Đặc điểm chấn thương bụng kín trẻ em và điều trị bảo tồn tại Bệnh viện Nhi Đồng 2

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN TRẺ EM<br /> VÀ ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2<br /> Nguyễn Anh Tuấn*, Phạm Văn Quang**, Trịnh Hữu Tùng*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị bệnh nhi chấn thương bụng kín.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang.<br /> Kết quả: Có 139 trường hợp bị chấn thương bụng kín nhập bệnh viện Nhi đồng 2. Nhóm tuổi ≥ 6 tuổi thường<br /> gặp nhất (60,4%); tỷ lệ nam/nữ=1,6. Nguyên nhân phổ biến là tai nạn giao thông (61,9%) và phương tiện gây tai<br /> nạn là xe hai bánh (77,9%). 71,9% được chuyển viện từ tuyến dưới, trong đó 22% chuyển viện không an toàn.<br /> Nhập viện với biểu hiện suy hô hấp (21,6%); thiếu máu (20,9%) và sốc (7,2%). Khám lâm sàng: đau bụng<br /> (94,2%); tụ máu/xây xát da (56,1%); phản ứng thành bụng (25,9%) và xuất huyết nội (20,9%). Bất thường trên X-<br /> Quang bụng, siêu âm bụng, CT-Scan bụng lần lượt là 5,6%, 91,2%, 94,3%. Tổn thương gan 36,9%; lách 29,1%;<br /> thận 19,4% và tụy 7,3%. Mức độ chấn thương theo thang điểm PTS: 87% chấn thương nhẹ, 13% chấn thương<br /> nặng và rất nặng. Tỷ lệ điều trị bảo tồn không phẫu thuật 89,2%; phẫu thuật 10,8%. Tỷ lệ điều trị bảo tồn thành<br /> công trên gan, lách, thận và tụy lần lượt là 95,1%, 95,8%, 75% và 83,3%. Tỷ lệ sống 99,3%. Yếu tố lâm sàng liên<br /> quan đến phương pháp điều trị phẫu thuật: tình trạng sốc, tiểu máu, phản ứng thành bụng, xuất huyết nội, chấn<br /> thương theo thang điểm PTS. Yếu tố điều trị liên quan đến điều trị phẫu thuật: thở oxy, thở máy/NKQ và truyền<br /> máu.<br /> Kết luận: Nguyên nhân phổ biến gây chấn thương bụng kín là TNGT và phương tiện chủ yếu là xe hai bánh.<br /> Tỷ lệ chuyển viện không an toàn còn khá cao 22%. Thang điểm PTS có ý nghĩa trong tiên lượng phẫu thuật ở<br /> bệnh nhi chấn thương bụng kín. Tỷ lệ điều trị bảo tồn cao 89,2%, nhất là gan (95,1%) và lách (95,8%).<br /> Từ khóa: chấn thương bụng kín, điều trị bảo tồn<br /> ABSTRACT<br /> CHARACTERISTICS OF BLUNT ABDOMINAL TRAUMA IN CHILDREN AND NONOPERATIVE<br /> MANAGEMENT AT THE CHILDREN’S HOSPITAL 2<br /> Nguyen Anh Tuan, Pham Van Quang, Trinh Huu Tung<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 4 - 2019: 83 – 91<br /> Objectives: To describe the epidemiological, clinical, paraclinical and therapeutic characteristics among<br /> children with blunt abdominal trauma.<br /> Method: Cross-sectional study.<br /> Results: There were 139 cases with blunt abdominal trauma admitted to Children's Hospital 2. The most<br /> common age group was of 6 years or older (60.4%); A male-to-female ratio was of 1.6:1. The most common<br /> cause of the trauma was the traffic accidents (61.9%) and among which motorcycle was quite relevant (77.9%).<br /> Approximately 71.9% of the cases were transferred from provincial hospitals, of which 22% were not safely<br /> transferred. The patients were hospitalized with respiratory distress (21.6%); anemia (20.9%) and shock (7.2%).<br /> Clinical manifestations included: abdominal pain (94.2%); ecchymoses/abrasions (56.1%); peritoneal signs<br /> (25.9%) and internal bleeding signs (20.9%). Abnormalities on plain abdominal X-ray, ultrasound and CT scan<br /> were 5.6%, 91.2%, 94.3%, respectively. Injured organs included liver (36.9%); spleen (29.1%); kidney (19.4%)<br /> and pancreas (7.3%). The levels of PTS (Pediatric Trauma Score) injury were: minor (87%), severe or very<br /> <br /> *Bệnh viện Nhi Đồng 2 **Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Anh Tuấn ĐT: 0908404360 Email: tuan.khth@yahoo.com<br /> severe (13%). Injuries were managed nonoperatively (89.2%) and surgically (10.8%). The rate of successful<br /> nonoperative management of liver, spleen, kidney, pancreas were 95.1%; 95.8%; 75% and 83.3%, respectively.