« rÊt nghiªm ngÆt, tõ kh¸c mÊy nh÷ng lµng quª nghÌo, nãng gi÷a thËp niªn 1980 trë l¹i ®©y l¹nh v× nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ ®éc ®o¸n Xinhgapo lµ trung t©m tµi chÝnh thø t− vµ Xinhgapo th× liªn tôc chao ®¶o v× cña thÕ giíi sau New York, London vµ nh÷ng cuéc b¹o lo¹n s¾c téc ®Ém m¸u. Tokyo. "Con ®¹i bµng tµi chÝnh ph−¬ng Sau gÇn hai thËp niªn, GDP cña §«ng" nµy lµ trung t©m dÞch vô, th−¬ng Xinhgapo n¨m 1985 lµ 10.811 m¹i cña cña hÇu hÕt c¸c c«ng ty ®a quèc USD/ng−êi, Hµn Quèc n¨m 1988 lµ gia trªn thÕ giíi, ®ång thêi lµ thÞ tr−êng 8.934 USD/ng−êi, §µi Loan n¨m 1987 lµ trao ®æi ngo¹i tÖ bËc nhÊt toµn cÇu, mçi 9.992 USD/ng−êi, Hång K«ng n¨m 1990 ngµy l−îng ngo¹i tÖ trao ®æi lªn ®Õn h¬n lµ 9.896 USD/ng−êi. NghÜa lµ ®· v−ît 100 tû USD. Trªn thùc tÕ, tiÕng nãi cña qua ng−ìng bÞ coi lµ n−íc nghÌo (960 ®¶o quèc bÐ nhá nµy nhiÒu khi ngang USD/ng−êi theo tiªu chuÈn cña Liªn hîp ngöa víi mét c−êng quèc. quèc, hoÆc 875 USD/ng−êi theo tiªu Cßn Hång K«ng, tõ n¨m 1997 ®· trë chuÈn cña Ng©n hµng thÕ giíi). Kh«ng vÒ víi Trung Quèc; tuy tõ ®ã nÒn kinh tÕ r¬i vµo c¸i bÉy cña sù ph¸t triÓn vµ dõng cña ®Æc khu nµy cã n¶y sinh mét sè vÊn l¹i ë ®ã, c¸c n−íc nµy tiÕp tôc ph¸t triÓn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 25
  3. hå sÜ quý ®Ò nhÊt ®Þnh, song vÞ trÝ quèc tÕ cña Hång Loan d−íi thêi T−ëng Giíi Th¹ch, x· héi K«ng vÉn rÊt lín vµ còng nh− tr−íc 1997, Xinhgapo d−íi thêi Lý Quang DiÖu vµ x· Hång K«ng vÉn lµ “con gµ ®Î trøng vµng” héi Hµn Quèc d−íi thêi Pak Chung Hee, cña ng−êi Trung Hoa (Xem: 17). Choe Kyu Ha vµ Chun Doo Hwan ®Òu 4. Truy t×m nguyªn nh©n cña sù thÇn thi hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch chèng Céng kú §«ng ¸, dÜ nhiªn lµ ph¶i ph©n tÝch cùc ®oan, h¹n chÕ ®Õn møc bãp nghÑt vai trß cña c¸c nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, b¸o chÝ, chÌn Ðp x· héi d©n sù, tËn dông x· héi… DÔ thÊy ®©y lµ khu vùc suèt vµ v¾t kiÖt søc lùc d©n chóng… C¸c nöa thÕ kû nay lu«n ®−îc h−ëng lîi tõ chÝnh thÓ nµy hiÖn vÉn cßn bÞ phª ph¸n c¸c dßng vèn. Nh÷ng n¨m 1960-1970, tõ tÊt c¶ c¸c phÝa, kÓ c¶ phÝa Mü. Ng−êi c¸c n−íc th©n Mü ë vïng nµy cßn ®−îc d©n ë c¸c n−íc nµy ®Õn nay vÉn ch−a h−ëng lîi tõ cuéc chiÕn tranh ViÖt Nam - quªn t×nh tr¹ng ngét ng¹t vµ lao ®éng «ng Lý Quang DiÖu cho r»ng: “Cuéc nh− khæ sai håi nh÷ng thËp niªn tr−íc chiÕn ViÖt Nam ®· ®em l¹i cho c¸c n−íc (Xem: 3, 1). Tuy thÕ, ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ, phi Céng s¶n thêi gian vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ngoµi Francis Fukuyama hå nghi cã mét c¸c n−íc nµy ®i theo con ®−êng cña NhËt mèi liªn hÖ nµo ®ã gi÷a sù t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn thµnh 4 con rång…” (Xem: kinh tÕ nhanh víi chÝnh thÓ ®éc ®o¸n, 4). ý kiÕn nµy, theo chóng t«i, còng cßn l¹i ch¼ng thÊy ai thõa nhËn hoÆc coi ch¼ng cã g× lµ xa sù thËt. liªn hÖ ®ã lµ nh©n qu¶ hay lµ tÊt yÕu. Tuy nhiªn, ngoµi c¸c nguyªn nh©n Ng−êi ta vÉn tin r»ng c¸c n−íc ®i sau cã võa nãi, ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ, hai chôc thÓ ph¸t triÓn nhanh nh− Hµn Quèc vµ n¨m nay, c¸c häc gi¶ ph−¬ng T©y l¹i chó §µi Loan mµ kh«ng cÇn ph¶i hy sinh ý nhiÒu ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n thuéc d©n chñ. ThËm chÝ cã ng−êi cßn gi¶ thiÕt vÒ v¨n hãa. Næi lªn ë ®©y lµ vai trß cña r»ng, biÕt ®©u c¸c n−íc nµy cã thÓ sÏ Khæng gi¸o, cña c¸c gi¸ trÞ ch©u ¸, cña ph¸t triÓn nhanh h¬n, nÕu kh«ng ®éc nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ con ng−êi vµ v¨n ®o¸n vµ bãp nghÑt tù do (Xem: 8, 5). ho¸ ¸ §«ng... §iÒu nµy, trong mét chõng mùc nhÊt 5. CÇn ph¶i nãi thªm r»ng, mÆc