Bảo hiểm Việt Nam: Thực hiện thành công các giải pháp chỉ đạo của đảng, nhà nước

THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM VIỆT NAM 2011-2015: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG GIAI ĐOẠN MỚI<br /> <br /> BẢO HIỂM VIỆT NAM: THỰC HIỆN THÀNH CÔNG<br /> CÁC GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC<br /> PHÙNG NGỌC KHÁNH – Cục trưởng, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính)<br /> <br /> Bảo hiểm ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của nền kinh tế xã hội. Chính vì vậy, không chỉ riêng Việt Nam, ở bất kỳ ở quốc gia nào cũng luôn tìm nhiều<br /> cách khác nhau để thúc đẩy, khuyến khích hoạt động bảo hiểm phát triển, tăng số lượng<br /> các loại bảo hiểm bắt buộc, miễm giảm thuế thu nhập đối với người kinh doanh bảo hiểm,<br /> tạo điều kiện thuận lợi cho nhà bảo hiểm đầu tư… Trong những năm qua, thị trường bảo<br /> hiểm Việt Nam đã thực hiện thành công nhiều giải pháp chỉ đạo, định hướng phát triển<br /> của Đảng, Nhà nước.<br /> <br /> T<br /> <br /> rong bối cảnh nền kinh tế thế giới và trong<br /> nước còn nhiều diễn biến khó lường, bất ổn,<br /> thị trường bảo hiểm Việt Nam vẫn đạt được<br /> những kết quả khá tích cực và ngày càng thể hiện<br /> được vai trò, vị trí quan trọng đối với nền kinh tế<br /> - xã hội. Đó là thị trường bảo hiểm Việt Nam góp<br /> phần ổn định kinh tế vĩ mô, bổ trợ cho các chính sách<br /> an sinh xã hội, bảo vệ tài chính cho các nhà đầu tư,<br /> thúc đẩy hội nhập, hợp tác kinh tế quốc tế; thực hiện<br /> thành công các giải pháp về chỉ đạo, điều hành thực<br /> hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội theo Chiến<br /> lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, Nghị quyết<br /> số 10/2011/QH13 ngày 8/11/2011 của Quốc hội về Kế<br /> hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2011-2015 và<br /> các Nghị quyết của Chính phủ trong giai đoạn 2011<br /> – 2015. Trong đó, có thể đề cập tới một số nội dung<br /> quan trọng trong lĩnh vực bảo hiểm như sau:<br /> <br /> Thực hiện tốt chính sách bảo hiểm góp phần ổn định<br /> kinh tế vĩ mô<br /> Thống kê từ các doanh nghiệp bảo hiểm cho thấy,<br /> hiện có khoảng 80% các công trình xây dựng cơ sở hạ<br /> tầng, công trình kinh tế lớn của Nhà nước đã được<br /> các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) bảo vệ về mặt<br /> tài chính trong trường hợp xảy ra sự kiện bảo hiểm,<br /> không cần phải sử dụng đến nguồn kinh phí hỗ trợ<br /> thiệt hại từ ngân sách nhà nước, góp phần thực hiện<br /> chính sách tài khóa.<br /> Hiện nay, thị trường bảo hiểm Việt Nam có 61<br /> kinh doanh bảo hiểm, trong đó có 29 DNBH phi<br /> nhân thọ, một chi nhánh DNBH phi nhân thọ nước<br /> 10<br /> <br /> ngoài; 17 DNBH nhân thọ, hai DN tái bảo hiểm và<br /> 12 DN môi giới bảo hiểm. Trong giai đoạn này, tổng<br /> giá trị được bảo hiểm là 11,7 triệu tỷ đồng, trong đó<br /> tổng giá trị kinh tế tài sản được bảo hiểm của khu<br /> vực doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế lên<br /> tới hơn 10 triệu tỷ đồng, tổng giá trị được bảo hiểm<br /> trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ là một triệu tỷ<br /> đồng; trong lĩnh vực bảo hiểm y tế, sức