intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Công nghệ sản xuất Thuốc bảo vệ thực vật

Chia sẻ: Huỳnh Hữu Trí | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:46

Thêm vào BST
Báo xấu
390
lượt xem 94
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thuốc trừ sâu có thể gây ô nhiễm môi trường trong quá trình che^' bie^'n, đóng gói, vận chuyễn, tồn trữ và sử dụng. Sự ô nhiễm đó không được kiểm soát sẽ gây tác hại cho môi trường và con người Thuốc trừ sâu được sử dụng nhiều trong nông nghiệp, lâm nghiệp và sinh hoạt. Việc sử dụng rộng rải thường kèm theo nhiều hậu quả xấu do người sử dụng có trình độ kỹ thuật tha^'p, thói quen su+? du.ng và tập quán vệ sinh khác nhau . Hiện nay có quá nhiều loại thuốc lưu hành mà người sử dụng khó hiểu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công nghệ sản xuất Thuốc bảo vệ thực vật

  1. Công nghệ sản xuất Thuốc bảo vệ thực vật
  2. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 1 Moân hoïc: COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT THUOÁC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT Phaàn I : KYÕ THUAÄT SAÛN XUAÁT THUOÁC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT CHÖÔNG I : CAÙC NGUYEÂN TAÉC VAØ YEÂU CAÀU CÔ BAÛN I. THUOÁC TRÖØ SAÂU HAÏI , NAÁM BEÄNH: 1. Nguyeân lieäu: Thành phần chính trong thuốc laø hoïat chaát chính trong thuoác taùc ñoäng ñeán saâu haïi naám beänh, vì vaäy mỗi lọai thuoác coù nhöõng ñaëc tính rieâng của nó. Hieän nay coù caùc loaïi thuoác : Thuoác Carbamate ñöôïc khaùm phaù vaøo nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 60 , vaø nhieàu thuoác trong nhoùm naøy toû ra an toaøn vaø hieäu löïc , trong soá ñoù co ùcarbaryl. Thuoác thuoäc nhoùm pyrethroide coù taùc duïng tieâu dieät nhanh caùc loïai coân truøng, an toaøn ñoái vôùi con ngöôøi vaø deã bò phaân huyõ bôûi aùnh saùng maët trôøi…. a. Caùc haäu quaû do thuoác tröø dòch haïi gaây ra : Thuoác tröø saâu coù theå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong quaù trình chế biến, ñoùng goùi, vaän chuyeãn, toàn tröõ vaø söû duïng. Söï oâ nhieãm ñoù khoâng ñöôïc kieåm soaùt seõ gaây taùc haïi cho moâi tröôøng vaø con ngöôøi Thuoác tröø saâu ñöôïc söû duïng nhieàu trong noâng nghieäp, laâm nghieäp vaø sinh hoaït. Vieäc söû duïng roäng raûi thöôøng keøm theo nhieàu haäu quaû xaáu do ngöôøi söû duïng coù trình ñoä kyõ thuaät thấp, thoùi quen sử dụng vaø taäp quaùn veä sinh khaùc nhau . Hieän nay coù quaù nhieàu loaïi thuoác löu haønh maø ngöôøi söû duïng khoù hieåu bieát heát moïi taùc ñoäng xaáu cuûa chuùng gaây ra. Ngoøai ra, caùc haäu quaû thöôøng xaûy ra do thieáu traùch nhieäm, lô ñeãnh hoaëc tai naïn. b. Taùc ñoäng cuûa thuoác tröø saâu ñeán sinh thaùi : Thuoác tröø saâu thöôøng gaây roái loaïn sinh thaùi thoâng qua vieäc tích luyõ hay ñaûo loän vónh vieån hoaëc trong thôøi gian laâu daøi caân baèêng cuûa heä sinh thaùi. Heä sinh thaùi noâng nghieäp laø taùc ñoäng chuû yeáu, trong ñoù caùc vaán ñeà nhö tính khaùng cuûa dòch haïi ñoái vôùi thuoác, söï dieãn bieán cuûa caùc loaøi dòch haïi vaø haäu quaû do thuoác gaây ra ñoái vôùi nhöõng loaøi khoâng phaûi laø ñoái töôïng tieâu dieät laø nhöõng vaán ñeà quan troïng nhaát do vieäc söû duïng thuoác gaây ra: Söï gia taêng tính khaùng : Ñaây laø hieän töôïng maø moät soá caù theå chòu ñöïng ñöôïc noàng ñoä chaát ñoäc maø chaát ñoù coù theå gaây cheát moät soá lôùn caùc caù theå cuøng loaïi. Boä maùy di truyeàn cuûa caùc caù theå naøy truyeàn Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 1
  3. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 2 tính khaùng thuoác laïi cho nhöõng theá heä sau do ñoù laøm gia taêng lieàu löôïng thuoác caàn duøng daãn tôùi maát hieäu quaû kinh teá . Tính khaùng thuoác taêng cuûa coân truøng laøm ngöôøi noâng daân phaûi taêng lieàu löôïng thuoác vaø ruùt ngaén chu kyø phun xòt, hoaëc aâm thaàm tìm nhöõng loaïi thuoác maø nhaø nöôùc ñaõ coù khuyeán caùo haïn cheá hoaëc cấm söû duïng vì quaù ñoäc, hoaëc ngöôøi noâng daân töï baøy ra nhöõng kieåu pha troän laøm taêng tính ñoäc leân raát cao do hieäu öùng coäng höôûng. Ñieàu naøy taát yeáu daãn tôùi söï gia taêng dö löôïng thuoác treân noâng saûn, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi . Dieãn bieán cuûa coân truøng : Trong quaù trình dieãn bieán moät loaïi coân truøng tröôùc ñoù khoâng quan troïng boång döng gaây thieät haïi ñaùng keã cho caây troàng laø do: caùc thieân ñòch cuûa chuùng bò tieâu dieät, coân truøng naøy coù tính khaùng thuoác maïnh hôn coân truøng kia, caùc ñieàu kieän khaùc trôû neân thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa coân truøng . Söï tieâu dieät thieân ñòch : Phaàn lôùn thuoác coù phoå taùc duïng roäng, dieät caû coân truøng coù haïi laãn coân truøng coù ích. Do ñoù yeáu toá caân baèng bò thay ñoåi, vì vaäy khi khaùng thuoác thì dòch haïi raát deã xaûy ra. Maët khaùc ngay caû khi coân truøng khoâng bò cheát do thuoác thì daân soá cuûa chuùng cuõng bò giaûm ñi vì nguoàn thöùc aên cuûa chuùng bò giaûm. Ví dụ: Ảnh hưởng của rotenone lên qúa trình phục hồi thiên địch: a/. Đối với các nhóm thiên địch: Bảng 6: So sánh sự khác nhau về phục hồi thiên địch của rotenone so với Bt, Karate và Trebon Nghiệm thức Ngày sau sau phun thuốc 1 3 7 10 Rot.1,5% (6,4l/ha) 59.0b 66.5b 50.5ab 18.1ab Rot 2,0% (9,6l/ha) 63.4b 74.1bc 49.0ab 18.5ab Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 2
