Báo cáo nghiên cứu khoa học " Trung Quốc kế thừa tư tưởng " đại đồng " của Khổng Tử xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kể từ năm 1978 trở lại đây, nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển với tốc độ nhanh chóng, GDP liên tục tăng, đời sống ng-ời dân đ-ợc cải thiện, dự trữ ngoại tệ đứng đầu thế giới. Đây có thể coi là thành tựu to lớn nhất của Trung Quốc trong tiến trình cải cách mở cửa. Tuy nhiên, sự bùng nổ của một nền kinh tế quá nóng cũng đồng nghĩa với việc ẩn chứa trong đó rất nhiều nguy cơ có thể dẫn đến những bất ổn trong xã hội nh-: chênh lệch giữa thành thị...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Trung Quốc kế thừa tư tưởng " đại đồng " của Khổng Tử xây dựng xã hội hài hòa xã hội chủ nghĩa "

NguyÔn thÞ kiÒu minh ViÖn nghiªn cøu Trung Quèc Ó tõ n¨m 1978 trë l¹i ®©y, ng m nh m c a c¸c gi i trong x· h i K nÒn kinh tÕ Trung Quèc Trung Qu c vµ sù quan t©m cña c¸c häc ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é gi¶ n−íc ngoµi. Vµo th¸ng 2 – 2005, t¹i nhanh chãng, GDP liªn tôc t¨ng, ®êi líp th¶o luËn chuyªn ®Ò n©ng cao n¨ng sèng ng−êi d©n ®−îc c¶i thiÖn, dù tr÷ lùc x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN, Tæng ngo¹i tÖ ®øng ®Çu thÕ giíi. §©y cã thÓ BÝ th−, Ch t ch Trung Quèc Hå CÈm §µo nhÊn m¹nh: “x©y d ng x· h i hµi coi lµ thµnh tùu to lín nhÊt cña Trung Quèc trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch më cöa. hßa còng cã nghÜa lµ x©y dùng thµnh Tuy nhiªn, sù bïng næ cña mét nÒn kinh mét thÓ thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a v¨n tÕ qu¸ nãng còng ®ång nghÜa víi viÖc Èn minh vËt chÊt, v¨n minh chÝnh trÞ vµ v¨n minh tinh thÇn XHCN”(1). Cïng thêi chøa trong ®ã rÊt nhiÒu nguy c¬ cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng bÊt æn trong x· héi nh−: gian nµy, th¸ng 2 – 2005, trong bµi nãi chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n; chuyÖn trư c c¸n b cao c p v v n ®Ò gi÷a miÒn §«ng vµ miÒn Trung, T©y; ph¶i liªn k t x· h i nh− thÕ nµo ®Ó gióp kho¶ng c¸ch giµu nghÌo; nh÷ng hiÖn Trung Quèc tr¸nh kh i “s tr× tr kinh t t−îng tiªu cùc trong x· héi, vÊn ®Ò « vµ bi n ng x· h i”, Tæng BÝ th−, Ch nhiÔm m«i tr−êng do sù ph¸t triÓn cña t ch H CÈm µo l i ®Ò cËp ®Õn lý do s©u x· héi c«ng nghiÖp..v.v. Tr−íc thùc tr¹ng xa hơn b ng s kh ng nh: “Kh ng T ®ã c¸c nhµ l·nh ®¹o thuéc thÕ hÖ l·nh nãi r»ng, hßa h p lµ iÒu c n ph i g×n ®¹o thø t− ®· ®−a ra môc tiªu x©y dùng gi ”. Sù kh¼ng ®Þnh nµy · ®−a chóng ta “x· héi hµi hoµ XHCN” víi mong muèn trë vÒ víi Kh ng T - m t ngư i mµ tư x©y dùng x· héi Trung Quèc hµi hoµ tư ng “§¹i §ång” c a «ng sau nhiÒu trªn mäi lÜnh vùc. Môc tiªu nµy võa ®−a thăng trÇm l ch sö, ngµy nay ®−îc th a ra, ngay l p t c ®· nh n ư c s hư ng nh n lµ m t trong nh ng gi¸ tr tinh 1
