Cơ hội và thách thức của Fintech trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Bài tiểu luận cuối môn Ngân háng TW và Chính sách tiền tệ _ Khóa 18604<br /> <br /> CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA FINTECH<br /> TRONG CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0<br /> OPPORTUNITIES AND CHALLENGES OF FINTECH<br /> IN THE INDUSTRIAL REVOLUTION 4.0<br />  <br /> Nguyễn Xuân Hoàng1, Nguyễn Trịnh Ngọc Hồng2 Nguyễn Bá Duy Khánh3, Lê Anh Khải4<br /> <br /> 1  <br /> MSHV: C18604046, Email: hoangnx18604@sdh.uel.edu.vn<br />  MSHV: C18604047, Email: hongntn18604@sdh.uel.edu.vn<br /> 2<br /> <br /> 3<br />  MSHV: C18604040, Email: khanhnbd18604@sdh.uel.edu.vn<br /> 4<br />  MSHV: C18604048, Email: khaila18604@sdh.uel.edu.vn<br /> <br /> <br /> TÓM TẮT: Vài năm qua Fintech đã không ngừng phát triển trên toàn thế giới và đặc biệt là  <br /> trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Đánh giá về  cơ  hội và thách thức <br /> trong việc áp dụng Fintech cho các tổ  chức tài chính tại Việt Nam, từ đó đề  xuất các giải  <br /> pháp hiệu quả và hành động thiết thực để cải thiện các chính sách phù hợp cho các bên liên <br /> quan để  thúc đẩy  ứng dụng Fintech trong hoạt động của các tổ  chức tài chính từ  kết quả <br /> cải thiện môi trường hoạt động tài chính ở Việt Nam.<br /> TỪ KHÓA: Cơ hội, thách thức, công nghệ tài chính, Fintech, cách mạng công nghiệp 4.0.<br /> ABSTRACTS: The past few years Fintech has been constantly evolving around the world and  <br /> especially   in   the   context   of   the   4.0   industrial   revolution.   Evaluate   the   opportunities   and  <br /> challenges   in   applying   Fintech   to   financial   institutions   in   Vietnam,   thereby   proposing  <br /> practical and effective solutions to improve appropriate policies for stakeholders to promote  <br /> Fintech application in the operation of financial institutions from the results of improving  <br /> financial operating environment in Vietnam.<br /> KEYWORDS:   Opportunities,   challenges,   financial   technology,   Fintech,   The   industrial  <br /> revolution 4.0.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> 1. GIỚI THIỆU<br /> Năm 2018 là một năm tuyệt vời của công nghệ tài chính (hay còn gọi là Fintech) với giá <br /> trị giao dịch gần 40 tỷ đô la. Fintech đang phát triển trên quy mô toàn cầu với các giao dịch <br /> bên ngoài các thị trường cốt lõi (Mỹ, Anh và Trung Quốc) chiếm 39% các giao dịch. Hoa Kỳ <br /> vẫn là thị trường hàng đầu cho các giao dịch với 659 khoản đầu tư trị giá 11,89 tỷ đô la, cả <br /> hai đều là mức cao hàng năm mới. Hiện có 39 “con kỳ lân Fintech” – những công ty Fintech <br /> mới gia nhập – được các nguồn đầu tư mạo hiểm hậu thuẫn với tổng trị giá lên đến 147,37  <br /> tỷ đô.<br /> Những thống kê từ  năm 2018 cho thấy Fintech sẽ  tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Với <br /> nhiều khu vực hoàn thiện chuỗi giá trị  của Fintech, nhiều công nghệ mới nổi lên và nhiều  <br /> trung tâm giao dịch Fintech được thực hiện trên toàn thế giới, năm 2019 có thể là một năm <br /> thú vị  theo dõi sự bùng nổ  của các công nghệ  tài chính vì đây là một năm phát triển mạnh  <br /> mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0).<br /> Fintech là một trong những lĩnh vực còn khá mới tại Việt Nam với những hình thức khá <br /> đơn giản và tập trung chủ  yếu  ở  những mảng về  thanh toán điện tử, các  ứng dụng công  <br /> nghệ số vào lĩnh vực ngân hàng. Vì vậy việc làm rõ cơ  hội và thách thức cho sự phát triển <br /> của Fintech là một trong những vấn đề lớn đặt ra trong bài báo. Từ đó đưa ra những khuyến <br /> nghị cụ thể chi tiết giúp cho doanh nghiệp và các nhà quản lý tài chính có cái nhìn tổng quan  <br /> nhất và hỗ trợ cho sự phát triển của Fintech tại Việt Nam.<br /> 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT<br /> 2.1. Công nghệ tài chính ­ FINTECH<br /> Kinh tế số  theo nghĩa hẹp có thể  hiểu là nền tảng ICT (Công nghệ  thông tin và truyền  <br /> thông) và hoạt động dựa trên nền tảng đó. Những lĩnh vực liên quan bao gồm viễn thông,  <br /> dịch vụ thông tin, sản xuất phần cứng và cơ sở hạ tầng Kinh tế số theo nghĩa rộng là tất cả <br /> các hoạt động sử dụng dữ liệu số hóa chính là một phần của kinh tế số trong nền kinh tế <br /> hiện đại. Những lĩnh vực liên quan như kỹ thuật số hóa, nền kinh tế chia sẻ trên nền tảng  <br /> kỹ  thuật số, cách mạng công nghiệp 4.0, nông nghiệp thông minh, và chính phủ  điện tử…<br /> (Brynjolfsson, E., & Kahin, B. (Eds.). (2002))<br /> Sự  phát triển của hệ  sinh thái số  đã hình thành nên Fintech. Với nền tảng công nghệ <br /> thông tin truyền thông mới đã làm thay đổi cách sống, làm việc, tiêu thụ  và sản xuất hàng  <br /> hóa dịch vụ của người dân. Góp phần giảm chi phí, gia tăng sức mạnh về tính toán, loại bỏ <br /> các trung gian thanh toán, quy trình kinh doanh hợp lý và gia tăng tính hiệu quả  bằng việc <br /> tiếp cức trên thời gian thực. Từ đó dẫn đến sự ra đời của các dịch vụ tài chính dựa trên các  <br /> công nghệ tài chính (Fintech) cải thiện hiệu quả của hệ thống tài chính và đặt sở  thích và  <br /> trải nghiệm của khách là lên đầu là một trong những yếu tố  quan trọng khiến cho công <br /> nghệ tài chính được tiếp nhận nhanh và phát triển rộng khắp.<br /> Trong giai đoạn đầu phát triển, Fintech, một thuật ngữ  được đặt ra từ  hai thuật ngữ <br /> riêng biệt: “Financial” và “Technology”, thường được sử dụng để  mô tả  quá trình áp dụng <br /> các công nghệ mới để  tự động hóa nguồn ứng dụng và sử  dụng các dịch vụ tài chính. Sau  <br /> đó, các tổ  chức tài chính áp dụng công nghệ  thông tin, tạo ra phần mềm chuyên dụng để <br /> nâng cao hiệu quả  của các giao dịch tài chính.  