  4. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 3 BT 0.7 l/ha 28.4a 36.0a 37.2a 6.4ab BT 0.1 l/ha 32.7a 40.6a 42.4a 9.6a Karate 0.5 l/ha 84.3d 98.3d 68.0c 44.5c Trebon 0.64 l/ha 77.9c 83.9cd 63.2bc 37.2bc Các loài thiên địch bị ROT1,5EC trừ diệt 18-66% trong 10 ngày sau khi xịt thuốc, cao hơn Bt 1,2-2 lần. Các số liệu trong bảng 6 cũng cho thấy rằng sau 10 ngày xịt thuốc hiệu lực diệt thiên địch của ROT1,5EC chỉ còn 25%, điều đó có nghĩa là tất cả các loại thiên địch đã phục hồi được 75%, chế phẩm Bt cũng có kết qủa tương tự như vậy. TRong lúc đó các loại thuốc hóa học tổng hợp khác như Karate va Trebon sau 10 ngày xịt thuốc hiệu lực diệt thiên địch vẫn còn 52%- 47,8%, điều đó có nghĩa là thiên địch chỉ mới phục chồi dưới 50% bằng một nữa so với ROT,5EC hoặc Bt. Các loại thiên địch trên lúa phục mà chúng tôi khảo sát trong thí nghiệm là: nhện, bọ xít hôi, bọ xít mũ xanh, kiến 3 khoang, ong ký sinh, bọ rùa….. b/. Đối với nhóm nhện thiên địch: Các kết qủa trên càng thấy rõ hơn khi khảo sát khả năng phục hồi trên nhóm nhện thiên địch. Cu thể là hiệu qủa của ROT1,5 EC lên nhện thiên địch thấp hơn bất kỳ một loại thiên địch hay sâu hại lúa nào (54%- 65%). 10 ngày sau khi xịt, hiệu qủa của ROT1,5EC trên nhên thiên địch giảm xuống còn 12,9-13,5% so với sau một ngày xịt là 32,6-38,0%. Vào thời điểm đó, hiệu lực của Bt xuống còn 12,1-16,6% so với ngày đầu tiên là 18,5-18,7%, điều đó có nghĩa là hiệu lực tác dụng của nó vẫn còn 65,5-88,7%. Như vậy khả năng phục hồi thiên địch của RÓT1,5EC gấp 2 -3 lần so với Bt. Đối với các thuốc hoá học , đế ngày thứ 10 sau khi xịt, nhện thiên địch vẫ còn bị trừ diệt từ 18,5 đến 24,6% gấp 1,5-2 lần so với RÓT,5EC. Bảng 6: Ảnh hưởng của rotenone lên phục hồi nhện thiên địch trên lúa- ĐVT: Tỉ lệ % nhện thiên địch chết (%) Ngjiệm thức Ngày sau xịt thuốc 1 3 7 10 ROTND 1,5% (6,4l/ha) 32.6b 34.8ab 16.5a 12.9a ROTND 2,0% (9,6l/ha) 38.0b 49.6b 14.6a 13.5a Bt 0.7 l/ha 18.5a 24.1a 28.9b 12.1a Bt 0.1 l/ha 18.7a 25.3a 30.3b 16.6ab Karate 0.5 l/ha 90.6c 94.4d 36.0c 24.6b Trebon 0.64 l/ha 86.8c 77.1c 25.3c 18.5ab B i? u đ ? : ? n h h ư ? n g c ? a c h ? p h ? m R O T N D lê n p h ? h ? i n h ? n t h i ê n đ ?c h . ROTND 100 1 ,5 % (6 ,4 l/h a ) 90 ROTND 80 2 ,0 % (6 ,4 l/h a ) 70 t? l? nh? ch?t (%) T re b o n 0 . 60 l/h a 50 B t 0 .7 l/h a 40 Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 3 30 B t 0 .1 l/h a 20 10 K a r a te 0 .5 0 l/h a 1 ,3 ,7 v à 1 0 n g à y s a u k h i x ? th u ? c
  5. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 4 b. Söï oâ nhieãm moâi tröôøng: Söï oâ nhieãm moâi tröôøng do thuoác thöôøng do tính toàn löu quaù lôùn cuûa thuoác. Tính toàn löu coù lôïi trong moät soá tröôøng hôïp nhöng laïi baát lôïi cho moâi tröôøng. Thuoác duøng trong noâng nghieäp khoâng phaûi chæ giôùi haïn trong vuøng xöû lyù, thuoác coù theå bò boác hôi ñöa vaøo khí quyeån hoaëc bò gioù ñöa ñi xa. Thuoác coù theå bò laéng ñoïng taïi caùc nôi coù nöôùc do möa röûa troâi xuoáng, thuoác coù theå hieän dieän trong ñaát, nöôùc, khoâng khí, suùc vaät, con ngöôøi vaø nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc nhau. 2. Phuï gia : Taïo moâi tröôøng beàn khi chöa söû duïng. Taêng hoaït tính cuûa thuoác tröø saâu. Taêng khaû naêng haáp thu laø khaû naêng huùt caùc phaân töû cuûa chaát khaùc, cuûa caây vaø cuûa thuoác tröø saâu nhôø ñoù maø giöõ chuùng laïi. Nhôø coù tính chaát ñoù maø caây giöõ ñöôïc thuoác töø ñoù haïn cheá söï röûa troâi. Giaûm giaù thaønh, nhöng vaãn ñaûm baûo ñuû noàng ñoä toái thieåu ñeå tröø saâu haïi naám beänh. II Thuoác tröø coû : 1. Ñònh nghiaõ coû : - Coû laø moät loaïi caây moïc khoâng ñuùng choã mong muoán. - Coû laø moät loaïi caây moïc leân khoâng do gieo troàng laïi gaây thieät haïi nhieàu hôn sinh lôïi. - Coû laø moät loaïi caây hoaëc moät boä phaän caây taùc haïi ñeán nhöõng muïc tieâu cuûa con ngöôøi . - Coû laø moät loaïi caây maø giaù trò cuûa noù chöa khaùm phaù heát. 2. Phaân loaïi thuoác dieät coû : Coù nhieàu caùch phaân loaïi thuoác dieät coû nhö sau : -- Phaân loaïi theo thôøi gian söû duïng : • Ñoái vôùi coû: tröôùc naåy maàm hoaëc sau naåy maàm . • Ñoái vôùi caây troàng : tröôùc khi troàng vaø sau khi troàng . -- Phaân loaïi theo söï choïn loïc hoaëc khoâng choïn loïc: Phaân loaïi naøy coù tính töông ñoái tuøy theo lieàu löôïng söû duïng vaø traïng thaùi sinh tröôûng cuûa caây troàng . -- Phaân loaïi döïa theo taùc duïng treân laù hoaëc treân ñaát : • Moät soá thuoác dieät coû chæ naèm trong moät nhoùm . • Moät soá thuoác khaùc laïi naèm trong caû hai nhoùm . -- Phaân loïai theo tieáp xuùc hoaëc löu daãn -- Phaân loaïi döïa theo caùch taùc duïng : Thuoác taùc ñoäng vaøo nhöõng quaù trình sinh lyù cuûa caây, moät soá ñaõ xaùc ñònh, moät soá coøn chöa bieát roõ . -- Phaân loaïi theo nhoùm hoùa hoïc: Nhoùm triazxics Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 4