th n cã s c s ng bÒn bØ vµ m·nh liÖt con c¸i cña m×nh. X· héi nh− vËy ®ñ nhÊt c a d©n t c Trung Hoa. khiÕn cho ng−êi giµ ®−îc yªn vui, ng−êi khoÎ m¹nh cã chç dïng tíi, trÎ nhá ®−îc NÕu nh×n l¹i nh÷ng t− t−ëng cña c¸c lín lªn; ng−êi c« qu¶ b¬ v¬, ng−êi tµn tËt nhµ triÕt häc næi tiÕng thêi cæ ®¹i Trung ®−îc nu«i d−ìng; ®µn «ng nµo còng cã Quèc nh−: Khæng Tö, M¹nh Tö, L·o Tö, chøc phËn, ®µn bµ nµo còng cã chång, Tu©n Tö ... th× d−êng nh− môc tiªu x©y cña c¶i kh«ng bÞ phung phÝ mµ còng dùng x· héi hµi hoµ XHCN cña Trung ch¼ng cÇn cÊt giÊu, søc m¹nh kh«ng cÇn Quèc ngµy nay cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng mang ra khoe mµ còng ch¼ng v× m×nh. ®ång, ®Òu mong muèn x©y dùng x· héi Cho nªn, x· héi nh− thÕ ch¼ng cÇn dïng ph¸t triÓn hµi hoµ trªn mäi lÜnh vùc. trÝ m−u l−îc, bän ®¹o tÆc trém c¾p còng Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, chóng t«i kh«ng næi lªn mµ cöa ngoµi th× ch¼ng chØ tËp trung ®i s©u vµo ph©n tÝch t− cÇn ®ãng. X· héi nh− vËy gäi lµ x· héi t−ëng §¹i §ång cña Khæng Tö vµ môc §¹i §ång”(2). tiªu x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN hiÖn nay cña Trung Quèc. Hay nãi c¸ch kh¸c, x· héi §¹i §ång cña Khæng Tö lµ mét x· héi mµ ë ®ã: ®¹o 1. T− t−ëng “§¹i §ång” cña Khæng lín vÒ c«ng b»ng chÝnh nghÜa ®−îc mäi Tö ng−êi nghiªm chØnh chÊp hµnh, ®Òu mét lßng v× c¸i chung, chó träng tuyÓn chän Khæng Tö sinh n¨m 551 Tr. CN t¹i vµ sö dông nh©n tµi, coi träng ch÷ tÝn vµ n−íc Lç, nay lµ tØnh S¬n §«ng, Trung hoµ môc. X· héi ®ã, con ng−êi kh«ng chØ Quèc trong mét gia ®×nh quý téc sa sót. phông d−ìng, th−¬ng yªu cha mÑ vµ Lµ ngư i s m nh n thÊy x· h i mµ m×nh ng−êi th©n cña m×nh mµ cßn th−¬ng yªu, ®ang sèng ngµy mét suy tµn d−íi sù cai quan t©m tíi tÊt c¶ mäi ng−êi trong trÞ cña tÇng líp quý téc thèi n¸t, chÝnh v× x· héi. vËy, Khæng Tö muèn lËp l¹i trËt tù x· héi, kªu gäi x©y dùng ý thøc kû luËt Khæng Tö cho r»ng muèn x· héi thÞnh tù gi¸c ®¹o ®øc cho mäi ng−êi trong thêi trÞ th¸i b×nh th× tr−íc hÕt tõng c¸ nh©n ®¹i “LÔ Nh¹c b¨ng ho¹i, thÕ ®¹o suy vi, con ng−êi ph¶i cè g¾ng hoµn thiÖn tu thiªn h¹ v« ®¹o” ®ã. Cã thÓ nãi, lý t−ëng d−ìng ®¹o ®øc b¶n th©n, tu©n thñ ®¹o cao nhÊt cña Khæng Tö lµ “X· héi §¹i “hiÕu ®Ô”(3) tõ ngay trong gia ®×nh cña §ång, thiªn h¹ lµ cña chung”. Chóng ta m×nh, noi theo ®¹o “trung thø”(4), thµnh cã th h×nh dung x· h i “§¹i §ång” qua tÝn, cung kÝnh vµ trÝ dòng. ¤ng nãi: “Tu l i miªu t¶ c a Kh ng T trư c c¸c h c th©n ®Ó yªn lßng ng−êi vµ ®Ó an tr¨m trß: “§¹o lín thi hµnh, c¶ thiªn h¹ ®Òu lµ hä”(5). Båi d−ìng tè chÊt ®¹o ®øc cña b¶n cña chung, tuyÓn chän ng−êi hiÒn cã tµi th©n, sèng vµ lµm viÖc ®Òu tu©n theo n¨ng, coi träng ®iÒu tÝn nghÜa hoµ môc, quy ph¹m ®¹o ®øc lu©n lý sÏ lµ b¶o ®¶m ng−êi ta kh«ng chØ lo cho ng−êi th©n vµ cho mét x· héi th¸i b×nh. Song muèn 2
