| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
Chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm<br />
HIV/AIDS taïi huyeän Tieân Du, tænh Baéc Ninh<br />
Phaïm Thò Caàm Giang (*) vaø Ñoã Mai Hoa (***)<br />
<br />
Chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao<br />
chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi nhieãm HIV vaø goùp phaàn giaûm haäu quaû do HIV/AIDS gaây ra. Ñeå tìm<br />
hieåu thöïc traïng coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi Tieân Du, Baéc<br />
Ninh, nghieân cöùu ñaõ söû duïng soá lieäu hoài cöùu vaø phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính vôùi caùc caùn boä y<br />
teá tham gia coâng taùc phoøng choáng HIV/AIDS vaø ngöôøi nhieãm HIV. Keát quaû cho thaáy, vôùi nguoàn löïc<br />
haïn cheá, Tieân Du ñaõ cung caáp caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï caáp thieát cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS,<br />
chuû yeáu thoâng qua y teá tuyeán xaõ. Tuy nhieân caùc dòch vuï naøy vaãn coøn nhieàu baát caäp, toàn taïi nhö: cô<br />
cheá phoái hôïp chuyeån göûi giöõa caùc dòch vuï coù lieân quan chöa chaët cheõ; Khoâng coù söï keát noái vôùi Phoøng<br />
khaùm ngoaïi truù tænh - nôi duy nhaát thöïc hieän ñieàu trò thuoác khaùng virut (ARV) taïi Baéc Ninh; Chaát<br />
löôïng hoaït ñoäng taïi tuyeán xaõ chöa ñoàng ñeàu vaø chöa ñi vaøo chieàu saâu; Dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï cho<br />
ngöôøi nhieãm chöa taän duïng nguoàn löïc töø coäng ñoàng vaø ngöôøi nhieãm HIV; Coâng taùc chaêm soùc, hoã trôï,<br />
ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS chöa ñöôïc chính quyeàn vaø caùc ban ngaønh quan taâm. Keát quaû treân<br />
cho thaáy Tieân Du caàn xaây döïng keá hoaïch cuï theå cho chöông trình chaêm soùc vaø ñieàu trò HIV/AIDS<br />
trong thôøi gian tôùi nhaèm huy ñoäng theâm caùc nguoàn löïc cho vieäc chaêm soùc hoã trôï cho ngöôøi nhieãm.<br />
Vieäc thieát laäp maïng löôùi chaêm soùc cuûa nhöõng ngöôøi coù H+ laø vieäc neân sôùm ñöôïc thöïc hieän. Söï gaén<br />
keát giöõa caùc dòch vuï khoâng chæ trong phaïm vi huyeän maø vôùi caû nhöõng huyeän laân caän vaø tuyeán tænh seõ<br />
taïo thuaän lôïi cho ngöôøi nhieãm HIV tieáp caän vôùi nhöõng dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS<br />
phuø hôïp vaø caàn thieát.<br />
Töø khoùa: HIV/AIDS, Tieân Du, chaêm soùc, hoã trôï, ñieàu trò<br />
<br />
Care, support and treatment for people<br />
living with HIV/AIDS in Tien Du district,<br />
Bac Ninh province<br />
Pham Thi Cam Giang (*); Do Mai Hoa (**)<br />
<br />
Care, support and treatment for people living with HIV/AIDS (PLHA) play a very important role in<br />
improving PLHA quality of life and reducing HIV/AIDS consequences. In order to assess the HIV/AIDS<br />
care, support and treatment program in Tien Du, Bac Ninh, retrospective data and qualitative<br />
techniques were used in this study with HIV/AIDS health care providers and PLHA. Findings show<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
