Chụp chân dung

Chia sẻ: Vhnt_123 Vhnt_123 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

Thêm vào BST

Báo xấu

371
lượt xem 157
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái niệm về ảnh chân dung Cũng như các ngành văn học và nghệ thuật khác, ngành nhiếp ảnh đặc biệt quan tâm đến việc miêu tả con người, bằng ảnh, thông qua cái máy ảnh kết hợp với việc điểu khiển ánh sáng và sử dụng hoá chất ảnh. Nhiếp ảnh là một nghệ thuật có tác dụng qua lại rất mật thiết giữa nội dung và hình thức, giữa tư tưởng và kỹ xảo. Trong nhiếp ảnh, ảnh chân dung là thể loại có sức thuyết phục đặc biệt, quan trọng bậc nhất của ảnh báo chí cũng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chụp chân dung

Ch p nh chân dung 1.Khái ni m v nh chân dung Cũng như các ngành văn h c và ngh thu t khác, ngành nhi p nh c bi t n vi c miêu t con ngư i, b ng nh, thông qua cái máy nh k t h p quan tâm v i vi c i u khi n ánh sáng và s d ng hoá ch t nh. Nhi p nh là m t ngh thu t có tác d ng qua l i r t m t thi t gi a n i dung và hình th c, gi a tư tư ng và k x o. Trong nhi p nh, nh chân dung là th lo i c bi t, quan tr ng b c nh t c a nh báo chí cũng như nh có s c thuy t ph c ngh thu t, nên òi r t nhi u công phu. N u ch p nh chân dung ch là ghi l i hình nh m t cách vô thư ng vô ph t, c t làm sao nh cho sáng s a, rõ nét, k cũng ch ng có gì là khó vì ch c n hư ng d n cách s d ng máy và m t s quy t c s d ng ánh sáng, t ch s ng kính, ch c n dăm phút thôi là ai cũng có th ch p ư c. Nh t là ngày nay, nh ng máy i, m i d li u ã ư c tính trư c. Nhà nhi p nh ch vi c b m máylà xong. hi n ư c cái v b ngoài c a b M t b c nh chân dung ngh thu t v a l t t m t, v a bi u hi n ư c th gi i n i tâm (t c tâm tư tình c m c a ngư i ư c ch p) là m t vi c r t khó khăn, và càng khó khăn hơn n a i v i ngh sĩ nhi p nh Vi t Nam là ph i th hi n ư c hình nh c a con ngư i theo tâm h n và phong cách Vi t Nam ương i. Ngh thu t và K thu t n u không iêu luy n thì khi ch p không di n t ư c m c ích, không làm n i b t ư c cái chính gi a, các m ng, chi ti t, r i ren ng ngư i xem, không mang n cho ngư i xem m t tác l n x n, khó làm xúc ng v tâm tư tình c m và ý suy nghĩ, trong ó k c s c m thông v i tr ng thái ngư i c m máy n a. Ch p nh chân dung là i vào m t trong nh ng lĩnh v c khó
nh t c a ngh thu t miêu t , trong ó, tài năng c a ngư i c m máy ư c th thách r t h c búa, khi n nhi u tay ngh ã t ng ph i “n m” nh ng th t b i chua cay. ã có không ít tay ngh eo ng ng kính t bu i thi u th i n tóc ã hoa râm mà v n chưa ch p ư c b c chân dung nào có giá tr . Tuy nhiên, v n có ngư i ch m i bư c vào ngh v i th i gian r t ng n ã có nhi u b c nh t nm c khi n m i ngư i ph i khao khát. Tóm l i, trong cái th lo i nhi p nh, không có phương pháp bi u hi n nào h p d n có ý nghĩa m nh m b ng phương pháp bi u hi n con ngư i. Mu n nh n p i n hình c a con ngư i ngày rõ s phong phú và nh y bén, phát hi n ra cái nay, ph i t nâng cao v n s ng, trình nh n th c, không ch l i, t hào v k t ưc thu t, mà i u quan tr ng là nh lòng tin và ni m say mê h ng thú, m i nh ng hình nh chân th t và nên thơ. 2.Th nào là m t b c chân dung gi ng ? Tuy nh là m t công c khoa h c,nhưng vì khi ch p và làm nh còn có nhi u nguyên nhân khác tác ng vào, khi n ki u nh khó thu n nh t, th m chí i tư ng, nên ã n y ra v n còn sai l ch khác h ng gi ng và không gi ng, nh t là trong lĩnh v c nh chân dung. Nh ng nguyên nhà là trình k thu t c a con ngư i và ch t lư ng c a phương ti n s d ng. Tuy hai nguyên nhân k trên có th kh c ph c ư c sao chép ra nh ng b c nh y h t nguyên hình c nh v t ho c con ngư i ã xu t hi n trư c ng kính, nhưng i v i nh ngh thu t, quan ni m v cái gi ng khác h n v i s r p khuôn máy móc. T khi nhi p nh thâm nh p cu c s ng và ã tr thành công c ph c v c l c cho m i lĩnh v c trong xã h i, nh ư c hình thành ra nhi u th lo i theo m i yêu c u và tác d ng khác nhau. i v i các lo i nh ph c v cho vi c nghiên c u, ghi chép tư li u thì cái gi ng c a nh hoàn toàn ơn gi n, không ư c thêm b t, sáng t o, nhưng iv i