  6. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 5 Nhoùm caùc chaát theá cuûa ureâ . Nhoùm caùc hôïp chaát cuûa phenoxy Nhoùm dinitroanilin Nhoùm carbanate Nhoùm dinitrophenol Nhoùm bipyridylium -- phaân loaïi theo caùch söû duïng: Tieáp xuùc Phun treân laù Chuyeãn vò Choïn loïc Thuoác dieät coû Phun vaøo ñaát Chuyeãn vaøo caây Khoâng di chuyeãn Tieâp xuùc Phun treân laù Chuyeãn vò Khoâng di chuyeãn Xoâng hôi Phun vaøo ñaát Löu baõ. 3/ Nhöõng ñaëc ñieåm veà söï choïn loïc thuoác dieät coû : Tính choïn loïc xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm laø thuoác dieät coû phaù vôû caùc chöùc naêng quan troïng cuûa coû nhöng khoâng gaây haïi cho caây troàng. Söï choïn loïc coù tính chaát töông ñoái, thöôøng phaûi chæ roû ñieàu kieän vaø lieàu löôïng duøng. Ñeå coù theå taùc ñoäng ñeán coû, thuoác caàn phaûi : • Tieáp xuùc vôùi coû . • Thaám saâu vaøo caùc boä phaän coû . • Di chuyeãn ñeán vò trí taùc ñoäng beân trong caây . • Gaây ñoäc ñeán caùc boä phaän cuûa coû. 4/ Caùc daïng cheá phaåm thuoác dieät coû : Baøo cheá caùc cheá phaåm laø caùch chuaån bò ñeå ñöa thuoác vaøo söû duïng. Moät loaïi thuoác dieät coû ôû daïng kyõ thuaät laø hoaù chaát tinh khieát ôû daïng loûng hoaëc raén, hoøa tan hoaëc khoâng hoøa tan trong nöôùc hoaëc trong caùc dung moâi khaùc nhau. Bôûi vì caàn phaûi phun traûi ñeàu moät soá ít thuoác dieät coû treân moät dieän tích lôùn, caàn phaûi duøng ñeán moät soá phöông phaùp phun khaùc nhau vaø phaàn lôùn caàn duøng ñeán nöôùc. Vì vaäy ña soá thuoác dieät coû ñöôïc cheá hoaù ñeå coù theå hoøa tan trong nöôùc . Thöôøng coù ít daïng cheá phaåm söû duïng ôû daïng khoâ, neáu coù chuùng phaûi ñöôïc troän vôùi moät chaát trô chaüng haïn nhö ñaát seùt xay mòn. Khi quyeát ñònh cheá hoùa saûn phaåm caàn quan taâm caùc vaán ñeà sau: a / Caùc cheá phaåm daïng dòch ñaäm ñaëc tan ñöôïc trong nöôùc: + Chaát hoaït ñoäng coù theå ñöôïc hoøa tan deå daøng vaøo nöôùc ñeå taïo ra moät dung dòch thaät. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 5
  7. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 6 + Nhaø baøo cheá coù theå hoøa tan thuoác vaøo nöôùc ñeå taïo moät dòch ñaëc goác ñeå sau ñoù ngöôøi noâng daân hoøa tan theâm ra . + Thuoác cuõng coù theå baùn ra döôùi daïng boät khoâ hoøa tan ñöôïc trong nöôùc. + Coù theå troän theâm caùc chaát phuï gia vaøo ñeå taêng cöôøng hieäu löïc cuûa thuoác. ++ Caùc chaát thaám öôùt ñeå caûi thieän tính löu giöõ vaø xaâm nhaäp cuûa thuoác. ++ Caùc chaát gaây phaân taùn ñeå ngaên ngöøa söï keát tuûa cuûa thuoác ôû nöôùc cöùng. + Caùc ñaëc ñieåm quan troïng cuûa nhöõng cheá phaåm ôû daïng dòch ñaäm ñaëc: ++ Töông ñoái reû tieàn . ++ Khoâng caàn phaûi laéc bình phun nhieàu laàn . ++ ít nguy hieåm cho ngöôøi duøng vì thuoác röûa troâi khoûi da nhanh choùng . ++ Coù theå söû duïng ñöôïc vôùi nöôùc cöùng . + Hoaït chaát coù theå khoâng thaám ñöôïc deã daøng vaøo caây. Ñaây laø moät ñaëc ñieåm toát veà maët tính löïa choïn nhung khoâng toát veà maët tieâu dieät coû daïi . b/ Caùc loaïi thuoác ñaët coù theå gaây huyeàn phuø: + Hoaït chaát khoâng tan ñöôïc trong nöôùc, tuy nhieân tan ñöôïc trong moät soá dung moâi höõu cô khoâng phaân cöïc, nhaø baøo cheá hoøa tan thuoác dieät coû trong dung moâi höõu cô vaø theâm vaøo ñoù caùc chaát gaây huyeàn phuø. + Caùc tính chaát cuûa nhöõng cheá phaåm ñaäm ñaëc gaây huyeàn phuø laø: ++ Giaù töông ñoái cao vì dung moâi ñaét tieàn . ++ Khaù nguy hieåm cho ngöôøi söû duïng vì caùc chaát daàu khoù taåy röûa moät khi ñaõ dính vaøo da . ++ Thaám xuyeân qua lôùp saùp cuûa laù hieäu quaû hôn caùc daïng cheá phaåm khaùc. ++ Khoù bò röûa troâi khoûi taøn laù do möa hay do nöôùc daãn thuyû. ++ Thuoác khoù bò daån xuoáng saâu trong ñaát vì tính hoøa tan trong nöôùc keùm . c / Caùc loaïi boät thaám öôùt : Ñoâi khi coù nhöõng loaïi thuoác dieät coû khoâng hoøa tan ñöôïc trong nöôùc laãn trong dung moâi höõu cô nhöng coù theå troän vaøo nöôùc roài phun ñeàu . Thuoác phaûi ñöôïc nghieàn raát nhoû vaø cheá hoùa sao cho noù taïo thaønh moät theå huyeàn phuø trong moâi tröôøng nöôùc . Thuoác loïai naøy thöôøng ñöôïc troän laãn vaøo moät chaát trô nhö laø ñaát seùt . Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 6
  8. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 7 Ví duï : Moät loaïi boät thaém nöôùc 50% thöôùng chöùa 46% ñaát seùt, 2% chaát gaây thaám öôùt, 2% chaát taïo söï phaân taùn vaø 50% thuoác dieät coû daïng kyõ thuaät. - Chaát gaây thaém öôùt seõ laøm öôùt chaát boät ñeå cho noù coù theå hoøa tan chöù khoâng theå noåi leân treân maët nöôùc . - Chaát gaây phaân taùn seõ giuùp phaùt taùn caùc haït ñeàu khaép trong nöôùc . Caùc tính chaát cuûa nhöõng cheá phaåm daïng boät thaém öôùt: - Giaù töông ñoái reõ vì chuùng chöùa ít hoaït chaát hôn vaø duïng cuï chöùa ñöïng reõ hôn daïng loûng . - Trong khi phun caàn phaûi laéc boàn chöùa ñeå duy trì thuoác ôû daïng dung dòch . - Thöôøng ñoøi hoûi phaûi coù möa , nuôùc töôùi hoaëc duøng maùy moùc ñeå ñöa thuoác vaøo ñaát . d / Caùc cheá phaåm daïng nhaõo : Moät cheá phaåm daïng nhaõo laø moät dòch ñaëc goàm moät loaïi thuoác dieät coû ôû theå raén toàn taïi ôû daïng huyeàn phuø trong moät chaát loûng , laø moät daïng töïa nhö buøn loûng ñöôïc cheá taïo saün ñeå ñöa vaøo bình phun . Caùc ñaëc ñieåm cuûa cheá phaåm daïng nhaõo cuõng gioáng nhö daïng boät thaém öôùt , noù coù öu ñieåm khaùc