cách người phụ nữ xuất chúng lãnh đạo: phần 2

PHẦN BỐN:<br /> THỰC HIỆN<br /> CHƯƠNG 17:<br /> VƯỢT QUA RÀO CẢN<br /> Năm tôi học cấp ba, cái thời mà cứ 27 cô gái mới có 1 cô chơi thể thao, tôi<br /> đã muốn tham gia vào đội quần vợt. Trường chỉ có một đội quần vợt dành<br /> cho nam nên tôi phải bày tỏ nguyện vọng với huấn luyện viên. Cứ ngỡ thầy<br /> sẽ lên cơn đau tim, nhưng thầy nói, “Nếu em muốn, tôi sẽ để em thử.” Tôi<br /> phải thi đấu tay đôi với một anh chàng mà tôi rất thích. Kết quả là tôi thắng,<br /> và huấn luyện viên cho tôi gia nhập đội. Giờ đây nghĩ lại, nếu lần ấy không<br /> được chấp nhận, liệu tôi có quay lại thử lần nữa không? Chắc chắn tôi sẽ<br /> quay lại.<br /> Donna Orender, Chủ tịch Hiệp hội Bóng rổ Nữ Quốc gia Hoa Kỳ<br /> Thực hiện là lúc bạn kết hợp tất cả lại với nhau – khi bạn lựa chọn<br /> chuyển từ góc độ đứng nhìn mọi chuyện diễn ra thành người khiến cho mọi<br /> thứ xảy ra. Theo đúng nghĩa đen là phá vỡ những rào cản đang giới hạn sự<br /> nghiệp và cuộc đời bạn. Quyết tâm làm điều này sẽ là một trong những điều<br /> tuyệt vời nhất mà bạn từng làm cho chính bản thân mình. Nó đòi hỏi lòng<br /> dũng cảm. Bạn phải không ngại tranh đấu vì những gì mình muốn, thậm chí<br /> bạn có thể phải chống lại tính ì và nỗi sợ hãi của bản thân. Nó sẽ giải phóng<br /> nguồn năng lượng to lớn đến khó tin. Ta hãy cùng nhau hành động. Thực<br /> hiện có nghĩa là: lên tiếng để được chú ý, chịu trách nhiệm cho sự phát triển<br /> bản thân, lựa chọn những cơ hội đi kèm với rủi ro, và đối diện với những nỗi<br /> sợ thâm căn cố đế trong bạn. Và giờ đây nó là một nhiệm vụ khó khăn, thế<br /> nên một khi đã bắt tay vào thực hiện, bạn sẽ không thể quay lại.<br /> Trong số các nữ lãnh đạo chúng tôi biết mà, những người mà cuộc đời<br /> họ thay đổi khi nắm lấy cơ hội vượt qua rào cản có Nữ hiệp sĩ Stella<br /> Rimington, nữ tổng giám đốc đầu tiên của Sở Mật vụ Vương quốc Anh (MI-<br /> <br /> 5). Khi đến tuổi trưởng thành vào khoảng những năm 1960, Stella gia nhập<br /> một lĩnh vực chuyên môn không chào đón phụ nữ. Công việc đầu tiên của bà<br /> là lưu trữ văn thư, sắp xếp hồ sơ quản lý các vùng trong hạt để các sử gia<br /> dùng đến khi cần.<br /> Khi bà lập gia đình và chồng bà được cắt cử công tác tại Ấn Độ, bà chấp<br /> nhận đóng lại cánh cửa hiện tại, chỉ để mở ra một cánh cửa khác. “Tôi bỏ hết<br /> mọi thứ để theo chồng trong vai trò phu nhân của nhà ngoại giao,” bà nhớ<br /> lại. “Nhưng rất tình cờ, tôi được tuyển vào MI-5 tại một bữa tiệc rượu<br /> cocktail. Tôi gia nhập vào thời điểm cao trào của cuộc Chiến Tranh Lạnh, và<br /> Ấn Độ nằm ở tiền tuyến, bởi nó là nơi giao nhau của Đông Tây. Khắp nơi<br /> đều có gián điệp, và bạn thật sự có cảm giác sống ngay trong lòng một thế<br /> giới đầy bí ẩn. Thế là tôi gia nhập, và nhủ thầm, ‘Trời ạ, cũng vui đấy chứ’ –<br /> giống y hệt phim James Bond, tôi cho là thế.”