Đặc điểm dị vật đường thở ở trẻ em được nội soi tại Bệnh viện Nhi Đồng 2

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ Ở TRẺ EM ĐƯỢC NỘI SOI  <br /> TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2  <br /> Trần Lan Anh*, Phạm Thị Minh Hồng** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Mô tả đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị dị vật đường thở (DVĐT) ở trẻ em tại <br /> Bệnh viện Nhi đồng 2 – TP HCM. <br /> Phương pháp: mô tả hàng loạt trường hợp. <br /> Kết quả: Từ tháng 01 năm 2008 đến tháng 6 năm 2013, tại Bệnh viện Nhi đồng 2 Thành phố Hồ Chí Minh <br /> có 60  trẻ bị DVĐT được nội soi gắp dị vật. 88,3% trẻ dưới 3 tuổi. Tỉ lệ nam/nữ là 1,9/1. Lý do vào viện: 26,7% <br /> có liên quan hít sặc dị vật. 86,7% trẻ DVĐT khai thác được bệnh sử liên quan đến dị vật. Triệu chứng lâm sàng <br /> bao gồm ho (31,7%), ran phổi (60%), khò khè (30%), giảm phế âm một bên (30%). Các hình ảnh tổn thương trên <br /> X‐quang ngực: ứ khí bất thường 45,6%, xẹp phổi 19,3%, dị vật cản quang 10,5%. Có 7 bệnh nhi được chụp CT <br /> scan ngực và 4 trường hợp thấy được dị vật. Về điều trị: 60,3% gắp được dị vật trong vòng 3 ngày đầu vào viện, <br /> gắp thành công lần soi đầu 83,3%. 81,6% dị vật có nguồn gốc từ thức ăn, chủ yếu là các loại hạt; các dị vật khác <br /> bao gồm bút bi (5%), đồ chơi (1,7%), cannula (1,7%). Vị trí dị vật: 68,3% dị vật nằm ở phế quản, 46,6% nằm ở <br /> phế quản gốc bên phải. Điều trị khác: kháng sinh (93,4%), thuốc giãn phế quản (28,4%), kháng viêm (70%), thở <br /> oxy (25%), CPAP (3,3%), thở máy (3,3%). Vào thời điểm nhập viện có 48,3% DVĐT bị chẩn đoán nhầm với <br /> các bệnh lý hô hấp khác. <br /> Kết luận: Cần chú ý khai thác kỹ bệnh sử DVĐT ở những trẻ có triệu chứng hô hấp khởi phát đột ngột hoặc <br /> không đáp ứng với điều trị các bệnh lý hô hấp khác. Nên nội soi phế quản sớm ở những trẻ có nghi ngờ dị vật <br /> dựa trên bệnh sử và lâm sàng. <br /> Từ khóa: dị vật đường thở trẻ em <br /> <br /> ABSTRACT  <br /> FOREIGN BODIES ASPIRATION IN CHILDREN AT CHILDREN’ S HOSPITAL No2 <br /> Tran Lan Anh, Pham Thi Minh Hong  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 459 ‐ 463 <br /> Objectives: To determine the epidemiological, clinical, paraclinical and treatment characteristics in children <br /> diagnosed foreign bodies aspiration by bronchial endoscopy in Children’s Hospital N0 2. <br /> Methods: case series <br /> Results: From  January  2008  to  June  2013,  60  children  diagnosed  foreign  bodies  aspiration  by  bronchial <br /> endoscopy were recruited, 88.3% of them was under 3 years, and male/females ratio 1.9/1.The chief complaint <br /> related to foreign body aspiration was found in 26.7% of cases, and history of foreign body aspiration was found <br /> in  86.7%.  Clinical  signs  were  cough  (31.7%),  rales  (60%),  wheezing  (30%),  decreased  breath  sound  over  the <br /> involved  hemithorax  (30%).  