laø khoâng gaây ra buïi vaø coù theå ñong ñöôïc thay gì caân. e / Caùc cheá phaåm daïng khueách taùn : Laø daïng boät thaém nöôùc ñöôïc cheá taïo thaønh daïng haït nhoû . Khi boû vaøo nöôùc haït vôû ra vaø phaân taùn trong nöôùc nhö tröôøng hôïp boät thaém nöôùc . Cheá phaåm daïng haït khueách taùn coù öu ñieåm nhö laø cheá phaåm daïng nhaõo : Ít gaây buïi deã ñong vaø ño . Tyõ leä hoaït chaát cao ( 80 – 90% ) so vôùi daïng khoâ bình thöôøng f / Caùc cheá phaåm söû duïng khoâ : Thöôøng ôû daïng haït : - Ñöôïc cheá taïo baèng caùch taåm thuoác kyõ thuaät vaøo caùc haït coù tính trô nhö ñaát seùt hoaëc caùt . - Caùc cheá phaåm daïng haït thöôøng chöùa 2-20% hoaït chaát bôûi vì chaát pha troän laø ñaát seùt chöù khoâng phaûi laø nöôùc - Nhöõng tính chaát cuûa cheá phaåm daïng haït laø : + Coù theå söû duïng vôùi caùc duïng cuï reû tieàn so vôùi daïng phun . + Ngaám vaøo taùn caây vaø thaám saâu vaøo ñaát deã daøng . + Coù theå nhaû thuoác ra töø töø theo thôøi gian . + Ít coù hieåm hoïa bay laïc . - Coù theå phaân boá khoâng ñeàu vì haït bò laên hoaëc bò gioù Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 7
  9. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 8 thoåi taäp trung vaøo caùc choã thaáp . g / Caùc daïng haït , vieân deïp vaø dieân caàu : Caùc thuoác dieät coû coù tính hoøa tan vaø khoâng hoøa tan ñeàu coù theå cheá taïo thaønh caùc daïng vieânkích côõ lôùn ñeå duøng vaøo caùc muïc ñích ñaëc bieät nhö laø xöû lyù trong chaäu . III CAÙC LOAÏI CHAÁT PHUÏ GIA CHO THUOÁC: Phuï gia laø chaát ñöôïc theâm vaøo cheá phaåm ñeå giuùp cho söï hoaït ñoäng cuûa thuoác thích hôïp hôn . Phuï gia ñöôïc theâm vaøo nhaèm caùc muïc tieâu sau: + Gia taêng tính thaám öôùt . + Laøm giaûm boác hôi . + Gia taêng söï xaâm nhaäp cuûa thuoác . + Gia taêng tính chuyeãn vò . + Chòu ñöïng ñöôïc thôøi tieát . + Phoùng thích thuoác chaäm . + Ñieàu chænh pH . + Giuùp thuoác coù tính töông thích . + Ít bò bay hôi. + ÖÙc cheá muøi hoâi . Sau ñaây laø moät soá phuï gia : 1. Chaát traûi: Chaát traûi laø chaát hoaït ñoäng beà maët. Caùc phaân töû coù hai cöïc, moät cöïc coù aùi löïc vôùi nöôùc vaø moät cöïc kî nöôùc. Phaàn kî nöôùc laø moät chuoåi hydrocacbon daøi hoaëc voøng benzen, phaàn naày ít coù tính hoøa tan trong nöôùc nhöng coù tính hoøa tan trong daàu. Phaàn öa nöôùc coù aùi löïc cao ñoái vôùi nöôùc. Coù ba nhoùm chaát traûi chính, caên cöù vaøo caáu truùc hoùa hoïc cuûa phaàn öa nöôùc : • Nhoùm mang tính ñieän aâm: Nhoùm naøy ion hoùa trong moâi tröôøng nöôùc ñeå taïo ra caùc chaát tích ñieän aâm, coù theå taùc duïng vôùi caùc taïp chaát, keå caû khoaùng chaát coù trong nöôùc cöùng, nhoùm naøy thöôøng duøng ôû daïng dung dòch phun. • Nhoùm mang tính ñieän döông: Nhoùm naøy ion hoùa trong nöôùc ñeå taïo ra caùc chaát tích ñieän döông, coù theå taùc duïng vôùi caùc taïp chaát, nhoùm naøy cuõng ñöôïc duøng ôû dung dòch phun. • Nhoùm khoâng mang tính ñieän tích: Laø nhoùm chaát traûi ñöôïc duøng nhieàu nhaát trong noâng nghieäp, deã söû duïng, khoâng bò aûnh höôûng bôûi nöôùc cöùng. Caùc loaïi chaát traûi coù theå ñöôïc söû duïng theo nhieàu caùch: - Chaát thaám öôùt. - Chaát phaân taùn. - Chaát gaây huyeàn phuø. - Chaát taïo boït. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 8
  10. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 9 - Chaát taåy. 2 ./ Chaát thaém öôùt : Chaát thaám öôùt laø nhöõng chaát ñöôïc theâm vaøo thuoác ñeå gia taêng tính traûi roäng cuûa caùc haït thuoác. Taùc ñoäng toaøn dieän cuûa moät chaát thaám öôùt vaãn chöa ñöôïc bieát roõ. Khi noàng ñoä cuûa chaát thaám öôùt nhoû hôn 0,1% thì löïc caêng beà maët giaûm toái ña. Ñieàu naøy coù nghiaõ laø gia taêng theâm noàng ñoä cuûa chaát traûi seõ khoâng laøm cho gioït thuoác traûi roäng ra theâm .Tuy nhieân ngöôøi ta cuõng bieát raèng khaû naêng haáp thu vaø hieäu quaû cuûa nhieàu loaïi thuoác tieáp tuïc gia taêng khi noàng ñoä chaát thaám öôùt taêng quaù 1%. Nhö vaäy nhöõng chaát thaám öôùt coøn gia taêng khaû naêng haáp thu thuoác ngoaøi vieäc laøm giaûm söùc caêng beà maët cuûa thuoác. 3 / Caùc loaïi daàu : Daàu laø chaát phuï gia nhöng khoâng phaûi laø chaát traûi. Daàu coù theå chia laøm ba nhoùm : * Nhoùm daàu caën gaây ñoäc cho caây: - laø caùc loaïi daàu naëng coù ñoä chöa baûo hoøa cao (chöùa nhieàu noái ñoâi). - Thöôøng ñöôïc theâm vaøo thuoác coù taùc duïng cöïc maïnh. * Nhoùm gaây ñoäc cho caây : Laø caùc loaïi daàu khoâng haún laøchaát traûi vì chuùng coù theå phun tröïc tieáp maø khoâng caàn phaûi troän vôùi nöôùc . * Nhoùm khoâng ñoäc cho caây: (ñoâi khi goïi laø daàu baép hay daàu phun ): - Laø caùc daàu nheï gaàn baûo hoøa. - Laø chaát khoâng gaây doäc cho caây nhöng thöôøng ñöôïc theâm vaøo ñeå thuoác thaám saâu vaøo caây . Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 9