Ngày nay, với sự  bùng nổ  của công nghệ <br /> mới dưới tác động của CMCN 4.0, hàm ý của thuật ngữ Fintech đã được mở  rộng để  tiếp <br /> cận nhiều khách hàng hơn. Cụ thể, đó là việc áp dụng các phát minh công nghệ mới để tăng <br /> số  lượng khách hàng có thể  truy cập các dịch vụ  tài chính như; Gọi điện trực tuyến, cho  <br /> vay ngang hàng, thanh toán và chuyển khoản tự động, quản lý tài chính cá nhân, quản lý đầu  <br /> tư, bảo hiểm, quản lý rủi ro, ... (Gregor Dorfleitner and colleagues, 2017)<br /> 2.2. Cách mạng công nghiệp 4.0<br /> Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất: Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra từ thế <br /> kỷ  XVIII đến XIX  ở  châu Âu và Mỹ. Đó là thời kỳ  mà hầu hết nông nghiệp, xã hội nông  <br /> thôn đã trở  thành công nghiệp và đô thị. Ngành công nghiệp sắt và dệt, cùng với sự  phát <br /> triển của động cơ hơi nước, đóng vai trò trung tâm trong Cách mạng Công nghiệp.<br /> Cách mạng công nghiệp lần thứ 2: Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra từ năm 1870  <br /> đến năm 1914, ngay trước Thế  chiến I. Đó là giai đoạn tăng trưởng của các ngành công <br /> nghiệp đã có từ trước và mở rộng các ngành mới, như thép, dầu, điện, và sử dụng điện để <br /> sản xuất hàng loạt. Các tiến bộ kỹ thuật chủ yếu trong giai đoạn này bao gồm điện thoại,  <br /> bóng đèn, đĩa hát và động cơ đốt trong,...<br /> Cách mạng công nghiệp lần thứ 3: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba, tạm được xem  <br /> là cuộc cách mạng kỹ  thuật số, đề  cập đến sự  tiến bộ  của công nghệ  từ  các thiết bị  cơ <br /> điện tử tương tự sang công nghệ số ngày nay. Kỷ nguyên bắt đầu vào những năm 1980 và  <br /> vẫn đang diễn ra. Những tiến bộ trong Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ ba bao gồm  <br /> máy tính cá nhân, internet và công nghệ thông tin và truyền thông (ICT).Tiến bộ trong Cách  <br /> mạng Công nghiệp lần thứ ba bao gồm các máy tính cá nhân, internet, công nghệ  thông tin <br /> và mạng xã hội. (Schwab, K. (2017))<br /> Cách mạng công nghiệp lần thứ 4: Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được xây dựng dựa  <br /> trên những Kỹ thuật số, cuộc cách Mạng, đại diện cho những cách mới công nghệ trở  nên  <br /> nhúng trong xã hội và ngay cả cơ thể con người. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được <br /> đánh dấu bởi công nghệ  mới đột phá trong một số  trường, bao gồm cả  robotics, trí thông  <br /> minh nhân tạo, công nghệ nano, công nghệ sinh học, Internet vạn vật, in 3D, và xe tự lái.<br /> Khái niệm công nghiệp 4.0 xuất hiện đầu tiên trong một bài báo được xuất bản bởi chính <br /> phủ Đức vào tháng 11 năm 2011, như là một chiến lược công nghệ cao cho năm 2020. Sau  <br /> khi cơ  giới hóa, điện khí hóa và thông tin, giai đoạn thứ  tư  của công nghiệp hóa được đặt <br /> tên là Công nghiệp 4.0. Vào tháng 4 năm 2013, thuật ngữ Công nghiệp 4.0 xuất hiện trở lại  <br /> tại một hội chợ  công nghiệp  ở  Đức, và nhanh chóng trở  thành chiến lược quốc gia của  <br /> Đức. Trong những năm gần đây, Công nghiệp 4.0 đã được thảo luận rộng rãi và trở  thành <br /> điểm nóng cho hầu hết các ngành công nghiệp toàn cầu và ngành công nghiệp thông tin.  <br /> Công nghiệp 4.0 sẽ  là một cuộc cách mạng công nghiệp mới, sẽ  có  ảnh hưởng lớn đến <br /> công nghiệp quốc tế. (Sommer, L. (2015). Industrial revolution­industry 4.0)<br /> Do ngành sản xuất của Việt Nam hiện đang trong tình trạng chuyển đổi và nâng cấp công <br /> nghiệp, Công nghiệp 4.0 mang đến cho Việt Nam nhiều cơ hội hơn và  thách thức hơn nếu <br /> tập trung khai thác ở lĩnh vực này và đặc biệt hơn là trong lĩnh vực tài chính tiêu biểu nhất  <br /> là công nghệ tài chính (Fintech)<br /> 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp nghiên cứu sử  dụng là định tính. Nghiên cứu các báo cáo trước và những  <br /> nghiên cứu thực nghiệm, tài liệu văn bản cũng như những thông kê từ những tổ chức uy tín  <br /> trong nước và thế giới. Đa số các nghiên cứu về Fintech đều sử dụng phương pháp nghiên  <br /> cứu định tính do còn rất mới mẻ  và sơ  khai, tại Việt Nam có rất ít công trình nghiên cứu  <br /> Fintech sử  dụng phương pháp định lượng. Ví dụ: Công trình nghiên cứu về  Tác động của <br /> công nghệ  đến đa dạng hóa thu nhập ngân hàng theo cách tiếp cận phương pháp của De  <br /> Young & Rice (2004) của PGD.TS Trầm Thị Xuân Hương<br /> Ưu điểm: giúp bài nguyên cứu có được những ý kiến và quan điểm của các chuyên giao, <br /> Có thể tiếp cận những thông tin mới nhất và những số liệu được công bố trên toàn cầu, Dữ <br /> liệu chuyên ngành đã được các tác giả chọn lọc cũng như là nguồn dữ liệu uy tín.<br /> Nhược điểm: Có những thông tin được bảo vệ, không có sẵn để truy cập công khai hay <br /> riêng tư, những báo cáo nước ngoài phải qua chuyển ngữ có thể làm sai lệch về từ chuyên <br /> môn, các báo cáo có thể không được cập nhật mới hay không chính xác.<br /> 4. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH<br /> 4.1. Thực trạng của Fintech tại Việt Nam<br /> 4.1.1. Hiện trạng chính sách về phát triên tài chính và liên quan đên <br /> ̉ ́ ứng dụng Fintech ở  <br /> Việt Nam. <br /> Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, sự phát triển của điện thoại thông <br /> minh các sản phẩm, dịch vụ  tài chính đổi mới, sáng tạo trên cơ  sở   ứng dụng công nghệ <br /> đang dần ngày càng phát triển gần gũi với người dân. Trong bối cảnh đó, xây dựng hành <br /> lang pháp lý cho hoạt động thanh toán gắn với các sản phẩm, dịch vụ  thanh toán mới nói <br /> riêng và hoạt động tài chính nói chung cũng được Chính phủ, ngân hàng nhà nước(NHNN),  <br /> cơ quan quản lý hữu quan quan tâm xây dựng, hoàn thiện. Trong thời gian qua, nhiều đề án,  <br /> văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới hoạt động thanh toán và tài chính đã được xây  <br /> dựng, ban hành.