Bệnh Lao - Phần II

Chia sẻ: Nuyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phản ứng da của bệnh Lao Phản ứng Mantoux được coi là chính xác nhất để thử xem một người có bị nhiễm lao chưa. Bác sĩ sẽ chích vào da bạn 0.1 cc thuốc PPD tuberculin tức chất lấy từ vi trùng lao. Sau 48 tới 72 giờ, kết quả được đọc. Bênh nhân có phản ứng dương khi vết chích bị sưng đỏ lên, tức có phản ứng với chất tuberculin do trước đó bệnh nhân đã từng có nhiễm lao. Tuy nhiên, thử nghiệm này cũng không phải là hoàn hảo vì có thể bị dương...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh Lao - Phần II

Bệnh Lao - Phần II Phản ứng da của bệnh Lao Phản ứng Mantoux được coi là chính xác nhất để thử xem một người có bị nhiễm lao chưa. Bác sĩ sẽ chích vào da bạn 0.1 cc thuốc PPD tuberculin tức chất lấy từ vi trùng lao. Sau 48 tới 72 giờ, kết quả được đọc. Bênh nhân có phản ứng dương khi vết chích bị sưng đỏ lên, tức có phản ứng với chất tuberculin do trước đó bệnh nhân đã từng có nhiễm lao. Tuy nhiên, thử nghiệm này cũng không phải là hoàn hảo vì có thể bị dương hay âm “giả”. Dương “giả” là khi bệnh nhân bị nhiễm những vi trùng mycobacteria khác hơn là TB hoặc đã được chích ngừa lao BCG, một loại chủng ngừa thường được dùng ở những nước có chỉ số nhiễm lao cao (như Việt Nam) nhưng không được dùng ở Mỹ. Nếu bạn có phản ứng dương tính, bạn sẽ được cho đi chụp hình phổi. Hình quang tuyến phổi có thể cho thấy những chấm trắng là nơi các vi trùng lao được quây lại trong “bức tường”. Nó cũng có thể cho thấy những cục đặc hay rỗng trong phổi do lao active gây ra. Nếu hình phổi cho thấy có những
vết kể trên, bạn sẽ được cho đi cấy vi trùng lao từ chất đờm lấy trong bao tử của bạn. Sau khi cấy ra vi trùng lao, vi trùng này sẽ được thử nghiệm xem hợp với thuốc nào và chống thuốc nào để có thể chữa trị hữu hiệu. Nếu bạn có phản ứng âm tính, tức vết chích hoàn toàn không sưng đỏ, có nghĩa bạn chưa từng bị nhiễm lao. Tuy nhiên, có những trường hợp bệnh nhân đang bị lao thực sự nhưng lại có phản ứng da âm tính. Lý do gồm có: - vừa mới nhiễm lao nên cơ thể chưa có phản ứng. Phải chờ 8 đến 10 tuần. Có thể cần phải thử lại. - hệ miễn nhiễm bị yếu không phản ứng lại được, thí dụ như bệnh nhân HIV. - vừa chủng ngừa bằng loại thuốc có siêu vi còn sống. - bệnh lao quá nặng khiến cơ thể không còn sức kháng cự. - thử không đúng cách, chích tuberculin quá sâu dưới da thay vì trong làn da. Bệnh lao ở trẻ em Khó định bệnh lao ở trẻ em hơn là ở người lớn. Lý do: Trẻ em nhiều khi không có triệu chứng bệnh lao dù đang bị lao nặng. Chúng lại hay nuốt
đờm khiến việc thử nghiệm đờm khó khăn. Chúng cũng có thể không phản ứng lại thử nghiệm da Mantoux. Trường hợp này nên thử nghiệm nơi người lớn thân cận với em để tìm bệnh thì có thể định bệnh nơi trẻ em. Bệnh lao ở bệnh nhân AIDS Cũng khó định bệnh lao ở nạn nhân bệnh AIDS vì những triệu chứng của 2 bệnh rất giống nhau. Bệnh nhân AIDS cũng có thể không phản ứng lại thử nghiệm da, quang tuyến X hay cấy vi trùng từ đờm. Biến chứng của bệnh lao Bệnh lao phổi gây ra những thương tích vĩnh viễn nếu không được định bệnh và chữa trị sớm. Bệnh cũng có thể lan tới những cơ quan khác của cơ thể khiến nguy hiểm đến tính mạng nếu chữa trị không đầy đủ. Thí dụ như lao xương gây ra đau đớn, nhọt trong xương và khớp bị hủy hại. Hai hình thức lao nguy hiểm nhất là lao màng óc và lao toàn diện (miliary), hai hình thức này dễ xẩy ra ở trẻ em. Bệnh lao tái phát là biến chứng nguy hiểm nhất vì vi trùng có thể kháng thuốc khiến chữa trị khó khăn. Bệnh Lao - Phần III