nh ngh thu t có tác d ng c i t o, khích l cu c s ng b ng cách ph n ánh cho con ngư i nh n th y m i v p c a cu c s ng, nh t là nh ng cái hay cái p c a con ngư i - ch nhân c a s s ng - b i v y, ngư i ch p nh ngh thu t ph i bi t ch n, g n l c nh ng ư ng nét i n hình, c s c nh t trong t ng v p và k t h p vào p h p d n hơn, mi n sao không b a ó là nhi t tình sáng t o cho nó có v t gi t o làm bi n i hình thái hi n th c. Gi ng và không gi ng i v i nh chân dung, ch y u là t p trung vào khuôn m t con ngư i hi n ra trong nh, mà ư ng nét tiêu bi u d xác nh n là ôi m t, cái mi ng và m t s chi ti t n m trong hình th c a b m t; và dù nhà nhi p nh có sáng t o, miêu t theo ki u cách nào thì nh ng nét cơ b n c a gương m t, cái mi ng, c p m t v n khi n ngư i xem nh d dàng nh n ra v m t quen thu c như th c t , không th l m ngư i này v i ngư i khác, ó là m t b c chân dung gi ng, m c dù s th t hình nh ã hi n ra duyên dáng hơn h n con ngư i b ng da b ng th t! Gi ng như th có ph i là sai s th t không? Vì sao v y? Ngh thu t t o hình trong nhi p nh cho phép ta gi u b t nh ng ư ng nét không m y p vào bóng t i và nâng v p lên m c hoàn m c n thi t, nhưng không cho phép b t c th pháp nào làm thay i hi n th c khách quan c a hình nh. Không ph i vì i m tô thêm p mà c tình làm sai c v t nhiên. Tr nh ng trư ng h p c bi t c n s d ng k x o Lg ghép ph c v cho m c ích nào ó, nh v n là m t ngh thu t ph n ánh hi n th c c th , không th áp d ng b t c hư c u nào theo ki u h i ho . i v i nh tin t c báo chí tuy t nhiên không ư c Lg ghép c nh v t này sang c nh v t khác. Có th dùng cách chi u sáng làm n i b t nét tươi vui ánh lên trong khoé m t và m ng lên nh ng vành môi, duyên dáng thư t tha thêm nơi mái tóc, nhưng n u s a ch a thêm t nh d u hi n thành s c s o, c p môi dày hoá m ng, mái tóc
ch t phác thành y u i u l ng lơ... là l m d ng và như v y làm nh m t gi ng, s tr thành vô giá tr . 3. Ăn nh là gì? Như trên ta ã xác i tư ng nào ư c ng kính thu hình nh rõ là b t k p, và ngay chính b n thân nh ng ngư i dùng máy nh cũng u mong nh i tư ng không ưng ý ho c ngư i xem ch ng ai l i mu n tác ph m c a mình b chê bai. Nhưng bư c vào th hi n lo i nh chân dung thư ng d x y ra hi n tư ng như sau: i tư ng nhìn ng m Có nh ng thân hình và khuôn m t ch ng th y n i p, mà ư c ng kính thu hình b t kỳ trư ng h p nào, hoàn c nh b t v gì là nào, i u ki n nào u th y n h r t p, không nh ng nh r t gi ng t c im p hơn, hình th n phong cách mà còn th hi n y c n i tâm, có khi l i chân th c vì nó mang tính ch t i n hình. Nhưng ngư c l i, có nh ng i tư ng thu c vào lo i p c ngư i l n nét, c i m, ưa nhìn mà ch p ra nh khuôn m t và thân hình cân i, n i b t nhi u thì l i ch ng th y m t nét nào h p d n khi n các tay c m máy r t v ng cũng th y khó khăn, công phu xoay s cách may ra m i th hi n ư c ki u nh ưng ý. K c trong gi i nhi p nh và ông o qu n chúng yêu thích nh u nh hi n tư ng này là do v n "ăn nh" r i d a vào nh ng hi n tư ng ã kh ng suy di n thành nhi u quan ni m như: x y ra - Ngư i nào có v ưa nhìn, có thân hình cân i, nét m t xinh x n, phong cách hài hoà là ăn nh. - Ho c ai d b c l tình c m như di n viên u r t ăn nh v.v... Nh ng hi n tư ng ngư i này ăn nh hơn ngư i kia không ph i là không có.Các nhà nhi p nh lão thành cũng ph i th a nh n có nh ng i tư ng r t khó th hi n chân dung, và t th c nghi m ngư i ta ã phát hi n ra r ng nh ng nhân
v t ư c li t vào lo i không ăn nh không ph i vì màu da, nét m t h k ng kính mà thư ng do hai nguyên nhân thu c v tr ng thái như: - Không gi ư c nét t nhiên khi ng kính máy nh chĩa vào, chính vì s gò ép làm cho tình c m c a h khó b c l ra úng như lúc bình thư ng. - Lo i ngư i r t ít b c l tình c m ra nét m t, ho c m i khi b c l cũng ch trong kho nh kh c là t t ng m ngay. ư c tho i mái t nhiên, ho c không tranh th Do ó n u không cho h ư c nh ng b m máy k p th i, úng lúc thì dù t n n bao nhiêu phim v n ch ki u nh c ng ơ, ngây ngô như tư ng g , làm sao mà miêu t ư cv áng yêu c ah b c nh tr thành tác ph m chân dung. i tư ng này, nhà nhi p nh Mu n th hi n nh chân dung t yêu c u v i ph i t n công phu i sâu tìm hi u rõ tr ng thái di n bi n tình c m c bi t c a h , k t h p th pháp chuyên môn v i vi c t o i u ki n cho phù h p, và vi c quan tr ng trong th ch nh m ng là ph i tìm m i cách bám ri t, rình cơ h i thu n l i m b o thành công. Khó khăn trong th pháp này là k p th i "ch p" g n m i nh ng kho nh kh c thu n l i cho ta b m máy âu ph i lúc nào cũng y các tài. Vi c "ăn nh" hay i u ki n t o hình, b c c s n sàng theo ý mu n c a không chính là như v y nhưng nói như v y không có nghĩa bó tay. V i nhi t tình vì ngh thu t, n u chúng ta ch u khó tìm hi u tâm lý con ngư i, gi ư c quy t tâm b n b kiên nh n, khéo léo k t h p th pháp chuyên môn v i vi c b m máy i tư ng "khó ăn nh" k p th i, thì d u g p n m y v n có th th c hi n theo ý nh.