<br /> 4.1.2. Đánh giá thực trạng cơ chê chính sách v<br /> ́ ề ứng dụng Fintech trong lĩnh vực thanh  <br /> toán đối vơi các t<br /> ́ ổ chức tài chính tại Việt Nam<br />  Trong thời gian qua, trong bối cảnh Fintech phát triển mạnh và xu hướng thúc đẩy phổ <br /> cập tài chính tại Việt Nam, Chính phủ, các cơ  quan quản lý nhà nước mà trước hết là <br /> NHNN đã rất nỗ  lực và đóng một vai trò quan trọng trong việc thiết lập một hệ sinh thái <br /> Fintech với khuôn khổ pháp lý phù hợp, tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính từng bước  <br /> hội nhập vào hệ thống ngân hàng ­ tài chính trong thời đại CMCN 4.0.<br /> Tuy nhiên, những nỗ  lực này chưa bắt kịp với tốc độ  phát triển và nhu cầu khách hàng  <br /> khu vực tài chính  ở  Việt Nam hiện nay cũng như những tiềm năng của khu vực này trong  <br /> việc ứng dụng Fintech để  mở rộng tập khách hàng góp phần tăng trưởng kinh tế xã hội.<br /> Việt Nam mới chỉ  dừng  ở  giai đoạn đầu là tập trung phát triển lĩnh vực tài chính nói  <br /> chung và ngân hàng nói riêng. Khuôn khổ pháp lý cho hoạt động tài chính ứng dụng Fintech  <br /> về cơ bản mới chỉ áp dụng trong hoạt động thanh toán.<br /> Fintech là sự  thiết yếu của lĩnh vực tài chính trong tương lai. Giúp phương thức thanh  <br /> toán trở  nên an toàn hơn, tiện lợi và giảm thiểu chi phí. Tận dụng đổi mới, sáng tạo công  <br /> nghệ  từ  Fintech giúp nền tài chính nâng cao sức cạnh tranh, đáp  ứng tốt hơn nhu cầu, kỳ <br /> vọng khách hàng.<br /> Việt Nam là quốc gia có nhiều cơ hội để  phát triển thanh toán di động dựa trên lợi thế <br /> so sánh về quy mô dân số, tốc độ phát triển Internet, ty l<br /> ̉ ệ người dân sử dụng điện thoại di  <br /> động cao, người dân  ưa thích sử  dụng  ứng dụng công nghệ  trong thanh toán, đặc biệt thị <br /> trường bán lẻ. Các hình thức thanh toán qua di động với nhiều tiện ích trên cơ sở ứng dụng <br /> các công nghệ  mới như  mã phản hồi nhanh ­ QR Code, giao tiếp trường gần ­NFC hay  <br /> mPOS... đã được người tiêu dùng đón nhận và có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ.<br /> Tạo thuận lợi cho sự phát triển của thị  trường, thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới­sáng tạo. <br /> Nhờ   ưu thế  của công nghệ  thông tin/mạng di động so với mạng lưới chi nhánh vật lý <br /> truyền thống và sự phổ biến của điện thoại di động. Đây là một trong những giải pháp đột  <br /> phá, giúp đẩy mạnh phổ cập tài chính, đưa dịch vụ ngân hàng­tài chính đến số đông người  <br /> dân.<br /> 4.2. Cơ hội của Fintech trong CMCN 4.0<br /> 4.2.1 Tiềm năng phát triển các sản phẩm, dịch vụ tài chính ứng dụng Fintech đối với các  <br /> TCTCVM Việt Nam<br /> Với sự  gia tăng của tầng lớp trung lưu, số người tiếp cận Internet ngày càng nhiều và  <br /> dân số gần 100 triệu dân – trong đó số người trẻ và am hiểu công nghệ chiếm tỷ lệ  cao –  <br /> Việt Nam có nhiều điều kiện để phát triển ngành công nghệ tài chính (Fintech). Tuy nhiên, <br /> đến nay vẫn tồn tại lực cản trong việc tiếp cận dịch vụ tài chính của người dân ở khu vực  <br /> nông thôn khi mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch của các ngân hàng, tổ chức tài chính tại  <br /> các khu vực này vẫn còn rất ít và xa nơi sinh sống của họ. Ngược lại, các tổ chức tài chính <br /> cũng gặp thách thức lớn trong việc mở  rộng phạm vi và địa bàn hoạt động khi phải cân  <br /> bằng giữa hiệu quả với chi phí đầu tư vào khu vực này.<br /> Tỷ lệ tiếp cập điện thoại di động, Internet của người dân khu vực nông thôn Việt Nam  <br /> ngày càng tăng cao, vấn đề trở ngại do khoảng cách địa lý trong tiếp cận dịch vụ tài chính  <br /> của nhóm dân cư này có thể được loại bỏ và không còn trở thành quá khó khăn. Tuy nhiên,  <br /> để có thể cung  ứng được dịch vụ đòi hỏi các tổ chức tài chính cần phải đầu tư, phát triển <br /> các kênh cung ứng dịch vụ hiệu quả hơn thông qua các giải pháp công nghệ thay vì đầu tư <br /> và sử dụng các hệ thống chi nhánh, phòng giao dịch cũng như đội ngũ cán bộ  truyền thống <br /> như hiện nay.<br /> Vì thế trong thời điểm cách mạng công nghệ số như hiện nay thì những điểm trên lại là  <br /> một tiềm năng lớn cho Fintech có thể  phát triển vì công nghệ  tài chính khi được phổ  biến  <br /> rộng rãi đến những vùng nông thôn sẽ lấy được thị phần rất lớn mà những tổ chức tài chính <br /> lớn như Ngân hàng không thể phủ khắp các tỉnh vùng miền và tận những nơi hẻo lánh. Vì  <br /> không tốn các chi phí xây dựng hệ  thống các cơ  sở  vật lý, phòng giao dịch cũng như  thuê <br /> nhân viên mà chỉ cần xây dựng hệ thống ứng dụng thuận tiện và có các tính năng vượt trội <br /> đã là tiềm năng rất lớn để phát triển Fintech đến người dân.<br /> 4.2.2. Thuận lợi của Fintech tại Việt Nam có thể  tăng cường bởi sự phát triển công nghệ  <br /> thông tin (CNTT)<br /> Với những bước tiến khá nhanh về  phát triển trong thời gian qua từ  lúc bắt đầu cuộc  <br /> CMCN 4.0, đến thời điểm hiện tại lĩnh vực CNTT của Việt Nam có sự phát triển vượt trội  <br /> và thiết lập được một cơ sở hạ  tầng cơ bản cho sự phát triển của các lĩnh vực khác trong  <br /> nền kinh tế.<br /> Thị  trường dịch vụ  viễn thông, Internet cạnh tranh với chất lượng ngày càng tăng, toàn  <br /> thị trường có 74 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cố định mặt đất, 5 doanh nghiệp cung cấp <br /> dịch vụ di động mặt đất và 51 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet. <br /> Đối với các tổ chức tài chính nói chung và Fintech nói riêng thì sự phát triển của lĩnh vực <br /> CNTT và di động tại Việt Nam trong thời gian qua và trong thời gian tới sẽ mang lại những <br /> cơ  hội rất lớn khi vấn đề  về  khoảng cách địa lý là trở  ngại lớn nhất trong quá trình cung  <br /> ứng dịch vụ của các tổ chức tài chính tới khách hàng sẽ có cơ hội bị xóa nhòa nhờ CNTT và  <br /> Internet với chi phí thấp.