khỏe là 700<br /> nghìn tỷ đồng. …<br /> Đến hết năm 2015, tổng doanh thu toàn thị trường<br /> ước đạt 84.375 tỷ đồng, đạt khoảng 2% GDP, mức<br /> tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011-2015 đạt 16%/<br /> năm. Trong đó, lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ tăng<br /> bình quân 11,7%/năm; lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ<br /> tăng trưởng bình quân 24,6%/năm; Quy mô các quỹ<br /> dự phòng nghiệp vụ bảo hiểm, tính đến hết năm<br /> 2015, tổng dự phòng nghiệp vụ nhằm sẵn sàng đáp<br /> ứng nghĩa vụ chi trả bồi thường cho khách hàng của<br /> các DNBH ước đạt 130.391 tỷ đồng, tăng 2,36 lần so<br /> với năm 2010; Tổng nguồn vốn huy động cho nền<br /> kinh tế của các DNBH, tính đến hết năm 2015 ước<br /> đạt 157.266 tỷ đồng, tăng 1,99 lần so với năm 2010,<br /> hoàn thành vượt chỉ tiêu nêu tại Quyết định 193/<br /> QĐ-TTg vào cuối năm 2015. Trong giai đoạn 20112015, thị trường bảo hiểm đã đóng góp hơn 4.975 tỷ<br /> đồng tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, góp phần ổn<br /> định kế hoạch huy động nguồn thu, hỗ trợ đảm bảo<br /> cân đối NSNN.<br /> Với chức năng cơ bản của bảo hiểm đã được định<br /> sẵn, bảo hiểm đã góp phần tích cực trong thực hiện<br /> các chính sách kinh tế vĩ mô. Với 80% công trình lớn<br /> <br /> TÀI CHÍNH - Tháng 4/2016<br /> CÁC CHỈ TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> 2014<br /> <br /> 2015<br /> (ước)<br /> <br /> 1. Doanh thu (tỷ đồng)<br /> <br /> 46.985<br /> <br /> 51.525<br /> <br /> 58.002<br /> <br /> 67.401<br /> <br /> 84.375<br /> <br /> - Doanh thu phí bảo hiểm<br /> <br /> 36.552<br /> <br /> 41.248<br /> <br /> 47.851<br /> <br /> 55.816<br /> <br /> 70.190<br /> <br /> + Phi nhân thọ<br /> <br /> 20.554<br /> <br /> 22.851<br /> <br /> 24.521<br /> <br /> 27.461<br /> <br /> 31.919<br /> <br /> + Nhân thọ<br /> <br /> 15.998<br /> <br /> 18.397<br /> <br /> 23.330<br /> <br /> 28.355<br /> <br /> 38.271<br /> <br /> - Doanh thu đầu tư (tỷ đồng)<br /> <br /> 10.433<br /> <br /> 10.277<br /> <br /> 10.151<br /> <br /> 11.586<br /> <br /> 14.185<br /> <br /> 535<br /> <br /> 580<br /> <br /> 646<br /> <br /> 743<br /> <br /> 920<br /> <br /> 2. Đóng góp vào ổn định kinh tế - xã hội<br /> <br /> 21.848<br /> <br /> 25.334<br /> <br /> 29.570<br /> <br /> 37.645<br /> <br /> 51.707<br /> <br /> - Bồi thường và trả tiền bảo hiểm (tỷ đồng)<br /> <br /> 15.971<br /> <br /> 16.649<br /> <br /> 18.587<br /> <br /> 21.713<br /> <br /> 26.797<br /> <br /> - Lập dự phòng nghiệp vụ để đảm bảo trách nhiệm đã cam kết (tỷ đồng)<br /> <br /> 5.877<br /> <br /> 8.685<br /> <br /> 11.013<br /> <br /> 15.932<br /> <br /> 24.911<br /> <br /> 3. Đầu tư trở lại nền kinh tế (tỷ đồng)<br /> <br /> 83.439<br /> <br /> 89.567<br /> <br /> 113.682<br /> <br /> 125.944<br /> <br /> 157.266<br /> <br /> - Tổng tài sản (tỷ đồng)<br /> <br /> 106.246<br /> <br /> 114.663<br /> <br /> 133.856<br /> <br /> 170.268<br /> <br /> 200.023<br /> <br /> - Tổng dự phòng nghiệp vụ (tỷ đồng)<br /> <br /> 61.878<br /> <br /> 69.011<br /> <br /> 79.289<br /> <br /> 107.680<br /> <br /> 130.391<br /> <br /> 5. Giải quyết công ăn việc làm (lao động và đại lý bảo hiểm)<br /> <br /> 303.716<br /> <br /> 322.676<br /> <br /> 357.645<br /> <br /> 439.173<br /> <br /> 584.719<br /> <br /> Năm<br /> <br /> - Phí bảo hiểm bình quân đầu người (nghìn đồng)<br /> <br /> 4. Năng lực tài chính ngành bảo hiểm<br /> <br /> Nguồn: Tác giả tổng hợp.