<br /> Hóa ra Stella đảm nhận nhiệm vụ khá tốt. Suốt 27 năm làm việc trong tổ<br /> chức, bà là một trong những phụ nữ đầu tiên vươn lên từ vị trí thư ký, rồi<br /> chuyên viên phân tích, rồi giám sát viên, cho đến khi đứng vào hàng lãnh<br /> đạo. “Một khi bạn hoàn thành một điều gì đó, mọi người cho rằng bạn có<br /> khuynh hướng thay đổi,” bà chỉ ra vấn đề. “Thay vì nghĩ rằng, ‘Cô ta là đàn<br /> bà, không làm được gì đâu,’ thì họ nghĩ rằng, ‘Chờ chút, cô ấy vừa làm được<br /> chuyện đó. Có thể ta để cô ấy làm thêm việc này xem sao.’ ”<br /> <br /> Sự nghiệp xuất chúng<br /> Mặc dù là một đứa trẻ lớn lên trong thời loạn lạc ở Anh, Stella sớm tìm<br /> được tiếng nói cá nhân. “Tôi quyết tâm làm một điều gì đó. Tôi muốn sống<br /> một cuộc đời thú vị. Mọi người từng hỏi tôi, ‘Con muốn làm gì khi lớn lên?’<br /> Tôi đáp, ‘Con muốn trở thành phi công lái máy bay.’ Vào thời điểm đó, phụ<br /> nữ không được làm công việc này, nhưng tôi vẫn nghĩ, ‘Công việc nghe hay<br /> đấy chứ, và mình muốn thử.’ ”<br /> Muốn bắt tay vào thực hiện, bạn cần tìm được tiếng nói riêng – theo<br /> đúng nghĩa đen. Một số phụ nữ làm chuyện đó dễ dàng, nhưng với nhiều<br /> người, nói ra chính kiến của mình mới khó làm sao. Nhưng nếu bạn muốn<br /> lãnh đạo, bạn phải được lắng nghe. Bạn phải cho người khác thấy sự hiện<br /> diện của mình. Bạn phải thể hiện bản thân, để người ta thấy cách bạn suy<br /> nghĩ, cách bạn tương tác dưới áp lực. Một đề nghị khó khăn cho bạn đây:<br /> hãy bắt đầu ngay từ hôm nay. Càng chờ đợi lâu, bạn càng khó nói ra điều<br /> <br /> mình muốn – và người ta càng dễ bỏ quên bạn.<br /> Một nữ lãnh đạo lâu năm trong ngành đầu tư từng chia sẻ với chúng tôi<br /> bà đã học cách phát biểu như thế nào. “Mỗi thứ hai, chúng tôi có cuộc họp<br /> ban điều hành. Lúc đầu tôi chỉ biết ngồi nghe. Tôi học hỏi từ những nam<br /> đồng nghiệp bởi tất cả đều có mặt trong buổi họp đó. Một thời gian sau tôi<br /> bắt đầu phát biểu. Bạn không muốn nói điều gì ngu xuẩn, nhưng bạn đã hoàn<br /> thành công việc, và bạn phải nói về điều đó!” Bí quyết của bà là gì? Luyện<br /> tập. Bà bắt đầu bằng cách kể ra những phân tích mình đã thực hiện. Bà quan<br /> sát những người mình chọn làm hình mẫu rồi mô phỏng theo. Dần dần mọi<br /> người quay sang chờ đợi bà đưa ra ý kiến.<br /> Stella làm từng bước một. Khi quay về Anh vào những năm 1970, Stella<br /> tiếp tục làm việc sau thời gian nghỉ sinh con, nhưng chỉ là công việc văn<br /> phòng. “Trên lý thuyết thì phụ nữ phù hợp với công việc giấy tờ và vài vụ<br /> phân tích thông tin tình báo,” bà kể. “Nhiệm vụ đó rất quan trọng, nhưng<br /> không phải là công tác tình báo mũi nhọn. Nó không đòi hỏi bạn phải ra<br /> ngoài, tuyển dụng nhân lực và quản lý họ. Tôi thấy như bị nhốt trong một<br /> căn phòng kiếng bao bọc tứ phía.”<br /> Vì thế Stella và một số nữ đồng nghiệp khác lên tiếng. “Chúng tôi, nữ<br /> giới – lúc đó cũng có vài người – tập hợp nhau lại và nói, ‘Tại sao chúng tôi<br /> có một con đường sự nghiệp khác hẳn nam giới, trong khi họ có khác gì<br /> chúng tôi đâu?’ Lần đầu tiên, những nhà lãnh đạo phải gãi đầu gãi tai để tìm<br /> câu trả lời. Tình thế của họ càng tồi tệ hơn vì khi ấy bản pháp chế chống<br /> phân biệt giới tính vừa được thông qua.” Stella nhớ lại, “Cuối cùng, họ quyết<br /> định phải thăng chức cho một số phụ nữ. Dĩ nhiên, những phụ nữ đó đều<br /> hoàn thành công việc của họ rất tốt. Giờ đây, phụ nữ còn tài giỏi trong những<br /> lĩnh vực hiểm nguy nhất.”