Bộ môn triết học cơ bản 2

Chia sẻ: Con Ruoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bộ môn triết học cơ bản 2', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bộ môn triết học cơ bản 2

- Söï tröôûng thaønh cuûa giai caáp voâ saûn vaø söï phaùt trieån cuûa phong traøo ñaáu tranh cuûa giai caáp ñaõ ñaët ra moät ñoøi hoûi böùc xuùc ñoái vôùi lòch söû laø phaûi soi saùng thöïc tieãn caùch maïng cuûa giai caáp voâ saûn baèng lyù luaän khoa hoïc. Chuû nghóa Mac noùi chung vaø trieát hoïc Mac-Leânin ra ñôøi laø nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ñoù cuûa lòch söû. >< Quan heä saûn xuaát Lao ñoäng saûn xuaát - Ngöôøi lao ñoäng - Sôû höõu tö lieäu saûn xuaát - (CCSX) TLSX >< Tö saûn Voâ saûn b) Tieàn ñeà khoa hoïc (KH) Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûachuû nghóa tö baûn thôøi kyø naøy khoa hoïc phaùt trieån veà maët xaõ hoäi lyù luaän, ñaây laø thôøi kyø phaùt trieån röïc rôõ cuûa noù maø thaønh töïu noåi baät laø: - Trieát hoïc coå ñieån Ñöùc. - Kinh teá chính trò hoïc ôû Anh. - Chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng ñaàu theá kyû 19. Mac-Enghen ñaõ keá thöøa tröïc ba tieàn ñeà lyù luaän ñoù coù söï choïn loïc vaø pheâ phaùn töøng böôùc hình thaønh leân lyù luaän cuûa mình. - Trieát hoïc maãu möïc coå ñieån Ñöùc: + Heghen (1770 - 1831) PBC + Phôbach (1809 - 1872) Duy vaät Þ Mac-Enghen: choïn vaø phoái hôïp: PBC – Duy vaät * Veà maët KH - Töï nhieân. Vôùi ba phaùt minh trong KH-TN: ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoùa naêng löôïng, hoïc thuyeát teá baøo, thuyeát tieán hoùa chính laø cô sôû KH ñeå hoaøn thieän tö duy vaät chöùng, noù chöùng minh cho tính ñuùng ñaén cuûa caùc nguyeân lyù cuûa pheùp bieän chöùng duy vaät. 2- Sô löôïc tieåu söû C.Maùc, phaênglen vaø V.I Leânin - C.Maùc (1818 - 1883) - Phaênglen (1820 - 1895)
- V.I Leânin (1870 - 1924) 3- Vai troø cuûa trieát hoïc Maùc - Leânin a) Vai troø cuûa trieát hoïc - Theá giôùi quan - Phöông phaùp luaän (vaïch ra phöông phaùp nhaän thöùc ñuùng ñaén) b) Vai troø cuûa trieát hoïc Maùc - Leânin - Theá giôùi quan cuûa Maùc - Leânin - Phöông phaùp luaän cuûa Maùc - Leânin Baøi 2: VAÄT CHAÁT VAØ YÙ THÖÙC I VAÄT CHAÁT VAØ CAÙC HÌNH THÖÙC TOÀN TAÏI CUÛA VAÄT CHAÁT 1- Quan nieäm veà vaät chaát trong trieát hoïc tröôùc Maùc - Quan nieäm cuûa chuû nghóa duy taâm: khaúng ñònh vaät chaát laø caùi ñöôïc sinh ra. Ñoái vôùi duy taâm khaùch quan vaät chaát ñöôïc sinh ra bôûi tinh thaàn theá giôùi, yù nieäm tuyeät ñoái. Duy taâm chuû quan: söï vaät laø phöùc hôïp caùc caûm giaùc. - Quan