Công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2015<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC<br /> <br /> CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP<br /> KHAI THÁC KHOÁNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KHÁNH HÒA<br /> TAX MANAGEMENT FOR MINERAL MINING ENTERPRISES<br /> IN KHANH HOA PROVINCE<br /> Bùi Thị Hồng Viễn1, Nguyễn Thị Hiển2, Mai Diễm Lan Hương3<br /> Ngày nhận bài: 31/7/2014; Ngày phản biện thông qua: 12/8/2014; Ngày duyệt đăng: 10/2/2015<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích của nghiên cứu này là phân tích thực trạng công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp khai thác<br /> khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, phát hiện ra những bất cập và nguyên nhân của chúng. Từ đó đó đưa ra một<br /> số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản, góp phần bảo vệ môi<br /> trường, ổn định kinh tế xã hội và tăng nguồn thu ngân sách cho tỉnh nhà.<br /> Từ khóa: doanh nghiệp khai thác khoáng sản, thuế, hiệu quả quản lý<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The purpose of this study was to analyze the current status, advantages, limitations and the causes of weaknesses<br /> in management of tax on mineral mining enterprises in Khanh Hoa province. A number of solutions was proposed in<br /> order to improve the effectiveness and efficiency in management of tax on mineral mining enterprises that contribute to<br /> environmental protection, socio-economic stability and increase revenues for the province’s budget.<br /> Keywords: mineral mining enterprises, tax, tax management efficiency<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong thời gian qua, các chính sách và cơ chế<br /> quản lý tài nguyên và môi trường nói chung ở Việt<br /> Nam đã có những đổi mới, hoàn thiện và đem lại<br /> những kết quả tích cực, đáng ghi nhận. Tuy vậy,<br /> cũng còn những vấn đề cần được tiếp tục đổi mới,<br /> hoàn thiện cả về tư duy, cách tiếp cận và hoạch định<br /> chính sách, cơ chế quản lý.<br /> Khánh Hòa là một tỉnh duyên hải miền Trung,<br /> với thế mạnh kinh tế là du lịch và dịch vụ. Tuy nhiên,<br /> không vì thế mà hoạt động khai thác khoáng sản ở<br /> địa bàn này không phát triển. Trái lại, trong những<br /> năm gần đây, tình trạng khai thác khoáng sản bừa<br /> bãi, thậm chí trái phép đã và đang diễn ra thường<br /> xuyên tại đây. Tình trạng này đã gây ra những ảnh<br /> hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế xã hội,<br /> ô nhiễm môi trường, gây thất thu thuế cho ngân<br /> sách… Vì thế, cần thiết phải có những giải pháp<br /> đồng bộ trong công tác quản lý khai thác khoáng sản,<br /> <br /> từng bước đưa hoạt động khai khoáng về đúng quỹ<br /> đạo phát triển.<br /> Quản lý thuế đối với các doanh nghiệp nhằm<br /> tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước.<br /> Tỉnh Khánh Hòa hiện tại có 181 doanh nghiệp khai<br /> thác khoáng sản, trong đó chỉ có 27 doanh nghiệp<br /> phát sinh thuế tài nguyên (TN) và phí bảo vệ môi<br /> trường (BVMT). Trong thời gian qua, Cục thuế tỉnh<br /> Khánh Hòa cũng đã thanh kiểm tra một số doanh<br /> nghiệp khai khoáng, phát hiện một số trường hợp<br /> trốn thuế và truy thu thuế cho ngân sách tỉnh nhà.<br /> Chính vì vậy, để đánh giá đúng thực trạng công<br /> tác quản lý thuế, đồng thời đề ra phương hướng,<br /> giải pháp cụ thể phục vụ thiết thực, hiệu quả cho<br /> công tác quản lý thuế đối với doanh nghiệp khai<br /> thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, việc<br /> nghiên cứu nội dung: “Công tác quản lý thuế đối với<br /> các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn<br /> tỉnh Khánh Hòa” là cần thiết.