29<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
that most of HIV/AIDS care, support and treatment services in Tien Du were offered through commune<br />
health facilities with limited resources. There still remain many difficulties and gaps such as the loose<br />
referral service coordination and mechanism among related facilities, no linkages with the provincial<br />
Outpatient Clinic (OPC) - the unique OPC offering antiretroviral therapy (ARV) in Bac Ninh; poor<br />
operational activity quality at commune level, no mobilization of resources from the community and<br />
PLHA, little concern shown by the local authorities and relevant sectors to care, support and treatment<br />
of PLHA. This study recommends that Tien Du needs to develop a more concrete plan for care and<br />
treatment of PLHA in the coming time to mobilize resources for HIV/AIDS care and treatment. A<br />
network of PLHA should be established in Tien Du as soon as possible. HIV/AIDS care and treatment<br />
services connected to other services should be established not only within the district but also with<br />
the adjacent districts and at the provincial level which will greatly facilitate the PLHA in Tien Du to<br />
access to the needed and appropriate care, support and treatment services.<br />
Key words: HIV/AIDS, Tien Du, care, support, treatment.<br />
<br />
Taùc giaû:<br />
(*)<br />
<br />
Ths. Phaïm Thò Caàm Giang - caùn boä Khoa tö vaán chaêm soùc vaø ñieàu trò - Trung taâm Phoøng, choáng HIV/AIDS<br />
thaønh phoá Caàn Thô. Ñòa chæ: Soá 04 Chaâu Vaên Lieâm, P. An Laïc, Q. Ninh Kieàu, TP. Caàn Thô; Ñieän thoaïi:<br />
0710. 3820683; Email: camgiangct@gmail.com<br />
<br />
(**)<br />
<br />
TS. Ñoã Mai Hoa - Tröôûng Boä moân Quaûn lyù heä thoáng y teá - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng.<br />
Ñòa chæ: 138 Giaûng Voõ - Ba Ñình - Haø Noäi. Ñieän thoaïi: 04 62662349. E.mail: dmh@hsph.edu.vn.<br />
<br />
1. Ñaët vaán ñeà<br />
Tieân Du laø moät huyeän ñoàng baèng naèm ôû phía<br />
Taây Nam cuûa tænh Baéc Ninh, ñöôïc meänh danh laø<br />
vöông quoác leã hoäi vôùi nhieàu leã hoäi truyeàn thoáng<br />
ñöôïc toå chöùc haøng naêm. Ngaønh ngheà cuûa ngöôøi daân<br />
nôi ñaây chuû yeáu laø noâng nghieäp, cô caáu noâng nghieäp<br />
ñan xen vôùi caùc khu coâng nghieäp laøng ngheà. Hieän<br />
nay, huyeän ñaõ hình thaønh moät soá khu, cuïm coâng<br />
nghieäp, taïo vieäc laøm cho ngöôøi daân.<br />
Keå töø tröôøng hôïp phaùt hieän nhieãm HIV ñaàu tieân<br />
taïi huyeän naêm 1996, tính ñeán cuoái naêm 2009 huyeän<br />
Tieân Du ñaõ coù 178 ngöôøi nhieãm HIV, trong ñoù 79<br />
tröôøng hôïp chuyeån sang giai ñoaïn AIDS vaø 69<br />
tröôøng hôïp töû vong do AIDS. 12/14 xaõ, thò traán ñaõ<br />
baùo caùo coù ngöôøi nhieãm HIV [1,2]. Tình hình dòch<br />
taïi huyeän moãi naêm taêng leân ñi cuøng vôùi söï phöùc taïp<br />
cuûa tình hình teä naïn ma tuùy, maïi daâm. HIV mang laïi<br />