Ch p nh chân dung (Ph n 2) 4.Th hi n n i tâm trong nh chân dung ngh thu t. Mu n hình nh con ngư i th t gi ng ho c tr ra, m ng và tươi th m lên i v i ngư i có trình k thu t nhi p nh thành th o. Nhưng không ph i là khó ưc cái v gi ng b ngoài c a con ngư i chưa ph i là th hi n ch l t t y m t b c chân dung hoàn ch nh, vì ngh thu t không ph i là s sao chép ơn thu n, mà chính là s chuy n hoá t ngư i m u thành hình tư ng ngh thu t, t c là dùng hình th c di n t n i dung, m c ích c a tác ph m trong ó nhà nhi p nh b c l tâm tình và b n lĩnh c a mình. i v i ho sĩ cũng như Nhi m v chính c a nh chân dung th c iv i ngh sĩ nhi p nh là bi u hi n cho ư c không ch gi ng b ngoài mà còn ph i khám phá cho ư c cái th gi i bên trong c a con ngư i b ng phương ti n t o hình Mu n như v y trư c h t nhà nhi p nh chân dung ph i làm quen v i nhân nh th hi n, tìm hi u tâm tư h , hoà mình v i h , yêu m n h , kiên nh n ch vt i th i cơ, và nh y c m k p th i phát hi n nh ng nét c áo có th ch thoáng i tư ng qua m t l n trên b m t "ch p g n" l y b ng trình k thu t chính xác. Ngoài ra l i c n bi t khêu g i kích ng bi u l nh ng tình c m th m kín i tư ng khi c n thi t, khi n cho nó b c l ra m t cách t nhiên, chân th t. ca i v i nhân v t, ví như nhà thơ ó là trách nhi m c a nhà nhi p nh ngh thu t ti p xúc, g n gũi qu n chúng g i c m, tìm hi u, cô úc, chu n b cho tài sáng tác. Còn chính b n thân tác gi c a tác ph m nh chân dung cũng không nên
b t ng kính ph i thu hình m t cách gư ng ép, ch p b ng ư c ph i t t o l y ni m h ng thú phát huy sáng t o và khi ã xúc c m ph i d n h t tâm tình, tài năng vào vi c th hi n m t cách nhi t tình như nhà thơ ã l a ch n ư c tiêu c n tranh th m i c m xúc d n ra ngòi bút. Có như v y m i k p th i giành ư c kho nh kh c quý báu và m i th hi n ư c tác ph m th c t , chân th t, nh là m t ngh thu t miêu t tr c di n và chính xác nh t. Trong vi c miêu t con ngư i nh chân dung ph i bi u hi n ư c cá tính, t ư c th gi i n i tâm c a nhân v t m i nhân cách, di n t yêu c u c a ngh ó là òi h i c a ngh thu t nhi p nh trong xu th vươn lên ngang t m v i thu t. các ngành ngh thu t khác. ư c th gi i n i tâm c a i tư ng t c là ã Ch p chân dung mà bi u l trang b thêm ph n h n cho b c nh. M t b c nh có h n nghĩa là t nh ng ư ng nét c a ngư i trong nh n i b t s c s ng chân th t, khi n khi ngư i ng m nh có c m giác như ngư i trong nh ang t thái , tâm s v i ta, g i cho ta th y như ang ti p xúc v i ngư i b ng da b ng th t, òi ta ph i l ng nghe tâm tình c a h . ây là v n òi h i n c m xúc, k t h p v i tài hoa c a tác gi . Trong nh chân dung cũng như trong hình th con ngư i, ôi m t, cái mi ng và hai bàn tay là nh ng b ph n quan tr ng nh t b c l thái và tình c m. ó là các tr ng i m c n t p trung miêu t . 4.1.V ôi m t nh chân dung có gi ng, có p, t yêu c u ngh thu t hay không là do các ư ng nét th hi n trên khuôn m t quy t nh và trong toàn b gương m t, ôi m t là m c thư c tiêu bi u nh t c a tâm h n. Qua ôi m t ngư i ta d dàng phát hi n rõ tâm tư, tình c m, hi u ư c t ng ni m vui ánh lên tươi t n, n i bu n r u au kh trong vành mi trĩu n ng x u xu ng, ho c s căm thù gi n d làm giãn ng t , chau lông mày.