nh÷ng ®¶m b¶o ®ã thµnh hiÖn thùc th× §¹o Nh©n lµ gèc rÔ c¬ b¶n cña con ph¶i thi hµnh nÒn ®øc trÞ, tøc lµ thi ng−êi, néi hµm cña ®¹o Nh©n lµ “th−¬ng yªu tÊt c¶ mäi ng−êi”(9). §¹o Nh©n cã ba hµnh v¨n minh chÝnh trÞ, chø kh«ng thi hµnh b¹o lùc chÝnh trÞ. Khæng Tö nãi: ph−¬ng diÖn chÝnh: mét lµ ®¹o “trung”: “DÉn d¾t d©n b»ng chÝnh trÞ, gi¸o huÊn “m×nh muèn lËp th©n th× còng muèn d©n b»ng h×nh ph¹t, th× d©n chØ tr¸nh gióp ng−êi lËp th©n, m×nh muèn thµnh ®−îc téi lçi mµ kh«ng cã sù sØ nhôc; dÉn ®¹t th× còng muèn gióp ng−êi thµnh ®¹t”(10); hai lµ, “lµm ¬n cho mu«n d©n, l¹i d¾t d©n b»ng ®¹o ®øc, gi¸o huÊn d©n hay cøu gióp mäi ng−êi”(11); ba lµ, ®¹o b»ng ®øc lÔ, th× d©n kh«ng nh÷ng tr¸nh ®−îc téi lçi mµ cßn cã sù hæ thÑn”(6). H¬n “thø”: “®iÒu g× m×nh kh«ng muèn th× ®õng lµm cho ng−êi kh¸c”(12). Theo ®ã th× n÷a, “ng−êi lµm chÝnh trÞ th× ph¶i ngay th¼ng, chÝnh trùc”, bëi “ng−êi lµm chÝnh ng−êi ta kh«ng chØ lo cho ng−êi th©n cña trÞ b¶n th©n mµ ngay th¼ng th× kh«ng m×nh mµ quan t©m, cøu gióp tÊt c¶ mäi cÇn ra lÖnh mµ tr¨m hä vÉn nghe theo; ng−êi trong x· héi vµ “®ã lµ mÊu chèt nÕu ng−êi lµm chÝnh trÞ mµ b¶n th©n bÊt t¹o nªn x· héi lý t−ëng víi nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n”(13). Khæng Tö coi ®øc Nh©n lµ chÝnh th× dï cã ra mÖnh lÖnh th× d©n còng kh«ng theo”(7). §ã chÝnh lµ “dïng h¹t nh©n ®Ó bøc x¹ tíi c¸c tÇng diÖn ®¹o ®øc ®Ó thi hµnh chÝnh trÞ, vÝ nh− sao kh¸c, ®ång thêi qu¸n triÖt ®Õn c¸c lÜnh B¾c ®Èu, ë mét chç mµ c¸c v× sao kh¸c vùc nh− ®iÓn ch−¬ng chÕ ®é x· héi, t«n ti ®Òu h−íng vÒ”(8). §©y chÝnh lµ c¨n b¶n trËt tù, ph©n biÖt th©n s¬ xa gÇn, ®©y cña x· héi th¸i b×nh. C¸i gèc trÞ b×nh, chÝnh lµ tÇng diÖn cña “LÔ”. X· héi h¹t nh©n cña lßng nh©n ¸i nhÊt ®Þnh kh«ng cã “LÔ” th× sÏ mÊt trËt tù vµ hçn th«ng qua “hoµ” ®Ó ®iÒu phèi c¸c mèi lo¹n; c¸c mèi quan hÖ trong lu©n lý sÏ bÞ quan hÖ, mµ ®¹t tíi dung hoµ vµ hoµ hîp sai lÖch ®i; quan hÖ th©n s¬ sÏ kh«ng c¸c xung ®ét. ph©n biÖt râ vµ kh«ng biÕt tÕ lÔ c¸c thÇn linh trong trêi ®Êt sao cho ®óng. “Thiªn h¹ lµ cña chung, x· héi ¹i ång” mµ Khæng Tö nãi lµ yªu cÇu c¬ Trong LuËn Ng÷ cã ghi r»ng: “T¸c b¶n vÒ tè chÊt vµ tiªu chuÈn lùa chän dông cña LÔ, lÊy hoµ lµm quý, ®¹o cña tiªn v−¬ng ®Ñp ë ®ã” (14). C¸i ®Ých cña LÔ ng−êi l·nh ®¹o, sù th©n thiÖn hµi hoµ gi÷a ng−êi víi ng−êi vµ sù yªn æn thuËn suy cho cïng còng lµ ®¹t ®Õn “hoµ”, c¸i t×nh ®¹t lý cña trËt tù x· héi. ¤ng cho hoµ gi÷a trêi ®Êt vµ c¸i hoµ gi÷a ng−êi r ng, con ng−êi cÇn cã sù ®iÒu chØnh tõ víi ng−êi, c¸i hoµ nµy kh«ng chØ lµ c¸i bªn trong nh»m thÝch nghi víi quy luËt hoµ cña nghi tiÕt mµ nã cßn thóc ®Èy ®Õn vò trô hoµ. ë ®©y, Khæng Tö muèn kh¸ch quan cña cuéc sèng. Trªn c¬ së ®ã, mét quan niÖm c¬ b¶n nhÊt cña triÕt häc ®¶m b¶o mét x· héi lý t−ëng vua th−¬ng Khæng Tö ®· ra ®êi, ®ã lµ ®¹o Nh©n vµ d©n, d©n kÝnh vua, ®ã lµ mét x· héi cã LÔ. 3
