Bệnh hại cây đậu phọng

Chia sẻ: Nguyễn Thị Giỏi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

334
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh xảy ra trên lá. Lá có các đốm tròn màu nâu nhạt, sau đó, chuyển sang màu nâu đó hoặc nâu sậm, mặt dưới

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh hại cây đậu phọng

® ¹i ®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖnh BÖnh chuyªn khoa Ch−¬ng 6: BÖnh h¹i c©y ®Ëu phäng
CHÖÔNG VI BEÄNH HAÏI CAÂY ÑAÄU PHOÏNG BEÄNH ÑOÁM NAÂU (Brown leaf spot, Early leaf spot) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xaõy ra treân laù. Laù coù caùc ñoám troøn maøu naâu nhaït, sau ñoù, chuyeån sang maøu naâu ñoû hoaëc naâu saäm; maët döôùi laù, ñoám beänh coù maøu naâu vaøng. Kích thöôùc ñoám beänh: 3-5 mm. Beänh naëng, caùc laù giaø bò vaøng sôùm roài ruïng raát sôùm, caây yeáu vaø coù theå cheát tröôùc khi traùi giaø. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Cercospora arachidicola Hori [=mycosphaerella arachidicola (Hori) Jenkins]. Naám beänh coù theå löu toàn trong ñaát vaø trong xaùc caây beänh. Trong ñaát, maàm beänh coù theå ñöôïc löu toàn raát laâu: 5-6 naêm, do ñoù, beänh thöôøng xuaát phaùt töø caùc laù goác tröôùc roài môùi lan leân treân. Cô quan lan truyeàn beänh thöôøng ôû daïng sinh saûn voâ tính, goàm: - Ñính-baøo-ñaøi: moïc thaønh chuøm, kích thöôùc: 15-45 x 3-5 micron. - Ñính-baøo-töû: khoâng maøu, goàm 5-15 teá baøo, vôùi 4-14 vaùch ngaên, kích thöôùc: 35-120 x 3-5 micron. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Troàng gioáng sôùm nhaèm traùnh ñöôïc giai ñoaïn beänh traàm troïng: traùi chín nhieàu tröôùc khi beänh naëng. - Choïn thôøi vuï beänh ít phaùt trieån: ôû Mieàn Nam Vieät Nam (Long Khaùnh, Bieân Hoøa, Bình Döông,...), gieo ñaäu vaøo cuoái thaùng 5: möa môùi baét ñaàu vaø möa ít, trôøi ít aâm u neân beänh ít phaùt trieån. - Veä sinh ñoàng ruoäng, phaùt hieän beänh sôùm vaø thieâu huûy caây beänh. - Neân luaân canh ngay sau muøa ñaäu bò beänh naëng. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 162
- Xòt ngöøa beänh ñoái vôùi caùc ruoäng ñaäu thöôøng xuyeân bò beänh naëng: duøng Dithane M22 vôùi noàng ñoä 0,3%, phun 5 laàn, ñònh kyø 10 ngaøy moät laàn, laàn ñaàu vaøo 4NSKG. Coù theå duøng Maneb 0,3% hoaëc Zineb 0,25% hoaëc caùc thuoác goác Cu. - Trò beänh: duøng moät trong caùc thuoác neâu treân. BEÄNH ÑOÁM LAÙ (Leaf spot) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Laù vaø thaân coù ñoám troøn maøu naâu ñen, kích thöôùc: 1-5 mm. Trieäu chöùng naày thöôøng roõ raøng ôû maët döôùi laù. ÔÛ giai ñoaïn sau cuûa beänh, ñoám beänh coù nhöõng haït ñen nhoû li ti, phaân taùn thaønh caùc voøng khoen ñoàng taâm, coù vieàn truõng maøu vaøng nhaït quanh ñoám beänh. Caùc ñoám lieân keát laïi thaønh veát to, daïng khoâng ñeàu ñaën, giöõa veát coù maøu naâu xaùm. Coù theå döïa vaøo trieäu chöùng ñeå phaân bieät beänh Ñoám laù vôùi beänh Ñoám naâu, nhö sau: ________________________________________________________ Caùc ñaëc tính : Ñoám laù : Ñoám naâu ________________________________________________________ - Maøu saéc ñoám beänh treân laù : naâu ñen : naâu ñoû - Vieàn truõng quanh ñoám beänh : coù : khoâng coù - Daáu hieäu beänh : coù nhieàu haït ñen, : khoâng coù : nhoû li ti ôû maët : : döôùi ñoám beänh. : _________________________________________________________ II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Cercospora personata (Berkeley & Curtis) Ellis & Everhart. Giai ñoaïn sinh saûn höõu tính laø Mycosphaerella berkelyii Jenkins. Ñaëc tính cuûa naám beänh gioáng nhö ôû loaøi C. arachidicola gaây beänh Ñoám naâu ñaäu phoäng. Tuy nhieân, cô quan sinh saûn voâ tính coù vaøi ñieåm khaùc nhau: - Ñính-baøo-ñaøi moïc thaønh chuøm ôû maët döôùi laù, moãi chuøm coù 20-30 caùi. - Ñính-baøo-töû coù hình truï, gioáng nhö chieác gaäy, coù 2-8 teá baøo vôùi 1-7 vaùch ngaên, kích thöôùc: 20-70 x 4-10 micron. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 163