<br /> <br /> Bùi Thị Hồng Viễn: Cao học Quản trị kinh doanh 2010 - Trường Đại học Nha Trang<br /> TS. Nguyễn Thị Hiển: Trường Đại học Nha Trang<br /> 3<br /> ThS. Mai Diễm Lan Hương: Khoa Kế toán Tài chính - Trường Đại học Nha Trang<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 214 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2015<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý thuế<br /> đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên<br /> địa bàn tỉnh Khánh Hòa.<br /> Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng<br /> công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp khai<br /> thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai<br /> đoạn từ năm 2008-2011 và đưa ra các giải pháp<br /> nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với các<br /> doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh<br /> Khánh Hòa trong giai đoạn hiện nay.<br /> <br /> và đưa ra các nhóm giải pháp để giải quyết tốt bài<br /> toán quản lý đối với lĩnh vực này.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> 1. Thực trạng quản lý thuế đối với các doanh<br /> nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh<br /> Khánh Hòa<br /> 1.1. Kết quả thu thuế đối với các doanh nghiệp khai<br /> thác khoáng sản tại Cục thuế tỉnh Khánh Hòa năm<br /> 2008-2011<br /> Tính đến năm 2011, toàn tỉnh có 6360 doanh<br /> nghiệp, trong đó có 183 doanh nghiệp phát sinh thuế<br /> tài nguyên, chiếm tỷ lệ 2,88%. Trong đó, số doanh<br /> nghiệp ngoài quốc doanh có phát sinh thuế tài<br /> nguyên là 156 doanh nghiệp, còn DNNN có 27 doanh<br /> nghiệp. Tổng số thuế tài nguyên và phí BVMT thu<br /> được năm 2011 là 124 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với<br /> năm 2010. Có thể nói, thuế tài nguyên và phí BVMT<br /> đã ngày càng đóng góp nhiều hơn cho ngân sách<br /> của rỉnh Khánh Hòa (bảng 1).<br /> <br /> 2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Sử dụng các phương pháp định tính như<br /> phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp… Thông<br /> qua thực trạng quản lý khai thác khoáng sản nói<br /> chung và quản lý thuế nói riêng đối với lĩnh vực khai<br /> thác khoáng sản, tác giả tiến hành phân tích, khái<br /> quát những nét chính của công tác quản lý hiện nay<br /> Bảng 1. Thống kê số lượng doanh nghiệp và tình hình thu thuế trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa<br /> từ năm 2008 đến năm 2011<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> STT<br /> <br /> Đơn vị tính<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> Tốc độ tăng<br /> bình quân<br /> (%/năm)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tổng số DN<br /> <br /> DN<br /> <br /> 4.487<br /> <br /> 4.883<br /> <br /> 5.388<br /> <br /> 6.360<br /> <br /> 13,5%<br /> <br /> 2<br /> <br /> Số DN phát sinh thuế TN, MT<br /> <br /> DN<br /> <br /> 124<br /> <br /> 127<br /> <br /> 143<br /> <br /> 183<br /> <br /> 12,4%<br /> <br /> 3<br /> <br /> Thuế TN<br /> <br /> 21,58<br /> <br /> 36,02<br /> <br /> 56,24<br /> <br /> 116,59<br /> <br /> 72,1%<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 4<br /> <br /> Phí BVMT<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3,72<br /> <br /> 5,51<br /> <br /> 7,46<br /> <br /> 68,1%<br /> <br /> 5<br /> <br /> Thuế GTGT<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 58,41<br /> <br /> 72,35<br /> <br /> 100,02<br /> <br /> 455,34<br /> <br /> 69,3%<br /> <br /> 6<br /> <br /> Thuế TNDN<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 30,79<br /> <br /> 26,32<br /> <br /> 41,81<br /> <br /> 151,79<br /> <br /> 121%<br /> <br /> (Nguồn: Cục thuế tỉnh Khánh Hòa)<br /> <br /> Số DN ngoài quốc doanh tham gia vào lĩnh vực<br /> khai thác khoáng sản rất lớn (156 DN), tuy nhiên<br /> số thuế tài nguyên và phí BVMT thu được thì lại rất<br /> nhỏ (17 tỷ đồng). Điều này chứng tỏ, ngoài một số<br /> <br /> ít DNNN có quy mô tương đối lớn, đa số các DN<br /> ngoài quốc doanh là những DN nhỏ, sản lượng khai<br /> thác thấp, đóng góp cho ngân sách không đáng kể<br /> (bảng 2).<br /> <br /> Bảng 2. Thống kê số lượng doanh nghiệp và tình hình thu thuế - khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh<br /> tỉnh Khánh Hòa (2008 - 2011)<br /> STT<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> Đơn vị tính<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> Tốc độ tăng<br /> bình quân<br /> (%/năm)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tổng số DN<br /> <br /> DN<br /> <br /> 4.059<br /> <br /> 4.398<br /> <br /> 4.828<br /> <br /> 5.903<br /> <br /> 3,5%<br /> <br /> 2<br /> <br /> Số DN phát sinh thuế TN, MT<br /> <br /> DN<br /> <br /> 111<br /> <br /> 114<br /> <br /> 125<br /> <br /> 156<br /> <br /> 29,5%<br /> <br /> 3<br /> <br /> Thuế TN<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 2,80<br /> <br /> 5,93<br /> <br /> 8,82<br /> <br /> 13,75<br /> <br /> 78,2%<br /> <br /> 4<br /> <br /> Phí BVMT<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 1,23<br /> <br /> 2,33<br /> <br /> 3,42<br /> <br /> 27,4%<br /> <br /> 5<br /> <br /> Thuế GTGT<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 22,60<br /> <br /> 34,17<br /> <br /> 38,80<br /> <br /> 94,40<br /> <br /> 185,5%<br /> <br /> 6<br /> <br /> Thuế TNDN<br /> <br /> Tỷ đồng<br /> <br /> 10,42<br /> <br /> 4,38<br /> <br /> 13,88<br /> <br /> 42,19<br /> <br /> 109,1%<br /> <br /> (Nguồn: Cục thuế tỉnh Khánh Hòa)<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 215<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2015<br /> riêng Cục thuế tỉnh thu được 220,311 tỷ, chiếm 89%.<br /> Tỷ lệ thu giữa thuế tài nguyên và phí BVMT<br /> cũng có sự chênh lệch đáng kể. Đa số các đơn vị<br /> có mức thu thuế tài nguyên cao hơn nhiều so với<br /> phí BVMT. Tuy nhiên, riêng Chi cục thuế Cam Lâm<br /> lại có số thu phí BVMT cao gấp 4 lần so với thuế tài<br /> nguyên. Mặc dù có những đặc thù riêng (ví dụ như<br /> đây là Chi cục quản lý khu công nghiệp Suối Dầu),<br /> tuy nhiên đây cũng là vấn đề cần xem xét và phân<br /> tích kỹ trong công tác quản lý thuế (bảng 3).<br /> <br /> Các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực khai thác<br /> khoáng sản chủ yếu tập trung tại các huyện. Trong<br /> đó, Cục thuế tỉnh quản lý thu thuế đối với các doanh<br /> nghiệp lớn (55 doanh nghiệp), còn lại tập trung chủ<br /> yếu ở 4 chi cục thuế Cam Lâm, Cam Ranh, Diên<br /> Khánh và Vạn Ninh.<br /> Tỷ lệ giữa thuế tài nguyên và phí BVMT thu<br /> được của từng đơn vị cũng không giống nhau.