t«n ti trËt tù, nh− vËy còng lµ ®¹t tíi d©n vµ còng lµ lý do gi¶i thÝch t¹i sao “hoµ”. ng−êi d©n ngµy cµng kh«ng muèn ¸p dông ph−¬ng thøc khiÕu kiÖn ®Ó bµy tá Trong lÜnh vùc gi¸o dôc, Khæng Tö nçi bøc xóc cña hä lªn cÊp trªn n÷a mµ chñ tr−¬ng “tiÕn hµnh gi¸o dôc kh«ng thay vµo ®ã lµ hµnh ®éng biÓu t×nh, ph©n biÖt giµu nghÌo, sang hÌn, tuæi ph¶n kh¸ng vµ ®«i khi lµ b¹o lo¹n. T×nh (15) t¸c” , h×nh thøc më réng gi¸o dôc nµy ®· ph¸ vì ranh giíi giµu nghÌo cña chÕ h×nh nµy kh«ng chØ t¹o ra ¸p lùc ®èi víi ®é ®¼ng cÊp. Sù b×nh ®¼ng, c¬ héi ngang trung −¬ng, mµ cßn lµm cho c¸n bé vµ nhau vÒ quyÒn lîi ®−îc gi¸o dôc cã ¶nh chÝnh quyÒn c¬ së khã cã thÓ giµnh ®−îc h−ëng vµ cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn viÖc sù tÝn nhiÖm vµ hËu thuÉn cña quÇn n©ng cao tè chÊt v¨n ho¸, ®¹o ®øc, tri chóng nh©n d©n”(16). thøc cña con ng−êi, lµ ®éng lùc c¶i t¹o Tæng BÝ th−, Chñ tÞch n−íc Hå CÈm x· héi, thay ®æi phong tôc tËp qu¸n cò, §µo vµ c¸c chuyªn gia vÒ vÊn ®Ò x· héi lµ sù thóc ®Èy cña x· héi thÞnh trÞ th¸i ®· nhËn thøc ®−îc vÊn ®Ò trªn, ®ång b×nh. thêi ®−a ra quan ®iÓm ph¸t triÓn khoa häc lÊy con ng−êi lµm trung t©m vµ x©y 2. Trung Quèc h−íng tíi môc tiªu dùng x· héi hµi hoµ XHCN. §ã lµ suy x©y dùng “x· héi h i ho XHCN” nghÜ ®óng ®¾n, thùc tÕ vµ còng lµ mét Cã thÓ th y, t− t−ëng “§ i § ng” c a nhu cÇu tÊt yÕu cña thêi ®¹i. §©y lµ mét Kh ng T dư ng như lµ ®¸p ¸n cho m t vÊn ®Ò quan träng khi Trung Quèc n n v¨n hãa hi n ®¹i m i c a Trung chuyÓn träng t©m tõ chó träng ph¸t Qu c. Nã cho thÊy kh năng cã thÓ ®−a triÓn kinh tÕ sang võa chó träng ph¸t ra nh ng g i ý gióp chÝnh quy n Trung triÓn kinh tÕ võa chó träng ®Õn gi¶i Qu c t×m ra nh ng gi i ph¸p hi u qu¶ Ó quyÕt c«ng b»ng x· héi vµ ph¸t triÓn bÒn rót ng¾n chªnh lÖch giµu nghÌo, s c¸ch v÷ng. Quan ®iÓm ph¸t triÓn khoa häc biÖt v t c ph¸t triÓn gi a thµnh th chñ yÕu cè g¾ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng vµ n«ng th«n, t×nh tr ng h n lo n x· héi æn ®Þnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ, thay ang ©m Ø, n n tham nhũng, v n ®Ò ®Êt ®æi ph−¬ng thøc t¨ng tr−ëng. Cßn môc ai. “C¸c chuyªn gia vÒ c¸c vÊn ®Ò x· héi tiªu x©y dùng x· héi hµi hoµ lµ muèn cña Trung Quèc cho r»ng vÊn ®Ò lµm cho gi¶i to¶ m©u thuÉn x· héi trong qu¸ ng−êi d©n bÊt m·n nhÊt hiÖn nay lµ mét tr×nh t¨ng tr−ëng kinh tÕ, ®Ó t¹o ra mét sè c¸n bé c¬ së ®· kh«ng quan t©m tíi m«i tr−êng x· héi ph¸t triÓn tèt ®Ñp. nçi khæ cña d©n chóng, cã th¸i ®é tõ chèi, X· héi hµi hoµ lµ x· héi “d©n chñ ph¸p ®ïn ®Èy, thËm chÝ lµ trèn tr¸nh tr¸ch trÞ; c«ng b»ng chÝnh nghÜa; thµnh thùc, nhiÖm tr−íc c¸c vÊn ®Ò ph¶n ¸nh cña gi÷ ch÷ tÝn vµ th−¬ng yªu nhau; trµn ®Çy søc sèng, yªn æn cã trËt tù, con ng−êi d©n. T¸c phong lµm viÖc nµy ®· g©y ra t©m tr¹ng bÊt m·n cña ng−êi 4