<br /> Survival rate was 99.3%. Clinical factors related to surgical treatments: shock, hematuria, peritoneal signs,<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 76 Hội Nghị Nhi Khoa Mở Rộng BV. Nhi Đồng 2 2019<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> internal bleeding, PTS score. Treatment factors related to surgical treatment: oxygen supply, mechanical<br /> ventilation and blood transfusion.<br /> Conclusion: The common cause of blunt abdominal trauma was traffic accidents, of which motorcycles<br /> appeared mainly. The rate of unsafe hospital transfer was still quite high (22%). The PTS scores were significant<br /> in the surgical prognosis in patients with blunt abdominal trauma. The rate of nonoperative management of organ<br /> was as high as 89.2%, especially for liver (95.1%) and spleen (95.8%).<br /> Keywords: blunt abdominal trauma, nonoperative management<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ý tham gia nghiên cứu (đối với phần nghiên cứu tiến<br /> cứu).<br /> Chấn thương bụng kín (CTBK) là một cấp cứu<br /> ngoại khoa khá phổ biến đứng hàng thứ 3, sau chấn Cỡ mẫu<br /> thương đầu và chấn thương chi. Tổn thương nặng ở n = Z2(1-/2)<br /> bụng có thể xảy ra mặc dù các dấu hiệu bên ngoài có Trong đó:<br /> biểu hiện không nghiêm trọng. Đây là thương tổn gây α = 0,05; Z(1-/2)=1,96; d=0,05; p=0,915 (theo nghiên<br /> tử vong dễ bị bỏ sót ở trẻ em. Tỷ lệ tử vong cao nếu cứu của tác giả Trần Ngọc Sơn và Nguyễn Thanh Liêm<br /> các thương tổn không được chẩn đoán và xử trí kịp tại bệnh viện Nhi Trung Ương(22)).<br /> thời. Vậy n = 120 ca.<br /> Ngày nay với sự phát triển khoa học kỹ thuật, các Phương pháp chọn mẫu<br /> phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại đã góp phần Chọn mẫu liên tục không xác suất, gồm tất cả các<br /> giúp chẩn đoán sớm, chính xác và theo dõi diễn tiến bệnh nhân thỏa tiêu chí chọn mẫu.<br /> điều trị các thương tổn trong bụng, là cơ sở để quyết Phương pháp thu thập<br /> định phương pháp điều trị bảo tồn không phẫu thuật. Hồi cứu và tiến cứu.<br /> Phương pháp điều trị bảo tồn cho tổn thương tạng đặc Hồi cứu<br /> trong CTBK hiện nay đã trở nên phổ biến, tỷ lệ thành Từ số liệu của phòng Kế hoạch tổng hợp: sàng lọc<br /> các hồ sơ bệnh án từ 01/01/2014 đến 30/6/2017 với<br /> công cao và được xem là một quy chuẩn trong điều trị chẩn đoán CTBK (Mã ICD-10 là S36).<br /> CTBK.<br /> Tiến cứu<br /> Mục tiêu nghiên cứu Từ 01/7/2017 đến 30/6/2018 chọn các trường<br /> Khảo sát đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, cận lâm hợp CTBK nhập khoa Cấp cứu hoặc Ngoại Tổng<br /> sàng và điều trị bệnh nhi chấn thương bụng kín nhập hợp.<br /> viện bệnh viện Nhi đồng 2 từ 01/01/2014 - 30/6/2018. Tiến hành thu thập những hồ sơ bệnh án thỏa điều<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNGPHÁPNGHIÊN CỨU kiện. Điền các thông tin thu thập được phiếu thu thập<br /> Thiết kế nghiên cứu đã được soạn sẵn.<br /> Nghiên cứu cắt ngang. Xử lý số liệu<br /> Đối tượng nghiên cứu Nhập dữ liệu bằng phần mềm Epidata 3.1. Xử<br /> Trẻ bị CTBK nhập khoa Cấp cứu hay khoa Ngoại lý thống kê bằng phần mềm Stata 12.0. Mô tả và<br /> tổng hợp Bệnh viện Nhi đồng 2 từ 01/01/2014 đến phân tích số liệu theo các mục tiêu nghiên cứu.<br /> 30/6/2018. Thống kê mô tả<br /> Tiêu chuẩn chọn vào Biến số định tính<br /> Trẻ từ 1 tuổi -