<br /> Trong năm 2011, số thuế tài nguyên và môi trường<br /> thu được của toàn tỉnh là 247,12 tỷ đồng, trong đó<br /> <br /> Bảng 3. Thống kê số lượng doanh nghiệp và tình hình thu thuế<br /> của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản theo địa bàn trên tỉnh Khánh Hòa năm 2011<br /> <br /> (Đvt: triệu đồng)<br /> <br /> Đơn vị<br /> (CCT)<br /> <br /> TT<br /> <br /> Số DN kê<br /> khai thuế<br /> <br /> Phí BVMT<br /> <br /> Thuế Tài nguyên<br /> Giá trị<br /> <br /> %<br /> <br /> Giá trị<br /> <br /> %<br /> <br /> Thuế GTGT Thuế TNDN<br /> <br /> Tổng cộng<br /> Giá trị<br /> <br /> %<br /> <br /> 1<br /> <br /> Cam Lâm<br /> <br /> 25<br /> <br /> 966<br /> <br /> 0.42<br /> <br /> 4.313<br /> <br /> 25.84<br /> <br /> 16.286<br /> <br /> 1.143<br /> <br /> 22.708<br /> <br /> 1.92<br /> <br /> 2<br /> <br /> Cam Ranh<br /> <br /> 34<br /> <br /> 2.478<br /> <br /> 1.08<br /> <br /> 1.045<br /> <br /> 6.26<br /> <br /> 18.064<br /> <br /> 3.018<br /> <br /> 24.605<br /> <br /> 2.08<br /> <br /> 3<br /> <br /> Diên Khánh<br /> <br /> 32<br /> <br /> 5.836<br /> <br /> 2.53<br /> <br /> 3.314<br /> <br /> 19.86<br /> <br /> 14.231<br /> <br /> 2.609<br /> <br /> 25.990<br /> <br /> 2.20<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nha Trang<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0.00<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0.00<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0.00<br /> <br /> 5<br /> <br /> Ninh Hòa<br /> <br /> 9<br /> <br /> 344<br /> <br /> 0.15<br /> <br /> 331<br /> <br /> 1.98<br /> <br /> 5.991<br /> <br /> 982<br /> <br /> 7.648<br /> <br /> 0.65<br /> <br /> 6<br /> <br /> Vạn Ninh<br /> <br /> 28<br /> <br /> 5.409<br /> <br /> 2.35<br /> <br /> 2.773<br /> <br /> 16.61<br /> <br /> 83.877<br /> <br /> 2.689<br /> <br /> 94.748<br /> <br /> 8.00<br /> <br /> 7<br /> <br /> CT tỉnh<br /> <br /> 55<br /> <br /> 215.397<br /> <br /> 93.48<br /> <br /> 4.914<br /> <br /> 29.44<br /> <br /> 547.683<br /> <br /> 240.268<br /> <br /> 1.008.262<br /> <br /> 85.16<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 183<br /> <br /> 230.430<br /> <br /> 686.132<br /> <br /> 250.709<br /> <br /> 1.183.961<br /> <br /> 16.690<br /> <br /> (Nguồn: Cục thuế tỉnh Khánh Hòa)<br /> <br /> Bảng 4. Thống kê tình hình truy thu thuế tài nguyên và phí BVMT thông qua thanh kiểm tra thuế<br /> trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa năm 2011<br /> (Đvt: triệu đồng)<br /> STT<br /> <br /> Đơn vị<br /> <br /> Thuế TN truy<br /> thu<br /> <br /> Phí BVMT truy<br /> thu<br /> <br /> Các khoản thuế<br /> khác<br /> <br /> 30<br /> <br /> 22<br /> <br /> Tổng cộng<br /> Giá trị<br /> <br /> %<br /> <br /> 0<br /> <br /> 52<br /> <br /> 0.69<br /> <br /> 1<br /> <br /> CCT Cam Lâm<br /> <br /> 2<br /> <br /> CCT Cam Ranh<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1.811<br /> <br /> 1.814<br /> <br /> 24.21<br /> <br /> 3<br /> <br /> CCT Diên Khánh<br /> <br /> 16<br /> <br /> 3<br /> <br /> 285<br /> <br /> 304<br /> <br /> 4.06<br /> <br /> 4<br /> <br /> CCT Nha Trang<br /> <br /> 37<br /> <br /> 18<br /> <br /> 851<br /> <br /> 906<br /> <br /> 12.09<br /> <br /> 5<br /> <br /> CCT Ninh Hòa<br /> <br /> 8<br /> <br /> 8<br /> <br /> 438<br /> <br /> 454<br /> <br /> 6.06<br /> <br /> 6<br /> <br /> CCT Vạn Ninh<br /> <br /> 118<br /> <br /> 143<br /> <br /> 341<br /> <br /> 601<br /> <br /> 8.02<br /> <br /> 7<br /> <br /> Cục thuế tỉnh<br /> <br /> 309<br /> <br /> 1004<br /> <br /> 2047<br /> <br /> 3.361<br /> <br /> 44.86<br /> <br /> 520<br /> <br /> 1.199<br /> <br /> 5.773<br /> <br /> 7.492<br /> <br /> 100<br /> <br /> Tổng cộng<br /> (Nguồn: Cục thuế tỉnh Khánh Hòa)<br /> <br /> Từ bảng 4 cho thấy, trừ Chi cục thuế Ninh Hòa<br /> thì các Chi cục Cam Lâm, Cam Ranh, Diên Khánh,<br /> Vạn Ninh có số lượng doanh nghiệp hoạt động khai<br /> thác khoáng sản tương đương nhau nhưng số thuế<br /> thu được và truy thu qua kiểm tra không giống nhau.