Tham khảo tài liệu 'cây ớt, vị thuốc quý trong y học cổ truyền', y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Cây ớt, vị thuốc quý trong y học cổ truyền
- Cây ớt, vị thuốc quý trong y học cổ
truyền
Ớt là loại cây đã được con người trồng trọt và
thu hái từ lâu đời. Với không ít người, ớt là loại
gia vị không thể thiếu trong các bữa ăn, giúp làm
tăng cảm giác ngon miệng. Nhưng có lẽ ít ai biết
ớt còn là một vị thuốc rất quý trong y học cổ
truyền.
TÁC DỤNG CHỮA BỆNH CỦA ỚT
Quả ớt còn có nhiều tên gọi khác nhau như Lạt tiêu,
Lạt tử, Ngưu giác tiêu, Hải tiêu... Tên khoa học
Capsium frutescens L; Capsium annuum L., thuộc
họ Cà Solanaceae. Là một cây nhỏ có thể sống vài
năm, thân dưới hóa gỗ. Cây có nhiều cành, nhẵn. Lá
mọc so le, hình thuôn dài, đầu nhọn. Hoa mọc đơn
độc ở kẽ lá. Quả mọc rủ xuống đất, chỉ riêng ở cây
ớt chỉ thiên thì quả lại quay lên trời. Có thể được
trồng hoặc mọc hoang. Các bộ phận của cây ớt như
quả, rễ và lá đã được dùng làm thuốc từ nhiều đời
nay.
Theo y học cổ truyền, ớt có vị cay, nóng. Tác dụng
khoan trung, tán hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống
- (giảm đau), kháng nham (chữa ung thư...) Nhân dân
thường dùng để chữa đau bụng do lạnh, tiêu hóa
kém, đau khớp, dùng ngoài chữa rắn rết cắn... Ngoài
dùng làm thuốc, nhân dân ta còn thường dùng lá ớt
nấu canh ăn.
Nghiên cứu của y học hiện đại cũng thống nhất với y
học cổ truyền về tác dụng chữa bệnh của ớt. Kết quả
nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc cho
thấy quả ớt có rất nhiều ích lợi cho sức khỏe. Trong
ớt có chứa một số hoạt chất sau: Capsicain là một
Alkaloid chiếm tỷ lệ khoảng 0,05-2%. Cấu trúc hóa
học đã được xác định là acid isodexenic vanilylamit,
có đặc điểm bốc hơi ở nhiệt độ cao, gây hắt hơi
mạnh. Ngoài ra còn có Capsaicin, là hoạt chất gây
đỏ, nóng, chỉ xuất hiện khi quả ớt chín, chiếm tỷ lệ
từ 0,01-0,1%. Một điều lý thú là Capsaicin có tác
dụng kích thích não bộ sản xuất ra chất Endorphin,
một chất Morphin nội sinh, có đặc tính như những
thuốc giảm đau, đặc biệt có ích cho những bệnh
nhân bị viêm khớp mạn tính và các bệnh ung thư.
Ngoài ra, ớt còn giúp ngăn ngừa bệnh tim do chứa
một số hoạt chất giúp máu lưu thông tốt, tránh được
tình trạng đông vón tiểu cầu dễ gây tai biến tim
mạch. Ớt còn có tác dụng ngăn ngừa tình trạng huyết
áp tăng cao. Một số nghiên cứu cho thấy, những loại
- ớt vỏ xanh, trái nhỏ có hàm lượng capsaicin nhiều
hơn. Ngoài ra, trong quả ớt còn chứa nhiều loại
vitamin như vitamin C, B1, B2, acid citric, acid
malic, beta caroten...
Ngoài việc dùng làm thực phẩm, quả ớt còn được
nhân dân ta sử dụng làm thuốc chữa bệnh từ ngàn
xưa. Trong kho tàng y học dân gian, có không ít bài
thuốc quý trong đó có ớt.
MỘT SỐ BÀI THUỐC NAM
THÔNG DỤNG CÓ ỚT
- Chữa rụng tóc do hóa trị liệu: Ớt
trái 100g, ngâm với rượu trắng
trong 10-20 ngày. Dùng rượu này bôi lên da đầu có
tác dụng kích thích mọc tóc.
- Giảm đau do ung thư, đau khớp: ăn 5-10g ớt mỗi
ngày.
- Chữa ăn uống kém tiêu do ung thư: ớt 100g, hắc
đậu xị 100g, tán bột ăn hàng ngày.
- Chữa ăn uống chậm tiêu: ớt trái dùng làm gia vị, ăn
hàng ngày.
- - Chữa đau thắt ngực: ớt trái 2 quả, đan sâm 20g,
nghệ đen 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa đau dạ dày do lạnh: ớt trái 1-2 quả, Nghệ
vàng 20g, tán bột uống ngày 2-3 lần.
- Chữa viêm khớp mãn tính: ớt trái 1-2 quả; Dây đau
xương, thổ phục linh (củ khúc khắc) mỗi vị 30g. Sắc
uống ngày 1 thang.
- Chữa bệnh chàm (eczema): lá ớt tươi 1 nắm, mẻ
chua 1 thìa. Hai thứ giã nhỏ, lấy vải sạch gói lại, đắp
lên nơi bị chàm đã rửa sạch bằng nước muối.
- Chữa tai biến mạch máu não: lá ớt (loại ớt chỉ thiên
quả nhỏ) đem giã nhỏ, thêm nước và ít muối, chắt
nước cho người bệnh uống, bã đắp vào răng sẽ tỉnh.
- Chữa rắn rết cắn: lá ớt giã nhỏ, đắp vào nơi bị
thương, băng lại. Ngày làm 1-2 lần cho đến khi hết
đau, 2-3 giờ là khỏi.
- Chữa bệnh vẩy nến: Lá ớt cay 1 nắm to (1 nắm
chặt tay và đem sao chín nhưng không cháy), tinh tre
đằng ngà cạo lấy 1 bát, lá sống đời (lá thuốc bỏng)
7-9 lá, thiên niên kiện khoảng 300g. Tất cả cho vào
nồi với 2 lít nước, đun sôi kỹ, uống dần thay nước
chè, uống chừng 3 ấm là khỏi.
- - Đau bụng kinh niên: Rễ cây ớt, rễ chanh, rễ hoàng
lực, mỗi thứ khoảng 10g. Sao vàng, sắc uống ngày 1
thang.
- Chữa đau lưng, đau khớp: Ớt chín 15 quả, lá đu đủ
3 cái, rễ chỉ thiên 80g. Tất cả đem giã nhỏ ngâm cồn
với tỷ lệ 1/2, dùng để xoa bóp sẽ mau khỏi.
- Chữa mụn nhọt: Lá ớt giã nát với ít muối, dùng đắp
vào nhọt đang mưng mủ sẽ bớt đau nhức, dễ vỡ mủ,
mau lành.
- Chữa khản cổ: Dùng ớt làm thuốc súc miệng (dưới
dạng cồn thuốc).
- Chữa rắn rết cắn: Lá ớt giã nhỏ, đắp vào vết
thương cho đến khi hết đau nhức thì bỏ đi. Ngày đắp
1-2 lần cho đến khi hết đau. Thường chỉ 15-30 phút
thì hết đau.