nieäm cuûa chuû nghóa duy vaät: khaúng ñònh vaät chaát sinh ra vaø quyeát ñònh yù thöùc. - Vaät chaát laø gì? Toàn taïi nhieàu caâu traû lôøi. · Duy vaät coå ñaïi: mang tính t.cöïc quan caûm tính ñoàng nhaát vaät chaát vôùi moät daïng cuï theå vaät chaát. + Taleùt: cho raèng baûn chaát baûn chaát cuûa vaät chaát laø nuôùc. + Heraclit: cho raèng baûn chaát baûn chaát cuûa vaät chaát laø löûa. + Anaximen: cho raèng baûn chaát baûn chaát cuûa vaät chaát laø khoâng khí. + Anamiaêng ñroâ: cho raèng baûn chaát baûn chaát cuûa vaät chaát laø apaâyroân (voâ ñònh, voâ taän) ñoái laäp. Noùng - laïnh, nöôùc - löûa. Thaønh töïu cao nhaát laø thuyeát nguyeân töû cuûa Lôxip vaø Ñeâmoâcôrit theo lyù thuyeát naøy moïi söï vaät trong theá giôùi ñöôïc caáu thaønh töø nguyeân töû. Nguyeân töû laø thaønh phaàn nhoû nhaát cuoái cuøng khoâng theå phaân chia (toàn taïi 2000 - caän ñaïi).
· Duy vaät caän ñaïi (theá kyû 17 - theá kyû 18): do aûnh höôûng cuûa cô hoïc quan nieäm veà vaät chaát trong thôøi kyø naøy nhìn chung mang tính maùy moùc sieâu hình. ¨ Vaät chaát vôùi nguyeân töû. ¨ Vaät chaát vôùi khoái löôïng. ¨ VÑ ® chæ laø vaän ñoäng cô hoïc. ¨ Taùch rôøi vaät chaát vôùi vaän ñoäng khoâng gian, hôøi gian. Ñeán cuoái theá kyû 19 moät soá phaùt minh vó ñaïi troïng vaät lyù hoïc ra ñôøi, 1895 tia Rônghen, 1896 Boecôren phaùt hieän ra hieän töôïng phoùng xaï, 1897 Tomxôm tìm ra ñieän töû, 1901 Kangman chöùng minh raèng khi nguyeân töû chuyeån ñoäng thì khoái löôïng taêng. Nhöõng phaùt minh ñaõ ñaåy caùc quan nieäm vaät chaát cuûa chuû nghóa duy vaät tröôùc Maùc vaøo nhöõng maâu thuaãn khoâng giaûi quyeát noåi coøn chuû nghóa duy taâm vaät chaát ñaõ bieán maát. 2- Ñònh nghóa vaät chaát cuûa Leânin Vaät chaát laø phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå dö thöïc taïi khaùch quan mang laïi cho con ngöôøi coù caûm giaùc. Ñöôïc caûm giaùc cuûa chuùng ta chuïp laïi cheùp laïi khoâng phuï thuoäc vaøo caûm giaùc. b) Phaân tích - Vaät chaát laø moät phaïm truø hoïc. + Phaïm truø: laø khaùi nieäm tröøu tuôïng vaø khaùi quaùt nhaát. - Thöïc taïi khaùch quan laø caùc toàn taïi beân ngoaøi khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc, caûm giaùc cuûa con ngöôøi noù khaû naêng gaây cho con ngöôøi coù caûm giaùc moät caùch tröïc tieáp hay daùn tieáp (do ñoù vaät chaát nhaát thieát phaûi coù khoái löôïng maét thaáy tai nghe, tay sôø thaáy ñöôïc). - Vaät chaát laø caùi ñöôïc caûm giaùc cuûa chuùng ta cheùp chuïp laïi phaûn aùnh. Caûm giaùc cuûa chuùng ta noùi rieâng vaø yù thöùc noùi chung laø hình aûnh chuû quan