Cũng t ôi m t d nh n rõ s thương yêu trìu m n c a ngư i m , thái nghiêm kh c c a ngư i cha, lòng quy t tâm c a ngư i chi n sĩ, v ph n ch n h h i sau khi hoàn thành nhi m v , khát v ng, hoài bão, s c u c u, van lơn... T t c m i i u th m kín nh t u r c lên ho c ng l i trong khoé m t. Nhà nhi p nh ph i bi t phân bi t cho rành rõ, t o hình thích h p, nh y bén v i nh ng v phát l tiêu bi u t tâm tr ng nhân v t m i b m máy úng kho nh kh c ánh lên t ôi m t . Có ngư i thư ng tránh không i tư ng nhìn th ng vào ng kính máy nh b t k ỳ ki u cách nào. T t nhiên là có nh ng ki u nh không th òi h i i tư ng nhìn vào ng kính ư c, nhưng n u m i trư ng h p u áp d ng như v y là r p khuôn máy móc, d làm cho s bi u l ôi m t b h n ch , th m chí có khi còn miêu t c a ngư i ch p. gi m thi u nhi u tác d ng ho c ph n l i ý Ch p ngư i ang ho t ng dĩ nhiên là t m m t b t bu c ph i hư ng vào phía có s vi c liên quan, nhưng ch p ngư i ang tr ng thái tĩnh, không có i tư ng hư ng v b i c nh nào c n thi t ph i cho ó, sao l i không th cho ôi m t ngư i trong nh b t g p ánh m t ngư i m t h nhìn th ng vào ng kính, xem nh, có d gây ra s lôi cu n thu hút hơn không ? Chính nh ánh m t g p nhau d t o ra s h p d n, giao lưu tình c m gi a ngư i trong nh v i ngư i xem. Ngay b n thân chúng ta, vì th khi nh n ư c m t b c chân dung c a ngư i thân yêu lâu ngày xa v ng mà nhìn th y m t trong nh chi u th ng vào ta, ai không ng, và như c m th y ngư i thân ang g i ánh m t vào trong nh ít nhi u xúc nh ng n i ni m tuỳ theo liên tư ng m i lúc ta ng m nhìn. ôi m t th t s là sâu s c, th t là c i m , th t là n ng cháy, di u kỳ. B c chân dung có h n hay không ph n l n là do s di n t v ô i m t. 4.2.V c p môi Sau c p m t ph i nói n cái mi ng, mà chính là vành môi. Tình c m do c p môi bi u hi n ''ăn kh p ng b '' v i ôi m t. Hai b ph n ph i h p h u cơ
v i nhau. M t n i gi n t mi ng chúm l i hay vành môi mím l i. M t d u dàng trìu m n thì vành môi giãn dài ra làm môi căng dài sang hai bên, m t bu n th m thì c p môi ch ch c méo x ch, m t d u dàng ưng thu n thì môi như mu n hé m , m t ngơ ngác kinh ng c thì mi ng d m r ng thành há h c v.v... Có nh ng c p môi th hi n r t rõ tâm tính con ngư i như: nũng n u, n ng cháy trên nét m t, chúm chím như n hoa ch m n và chín m ng ng t ngào mi ng u thơ, hay ng b cùng khoé m t ưa tình; ch b u cong c n c a k anh á dành hanh; bĩu ra khinh b c a k t cao t i, coi thư ng ngư i khác... c t t vành mũi tr xu ng h t cái c m, xem nh cũng có Có khi ch c n th hình dung ư c ph n nào tính n t ngư i trong nh n u tác gi khó l t t ư ng nét. 4.3.V ôi bàn tay Khi ôi m t cái mi ng ư c coi như c p bài trùng, g n v i nhau như hình v i bóng? Thì k th 3: hai bàn tay ư c coi là y u t ph - nhưng chính chúng cũng góp m t ph n áng k làm cho b c nh chân dung thêm sinh ng và h p d n, tuy là y u t ph nhưng ch coi thư ng. Ph i nghiên c u hình dáng, tư th , chúng làm nh hư ng ho c át m t tình c m màu s c và v trí cho chúng, ng c a nét m t, nhưng cũng ng làm cho chúng thành ngư ng ngh u ho c th a không bi t gi u i âu. t câu h i: Cái gì mình n tư ng nh t, thư ng n ây ch c nhi u Bác t u tiên, và ó m i là cái n tư ng nh t c a b c nh ch là th mình ng m nhìn ? Các cu c thăm dò, i u tra trên th gi i u cho cùng m t k t lu n là àn ông chúng ta khi g p m t ngư i ph n , b ph n mà chúng ta ng m nhìn u tiên và ý nh t là ôi m t (theo trư ng phái c i n) và m t th khác (theo trư ng phái hi n i) không ph i là mi ng hay tay . Là cái gì thì m i Bác t có k t qu nhé, ây ch là s g i ý mà thôi...