ng−êi chung sèng hµi hoµ víi thiªn ng−êi xa t×m ®Õn”. §©y còng lµ môc tiªu nhiªn”(17). gi¸ trÞ cña x· héi hµi hoµ. C«ng b»ng lµ mét nguyªn t¾c cña chñ nghÜa x· héi. “D©n chñ ph¸p trÞ” cã thÓ xem lµ Khi ch−a cã sù c«ng b»ng th× kh«ng thÓ ph−¬ng ch©m c¬ b¶n dùa vµo ph¸p luËt bµn ®−îc vÒ chñ nghÜa x· héi. ChÝnh ®Ó trÞ n−íc, ph¸t huy d©n chñ XHCN, më nghÜa lµ mét lo¹i gi¸ trÞ ®Ó ®Þnh gi¸ vµ réng c¸c nh©n tè tÝch cùc. Bëi mét x· héi ph¸n ®o¸n. Thóc ®Èy c«ng b»ng chÝnh nÕu kh«ng cã d©n chñ víi sù b¶o hé cña nghÜa trong x· héi lµ néi dung quan ph¸p luËt th× sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®−îc sù träng ®Ó x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN, hµi hoµ. X· héi d©n chñ ph¸p trÞ còng còng lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña CNXH. Cïng chÝnh lµ hoµn thiÖn chÕ ®é, qu¶n lý cã trËt tù. LÞch sö ®· chøng minh, “ý d©n víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr−êng, nh− n−íc, dÔ khai th«ng mµ khã c¶n trë”. sù thay ®æi c¬ cÊu x· héi, vÊn ®Ò c«ng Muèn x©y dùng x· héi hµi hoµ, th× vÊn b»ng x· héi ngµy cµng ®−îc thÓ hiÖn râ. ®Ò më réng h¬n n÷a tÝnh d©n chñ ®Ó b¶o NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy sÏ ®¶m quyÒn lîi cho ng−êi d©n, më réng ®¶m b¶o cho x· héi æn ®Þnh. toµn diÖn chÕ ®é lµm viÖc c«ng khai l¹i “Thµnh thùc, gi÷ ch÷ tÝn vµ th−¬ng trë nªn v« cïng quan träng, khiÕn cho yªu nhau” cã thÓ coi nh− quy ph¹m ®¹o ng−êi d©n ngµy cµng cã tiÕng nãi trong ®øc cña x· héi hµi hoµ XHCN. §ã còng x· héi vµ cã thÓ th¼ng th¾n bµy tá lµ x· héi ®ßi hái mäi ng−êi ph¶i cã t×nh nh÷ng mong muèn, nguyÖn väng cña th−¬ng, cïng tån t¹i, cïng sèng, cïng m×nh, ®ãng gãp nhiÒu h¬n vµo sù ph¸t h−ëng, cïng chia sÎ, gióp ®ì nhau vµ triÓn cña ®Êt n−íc. X· héi nh− vËy sÏ cïng cã lîi. ChÝnh lµ muèn nãi r»ng, con khiÕn cho ng−êi giµ ®−îc yªn vui, ng−êi ng−êi h·y ®èi xö víi nhau thµnh thùc, khoÎ m¹nh cã chç dïng tíi, trÎ nhá ®−îc th−¬ng yªu vµ gióp ®ì nhau, ng−êi ng−êi yªn vui lín lªn. b×nh ®¼ng, ®èi xö víi nhau chan hoµ. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu “C«ng b»ng chÝnh nghÜa” lµ gi¶i quyÕt ®Ó x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN vµ æn tho¶ nh÷ng m©u thuÉn trong x· héi còng lµ yªu cÇu tÊt yÕu, lµ nguyªn t¾c c¬ (nh−: ph©n phèi thu nhËp kh«ng ®ång b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Nã yªu ®Òu, sù bÊt c«ng trong gi¸o dôc, viÖc cÇu c¸c thµnh viªn trong x· héi tù gi¸c lµm...), b¶o vÖ vµ thùc hiÖn c«ng b»ng tu©n thñ quy t¾c, chÕ ®é vµ trËt tù chÝnh nghÜa trong x· héi. VÒ vÊn ®Ò nµy, x· héi. X©y dùng m«i tr−êng x· héi tèt trong LuËn Ng÷, Khæng Tö ®· ®−a ra ®Ñp nh− thÕ sÏ b¶o ®¶m lîi Ých cho con mét luËn ®iÓm næi tiÕng: "Kh«ng sî ng−êi vµ x· héi. Khæng Tö cho r»ng, nghÌo mµ chØ lo kh«ng ®Òu, kh«ng lo Ýt ng−êi mµ lêi nãi trung thµnh, gi÷ ch÷ tÝn, mµ sî bÊt æn”(18). Khæng Tö ph¶n ®èi s−u hµnh vi trung hËu thËn träng th× ®i ®©u cao thuÕ nÆng vµ chiÕn tranh phi nghÜa, còng ®−îc vµ theo «ng “lµm ng−êi mµ môc ®Ých ®¹t ®Õn “ng−êi gÇn vui lßng, 5