  11. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 10 Chöông II SAÛN XUAÁT THUOÁC NÖÔÙC I Nguyeân vaät lieäu : 1 / Nguyeân lieäu: Daïng loûng Daïng raén 2 / Phuï gia: Chaát taêng tính ñoäc. Chaát taïo heä nhuõ töông Chaát taïo pH . . . v . . v. . . II Qui trình coâng ngheä : Ø UÛ XÖÛ NGUYEÂN ÑÒNH PHOÁI VOÂ LYÙ LÖÔÏNG LIEÄU CHAI VAÄT LIEÄU DAÙN VOÂ NHAÄP ÑOÙNG KHAÈN THUØNG NHAÕN KHO 1 / Nguyeân vaät lieäu : Nguyeân vaät lieäu laø thaønh phaàn chuû yeáu cuûa saûn phaåm. 2 / Xöû lyù : Taát caû nguyeân vaät lieäu tröôùc khi ñöa vaøo saûn xuaát caàn phaûi xöû lyù sô boä cho phuø hôïp vôùi qui trình coâng ngheä, nguyeân vaät lieäu xöû lyù ñuùnh yeâu caàu kyõ thuaät thì quaù trình saûn xuaát môùi ñöôïc lieân tuïc vaø ñaït hieäu quaû cao. 3 / Ñònh löôïng : Vieäc ñònh löôïng coù theå thöïc hieän theo khoái löôïng hoaëc theo theå tích , ñònh löôïng coù nghiaõ laø thöïc hieän theo ñôn pha cheá nhaát ñònh . Vôùi baát kyø moät saûn phaåm naøo cuõng caàn phaûi ñònh löôïng coù nghiaõ laø coù moät ñôn pha cheá nhaát ñònh cho baát kyø moät saûn phaåm . 4 / Phoái lieäu : ÔÛ giai ñoaïn naøy taát caû nguyeân lieäu vaø chaát phuï gia ñöôïc phaân taùn vaøo nhau ñeå taïo thaønh moät heä ñoàng nhaát phuø hôïp vôùi ngöôøi tieâu duøng, coù phoái lieäu toát thì thôøi gian chôø söû duïng ñöôïc laâu, coù phoái lieäu toát thì ngöôøi tieâu duøng deã chaáp nhaän hôn. Vieäc phoái Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 10
  12. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 11 lieäu phaûi tuaân theo moät qui luaät nhaát ñònh, coù nghiaõ laø phaûi phaân bieät chaát deã tan, khoù tan, chaát raén, chaát khoù bay hôi, chaát deã bay vaø khoái löôïng moãi meõ phoái lieäu. Vieäc phoái lieäu coøn phuï thuoäc vaøo thieát bò phoái lieäu, thieát bò phoái lieäu toát thì thôøi gian phoái lieäu ngaén, thôøi gian coâng nhaân ñöùng maùy ngaén, ñoä an toaøn cao. 5 / UÛ: Sau khi phoái lieäu thì caàn phaûi uû ñeå caùc chaát phaûi phaân taùn thaät ñeàu trong hoãn hôïp hay noùi caùc khaùc laø ñeå cho nguyeân lieäu hoaøn toaøn trôû thaønh thaønh phaàn chính cuûa saûn phaåm. Ñaây laø thôøi gian caàn thieát mang tình chaát quyeát ñònh ñeå hoaøn thaønh moät ñôn vò saûn phaåm. Coù thöïc hieän uû ñuùng theo yeâu caàu cuûa quy trình kyõ thuaät thì xaùc suaát thöù phaåm seõ raát thaáp vaø ngöôïc laïi. 6/ Ñoùng goùi (Voâ chai/voâ boïc): Vieäc ñoùng goùi voâ chai ngoaøi yù nghiaõ phuïc vuï cho ngöôøi tieâu duøng noù coøn laø khaâu quan troïng ñoái vôùi nhaø saûn xuaát, neáu ñoùng bao bì toát thí seõ baoû trì toát chaát löôïng saûn phaåm, laøm taêng giaù trò vaø ñoä an toøan trong quùa trình baûo quaûn vaän chuyeån. Ñaëc bieät trong khaâu naøy, khi ñöa thaønh phaåm loûng vaøo chai hoaëc thaønh phaåm boät hay haït vaøo goùi boïc coù theå seõ xaõy ra tröôøng hôïp thaønh phaåm rôi rôùt ñoå thaùo ra ngoaøi nhaát laø ñoái vôùi daây chuyeàn baùn töï ñoäng hoaëc thuû coâng, luùc ñoù thuoác seõtröïc tieáp aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng saûn xuaát vaø xung quanh. 7 / Ñoùng khaèn : Ñaây laø giai ñoaïn taïo ñoä an toaøn ñeå ngöôøi tieâu duøng tinh töôûng vaøo saûn phaåm chính hieäu ñoàng thôøi traùnh vieäc laøm haøng nhaùi, töø ñoù taïo ñoä uy tín cho nhaõn hieäu. 8 / Daùn nhaõn : Thoâng qua nhaõn hieäu ngöôøi tieâu duøng môùi bieát nguoàn goác saûn xuaát, coâng thöùc vaø caùch thöùc söû duïng, thôøi haïn söû duïng. 9 / Ñoùng thuøng vaø nhaäp kho : Ñaây laø khaâu cuoái cuøng cuûa qui trình coâng ngheä ñeå taïo söï thu huùt, vaän chuyeãn ñeán tay ngöôøi tieâu duøng, vaø taïo ñieàu kieän tieâu thuï deã daøng. III Caùc yeâu caàu cô baûn : 1 / Nguyeân vaät lieäu : --Veà maët kinh teá: reû tieàn, deã tìm, deã mua, deã phaân huyõ, khoâng hoaëc ít löu toàn vaø tích luõy laâu trong moâi tröôøng. -- Veà maët kyõ thuaät: Deã gia coâng cheá bieán, an toaøn cao cho ngöôøi saûn xuaát ít hoaëc khoâng bay hôùi hoaëc phaùt taùn ra trong moâi tröôøng trong ñieài kieän bình thöôøng. 2 / Thaønh phaåm : Phaûi laø moät heä ñoàng nhaát. Khoâng coù muøi cuûa hoaït chaát thoaùt ra trong ñieàu kieän nhieät ñoä bình thöôøng, neáu saûn phaåm ôû daïng phun caàn coù muøi thì neân taïo muøi deã chòu . Thôøi gian söû duïng an toaøn . Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 11
  13. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 12 Neân coù nhöõng ñôn vò saûn phaåm ñeå söû duïng moät laàn. CHÖÔNG II :SAÛN XUAÁT THUOÁC BOÄT I. Nguyeân vaät lieäu : 1 / Nguyeân lieäu : Daïng raén Daïng loûng 2 / Phuï gia : Taïo beà maët rieâng cho saûn phaåm . Neàu nguyeân lieäu ôû daïng raén thì phuï gia ñoùng vai troø phaân taùn hoaït chaát ñeå ñaït haøm löôïng nhaát ñònh . Neáu saûn phaåm ôû daïng boät thaém nöôùc thì phuï gia ñoùng vai troø taêng khaû naêng thaém nöôùc . Phuï gia coøn coù khaû naêng taêng tính baùm dính cuûa hoaït chaát ñeå traùnh hieän töïông röûa troâi cuûa nöôùc hay nöôùc möa. Ngoaøi ra coøn laøm baû ñoäc ñeå gaây ñoäc . II Qui trình coâng ngheä : Ø NGUYEÂN XÖÛ ÑÒNH VOÂ PHOÁI VAÄT LIEÄU LYÙ LÖÔÏNG BAO BÌ LIEÄU DAÙN VOÂ KHO ÑOÙNG KHAÈN THUØNG NHAÕN 1 / Nguyeân vaät lieäu : Nguyeân vaät lieäu caàn phaûi taäp trung ñaày ñuû chuaån bò cho saûn xuaát . Ñoái vôùi nguyeân lieäu loûng thì caàn coù chaát phuï gia haáp phuï ñeå saûn xuaát thuoác boät . 2 / Ñònh löôïng : Ñaây laø giai ñoaïn thöïc hieän moät ñôn pha cheá , coù tieán haønh ñònh löôïng thì môùi xaùc ñònh ñöôïc möùc ñoä hao phí vaø tính ñöôïc giaù thaønh . Vieäc ñònh löôïng cuõng coù theå thöïc hieän theo theå tích hay ñònh löông theo khoái löôïng. 3 / Phoái lieäu : Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 12