<br /> Công nghệ điện thoại di động và Internet sẽ tiếp tục hỗ  trợ các ngân hàng, tổ  chức tài  <br /> chính mở  rộng mạng lưới tiếp cận tới khách hàng, cho phép cung  ứng dịch vụ đến những <br /> nơi mà mạng lưới ngân hàng chưa bao phủ, đặc biệt là  ở  khu vực nông thôn, những nơi  <br /> không có các điểm giao dịch ngân hàng và những đối tượng không được tiếp cận hoặc ít có  <br /> điều kiện tiếp xúc các dịch vụ  tài chính truyền thống. Nếu như  việc xây dựng một mạng  <br /> lưới điểm giao dịch ngân hàng truyền thống rất tốn kém và không mang lại lợi nhuận cho  <br /> các ngân hàng khi chi phí quá cao và doanh thu không thể bù đắp thì các dịch vụ tài chính di <br /> động được xây dựng dựa trên giải pháp Fintech sẽ góp phần rất lớn trong việc hình thành  <br /> mạng lưới giao dịch nhanh chóng và rẻ  hơn cho các ngân hàng cũng như  các tổ  chức tài  <br /> chính.<br /> 4.2.3. Công nghệ thay đổi, xu hướng người dùng thay đổi <br /> Thoi quen tiêu dùng, thanh toán và s<br /> ́ ử dụng dịch vụ tài chính cơ bản. Tại thị trường hiện <br /> nay, phần lớn người dân chủ  yếu gắn bó với các loại hình chợ  truyền thống. Do đó, mọi <br /> nhu cầu thanh toán hàng ngày vẫn diễn ra thông qua sử dụng tiền mặt là chính. Đối với lĩnh  <br /> vực tín dụng, tâm lý chung của người dân Việt Nam là không muốn vay do tâm lý ngại vay <br /> mượn và ngại hoàn thiện các quy trình thủ tục vốn chặt chẽ và khó hiểu so với trình độ  và <br /> nhận thức của người dân theo yêu cầu của các tổ chức chính tài chính. Hay như đối với lĩnh  <br /> vực bảo hiểm, do điều kiện kinh tế  còn khó khăn nên nói chung bản thân người dân vẫn <br /> chưa hiểu, chưa mặn mà và không quan tâm tới các dịch vụ  bảo hiểm, tâm lí chung của  <br /> người dân là không sẵn sàng bỏ  tiền ra để  trả  phí bảo hiểm cho một sự  thiệt hại không  <br /> chắc chắn. Như vậy, bản thân thói quen, tâm lý của người dân cũng chính là những rào lớn  <br /> lớn trong việc phát triển sản phẩm, dịch vụ  tài chính của các tổ  chức tài chính tại Việt  <br /> Nam. Văn hóa làng xã Việt Nam đã phát triển hàng trăm năm, gắn kết người dân với nhau <br /> trong một tổng thể  vững chắc, vì vậy, việc thay đổi thói quen của người dân nông thôn <br /> trong việc sử dụng các dịch vụ  thanh toán, tín dụng hay bảo hiểm hiện đại là cả  một quá <br /> trình khó khăn và lâu dài.<br /> Tuy nhiên sự xuất hiện của các ứng dụng nền tảng số như Grab, Uber, AbnB, Go Viet...  <br /> đã thay đổi cách mua sắm, di chuyển và sử dụng dịch vụ của người tiêu dùng. Điều này đã <br /> kéo theo sự phát triển của các doanh nghiệp Fintech. Trên toàn thế  giới hiện có 16 tỷ  thẻ <br /> khác nhau, các công nghệ như AI (trí tuệ nhận tạo), IoT (internet vạn vật), machine learning  <br /> khiến thế giới có 20 tỷ phương tiện thanh toán khác nhau. Sự phát triển của công nghệ ứng  <br /> dụng mới đã khiến hành vi sử dụng của khách hàng thay đổi và tác động mạnh đến thanh  <br /> toán điện tử.<br /> Thị trường Fintech tại Đông Nam Á đang ở giai đoạn đột phá và phát triển mạnh mẽ liên <br /> quan đến tiếp cận tài chính và cho vay người dùng, Việt Nam đang có môi trường thuận lợi <br /> để phát triển. Chính phủ tại các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam rất cởi mở chào đón  <br /> nhà đầu tư  và đây là thời điểm hoàn hảo để  khởi nghiệp lĩnh vực Fintech. Việt Nam có  <br /> tiềm năng Fintech vì có dân số trẻ hơn so với các quốc gia khác, trình độ dân trí cao và khả <br /> năng sử dụng cũng như ứng dụng công nghệ tốt. Sự phát triển của các siêu ứng dụng như <br /> Grab, Go Pay, xu hướng tiêu dùng đã có sự  thay đổi mối quan hệ  giữa bên cho vay (ngân  <br /> hàng và các thể chế tài chính) và khách hàng, bên được lời đương nhiên là người tiêu dùng.<br />  Trong quá khứ tiếp cận tài chính rất khó khăn tại Đông Nam Á. Một con số thống kê cho <br /> thấy có 3 tỷ người trên toàn thế  giới chưa được đáp ứng nguồn vốn để  làm kinh tế, trong <br /> đó có 2 tỷ người có khả năng cho vay nhưng họ không tiếp cận được với ngân hàng và với  <br /> xu hướng số hóa các ngân hàng hay doanh nghiệp Fintech có thể biết được nhiều thông tin <br /> về khách hàng. Họ có thể giải được bài toán nhu cầu khách hàng trước đây không có lịch sử <br /> tín dụng tốt hay chưa có lịch sử vay thế chấp và bị liệt vào hạng rủi ro bằng cách xây dựng  <br /> cơ sở dữ liệu đánh giá rủi ro để các ngân hàng cho vay đối tượng khách hàng này.<br /> 4.3. Thách thức của Fintech trong cuộc CMCN 4.0<br /> Tuy nhiên, đi cùng với những cơ hội phát triển Fintech vẫn còn không ít thách thức:<br /> Thứ nhất, hành lang pháp lý một số quốc gia chưa thực sự đầy đủ, chính xác nhất là đối  <br /> với những công nghệ mới. Thời gian cập nhật, sửa đổi, bổ sung pháp lý, văn bản quy phạm  <br /> pháp luật, các quy định chuyên ngành còn chậm so với tốc độ  phát triển nhanh chóng mặt <br /> của lĩnh vực công nghệ nói chung, hay Fintech nói riêng. Sự yếu kém về hành lang pháp lý <br /> này dẫn đến việc lỏng lẻo trong việc tiếp cận tài chính và khuyến khích các hành vi rủi ro <br /> làm tăng dư  nợ  xấu  ở  các công ty tài chính. Hoàn thiện các quy định pháp lý nhằm tăng  <br /> cường năng lực quản trị và hoạt động của các tổ  chức có hoạt động tổ  chức tài chính nhất <br /> là quy định hành lang pháp lý về Fintech tại Việt Nam để các tổ chức tổ  chức tài chính có  <br /> thể  ứng dụng được Fintech không chỉ trong nghiệp vụ mà cả  trong lĩnh vực quản lý để  từ <br /> đó cắt giảm chi phí và tăng hiệu quả hoạt động.