dï Ýt ®Þnh, còng ®· lµm cho viÖc häc hái kinh ®−îc nh¾c tíi, nh−ng trong khi ®¸nh gi¸ nghiÖm cña mÊy con rång trë nªn cã søc cao kinh nghiÖm tÝch cùc cña mÊy con thu hót h¬n vµ cã vÎ kh¶ dÜ h¬n. rång §«ng ¸, c¸c nhµ nghiªn cøu th−êng 6. Tuy nhiªn, häc ®−îc kinh nghiÖm còng kh«ng quªn Hµn Quèc, §µi Loan cña ng−êi ®i tr−íc lµ kh«ng dÔ dµng. Bëi vµ c¶ Xinhgapo trong nh÷ng thËp niªn lÏ, phÇn lín nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tr−íc ®· tõng lµ nh÷ng chÝnh thÓ ®éc ®−îc nªu ra tõ sù ph¸t triÓn cña c¸c ®o¸n, thiÕu d©n chñ, vËn hµnh trong sù n−íc §«ng ¸ vµ c¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c thao tóng cña giíi qu©n sù. X· héi §µi ®Òu kh«ng ph¶i lµ míi ®èi víi ViÖt Nam Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 26
  4. Ræng, hæ ch©u ¸… còng nh− ®èi víi c¸c quèc gia ®i sau thÕ kû qua, trõ Ireland, Xinhgapo vµ kh¸c. NghÜa lµ, c¸i ®−îc coi lµ bµi häc, Hång K«ng, kh«ng cã n−íc nµo ®¹t tíi th× ViÖt Nam còng nh− tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh c«ng nh− Hµn Quèc vµ §µi Loan. ®ang ph¸t triÓn kh¸c ®Òu ®· tõng Ireland, Hång K«ng vµ Xinhgapo lµ nghiªn cøu vµ ®Òu muèn øng dông ®Ó nh÷ng tr−êng hîp qu¸ ®Æc biÖt. §©y chØ trong mét thêi gian nµo ®Êy cã thÓ trë lµ c¸c ®¶o quèc bÐ nhá víi d©n sè Ýt, rÊt nªn thÞnh v−îng. ë §«ng Nam ¸, vµo gièng nh÷ng siªu ®« thÞ cña nh÷ng vïng nh÷ng n¨m 1980, Indonesia ®· tõng kinh tÕ - x· héi réng lín h¬n; nghÜa lµ, ®−îc hy väng lµ mét quèc gia sím cÊt chóng qu¸ ®éc ®¸o ®Ó cã thÓ ¸p dông kinh c¸nh ®Ó trë thµnh con rång ch©u ¸ míi. nghiÖm. Nh−ng Hµn Quèc vµ §µi Loan th× Còng nh− vËy, ë Mü Latinh, Peru còng ®Ých thùc lµ nh÷ng ®iÓn h×nh cña sù bøt lµ n−íc ®−îc kú väng trong nh÷ng n¨m ph¸, thu hót sù ph©n tÝch, rót kinh 1970. Nh−ng ®Õn nay, ë c¸c n−íc nµy nghiÖm vµ häc hái. VÒ mÆt lý thuyÕt, khi ®iÒu kú diÖu vÉn ch−a x¶y ra. Cßn ViÖt thÕ giíi ®· b−íc vµo thêi ®¹i toµn cÇu hãa, c¸c quèc gia ®i sau kh«ng thÓ viÖn bÊt cø Nam, tõ n¨m 2008, víi ¶nh h−ëng cña lý do g× ®Ó cho phÐp m×nh mÊt hµng tr¨m khñng ho¶ng tµi chÝnh thÕ giíi vµ t×nh n¨m trong khi mÊy nÒn kinh tÕ nµy chØ tr¹ng l¹m ph¸t trong nÒn kinh tÕ, giÊc cÇn vµi chôc n¨m ®Ó trë thµnh c¸c thùc m¬ hãa rång ®ang bÞ soi xÐt mét c¸ch thÓ c«ng nghiÖp míi (NICs/NIEs). hoµi nghi. Trong thùc tÕ ph¸t triÓn nöa §ÆC TR¦NG CñA M¤ H×NH PH¸T TRIÓN §¤NG ¸ Theo David Dapice vµ c¸c chuyªn gia Harvard (nguån: xem 10) §Çu t− m¹nh mÏ cho gi¸o dôc ë tÊt c¶ c¸c cÊp, cã tÇm nh×n chiÕn l−îc to n 1. diÖn cho sù ph¸t triÓn nguån lùc con ng−êi. X©y dùng nh÷ng th nh phè n¨ng ®éng vÒ mÆt v¨n hãa, trËt tù vÒ mÆt x· héi, v 2. an to n vÒ mÆt vÖ sinh, m«i tr−êng, l m ®éng lùc cho t¨ng tr−ëng v ®æi míi kinh tÕ Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kiªn tr× trong viÖc theo ®uæi kü n¨ng, c«ng nghÖ, v tri 3. thøc tiªn tiÕn ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp cña m×nh. HÖ thèng t i chÝnh ®Çu t− mét c¸ch hiÖu qu¶; nh n−íc ®ãng vai trß then chèt 4. trong viÖc ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng ®Ó gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cã tÝnh hÖ thèng. Nh n−íc cã n¨ng lùc trong viÖc ¸p ®Æt kû c−¬ng ®èi víi c¸c nhãm lîi Ých. 5. T¨ng tr−ëng nhanh vÒ kinh tÕ ®−îc kÕt hîp víi sù ph©n phèi thu nhËp t−¬ng ®èi 6. ®ång ®Òu. Cã thÓ t¹o ra nh÷ng quyÕt t©m chÝnh trÞ m¹nh mÏ ®Ó thay ®æi khi cÇn thiÕt. 7. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 27