<br /> <br /> của nhà nước được bảo hiểm thì khi có rủi ro DNBH<br /> sẽ là đầu mối giải quyết bồi thường theo hợp đồng<br /> bảo hiểm. Mặt khác bảo hiểm còn đóng vai trò là kênh<br /> đầu tư trở lại đối với nền kinh tế khi DNBH tham gia<br /> mua trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn dài từ 20-30 năm;<br /> góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội thông<br /> qua chính sách bảo hiểm y tế, bảo hiểm nông nghiệp,<br /> thủy sản... Trong thực tế, việc kịp thời khắc phục hậu<br /> quả thông qua bảo hiểm cùng các nhà đầu tư khắc<br /> phục hậu quả đã góp phần ổn định và thu hút đầu<br /> tư, thúc đẩy hoạt động sản xuất, tạo môi trường kinh<br /> doanh thuận lợi cho các nhà đầu tư, góp phần phát<br /> triển kinh tế mà tiêu biểu là các vụ bồi thường tại Bình<br /> Dương, Đồng Nai, Hà Tĩnh năm 2014 là minh chứng<br /> cụ thể… góp phần làm ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định<br /> môi trường kinh doanh của Việt Nam.<br /> Nỗ lực của ngành Bảo hiểm cũng đã góp phần<br /> bổ sung nguồn vốn đầu tư dài hạn ổn định cho nền<br /> kinh tế với tổng số dư đầu tư trở lại nền kinh tế<br /> đạt 157.266 tỷ đồng cho đến hết năm 2015. Trong<br /> đó, tổng số tiền đầu tư của các doanh nghiệp bảo<br /> hiểm vào trái phiếu Chính phủ đạt gần 89.000 tỷ<br /> đồng, góp phần thực hiện thành công các kế hoạch<br /> phát hành trái phiếu của Chính phủ, ổn định kinh<br /> tế vĩ mô.<br /> <br /> Góp phần bổ trợ cho các chính sách an sinh xã hội<br /> Tính đến hết năm 2015, đã có hơn 10 triệu lượt người<br /> tham gia bảo hiểm y tế, sức khỏe (6 triệu bảo hiểm nhân<br /> thọ, 4 triệu bảo hiểm phi nhân thọ); 12 triệu lượt học<br /> sinh được bảo hiểm sức khỏe, tai nạn (tỷ lệ thâm nhập<br /> bảo hiểm gần 60%); 18 triệu lượt khách được bảo hiểm<br /> <br /> trách nhiệm hàng không (tỷ lệ thâm nhập 100%); trên 12<br /> triệu lượt khách được bảo hiểm tai nạn đường sắt (tỷ lệ<br /> thâm nhập 100%); 1.620 triệu lượt khách được bảo hiểm<br /> trách nhiệm hành khách vận chuyển đường bộ (tỷ lệ<br /> thâm nhập 61%). Những người được bảo hiểm nói trên<br /> đã có thể tự thu xếp, bảo vệ về mặt tài chính và được<br /> bảo hiểm chi trả bồi thường khi không may xảy ra tai<br /> nạn, ốm đau, mà không cần tới sự hỗ trợ tài chính từ<br /> ngân sách nhà nước.<br /> Đối với phân khúc thị trường khách hàng có thu<br /> nhập thấp, một số doanh nghiệp bảo hiểm và tổ<br /> chức xã hội cũng đã triển khai bảo hiểm vi mô dành<br /> cho người có thu nhập thấp. Các sản phẩm bảo hiểm<br /> vi mô phi nhân thọ chủ yếu được thực hiện qua<br /> chương trình thí điểm bảo hiểm nông nghiệp.