
HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH CƠ XƯƠNG KHỚP 183
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ U XƯƠNG DẠNG XƯƠNG
(Osteoid osteoma)
1. ĐẠI CƯƠNG
− U xương dạng xương (Osteoid osteoma) là một tổn thương xương lành tính. Đó
là một ổ nhỏ (nidus) bao quanh là một vùng xơ cứng phản ứng có kích thước rất nhỏ
khoảng từ 1,5cm - 2cm, xuất hiện chủ yếu tại các thân xương dài của chi dưới (chiếm tỷ
lệ 80-90%). Tại cột sống chiếm 7-20%, ngoài ra hiếm gặp ở khớp, xương sọ.
− U xương dạng xương chiếm khoảng 10% tất cả các khối u lành tính và 5% tất
cả các u xương nguyên phát.
− Tuổi mắc bệnh: chủ yếu dưới 25 tuổi (chiếm 90%).
− Giới: Nam nhiều hơn nữ (tỷ lệ 2-3:1).
2. NGUYÊN NHÂN
Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây u xương dạng xương, di truyền được cho
là yếu tố quan trọng. Một số tác giả cho rằng nguyên nhân là do virus, do các viêm
nhiễm, hoặc liên quan đến miễn dịch.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Chẩn đoán xác định
− Triệu chứng lâm sàng:
+ U xương dạng xương biểu hiện đau là chính: Đau liên tục, dữ dội với nhiều
mức độ khác nhau tại nơi có khối u, đau tăng về đêm (chiếm 95% bệnh nhân) và giảm
nhẹ trước buổi sáng hoặc sau khi uống aspirine. Cơn đau có thể khiến bệnh nhân thức
giấc (chiếm 29% trường hợp) và có thể ảnh hưởng tới dáng đi của bệnh nhân, triệu
chứng đau có thể kéo dài từ nhiều tuần đến nhiều năm.
+ Tại vị trí có u xương dạng xương: Thường bình thường, tuy nhiên có thể gặp
sưng, tăng nhiệt độ, tăng tiết mồ hôi, tăng cảm giác đau khi chạm vào.
+ Triệu chứng biểu hiện có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí u: Tại cột sống gây
cong vẹo cột sống, đau lưng hoặc cổ, đau lan các chi dưới và vai giống như triệu chứng
của bệnh thoát vị đĩa đệm. Tại bàn tay có biểu hiện như viêm khớp, bệnh bàn tay bất
thường (macrodactyly), ngón tay dùi trống (clubbing).
− Cận lâm sàng:
+ Chẩn đoán hình ảnh