  5. hå sÜ quý II. VÊn ®Ò øng dông bµi häc kinh 7. VÊn ®Ò lµ ë chç, c¸c bµi häc kinh nghiÖm §«ng ¸ vµo ViÖt Nam nghiÖm ®−îc ®óc kÕt vµ phæ biÕn, qua l¨ng kÝnh chñ quan cña c¸c t¸c gi¶ cña 1. Víi ViÖt Nam, tham väng “hãa nã, ch−a ch¾c ®· lµ c¸i cã thÓ häc ®−îc rång” d−êng nh− cßn th«i thóc h¬n bÊt vµ ¸p dông ®−îc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cø mét n−íc ®i sau nµo kh¸c. Bëi lÏ, Hµn vµ hoµn c¶nh kh¸c. William Easterly, Quèc vµ §µi Loan, x−a nay, kh«ng ph¶i mét häc gi¶ Mü ®· c¶nh tØnh c¸c n−íc lµ nh÷ng x· héi qu¸ xa l¹, hoÆc qu¸ kh¸c chËm ph¸t triÓn vÒ ®iÒu nµy khi «ng phª biÖt. VÒ nguån lùc con ng−êi, nguån lùc ph¸n kÞch liÖt nhiÒu chÝnh s¸ch ph¸t x· héi vµ ý chÝ chÝnh trÞ, xÐt ë tiÒm n¨ng, triÓn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. William kh«ng thÓ nãi ViÖt Nam cã g× thua kÐm. Easterly cho r»ng, c¸c quan niÖm cña VÒ søc m¹nh v¨n hãa, ®Æc biÖt v¨n hãa WB, IMF, vµ UN... víi lÞch sö h¬n nöa Nho gi¸o truyÒn thèng, ViÖt Nam còng thÕ kû qua ®· v« t×nh t¹o ra mét thø “hÖ kh«ng thiÕu hôt nh÷ng yÕu tè tÝch cùc t− t−ëng vÒ ph¸t triÓn” (Ideology of cÇn thiÕt, mµ Hµn Quèc vµ §µi Loan ®· tõng sö dông ®Ó ph¸t triÓn. Trªn thùc Development). Theo «ng, kinh nghiÖm tÕ, ViÖt Nam lµ m¶nh ®Êt thÊm ®Ém v¨n thµnh c«ng cña c¸c n−íc ph¸t triÓn hãa Nho gi¸o (v¨n hãa Nho gi¸o chø kh«ng thÓ m¸y mãc trë thµnh chÝnh s¸ch kh«ng ph¶i Nho gi¸o); l¹i lµ thø v¨n hãa ®Ó ¸p dông cho nh÷ng n−íc ®i sau. ®−îc h×nh thµnh tõ Tèng Nho, kh«ng Nh÷ng quèc gia thµnh c«ng nhÊt trong “ngu trung”, kh«ng cøng nh¾c, kh«ng ph¸t triÓn 40 n¨m qua, trªn thùc tÕ, “®· gi¸o ®iÒu nh− ë Nho gi¸o tr−íc ®ã ë n¬i th−êng xuyªn vi ph¹m mét c¸ch râ rµng khëi thñy cña nã (Xem: 15, 14). Do vËy, bÊt cø c¸i g× mµ c¸c chuyªn gia vÒ ph¸t cïng víi sù khÝch lÖ cña nh©n tè v¨n triÓn ®· nãi. VÝ dô, vµo nh÷ng n¨m 1960 hãa, c¸c nh©n tè chÝnh trÞ - x· héi kh¸c, nh÷ng con hæ §«ng ¸ ®· tù lùa chän ch¼ng h¹n, t©m thÕ cña ng−êi chiÕn ®Þnh h−íng ra bªn ngoµi trong khi nÕu th¾ng sau chiÕn tranh, sù phÊn khÝch theo kinh nghiÖm kh«n ngoan cña c¸c ®¹t ®−îc t¨ng tr−ëng cao trong mét thêi chuyªn gia l¹i ph¶i lµ c«ng nghiÖp ho¸ gian dµi, t©m lý tÝch cùc sau héi nhËp ®èi víi thÞ tr−êng trong n−íc” (Xem: 7). thµnh c«ng… ®· thªm phÇn th«i thóc Nh÷ng tr−êng hîp thµnh c«ng nh− tham väng “hãa rång” ë ViÖt Nam. Khi Trung Quèc, Thæ NhÜ Kú hay ViÖt Nam ®Æt m×nh trong t−¬ng quan víi Hµn ®Òu kh«ng ph¶i lµ nh÷ng n−íc biÕt nghe Quèc vµ mét sè n−íc trong khu vùc, lêi c¸c thÓ chÕ quèc tÕ. Cßn Mehico, nhiÒu ng−êi ViÖt Nam vÉn ch−a quªn, Venezuela, Nga… l¹i lµ nh÷ng vÝ dô vÒ míi rÊt gÇn ®©y, so víi Seoul, Bangkok sù thÊt b¹i khi ®i theo lêi khuyªn cña hoÆc Manila, th× Sµi Gßn ch¼ng nh÷ng c¸c chuyªn gia ph¸t triÓn. kh«ng nghÌo, mµ ng−îc l¹i, cßn lµ thµnh ý kiÕn William Easterly vµ mét vµi phè phån vinh h¬n. t¸c gi¶ kh¸c n÷a cã suy nghÜ theo chiÒu 2. ViÖt Nam ®i sau c¶ §«ng ¸ lÉn h−íng nµy, lµ nh÷ng lêi khuyªn cÇn ph¶i §«ng Nam ¸ (t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay vµ tham kh¶o (Xem: 6, 7). nÕu hiÓu §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ víi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 28
  6. Ræng, hæ ch©u ¸… tÝnh c¸ch lµ nh÷ng m« h×nh ph¸t triÓn). h×nh nµy. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa Tuy sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam sau h¬n lµ ViÖt Nam n»m ngoµi kh¶ n¨ng dÉm 20 n¨m ®æi míi ®· ®−îc céng ®ång thÕ ph¶i nh÷ng dÊu ch©n khiÕm khuyÕt, sai giíi ®¸nh gi¸ rÊt cao, thËm chÝ tham lÇm hay thÊt b¹i cña c¸c n−íc ®−îc coi lµ väng “hãa rång” cña ViÖt Nam ®«i khi thuéc m« h×nh §«ng Nam ¸. David còng ®· ®−îc m« t¶ nh− lµ mét t−¬ng lai Dapice vµ c¸c céng sù c¶nh b¸o kh«ng hÒ rÊt gÇn, nh−ng sau khi ®èi mÆt víi c¸c quanh co: “Môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt vÊn ®Ò xuÊt hiÖn n¨m 2008, ®©y ®ã trong Nam ®Çy tham