<br /> <br /> Bảo vệ tài chính cho các nhà đầu tư<br /> Theo báo cáo của các DNBH, tổng giá trị kinh tế<br /> tài sản được bảo hiểm của khu vực DN thuộc mọi<br /> thành phần kinh tế hiện đã lên tới hơn 10 triệu tỷ<br /> đồng. Một số tài sản, công trình lớn đã và đang được<br /> bảo hiểm bao gồm: Vệ tinh Vinasat 1 và Vinasat 2<br /> (1.034 triệu USD), thủy điện Sơn La (15.066 tỷ đồng),<br /> nhà máy lọc dầu Dung Quất (3.300 triệu USD). Có<br /> thể nói, bảo hiểm đã thể hiện vai trò là một công cụ,<br /> giải pháp tài chính hữu hiệu giúp cho các nhà đầu<br /> tư yên tâm sản xuất kinh doanh mà không cần sử<br /> dụng đến các giải pháp tín dụng và dự phòng tài<br /> chính khác.<br /> <br /> Thúc đẩy hội nhập, hợp tác kinh tế quốc tế<br /> Ngay từ khi hình thành, các công ty tái bảo hiểm<br /> 11<br /> <br /> THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM VIỆT NAM 2011-2015: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG GIAI ĐOẠN MỚI<br /> <br /> quốc tế đã có quan hệ chặt chẽ với thị trường bảo<br /> hiểm trong nước. Qua đó, không chỉ cung cấp các<br /> giải pháp bảo vệ tài chính cho các doanh nghiệp bảo<br /> hiểm mà còn thực hiện các hoạt động tư vấn, hỗ trợ<br /> kỹ thuật, quản lý rủi ro và bồi thường cho người<br /> tham gia bảo hiểm trong nước.<br /> Việc tham gia thị trường của các công ty bảo hiểm<br /> nước ngoài (26 DNBH có vốn đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài), của các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài vào<br /> các DNBH trong nước không chỉ nâng cao năng lực tài<br /> chính, năng lực quản trị điều hành, nghiệp vụ chuyên<br /> môn bảo hiểm cho thị trường bảo hiểm mà còn góp<br /> phần xây dựng hình ảnh môi trường đầu tư lành<br /> mạnh, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào các lĩnh<br /> vực liên quan khác.<br /> Về hội nhập kinh tế quốc tế, trong hiệp định tự<br /> do hoá thương mại song phương và đa phương, lĩnh<br /> vực bảo hiểm luôn cam kết với lộ trình và mức độ<br /> mở cửa thị trường cao, tạo điều kiện thúc đẩy hàng<br /> hoá Việt Nam thâm nhập vào các thị trường lớn có<br /> mức độ bảo hộ cao như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản...<br /> <br /> Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm giai<br /> đoạn 2011-2020 xác định, Việt Nam sẽ phát triển<br /> thị trường bảo hiểm phù hợp với định hướng<br /> phát triển nền kinh tế - xã hội và tài chính quốc<br /> gia trong từng thời kỳ; bảo đảm thực hiện các<br /> cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.<br /> Thực hiện các chương trình mục tiêu, nhiệm vụ<br /> cấp bách của Chính phủ<br /> Sau 3 năm nỗ lực triển khai thực hiện thí điểm<br /> bảo hiểm nông nghiệp đến nay chúng ta đã “gặt hái”<br /> được một số kết quả khả quan: Tổng số hộ nông dân/<br /> tổ chức sản xuất tham gia thí điểm là 304.017; Tổng<br /> giá trị được bảo hiểm là 7.747,9 tỷ đồng; Tổng số phí<br /> bảo hiểm là 394 tỷ đồng; Tổng số tiền bồi thường bảo<br /> hiểm là 701,8 tỷ đồng. Kết quả trên đã khẳng định<br /> tính đúng đắn của chính sách, góp phần thực hiện<br /> Nghị quyết 26-NQ/TW của Ban chấp TW Đảng khóa<br /> X về nông nghiệp, nông dân và nông thôn.<br /> Việc triển khai bảo hiểm thủy sản theo Nghị định<br /> số 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ cũng đã góp phần<br /> khuyến khích khai thác hải sản xa bờ nhằm hỗ trợ<br /> ngư dân bám biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ<br /> quốc đang được thực hiện tại 26/28 tỉnh.