Chữa trị Cho đến giữa thế kỷ thứ 20, bệnh nhân lao thường được cho ở cách ly trong những bệnh viện riêng, nhiều khi hằng mấy năm trời. Nơi đây có chỗ thoáng khí, lạnh, thức ăn đầy đủ, và bệnh nhân bị bắt buộc phải nghỉ ngơi. Tất cả những phương cách này được tin là sẽ làm phổi lành bệnh mau chóng. Ở cách ly như vậy còn có lợi là ngăn ngừa được sự lây lan của bệnh. Tuy nhiên, ngày nay, thuốc men là phương cách chữa bệnh chính. Bệnh nhân được cho uống trụ sinh chống lao từ 6 tới 12 tháng, tùy theo tuổi, sức khỏe tổng quát, kết quả của các thử nghiệm vi trùng và tùy theo nạn nhân bị nhiễm lao hay bệnh lao thực sự. Chữa nhiễm lao: Nếu bạn chỉ bị nhiễm lao mà không có bệnh lao thực sự, có thể bạn sẽ được cho uống thuốc “ngừa” để giết hết những vi trùng lao dưới dạng “ngủ” và sau này có thể biến thành bệnh thực sự. Bạn phải uống thuốc izoniazide mỗi ngày trong từ 6 tới 9 tháng. Thuốc này có thể gây ra nguy hiểm cho gan, bạn cần được thử nghiệm thường xuyên để phát giác sớm biến chứng về gan. Nên tránh thuốc Tylenol và rượu là những thứ hại cho gan. Chữa bệnh lao thực sự:
Nếu bạn được định bệnh là mắc lao thực sự, bạn sẽ được cho uống 4 thứ thuốc: isoniazide, rifampin, ethambutol và pyrazinamide. Sau đó bác sĩ có thể đổi thuốc tùy theo kết quả thử nghiệm vi trùng của bạn nhưng bạn vẫn phải tiếp tục uống nhiều thứ thuốc một lúc. Sau một vài tháng, có thể ngưng một hay hai thứ thuốc tùy theo tiến triển của bệnh. Các thuốc này có thể được tổng hợp thành 1 viên thuốc. Đôi khi bạn có thể phải nằm bệnh viện 2 tuần cho đến khi chắc chắn là bạn không còn khả năng lây nhiễm cho người khác. Cần phải được chữa đầy đủ Vi trùng lao mọc rất chậm, do đó sự chữa trị bệnh lao thực sự phải kéo dài từ 6 tới 12 tháng. Sau vài tuần, bạn không còn khả năng lây nhiễm và sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, bạn cần phải uống đầy đủ thuốc đúng như lời dặn của bác sĩ và phải uống hết thuốc. Ngưng thuốc sớm hoặc bữa uống bữa không sẽ làm vi trùng kháng thuốc, rất khó chữa. Những vi trùng kháng thuốc này có thể gây ra tử vong, nhất là cho những người đã sẵn có hệ miễn nhiễm kém. Đôi khi, để chắc chắn là bệnh nhân uống đủ thuốc, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp DOTS (directly observed therapy short course) tức người y tá sẽ đến tận nhà cho bạn uống thuốc mỗi ngày.
Những tác dụng phụ của thuốc lao Những thuốc trụ sinh kháng lao cũng ít khi gây tác dụng phụ nhưng nếu có thì những tác dụng này lại vô cùng nghiêm trọng. Tất cả các thuốc chống lao đều độc cho gan. Rifampin có thể gây ra triệu chứng giống bệnh cúm nặng như sốt, ớn lạnh, đau nhức bắp thịt, buồn nôn, ói mửa. Gọi bác sĩ của bạn ngay nếu bạn có những triệu chứng sau: -Buồn nôn, ói mửa -Không muốn ăn -Da vàng -Sốt kéo dài quá 3 ngày mà không có nguyên nhân rõ rệt như cảm hay cúm -Đau trong bụng -Nhìn không rõ hoặc không thấy rõ mầu Chữa bệnh lao kháng thuốc Vi trùng lao chống nhiều thuốc (Multi Resistant TB - MDRTB) là loại không thể chữa được bằng 2 thứ trụ sinh giết vi trùng lao mạnh nhất là
isoniazide và rifampin. Sở dĩ có loại vi trùng lao này là do bệnh nhân không uống đầy đủ thuốc trong khoảng thời gian ấn định hoặc đã được chữa bằng thuốc không thích hợp. Vi trùng không bị giết chết nên có thì giờ thay đổi DNA để có thể kháng lại những thuốc thông dụng được dùng đầu tiên. Anh luật sư nói trên đã nhiễm phải loại vi trùng kháng thuốc này. Vẫn có thể chữa được bệnh lao MDR nhưng phải dùng loại thuốc hạng nhì với độ độc cao hơn nhiều và phải chữa trong 2 năm. Ngay cả khi chữa thành công, bệnh nhân phải được giải phẫu để lấy đi phần cơ quan b ị nhiễm lao nặng hay để chữa chỗ phổi bị phá hủy. Do đó việc chữa trị này rất tốn kém và ở nhiều nơi trên thế giới, người bệnh không thể có đủ phương tiện chữa trị như vậy. Những loại bệnh kháng thuốc sẽ lây lan ra và cuối cùng có thể làm bệnh lao trở thành một bệnh bất trị. Nhiều nhà chuyên môn cho rằng chữa bệnh lao một cách không đầy đủ còn tệ hại hơn là không chữa gì hết. Chữa bệnh nhân HIV/AIDS và bị lao Rất khó khăn. Bệnh nhân HIV, vì hệ miễn nhiễm bị yếu đi, rất dễ bị nhiễm MDRTB và từ nhiễm lao trở thành bị lao thực sự. Ngoài ra, thuốc trị HIV tốt nhất hiện nay là protease inhibitors lại có tác dụng lên thuốc chữa