cuûa vaät chaát. - Thöïc taïi chuû quan khaùc thöïc taïi khaùch quan (vì thöïc taïi chuû quan laø tinh thaàn coøn thöïc taïi khaùch quan laø vaät chaát). - Cheùp laïi taùi hieän veà thôøi gian, chuïp laïi laø taùi hieän veà maët khoâng gian, phaûn aùnh laø veà thôøi gian vaø khoâng gian. c) YÙ nghóa, giaù trò - Veà maët trieát hoïc: ñònh nghóa veà vaät chaát cuûa Leânin laø goùi geùm caùch giaûi quyeát cô baûn cuûa trieáy hoïc. - Ñònh nghóa cuûa Leânin giuùp phaân bieät ñöôïc vaät chaát vôùi khoa hoïc töùc laø khoâng cho vaät chaát ñoàng nhaát vôùi moät vaät theå cuï theå nhaát. Ñònh nghóa vaät cuûa Leânin ñaõ khaéc phuïc ñöôïc tính sieâu hình(phieán dieän) cuûa caùc chuû nghóa trieát hoïc tröôùc. - Leânin khaúng ñònh theá giôùi vaät chaát toàn taïi voâ cuøng ña daïng vaø phong phuù vôùi caùc caáp ñoä, toå chöùc keát caáu khaùc nhau (noù toàn taïi moät caùch ña daïng vaø khaùch quan) ® coå vuõ caùc ngaønh khoa hoïc haõy say nghieân cöùu theá giôùi vaät chaát.
Khaùm phaù - Ñònh nghóa Leânin: cho pheùp suy ra trong ñôøi soáng xaõ hoäi toàn taïi lónh vöïc vaät chaát goïi laø toàn taïi xaõ hoäi ñoù laø nhöõng quan heä xaõ hoäi tröôùc heát laø quan heä saûn xuaát (laø caùc vaät chaát trong ñôøi soáng xaõ hoäi). - Ñònh nghóa cuûa Leânin: khaéc phuïc loaïi boû chuû nghóa duy taâm ra khoûi ñôøi soáng hoäi (quan nieäm cuoäc ñôøi laø saân khaáu do thöôïng ñeá laøm ñaïo dieãn). - Leânin ñaõ goùp phaàn ñöa caùc ngaønh khoa hoïc xaõ hoäi vaøo ñöôøng ray khoa hoïc (trôû thaønh khoa hoïc thöïc söï) trang bò cho ngaønh khoa hoïc xaõ hoäi nguyeân khaùch quan, quan ñieåm lòch söû cuï theå ñeå xem xeùt, ñaùnh giaù söï kieän lòch söû. 3- Vaän ñoäng - Vaät chaát toàn taïi trong nhöõng caùi gì? Thöù nhaát ñöa vaøo vaän ñoäng. a) Ñònh nghóa: Laø moät thuoäc tính coá höõu, laø moät phöông thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát. Vôùi tính chaát nhö vaäy vaän ñoäng laø söï thay ñoåi noùi chung (coù theå thay ñoåi veà löôïng chaát, keát caáu, tính chaát hình thaùi…). Þ Khoâng coù vaän ñoäng naèm ngoaøi vaät chaát vaø khoâng coù vaät chaát khoâng vaän ñoäng. Coù nghóa laø noùi vaän ñoäng vaø nghó ñeán vaät chaát laø noùi ñeán vaät chaát vaän ñoäng do ñoù chuùng thoáng nhaát khaéng khít vôùi nhau do ñoù vaän ñoäng laø moät thuoäc tính. - Vaän ñoäng laø moät phöông thöùc toàn taïi vì thoâng qua vaø nhôø vaøo vaän ñoäng, vaät chaát theå hieän söï toàn taïi cuûa noù. * Nguoàn goác cuûa vaän ñoäng: laø söï töông taùc qua laïi giöõa vaät chaát laø nguoàn goác vaän ñoäng cuûa theá giôùi vaät chaát (vaän ñoäng do töï noù