<br /> Các chính sách bảo hiểm thiên tai, bảo hiểm năng<br /> lượng nguyên tử, hiện đang được triển khai nghiên<br /> cứu xây dựng, góp phần quan trọng trong thực hiện<br /> Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tạo lập cơ<br /> chế bảo vệ tài chính, bồi thường cho các rủi ro, thiệt<br /> 12<br /> <br /> hại có thể lên tới mức độ thảm họa, góp phần giảm<br /> nhẹ gánh nặng của ngân sách nhà nước.<br /> Ngoài những nội dung trên, Bảo hiểm Việt nam<br /> còn đóng góp tích cực trong việc thực hiện các<br /> nhiệm vụ kinh tế-xã hội mang tính chất cấp bách,<br /> đột xuất của Chính phủ.<br /> Phân tích thị trường cho thấy, dư địa phát triển<br /> của bảo hiểm Việt Nam vẫn còn rất lớn. Theo Chiến<br /> lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2020 (Văn kiện<br /> đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI), nền kinh tế Việt<br /> Nam được dự kiến tiếp tục tăng trưởng cao với tốc<br /> độ bình quân đạt khoảng 7-8%/năm; cơ cấu kinh tế<br /> được chuyển dịch, theo đó tỉ trọng các ngành công<br /> nghiệp và dịch vụ được nâng cao chiếm khoảng<br /> 85% trong GDP; tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 45%; thu<br /> nhập thực tế của dân cư gấp khoảng 3,5 lần so với<br /> năm 2010; khoảng cách thu nhập giữa các vùng và<br /> nhóm dân cư được thu hẹp.<br /> Theo Chiến lược tổng thể phát triển khu vực dịch<br /> vụ của Việt Nam đến năm 2020 (Quyết định số 175/<br /> QĐ-TTg ngày 27/1/2011 của Thủ tướng Chính phủ),<br /> Nhà nước sẽ huy động mọi nguồn lực để phát triển<br /> đồng bộ, hoàn chỉnh và hiện đại, đạt chất lượng và<br /> năng lực cạnh tranh quốc tế các loại thị trường dịch<br /> vụ. Bên cạnh đó, sự tăng trưởng kinh tế và các chính<br /> sách hỗ trợ phát triển thị trường dịch vụ của Chính<br /> phủ trong thời gian sắp tới cũng sẽ góp phần thúc<br /> đẩy sự phát triển và hoàn thiện của thị trường bảo<br /> hiểm. Mức độ thâm nhập của bảo hiểm hiện nay<br /> mới chỉ đạt khoảng 2% so với GDP, thấp hơn so với<br /> mức trung bình của khối ASEAN (3,55%), châu Á<br /> (5,37%) và mức trung bình thế giới (6,3%). Đặc biệt,<br /> một số lĩnh vực như bảo hiểm thiên tai, bảo hiểm tài<br /> sản công, bảo hiểm xuất nhập khẩu, bảo hiểm nhân<br /> thọ, bảo hiểm sức khỏe... tiềm năng của thị trường<br /> vẫn chưa được khai thác hết.<br /> Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm giai đoạn<br /> 2011-2020 xác định, Việt Nam sẽ phát triển thị trường<br /> bảo hiểm phù hợp với định hướng phát triển nền kinh<br /> tế - xã hội và tài chính quốc gia trong từng thời kỳ;<br /> bảo đảm thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam<br /> là thành viên. Tăng cường tính an toàn, bền vững và<br /> hiệu quả của thị trường và khả năng đáp ứng nhu cầu<br /> bảo hiểm đa dạng của các tổ chức, cá nhân; góp phần<br /> ổn định nền kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội. Tiếp<br /> cận các chuẩn mực, thông lệ quốc tế về kinh doanh<br /> bảo hiểm và từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển<br /> với các quốc gia trong khu vực.<br /> Tóm lại, với những kế hoạch và dự định trên, thị<br /> trường bảo hiểm chắc chắn sẽ có nhiều cơ hội để<br /> phát triển và tiếp tục khẳng định vai trò của mình<br /> đối với nền kinh tế xã hội.<br /> <br />