väng: trë thµnh mét n−íc nÒn kinh tÕ - x· héi còng ®· lé ra nh÷ng c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i vµo dÊu hiÖu bÊt æn, cÇn thiÕt ph¶i ®−îc tÝnh n¨m 2020, vµ mét c¸ch kh¸i qu¸t h¬n, to¸n thÊu ®¸o vÒ ph−¬ng diÖn m« h×nh x©y dùng mét quèc gia “d©n giµu, n−íc ph¸t triÓn. Cã t¸c gi¶ cho r»ng, ViÖt m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n Nam “®ang ®øng tr−íc nguy c¬ r¬i vµo minh”. ThÕ nh−ng, nÕu nh÷ng xu thÕ c¹m bÉy cña møc ph¸t triÓn trung b×nh: hiÖn nay vÉn ®−îc tiÕp tôc th× cã lÏ ViÖt kh«ng cßn qu¸ nghÌo ®Ó ph¶i bøc xóc c¶i Nam sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®−îc nh÷ng môc c¸ch vµ v−ît lªn; trong khi ®ã, c¸c yÕu tè tiªu nµy, Ýt nhÊt lµ trong mét kho¶ng nÒn t¶ng cho mét nÒn kinh tÕ t¨ng thêi gian kh¶ dÜ chÊp nhËn ®−îc vÒ mÆt tr−ëng cao trong giai ®o¹n tr−ëng thµnh chÝnh trÞ… Trong sè c¸c quèc gia ®· l¹i qu¸ yÕu. C¸c m©u thuÉn trong ph¸t tho¸t nghÌo vµ cã møc thu nhËp trung triÓn trë nªn gay g¾t: gi÷a tÝnh phøc t¹p b×nh - vèn lµ môc tiªu ViÖt Nam ®ang cña ®iÒu hµnh vÜ m« vµ n¨ng lùc vµ h−íng tíi - chØ cã mét vµi n−íc tiÕp tôc phÈm chÊt cña bé m¸y qu¶n lý; gi÷a yªu v−¬n lªn thµnh nh÷ng quèc gia giµu cã, cÇu cao vÒ nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ hiÖn ®¹i vµ cã thÕ lùc. Nãi mét c¸ch chÊt l−îng hÖ thèng gi¸o dôc; gi÷a nhu kh¸c, xu h−íng ph¸t triÓn phæ biÕn cÇu n©ng cao søc c¹nh tranh toµn cÇu vÒ kh«ng ®øng vÒ phÝa ViÖt Nam. MÆc dï m«i tr−êng sèng - kinh doanh vµ ®iÒu vËy, xu h−íng nµy kh«ng ph¶i lµ ®Þnh kiÖn giao th«ng, m«i tr−êng, ¨n ë” (Xem: mÖnh… B»ng nh÷ng lùa chän (hay 13). kh«ng lùa chän) cña m×nh, nhµ n−íc ViÖt 3. VÊn ®Ò ®óng nh− David Dapice vµ Nam sÏ quyÕt ®Þnh tèc ®é vµ triÓn väng c¸c chuyªn gia Harvard ®· chØ ra trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc. Nãi mét mét b¸o c¸o t− vÊn cho ChÝnh phñ ViÖt c¸ch kh¸c, ®èi víi ViÖt Nam, thµnh c«ng Nam g©y nhiÒu chó ý vµ tranh luËn lµ mét sù lùa chän trong tÇm tay” (10. tr. trong n¨m 2008 “Lùa chän Thµnh c«ng: 9,6). Bµi häc tõ §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ cho 4. B»ng sù lùa chän hay kh«ng lùa t−¬ng lai cña ViÖt Nam”: råi ®©y, ViÖt chän cña m×nh, nhµ n−íc ViÖt Nam sÏ Nam sÏ thuéc vÒ m« h×nh nµo trong sè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i hai m« h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸ vµ §«ng trong viÖc ®−a ®Êt n−íc cÊt c¸nh vµ hãa Nam ¸. DÜ nhiªn, cho tíi giê nµy, ch−a rång. Kh¼ng ®Þnh cña David Dapice vµ cã mét tµi liÖu chÝnh thèng nµo nãi vÒ c¸c céng sù, th«ng qua ph©n tÝch hai m« chñ tr−¬ng cña ViÖt Nam ®èi víi hai m« Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 29
  7. hå sÜ quý h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc mét c¸ch lµ kh¸ râ. ë ®©y, tr¸ch nhiÖm cña Nhµ kh«n ngoan. NghÜa lµ tr¸ch nhiÖm cña n−íc, hay nãi réng h¬n, tr¸ch nhiÖm cña nhµ n−íc cßn nÆng nÒ h¬n rÊt nhiÒu so c¸c chiÕn l−îc vµ kÕ s¸ch ®iÒu hµnh vÜ víi tÊt c¶ nh÷ng g× mµ c¸c nhµ khoa häc m« chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. ®· chØ ra mét c¸ch x¸c ®¸ng. Nãi nh− thÕ, dÜ nhiªn lµ ®óng. Nh−ng 5. Sù thùc th× c«ng cuéc §æi míi ®· theo chóng t«i, còng vÉn ch−a ®ñ ®Ó diÔn t¹o nªn sù ph¸t triÓn rÊt quan träng ë ®¹t tÇm vãc vµ ý nghÜa cña tr¸ch nhiÖm ViÖt Nam trong h¬n hai thËp kû qua, vµ Nhµ n−íc. ®iÒu ®ã ®· t¹o ra nh÷ng b−íc xuÊt ph¸t t¹o ®µ, nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, vµ c¶ Râ rµng, kh«ng ph¶i c¸c n−íc ®i sau nh÷ng kinh nghiÖm cã ý nghÜa ®Ó ®Êt kh«ng biÕt ®Õn hay kh«ng chÞu häc hái n−íc tiÕp tôc ph¸t triÓn. MÆc dï nhiÒu kinh nghiÖm cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp lÜnh vùc vÉn ch−a cã tiÕn bé hoÆc cßn bÞ hãa thÕ hÖ thø nhÊt. Nh− ®· nãi ë trªn, coi lµ thÊt b¹i, nh−ng xo¸ ®ãi gi¶m häc ®−îc kinh nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc nghÌo vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ãi nghÌo ë kh«ng ph¶i lµ viÖc dÔ. Kinh nghiÖm x· ViÖt Nam th× râ rµng lµ mét thµnh c«ng. héi rÊt hiÕm khi gièng nh− mét thø bÝ Kinh nghiÖm vÒ t¨ng tr−ëng kinh tÕ quyÕt cø l¾p vµo lµ cç m¸y ho¹t ®éng. Cã ngay tõ ®Çu ph¶i g¾n víi c«ng b»ng x· trong tay ®Çy ®ñ c¸c bµi häc kinh héi còng lµ mét kinh nghiÖm ®¾t gi¸ nghiÖm, còng míi chØ lµ tháa m·n ®iÒu ph¶i tr¶ b»ng rÊt nhiÒu nç lùc. Ph¸t kiÖn cÇn chø ch−a ph¶i lµ tho¶ m·n ®iÒu triÓn con ng−êi thÓ hiÖn qua chØ sè HDI kiÖn ®ñ ®Ó cho phÐp mét quèc gia nµo ®ã vµ ph¸t triÓn x· héi thÓ hiÖn qua æn ®i tíi thµnh c«ng. VÊn ®Ò kh«ng ®¬n ®Þnh vµ ®ång thuËn x· héi ë ViÖt Nam gi¶n chØ lµ vËn dông mét m« h×nh lý còng cã nh÷ng ®iÓm s¸ng, cã nh÷ng biÓu thuyÕt, cho dï ®ã lµ m« h×nh lý thuyÕt hiÖn tÝch cùc kh«ng thua kÐm g× c¸c quèc tèi −u, céng víi mét “quyÕt t©m chÝnh gia gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò nµy. trÞ” nµo ®ã. H¬n thÕ n÷a, nÕu ®óng lµ Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng “40 n¨m qua, c¸c n−íc thµnh c«ng ®Òu lµ ®¹i ®a sè c− d©n th× kh«ng thÓ nãi lµ nh÷ng n−íc th−êng xuyªn vi ph¹m bÊt thÊt b¹i, mÆc dï bøc tranh kinh tÕ tõ cø kinh nghiÖm g× mµ c¸c chuyªn gia vÒ n¨m 2008 ®Õn nay cã nh÷ng chç kh¸ ¶m ph¸t triÓn ®· t− vÊn”, nh− kh¼ng ®Þnh ®¹m so víi tr−íc ®ã. cña William Easterly, th× vÊn ®Ò cßn lµ CÇn thiÕt ph¶i nãi nh− thÕ ®Ó thÊy cÇn ph¶i biÕt “vi ph¹m” nh÷ng bµi häc tÝnh kh«ng ®¬n gi¶n cña vÊn ®Ò. Nh÷ng kinh nghiÖm nµo ®ã khi cÇn thiÕt. g× ®−îc coi lµ thµnh c«ng cña ViÖt Nam Kh«ng biÕt sö dông kinh nghiÖm cña thêi gian qua ®Òu Ýt nhiÒu mang trong ng−êi ®i tr−íc, dÜ nhiªn lµ thÊt b¹i. Sö nã mét phÇn kh«n ngoan trong viÖc vËn dông kinh nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc dông kinh nghiÖm bªn ngoµi, mét phÇn mét s¸ch nguyªn si, gi¸o ®iÒu còng sÏ s¸ng t¹o trong viÖc xö lý t×nh huèng ®Æc thÊt b¹i. VÊn ®Ò lµ ph¶i sö dông kinh thï ViÖt Nam vµ mét phÇn quyÕt ®o¸n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 30
  8. Ræng, hæ ch©u ¸… trong viÖc tÝnh ®Õn nh÷ng lîi Ých ®−îc toµn kh¸c víi §¹i lôc. V¨n hãa Nho gi¸o, coi lµ c¬ b¶n hoÆc sèng cßn. tù nã, kh«ng ®Èy x· héi ®Õn mét tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao. Con ng−êi víi III. Nh©n tè v¨n hãa vµ con c¸c phÈm chÊt tÝch cùc cña truyÒn thèng ng−êi: thö ®èi chiÕu ViÖt Nam - cÇn cï, hiÕu häc, tr¸ch nhiÖm, céng víi §«ng ¸ ®ång…- tù nã, còng kh«ng ®−¬ng nhiªn 1. DÜ nhiªn lµ ch−a mÊy ai tháa m·n biÕn x· héi thµnh x· héi c«ng nghiÖp víi nh÷ng g× mµ ViÖt Nam ®· lµm ®−îc. hãa. VÊn ®Ò lµ ë chç biÕt sö dông, cã Ng−îc l¹i, kh¸c víi t©m thÕ ph¸t triÓn ph−¬ng thøc sö dông, biÕt kÝch thÝch c¸c (Psychosphere for Development) ®Çy tÝch gi¸ trÞ tÝch cùc, −u tréi cña con ng−êi vµ cùc vµ s«i ®éng cña nh÷ng n¨m tr−íc cña v¨n hãa. 2007, hiÖn nay, t©m tr¹ng b¨n kho¨n, lo §èi chiÕu sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam l¾ng, bøc xóc… l¹i lµ t©m tr¹ng phæ biÕn hiÖn nay víi hai m« h×nh ph¸t triÓn trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng. Trªn §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, chóng t«i thÊy b×nh diÖn v¨n hãa vµ con ng−êi, ë ®©y, cã thÓ nãi vÒ mét vµi h¹n chÕ trong viÖc chóng t«i thÊy cÇn thiÕt ph¶i ®Æt vÊn ®Ò: sö dông nh©n tè con ng−êi vµ v¨n hãa NÕu nh− vÒ mÆt tiÒm n¨ng, ë ViÖt Nam, nh− sau: nh©n tè v¨n hãa vµ nh©n tè con ng−êi 2. NÕu ë m« h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸, kh«ng ®Õn nçi thua kÐm Hµn Quèc vµ chÝnh phñ cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng §µi Loan, th× t¹i sao nh÷ng tiÒm n¨ng quyÕt t©m chÝnh trÞ m¹nh mÏ ®Ó thóc Êy, ®Õn nay, tù nã, ch−a béc lé ®−îc ®Èy x· héi thay ®æi khi cÇn thiÕt, nh− nh÷ng phÈm chÊt tÝch cùc trong ph¸t David Dapice ®· nhËn xÐt, th× ë §«ng triÓn? Nam ¸, ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c quèc gia V¨n hãa cã nh÷ng lèi ®i ®Æc thï cña ®Òu ch−a lµm ®−îc nh− vËy. ë nã ®Ó th©m nhËp vµ t¸c ®éng vµo ®êi Indonesia, Philipines vµ Thailand trong sèng x· héi. Nh−ng ®Æc thï ®Õn mÊy th× nhiÒu t×nh huèng cÇn vËn ®éng søc vÉn ph¶i th«ng qua chñ thÓ cña nã lµ m¹nh ®ång thuËn cña toµn quèc gia, con ng−êi, nhÊt lµ nh÷ng con ng−êi cã chÝnh phñ Ýt khi thµnh c«ng; thËm chÝ cã träng tr¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m«. Trong ph¸t lóc cßn g©y chia rÏ, lµm hçn lo¹n x· héi. triÓn, c¸ch thøc sö dông nh©n tè v¨n hãa ë Malaysia d−íi thêi Mahathir vµ nh©n tè con ng−êi lµ c¬ chÕ ®Ó v¨n Mohamad, viÖc ®éng viªn ý chÝ cña toµn hãa cña mét d©n téc lé ra nh÷ng gi¸ trÞ x· héi ®−îc ®¸nh gi¸ lµ tèt h¬n, nh−ng −u tréi cña nã, ®Ó con ng−êi cña mét gÇn ®©y l¹i b¾t ®Çu cã vÊn ®Ò. Trong khi céng ®ång ph¸t huy ®−îc nh÷ng phÈm ®ã, ý chÝ v−¬n tíi h−ng thÞnh ë ng−êi chÊt tÝch cùc cña nã. §iÒu nµy gi¶i thÝch NhËt kÓ tõ thêi Minh TrÞ thiªn hoµng lµ t¹i sao ®Òu lµ v¨n hãa Nho gi¸o, ®Òu lµ rÊt ®¸ng kÓ. Tinh thÇn cuång nhiÖt vµ con ng−êi Trung Hoa, nh−ng nöa thÕ kû nghiªm tóc ë tÇng líp vâ sÜ th−îng l−u nay §µi Loan vµ Hång K«ng l¹i hoµn häc hái v¨n minh kü nghÖ cña ch©u ¢u Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 31
  9. hå sÜ quý ®Ó x©y dùng NhËt B¶n thµnh mét quèc T©m thÕ ph¸t triÓn cña mét d©n téc hay mét quèc gia x−a nay ch−a bao giê gia m¹nh vÒ qu©n sù, giµu vÒ kinh tÕ, lµ c¸i kÐm quan träng. Trong x· héi hiÖn hiÖn ®¹i vÒ kü thuËt… lµ mét thø tinh ®¹i, ®«i khi ng−êi ta t−ëng c¸c quy luËt thÇn l©u nay Ýt ai phñ nhËn ®−îc. Ng−êi thÐp cña ®êi sèng cã thÓ lµm cho ý chÝ NhËt kh«ng ng¹i nh×n nhËn nghiÖt ng· hay nhiÖt huyÕt cña c¸ nh©n hay cña vÒ nh÷ng yÕu kÐm cña m×nh ®Ó kÝch céng ®ång trë nªn Ýt gi¸ trÞ h¬n. Nh−ng ®éng lßng tù t«n d©n téc. Tham väng thùc tÕ chøng minh ®iÒu ng−îc l¹i. biÕn NhËt B¶n thµnh ch©u ¢u ë ph−¬ng §«ng, trªn thùc tÕ, ®· cùc ®oan ®Õn møc Cßn ë ViÖt Nam, t©m thÕ ph¸t triÓn lµm n¶y sinh t− t−ëng “Sovanh §¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng thÓ nãi §«ng ¸” cïng víi mét chÝnh thÓ ph¸t xÝt lµ kÐm. Ng−îc l¹i míi ®óng, rÊt s«i ®éng, rÊt tÝch cùc. Tuy nhiªn, sù yÕu kÐm ph−¬ng §«ng trong ThÕ chiÕn thø II. trong c¬ chÕ vËn hµnh ®êi sèng x· héi, Tuy nhiªn, nÕu kh«ng tÝnh ®Õn mÆt tr¸i nh÷ng bÊt cËp, khuyÕt tËt trong c¸c cña nh÷ng ®iÒu võa nãi, th× ë ng−êi chÝnh s¸ch kinh tÕ - v¨n hãa - gi¸o dôc… NhËt cã hai phÈm chÊt rÊt ®¸ng häc tËp: ®· v« t×nh ®Þnh h−íng t©m lý ho¹t ®éng ý chÝ ch¸y báng v−¬n tíi h−ng thÞnh vµ cña kh«ng Ýt c¸ nh©n. T−ëng r»ng, víi tinh thÇn s½n sµng häc hái. tèc ®é t¨ng tr−ëng 8-9% n¨m, ch¼ng mÊy Hµn Quèc còng lµ mét x· héi t−¬ng chèc ViÖt Nam sÏ hãa rång, t−ëng r»ng tù. Tham väng v−¬n lªn cña ng−êi Hµn víi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi n¨ng ®éng, Quèc ®· ®−îc mét sè tµi liÖu m« t¶ lµ ch¼ng mÊy chèc mét bé phËn c− d©n sÏ kh«ng kÐm cuång nhiÖt ngay tõ thêi Pak giµu cã, “thay v× khÝch lÖ ng−êi d©n cÇn Chung Hee. Khi nÒn kinh tÕ ®¹t møc kiÖm ®Çu t− víi tÇm nh×n dµi h¹n vµ 1.000 USD ®Çu ng−êi n¨m, ng−êi Hµn tr¸ch nhiÖm víi t−¬ng lai, chóng ta l¹i ch¼ng nh÷ng kh«ng cã t©m lý tháa m·n, t¹o nªn c¬ chÕ ®Ó mäi ng−êi ¶o t−ëng víi mµ ng−îc l¹i cßn s«i sôc ®Æt ra c¸c môc nh÷ng