The  chest  radiographic  abnormalities  were  seen  including  unilateral  air  trapping <br /> (45.6%), atelectasis (19.3%), and radiopaque objects (10.5%). There were 7 patients indicated chest CT scan and <br /> 4  of  them  revealed  foreign  bodies.  There  were  60.3%  of  patients  extracted  successfully  within  3  days  after <br /> admission. The rate of foreign bodies removed completely in the first time of bronchoscopy was 83.3%. Foreign <br /> * Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa, ** Bộ môn Nhi, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: BS. Trần Lan Anh  ĐT: 0982982130<br /> Email: bstranlananh@gmail.com <br /> <br /> Nhi Khoa<br /> <br /> 459<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> bodies were classified as foods (81.6%) in which seeds were the most common objects, parts of pens (5%), toys <br /> (1.7%), and cannula (1.7%). Foreign bodies were found at the main stem bronchi in 68.3%, and 46.6% of the <br /> cases,  foreign  bodies  located  in  the  right  main  stem  bronchus.  The  other  supportive  treatments  included <br /> antibiotics (93.4%), bronchodilators (28.4%), anti‐inflammation (70%), oxygen therapy (25%), CPAP (3.3%), <br /> and mechanical ventilation (3.3%). At the time of admission, there were 48.3% of cases misdiagnosed. <br /> Conclusions: A  history  of  foreign  body  aspiration  should  be  carefully  considered  from  the  caretakers  in <br /> children with acute respiratory symptoms, and bronchoscopy should be indicated in children suggested foreign <br /> body aspiration based on history and clinical examination.  <br /> Key words: Foreign body aspiration in children <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Dị  vật  đường  thở  (DVĐT)  là  một  cấp  cứu <br /> thường  gặp,  80%  xảy  ra  ở  trẻ  em  đặc  biệt  là <br /> nhóm trẻ dưới 3 tuổi(1,11). Chẩn đoán sớm là yếu <br /> tố quan trọng quyết định điều trị và giảm thiểu <br /> biến chứng. Chẩn đoán DVĐT ở trẻ em dễ nhầm <br /> do  bệnh  sử  hít  dị  vật  không  phải  lúc  nào  cũng <br /> ghi  nhận  được,  trong  khi  các  triệu  chứng  lâm <br /> sàng và X‐quang thường không điển hình(7,9,12). <br /> Chúng  tôi  thực  hiện  đề  tài  này  nhằm  tìm <br /> hiểu  đặc  điểm  dịch  tễ,  lâm  sàng,  cận  lâm  sàng, <br /> kết quả nội soi phế quản điều trị DVĐT ở trẻ em <br /> và  nhận  xét  những  trường  hợp  bị  chẩn  đoán <br /> nhầm,  góp  phần  chẩn  đoán  DVĐT  sớm  nhằm <br /> điều trị đúng và kịp thời cho trẻ. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> <br /> phần  mềm  thống  kê  SPSS  16.0.  Biến  định  tính: <br /> tính  tần  suất  và  tỷ  lệ  phần  trăm.  Biến  định <br /> lượng: tính trung bình và độ lệch chuẩn. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Trong thời gian từ tháng 01/2008 đến 6/2013 <br /> tại Bệnh viện Nhi đồng 2,có 63 trường hợp bệnh <br /> nhi DVĐT, trong đó 3 trường hợp không nội soi <br /> bao gồm: 1 trường hợp tử vong sau sặc hạt đậu <br /> phộng,  1  trường  hợp  sặc  cá  viên  chiên  suy  hô <br /> hấp nặng để lại di chứng não, 1 trường hợp tự <br /> ho bắn vỏ hạt hướng dương ra ngoài; 60 trường <br /> hợp  còn  lại  đã  nội  soi  gắp  được  dị  vật  với  các <br /> đặc điểm được trình bày như sau <br /> <br /> Về dịch tễ <br /> Tuổi: ≤ 12 tháng (16,7%), 1 – ≤ 3 tuổi (71,6%), <br /> > 3 tuổi (11,7%).  <br /> 65% nam và 35% nữ, tỷ lệ nam/nữ: 1,9/1. <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> <br /> 76,7% trẻ cư ngụ ở tỉnh và 23,3% ở TP HCM. <br /> <br /> Mô tả loạt trường hợp <br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> <br /> Về lâm sàng và cận lâm sàng <br /> <br /> Tất cả trẻ ≤ 15 tuổi nhập viện tại Bệnh viện <br /> Nhi đồng 2 được chẩn đoán DVĐT. <br /> <br /> 26,7%  các  trường  hợp  vào  viện  vì  lý  do  có <br /> liên  quan  hít  sặc  dị  vậtbao  gồm:  tuyến  dưới <br /> chuyển đến với chẩn đoán DVĐT, hít sặc, thở rít <br /> và tụt cannula. <br /> <br /> Dân số chọn mẫu <br /> Tất cả trẻ ≤ 15 tuổi nhập viện tại Bệnh viện <br /> Nhi  đồng  2,  được  chẩn  đoán  DVĐT  và  nội  soi <br /> gắp được dị vật, từ 01/01/2008 đến 30/6/2013. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Chọn  mẫu  không  xác  suất,  lấy  trọn  tất  cả <br /> trường  hợp  thỏa  tiêu  chí  chọn  bệnh  từ <br /> 01/01/2008 đến 30/6/2013. <br /> <br /> Xử lý dữ liệu <br /> Số  liệu  được  mã  hóa,  nhập  và  xử  lý  bằng <br /> <br /> 460<br /> <br /> Có 52 ca (86,7%) khai thác được bệnh sử gợi <br /> ý  mắc  dị  vật.  Phòng  khám  ngoại  trú  của  bệnh <br /> viện là nơi khai thác được bệnh sử gợi ý dị vật <br /> cao nhất là 36 trường hợp, chiếm tỷ lệ 60%. <br /> Về hoàn cảnh mắc dị vật thì 70% xảy ra lúc <br /> đang ăn, 10% khi đang chơi, 3,3% ngậm đầu bút, <br /> 1,7% tụt cannula mở khí quản và 15% không rõ <br /> hoàn cảnh mắc dị vật. <br /> Tỷ  lệ  bệnh  nhi  đến  bệnh  viện  trong  24  giờ <br /> sau mắc dị vật là 15%, 1 –  ≤ 3 ngày là 23,3%, 3 ‐ ≤ <br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản và Bà Mẹ Trẻ em <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> 7 ngày là 21,7%, sau 7 ngày chiếm 25% và 15% <br /> không rõ thời gian mắc dị vật. <br /> Bảng 1: Đặc điểm lâm sàng khi vào viện <br /> Lý do vào viện<br /> Ho kéo dài<br /> Khó thở<br /> Khò khè<br /> Ho<br /> Bệnh viện khác chuyển với chẩn đoán DVĐT<br /> Hít sặc<br /> BV khác chuyển với chẩn đoán viêm phổi<br /> Khàn tiếng kéo dài<br /> Khò khè kéo dài<br /> Sốt<br /> Thở rít<br /> Bệnh viện khác chuyển với chẩn đoán hen<br /> Tụt cannula<br /> Triệu chứng lâm sàng<br /> Ran phổi<br /> Ho<br /> Khò khè<br /> Giảm phế âm 1 bên phổi<br /> Rút lõm lồng ngực<br /> Khàn tiếng<br /> Thở rít<br /> Sốt<br /> Co kéo liên sườn<br /> Tím tái<br /> Thở nhanh<br /> Nôn ói<br /> Tiếng rít bất thường ở phổi<br /> Đau ngực<br /> Đau họng<br /> Khạc ra máu<br /> Cơn tím, vã mồ hôi, bứt rứt khi di chuyển<br /> Cánh mũi phập phồng<br /> Lồng ngực xẹp 1 bên<br /> Tiếng rít thanh quản<br /> <br /> n Tỉ lệ %<br /> 9<br /> 15<br /> 9<br /> 15<br /> 8 13,3<br /> 7 11,7<br /> 7 11,7<br /> 6<br /> 10<br /> 3<br /> 5<br /> 3<br /> 5<br /> 3<br /> 5<br /> 2<br /> 3,3<br /> 2<br /> 3,3<br /> 1<br /> 1,7<br /> 1<br /> 1,7<br /> 36<br /> 19<br /> 18<br /> 18<br /> 17<br /> 14<br /> 10<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 4<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 60<br /> 31,7<br /> 30<br /> 30<br /> 28,3<br /> 23,3<br /> 16,7<br /> 8,3<br /> 8,3<br /> 8,3<br /> 6,6<br /> 3,3<br /> 3,3<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> <br /> Có  57  trường  hợp  có  chụp  X  quang  ngực, <br /> chiếm tỉ lệ 95%. <br /> 7  trường  hợp  (11,4%)  chụp  CT  scan  ngực <br /> trong  đó  5  trường  hợp  chụp  trước  và  2  trường <br /> hợp chụp sau khi nội soi gắp dị vật. Thấy dị vật <br /> trên CT scan 4 trường hợp đều ở phế quản gốc <br /> trái. Các tổn thương phổi kèm theo: ứ khí, đông <br /> đặc,  xẹp  phổi,  đẩy  lệch  trung  thất,  viêm  mô  kẽ <br /> phổi và hạch phì đại cạnh phế quản. <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 2: Đặc điểm X‐quang ngực <br /> Đặc điểm X-quang ngực<br /> <br /> n = Tỉ lệ %<br /> 57<br /> Ứ khí bất thường<br /> 10<br /> 17,5<br /> Ứ khí bất thường + Viêm phổi<br /> 10<br /> 17,5<br /> Viêm phổi<br /> 9<br /> 15,8<br /> Bình thường<br /> 8<br /> 14<br /> Xẹp phổi<br /> 4<br /> 7<br /> Ứ khí bất thường + Viêm phổi + Xẹp phổi<br /> 4<br /> 7<br /> Viêm phế quản<br /> 3<br /> 5,3<br /> Viêm phổi + Xẹp phổi + Tràn khí màng phổi<br /> 2<br /> 3,5<br /> Dị vật cản quang<br /> 2<br /> 3,5<br /> Dị vật cản quang + Ứ khí<br /> 2<br /> 3,5<br /> Dị vật cản quang + Xẹp phổi<br /> 1<br /> 1,8<br /> Dị vật cản quang + ½ dưới khí quản hẹp<br /> 1<br /> 1,8<br /> Viêm phổi + Khí quản và carina bị đẩy lệch P 1<br /> 1,8<br /> <br /> Về điều trị <br /> Thời  điểm  nội  soi  gắp  dị  vật  sau  vào  viện <br /> ngắn nhất1 giờ, dài nhất 28 ngày, trung bình 4,9 <br /> ngày. 33,3% các trường hợp gắp dị vật trong 24 <br /> giờ vào viện và 21% gắp sau 7 ngày vào viện. <br /> 83,3% gắp được dị vật trong lần nội soi đầu.  <br /> 81,6%  dị  vật  từ  thức  ăn  mà  nhiều  nhất  các <br /> loại hạt (51,6%), xương (23,3%) và thức ăn khác <br /> (6,7%). Các dị vật khác bao gồm bút bi (5%), đồ <br /> chơi  (1,7%),  cannula  (1,7%),  bóng  đèn  (1,7%), <br /> mảnh ni lon (1,7%), và 6,6% dị vật không rõ tên. <br /> 68,3%  các  trường  hợp  dị  vật  nằm  ở  phế <br /> quản, bên phải 46,6%, bên trái 21,7%. Các vị trí <br /> khác  như  thanh  môn  5%,  hạ  thanh  môn  13,35, <br /> khí quản 11,7% và phế quản trung gian 1,7%. <br /> 31,6% các trường hợp có hỗ trợ hô hấp: Oxy <br /> (25%), CPAP (3,3%) và thở máy (3,3%).93,4% có <br /> điều  trị  kháng  sinh,  70%  điều  trị  kháng  viêm, <br /> 28,4% có dùngthuốc giãn phế quản.  <br /> <br /> Về nhóm dị vật bị chẩn đoán nhầm <br /> Trong  60  trường  hợp  DVĐT,  có  29  trường <br /> hợp  (48,3%)  chẩn  đoán  nhầm  bệnh  lý  khác. <br /> 72,4% các trường hợp chẩn đoán nhầm có bệnh <br /> sử mắc dị vật. <br /> Ứ  khí  15  ca  (51,7%),  xẹp  phổi  5  (17,2%), <br /> trong đó 3 ca xẹp phổi ngay từ khi vào viện, 2 <br /> ca  xẹp  sau  điều  trị  hướng  viêm  phổi,  viêm <br /> thanh khí quản. <br /> Bảng 3: Triệu chứng lâm sàng tại thời điểm nghi ngờ <br /> <br /> Nhi Khoa<br /> <br /> 461<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> dị vật của nhóm DVĐT bị chẩn đoán nhầm <br /> Triệu chứng<br /> n = 29<br /> Ran phổi<br /> 21<br /> Khò khè<br /> 13<br /> Ho<br /> 9<br /> Khàn tiếng<br /> 9<br /> Rút lõm lồng ngực<br /> 9<br /> Giảm phế âm một bên phổi<br /> 9<br /> Thở rít(*)<br /> 5<br /> Sốt<br /> 4<br /> Tím tái<br /> 3<br /> Nôn ói<br /> 2<br /> Co kéo liên sườn<br /> 2<br /> Thở nhanh<br /> 1<br /> (**)<br /> Cơn tím, vã mồ hôi, bứt rứt khi di chuyển<br /> 1<br /> Tiếng rít thanh quản<br /> 1<br /> Lồng ngực xẹp một bên<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 72,4<br /> 44,8<br /> 31<br /> 31<br /> 31<br /> 31<br /> 17,2<br /> 13,8<br /> 10,3<br /> 6,9<br /> 6,9<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> <br /> (*)<br /> <br />  5 ca thở rít, kèm suy hô hấp, không cải thiện với điều trị <br /> hướng viêm thanh khí quản. (**) 1 ca có cơn tím, vã mồ hôi, <br /> bứt rứt khi di chuyển ghi nhận được trong quá trình theo <br /> dõi, trường hợp này kết quả nội soi DV là vỏ hạt hướng <br /> dương di động, nằm ở khí quản. <br /> <br /> Bảng 4: Hình ảnh X‐quang ngực nhóm DVĐT bị <br /> chẩn đoán nhầm <br /> Hình ảnh<br /> n = 29<br /> Viêm phổi<br /> 8<br /> Ứ khí bất thường + Viêm phổi<br /> 8<br /> Ứ khí bất thường<br /> 4<br /> Ứ khí bất thường + Viêm phổi + Xẹp phổi<br /> 3<br /> Bình thường<br /> 3<br /> Viêm phổi + Xẹp phổi + Tràn khí màng phổi<br /> 1<br /> Viêm phế quản<br /> 1<br /> Xẹp phổi<br /> 1<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 27,6<br /> 27,6<br /> 13,8<br /> 10,4<br /> 10,4<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> <br /> 5  trường  hợp  chụp  CT  scan  ngực  trước  nội <br /> soi thấy được dị vật 4 trường hợp.  <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Đặc điểm về tuổi, giới, nơi cư trú, hoàn cảnh <br /> mắc  dị  vật  trong  nghiên  cứu  của  chúng  tôi <br /> tương đương với các nghiên cứu khác(5,14). DVĐT <br /> tập trung ở trẻ 1 ‐ 3 tuổi và 70% xảy ra lúc đang <br /> ăn  bởi  vì  ở  giai  đoạn  này  trẻ  chưa  đủ  răng  để <br /> nghiền  nát  thức  ăn,  hay  khóc,  cười  đùa,  chạy <br /> nhảy  trong  khi  ăn;  thêm  vào  đó  ở  lứa  tuổi  này <br /> trẻ  đã  tự  đi  lại  được,  hay  cho  thức  ăn,  đồ  chơi <br /> vào miệng, trong khi phản xạ bảo vệ đường hô <br /> hấp tránh vật lạ xâm nhập chưa hoàn hảo(3). <br /> <br /> 462<br /> <br /> Về  triệu  chứng  lâm  sàng  thì  triệu  chứng  cơ <br /> năng ho và khò khè hay gặp với tỷ lệ là 31,7% và <br /> 30%,  tương  đương  kết  quả  của  tác  giả  Lương <br /> Minh  Hương(8).  Nghiên  cứu  chúng  tôi  cho  kết <br /> quả 45% bệnh nhi có triệu chứng lâm sàng gợi ý <br /> có dị vật như giảm phế âm một bên phổi, thở rít, <br /> tiếng rít bất thường phổi, xẹp một bên phổi, cơn <br /> tím khi di chuyển trẻ.  <br /> Trên  phim  X‐quang  ngực  hình  ảnh  dị  vật <br /> cản quang gặp 6 ca (10%), tương đương với kết <br /> quả  của  Nguyễn  Thái  Sơn(10),Chik  K  K(2).  