lao rifampin khiến hiệu quả của cả 2 loại thuốc bị giảm đi. Để tránh trường hợp này, các bệnh nhân HIV thường phải ngưng uống thuốc chữa HIV trong thời gian chữa lao hoặc phải dùng thuốc lao khác. Bác sĩ phải theo dõi bệnh rất kỹ để kịp thời thay đổi thuốc và thời gian chữa bệnh. Nếu không chữa, bệnh nhân bị cả HIV và lao sẽ chết trong vòng vài tháng, nguyên nhân chính là lao chứ không phải AIDS. Phòng ngừa Lao là một bệnh có thể phòng ngừa được. Dưới cái nhìn y tế công cộng, cách tốt nhất để kiểm soát bệnh lao là định bệnh và chữa bệnh nhân nhiễm lao trước khi họ tiến tới bệnh lao thực sự. Ngoài ra, phải rất cẩn thận với bệnh nhân phải nhập viện vì lao. Đối với quần chúng, tất cả chúng ta có thể áp dụng những phương pháp sau đây để phòng ngừa bệnh lao: -Giữ cho hệ miễn nhiễm được tốt: Bằng cách ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ và vận động thường xuyên. -Thử nghiệm lao thường xuyên: Nên thử mỗi năm nếu bạn có HIV hoặc một bệnh nào đó làm giảm hệ miễn nhiễm, hay bạn làm việc nơi đông
người như nhà tù hay viện dưỡng lão, là nhân viên y tế hay có nhiều cơ hộp tiếp xúc với bệnh lao. -Chữa bệnh để phòng ngừa: nếu phản ứng lao của bạn dương tính nhưng bạn không có dấu hiệu bệnh (tức chỉ bị nhiễm lao), nên hỏi bác sĩ về việc uống thuốc ngừa isoniazide để tránh trở thành bệnh lao thực sự sau này. -Thuốc chủng ngừa lao BCG không được dùng ở Mỹ nhưng thường được dùng ở các nước có chỉ số lao cao, cũng có một mức hiệu nghiệm nào đó. Tuy nhiên, thuốc chủng này không hiệu nghiệm cho người lớn, chỉ có tác dụng ngừa được bệnh lao lan ra từ phổi ở trẻ em dưới 1 tuổi. Ngoài ra, chủng ngừa BCG khiến phản ứng lao của bệnh nhân thành dương tính, khó cho việc định bệnh lao, vì thế nó không được dùng ở Mỹ. Các nhà nghiên cứu đang tìm một thuốc chủng hữu hiệu hơn. -Uống thuốc đầy đủ và đủ thời gian nếu bạn có bệnh Tránh lây lan cho người khác nếu bạn đang bị bệnh lao thực sự (active): Bằng những cách sau đây:
-Ở nhà. Không đi làm, đi học hay ngủ chung phòng với người khác trong vòng vài tuần đầu khi bạn bắt đầu chữa bệnh. -Ở chỗ thoáng khí. Mở hết cửa sổ để không khí mới vào phòng. -Che miệng: Bạn phải uống thuốc ít nhất là 2,3 tuần trước khi khả năng lây bệnh cho người khác không còn. Do đó trong thời gian này, bạn nên che miệng bằng khăn giấy khi nói, ho, hắt xì, cười... Sau đó, vất khăn vào bao dán kỹ và vứt vào thùng rác. Nên đeo khẩu trang che miệng và mũi khi tiếp xúc với người khác. Tự giúp Phải chữa bệnh trong một thời gian dài là một thử thách lớn cho các bệnh nhân. Tuy nhiên, chỉ có cách chữa tối đa như vậy mới có thể hết bệnh. Nếu có chương trình giúp uống thuốc DOTS như nói trên là cách tốt đẹp nhất. Bạn cũng cần duy trì mối liên hệ với bạn bè và gia đình cũng như những hoạt động thường ngày của mình. Nên nhớ rằng sức khỏe thể xác có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần. Bạn có thể cảm thấy tức giận, phẫn nộ vì cho rằng cuộc đời đã không công bằng, đem đến cho bạn một chứng bệnh khó khăn không ngờ. Có lúc bạn phải cần đến sự giúp đỡ của
các chuyên viên tâm thần để giúp bạn đương đầu với những khó khăn này. Nên nhờ sự giúp đỡ của họ. (Hết) Bs Nguyễn Thị Nhuận