Trong các nguyên nhân v s th t b i c a nh chân dung, m t ph n cũng do hai bàn tay vô v , c ng ơ như g , như k m t h n. c h c Montaigne ngư i Pháp r t n i ti ng v tài vi t ti u lu n ã Nhà o ôi tay ư ? Chúng van xin, h a h n, kêu g i, xua u i, do n t, t ôi tay r ng: '' thách th c, n nh hót, ch gi u...'' Vi t Nam ta có câu: ''Khôn ngoan hi n ra nét m t, què qu t hi n ra chân tay". Nghĩa què qu t ây là nói bóng v s v ng v . N i tâm c a con ngư i, nhi u khi ánh m t, c p môi th hi n ra chưa , mà còn nh thêm s b c l c a và tâm tr ng: ngón tay cái ư n cong vươn ôi tay m i di n t ý t c a thái lên rõ ràng là m t d u hi u giao ư c b o m; ngón tay tr chĩa th ng yàơ i phương là c m t hành ng khinh mi t, v ch m t ch tên, ho c gí sát trán ai là hi n tư ng chua ngoa s n s . Khi n o tính toán, lao lung suy nghĩ ta thư ng gõ u hai ngón tay; khi t c gi n th nào cũng n m ch t, n i gân gu c và khi c m ng th nào bàn tay cũng th y run run... ghi l i các dáng i u, tư M t s nhà nhi p nh n i ti ng ã dành thì gi th thân thư ng, tháo vát và g i c m c a ôi tay trong các công vi c hàng ngày ca i s ng nhân dân. Nhi u khi xem i n nh ho c xem bi u di n sân kh u chúng ta có d p ư c ch ng ki n nh ng i u mà ôi tay có th nói thay l i ư c, m c d u ôi khi có v cư ng i u; nhưng ''không ai có th c m s cư ng i u theo hư ng c a s chân th t'' Cũng như b t c ngư i ngh sĩ nào, nhà h i ho không th ch v m t cách bình thư ng cái dáng d p bên ngoài c a i tư ng mà còn ph i ph n ánh cho ư c m i quan h c a mình v i nhân v t y, n u không như v y thì nh ng sáng tác c a h làm sao thuy t ph c n i qu n chúng ngoài t m v i thô ư c bôi màu trên giá v! Ngư i ngh sĩ ch p nh chân dung hoàn toàn không ph i ch gi i thi u cái v t ch t bên ngoài c a nhân v t mà trư c h t c n gi i thích cho ư c cái th gi i
n i tâm c a h . Trong lúc tái hi n hình dáng m t con ngư i c th b ng nh ng phương ti n k thu t nhi p nh, nhà nhi p nh chân dung ngh thu t còn ph i bi u hi n c s hi u bi t c a mình v tính cách c a con ngư i mình ch p, hay nói cách khác ngư i ngh sĩ nhi p nh không th là ho sĩ d ng dưng. i v i ngư i yêu thích nhi p nh cũng là Ch p riêng b nh v ôi bàn tay tài h p d n, ch ng h n v i nh ng ngh như thêu, tu ng, chèo... Bác nào mt th ch p nhé!
Ch p nh chân dung (Ph n 3) 5. Phân lo i nh chân dung: nh ch p cũng như tranh v , tuỳ theo m c ích c a ki u nh và v trí, tư th , t m vóc c a con ngư i ư c th hi n ra trong nh mà ngư i ta x p lo i, m i lo i, m i ki u cách c a nh chân dung u do cách b c c ã d ng ý hình thành ra nó.Hi n nay theo em ư c bi t là có 3 cách phân lo i nh chân dung, tuỳ thu c và s ngư i, tính ch t c a ch , nh... 5.1. Cách phân lo i th nh t: N u hình con ngư i trong môi trư ng ho c c nh trí nh t nh nào ó mà m t mũi không rõ nét (không ư c t p trung di n t ) hình th con ngư i chi m m t t l tương i nh so v i di n tích to àn b b c nh, thì ó ch thu c lo i nh sinh ho t ho c phong c nh trong ó có ngư i. N u con ngư i ư c miêu t t p trung b m t; cách ch p làm n i các chi ti t và hình dáng, l i th hi n ư c c tình c m, n i tâm, ôi khi c tư th i ub , thì lo i nh này thu c v lo i chân dung. Tuy nhiên, s phân chia cũng ch là tương t ư c các tiêu chí trên nhưng có nh ư c x p vào th lo i i. Ví d : nh báo chí, phóng s ...