<br /> Bạn cũng có thể học cách nêu lên chính kiến của mình. Bạn phải biết<br /> mình muốn gì. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết bí quyết thành công thường chỉ là<br /> đặt câu hỏi. Những định kiến của bạn có thể giới hạn định nghĩa về những gì<br /> bạn có thể làm được. Chỉ vì sợ người khác chê bai mà nhiều người không<br /> dám hỏi. Đôi khi ta lại sợ mình chưa sẵn sàng. Có thể một vài người trong<br /> chúng ta lại sợ chiến thắng. Nhưng tại sao bạn không nói lên ý kiến của<br /> mình, người ngoài đâu biết bạn muốn gì. Thậm chí tệ hơn nữa, họ tưởng bạn<br /> không thích hoặc không đủ khả năng. Vì thế hãy biết ước mơ, và đi tìm tiếng<br /> nói của bản thân.<br /> <br /> Đối với trường hợp của Stella, chính việc đặt câu hỏi đã đưa bà đứng<br /> trước ngưỡng cửa mới, nhưng bà vẫn phải chứng minh mình làm được “việc<br /> của đàn ông” trong ngành. Bà phải vượt qua bài kiểm tra thực tế - chuẩn mực<br /> đặt ra cho các nam đặc vụ - là bước vào một quán rượu, tiếp cận bất kỳ đối<br /> tượng lạ mặt nào, và moi thông tin càng nhiều càng tốt. Rồi phải duy trì thái<br /> độ bình thản khi có một viên chức cấp cao hơn bước vào và lật tẩy danh tính<br /> của bà. “Đó là một bài tập vô cùng bất lợi cho người như tôi vì quán rượu<br /> được chọn là một nơi bầy hầy hết sức, gần ga Victoria, toàn đàn ông, và rõ<br /> ràng là thành phần bất hảo.” Stella nhớ lại và cười lớn. “Họ đứng dựa vào<br /> quầy bar, nốc từng vại bia lớn dưới lớp áo mưa cáu bẩn. Tôi bắt đầu tán<br /> chuyện với một gã mà ắt hẳn gã nghĩ nghề của tôi là một thứ gì khác!” Trước<br /> khi vị viên chức bước vào quán, Stella còn nhớ, “Tôi thấy lúng túng hết sức.<br /> Sự thật là trong những tình huống như thế tôi tự hỏi liệu đây có phải là công<br /> việc mình thật sự muốn theo đuổi hay không.”<br /> Đi tìm tiếng nói riêng không chỉ đơn thuần là nói. Học cách bày tỏ chính<br /> kiến và chuyển tải thông điệp của mình là một hình thức giải quyết vấn đề,<br /> và cũng như các hành động giải quyết vấn đề khác, bạn cần chuẩn bị kỹ<br /> càng. Hãy dành thời gian tìm hiểu thông tin và cân nhắc những gì bạn muốn<br /> truyền tải. Hãy rõ ràng, cụ thể. Bạn sẽ dễ dàng thành công hơn khi bạn suy<br /> nghĩ thấu đáo hết mọi tình huống, hình dung ra những gì có thể xảy ra trong<br /> cuộc thảo luận, và lên kế hoạch vượt qua mọi rào cản.<br /> <br /> Đó là tương lai của bạn<br /> Không có gì sánh được với cảm giác bạn chủ động và mạnh dạn nói lên<br /> chính kiến, nắm bắt cơ hội và đương đầu với rủi ro phía trước. Khi bạn thấy<br /> mình kiểm soát được mọi chuyện, sự quyết tâm và nguồn năng lượng của<br /> bạn sẽ tăng đột biến. Chưa hết, bạn sẽ ít bực bội khi nhận phản hồi tiêu cực<br /> hoặc bị gạt sang một bên.