  14. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 13 Khi thöïc hieän phoái lieäu coù theå thöïc hieän treân nhieàu thieát bò khaùc nhau . Vieäc thöïc hieän phoái lieäu phuïc vuï muïc tieâu cuoái cuøng laø coù moät ñoä mòn cao . 4 / Voâ bao bì : Ñaây laø giai ñoaïn taïo myõ quan vaø taïo ñieàu kieän löu tröõ , vaän chuyeãn , baûo quaûn ñöôïc toát hôn . Bao bì caàn chuaån bò tröùôc vaø treân bao bì caàn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin caàn thieát cho ngöôøi tieâu duøng . 5 / Ñoùng khaèn vaø daùn nhaõn: Ñoái vôùi saûn phaåm ñöôïc vaøo chai , loï thì caàn phaûi taïo ñoä an toaøn cuûa saûn phaåm , coøn ñoái vôùi saûn phaåm vaøo bao , (bòt ) , caàn coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng bieät ñeå traùnh giaû maïo . 6 / Voâ thuøng nhaäp kho : Vieäc tính toaùn cho saûn phaåm voâ thuøng laø tính ñeán khaû naêng tieâu thuï cho moät ñôn vò khoái löôïng vaø vaän chuyeãn . III Caùc yeâu caàu cô baûn : 1 / Nguyeân vaät lieäu : Nguyeân vaät lieäu caàn phaûi phuø hôïp cho vieäc cheá taïo saûn phaåm daïng boät. Ngoaøi hoaït chaát caùc chaát phuï gia trong saûn phaåm daïng boät cuõng phaûi ñaùp öùng yeâu caàu phaân huyõ vaø khoâng taïo hieäu öùng khaùc nhö laøm chay ñaát . 2 / Thaønh phaåm : Saûn phaåm daïng boät caàn phaûi coù ñoä aåm thaáp , ñoä mòn cao . Saûn phaåm caàn neân khoâng coù muøi , ñoái vôùi saûn phaåm khoâng duøng phöông phaùp xoâng hôi . Neáu cheá taïo daïng boät thaém nöôùc thì huùt nöôùc maïnh vaø khoâng voùn cuïc . Chöông IV SAÛN XUAÁT THUOÁC DAÏNG HAÏT I Nguyeân vaät lieäu : 1 / Nguyeân lieäu : Hoaït chaát chính coù theå ôû daïng raén hoaëc loûng , neáu ôû daïng raén caàn phaûi taïo ñoä mòn cao vaø coù khaû naêng hoøa tan toát trong dung moâi . 2 / Phuï gia : Tuøy thuoäc vaøo hoaït chaát maø phuï gia phaûi thích hôïp cho vieäc cheá taïo saûn phaåm ôû daïng haït . Ngoaøi ra ñeå taêng dieän tích rieâng thì haït caàn coù dieän tích beà maët lôùn , coù nghiaõ laø khaû naêng maø thuoác bay hôi hay möùc ñoä taùc duïng laø lôùn nhaát . II Qui trinh coâng ngheä : Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 13
  15. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 14 Ø NGUYEÂN XÖÛ ÑÒNH VOÂ PHOÁI VAÄT LIEÄU LYÙ LÖÔÏNG BAO BÌ LIEÄU DAÙN VOÂ KHO ÑOÙNG KHAÈN THUØNG NHAÕN PHOÁI LIEÄU : Coâng vieäc phoái lieäu phaûi baûo ñaûm hoaït chaát chính baùm leân beà maët haït ñöôïc toát vaø ñeàu , ta coù theå duøng maøu saéc ñeå hoå trôï cho nhaän daïng saûn phaåm , ñoàng thôøi taïo myõ quan . III Caùc yeâu caàu cô baûn : 1 / Nguyeân vaät lieäu : Haït thuoác phaûi coù maøu ñoàng nhaát . Ñoä aåm cuûa haït phaûi ñoàng ñeàu vaø thaáp . Kích thöôùc haït phaûi ñoàng nhaát . Hoaït chaát vaø haït phaûi baøm dính vaøo nhau . 2 / Thaønh phaåm : Saûn phaåm coù ñoä aåm thaáp . Khaû naêng löu daãn hoaëc xoâng hôi vaãn ñöôïc baûo ñaûm . Maøu saéc cuûa saûn phaåm phaûi ñoàng nhaát . Saûn phaåm khi söû duïng khoâng baùm dính vaøo duïng cuï hoaëc phöông tieän phuïc vuï cho raéc haït . chu kyø baùn huõy T = 2 M löôïng thuoác coøn laïi sau thôøi gian baùn huõy laø : m = ----------- (a/T) 2 M laø löôïng thuoác söû duïng; a: soá ngaøy caàn khaûo saùt ; T: chu kyø baùn huõy CHÖÔNG V: THUOÁC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT COÙ NGUOÀN GOÁC SINH HOÏC I. Ñaïi cöông veà thuoác BVTV sinh hoïc. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 14
  16. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 15 1. Theá heä ñaàu tieân cuûa thuoác tröø saâu thaûo moäc. 2. Theá heä thöù hai 3. Thuoác tröø saâu sinh hoïc hieän nay. II. Thuoác tröø saâu töø thöïc vaät baäc cao. 1. Caùc phöông phaùp chieát xuaát vaø tunh saïch. 2. Moái lieân quan veà caáu truùc giöõa thuoác BVTV coù nguoàn goác thieâ nhieân vaø toång hôïp nhaân taïo. III. Moät soá quy trình saûn xuaát: Rotenone töø reã D. Ellitica Benth, Azadiractin töø haït caây Azadiractica indica A. juss… 1. Rotenone 2. Azadiractin IV. Hieäu quûa vaø tính uö vieät cuûa thuoác baûo veä thöïc vaät thaûo moäc. Phaàn II : CAÙC PHÖÔNG PHAÙP SÖÛ DUÏNG THUOÁC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT Ñaïi cöông veà hoùa hoïc baûo veä thöïc vaät Chöông I: I Khaùi nieäm : 1 / Hoùa hoïc baûo veä thöïc vaät: -- Nhöõng sinh vaät nhö: coân truøng, naám, vi khuaån coû daïi … gaây taùc haïi ñeán caây troàng vaø noâng saûn. -- Caùc hôïp chaát hoùa học, sinh học (thaûo moäc, vi sinh…) dieät ñöôïc saâu beänh. -- Söï phaùt trieån cuûa noâng saûn vaø tính khaùng thuoác cuûa coân truøng naám beänh -- Söï caàn thieát cuûa baûo veä thöïc vaät vaø hoùa hoïc baûo veä thöïc vaät ra ñôøi --Ngoøai thaønh phaàn chính coøn coù thaønh phaàn phuï giuùp cho vieäc naâng cao hieäu löïc cuûa chaát ñoäc duøng laøm thuoác baûo veä thöïc vaät. 2 / Chaát ñoäc: -- Laø nhöõng chaát khi xaâm nhaäp vaøo cô theå sinh vaät moät löôïng nhoû cuõng coù theå gaây ñoäc. -- Laø moät khaùi nieäm töông ñoái caû veà ñònh tính laãn ñònh löôïng. 3 / Tính ñoäc: Laø khaû naêng/tính chaát gaây ñoäc cho sinh vaät. 4 / Ñoä ñoäc: Laø hieäu löïc ñoäc gaây bôûi moät löôïng nhaát ñònh cuûa chaát ñoäc. Ñoä ñoäc cuûa chaát ñoäc ñöôïc bieåu thò baèng lieàu gaây cheát vieát taéc LD hoaëc DL . Giaù trò LD caøng nhoû thì ñoä ñoäc cuûa thuoác caøng cao Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 15