nh chân dung có th là c ngư i (lo i này hi n nay ít dùng), n a ngư i, hay riêng có b m t, và có khi ch c t có ôi m t, cái mi ng theo ki u i n nh như ang ư c ph bi n ưa thích trong a s i tư ng thành th . Trong ch p nh chân dưng ngư i ta còn phân chia thành hai th lo i, m c d u ranh gi i gi a hai th lo i này nhi u khi không th t d t khoát, ó là chân dung th tĩnh và chân dung th ng. V i hai th lo i này, căn c vào trình và phương pháp th hi n l i hình thành ra lo i chân dung lưu ni m bình thư ng không c u kỳ v ý nghĩa miêu t , và lo i chân dung ct òi h i c hình th c l n n i dung u ph i t tính ngh thu t cao. 5.1.1. nh chân dung tĩnh Khi con ngư i ư c miêu t ng (th tĩnh t i, dù l tr ng thái không ho t à ư c ch p b t ng hay d ng ý cho ng kính thu hình) thu c vào th chân dung tĩnh. Th chân dung tĩnh ph n l n ngư i ta ch p n a ngư i, ít khi thu hình c ngư i ho c 2/3 và ư c th hi n n i tâm b ng ư ng nét c bi t trong khuôn m t k t h p v i chi u sáng cho n i b t chi ti t theo ý mu n. Có nhi u nh chân dung m i tho t nhìn tư ng như là tĩnh, nhưng n u chú ý ng m k , th y tình c m c a nhân v t ư c bi u hi n ra r t mãnh li t các ư ng nét, khi n ngư i xem nh c m thông ư c cu c s ng bên trong c a nhân v t, nhi u khi ôi m t th hi n trong nh r t t p trung, nhìn th ng vào phía ngư i xem nh như thu hút, chinh ph c, trìu m n, h n gi n, yêu thương... B c chân dung ư c rõ ràng cá tính và nhân cách, tình ti t c a i tư ng như v y r t s ng, miêu t r t sâu s c, không ai l i có c m giác cho là tĩnh theo nghĩa c ng . Ch p nh chân dung tĩnh ph i có s hòa h p gi a nhà nhi p nh và i tư ng, m c d u gi a hai ngư i có cái máy nh ngăn cách. Thi u s ng c m
này, nh t là thi u hư ng ng và ng h c a i tư ng ch p, b c chân dung r t khó mà thành công. Th chân dung tĩnh này r t th nh hành trong th i kỳ u c a l ch s nhi p nh. Nh ng b c th y v th lo i nh này như Talbot, Bayard, Le Gray, Octavius Hil1, Nadar, Nappelbaum... tác ph m và tên tu i c a h v n ư c lưu truy n t i ngày nay. nư c ta, th chân dung tĩnh v n ư c c d ng trong m t s trư ng h p c bi t như: ch p nh lãnh t ; ch p các nhân v t i n hình, ch p nh h sơ căn cư c, s d ng trong thí nghi m, nghiên c u, lưu ni m có tính ch t ngh thu t... Tuy nhiên do tính ch t mà nó ít mang tính ngh th t m y. ây là trách nhi m c a các nhà nhi p nh ngh thu t chân chính trong vi c th hi n lo i nh chân dung ăng trong báo chí, c n có nh ng ki u nh làm m c thư c ư c ph y m i ngư i c m máy nâng d n trình bi n r ng kh p, b ng cách ó m i thúc ngh thu t trong cách th hi n nh chân dung. 5.1.2. nh chân dung ng nh con ngư i ang c ng trong làm vi c, sinh ho t, h c t p, chi n u... u thu c th chân dung ng. ng ngư i ta có th th hi n con ngư i th t rõ nét như Trong chân ung chân ung tĩnh ho c ch miêu t m t s c i m nào ó v các b ph n ch y u trên khuôn m t, còn các chi ti t, ư ng nét khác cho m nhoè i bi u hi n rõ cái ng c a nhân v t theo s vi c c n k t h p b i c nh và u c h p b t ng . Th lo i nh này chính là ch p theo ki u chân dung phóng s : ''b t'', ''ch p" nh ng dáng i u, c ch và nét m t r t t nhiên tho i mái c a nhân v t, và ngay i tư ng không hay bi t. khi ta b m máy, b n thân
nh chân dung ư c th hi n theo ki u này trông r t s ng, ngư i xem nh d có c m giác như ng trư c con ngư i th t. S c s ng b ng kính ch p g n như ngưng l i trong giây lát cho ngư i xem nh có th i gian nhìn rõ, phân tích c ng c a con ngư i ang s ng mà trong khi g n gũi hàng ngày ít chú ý ch hành ho c không có i u ki n xác nh n ra. Nhưng n u ngư i c m máy không trình iêu luy n, không nh ng khó ch p ư c th t úng th i cơ b c l tình c m mang tính ch t tiêu bi u, i n hình p nh t trong dáng d p, tư th , i u b c a i tư ng, mà còn d thành nh ng hình tư ng h i h t, ngây ngô, th m chí ngư i xem nh d hi u l m là tác gi ã bày t gi t o. ng là th lo i ư c phát sinh và thông d ng cùng v i nh Chân dung phóng s , sinh ho t, hi n nay ang ư c hâm m và ngày càng chinh ph c ư c s tín nhi m c a nh ng ngư i yêu nh. 5.1.3. nh chân dung ct Chân dung c t là lo i nh òi h i t tính ngh thu t cao v miêu t t n ý nghĩa n i dung, n u không hình th c trình k thu t và ngh thu t iêu luy n, nh t là quan i m nh n th c không rõ ràng d t khoát khó mà th hi n thành công, vì không nh ng ph i l a ch n th t chính xác nh ng c i m tiêu bi u cho v m t, dáng ngư i c a nhân v t, mà còn ph i khéo k t h p cách b c c có s c h p d n m nh, cách chi u sáng th t tinh t m i làm cho các ư ng nét r t khái ch a ch t ý nghĩa súc tích c a n i tâm nhân v t, ăn kh p v i d ng ý quát mà c a tác gi , khi n ngư i xem nh càng ng m nghía hình tư ng càng nh n rõ ý nghĩa phong phú, như nghiên c u m t bài thơ thâm thuý, càng nghi n ng m càng phát hi n ra ý t hay.