<br /> Quyền tự chủ còn là tiền thân của thành công, vì thế đừng ngồi yên chờ<br /> mình là người được chọn. Tìm cách tạo ra những cơ hội mới. Bằng cách<br /> nào? Stella có một quy luật đơn giản giúp bà đi đúng theo con đường mình<br /> chọn: “Tôi không thích làm việc cho những người tôi nghĩ là kém năng lực<br /> hơn tôi,” bà giải thích. “Đó có lẽ là động lực thúc đẩy tôi, dù chưa bao giờ<br /> tôi mang tham vọng dẫn đầu, nhưng tôi luôn muốn bắt tay vào công việc tiếp<br /> theo cao hơn một bậc, bởi tôi thấy chưa có ai làm việc đó đồng thời tôi nghĩ<br /> mình có khả năng làm được.” Đó chính là khẳng định quyền tự chủ.<br /> <br /> Sau hai năm nắm vị trí giám đốc cơ quan phản gián, Stella được đề nghị<br /> chuyển sang bộ phận chống khủng bố. “Tôi nghĩ cấp trên cũng có chút ngập<br /> ngừng khi đề xuất vì ông biết đó không phải là lĩnh vực chuyên môn của<br /> tôi,” bà nói. “Nhưng tôi hoàn toàn không chút ngần ngại khi trả lời, ‘Vâng,<br /> tôi rất vui khi nhận nhiệm vụ này.’ Nếu có ai đó đề nghị tôi làm những<br /> chuyện mới mẻ, thú vị, tôi sẽ không chùn bước. Tôi không có tư tưởng sợ<br /> thất bại, mà là, ‘Nếu có người bảo tôi làm một việc nào đó – họ biết tôi, họ<br /> biết về công việc đó – nếu họ nghĩ tôi có thể làm được, vậy thì chắc chắn là<br /> tôi sẽ làm được.’ Rõ ràng, vào thời khắc đen tối, cô đơn nhất bạn sẽ tự nhủ,<br /> ‘Trời ơi, tôi đã làm gì thế này?’ Nhưng chẳng bao giờ có chuyện tôi nói với<br /> mình ‘Mình không nghĩ mình có thể làm được.’ ”<br /> Khoảng cuối những năm 1980, MI-5 chạm trán với quân đội Cộng hòa<br /> Ireland. Cuộc chiến bùng nổ do Ireland dùng các thủ đoạn khủng bố buộc<br /> người Anh ra khỏi miền Bắc Ireland. Chiến dịch bao gồm đánh bom thủ phủ<br /> Luân Đôn và tấn công lính Anh đang đóng quân tại Đức. Công việc trở nên<br /> hết sức thử thách, Stella nhớ lại. “Khoảng ba ngày sau khi tôi được bổ<br /> nhiệm, chuyến bay Pan Am 103 bị rơi do bom phát nổ khi đang bay qua<br /> vùng trời Lockerbie thuộc Scotland. Tôi chưa từng có kinh nghiệm đối phó<br /> với khủng bố. Một trong những vấn đề nan giải nhất tôi nghĩ đến khi ấy là<br /> ‘Giờ mình phải làm gì đây?’ Rồi tôi nhận ra rằng nhiệm vụ của mình là đảm<br /> bảo mặt trận được trang bị đầy đủ kỹ năng nguồn lực họ cần và chuẩn bị mọi<br /> tình huống đối phó trong cuộc chiến. Nếu có bất kỳ sai lầm nào, tôi sẽ đứng<br /> ra nhận khiển trách và giải trình trước các bộ trưởng và thủ tướng chính phủ.<br /> Tôi cảm thấy khá hoảng sợ, nhưng cũng cực kỳ hào hứng và mãn nguyện khi<br /> mọi chuyện được giải quyết ổn thỏa.”<br /> Rõ ràng, Stella là tấm gương sáng, thậm chí cả khi bạn không có ý định<br /> trở thành một mật vụ như bà. Hãy nghĩ đến cột mốc tiếp theo trong sự<br /> nghiệp của bạn. Bạn có biết mình phải làm gì để đạt được nó không? Bạn có<br /> tin rằng việc đạt được nó nằm trong khả năng kiểm soát của bạn không? Bạn<br /> sẽ làm gì để đạt được mục tiêu đó? Nếu bạn trả lời: ‘Tôi không biết,’ ‘Tôi bị<br /> ông nọ/bà kia/những người này cản trở,’ ‘Không chắc lắm,’ ‘Tôi không thể<br /> làm được gì nhiều để biến nó thành hiện thực,’ thì chúng tôi sẽ chỉ cho bạn<br /> một số chiêu để dẹp hết mọi ngại ngần và đương đầu với thử thách.<br /> <br /> Rủi ro luôn đi cùng cơ hội<br /> Cuối cùng thì như câu chuyện của Stella đã cho ta thấy, bắt tay vào thực<br /> <br />