Ở  trẻ <br /> em thì dị vật phần lớn là chất hữu cơ không cản <br /> quang nên tỉ lệ thấy trực tiếp dị vật trên phim X‐<br /> quang  ngực  thấp,  các  hình  ảnh  gián  tiếp  gợi  ý <br /> tắc  nghẽn  một  phần  đường  thở  là  ứ  khí,  xẹp <br /> phổi, đẩy lệch khí quản, trung thất. Ngoài ra còn <br /> thấy tổn thương do biến chứng dị vật hay bệnh <br /> kèm. <br /> CT scan ngực áp dụng trong những trường <br /> hợp  chẩn  đoán  không  rõ  ràng  hay  nghi  có  bất <br /> thường bẩm sinh đường hô hấp, hoặc chụp CT <br /> scan ngực để đánh giá lại dị vật và biến chứng ở <br /> những trường hợp đã gắp dị vật mà còn tồn tại <br /> triệu chứng trên lâm sàng hay X‐quang ngực.  <br /> Loại dị vật chủ yếu là từ thức ăn (81,6%) mà <br /> phần  lớn  là  các  loại  hạt,  tiếp  theo  là  các  mảnh <br /> xương. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu của <br /> các tác giả khác(2,8,14). <br /> <br /> Về các trường hợp bị cẩn đoán nhầm <br /> Trong nhóm DVĐT chẩn đoán nhầm 72,4% <br /> các trường hợp có bệnh sử mắc dị vật, thời điểm <br /> khai thác bệnh sử gợi ý dị vật khi vào khoa điều <br /> trị  và  sau  một  thời  gian  điều  trị  là  55,2%.  Như <br /> vậy,  không  phải  lúc  nào  thân  nhân  bệnh  nhi <br /> cũng chú ý đến bối cảnh mắc dị vật để thông tin <br /> cho thầy thuốc, việc nghĩ tới để chú ý khai thác <br /> giúp ích rất nhiều cho chẩn đoán và điều trị. <br /> Trong nhóm này, các triệu chứng lâm sàng <br /> gợi ý tắc ngẽn đường thở là: giảm phế âm, thở <br /> rít,  tiếng  rít  thanh  quản,  lồng  ngực  xẹp  một <br /> bên, cơn tím vã mồ hôi bứt rứt khi di chuyển. <br /> Nếu có xuất hiện thêm triệu chứng gợi ý trong <br /> diễn  tiến  bệnh,  hoặc  điều  trị  bệnh  theo  chẩn <br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản và Bà Mẹ Trẻ em <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> đoán ban đầu không thuyên giảm thì cần nghĩ <br /> đến  DVĐT  ngay  cả  khi  không  khai  thác  được <br /> bệnh sử mắc dị vật. Tác giả FrançoisM nội soi <br /> 50  ca  viêm  phổi  tái  diễn  nhiều  lần  thì  có  6  ca <br /> phát hiện dị vật(6).  <br /> Về đặc điểm X‐quang ngực của nhóm này có <br /> các hình ảnh gợi ý DVĐT như: ứ khí, xẹp phổi. <br /> Bởi vì hầu hết dị vật ở trẻ em là loại không cản <br /> quang  nên  chỉ  thấy  những  dấu  hiệu  của  biến <br /> chứng của dị vật như nhiễm trùng và tắc nghẽn <br /> khí(4,9,13).  Có  3  trường  hợp  trong  nhóm  này  có <br /> hình ảnh X‐quang ngực bình thường, gặp trong <br /> trường  hợp  dị  vật  không  cản  quang  và  không <br /> gây biến chứng. Do đó, nếu nghi ngờ DVĐT qua <br /> bệnh  sử  và  lâm  sàng  thì  nên  nội  soi  để  chẩn <br /> đoán và điều trị dù không tổn thương trên phim <br /> X‐quang ngực. <br /> CT scan ngực có giá trị trong chẩn đoán DV, <br /> các  tổn  thương  phổi  và  giúp  chẩn  đoán  phân <br /> biệt với các trường hợp dị tật đường thở hay bất <br /> thường  mạch  máu.  Nhưng  không  được  làm <br /> thường qui vì giá thành cao, mức độ ăn tia X và <br /> sự  hợp  tác  của  bệnh  nhi.  Phương  pháp  nội  soi <br /> phế quản vừa có giá trị chẩn đoán lại vừa điều <br /> trị đặc hiệu DVĐT. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> Barnett P (2006). Inhaled foreign body. Text book of Pediatric <br /> emergecy medicine, pp 13‐15. <br /> Chik  KK  (2009).  Foreign  Body  aspiration  in  Hong  Kong <br /> Chinese Children. Hong Kong Med J, 15(1): 06‐11. <br /> Committee on Injury, Violence, and Poison Prevention (2010). <br /> Prevention of choking among children. Pediatrics, 125(3): 601.  <br /> Eren  S,  Balci  AE,  et  al  (2003).  Foreign  body  aspiration  in <br /> children:  experience  of  1160  cases.  Ann  Trop  Paediatr, <br /> 23(1): 31. <br /> Even  L,  Lea  E,  et  al  (2005).  Diagnostic  evaluation  of  foreign <br /> body  aspiration  in  children:  a  prospective  study.  J  Pediatr <br /> Surg, 40(7): 1122. <br /> Francoism,  Thach‐Toan,  et  al  (1985).  Endoscopy  for <br /> exploration for foreign bodies of the lower respiratory tract of <br /> the  child.  Apropos  of  668  cases.  Ann  Otolaryngol  Chir <br /> Cervicofac, 102(6): 433. <br /> Louie  MC,  Bradin  S  (2009).  Foreign  body  ingestion  and <br /> aspiration.Pediatr Rev, 30(8): 295. <br /> Lương  Thị  Minh  Hương  (2009).  Hình  thái  lâm  sàng  và  kết <br /> quả  điều  trị  dị  vật  đường  thở  tại  bệnh  viện  Tai  Mũi  Họng <br /> Trung ương. Y học thực hành, 666(6): 26‐28. <br /> Mehta  S,  et  al  (2006).  Guidelines  for  Removal  of  Foreign <br /> Bodies in Pediatric Airway. JK – Practitioner, 13(1): 18‐22. <br /> Nguyễn Thái Sơn (2008). Đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng, kết <br /> quả nội soi hô hấp ở trẻ em bị dị vật đường thở tại Bệnh viện <br /> Nhi đồng 1 năm 2007. Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 12(4): <br /> 263–266.  <br /> Nguyễn  Văn  Đức  (2008).  Dị  vật  đường  thở.  Tai  Mũi  Họng, <br /> quyển 2, tr: 296‐303. Nxb Y học. <br /> Tan HK, Brown K, el al (2000). Airway foreign bodies (FB): a <br /> 10‐year review. Int J Pediatr Otorhinolaryngol, 56(2): 91. <br /> Tokar  B,  Ozkan  R,  et  al  (2004).  Tracheobronchial  foreign <br /> bodies  in  children:  importance  of  accurate  history  and <br /> plain  chest  radiography  in  delayed  presentation.  Clin <br /> Radiol, 59(7): 609. <br /> Vitor  C,  et  al  (2003).  Foreign  body  in  children’s  airways.  J. <br /> Pneumologia, 29(3): 102‐112. <br /> <br /> 2.<br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> 12.<br /> 13.<br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Cần  chú  ý  khai  thác  kỹ  bệnh  sử  gợi  ý  mắc <br /> DVĐT ở những trẻ có triệu chứng hô hấp khởi <br /> phát đột ngột hoặc không đáp ứng  với  điều  trị <br /> các bệnh lý hô hấp khác. Nên nội soi phế quản <br /> sớm  ở  những  trẻ  có  nghi  ngờ  dị  vật  dựa  trên <br /> bệnh sử và lâm sàng. <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 14.<br /> <br />  <br />  Ngày nhận bài báo: 31/10/2013 <br />  Ngày phản biện nhận xét bài báo: 05/11/2013 <br />  Ngày bài báo được đăng: 05/01/2014 <br /> <br />  <br /> <br /> Nhi Khoa<br /> <br /> 463<br /> <br />