nh chân dung c t theo phong cách ngh thu t không l thu c vào khuôn kh , ki u cách, h u h t do cách sáng t o c a nhà nhi p nh và tài quy t nh. Ngư i ta có th i tư ng b ng m t bóng en k t và dùng c t toàn thân nh ng v t sáng r t c áo, d n gi i nh ng i u c n miêu t ; có th là t b m t theo ki u chân phương; có th ch c n cho n i th t rõ nét ôi m t, cái mi ng, mái tóc... k t h p v i các b ph n liên quan m nhoè làm b i c nh; l i có khi ch dùng hình bóng nhân v t in vào m t phông, ng dài trên n n t ho c soi t trên m t nư c di n t tâm tr ng b ng m t vài nét r t c bi t v dáng d p và v m t nhân v t, mà khi xem nh v n nh ng ư ng nét thân quen, v n hi u chi ti t c a n i dưng ct . Do xu hư ng và quan i m ngh thu t ã phân bi t, nh chân dung ct phong cách th hi n khác h n nhau: 5.1.3.1 c t c th i tư ng ho c cũng có khi Dùng cách ch p th t g n, ghé sát ng kính vào dùng ng kính ch p xa kéo nhân v t t xa l i. , chính xác b ph n theo ý mu n. Ch ng h n như Thu hình t p trung, y c t m t b m t già nua, nh s n i b t t các n p nhăn, l chân lông, t ng s i râu, tóc, lông mày n c v t tích trên da th t nhân v t, ho c c t v m t non tr thì không nh ng các lông tơ, t ng s i tóc m m m i, mà n c v thơ ngây trong ánh m t, cánh mũi, vành môi, k răng... cũng ư c cách chi u sáng làm n i b t lên r t chu n xác, như ngư i trong nh ghé sát m t t i phía ngư i xem... Nhìn vào lo i nh này như c m t th văn chương chân th c c a m t áp án rành rõ mà l i vô cùng h p d n, giàu m c m.
5.1.3.2. c t tr u tư ng Thư ng dùng cách b c c r t ng nghĩnh, c áo, chi u sáng r t c u kỳ ư ng nét khái quát nào ó cho n i b t m t s cô ng m i ý t súc tích c a n i dung miêu t . Nh ng bóng en, v t sáng, c khi ch là m t nét r t nh , m t cái ch m c n con, m t s ng ngh ch có d ng ý, m t cách chia c t t n g t, m t s c h n g l p tinh vi... bi u l ra m t nh là c m t dãy móc xích n kín ý tình sâu s c. M i tho t nhìn lo i nh này r t có th ch ng nh n rõ i u gì mô t , th m n hình tư ng chưa ch c ã phát hi n ra ngay là tư th nào, nhưng chí có khi c n u t p trung suy nghĩ xét oán, s l n ra u m i và t ó s gi i áp sáng t d n theo cách hình dung liên tư ng. Lo i nh này có th ví như bài thơ ý t thâm tr m, văn chương h t s c trau chu t, tinh vi; h t như bài tính u n khúc, ph c t p. Ngh thu t miêu t con ngư i theo quan i m c a ta là áp d ng cách ct th nh t, còn xu hư ng c a trư ng phái các nư c phương Tây r t chu ng cách c t th hai. 5.2. Cách phân lo i th 2: Có th phân thành các lo i sau: (1) nh chân dung dàn d ng, (2) nh chân dung t nhiên, (3) nh chân dung sinh ho t, và (4) nh chân dung t p th .
5.2.1. nh chân dung giàn d ng S thành th o k thu t và nh y bén v th giác chưa giúp ta vư t qua nh ng khó khăn c a vi c ch p nh chân dung. thành công v i th lo i nh chân dung dang d ng (formalportait), c hai con ngư i ph i cùng tham d vào ti n trình sáng t o và m i tương quan gi a hai con ngư i là i u c t y u nh t. V i i u k i n ch ng v k thu t và th i gian trong studio hay ngo i c nh, nh ng b c nh chân dung giàn d ng t yêu c u là nh ng b c nh trông không có gì là…dàn d ng. Quan h c i m , thân m t gi a ngư i c m máy và ngư i m u là i u quan tr ng giúp cho ngư i m u c m th y tho i mái, t nhiên. B n thân ngư i c m máy cũng ph i có phong thái t tin trong nh ng cách t o dáng cho ngư i m u hay cách x lý k thu t cho mình. c i m nào trên gương m t c n nh n m nh, hay c n Ch n l a nh ng gi m nh là m t s l a ch n khó khăn, tùy thu c vào ý c a ngư i c m máy hay phơi bày tính cách c a ngư i m u. Không c n mu n làm p cho ch nh ng k thu t ph c t p hay b c c khác thư ng, gương m t con ngư i t thân v n luôn h p d n, và n u ta có th ch p b t ư c m t bi u hi n thích h p trên nét m t cũng giúp cho b c nh thành công. N u là chân dung toàn thân hay ba ph n tư chi u cao, c n ph i n hai bàn tay. Hình dáng và tư th c a c bi t chú ý ch ng kém gì gương m t. hai bàn tay có th cho bi t nhi u i u v ch 5.2.2. nh chân dung t nhiên Có th nói nh chân dung t nhiên (informal portrait) là th lo i nh h p d n ngư i c m máy nh, c dân nghi p dư l n gi i chuyên nghi p. T m t a tr ang cư i khúc khích trư c ng kính cho t i m t nhà sư chìm l ng trong lúc ng i thi n, m i chân dung không dàn d ng, t o dáng studio hay t i nhà u có th coi là chân dung t nhiên.