<br /> Thứ  hai, cơ  sở  hạ tầng công nghệ  của một số  quốc gia chưa đáp ứng yêu cầu của sự  <br /> phát triển công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ bảo mật dữ liệu, bảo mật thông tin người <br /> tiêu dùng. Việc chuyển đổi mô hình hoạt động từ mô hình truyền thống sử dụng con người  <br /> là chính sang mô hình hoạt động dựa trên công nghệ hay mạng Internet sẽ khiến các tổ chức  <br /> tài chính gặp phải không ít thách thức trong vấn đề quản lý hoạt động, đặc biệt là sự không <br /> sẵn sàng của đội ngũ cán bộ  vốn có trình độ  công nghệ  thấp và những rủi ro khi đối mặt  <br /> với các vấn đề  về  đảm bảo an ninh, an toàn bảo mật thông tin khách hàng qua hệ  thống  <br /> mạng.<br /> Thứ  ba, các DN Fintech thường gặp khó khăn về  mô hình kinh doanh,  mô hình quản trị <br /> cũng như đường hướng phát triển lâu dài, điều này khiến cho DN khó có thể phát triển lớn  <br /> mạnh. <br /> Thứ tư, ý thức của người tiêu dùng sản phẩm Fintech còn hạn chế, đôi khi tạo ra những  <br /> “lỗ  hổng bảo mật”. Người dân còn chưa có ý thức trong việc bảo mật những thông tin cá  <br /> nhân như họ và tên, số chứng minh nhân dân, hộ chiếu, địa chỉ, ngày tháng năm sinh, số tài <br /> khoản… Điều này làm gia tăng mạnh nguy cơ   ảnh hưởng đến tài khoản của chính người <br /> tiêu dùng cũng như các tổ chức tài chính.<br /> 4.4. Những chính sách thúc đẩy sự phát triển Fintech tại Việt Nam<br /> Việt Nam đã và đang xây dựng hành lang pháp lý cho hoạt động thanh toán gắn với các <br /> sản phẩm, dịch vụ  thanh toán mới nói riêng và hoạt động Fintech nói chung cũng được <br /> Chính phủ, NHNN, cơ  quan quản lý hữu quan quan tâm xây dựng, hoàn thiện. Trong thời  <br /> gian qua, nhiều đề  án, văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới hoạt động thanh toán và <br /> Fintech đã được xây dựng, ban hành, cụ thể:<br /> Đề  án xây dựng và phát triển hệ thống tài chính vi mô Việt Nam đến năm 2020 (Quyết  <br /> định số 2195/QĐ­TTg ngày 06/12/2011 của Thủ  tướng Chính phủ). Mục tiêu của Đề  án là <br /> xây dựng và phát triển hệ thống TCTCVM an toàn, bền vững, hướng tới mục tiêu phục vụ <br /> người nghèo, người có thu nhập thấp, các doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, góp <br /> phần thực hiện chủ  trương của Đảng và Nhà nước về  đảm bảo an sinh xã hội và giảm <br /> nghèo bền vững. Đề án đưa ra 3 giải pháp để thực hiện những mục tiêu trên, đó là: (i) Xây <br /> dựng môi trường pháp lý đồng bộ, phù hợp với đặc thù của hoạt động TCVM; (ii) Nâng cao  <br /> năng lực hoạch định chính sách và quản lý của cơ  quan quản lý nhà nước; (iii) Nâng cao <br /> năng lực của các TCTCVM. Đây là cơ sở quan trọng cho việc phát triển TCVM Việt Nam <br /> trong thời gian qua và trong những năm tới. • Đề  án nâng cao khả  năng tiếp cận dịch vụ <br /> ngân hàng cho nền kinh tế (Quyết định 1726/QĐ­TTg ngày 5/9/2016 của Thủ tướng Chính  <br /> phủ). Đề án đề cập đến 3 vấn đề xuyên suốt từ mục tiêu đến các giải pháp cần đạt được  <br /> là: (i) gia tăng kênh cung  ứng dịch vụ ngân hàng; (ii) gia tăng số  lượng và chất lượng sản <br /> phẩm dịch vụ ngân hàng, thiết kế đơn giản, dễ tiếp cận đối với người dân, doanh nghiệp,  <br /> nhất là người dân vùng sâu, vùng xa, người nghèo; (iii) gia tăng mức độ  sử  dụng dịch vụ <br /> ngân hàng. Đề án cũng xác định rõ mục tiêu tổng quát, 8 mục tiêu cụ thể cần đạt được đến  <br /> năm 2020 bao gồm: 70% dân số trưởng thành có tài khoản tại các ngân hàng; có ít nhất 20 <br /> chi nhánh, phòng giao dịch/100.000 dân số  trưởng thành; Khoảng 30.000 máy ATM (40 <br /> máy/100.000 dân số trưởng thành); 300.000 POS (400 POS/100.000 dân số trưởng thành); có <br /> khoảng 15% số  chi nhánh và phòng giao dịch của ngân hàng thương mại mở  tại địa bàn  <br /> nông thôn; khoảng 35 ­ 40% người trưởng thành ở nông thôn có tiết kiệm tổ chức tín dụng;  <br /> khoảng 50 ­ 60% DN nhỏ và vừa đang hoạt động tiếp cận tín dụng; tăng gấp 2 lần ty tr ̉ ọng  <br /> thu nhập từ hoạt động dịch vụ phi tín dụng.<br /> Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016 – 202045  <br /> (Quyết định số  2545/QĐ­TTg ngày 30/12/2016), với một số  mục tiêu, giải pháp liên quan <br /> đến việc ứng dụng Fintech nhằm khuyến khích, thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng <br /> tiền mặt, trong đó có các dịch vụ thanh toán qua Internet, điện thoại di động, thẻ ngân hàng,  <br /> trung gian thanh toán... và nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ thanh toán nói riêng, dịch vụ <br /> ngân hàng nói chung, thúc đẩy phổ cập tài chính.<br /> Đề  án thí điểm phát triển một số hình thức thanh toán không dùng tiền mặt  ở  khu vực  <br /> nông thôn tại Việt Nam. Đề án đưa ra giải pháp thí điểm cho một số NHTM trên cơ sở ứng  <br /> dụng khoa học công nghệ  và tận dụng mạng lưới có sẵn của các tổ  chức khác như  hệ <br /> thống bán lẻ xăng dầu, các điểm cung ứng dịch vụ viễn thông, hệ thống bưu cục… để thực  <br /> hiện một số  nghiệp vụ  trong quy trình cung  ứng dịch vụ  thanh toán cho khách hàng (chủ <br /> yếu là chuyển tiền, nộp/rút tiền từ tài khoản của khách hàng tại ngân hàng) nhằm cung ứng  <br /> dịch vụ  thanh toán cho các khách hàng  ở  khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới,  <br /> hải đảo, nơi không có sự phục vụ của ngân hàng và cho những đối tượng chưa có tài khoản <br /> ngân hàng.