<br /> Riêng đối với Cục thuế tỉnh tỷ lệ truy thu thuế đạt<br /> cao hơn (gần 45%), trong đó tổng mức truy thu thuế<br /> <br /> 216 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> tài nguyên và phí BVMT đạt hơn 1,3 tỷ đồng (chiếm<br /> hơn 70%). Tuy nhiên, công tác thanh kiểm tra và<br /> truy thu thuế đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản<br /> chưa đáp ứng được yêu cầu. Trong cả năm 2011 chỉ<br /> truy thu được 1,7 tỷ đồng là quá thấp so với quy mô<br /> doanh nghiệp và tình hình hoạt động khai thác thực<br /> tế của các doanh nghiệp.<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2015<br /> <br /> 1.2. Những mặt đạt được về công tác quản lý thu thuế đối với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản tại Cục<br /> thuế tỉnh Khánh Hòa<br /> Mặc dù còn nhiều khó khăn, trong những năm qua ngành thuế đã đạt được một số kết quả khả quan như sau:<br /> - Tổng số thuế thu được của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản ngày càng tăng và chiếm tỷ trọng<br /> ngày càng cao trong tổng thu thuế toàn tỉnh. Đặc biệt, tỷ lệ này năm 2011 là 12,67%, cao gấp 3,5 lần năm 2010,<br /> khẳng định tỷ lệ đóng góp cho ngân sách tỉnh của các doanh nghiệp tham gia hoạt động khai thác khoáng sản<br /> là rất lớn (bảng 5).<br /> Bảng 5. Thống kê tỷ lệ số thu thuế các doanh nghiệp khai thác khoáng sản<br /> so với tổng thu toàn tỉnh Khánh Hòa<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> DN KTKS<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 111<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 138<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 204<br /> <br /> (Đvt: tỷ đồng)<br /> 2011<br /> <br /> 731<br /> <br /> Toàn tỉnh<br /> <br /> 3777<br /> <br /> 4355<br /> <br /> 5624<br /> <br /> 5761<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> 2,94%<br /> <br /> 3,17%<br /> <br /> 3,63%<br /> <br /> 12,67%<br /> <br /> (Nguồn: Cục thuế tỉnh Khánh Hòa)<br /> <br /> - Thông qua công tác quản lý thuế, cơ quan<br /> thuế đã góp phần điều tiết, quản lý hoạt động khai<br /> thác khoáng sản theo đúng định hướng của Chính<br /> phủ và địa phương, góp phần hạn chế những ảnh<br /> hưởng tiêu cực đến an sinh xã hội và môi trường.<br /> 1.3. Những tồn tại về công tác quản lý thu thuế đối<br /> với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản tại Cục<br /> thuế tỉnh Khánh Hòa<br /> 1.3.1. Tồn tại trong công tác quản lý thuế<br /> - Chính sách thuế: hệ thống văn bản pháp luật<br /> về thuế hiện nay quá nhiều và thay đổi liên tục, các<br /> doanh nghiệp không kịp nắm bắt để thực hiện, dẫn<br /> đến việc kê khai thuế còn rất nhiều sai sót không<br /> đúng theo quy định.<br /> - Lực lượng cán bộ làm công tác quản lý thuế:<br /> số lượng doanh nghiệp ngày càng tăng trong khi<br /> đó lực lượng công chức thuế làm công tác quản lý,<br /> thanh tra kiểm tra rất thiếu.<br /> - Công tác đào tạo, nâng cao nghiệp vụ công<br /> chức thuế: hàng năm cơ quan thuế thường xuyên<br /> tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ kế<br /> toán, và một số chuyên ngành về thuế, tuy nhiên<br /> chưa có lớp đào đạo chuyên sâu trong lĩnh vực khai<br /> thác khoáng sản.<br /> - Công tác kiểm tra, thanh tra thuế: phần lớn<br /> cán bộ thuế chỉ có kiến thức về tài chính, kế toán nói<br /> chung; kiến thức về lĩnh vực khai khoáng chỉ dừng<br /> ở những khái niệm chung, cơ bản; kỹ năng kiểm<br /> tra chủ yếu từ kinh nghiệm thực tế và chuyển giao<br /> mang tính cá nhân, vụ việc cụ thể.