III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. AÙp duïng caùch phoøng trò gioáng nhö ñoái vôùi beänh Ñoám naâu treân caây ñaäu phoäng. BEÄNH RÆ (Rust) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xaõy ra treân laù, thaân vaø traùi, chuû yeáu laø treân laù. Maët döôùi laù coù nhieàu chaám ræ laám taám, nhoâ leân khoûi maët laù, nhö buïi ræ saét. Beänh phaùt trieån caøng naëng vaøo giai ñoaïn sinh tröôûng cuoái cuûa caây. Neáu beänh xuaát hieän sôùm, laøm caây vaøng laù, laù ruïng sôùm, caây thöôøng cheát khi traùi coøn nhoû. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Uromyces arachidis. - Haï-baøo-töû laø moät teá baøo hình caàu hoaëc hình baàu duïc, coù maøu vaøng nhaït, coù nhieàu gai nhoû treân maøng teá baøo. - Ñoâng-baøo-töû cuõng laø moät teá baøo hình caàu hoaëc hình baàu duïc, maøu naâu saäm, maøng teá baøo trôn boùng vaø laùng hoaëc coù ít gai nhoû. Ñaàu teá baøo hôi nhoâ ra, goác coù cuoáng ngaén. Trong ñieàu kieän aåm öôùt, maàm beänh ñöôïc löu toàn döôùi daïng haï-baøo-töû. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Troàng gioáng sôùm. Ñoát heát xaùc caây ñaäu khoâ sau khi nhoå ñaäu. - Phun thuoác Maneb 0,3% coù theå ngöøa vaø trò ñöôïc phaàn naøo. BEÄNH HEÙO CAÂY Hieän töôïng heùo caây ñaäu phoäng coù theå xaõy ra suoát giai ñoaïn sinh tröôûng cuûa caây; ôû moãi giai ñoaïn sinh tröôûng, beänh coù möùc ñoä gaây haïi vaø daïng heùo khaùc nhau. ÔÛ giai ñoaïn caây con ñang phaân caønh, phaàn lôùn caây bò heùo lôû coå reå do naám !IAspergillus niger!i, nhöng ñeán giai ñoaïn troå hoa trôû veà sau thì phaàn lôùn caây bò heùo khoâ do naám Rhizoctonia solani hoaëc do naám !ISclerotium rolfsii!i, vaø bò heùo töôi (heùo xanh) do vi khuaån. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 164
Beänh phaùt sinh phaùt trieån thuaän lôïi trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aåm ñoä töông ñoái cao, caây sinh tröôûng keùm. Treân ñaát troàng ñoäc canh, loaïi ñaát caùt khoâ, beänh thöôøng naëng hôn; rieâng daïng heùo khoâ vaø daïng heùo lôû coå reå coø phaùt trieån maïnh treân ñaát giaøu chaát höõu cô vaø treân xaùc caây chöa hoai muïc. Treân ñoàng ruoäng, caùc maàm beänh lan truyeàn nhôø nöôùc möa vaø nöôùc töôùi. Tuøy theo loaïi taùc nhaân gaây haïi maø trieäu chöùng heùo coù ít nhieàu ñieåm khaùc nhau. Coù caùc daïng heùo thöôøng gaëp sau ñaây: 1. BEÄNH HEÙO KHOÂ: Beänh do moät trong hai loaøi naám gaây ra laø :Rhizoctonia solani vaø Sclerotium rolfsii. Beänh coù trieäu chöùng vaø caùc ñaëc tính veà taùc nhaân gaây beänh gioáng nhö ôû beänh Thoái goác vaø reå treân caây ñaäu xanh. 2. BEÄNH HEÙO RUÛ: Beänh do naám Fusarium spp. Caùc laù döôùi bò vaøng heùo tröôùc, roài lan daàn leân caùc laù treân, caùc laù ruû xuoáng, caû caây bò heùo. Quanh goác thaân coù nhieàu sôïi naám maøu traéng bao phuû. Beân trong thaân vaø reå bò thoái naâu. Reå phaùt trieån keùm vaø coù maøu naâu. Naám beänh taán coâng töø reå hoaëc goác thaân, xaâm nhaäp vaøo maïch daãn truyeàn cuûa caây, laøm ngheõn söï vaän chuyeån nöôùc vaø chaát dinh döôõng. 