c¬ héi chôp giËt ng¾n h¹n, hoang tiªu 10.000 USD råi gÇn ®©y lµ 15.000 phÝ trong tiªu dïng, ph« tr−¬ng trong USD ®Çu ng−êi n¨m. Kh«ng chØ trong h×nh thøc…” (12). kinh tÕ, trong khoa häc, gi¸o dôc ng−êi Xu h−íng t©m lý nµy trªn thùc tÕ ®· Hµn còng quyÕt liÖt ®Æt ra c¸c môc tiªu che khuÊt tÇm nh×n dµi h¹n, lµm xãi ®Ó c¹nh tranh víi thÕ giíi. Khi bÊt m·n mßn tr¸ch nhiÖm víi t−¬ng lai - c¸i lµ víi víi c¸c chÕ ®é ®éc tµi vµo nh÷ng n¨m x−¬ng sèng cña nÒn gi¸o dôc vµ khoa 1960-1970, khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng yÕu häc. kÐm trong cÊu tróc nÒn kinh tÕ sau 3. Theo b¸o c¸o cña David Dapice vµ khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997, còng c¸c chuyªn gia Harvard, “hÖ thèng gi¸o nh− khi ®èi mÆt víi nh÷ng quyÕt ®Þnh dôc cña ViÖt Nam hiÖn ®ang khñng kh«ng hîp lßng d©n håi th¸ng 6-2008… ho¶ng”, cßn “nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ ng−êi Hµn ®Òu ph¶n øng rÊt m¹nh mÏ, cña ViÖt Nam, nÕu sö dông mäi th−íc ®o ®ßi chÝnh phñ ph¶i tá râ tr¸ch nhiÖm víi kh¸ch quan, th× d−êng nh− lµ mét thÊt sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 32
  10. Ræng, hæ ch©u ¸… b¹i” (10. tr. 32,33). §©y lµ mét nhËn c¸c diÔn ®µn gi¸o dôc vµ khoa häc thêi ®Þnh ®Æc biÖt m¹nh mÏ vÒ sù xuèng cÊp gian gÇn ®©y, hiÕu häc ®Õn nay vÉn lµ cña hai lÜnh vùc liªn quan mËt thiÕt ®Õn mét gi¸ trÞ, nh−ng tiÕc r»ng gi¸ trÞ nµy v¨n hãa vµ con ng−êi mµ c¸ch ®©y ch−a l¹i ®ang bÞ khai th¸c ®Ó phôc vô nh÷ng l©u ViÖt Nam vÉn th−êng tù hµo. Cô thÓ môc ®Ých vô lîi vµ thÞ tr−êng, lÖch l¹c vµ h¬n, b¸o c¸o nµy m« t¶: “MÆc dï tû lÖ ®i thiÓn cËn… h¬n lµ khai th¸c ®Ó tháa häc ë c¸c cÊp phæ th«ng t−¬ng ®èi cao, m·n nh÷ng môc ®Ých gi¸o dôc ch©n nh−ng chÊt l−îng cña c¸c bËc häc nµy chÝnh. Cung c¸ch qu¶n lý gi¸o dôc vµ rÊt ®¸ng lo ng¹i… ChÊt l−îng ®µo t¹o ë khoa häc bÊt cËp, cã vÊn ®Ò, lµm cho c¸c tr−êng ®¹i häc cña ViÖt Nam ch−a khoa häc vµ gi¸o dôc ë ViÖt Nam “kh«ng ®¹t chuÈn. Trªn thùc tÕ, tr−êng ®¹i häc cña ViÖt Nam thua xa khi so víi ngay c¶ gièng ai”. Nhµ n−íc ch−a cã nh÷ng chÝnh tr−êng cña c¸c n−íc §«ng Nam ¸ – vèn s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ khoa häc theo ch−a ph¶i lµ nh÷ng tr−êng ®¼ng cÊp ®uæi nh÷ng kü n¨ng, c«ng nghÖ, vµ tri quèc tÕ. Trong khÝ ®ã, tØ lÖ ng©n s¸ch thøc tiªn tiÕn. B¶ng gi¸ trÞ ®Þnh h−íng dµnh cho gi¸o dôc trong GDP cña ViÖt ho¹t ®éng khoa häc, gi¸o dôc lÖch l¹c. Nam cao h¬n hÇu hÕt c¸c n−íc trong khu Chóng t«i cho r»ng, vÊn ®Ò cña nh÷ng vùc. HiÖn nay, c¸c tr−êng ®¹i häc cña vÊn ®Ò lµ ë chç, b¶ng gi¸ trÞ ®Þnh h−íng ViÖt Nam cã thÓ bÞ xem nh− lµ kÐm nhÊt ho¹t ®éng khoa häc, gi¸o dôc hiÖn ®ang so víi hÇu hÕt c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ë lÖch l¹c. khu vùc §«ng Nam ¸, chø ch−a cÇn so víi §«ng ¸” (10. tr. 32,33). NÕu nhËn IV. KÕt luËn ®Þnh nµy kh«ng sai hoÆc c¬ b¶n lµ kh«ng sai, th× râ rµng, nh÷ng nh©n tè tÝch cùc ViÖt Nam ®ang cÊt c¸nh vµ vÉn ch−a vÒ ph−¬ng diÖn v¨n hãa vµ con ng−êi, c¸i mÊt c¬ héi ®Ó hãa rång. ViÖc lùa chän lµm nªn nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh cho nh÷ng quyÕt s¸ch, ph−¬ng thøc vµ b−íc gi¸o dôc vµ khoa häc nh÷ng n¨m tr−íc ®i trong ph¸t triÓn trªn c¬ së häc tËp ®©y, ®· bÞ quªn l·ng hoÆc ch−a ®−îc sö kinh nghiÖm thµnh c«ng cña m« h×nh dông mét c¸ch hîp lý cho phï hîp víi §«ng ¸, nh− lêi t− vÊn nhiÖt thµnh cña hoµn c¶nh hiÖn t¹i. c¸c chuyªn gia Harvard, râ rµng lµ cã ý T¹i sao mét d©n téc cã tiÕng lµ hiÕu nghÜa quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, kinh häc, víi nh÷ng thµnh tùu vÒ y tÕ vµ gi¸o nghiÖm dï hay ®Õn mÊy còng míi chØ lµ dôc ®· tõng lµm thay ®æi c¸ch nh×n hµnh trang ®Ó ph¸t triÓn. ChØ riªng nhËn cña céng ®ång thÕ giíi qua chØ sè hµnh trang ch−a ®ñ gióp ng−êi t×m ph¸t triÓn con ng−êi, víi c¸c nhµ khoa ®−êng tíi ®−îc c¸i ®Ých mµ anh ta cÇn häc, nhµ v¨n hãa mµ ë thÕ hÖ nµo còng ®Õn. Muèn tr¸nh ®−îc vÕt ch©n khiÕm cã nh÷ng ng−êi ®−îc ®¸nh gi¸ cao, nay khuyÕt cña m« h×nh §«ng Nam ¸ th× sù l¹i r¬i vµo t×nh c¶nh ®¸ng ng¹i ®Õn vËy. lùa chän cÇn ph¶i ®¹t ®Õn tr×nh ®é kh«n §óng nh− nhiÒu ng−êi ®· lªn tiÕng trªn ngoan vµ cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn trong Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 33
  11. hå sÜ quý 7. Easterly, William (2007). The thùc tiÔn b»ng nh÷ng c¸ch thøc th«ng Ideology of Development,Foreign Policy, minh - Kh«ng ph¶i khi nµo bµi häc kinh July/August. nghiÖm cña c¸c n−íc ph¸t triÓn còng cÇn 8. Fukuyama, Francis . Asian Value and ¸p dông mét c¸ch trung thµnh, cã nh÷ng the Asian Crisis “Commentary” Feb., 1998. tr−êng hîp cÇn ¸p dông trong sù thay 9. Fukuyama, Francis . Samuel ®æi, nghÜa lµ ¸p dông mét c¸ch s¸ng t¹o The American Huntington, 1927-2008. vµ còng cã nh÷ng tr−êng hîp cÇn ph¶i Interest Online. Dec., 29th, 2008. http://the- biÕt vi ph¹m kinh nghiÖm tèt cña ng−êi american-interest.com/contd/?p=688. ®i tr−íc. 10. Harvard University. John F. Kennedy School of Gorvernment. Ch−¬ng tr×nh ch©u ¸ (2008). Lùa chän Thµnh c«ng: Bµi häc tõ §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ cho t−¬ng lai cña ViÖt Nam. chó thÝch: http://www.undp.org.vn/ undpLive/ System/ Publications/Publication- (1) NICs - gäi ®Çy ®ñ lµ “C¸c n−íc c«ng Details?contentId=2648&languageId=4 nghiÖp hãa míi” (Newly Industrialized 11. Hong Kong (China SAR). Countries). NIEs - “C¸c nÒn kinh tÕ c«ng http://islands.unep.ch/CGF.htm nghiÖp hãa míi” (Newly Industrialized 12. Vò Minh Kh−¬ng. NÒn mãng ph¸t Economies). triÓn vµ mÖnh lÖnh c¶i cách. http://www.tuanvietnam.net/vn/thongtindac Tµi liÖu trÝch dÉn hieu/3956/index.aspx. 9/6/2008 13. Vũ Minh Khương. ng c p phát tri n: 1. B¶n s¾c §µi Loan. http://www.bbc. ViÖt Nam ch n «ng Á hay «ng Nam Á? co.uk/vietnamese/specials/1053_vietaiwanpa http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/0 ge/ 14. Li. C (1997). Confucian value and 2. Bush chøng kiÕn sù “phÊn khëi ë ViÖt democratic value. The Journal of Value Nam”. BBC Vietnamese.com 17/11/2006. Inquiry. Vol. 31, № 2, June 1997, pp. 183-193 (11). 3. Choe, Hyondok. Civil Society and Market Economy in Korea. The princple of 15. Phan Ng c. Văn hãa Vi t Nam thi t “Publicity” in the context of Neo-liberalism. tha v i cu c s ng con ngư i. Văn ngh Tr , s International Conference “Social Responsiplity 4, ngµy 23-1-2005 in the context of Market Economy”. Haiphong, 16. Xinhgapo GDP-per capita. Feb., 12-15th, 2009. http://indexmundi.com/Xinhgapo/gdp_per_c 4. Lý Quang DiÖu. Cuéc chiÕn ViÖt Nam apita_(ppp).html cã lîi cho ch©u ¸. . 17. Todaro, Michael P (1998). Kinh t h c cho th gi i th ba. Nxb Gi¸o d c. Hà N i. 5. TrÇn H÷u Dòng. D©n chñ vµ ph¸t triÓn: Lý thuyÕt vµ chøng cí. T/c “Thêi ®¹i 18. UNDP, Human Development Report míi”. Sè 10. 3/2007. (2007/2008). 6. TrÇn H÷u Dòng. VÒ kinh nghiÖm ph¸t 19. Wescott, Robert F. Global Economic triÓn: §äc Rodrik vµ Chang, hai kÎ nghi ngê. Growth Prospects: 2007 and Beyond. Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn, sè TÕt D−¬ng lÞch www.sace.it/GruppoSACE/export/sites/defau lt/download/Wescott2.ppt - 2009. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 34
  12. Ræng, hæ ch©u ¸… Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 35
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
837 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2