<br /> - Thời gian tiến hành kiểm tra tại doanh nghiệp<br /> thông thường là sau thời gian kê khai thuế của<br /> doanh nghiệp rất lâu (từ 3 đến 5 năm), do đó cán bộ<br /> kiểm tra chỉ có thể kiểm tra căn cứ vào hồ sơ, số liệu<br /> <br /> sổ sách kế toán lưu tại doanh nghiệp không thể tiến<br /> hành đối chiếu với thực tế.<br /> - Việc phân công giám sát kê khai thuế tài<br /> nguyên và phí BVMT hiện tại chỉ tập trung đối<br /> với các doanh nghiệp được cấp phép khai thác<br /> khoáng sản.<br /> - Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan<br /> thuế và các cơ quan có liên quan trong việc quản lý<br /> và thu thuế đối với các doanh nghiệp có hoạt động<br /> khai thác khoáng sản.<br /> 1.3.2. Tồn tại trong việc kê khai thuế của doanh nghiệp<br /> a. Tồn tại trong cơ cấu tổ chức kế toán doanh nghiệp<br /> - Đa phần các doanh nghiệp được cấp phép<br /> khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa<br /> là doanh nghiệp nhỏ và vừa, lãnh đạo của các<br /> doanh nghiệp này vẫn chưa nhận thức đúng về<br /> trách nhiệm và nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp, do<br /> đó chưa có sự quan tâm đúng mực đối với công tác<br /> kế toán.<br /> - Kế toán doanh nghiệp vừa làm công tác<br /> chuyên môn vừa kiêm nhiệm các công việc khác,<br /> không am hiểu quy trình khai thác do đó việc hạch<br /> toán kế toán chỉ căn cứ trên hóa đơn, chứng từ,<br /> không phản ánh theo thực tế.<br /> b. Tồn tại trong kê khai và nộp thuế<br /> - Doanh nghiệp không nắm bắt kịp sự thay đổi<br /> liên tục và quá nhiều của các văn bản quy phạm<br /> pháp luật về thuế do đó việc kê khai và nộp thuế<br /> không đúng theo quy định.<br /> - Ý thức chấp hành pháp luật của các doanh<br /> nghiệp rất yếu, hầu hết các doanh nghiệp đều có sai<br /> phạm qua kiểm tra, số thuế truy thu và xử phạt lớn<br /> do các hành vi vi phạm về thuế GTGT, TNDN, thuế<br /> tài nguyên và phí BVMT.<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 217<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> 2. Giải pháp tăng cường quản lý và chống thất<br /> thu thuế đối với các doanh nghiệp khai thác<br /> khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa<br /> 2.1. Tăng cường công tác thanh kiểm tra thuế<br /> 2.1.1. Kiểm tra tại trụ sở cơ quan thuế<br /> - Công tác tổ chức phân công cán bộ thực<br /> hiện giám sát, theo dõi việc kê khai thuế của các<br /> doanh nghiệp<br /> + Việc giám sát, theo dõi tình hình kê khai và<br /> nộp thuế của các doanh nghiệp thuộc trách nhiệm<br /> của Phòng Kiểm tra thuế, do đó tùy theo tình hình<br /> nhân lực của từng phòng và số lượng doanh nghiệp<br /> được phân công quản lý của Phòng mà lãnh đạo<br /> Phòng phân công cho từng cán bộ quản lý doanh<br /> nghiệp theo từng loại ngành nghề.<br /> + Thiết lập bộ hồ sơ pháp lý liên quan đến<br /> doanh nghiệp được phân công quản lý và thường<br /> xuyên cập nhật nếu có sự thay đổi (giấy chứng nhận<br /> đăng ký kinh doanh, Giấy chứng nhận ưu đãi đầu<br /> tư, Giấy phép khai thác khoáng sản, hồ sơ thiết kế<br /> mỏ…) giúp cho việc kiểm tra, rà soát có hệ thống,<br /> chính xác hơn.<br /> + Lập danh bạ doanh nghiệp quản lý của từng<br /> công chức trong phòng và tổng hợp cả phòng hàng<br /> năm để có cái nhìn tổng quát hơn về doanh nghiệp<br /> và dễ có sự so sánh đối chiếu.<br /> - Cần có quy định bắt buộc các doanh nghiệp<br /> khai thác khoáng sản lập định mức tiêu hao nguyên<br /> vật liệu (chi phí điện, nước, tài nguyên,…) đối với<br /> từng loại thành phẩm sản xuất ra. Doanh nghiệp<br /> phải nộp định mức này cho cơ quan thuế quản lý<br /> theo từng lần thay đổi (nếu có) để từ đó có cơ sở<br /> giám sát việc kê khai thuế của doanh nghiệp.