3. BEÄNH HEÙO TÖÔI: Beänh do vi khuaån Pseudomonas solanacearum. Beänh gaây hieän töôïng cheát nhanh: caùc laù ngoïn bò heùo tröôùc, roài lan daàn xuoáng caùc laù döôùi. Caùc laù bò heùo vaøo ban ngaøy, nhöng töôi laïi vaøo chieàu maùt vaø vaøo ban ñeâm. Hieän töôïng naày chæ keùo daøi trong 2-3 ngaøy, sau ñoù, caây seõ cheát haün. Trong thaân, nôi gaàn goác, coù maøu naâu saäm vaø coù chöùa chaát dòch vi khuaån maøu traéng ñuïc. Reå cuõng bò thoái naâu, nhuõn nöôùc. Beänh raát phoå bieán vaø gaây haïi nghieâm troïng, gaây neân hieän töôïng "cheát eûo" khi ñaäu ñöôïc 4-6 tuaàn leå. Vi khuaån töø ñaát xaâm nhaäp vaøo reå, nhaát laø khi reå bò toån thöông, phaùt trieån trong maïch daãn truyeàn roài lan roäng leân treân. 4. BEÄNH HEÙO LÔÛ COÅ REÅ: Beänh do naám Aspergillus niger gaây ra. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 165
Coå reå vaø goác thaân coù veát beänh maøu naâu, bieåu bì vaø voû nöùt ra thoái muïc, coù lôùp moác maøu ñen bao phuû. Laù vaø caønh ngaû maøu vaøng xanh roài heùo cong laïi. Beân trong thaân, caùc boù maïch coù maøu naâu. Caây beänh deã bò ñöùt goác khi ñöôïc nhoå leân. Beänh thöôøng phaùt trieån vaø laây lan maïnh ôû ruoäng ñaäu ñöôïc aùp duïng kyõ thuaät töôùi traøn. Maàm beänh löu toàn trong ñaát, xaùc caây beänh, trong phaân raùc, trong traùi vaø haït ñaäu. * CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Caùc daïng heùo treân coù theå xaûy ra cuøng luùc hoaëc xen keõ nhau trong ruoäng ñaäu, neân caàn aùp duïng caùch phoøng trò chung nhö sau: - Phaùt hieän beänh sôùm vaø nhoå boû caây beänh, roài töôùi nöôùc voâi boät 4% vaøo ñaát nôi goác caây beänh, nhaèm haïn cheá söï laây lan cuûa maàm beänh. Ñaøo möông thoùat nöôùc ñoïng. - Thieâu ñoát xaùc caây beänh coøn laïi treân ruoäng, hoaëc vuøi saâu hôn 10 cm. Traùnh gaây veát thöông ôû goác thaân, reå vaø caønh ñaäu khi vun goác hoaëc khi chaêm soùc. Boùn phaân hôïp lyù nhaèm taêng söùc choáng beänh cho caây. - Luaân canh: thôøi haïn luaân canh 2-4 naêm tuøy tính caùch nghieâm troïng vaø loaïi beänh. Ñoái vôùi daïng heùo töôi, caàn luaân canh daøi hôn (4 naêm). - Phun ngöøa vaø trò baèng thuoác goác Cu ñoái vôùi beänh Heùo khoâ vaø beänh Heùo ruû, nhö Copper B 0,1-0,2%, Bordeaux 0,8-1%; duøng Copper Zinc hoaëc Kasuran ñoái vôùi beänh Heùo töôi. BEÄNH "ÑAÄU ÑÖÏC" I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Neáu bò nhieåm beänh sôùm thì caây raát luøn, laù vaøng nhöng gaân laù vaãn coøn xanh, laù nhoû laïi vaø bò cong queo, ñaàu laù nhoïn, caønh coù maøu vaøng, caây seõ khoâng ra hoa vaø khoâng ñaäu traùi. Neáu bò nhieåm beänh treã thì chæ coù ñaàu caønh hoaëc caùc choài ôû goác bò ñoåi maøu, caây luøn. Beänh thöôøng xuaát hieän ôû giöõa ruoäng ñaäu roài lan roäng ra thaønh voøng troøn. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do cöïc vi khuaån gaây ra vaø ñöôïc lan truyeàn bôûi caùc loaïi raày: raày meàm Aphis laburni hoaëc raày boï nhaûy Cicadulina arachidis vaø C. similis. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 166
- Troàng vôùi maäc ñoä caây daøy hôn, seõ ít coù laù non (coù maøu vaøng), seõ khoâng haáp daãn caùc vectors ñeán lan truyeàn beänh. - Phaùt hieän beänh sôùm vaø thieâu ñoát caây beänh. Troàng gioáng sôùm. - Phoøng trò caùc vectors baèng thuoác saùt truøng. CAÙC BEÄNH CHEÁT HAÏT vaø CAÂY CON Beänh do nhieàu loaøi naám trong ñaát gaây ra: Aspergillusi sp., Pythium sp., Rhizoctonia sp.,... Haït moïc keùm, caây con moïc löa thöa trong ruoäng ñaäu, caây yeáu vaø cheát nhanh. Neân khöû haït gioáng baèng moät trong caùc loaïi thuoác sau: Ceresan M 0,1%, Arasan 0,2-0,3%, Spergon 0,2% hoaëc Benlate 0,08%. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 167