nhieàu taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi baûn thaân ngöôøi<br />
nhieãm HIV vaø gia ñình, tôùi neàn kinh teá xaõ hoäi vaø ñaëc<br />
bieät ñoái vôùi heä thoáng y teá cuûa moãi quoác gia. Do<br />
HIV/AIDS laø tình traïng beänh maõn tính khoâng theå<br />
chöõa khoûi haún vaø ñoàng thôøi laø moät vaán ñeà xaõ hoäi neân<br />
ngoaøi vieäc phaûi chòu ñöïng nhöõng ñau ñôùn, beänh taät<br />
<br />
30<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
veà maët theå xaùc, ngöôøi nhieãm HIV/AIDS vaø gia ñình<br />
cuûa hoï coøn phaûi chòu söï kyø thò vaø phaân bieät ñoái xöû<br />
cuûa coäng ñoàng. Do ñoù, ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cuoäc<br />
soáng, giaûm nguy cô laây nhieãm cho coäng ñoàng vaø coù<br />
khaû naêng ñoùng goùp cho xaõ hoäi, hoï caàn ñöôïc chaêm<br />
soùc, hoã trôï caû veà maët theå chaát vaø tinh thaàn [4,6,7].<br />
Vôùi söï gia taêng soá tröôøng hôïp nhieãm HIV haøng<br />
naêm, nhu caàu ñöôïc chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho<br />
ngöôøi nhieãm HIV taïi Tieân Du ngaøy caøng cao. Do ñoù,<br />
vieäc ñaùnh giaù, tìm hieåu hieän traïng chaêm soùc, hoã trôï<br />
vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS laø vieäc caàn<br />
thieát ñeå coù nhöõng ñònh höôùng phuø hôïp cho chöông<br />
trình trong thôøi gian saép tôùi.<br />
<br />
2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Ñeå tìm hieåu hieän traïng coâng taùc chaêm soùc, hoã<br />
trôï vaø ñieàu trò cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS bao goàm:<br />
moâ taû hieän traïng caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø<br />
ñieàu trò HIV/AIDS; ñaùnh giaù söï tieáp caän vaø söû duïng<br />
dòch vuï cuûa ngöôøi nhieãm HIV; tìm hieåu nhu caàu vaø<br />
moái quan taâm cuûa ngöôøi nhieãm veà chaêm soùc, hoã trôï<br />
vaø ñieàu trò, nhoùm nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp<br />
nghieân cöùu ñònh tính keát hôïp hoài cöùu soá lieäu.<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
Nghieân cöùu ñònh tính bao goàm 1 cuoäc thaûo luaän<br />
nhoùm vôùi caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS tuyeán<br />
xaõ, 4 cuoäc phoûng vaán saâu caùn boä tuyeán huyeän vaø<br />
tænh, 10 cuoäc phoûng vaán saâu ngöôøi nhieãm HIV thuoäc<br />
3 nhoùm: 04 ngöôøi nhieãm ñang ôû giai ñoaïn ñaàu, 04<br />
ngöôøi nhieãm ñang ôû giai ñoaïn sau, ñang ñöôïc ñieàu<br />
trò nhieãm truøng cô hoäi (NTCH) (trong ñoù coù 02 ngöôøi<br />
ñang ñieàu trò ARV) vaø 02 ngöôøi nhieãm HIV giai<br />
ñoaïn cuoái.<br />
<br />
Huyeän Tieân Du coù 13 xaõ vaø 1 thò traán, 12/14 xaõ<br />
thò traán ñaõ baùo caùo veà caùc tröôøng hôïp nhieãm HIV,<br />
trong ñoù soá tröôøng hôïp nhieãm HIV taäp trung cao ôû<br />
3 xaõ: Laïc Veä, Lieân Baõo vaø Taân Chi.<br />
<br />
Hoài cöùu soá lieäu bao goàm vieäc raø soaùt vaø toång<br />
hôïp thoâng tin töø caùc soå saùch vaø baùo caùo veà tình hình<br />
chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS.<br />