<br /> - Thường xuyên kiểm tra rà soát hồ sơ khai thuế<br /> tại cơ quan thuế.<br /> 2.1.2. Kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp<br /> - Công tác chuẩn bị tại cơ quan thuế<br /> + Nghiên cứu hồ sơ khai thuế đã được phân<br /> tích; phân công thành viên tra cứu xác định chính<br /> xác các số liệu đã kê khai, quyết toán của doanh<br /> nghiệp thuộc các niên độ kiểm tra và hồ sơ đã kiểm<br /> tra, xử phạt của cơ quan Thuế;<br /> + Kiểm tra và nắm bắt ban đầu về các sắc thuế,<br /> phí doanh nghiệp có phát sinh: GTGT, TNDN, Tài<br /> nguyên, phí BVMT…, các sản phẩm doanh nghiệp<br /> sản xuất, loại tài nguyên khai thác để từ đó chuẩn bị<br /> các tài liệu pháp luật có liên quan;<br /> + Xác định thêm cơ bản thông tin mua, bán của<br /> doanh nghiệp có cần xác minh đối chiếu hay không;<br /> + Phổ biến một số nội dung cơ bản cần lưu ý<br /> về doanh nghiệp trong các niên độ kiểm tra cho các<br /> thành viên kiểm tra.<br /> <br /> 218 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 1/2015<br /> - Thu thập, phân tích thông tin và xác định các<br /> nội dung trọng yếu phải tập trung kiểm tra.<br /> + Thu thập thông tin, kiểm tra sơ bộ về hệ thống<br /> kế toán.<br /> + Kiểm tra sơ bộ về hệ thống kế toán: kiểm tra<br /> sổ sách kế toán, việc tạo lập, luân chuyển và lưu<br /> chứng từ kế toán.<br /> - Phương pháp kiểm tra số liệu kê khai thuế của<br /> doanh nghiệp<br /> + Xác định những vấn đề trọng yếu tập trung<br /> kiểm tra.<br /> + Phương pháp kiểm tra: Phương pháp kiểm<br /> tra để xác định sản lượng tài nguyên khai thác,<br /> Kiểm tra đơn giá tính thuế, Kiểm tra chi phí thường<br /> xuyên của doanh nghiệp.<br /> 2.2. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho cán<br /> bộ thuế<br /> - Đào tạo kiến thức chuyên sâu về thuế đối với<br /> lĩnh vực khai thác khoáng sản<br /> + Tổng cục thuế, Cục thuế tổ chức các lớp học<br /> ngắn ngày (1 - 2 ngày) đề kịp thời phổ biến các<br /> thông tư, nghị định mới, cách áp dụng các thông<br /> tư, nghị định này trong thực tế thanh kiểm tra và có<br /> những ví dụ minh họa thật cụ thể.<br /> + Bên cạnh việc mời các giảng viên chuyên<br /> nghiệp, Cục thuế cũng cần tận dụng kinh nghiệm<br /> của các cán bộ có khả năng và kinh nghiệm trong<br /> công tác thanh kiểm tra để tham gia giảng dạy. Việc<br /> truyền đạt kinh nghiệm giữa các đồng nghiệp sẽ gần<br /> gũi hơn, đồng thời sát với thực tế hơn.<br /> - Trang bị kiến thức chuyên môn về các<br /> lĩnh vực, ngành nghề liên quan đến khai thác<br /> khoáng sản.<br /> 2.3. Phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ<br /> quan ban ngành trong việc quản lý thu thuế<br /> - Thường xuyên phối hợp với chính quyền địa<br /> phương các xã, huyện khu vực có mỏ tài nguyên để<br /> nắm tình hình khai thác và vận chuyển khoáng sản<br /> của khu vực.<br /> - Phối hợp với Sở TNMT để nắm danh sách các<br /> doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản<br /> nhằm có kế hoạch rà soát kiểm tra việc kê khai và<br /> nộp thuế của các doanh nghiệp này.<br /> - Phối hợp với cơ quan cấp phép (UBND Tỉnh,<br /> sở TNMT) tiến hành thanh tra đối với các doanh<br /> nghiệp bị nghi ngờ khai báo không đúng sản lượng<br /> khai thác; đối chiếu so sánh sản lượng khai thác<br /> doanh nghiệp báo cáo với sản lượng đăng ký khai<br /> thác khi xin cấp phép, tiến tới thu hồi giấy phép nếu<br /> sản lượng khai thác không tương xứng với sản<br /> lượng đăng ký.<br /> <br />