kh«ng gi÷ ch÷ tÝn th× kh«ng biÕt ng−êi lùc cña m×nh, ®Òu tù gi¸c tu©n thñ c¸c Êy cã thÓ lµm ®−îc viÖc g×?”(19). §¹t ®−îc quy t¾c trong x· héi. Nh− vËy, còng môc tiªu nµy, sÏ khiÕn cho mäi ng−êi ®èi kh«ng n»m ngoµi ph¹m trï Nh©n vµ LÔ xö b×nh ®¼ng, cïng hîp t¸c l©u dµi trong mµ Khæng Tö ®· nªu ra. c«ng viÖc. Liªn hÖ víi ®¹o Nh©n cña “Con ng−êi chung sèng hµi hoµ víi Khæng Tö th× thÊy c¶ hai quan ®iÓm ®Òu thiªn nhiªn” chÝnh lµ muèn nãi tíi mét tu©n theo nguyªn t¾c “yªu th−¬ng mäi x· héi th¸i b×nh víi kinh tÕ ph¸t triÓn, ng−êi” vµ “cøu gióp ®ång lo¹i”. cuéc sèng h¹nh phóc, m«i tr−êng sinh th¸i tèt, con ng−êi ®èi xö tèt ®Ñp víi tù “Trµn ®Çy søc sèng” lµ ®éng lùc ph¸t nhiªn, kh«ng v× lîi Ých kinh tÕ tr−íc m¾t triÓn cña x· héi hµi hoµ XHCN, huy mµ tµn ph¸ m«i tr−êng tù nhiªn M«i ®éng ®−îc tÊt c¶ c¸c nh©n tè tÝch cùc, tr−êng tù nhiªn lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó khiÕn cho mäi ng−êi h¨ng h¸i tiÕn thñ sinh tån vµ ph¸t triÓn con ng−êi. Trong vµ x· héi trµn ®Çy søc sèng. Søc sèng thêi ®¹i ngµy nay, con ng−êi võa chinh x· héi lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña x· héi tiÕn phôc l¹i võa ph¶i b¶o vÖ m«i tr−êng tù bé. Nã thÓ hiÖn chñ yÕu ë c¸c lÜnh vùc nhiªn. §iÒu ®ã cã nghÜa, mét mÆt ph¶i nh−: kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ con n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi nguyªn, ng−êi... Khi con ng−êi ta trµn ®Çy søc c¶i thiÖn m«i tr−êng sinh th¸i, mÆt kh¸c sèng th× hä sÏ ph¸t huy hÕt tµi n¨ng cña ph¶i tiÕn tíi ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a con m×nh, hoµ nhËp vµo dßng ch¶y thóc ®Èy ng−êi víi tù nhiªn. VÊn ®Ò nµy vµ chñ x· héi ph¸t triÓn. T«n träng trÝ thøc, t«n tr−¬ng “Thiªn nh©n hîp nhÊt” cña Nho träng ng−êi lao ®éng, t«n träng nh©n tµi, gia ®Òu cïng theo ®uæi sù hoµ hîp gi÷a t«n träng s¸ng t¹o lµ ph−¬ng ch©m thóc con ng−êi vµ tù nhiªn. Khæng Tö nãi: ®Èy toµn x· héi trµn ®Çy søc sèng. §iÒu “Trêi cã nãi g× ®©u, bèn mïa vÉn vËn nµy còng kh«ng n»m ngoµi lý t−ëng “§¹i hµnh, v¹n vËt sinh s«i n¶y në”(20). Trong §ång” cña Khæng Tö. s¸ch §¹i Häc, Khæng Tö l¹i mét lÇn n÷a “æn ®Þnh cã trËt tù” coi nh− trËt tù ®Ò cËp tíi tÇm quan träng vÒ nhËn thøc cña mét x· héi hµi hoµ. æn ®Þnh lµ mÊu quy luËt kh¸ch quan, nhÊn m¹nh duy chèt cña sù ph¸t triÓn, khiÕn cho ng−êi chØ cã hiÓu râ thÕ giíi tù nhiªn, míi cã d©n yªn t©m trong c«ng viÖc còng nh− thÓ trÞ quèc b×nh thiªn h¹, míi cã thÓ xö cuéc sèng. §ã lµ x· héi kh«ng lo¹n l¹c, lý tèt mèi quan hÖ gi÷a con ng−êi vµ ®oµn kÕt, cã trËt tù, ng−êi ng−êi ®Òu x· héi, con ng−êi vµ tù nhiªn. §©y lµ b×nh ®¼ng vÒ nh©n c¸ch, quyÒn lîi, c¬ biÓu ®¹t kinh ®iÓn cña Khæng Tö vÒ quan hÖ gi÷a con ng−êi vµ tù nhiªn. héi vµ cïng cã lîi. Thùc hiÖn m« h×nh x· héi æn ®Þnh cã trËt tù, cÇn ph¶i dùa S¸u ®Æc tr−ng trªn mµ Tæng BÝ th−, vµo ph¸p luËt trÞ n−íc. Nã thÓ hiÖn ë chç Chñ tÞch n−íc Hå CÈm §µo nªu ra t¹i mäi ng−êi trong cuéc sèng, trong c«ng Héi nghÞ Trung −¬ng 6 kho¸ XVI ®· lµm viÖc ®Òu cã c−¬ng vÞ phï hîp víi n¨ng to¸t lªn mét bøc tranh tæng qu¸t vÒ 6
