Luận án Tiến sĩ: Bồi dưỡng cho học sinh năng lực thích nghi trí tuệ nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hình học không gian ở trường Trung học phổ thông

Luận án trình bày lý do và mục tiêu nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hình học không gian ở trường trung học phổ thông. Dựa trên quan điểm của J. Piaget, đề tài nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực thích nghi trí tuệ cho học sinh thông qua các hoạt động đồng hóa và điều ứng, đặc biệt trong bối cảnh học hình học không gian còn nhiều thách thức do tính trừu tượng và yêu cầu tư duy phức tạp. Nghiên cứu này đặt ra mục tiêu xây dựng các biện pháp sư phạm toàn diện để giải quyết vấn đề đó.

Luận án hướng đến giáo viên Toán học, đặc biệt là giáo viên dạy hình học không gian ở trường trung học phổ thông. Ngoài ra, tài liệu cũng hữu ích cho các nhà khoa học giáo dục, nghiên cứu sinh và sinh viên ngành Giáo dục học quan tâm đến phát triển năng lực tư duy và phương pháp dạy học hiệu quả.

Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc bồi dưỡng năng lực thích nghi trí tuệ cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả dạy học hình học không gian ở trường trung học phổ thông. Nghiên cứu làm rõ khái niệm trí tuệ và thích nghi trí tuệ theo quan điểm tâm lí học phát sinh nhận thức của J. Piaget, xác định các hoạt động chủ yếu và các dạng tri thức điều chỉnh liên quan đến thích nghi trí tuệ. Luận án đã khảo sát thực trạng năng lực này trong dạy học môn Toán, phát hiện những hạn chế và nguyên nhân gây ra. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, tác giả đề xuất năm biện pháp sư phạm cụ thể: (1) luyện tập tri thức định hướng và điều chỉnh hoạt động để thích nghi; (2) bồi dưỡng năng lực liên tưởng và huy động kiến thức trong quá trình đồng hóa và điều ứng; (3) thiết kế tình huống học tập giúp khắc phục chướng ngại nhận thức; (4) rèn luyện khả năng giải quyết vấn đề thông qua biến đổi đối tượng; và (5) phát triển tư duy hình học thông qua các hoạt động học tập. Các biện pháp này được kiểm chứng qua hai vòng thực nghiệm sư phạm tại các trường trung học phổ thông, với kết quả cho thấy chúng có tính khả thi và hiệu quả rõ rệt trong việc thúc đẩy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và năng lực thích nghi trí tuệ của học sinh, góp phần cải thiện chất lượng dạy học hình học không gian.