Quy trình thu thaäp soá lieäu: nhoùm nghieân cöùu<br />
phoái hôïp cuøng Trung taâm y teá (TTYT) huyeän Tieân<br />
Du tieán haønh saép xeáp caùc buoåi phoûng vaán saâu caùn<br />
boä y teá taïi huyeän vaø tænh taïi nôi laøm vieäc, toå chöùc<br />
thaûo luaän nhoùm vôùi 06 caùn boä phuï traùch chöông<br />
trình AIDS tuyeán xaõ taïi TTYT vaø phoûng vaán saâu<br />
ngöôøi nhieãm HIV taïi hoä gia ñình. Taát caû caùc cuoäc<br />
thaûo luaän nhoùm vaø phoûng vaán saâu ñeàu ñöôïc ghi aâm,<br />
gôõ baêng, vaø phaân tích theo nhoùm chuû ñeà. Caùc kyõ<br />
thuaät toång hôïp, so saùnh vaø ñoái chieáu soá lieäu töø caùc<br />
ñoái töôïng nghieân cöùu khaùc nhau cuõng ñöôïc aùp duïng<br />
nhaèm taêng cöôøng chaát löôïng vaø söï phong phuù cuûa<br />
caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc.<br />
<br />
Bieåu ñoà 2. Tình hình nhieãm HIV theo nhoùm tuoåi<br />
<br />
Trong soá caùc ca nhieãm ñöôïc baùo caùo, nam giôùi<br />
chieám 69% (120 ngöôøi) (Bieåu ñoà 1) vaø 79,2% (142<br />
ngöôøi) ôû ñoä tuoåi töø 20 -39 tuoåi (Bieåu ñoà 2). Trong<br />
nhöõng naêm gaàn ñaây, soá ngöôøi treû nhieãm HIV coù xu<br />
höôùng gia taêng vaø söï laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc<br />
khaùc giôùi cuõng baét ñaàu xuaát hieän nhieàu hôn.<br />
<br />
3. Keát quaû nghieân cöùu<br />
3.1. Tình hình dòch HIV/AIDS taïi huyeän<br />
Tieân Du<br />
Theo baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng phoøng, choáng<br />
AIDS cuûa Ban chæ ñaïo Phoøng, choáng AIDS vaø<br />
phoøng choáng teä naïn ma tuùy, maïi daâm huyeän Tieân<br />
Du, tính ñeán 31/12/2009:<br />
Tích luõy soá ngöôøi nhieãm HIV:<br />
178<br />
Tích luõy soá tröôøng hôïp<br />
chuyeån thaønh AIDS:<br />
79<br />
Tích luõy tröôøng hôïp töû vong do AIDS:<br />
69<br />
Soá tröôøng hôïp coøn soáng vaø ñöôïc quaûn lyù: 51<br />
<br />
Bieåu ñoà 1. Tình hình nhieãm HIV theo giôùi.<br />
<br />
Bieåu ñoà 3. Tình hình nhieãm HIV theo nhoùm ñoái<br />
töôïng xeùt nghieäm<br />
<br />
Bieåu ñoà 3 cho thaáy tieâm chích ma tuùy laø con<br />
ñöôøng laây nhieãm chính taïi huyeän vôùi 47% (84<br />
ngöôøi). Theo caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS<br />
huyeän, soá tröôøng hôïp nhieãm laø nhöõng ngöôøi tieâm<br />
chích ma tuùy ñöôïc döï baùo laø seõ tieáp tuïc coù aûnh<br />
höôûng ñeán söï gia taêng dòch HIV do tình hình ma tuùy<br />
treân ñòa baøn huyeän ñang dieãn ra phöùc taïp. Beân caïnh<br />
ñoù, laây nhieãm HIV trong quaàn theå nam giôùi vaø nam<br />
mua daâm seõ coù chieàu höôùng gia taêng do söï phaùt<br />
trieån cuûa caùc khu coâng nghieäp môùi taïi huyeän. Maëc<br />
duø soá löôïng ngöôøi baùn daâm nhieãm HIV taïi huyeän<br />
khoâng cao, nhöng söï laây lan töø nhoùm naøy sang<br />
khaùch laøng chôi seõ thuùc ñaåy söï laây truyeàn HIV töø<br />
choàng sang vôï.<br />
<br />
3.2. Nguoàn löïc cho coâng taùc chaêm soùc,<br />
hoã trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS taïi huyeän<br />