<br /> Đề  án “Hỗ  trợ  hệ  sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”  <br /> (Quyết định số 844/QĐ­TTg ngày 18/5/2016) với các mục tiêu: (i) Tạo lập môi trường thuận <br /> lợi để  thúc đẩy, hỗ  trợ  quá trình hình thành và phát triển loại hình doanh nghiệp có khả <br /> năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh  <br /> mới và (ii) Hoàn thiện hệ thống pháp lý hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Đề án nhằm  <br /> tạo lập môi trường thuận lợi để  thúc đẩy, hỗ  trợ  quá trình phát triển hoàn thiện hệ  sinh  <br /> thái, cơ chế quản lý phù hợp và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo thuận lợi cho các doanh  <br /> nghiệp Fintech  ở  Việt Nam phát triển; đồng thời, xây dựng chiến lược và kế  hoạch phát <br /> triển lĩnh vực Fintech tại Việt Nam phù hợp với chủ trương, định hướng của Chính phủ.<br />  Bên cạnh các Đề  án nói trên, có thể  kể  đến một số  quy định của luật, Nghị  định của <br /> Chính phủ, Thông tư của Ngân hàng Nhà nước có liên quan như: <br /> Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010 đã khẳng định tổ chức tài chính là một loại hình tổ <br /> chức tín dụng trong hệ  thống các tổ  chức tín dụng của Việt Nam, chịu sự  quản lý của  <br /> NHNN. Đây là một bước tiến dài đối với lĩnh vực Fintech. Các tổ  chức cung cấp Fintech  <br /> như  Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Hợp tác xã, Quỹ  tín dụng nhân dân, các tổ <br /> chức tài chính cung cấp dịch vụ tín dụng, tiết kiệm, bảo hiểm, các dịch vụ tài chính khác và <br /> các dịch vụ phi tài chính khác đã mở ra cánh cửa thoát nghèo cho người dân và được người  <br /> nghèo đánh giá cao.  <br /> Nghị   định  số   52/2013/NĐ­CP   ngày   16/5/2013   về   thương   mại  điện  tử;   Nghị   định  số  <br /> 35/2007/NĐ­CP ngày 8/3/2007  về  giao dịch điện tử  trong hoạt động ngân hàng. Các Nghị <br /> định này đã tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho thương mại điện tử, khuyến khích người <br /> dân tiếp cận, thực hiện các dịch vụ điện tử, là tiền đề để người dân thực hiện các dịch vụ <br /> áp dụng công nghệ hiện đại.<br /> Nghị định số 101/2012/NĐ­CP ngày 22/11/2012 quy định về  thanh toán không dùng tiền  <br /> mặt (sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị định 80/2016/ NĐ­CP)  đã tạo hành lang pháp lý <br /> quan trọng  về hoạt động cung  ứng dịch vụ thanh toán, dịch vụ  trung gian thanh toán, góp  <br /> phần thúc đẩy mạnh mẽ thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử  tại Việt Nam  <br /> và cho phép các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, tiện ích đi vào cuộc sống. <br /> NHNN đã ban hành một số Thông tư hướng dẫn, liên quan đến lĩnh vực thanh toán ứng <br /> dụng Fintech với đối tượng điều chỉnh là các NHTM, TCTCVM, cụ thể:<br /> Thông tư 23/2014/TT­NHNN ngày 19/8/2014 của NHNN hướng dẫn việc mở và sử dụng <br /> tài khoản thanh toán tại tổ  chức cung  ứng dịch vụ  thanh toán và   Thông tư  32/2016/TT­<br /> NHNN sửa đổi Thông tư  23/2014/TT­NHNN  quy định người đủ  điều kiện mở  tài khoản <br /> thanh toán bao gồm, người từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy  <br /> định của pháp luật Việt Nam; Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc  <br /> hạn chế năng lực hành vi dân sự; Người chưa đủ  15 tuổi, người hạn chế năng lực hành vi  <br /> dân sự, người mất năng lực hành vi dân sự  theo quy định của pháp luật Việt Nam mở  tài  <br /> khoản thanh toán thông qua người đại diện theo pháp luật. Quy định này đã mở  rộng đối  <br /> tượng được mở tài khoản tại ngân hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thanh toán và để <br /> giữ tiền. Đây cũng là tiền đề để người dân có thể tiếp cận đến những sản phẩm và dịch vụ <br /> tài chính khác như tín dụng, bảo hiểm, tiết kiệm và đầu tư.<br /> Thông tư số 39/2014/TT­NHNN ngày 11/12/2014 hướng dẫn về dịch vụ trung gian thanh  <br /> toán. Thông tư 39 ra đời tạo khuôn khổ pháp lý cho các công ty thực hiện hoạt động trung <br /> gian thanh toán, tạo thêm kênh thanh toán mới, tiện ích, thúc đẩy phổ cập tài chính tại Việt  <br /> Nam. Đến nay, sau khi thiết lập khuôn khổ pháp lý, Ngân hàng Nhà nước đã cấp phép hoạt  <br /> động cho 25 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán không phải là ngân hàng. Các tổ <br /> chức cung  ứng dịch vụ  trung gian thanh toán cùng với hệ  thống ngân hàng thương mại đã <br /> cung  ứng những giải pháp thanh toán mới, đáp  ứng nhu cầu thị  trường, đặt biệt là những <br /> khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa nơi mạng lưới ngân hàng khó vươn tới.<br /> 5. ĐỀ XUẤT KHUYẾN NGHỊ<br />  Để  vượt qua được những thách thức, tận dụng tốt những  ưu việt của   Fintech <br /> mang lại trong bối cảnh  cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, các <br /> quốc gia cần quan tâm đến một số nội dung sau:<br /> Một là, các quốc gia cần nhanh chóng hoàn thiện đồng bộ  các quy định pháp lý về <br /> Fintech. Theo đó, cần thiết lập các quy tắc và quy định cho hệ sinh thái Fintech; Tập trung  <br /> xây dựng hành lang pháp lý về hoạt động cung cấp dịch vụ/sản phẩm Fintech; Nhanh chóng  <br /> xây dựng quy định pháp lý về  tiền  ảo, tiền điện tử, công nhận nó như  một loại “tài sản <br /> ảo”; Quy định các tiêu chuẩn của danh mục sản phẩm và dịch vụ  để  các công ty Fintech <br /> hoạt động một cách minh bạch, bao gồm các hoạt động tín dụng; tiết kiệm; các dịch vụ <br /> thanh toán, chuyển tiền trực tuyến; đầu tư, bảo hiểm, tư vấn tài chính; phân tích dữ liệu… <br /> Đồng thời, quy định rõ mô hình kinh doanh của các công ty cung cấp Fintech… Ngân hàng  <br /> Nhà nước nên xác định nhiệm vụ quan trọng nhất trước mắt là xây dựng khung pháp lý cho  <br /> lĩnh vực Fintech, trong đó trước mắt tập trung nghiên cứu một số lĩnh vực, công nghệ mới <br /> có tiềm năng ứng dụng cao như: công nghệ blockchain/sổ cái phân tán (DLT); kết nối, chia  <br /> sẻ  dữ  liệu qua giao diện chương trình  ứng dụng mở  (Open API); định danh và nhận biết <br /> khách hàng điện tử (e­ID/e­KYC)...