x· héi hµi hoµ XHCN. §ã lµ mét qu¸ ®ã lµ sù kÕt hîp quan niÖm ®¹o ®øc lu©n tr×nh kh«ng ngõng ph¸t huy møc ®é hµi lý vµ chÝnh trÞ, ®Æt c¸ nh©n, gia ®×nh vµ hoµ cña x· héi. §ång thêi còng thÓ hiÖn x· héi vµo trong quy ph¹m cña “Nh©n” sù kÕ thõa t− t−ëng “§¹i §ång” cña vµ “LÔ” ®Ó n l c x©y d ng “x· h i hµi Khæng Tö, qua ®ã gi¶i quyÕt æn tho¶ tèt hoµ XHCN”. ®Ñp nh÷ng vÊn ®Ò míi, m©u thuÉn míi, Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn chóng ta cã gi÷ g×n vµ thùc hiÖn x· héi c«ng b»ng vµ thÓ thÊy, c¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Qu c chÝnh nghÜa, lµm cho toµn thÓ nh©n d©n · rÊt khÐo lÐo trong viÖc kÕ thõa vµ cïng ®−îc h−ëng nh÷ng thµnh qu¶ cña ph¸t huy t− t−ëng “§¹i §ång” cña c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn, cïng giµu cã v÷ng Kh ng Tö ®Ó ra søc x©y dùng mét m« b−íc tiÕn lªn. Bªn c¹nh ®ã, §¶ng Céng h×nh x· héi lý t−ëng – “x· héi hµi hoµ s¶n Trung Quèc ®· l·nh ®¹o nh©n d©n XHCN”. TÊt nhiªn sù vËn dông nµy cÇn thùc hiÖn chÕ ®é kinh tÕ, chÕ ®é chÝnh trÞ ph¶i cã thêi gian kiÓm chøng. Song thiÕt vµ chÕ ®é v¨n ho¸ t− t−ëng XHCN, ®Ó nghÜ, nÕu Trung Quèc biÕt vËn dông tiÕn tíi môc tiªu x©y dùng x· héi hµi hoµ. khÐo lÐo tinh hoa v¨n ho¸ d©n téc vµ X©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN trë tinh th n khoa h c c a văn hãa phương thµnh kú väng lín lao, nãng báng cña T©y vµo th c ti n th× c«ng cu c x©y d ng nh©n d©n Trung Quèc, lµ kÕ ho¹ch, s¸ch “x· h i hµi hßa” mµ h ang theo u i, sÏ l−îc lý t−ëng hîp víi lßng d©n ë thêi buæi kh«ng ph¶i lµ m c tiªu xa v i i v i m t th¸i b×nh. “X· héi §¹i §ång” lµ m« h×nh ®Êt nư c ang tr i d y như Trung Hoa. cña mét x· héi lý t−ëng, lµ tiÒn ®Ò cho viÖc x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN. Cã thÓ nãi t− t−ëng “§¹i §ång” cña Chó thÝch: Khæng Tö lµ tiÒn ®Ò quan träng trong lý luËn x· héi hµi hoµ XHCN ë Trung Quèc 1. “ ngµy 20- 2-2005, ，报日民人 hiÖn nay. T− t−ëng “§¹i §ång” cña http//theory,people.com.cn/GB/40551/3188 Khæng Tö vµ môc tiªu x©y dùng x· héi 468.html hµi hoµ cña Tæng BÝ th−, Chñ tÞch Hå 2. “§¹i ®¹o chi hµnh d·, thiªn h¹ vi CÈm §µo ®Òu ra ®êi dùa trªn yªu cÇu c«ng. TuyÓn hiÒn d÷ n¨ng, gi¶ng tÝn tu cña thêi ®¹i vµ trong ®iÒu kiÖn lÞch sö môc, cè nh©n bÊt ®éc tu kú th©n, bÊt ®éc tö nhÊt ®Þnh. C¶ hai t− t−ëng nµy mÆc dï kú tö. Sö l·o h÷u së chung, tr¸ng h÷u së c¸ch xa nhau vÒ thêi gian nh−ng l¹i cã dông, Êu h÷u së tr−ëng, c« ®éc, phÕ tËt gi¶, nh÷ng nÐt t−¬ng ®ång, cïng tiÕn tíi môc giai h÷u së d−ìng. Nam h÷u phËn, n÷ h÷u tiªu x©y dùng d©n giµu n−íc m¹nh, quy. Ho¸ è kú khÝ − ®Þa d·, bÊt tÊt tµng − x· héi c«ng b»ng v¨n minh. ChÝnh ph kû. Lùc, è kú bÊt xuÊt − th©n d·, bÊt tÊt vÞ Trung Qu c muèn d a vµo i m t a tư kû. ThÞ cè m−u kÕ nhi bÊt h−ng, ®¹o thiÕt tư ng y tÝnh nh©n văn c a Kh ng T , 7