Tính ñeán thaùng 12/2009, 100% caùn boä tham gia<br />
coâng taùc phoøng choáng HIV/AIDS töø huyeän ñeán xaõ<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
31<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
ñeàu laø kieâm nhieäm, ñaëc bieät caùn boä phuï traùch<br />
chöông trình taïi xaõ laø caùc Tröôûng traïm y teá. Haàu heát<br />
caùc hoaït ñoäng tö vaán, chaêm soùc vaø hoã trôï cho taát caû<br />
ngöôøi nhieãm HIV trong moät xaõ ñeàu do Traïm tröôûng<br />
traïm y teá xaõ ñaûm nhieäm. Vôùi nhöõng xaõ coù löôïng<br />
ngöôøi nhieãm taäp trung cao (nhö xaõ Taân Chi, Laïc Veä)<br />
thì ñaây laø moät khoù khaên lôùn.<br />
<br />
- Tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän (VCT): phoøng<br />
VCT ñöôïc ñaët taïi Trung taâm Y teá huyeän. Vôùi söï taøi<br />
trôï cuûa döï aùn Life Gap taát caû beänh nhaân lao ñeàu<br />
ñöôïc taàm soaùt HIV. Ñoái vôùi caùc ñoái töôïng nguy cô<br />
(maø khoâng phaûi laø beänh nhaân lao) thì ñöôïc tö vaán<br />
vaø xeùt nghieäm theo kinh phí cuûa chöông trình muïc<br />
tieâu quoác gia (CTMTQG).<br />
<br />
Soá löôïng coäng taùc vieân tuyeán xaõ trung bình 2<br />
ngöôøi/xaõ goùp phaàn hoã trôï coâng taùc tieáp caän, truyeàn<br />
thoâng tuyeán cô sôû. Tuy nhieân, nhieäm vuï chính cuûa<br />
coäng taùc vieân chæ laø truyeàn thoâng vaø hoã trôï khi caàn,<br />
kyõ naêng chaêm soùc y teá khoâng cao do ñoù, coâng taùc<br />
chaêm soùc, hoã trôï, chuyeån tuyeán vaãn do caùn boä phuï<br />
traùch taïi xaõ ñaûm nhieäm chính.<br />
<br />
- Döï phoøng laây truyeàn HIV: Huyeän chöa coù caùc<br />
nhoùm ñoàng ñaúng vieân. Nguoàn BKT, BCS ñöôïc phaân<br />
boå töø Trung taâm Phoøng, choáng HIV/AIDS, huyeän<br />
caáp veà Traïm y teá xaõ ñeå caáp phaùt ñeán caùc ñoái töôïng<br />
coù nguy cô. Tuy nhieân soá löôïng raát haïn cheá.<br />
<br />
Söï tham gia cuûa caùc ban ngaønh ñoaøn theå vaøo<br />
coâng taùc phoøng, choáng HIV/AIDS taïi huyeän trong<br />
nhöõng naêm gaàn ñaây ñöôïc quan taâm ñaùng keå. Moät soá<br />
ban ngaønh ñaõ chuû ñoäng lieân laïc vaø phoái hôïp toå chöùc<br />
caùc cuoäc truyeàn thoâng nhö Ñoaøn thanh nieân, Hoäi<br />
phuï nöõ, coâng an huyeän,… Tuy nhieân, ban ngaønh vaãn<br />
ñang döøng laïi ôû coâng taùc thoâng tin, truyeàn thoâng vaø<br />
giaùo duïc söùc khoûe, chöa tham gia vaøo vieäc chaêm<br />
soùc, hoã trôï cho ngöôøi nhieãm HIV, ñaëc bieät laø chöa<br />
coù hoã trôï ngheà nghieäp, hoã trôï voán.<br />
Kinh phí hoaït ñoäng cuûa Chöông trình phoøng,<br />
choáng HIV/AIDS huyeän Tieân Du ñöôïc hoã trôï chính<br />
töø Chöông trình muïc tieâu quoác gia. Beân caïnh ñoù,<br />
huyeän ñöôïc söï hoã trôï cuûa döï aùn Life-Gap ñeå thaønh<br />
laäp Phoøng tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän Lao-HIV.<br />
Theo Giaùm ñoác Trung taâm y teá huyeän Tieân Du,<br />
nguoàn kinh phí cho chöông trình hieän nay quaù thaáp<br />
gaây nhieàu khoù khaên trong vieäc thuùc ñaåy caùc hoaït<br />
ñoäng, ñaëc bieät laø kinh phí hoã trôï caùn boä y teá vaø kinh<br />