gaây ra döïa vaøo söï taùc ñoäng qua laïi cuûa theá giôùi vaät chaát). - Maâu thuaãn bieän chöùng theå hieän qua nhöõng moái quan heä maâu thuaãn ñoái laäp laø nguyeân nhaân ñích thöïc cuûa söï vaän ñoäng dieãn ra trong theá giôùi vaät chaát (choã naøo coù maâu thuaãn thì vaän ñoäng phaùt trieån, choã naøo coù vaän ñoäng thì coù maâu thuaãn). - Ñöùng im laø söï oån ñònh veà chaát cuûa söï vaät, bieåu hieän söï thaêng baèng cuûa vaän ñoäng. Ñöùng im bao giôø cuõng gaén lieàn vôùi moät ñieàu kieän hoaøn caûnh quan heä nhaát ñònh. - Ñöùng im laø moät ñieàu kieän phaân hoùa vaät chaát. b) Caùc hình thöùc vaän ñoäng cô hoïc vaät lyù voâ sinh khoâng coù söï soáng Enghen hoùa hoïc Höõu sinh sinh hoïc
xaõ hoäi - Cô sôû vaø yù nghóa cuûa vieäc laøm phaân loaïi: döïa treân möùc ñoä (trình ñoä keát caáu toå chöùc khaùc nhau) cuûa vaät chaát noù nghieân cöùu ñeå tìm caùi ñöùng yeân caùi quy luaät cuûa vaät chaát. - Vaän ñoäng baäc cao (xaõ hoäi) vaø vaän ñoäng baäc thaáp (cô hoïc) khaùc nhau veà chaát löôïng nhöng khoâng coâ laäp nhau, coù lieân heä qua laïi vaø chuyeån hoùa laãn nhau. - Caùc loaïi vaän ñoäng khoâng coâ laäp nhau chuùng thoáng nhaát vôùi nhau trong söï ña daïng ® theá giôùi vaät chaát coù söï thoáng nhaát ña daïng. - Hình thöùc vaän ñoäng baäc cao chöùa trong mình vaän ñoäng baäc thaáp nhöng khoâng ñöôïc quy vaän ñoäng baäc cao veà vaän ñoäng baäc thaáp. 4- Khoâng gian vaø thôøi gian - Khoâng gian: noùi leân söï toàn taïi taùch bieät caáu truùc, quaõng tính cuûa moïi ngöôøi q.trình vaät chaát. - Thôøi gian: noùi leân trình töï thay ñoåi khaùc nhau, ñoä laâu cuûa caùc tieán haønh thay ñoåi treân theá giôùi. - Khoâng gian thôøi gian gaén lieàn vôùi vaät chaát vaän ñoäng. 5- Phaûn aùnh a) Ñònh nghóa: Phaûn aùnh laø naêng löïc cuûa moät heä thoáng vaät chaát naøy taùi hieän ghi laïi trong mình nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa moät heä thoáng vaät chaát khaùc baèng caùch thay ñoåi nhöõng ñaëc ñieåm tính chaát cuûa rieâng mình khi chuùng taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. - Noù cuõng laø moät thuoäc tính vaø moät phöông thöùc cuûa vaät chaát. Nhöng vaät chaát coù caáu truùc khaùc nhau thì phaûn aùnh khaùc nhau. b) Phaûn aùnh vaät lyù gaén lieàn vôùi theá giôùi töï nhieân voâ sinh theå hieän baèng söï thay ñoåi Hoùa - Lyù - Cô khi chuùng taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau. Chöông II PHEÙP BIEÄN CHÖÙNG DUY VAÄT