Thiªn VÖ Linh C«ng. Nhµ xuÊt b¶n YÕn lo¹n tÆc nhi bÊt t¸c. Cè ngo¹i hé nhi nhi bÊt bÕ, thÞ vÞ ®¹i ®ång”. LÔ Ký – LÔ VËn, S¬n B¾c Kinh. NXB V¨n häc, NguyÔn T«n Nhan giíi 13. DÉn theo: Nguy n Thu Phương - thiÖu vµ chó gi¶i, tr 113. Khæng Tö - Tõ häc thuyÕt vÒ m« h×nh 3. Theo Nho gi¸o, “HiÕu” lµ ®¹o ®èi víi x· héi lý t−ëng ®Õn c«ng cuéc gi¸o hãa cha mÑ. “§Ô” lµ ®¹o ®èi víi anh chÞ, hay n©ng cao gi¸ trÞ nh©n c¸ch, vai trß nhËp nãi c¸ch kh¸c, “®Ô” lµ ®¹o phông sù huynh thÕ cña con ng−êi,T p chÝ Nghiªn c u tr−ëng. Trung Qu c, s 5 / 2004. 4. xem chó thÝch 8 vµ 10 14. “LÔ chi dông, hoµ vi quý. Tiªn v−¬ng chi ®¹o, t− vi mü”. LuËn Ng÷. Häc Nhi. 5. “Tu th©n dÜ an b¸ch tÝnh”, Ng÷ v¨n Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. H¸n N«m, tËp 1, Nxb KHXH, 2002, tr 460. 15. “H÷u gi¸o v« lo¹i”. LuËn Ng÷. VÖ 6. “§¹o chi dÜ chÝnh, tÒ chi dÜ h×nh, d©n Linh C«ng. Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c miÔn nhi v« sØ; ®¹o chi dÜ ®øc, tÒ chi dÜ lÔ, Kinh. h÷u sØ th¶ c¸ch”. LuËn Ng÷. Thiªn Vi ChÝnh. Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. 16. Tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt “Sù trçi dËy hoµ b×nh cña Trung Quèc c¬ héi hay 7. “ChÝnh gi¶, chÝnh d·; ChÝnh kú th©n, th¸ch thøc”. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam, tr bÊt lÖnh nhi hµnh; kú th©n bÊt chÝnh, lÖnh 110. bÊt tßng”. LuËn ng÷ . Tö Lé. Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. 17. “ ，爱友信城，义正平公，治法主民 8. “Vi chÝnh dÜ ®øc, tû nh− B¾c thÇn, c− 处相谐和然自与人，序有定安，力活满充 http://www.china.com.cn/chinese/zhuanti/g kú së ....chi”. LuËn Ng÷. Vi ChÝnh. Nhµ jhxsh/800962.htm: X©y dùng x· héi hµi xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. hoµ XHCN, m¹ng Trung Quèc 9. )“Nh©n gi¶ ¸i nh©n” (Nh©n lµ th−¬ng 18. “BÊt ho¹n qu¶ nhi ho¹n bÊt qu©n, yªu tÊt c¶ mäi ng−êi). §©y lµ mét trong bÊt ho¹n bÇn nhi ho¹n bÊt anh” LuËn Ng÷. nh÷ng mÖnh ®Ò h¹t nh©n cña hÖ thèng t− Quý ThÞ. Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. t−ëng lu©n lý häc cña Khæng Tö. 19. “Nh©n nhi v« tÝn, bÊ tri kú kh¶ d·..”. 10. §¹o trung: “kû dôc lËp nhi lËp nh©n, LuËn Ng÷. Vi ChÝnh. Nhµ xuÊt b¶n YÕn kû dôc ®¹t nhi ®¹t nh©n”. LuËn Ng÷. Ung S¬n B¾c Kinh. d·, Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n B¾c Kinh. 20. “Thiªn hµ ng«n tai? Tø thêi hµnh 11. “B¸c thi vu d©n nhi n¨ng tÕ chóng”. yªn, b¸ch vËt sinh yªn, thiªn hµ ng«n tai”. LuËn Ng÷. Ung D·. Nhµ xuÊt b¶n YÕn S¬n LuËn Ng÷. D−¬ng Ho¸. Nhµ xuÊt b¶n YÕn B¾c Kinh. S¬n B¾c Kinh. 12. §¹o thø: “Kû së bÊt dôc vËt thi − nh©n”. (§iÒu g× m×nh kh«ng muèn th× ®õng lµm cho ng−êi kh¸c). LuËn Ng÷. 8