phí hoã trôï chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV.<br />
<br />
3.3. Hieän traïng caùc dòch vuï chaêm soùc, hoã<br />
trôï vaø ñieàu trò HIV/AIDS taïi huyeän (phía<br />
cung caáp dòch vuï)<br />
Vôùi nguoàn löïc haïn heïp, nhöõng naêm gaàn ñaây<br />
Trung taâm y teá huyeän Tieân Du ñaõ noã löïc ñöa caùc<br />
dòch vuï y teá caàn thieát ñeán vôùi ngöôøi nhieãm HIV treân<br />
ñòa baøn. Tuy nhieân, theo baùo caùo toång keát chöông<br />
trình phoøng, choáng AIDS naêm 2009 cuûa huyeän, tæ<br />
leä ngöôøi nhieãm HIV ñöôïc tieáp caän vaø söû duïng dòch<br />
vuï chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò taïi huyeän Tieân Du<br />
vaãn chöa cao, vôùi toång soá 109 ngöôøi nhieãm HIV taïi<br />
ñòa phöông, huyeän chæ quaûn lyù ñöôïc 60 ngöôøi vaø laäp<br />
soå theo doõi söùc khoûe cho 51 ngöôøi.<br />
Cuï theå, caùc dòch vuï ñaõ ñöôïc cung caáp nhö sau:<br />
32<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
- Döï phoøng laây truyeàn HIV töø meï sang con: Baø<br />
meï mang thai ñöôïc tö vaán, laáy maãu maùu taïi TTYT<br />
huyeän. Ñieàu trò döï phoøng laây truyeàn töø meï sang con<br />
ñöôïc thöïc hieän taïi tuyeán tænh.<br />
- Ñieàu trò thuoác khaùng virus (ARV) vaø nhieãm<br />
truøng cô hoäi: dòch vuï naøy ñöôïc cung caáp mieãn phí<br />
taïi PKNT tænh vôùi söï taøi trôï cuûa CDC/Life Gap.<br />
Vieäc hoã trôï tuaân thuû ñieàu trò do caùn boä tö vaán taïi<br />
PKNT thöïc hieän, khoâng coù söï hoã trôï cuûa caùc nhoùm<br />
coäng ñoàng khaùc. Taïi huyeän, ngöôøi nhieãm bò caùc<br />
beänh NTCH chæ ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò mieãn phí khi<br />
coù theû baûo hieåm.<br />
- Chaêm soùc, tö vaán, hoã trôï taïi nhaø vaø coäng ñoàng:<br />
dòch vuï naøy do caùn boä phuï traùch xaõ cung caáp. Hoaït<br />
ñoäng ñöôïc loàng gheùp caùc buoåi thaêm hoûi taïi nhaø ñeå<br />
tö vaán, höôùng daãn theâm cho ngöôøi thaân trong gia<br />
ñình caùch chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV, tö vaán veà<br />
dinh döôõng.<br />
- Caùc bieän phaùp chaêm soùc y teá boå sung vaø thay<br />
theá (nhoùm hoã trôï ngöôøi nhieãm, hoã trôï xaõ hoäi,….): moät<br />
vaøi ngöôøi nhieãm HIV taïi Tieân Du ñang tham gia<br />
nhoùm Vì ngaøy mai töôi saùng cuûa tænh Baéc Ninh tuy<br />
nhieân hoaït ñoäng hoã trôï nhoùm vaãn chöa ñöôïc hình<br />
thaønh taïi huyeän. Caùc hoã trôï xaõ hoäi khaùc nhö: hoã trôï<br />
phaùt trieån sinh keá, dinh döôõng, hoã trôï mai taùng,…<br />
cuõng chöa ñöôïc trieån khai maïnh meõ.<br />
Vôùi nguoàn löïc haïn cheá, huyeän ñaõ coá gaéng cung<br />
caáp nhieàu dòch vuï caàn thieát ñeán vôùi ngöôøi nhieãm<br />
HIV, tuy nhieân hoaït ñoäng cuûa caùc dòch vuï vaãn coøn<br />
nhieàu haïn cheá vaø nhieàu vaán ñeà toàn taïi:<br />
Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, caùc hoaït ñoäng chaêm soùc,<br />
hoã trôï vaø ñieàu trò nhöõng ngöôøi nhieãm HIV/AIDS<br />
chuû yeáu do traïm tröôûng caùc traïm y teá xaõ ñaûm nhieäm<br />