đồng thời sửa đổi, bổ  sung một số quy định pháp lý về <br /> hoạt động trung gian thanh toán cho phù hợp với điều kiện thực tế  của thị  trường Việt  <br /> Nam. Hơn thế  nữa, Ngân hàng Nhà nước, Bộ  Tài chính cần quan tâm xây dựng hành lang  <br /> pháp lý cho hoạt động ngân hàng số, bảo hiểm số hướng tới các giao dịch đơn giản­thuận  <br /> tiện, phi giấy tờ, giảm thiểu chi phí và quy trình xử lý tối ưu nhằm tạo điều kiện thuận lợi  <br /> cho các tổ  chức thu nạp khách hàng, cung  ứng hoặc hợp tác cung  ứng các sản phẩm, dịch  <br /> vụ  ngân hàng­ tài chính phù hợp với nhu cầu, hoàn cảnh khách hàng trên nền tảng số  theo  <br /> hướng: (i) Phát huy các nguồn vốn ngoài ngân sách, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách, thu <br /> hút các nguồn vốn cho vay với lãi suất  ưu đãi; (ii) Khuyến khích sự  tham gia của các tổ <br /> chức tài chính vào thị trường liên ngân hàng, thị trường trái phiếu; (iii) Xây dựng môi trường  <br /> pháp lý đồng bộ, phù hợp với đặc thù của hoạt động tài chính về sản phẩm và dịch vụ.<br /> Hai là, xây dựng chính sách phát triển Fintech gắn với phát triển hệ  thống tài chính ­  <br /> ngân hàng và nền kinh tế. Coi sự phát triển của Fintech gắn liền với đẩy mạnh ứng dụng <br /> khoa học ­ công nghệ vào lĩnh vực tài chính ­ ngân hàng, là một bộ phận của ngành tài chính  <br /> ­ ngân hàng, chịu sự quản lý của ngành nghề đặc thù. Các ngân hàng và công ty Fintech tiếp  <br /> tục bắt tay hợp tác để cung ứng một hoặc một số dịch vụ tiện ích, làm phong phú thêm các  <br /> sản phẩm, dịch vụ để phục vụ khách hàng, cũng như giải được bài toán đầu tư quá lớn và <br /> rủi ro vào công nghệ của hệ thống ngân hàng. Ngân hàng và doanh nghiệp Fintech nên thay <br /> đổi tư  duy, cởi mở  và hướng tới sự  hợp tác cùng có lợi, tạo sức mạnh tổng hợp cho thị <br /> trường dịch vụ ngân hàng, nâng cao khả năng cạnh tranh và thúc đẩy phát triển kinh tế.  <br /> Bên cạnh đó, các quốc gia cũng cần có các chính sách miễn, giảm thuế; chính sách hỗ <br /> trợ tiếp cận các nguồn vốn; tạo môi trường cho đầu tư Fintech, hợp tác với các tổ chức tài <br /> chính­ ngân hàng truyền thống.<br /> Ba là, thúc đẩy quá trình học tập, nghiên cứu và ứng dụng những lợi ích của công nghệ.  <br /> Blockchain, công nghệ sổ cái phân tán... để  áp dụng nhanh chóng trong lĩnh vực tài chính ­ <br /> ngân hàng và các lĩnh vực khác do những lợi ích từ công nghệ này là rất lớn. Việc chú trọng  <br /> nâng cao trình độ nguồn nhân lực cho ứng dụng và quản lý Fintech cũng là một vấn đề đáng  <br /> quan tâm. Có cơ chế khuyến khích đào tạo nhân lực va thu hút nguồn nhân lực chất lượng  <br /> cao cho phát triển Fintech. Đồng thời, tranh thủ  sự  hỗ  trợ  kỹ  thuật và tư  vấn của các tổ <br /> chức quốc tế như ADB, WBG... và hợp tác song phương với các cơ quan quản lý các nước  <br /> để  trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm hữu ích trong quản lý các DN Fintech. Song song với đó, <br /> cần lồng ghép giáo dục kỹ  năng quản lý tài chính hộ  gia đình với nhiều chương trình phát <br /> triển khác nhau; thông qua tổ  tiết kiệm, vay vốn và các tổ  chức đoàn thể  địa phương để <br /> giáo dục nâng cao kỹ năng tài chính, đào tạo cho người nghèo, người thu nhập thấp về các <br /> công cụ quản trị  rủi ro, về các dịch vụ bảo hiểm, cho thuê tài chính, các dịch vụ  tài chính  <br /> công nghệ…<br /> Bốn là, khuyến khích tạo điều kiện tăng cường hợp tác giữa các bên trong việc cung  <br /> ứng sản phẩm Fintech. Trong khi thế mạnh của các doanh nghiệp Fintech là công nghệ thì  <br /> thế  mạnh của ngân hàng chính là uy tín và data khách hàng lớn. Tăng cường hợp tác giữa  <br /> các DN Fintech với các tổ  chức tài chính­ ngân hàng truyền thống, cũng như  các DN cung <br /> cấp internet, thông tin… đảm bảo cho các bên phát huy được lợi thế  của mình, tạo điều <br /> kiện cho phát triển Fintech ở các nước trong thời gian tới. Bên cạnh đó, cũng khong nên bỏ <br /> qua việc tạo lập nên Big Data, hay tạo sự  kết nối sâu rộng giữa các bên, vừa đảm bảo <br /> thông tin cân đối, vừa đảm bảo tính bảo mật của khách hàng, tạo lòng tin đối với khách <br /> hàng. <br /> Năm là, đa dạng hóa sản phẩm và phổ  cập kiến thức về  Fintech đến người tiêu dùng.  <br /> Trên cơ  sở  phát triển những sản phẩm Fintech chủ yếu là thanh toán và chuyển tiền, cần  <br /> mở  rộng các sản phẩm tiềm năng khác như  quản lý tài chính, cho vay, tiết kiệm… nhằm  <br /> đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Các doanh nghiệp Fintech  ở các nước đang phát <br /> triển chủ yếu cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán (cung cấp cho khách hàng và các nhà <br /> bán lẻ các dịch vụ thanh toán trực tuyến hoặc các giải pháp thanh toán kỹ thuật số). Một số <br /> ít đang hoạt động ở trong lĩnh vực gọi vốn, chuyển tiền, quản lý tài chính cá nhân, quản lý <br /> dữ liệu, cho vay.  Đây là một thị  trường không thiếu nhu cầu nhưng đang chưa được quan  <br /> tâm đúng đắn, một phần do số  lượng các công ty Fintech  ở  các quốc gia này chưa nhiều, <br /> nên vẫn còn đang đánh mạnh vào thị trường trung gian thanh toán chưa bão hòa. Các tổ chức  <br /> tài chính cần tăng cường công tác nghiên cứu thị trường, cải tiến và áp dụng sản phẩm dịch  <br /> vụ mới gắn với ứng dụng Fintech như: phương thức huy động tiết kiệm để có thể đáp ứng  <br /> nhiều nhu cầu khác nhau; áp dụng thí điểm một số  dịch vụ đại lý như  dịch vụ  đại lý bảo <br /> hiểm vi mô, đại lý thu chi hộ… nhằm đáp ứng nhu cầu tài chính đa dạng của hộ nghèo và  <br /> hộ có thu nhập thấp. Ngoài số lượng dịch vụ, cần chú trọng nhiều hơn tới chất lượng dịch  <br /> vụ, sự  đa dạng của dịch vụ  cung cấp, mức độ  sẵn có và dễ  dàng tiếp cận của dịch vụ.  <br /> Việc triển khai tài chính kỹ  thuật số  phải trải qua từng bước để  hình thành thói quen của  <br /> khách hàng. Khách hàng cần tiếp nhận từng bước để  hình thành thói quen. Trước tiên là <br /> việc sử dụng điện thoại thông minh để biết tin tức, thời tiết và nhận tin nhắn đối chiếu nợ,  <br /> lãi, tiết kiệm … Sau đó sẽ sử dụng phần mềm kết nối với tài khoản ngân hàng để kiểm tra <br /> số dư và có thể nhận hoặc chuyển một vài món chuyển tiền nhỏ như mua thẻ điện thoại.  <br /> Qua từng bước như vậy khách hàng sẽ dần dần tăng tần suất sử dụng và khi h.nh thành thói <br /> quen và hiểu biết sẽ  sử  dụng thường xuyên và chuyển sang sử  dụng nhiều dịch vụ  khác  <br /> như gửi tiết kiệm, mua bảo hiểm, chuyển tiền, thanh toán…<br /> Bên cạnh đó, cần hơn nữa việc tích cực quảng bá, phổ  cập kiến thức về Fintech, cũng  <br /> như  thông tin nhằm đảm bảo hạn chế  rủi ro trong giao dịch Fintech, từ đó giúp nhận biết <br /> những lợi ích từ ứng dụng công nghệ mà Fintech đem lại.   <br /> Sáu là, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, về doanh nghiệp, về khách hàng,… <br /> tạo nền tảng số hóa, phục vụ cho phát triển mô hình kinh tế chia sẻ. Hoàn thiện hành lang  <br /> pháp lý trong việc chia sẻ  thông tin giữa các bộ  ngành, giữa cơ  quan quản lý với doanh  <br /> nghiệp, giữa doanh nghiệp với nhau… <br /> Bảy là, dành nguồn lực ưu tiên cho phát triển hạ tầng về thông tin mạng và bảo đảm về  <br /> anh ninh, an toàn cho mọi giao dịch của nền kinh tế trong môi trường mạng. Sự  phát triển  <br /> quá nhanh của công nghệ tài chính cũng mang lại những thách thức không nhỏ  đối với các <br /> cơ  quan quản lý về  vấn đề  an toàn bảo mật, an ninh mạng, tội phạm công nghệ  cao, cơ <br /> chế hợp tác trong chia sẻ thông tin giữa các nước... <br /> Tám là, từ  phía ngân hàng, cần quy định về  các loại dữ  liệu cung cấp cho các doanh  <br /> nghiệp Fintech. Khi đưa sản phẩm vào ứng dụng, ngân hàng cũng cần giám sát các dữ liệu  <br /> có được sử  dụng đúng mục đích, đồng thời phải có chính sách bảo mật thông tin khách <br /> hàng. Với các doanh nghiệp Fintech, cần quan tâm đến khía cạnh bảo mật ngay từ khi đưa <br /> ra ý tưởng, thực hiện song song giữa sáng tạo và tăng cường bảo mật cho giao dịch của  <br /> khách hàng.<br /> Chín là, tăng cường hợp tác và đầu tư từ nước ngoài.  Đặc biệt từ các nước dẫn đầu về <br /> thị  trường tài chính quốc tế  để  nhận chuyển giao và cập nhật công nghệ  mới, nhất là <br /> những công nghệ tạo ra sản phẩm bậc cao như tư vấn tự động, nhận diện kỹ thuật số… từ <br /> xu thế phát triển của Fintech toàn cầu.<br /> Các thị trường mới nổi mang đến cơ  hội tuyệt vời nhất cho các công ty Fintech. Trong  <br /> đó, Đông Nam Á có sức hấp dẫn đặc biệt bởi có dân số  sành về  công nghệ  và các chính <br /> phủ cũng chào đón các công nghệ mới. Một trong những nguyên nhân chính tạo sức bật cho  <br /> tốc độ tăng trưởng ở Đông Nam Á là mức độ  tiếp cận tài chính thấp tại khu vực. Điều đó  <br /> đã mở ra cơ hội cho các công ty Fintech trong việc triển khai các dịch vụ và mở  rộng bành <br /> trướng. Trên khắp Đông Nam Á, chưa tới 30% dân số có tài khoản ngân hàng. Tại các quốc <br /> gia ít phát triển hơn như Campuchia, con số này chỉ 5%.<br /> Các giải pháp Fintech vừa vặn có thể  lấp vào khoảng cách lớn giữa số  dân chưa có tài  <br /> khoản ngân hàng và khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính. Bởi vậy, nhu cầu cao đối với  <br /> thanh toán số, ví điện tử và các giải pháp tài chính thay thế lại ngày càng tăng cao hơn. Với  <br /> việc đề xuất một số giải pháp và kiến nghị cụ thể, thiết thực như trên, nhóm nghiên cứu hy  <br /> vọng tạo được “cú huých” nhằm thúc đẩy khả năng ứng dụng Fintech đối với các tổ  chức <br /> tài chính phục vụ phổ cập tại Việt Nam trong thời gian tới.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Danh mục tài liệu tiếng Anh<br /> <br /> [1] Brynjolfsson, E., & Kahin, B. (Eds.). (2002). Understanding the digital economy: data, <br /> tools, and research. MIT press.<br /> [2] DeYoung,   R.   &   Hunter,   W.C.   2003,   Deregulation,   the   Internet,   and   the   competitive <br /> viability of large banks and community banks, in The Future of Banking, ed. B. Gup (Quorom <br /> Books, Westport, CT).<br /> [3] De Young, R & Rice, T. 2004, Noninterest income and Financial performance <br /> at U.S commercial banks. The Financial Review, 101 – 127.<br /> [4] Gregor   Dorfleitner   và   colleagues  (2017),  Definition   of   FinTech   and <br /> Description of the FinTech Industry, Springer.<br /> [5] Schwab, K. (2017). The fourth industrial revolution. Currency.<br />  [6] Sommer,   L.   (2015).   Industrial   revolution­industry   4.0:   Are   German <br /> manufacturing   SMEs   the   first   victims   of   this   revolution?.   Journal   of   Industrial <br /> Engineering and Management, 8(5), 1512­1532.<br /> Danh mục tài liệu tiếng Việt<br /> [1] Hương, Trầm; Như, Nguyễn (2018). "Tác động của công nghệ đến đa dạng <br /> hóa thu nhập ngân hàng­gợi ý xu hướng phát triển."<br /> Link tham khảo:<br /> http://fintechnews.sg/15663/vietnam/fintech­vietnam­2017­review/<br /> <br /> https://www.capgemini.com/wp­content/uploads/2018/02/world­fintech­report­wftr­2018.pdf <br /> <br /> https://newsroom.mastercard.com/wp­content/uploads/2019/01/Start­Path­and­CB­Insights­<br /> 2019­Trends.pdf<br /> <br /> https://www.vietnam­briefing.com/news/growing­market­potential­of­fintech­in­vietnam.html/<br /> <br /> https://www.cbinsights.com/research/report/fintech­trends­2019/<br /> <br /> https://www.forbes.com/sites/chynes/2018/05/18/vietnams­fintech­market­could­reach­nearly­<br /> 8­billion­by­2020/#72a7e726456f<br />