  17. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 16 Döïa vaøo giaù trò LD ngöôøi ta chia ra 4 nhoùm : +Nhoùm IA : nhoùm thuoác cöïc ñoäc thuoác coù giaù trò L D 50 < 5 mg/kg theå troïng.Neáu uoáng nhaèm vaøi gioït hoaëc moät löôïng nhoû cuõng coù theâ gaây ra cheát. + Nhoùm IB : nhoùm thuoác raát ñoäc c gia trò L D 50 töø 5 ñeán 50mg/kg thuoác naøy coù theå laøm cheát ngöôøi. + Nhoùm II : nhoùm thuoác ñoäc trung bình co giaù trò L D 50 = 50 --:--500mg/k g + Nhoùm III : nhoùm thuoác töông ñoái ñoäc coù giaù trò L D 50 = 500 --:-- 2000 mg/k g coù theå gaây cheát ngöôøi khi uoáng 30 --:--450 ml + Nhoùm IV : Nhoùm thuoác ñoäc nheï coù L D 50 > 3000 mg/k g II Taùc ñoäng cuûa chaát ñoäc : 1 / Taùc ñoäng cuûa chaát ñoäc ñeán saâu haïi naám beänh : + Thuoác baûo veä thöïc vaät khi xaâm nhaäp vaøo cô theå saâu haïi naám beänh, thì chaát ñoäc coù theå gaây ra taùc ñoäng cuïc boä hay toaøn boä cô theå: _ Chaát ñoäc aûnh höôûng chuû yeáu ñeán moät heä thoáng naøo ñoù thì taùc ñoäng ñoù goïi laø taùc ñoäng cuïc boä . _ Khi noàng ñoä thuoác cao, chaát ñoäc aûnh höôûng ñeán heä thaàn kinh, taát caû caùc teá baøo , caùc boä phaän vaø caùc chöùc naêng cuûa caùc cô quan , thì taùc ñoäng naøy laø taùc ñoäng toaøn boä . _ Thuoác hoùa hoïc coøn coù theå gaây ra taùc ñoäng sinh lí khoâng laøm cheát maø chæ phaù hoaïi nhöõng chöùc naêng sinh lyù khieán cho caùc cô quan naøy khoâng phaùt trieån bình thöôøng vaø di truyeàn cho theá heä sau bò thoùai hoùa thì loïai taùc ñoäng naøy goïi laø taùc ñoäng di truyeàn . _ Neáu söû duïng thuoác coù lieàu löôïng thaáp thì khoâng gaây töû vong cho saâu haïi maø laøm cho chuùng thích nghi vaø quen daàn vôùi thuoác, loaïi taùc ñoäng naøy ñöôïc goïi laø taùc ñoäng mieãn dòch vaø coù theå di truyeàn cho theá heä sau (taùc ñoäng mieãn dòch di truyeàn). + Nguyeân nhaân cuûa taùc ñoäng ñoäc ngöôøi ta cho raèng aûnh höôûng cuûa chaát ñoäc coù nhöõng bieán ñoåi lyù hoùa xaûy ra trong teá baøo cô theå saâu haïi naám beänh nhö söï hoøa tan lipit , hoøa tan caùc ñoâng tuï protit, söï oxy hoùa _ khöû caùc chaát trong quaù trình trao ñoåi chaát vaø thöôøng daån ñeán nhöõng hieän töôïng kích thích roài teâ lieät. 2 / Taùc ñoäng cuûa thuoác ñeán caây troàng: Thuoác tröø saâu naám beänh coù theå gaây haïi cho caây troàng neáu duøng thuoác quaù noàng ñoä, quaù lieàu löôïng qui ñònh. Taùc ñoäng cuûa chaát ñoäc ôû lieàu löôïng cao theå hieän ôû laù, hoa, quûa, choài maàm, voû vaø reå caây bò thöông toån : laù bò bieán maøu hoaëc bò xoaén roài bò khoâ heùo , quaû chín chaäm giaûm tæ leä naåy maàm, reã khoâng phaùt trieån. Noùi chung thuoác aûnh höôûng ñeán söï hoaït ñoäng sinh lyù cuûa caây nhö söï thoaùt hôi nöôùc , quang hôïp , di chuyeãn chaát dinh döôõng vaø nhieàu quaù trình khaùc. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 16
  18. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 17 Ngoaøi taùc ñoäng coù haïi thuoác hoùa hoïc baûo veä thöïc vaät khoâng nhöõng baûo veä caây troàng maø coøn taùc ñoäng kích thích caây phaùt trieån cho saûn löôïng noâng saûn cao vaø taêng söùc choáng chòu vôùi ñieàu kieän baát thuaän lôïi cuûa moâi tröôøng. 3 / Quan heä giöõa thaønh phaàn, caáu taïo hoùa hoïc vaø tính ñoäc: Nhöõng keát quaû nghieân cöùu ñoäc tính cuûa chaát hoùa hoïc chöùng toû: _ Khi chuyeãn hoùa hôïp chaát no (lieân keát ñôn ) thaønh nhöõng hôïp chaát khoâng no ( lieân keát ñoâi/ba… ) thì tính ñoäc ñöôïc taêng leân, vì nhöõng hôïp chaát khoâng no coù khaû naêng phaûn öùng khaù nhaïy. Ví duï: Tính ñoäc cao cuûa caùc hydroquinon vaø caùc andehyd cuõng ñöôïc giaûi thích baèng söï coù maët cuûa caùc lieân keát khoâng no . _ Tính ñoäc cuaû caùc chaát cuõng thay ñoåi khi thay theá nhoùm nguyeân töû naøy trong phaân töû baèng thaønh phaàn khaùc. Ví du : Söï theá Clo vaøo dihydro cacbon laøm taêng ñoät ngoät tính ñoäc. Daãn xuaát Clo cuûa benzen, naphtalene coù tính ñoäc cao hôn caùc daãn suaát Clo cuûa hydrocacbon no töø 10 -:- 20 laàn, daãn suaát Clo cuûa phenol coù ñoäc tính taêng töø 2 -:- 100 laàn so vôùi pheânol thöôøng. _ Söï thay ñoåi traät töï saép seáp cuûa caùc nguyeân töû trong phaân töû (söï ñoàng phaân hoùa) cuõng aûnh höôûng lôùn ñeán söï bieán ñoåi cuûa tính ñoäc. Chaüng haïn hexacloran (666) coù 8 ñoàng phaân khoâng gian, trong soá naøy ñoàng phaân gamma ( γ ) coù tính ñoäc maïnh nhaát. III Thuoác baûo veä thöïc vaät : Caùc chaát ñoäc duøng trong noâng nghieäp thöôøng laø nhöõng chaát höõu cô phöùc taïp, khoù tan neân phaûi pha troän vôùi caùc thaønh phaàn phuï khaùc ñeå taïo ra caùc daïng thuoác thaønh phaåm : daïng boät, daïng boät thaám öôùt, daïng loûng (daïng söõa), hoaëc daïng khí. 1 / Thaønh phaàn vaø phöông phaùp söû duïng: 1_1 / Thaønh phaàn : a / Khaùi nieäm : Thaønh phaàn trong moãi loaïi thuoác goàm coù: thaønh phaàn chính laø hoïat chaát (goàm 1,2,3 hoïat chaát ) vaø chaát phuï gia . Thaønh phaåm laø thuoác ñaõ qua gia coâng, goàm coù hoïat chaát vaø phuï gia, ñöôïc baùn treân thò tröôøng ñeå söû duïng (neân coøn ñöôïc goïi laø thuoác thöông phaåm). Hoaït chaát coøn ñöôïc goïi laø thuoác nguyeân chaát (vieát taét laø ai) laø chaát ñoäc chöùa trong thuoác thaønh phaåm taïo neân caùc ñaëc tính vaø coâng duïng cuûa thuoác. Chaát ñoäc laø thaønh phaàn chính cuûa thuoác tröø saâu, dòch haïi. Ví duï thuoác tröø saâu Dipterex coù thaønh phaàn chính laø chaát Clorophot ( CH3O )2P –O—CHOH—CCl3 ) . Thuoác coù teân thöông maïi khaùc nhau nhöng coù cuøng hoaït chaát thì coù ñaëc tính vaø coâng duïng nhö nhau. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 17
  19. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 18 Ví duï: thuoác tröø beänh Bumper vaø Tilt coù cuøng hoaït chaát laø Propiconazole neân coù ñaëc tính vaø coâng duïng nhö nhau, coù theå duøng thay theá nhö nhau . Chaát phuï gia hoaëc chaát phuï trôï laø nhöõng chaát khoâng mang tính ñoäc ñöôïc pha troän theâm vaøo thuoác ñeå taïo thaønh caùc daïng thuoác thaønh phaåm giuùp cho vieäc söû duïng thuoác ñöôïc deã daøng vaø nhaèm naâng cao hieäu löïc cuûa chaát ñoäc. Vai troø cuûa chaát phuï gia laø caûi thieän tính chaát lyù hoïc cuaû chaát ñoäc ( chaát hoaït ñoäng ) chaüng haïn ñeå taêng tính beàn vöõng cuûa caùc huyeàn phuø, nhuõ töông cuûa dòch thuoác hoaëc ñeå taêng tính dính cuûa chaát ñoäc . . . Chaát phuï gia thöôøng laø chaát nhuõ hoùa, dung moâi (thuoác nöôùc) , chaát thaém nöôùc, chaát ñoän (thuoác boät). b / Teân thuoác : Teân thöông maïi (coøn goïi laø teân thöông phaåm hoaëc teân rieâng) laø teân cuaû moät loaïi thuoác do nhaø saûn xuaát ñaët ra ñeå phaân bieät saûn phaåm cuûa caùc nhaø saûn xuaát khaùc nhau vaø ñem baùn treân thò tröôøng. Teân thöông maïi cuûa moät loaïi thuoác goàm ba phaàn: teân rieâng, haøm löôïng hoaït chaát vaø daïng thuoác. Teân rieâng cuûa thuoác thöôøng ñaët sao cho deã ñoïc deã nhôù, coù theå mang moät yù nghiaõ naøo ñoù. Ví duï thuoác tröø beänh Bumper coù yù nghiaõ laø vuï muøa boäi thu. Haøm löôïng thuoác laø tæ leä % hoaëc löông hoaït chaát (tính baèng gam hoaëc mililiter) chöùa trong 1 kg hoaëc 1 lít thuoác thaønh phaåm. Daïng thuoác theå hieän trang thaùi vaät lí cuûa thuoác thaønh phaåm. phoå bieán trong nhoùm thuoác nöôùc coù : Daïng nhuõ daàu ( vieát taét laøEC, ND) Daïng huyeàn phuø nöôùc (vieát taét laø FL. FC, SC) . Nhoùm thuoác boät coù caùc daïng boät thaám öôùt ( vieát taét laø WP, BTN ) Daïng boät hoøa tan (vieát taét laø SP) Daïng thuoác haït vieát taét laø G, H. Daïng thuoác nöôùc vaø boät duøng hoøa tan nöôùc ñeå phun, daïng haït ñeå raéc thaúng xuoáng ñaát. Thí duï Thuoác tröø saâu Fenbis 25 EC Trong ñoù: Fenbis laø teân rieâng 25 laø tæ leä % hoaït chaát, coøn laïi 75% laø chaát phuï gia EC laø daïng nhuõ daàu Thuoác tröø beänh Bendazole Trong ñoù: Bendazole laø teân rieâng 50 laø tæ leä % hoaït chaát WP laø daïng boät thaém nöôùc. Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 18
  20. Coâng ngheä saûn xuaát Thuoác baûo veä thöïc vaät 19 Teân chung : laø teân hoaït chaát ñöôïc ñôn giaûn hoùa vaø duøng chung cho caùc nöôùc( coù tính quoác teá ) . Teân hoùa hoïc laø teân thaønh phaàn hoùa hoïc caáu taïo neân hoaït chaát. Thí duï : Thuoác tröø beänh Bendazole coù hoaït chaõt mang teân chung laø Benomyl vaø teân hoùa hoïc laø Metyl 1 Benzimidozol _ 2 _ yl carba rate ( butylcarbamoyl ) , coù coâng thöùc hoùa hoïc laø C14H18N4O3 . c / Ñaëc tính cuûa thuoác : 1 / Caùc ñöôøng xaâm nhaäp vaø taùc ñoäng cuûa thuoác : Thuoác tröø saâu coù caùc taùc ñoäng tieáp xuùc ( thaám qua da ) vò ñoäc (qua ñöôøng mieäng ) , xoâng hôi ( qua loã thôû ) . Moät soá thuoác coù khaû naêng noäi haáp (hoaëc löu daãn, töùc laø thuoác coù theå thaám qua caùc lôùp teá baøo cuûa laù hoaëc voû thaân caây vaøo trong maïch nhöïa vaø vaän chuyeãn trong caây, khi ñoù saâu huùt nhöïa caây seõ huùt phaûi thuoác maø cheát), khaû naêng thaám saâu ( thuoác thaám qua caùc lôùp teá baøo cuûa laù hoaëc voû thaân caây ñeå gieát saâu naèm döôùi lôùp bieåu bì laù hoacë trong voû thaân. Caùc thuoác tröø beänh, tröø coû cuõng coù thuoác taùc ñoäng tieáp xuùc hoaëc noäi haáp . Moät soá thuoác tröø saâu coøn coù taùc ñoäng xua ñuoåi (nhö thuoác Sagomycin) hoaëc gaây ngaùn cho saâu, laøm cho saâu khoâng aên maø cheát (nhö thuoác Sherpa ) . 2 / Thôøi gian vaø phaïm vi thuoác tröø coû: Veà thôøi gian taùc ñoäng coù theå chia ra : + Thuoác tieàn naåy maàm : Taùc ñoäng dieät coû sau khi caây coû chưa moïc thaønh caây. Loaïi thuoác naøy thöôøng duøng sôùm tröôùc hoaëc ngay sau khi gieo troàng khi coû chöa moïc. + Thuoác haäu naåy maàm Taùc ñoäng dieät coû ngay sau khi coû ñaõ moïc, loaïi thuoác naøy thöôøng duøng sau khi coû ñaõ moïc coøn nhoû hoaëc ñaõ lôùn . Ngoaøi ra coù moät soá thuoác tröø coû coù theå dieät hoät coû töø khi saép moïc, ñang moïc cho ñeán khi ñaõ moïc coøn nhoû, thöôøng duøng khi phaàn lôùn coû ñaõ moïc ñöôïc 1 hoaëc 2 laù , coøn moät soá haït coû saép hoaëc ñang moïc. + Thuoác choïn loïc : Dieät moät soá hoaëc nhieàu loaïi coû maø khoâng gaây haïi cho caây. Coù theå söû duïng treân ruoäng coù caây troàng ñaõ moïc. Tính choïn loïc do caùc ñaëc ñieåm khaùc nhau veà hình thaùi, caáu taïo vaø sinh lyù giöõa caây troàng vaø caây coû .Khaû naêng choïn loïc cuûa thuoác tröø coû cuõng coù tính töông ñoái, töùc laø duøng sai phöông phaùp höôùng daãn cuõng vaãn coù theå laøm haïi caây troàng Phan Phöôc Hieàn Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh http://www.ebook.edu.vn 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2