neân hoï ít coù thôøi gian ñeå tö vaán, chaêm soùc cuõng nhö<br />
theo doõi tình traïng beänh cuûa ngöôøi nhieãm. Caùc buoåi<br />
tö vaán, hoã trôï chöa ñi vaøo chieàu saâu vaø thöôøng chæ<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
taäp trung nhieàu cho nhöõng ngöôøi môùi phaùt hieän bò<br />
nhieãm HIV/AIDS.<br />
"Ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng môùi, chuùng toâi tieáp<br />
caän, tö vaán nhieàu laàn, giôùi thieäu ñeán VCT, PKNT.<br />
Nhöõng ñoái töôïng cuõ, ñaõ quen neân thöôøng khi hoï coù<br />
vaán ñeà gì seõ lieân laïc vôùi chuùng toâi."(caùn boä y teá xaõ)<br />
Vôùi tình traïng treân, vieäc tö vaán, chaêm soùc hoã trôï<br />
taïi xaõ cho nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc phaùt hieän nhieãm<br />
HIV/AIDS laâu thöôøng bò boû ngoû. Beân caïnh ñoù, caùn<br />
boä y teá tuyeán huyeän vaø xaõ chöa ñöôïc taäp huaán veà<br />
thuoác ARV vaø kyõ naêng tö vaán tuaân thuû ñieàu trò taïi<br />
coäng ñoàng, do ñoù vaãn coøn gaëp nhieàu khoù khaên khi<br />
caàn tö vaán, hoã trôï cho nhöõng ngöôøi nhieãm ñang ñieàu<br />
trò ARV.<br />
"Khi bieát beänh nhaân ñang ñieàu trò ARV, caùn boä<br />
chuyeân traùch xaõ ñoâi khi muoán hoã trôï tuaân thuû ñieàu<br />
trò cuõng gaëp khoù khaên vì hoï chöa ñöôïc taäp huaán veà<br />
thuoác vaø caùch tö vaán nhö theá naøo" (Caùn boä phuï traùch<br />
chöông trình AIDS huyeän).<br />
Nguoàn thuoác NTCH mieãn phí taïi huyeän chöa coù,<br />
ngöôøi nhieãm khi coù vaán ñeà veà söùc khoûe thöôøng ñeán<br />
Traïm y teá xaõ gaëp caùn boä phuï traùch ñeå ñöôïc khaùm<br />
vaø keâ ñôn, sau ñoù phaûi töï ñi mua thuoác neáu khoâng<br />
coù theû baûo hieåm.<br />
"Taïi xaõ khoâng coù thuoác NTCH mieãn phí, thöôøng<br />
thì chò khaùm vaø keâ toa mieãn phí, neáu ngöôøi beänh coù<br />
theû baûo hieåm thì môùi ñöôïc laáy thuoác khoâng traû tieàn,<br />
khoâng thì vaãn phaûi mua thuoác"(Caùn boä phuï traùch<br />
chöông trình AIDS taïi xaõ)<br />
May maén laø taïi moät soá xaõ ñaõ keát hôïp vôùi caùc<br />
chöông trình khaùc caáp theû baûo hieåm cho ngöôøi<br />
ngheøo ñaõ choïn moät soá ngöôøi nhieãm coù gia caûnh khoù<br />
khaên ñeå caáp theû.<br />
"Khi coù ñôït caáp theû baûo hieåm cho ngöôøi ngheøo,<br />
toâi cuõng ñeå yù öu tieân cho moät soá ngöôøi nhieãm ngheøo<br />
taïi xaõ, nhöng taát nhieân khoâng phaûi ai cuõng ñöôïc, soá<br />
löôïng cuõng haïn cheá laém" (caùn boä phuï traùch chöông<br />
trình AIDS taïi xaõ)<br />
Caùc dòch vuï coù lieân quan taïi huyeän cuõng nhö<br />
tænh ñang hoaït ñoäng khaù ñoäc laäp, chöa coù söï keát noái<br />
chaët cheõ ñeå hoã trôï cho nhau. Vai troø ñieàu phoái trong<br />
coâng taùc chuyeån göûi, chuyeån tuyeán chöa ñöôïc quan<br />
taâm daãn ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc dòch vuï rôøi raïc, chaát<br />
löôïng chöa cao.<br />
Phoøng tö vaán xeùt nghieäm töï nguyeän (VCT) ñaët<br />
taïi TTYT huyeän Tieân Du vôùi soá löôïng khaùch haøng<br />
4-5ngöôøi/thaùng, quaù thaáp so vôùi chæ tieâu 40 khaùch<br />