Tuy không c n ph i thi t k , b trí gì, nh chân dung lo i này cũng òi h i ngư i c m máy nhi u k năng không kém gì vi c ch p nch chân dung trong studio. Ngư i c m máy ph i luôn nh y bén có th quy t nh ch p nhoáng và ch p b t ư c m t tư th c áo c a ch th trư c khi các p hay m t nét m t bi u hi n ó bi n m t. Trong trư ng h p ngư i m u bi t mình ư c ch p nh, ta nên yêu c u h làm m t công vi c hay thao tác nào ó v n quen thu c v i h . M t ho sĩ v tranh, m t nh c công chơi àn, m t ch bán hàng qu y ôi quang hàng, m t anh dân chài ang kéo lư i,…Nh ng thao tác hay công vi c quen thu c s giúp ngư i m u ng tác s góp ph n tăng thêm thêm t nhiên và nh ng công c lao ng, ho c tính thông tin l n tính th m m cho b c nh. óng vai trò th y u là nh m tôn ngư i m u lên. Trong studio, h u c nh ch Trong i thư ng, h u c nh –cho dù có hơi m nhoè i – v n là m t ph n không th tách r i v i ch . M t b i c nh không phù h p s phá h ng không khí c m xúc và b c c c a hình nh. V i lo i hình nh này thì các ông kinh các n 35mm l i t ra h u hi u hơn ng kính tele trong Wied có tiêu c t 20mm nhi u trư ng h p. 5.2.3.Ch p nh t p th nh chân dung t p th cũng ư c chia làm 2 lo i như nh chân dung cá nhân: nh dàn d ng và nh t nhiên. nh chân dung t p th dàn d ng Dàn d ng m t b c nh chân dung t p th (Formal group portrait) là m t i v i trí tư ng tư ng và tài ngh c a ngư i c m máy. T p th ngư i thách th c m u ph i ư c b trí sao cho h p d n và cùng lúc ph i b t ư c s chú ý c a t t c nh ng ngư i trong nhóm.
Vi c x lý b c c và ánh sáng cho nh chân dung t p th b h n ch r t nhi u nhưng dù v y, ph i h t s c tránh s ơn i u c a các b trí m i ngư i theo m t hàng ngang c ng nh c. ánh sáng t t nhiên ph i t o ư c không khí c m xúc cho vào nhóm ch không ph i ch nh n m nh m t hai cá nhân. T p th càng ông thì nên ch p càng nhi u phim bo m r ng trong b c nh cu i cùng không ngư i nào nháy m t, cau mày, b che khu t hay nhìn i ch khác hay kho ng kh c quan tr ng. ông t 4 ngư i tr lên, b trí m t hàng th ng là cách b trí r t V i t p th v ng v , nên chia làm nhi u nhóm nên t t hơn. Dù b trí theo cách nào thì m t chân máy (tripod) là m t công c t i c n thi t khi ch p nh t p th có dàn d ng, b i vì nhà nhi p nh c n ph i di chuy n qua l i nh ng nhóm ngư i m u và máy nh i u ch nh cách s p x p và ki m tra hi u qu qua kính ng m. nh chân dung t p th t nhiên Ch p nh chân dung t p th theo l i t nhiên (informal group portrait) là m t cơ h i cho các tay chơi nh nghi p dư thi th v i các nhà nhi p nh chuyên nghi p (B c nh c a Bác Letuananh y) . N u ch p nh chân dung t p th lo i dàn d ng c n ph i có s iêu luy n nhà ngh thành công thì lo i nh chân dung t p th t nhiên l i không c n i u ó b i vì m c tiêu c a lo i nh này là nghiên ng tác và tư th tho i mái, b t ch t. Nh ng ngư i chơi nh tài t , c u nh ng thư ng là b n h u trong m t t p th nào ó, r t d có cơ h i ch p nh nh ng ngư i b n c a mình trong nh ng tình hu ng v m t lý thuy t có th nói là lý tư ng. Trong lo i nh chân dung này, t p th ngư i m u không c n thi t ph i nhìn vào ng kính, th m trí cũng không bi t n s hi n di n c a m t ng kính nào ó ang “soi mói”. Ngay c nh ng d p tr nh tr ng cũng là cơ h i cho nh ng b c nh chân dung t nhiên. Trong khi m t nhà nhi p nh chuyên nghi p nào ó ang dàn d ng, b trí m t chân dung t p th trang nghiêm, nh ng ngư i chơi nh nghi p dư