Luận văn Thạc sĩ: Đánh giá đặc điểm nông sinh học và khả năng kết hợp của một số dòng thuần phục vụ công tác chọn tạo giống ngô làm thức ăn gia súc

Cây ngô (Zea mays L.) là một trong những cây ngũ cốc quan trọng trên thế giới, vừa là cây lương thực vừa là cây thức ăn cho gia súc và nguyên liệu công nghiệp. Nhu cầu về ngô sinh khối năng suất và chất lượng cao để phục vụ ngành chăn nuôi gia súc đang tăng nhanh. Tuy nhiên, ngành chăn nuôi gia súc ở Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt thức ăn xanh, đặc biệt vào mùa Đông, dẫn đến tổn thất đáng kể. Việc chọn tạo giống ngô chuyên biệt làm thức ăn gia súc, với năng suất sinh khối và chất lượng dinh dưỡng cao, là hướng đi phù hợp để giải quyết vấn đề này.

Các nhà nghiên cứu, kỹ sư nông nghiệp, sinh viên và chuyên gia trong lĩnh vực khoa học cây trồng, chọn tạo giống thực vật, chăn nuôi gia súc và sản xuất thức ăn chăn nuôi. Đặc biệt hữu ích cho những ai quan tâm đến phát triển bền vững nông nghiệp và an ninh lương thực trong chăn nuôi.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá các đặc điểm nông sinh học và khả năng kết hợp của một số dòng ngô thuần để phục vụ công tác chọn tạo giống ngô làm thức ăn gia súc, với mục tiêu xác định các dòng thuần có đặc tính nông học tốt, khả năng kháng sâu bệnh, năng suất cao và khả năng kết hợp ưu việt. Thí nghiệm được thực hiện tại Viện Nghiên cứu Ngô, Hà Nội trong vụ Xuân và Thu Đông 2021, sử dụng 30 dòng ngô thuần và hai dòng kiểm định (T1, T2) để tạo ra 60 tổ hợp lai đỉnh, sau đó đánh giá so sánh với hai giống đối chứng thương mại (NK7328, CP511).

Kết quả cho thấy, trong số 30 dòng ngô thuần nghiên cứu vụ Xuân 2021, đã chọn được 20 dòng có đặc điểm nông sinh học tốt, ít bị nhiễm sâu bệnh và có năng suất hạt cao (25,0-32,4 tạ/ha), nổi bật là các dòng D10, D14, D15, D22, D29. Đặc biệt, 15 trong số 20 dòng này có hàm lượng protein thô cao hơn 10% (D15 đạt 10,58%), phù hợp cho việc chọn tạo giống ngô sinh khối giàu protein. Về khả năng kết hợp, các dòng D10, D14, D15, D22, D29 thể hiện khả năng kết hợp chung cao. Các dòng D14, D22 và D29 đồng thời cho thấy giá trị khả năng kết hợp riêng cao, chứng tỏ tiềm năng lớn cho công tác chọn tạo giống ngô lai làm thức ăn gia súc.

Đánh giá các tổ hợp lai đỉnh trong vụ Thu Đông 2021, năng suất hạt biến thiên từ 6,7-9,9 tấn/ha, với ba tổ hợp lai THL14, THL22, THL40 đạt năng suất hạt cao hơn có ý nghĩa so với đối chứng. Về năng suất sinh khối, năm tổ hợp lai THL10, THL14, THL22, THL40, THL59 cho năng suất sinh khối cao, trong đó THL22 (tổ hợp lai từ D22 x T1) được xác định là tổ hợp triển vọng nhất với năng suất sinh khối cao nhất (68,1 tấn/ha), khả năng chống chịu sâu bệnh tốt và kháng đổ ngã, thích hợp để phát triển thành giống ngô sinh khối chuyên biệt.