haøng/thaùng. Nguoàn khaùch haøng chuû yeáu do coäng taùc<br />
<br />
vieân (CTV) vaø caùn boä phuï traùch tuyeán xaõ giôùi thieäu<br />
ñeán, tuy nhieân vieäc chuyeån göûi naøy thöïc hieän khaù<br />
hình thöùc, söï phoái hôïp giöõa beân chuyeån vaø beân nhaän<br />
chöa nhòp nhaøng vaø ñoàng nhaát do chöa coù cô cheá<br />
phoái hôïp roõ raøng.<br />
"…CTV hay caùn boä traïm y teá coù giôùi thieäu ñoái<br />
töôïng coù nguy cô ñeán phoøng VCT cuûa chuùng toâi,<br />
nhöng soá löôïng ít laém… nhieàu khi gaàn cuoái thaùng<br />
chuùng toâi phaûi goïi xuoáng traïm ñeå nhôø hoï daãn ngöôøi<br />
leân vì ít ngöôøi ñeán phoøng VCT quaù…" (Caùn boä phuï<br />
traùch phoøng VCT)<br />
Phoøng khaùm ngoaïi truù (PKNT) tænh Baéc Ninh laø<br />
nôi duy nhaát treân ñòa baøn tænh Baéc Ninh thöïc hieän<br />
ñieàu trò ARV cho toaøn tænh. Phoøng khaùm laøm vieäc<br />
khaù ñoäc laäp vaø khoâng coù söï lieân keát vôùi phoøng VCT,<br />
caùn boä phuï traùch chöông trình AIDS taïi tuyeán<br />
huyeän/xaõ vaø caùc cô sôû khaùc. Taát caû caùc thoâng tin<br />
lieân quan ñeán beänh nhaân ñeàu ñöôïc baûo maät keå caû soá<br />
lieäu thoáng keâ.<br />
"Khoâng caàn bieát beänh nhaân töø ñaâu ñeán, cöù nhieãm<br />
HIV laø chuùng toâi tieáp nhaän. Chuùng toâi khoâng quan<br />
taâm beänh nhaân ñöôïc ai giôùi thieäu ñeán. Beänh nhaân ñeán<br />
ñaây ñöôïc baûo maät thoâng tin hoaøn toaøn, chuùng toâi<br />
khoâng cung caáp hay trao ñoåi thoâng tin vôùi baát cöù ñôn<br />
vò naøo khaùc ngoaøi Ban quaûn lyù döï aùn"(Baùc só phuï<br />
traùch PKNT)<br />
Theo caùn boä phuï traùch PKNT, moãi beänh nhaân<br />
khi ñeán ñaây ñeàu ñöôïc kyù vaøo baûn cam keát baûo maät<br />
thoâng tin, döïa vaøo baûn cam keát naøy, phoøng khaùm coù<br />
chuû tröông hoaït ñoäng hoaøn toaøn ñoäc laäp, khoâng coù<br />
söï lieân keát, phoái hôïp, trao ñoåi thoâng tin naøo giöõa<br />
PKNT vôùi caùc tuyeán quaän/huyeän hoaëc caùc ñôn vò coù<br />
lieân quan. Söï cöùng nhaéc trong vieäc phoái hôïp daãn<br />
ñeán söï khoù khaên trong coâng taùc hoã trôï tuaân thuû ñieàu<br />
trò taïi phoøng khaùm cuõng nhö coâng taùc chaêm soùc hoã<br />
trôï taïi coäng ñoàng.<br />
"Chuùng toâi khoâng trao ñoåi hay phoái hôïp gì vôùi<br />
caùc nhoùm hay caùn boä ngoaøi PKNT vì nhö theá laø vi<br />
phaïm cam keát baûo maät thoâng tin vôùi beänh nhaân. Beänh<br />
nhaân ra khoûi PKNT muoán thoâng baùo cho ai nöõa thì<br />
ñoù laø quyeàn caù nhaân cuûa hoï, chuùng toâi khoâng can<br />
thieäp vaøo" (Baùc só phuï traùch PKNT)<br />
Hieän nay, vaán ñeà tuaân thuû ñieàu trò cuûa beänh<br />
nhaân taïi PKNT ñang laø moät toàn taïi lôùn, tæ leä khoâng<br />
tuaân thuû ñieàu trò taïi PKNT hôn 40%, taäp trung cao<br />
ôû ñoái töôïng tieâm chích ma tuùy. Tö vaán tuaân thuû ñieàu<br />
trò taïi PKNT döôøng nhö chöa ñuû veà chaát laãn veà<br />
löôïng ñeå hoã trôï beänh nhaân tuaân thuû ñieàu trò.<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
33<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