Vò trí, vai troø: GDML veà traïng thaùi toàn taïi theá giôùi vaät chaát (vaän ñoäng nhö theá naøo, quy luaät) Þ Keát luaän: phöông phaùp luaän (laø lyù luaän veà phöông phaùp nhaän thöùc vaø haønh ñoäng). Phöông phaùp luaän chung nhaát. Ñoù laø nhöõng yeâu caàu, nguyeân taéc chung nhaát. A. KHAÙI LÖÔÏC VEÀ PBC - PBC maâu thuaãn PSH veà vaán ñeà theá giôùi toàn taïi trong traïng thaùi vaän ñoäng hay ñöùng im vaø caùc söï vaät trong theá giôùi coù quan heä vôùi nhau khoâng hay taùch rôøi nhau. - Theá giôùi luoân toàn taïi trong söï bieán ñoåi khoâng ngöøng vaø söï vaät trong theá giôùi toàn taïi coù söï quan heä höõu cô vôùi nhau. Quan ñieåm ñoù laø pheùp bieän chöùng (quan ñieåm cuûa caùc nhaø trieát hoïc). - Bieän chöùng: theo trieát hoïc coå ñaïi Hy Laïp laø ngheä thuaät tranh luaän ñeå tìm ra moái quan heä giöõa söï vaät trong theá giôùi (quan heä con ngöôøi vôùi töï nhieân) ® Phöông phaùp ngheä thuaät bieán chöùng. - Theo quan ñieåm sieâu hình thì theá giôùi toàn taïi trong traïng thaùi ñöùng im vaø söï vaät trong traïng thaùi khoâng coù quan heä höõu cô vôùi nhau thaäm chí coøn taùch rôøi ® pheùp sieâu hình (ôû theá kyû 17 « KHKT/CN phaùt trieån) coù xem xeùt ôû nhöõng traïng thaùi tónh, taùch rôøi ® Phöông phaùp ngheä thuaät sieâu hình. Tuy nhieân, phöông phaùp ngheä thuaät sieâu hình khoâng sai, nhöng naâng leân noù laø phöông phaùp duy nhaát vaø tuyeät ñoái hoùa laø sai. - Pheùp bieán chöùng ra ñôøi töø thôøi kyø coå ñaïi cho tôùi nay qua ba hình thöùc: · Pheùp bieán chöùng coå ñaïi: nhìn chung ñaõ giaûi thích ñuùng ñaén veà theá giôùi trong tính chænh theå cuûa noù, trong traïng thaùi vaän ñoäng bieán ñoåi khoâng ngöøng. Tuy nhieân, noù mang tính töï phaùt vaø khoâng coù cô sôû khoa hoïc. · Pheùp bieán chöùng caän ñaïi (cuoái theá kyû 18 - ñaàu theá kyû 19) noù ñaõ lyù giaûi khaù saâu saéc veà söï vaän ñoäng phaùt trieån cuûa theá giôùi veà moái quan heä maät thieát giöõa caùc lónh vöïc trong theá giôùi. Tuy nhieân, noù laïi ñöùng treân laäp tröôøng duy taâm ñeå giaûi thích theá giôùi. · Pheùp bieán chöùng duy vaät do Mac-Enghen saùng laäp vaø sau naøy ñöôïc Leânin phaùt trieån, noù ñaõ giaûi thích moät caùch saâu saéc, heä thoáng vaø khoa hoïc veà söï vaän ñoäng cuûa phaùt trieån theá giôùi vaät chaát veà moái quan heä bieán chöùng giöõa caùc lónh vöïc trong theá giôùi vaät chaát. Noù luoân döïa vaøo nhöõng thaønh töï lôùn cuûa khoa hoïc cuï theå vaø noù giaûi thích treân laäp tröôøng duy vaät. Þ Noù nghieân cöùu nhöõng quy luaät duy nhaát cuûa töï nhieân, xaõ hoäi vaø cuûa tö duy. B. NOÄI DUNG CUÛA PHEÙP BIEÄN CHÖÙNG DUY VAÄT · Hai nguyeân lyù cô baûn: - Nguyeân lyù veà moái quan heä phoå bieán - Nguyeân lyù veà söï phaùt trieån.