Đánh giá di căn hạch trong phẫu thuật triệt để ung thư quanh bóng vater

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ DI CĂN HẠCH TRONG PHẪU THUẬT TRIỆT ĐỂ<br /> UNG THƯ QUANH BÓNG VATER<br /> Đoàn Tiến Mỹ*, Phan Minh Trí**, Võ Nguyên Phong***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Xác định tỉ lệ di căn từng nhóm hạch trong ung thư quanh bóng Vater có thể giúp ích cho việc<br /> phẫu thuật triệt để. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề này, tuy vậy, ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn<br /> chế. Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm xác định di căn hạch theo từng vị trí ung thư đầu tuỵ, ung<br /> thư bóng Vater, ung thư đoạn cuối ống mật chủ.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả hồi cứu 28 bệnh nhân được phẫu thuật cắt khối tá tuỵ kèm<br /> nạo hạch triệt để do ung thư quanh bóng Vater từ tháng 1/2012 đến 8/2013.<br /> Kết quả: Tỉ lệ di căn hạch chung là 39,3%, đối với ung thư đầu tuỵ là 83,3%, ung thư bóng Vater là 29,4%,<br /> và đối với ung thư đoạn cuối ống mật chủ là 20%. Đối với ung thư đầu tuỵ, tỉ lệ di căn theo từng nhóm hạch<br /> tương ứng 6 (33,3%), 8a (0%), 8p (0%), 9 (0%), 12a (0%), 12b (0%), 12p (16,7%), 13a (0%), 13b (16,7%), 14p<br /> (33,3%), 14d (16,7%), 16a2 (16,7%), 16b1 (0%), 17a (33,3%0, 17b (50%). Đối với ung thư bóng Vater, tỉ lệ di<br /> căn theo từng nhóm hạch tương ứng là 6 (0%), 8a (5,9%), 8p (5,9%), 9(0%), 12a (0%), 12b (5,9%), 12p (0%),<br /> 13a (11,8%), 13b (5,9%), 14p (5,9%), 14d (11,8%), 16a2 (0%), 16b1 (0%), 17a (0%), 17b (11,8%). Riêng đối với<br /> ung thư đoạn cuối ống mật chủ chỉ ghi nhận di căn nhóm hạch 12b (20%). Trong cả 3 loại ung thư, chúng tôi đều<br /> ghi nhận chưa di căn hạch nhóm 9, 12a, 16b1.<br /> Kết luận: Trong ung thư đầu tuỵ, di căn hạch tập trung ở các nhóm hạch dưới môn vị (nhóm 6), quanh<br /> động mạch mạc treo tràng trên (nhóm 14) và nhóm hạch nằm phía trước khối tá tuỵ (nhóm 17). Đối với ung thư<br /> bóng Vater, ghi nhận di căn hạch chủ yếu ở các nhóm quanh động mạch gan chung (nhóm 8), phía trước và sau<br /> khối tá tuỵ (nhóm 17 và 13) và nhóm dọc động mạch mạc treo tràng trên (nhóm 14). Còn đối với ung thư đoạn<br /> cuối ống mật chủ chỉ ghi nhận di căn hạch do theo ống mật chủ (nhóm 12b).<br /> Từ khoá: Ung thư quanh bóng Vater, cắt khối tá tuỵ, nạo hạch triệt để.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF LYMPH NODE METASTASES IN RADICAL PANCREATICODUODENECTOMY<br /> FOR PERIAMPULLARY ADENOCARCINOMA<br /> Doan Tien My, Phan Minh Tri, Vo Nguyen Phong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 218 - 224<br /> Introduction: Evaluate the metastatic of lymph nodes of periampullay adenocarcinoma rates may be useful<br /> on patients underwent radical surgical treatment. Many studies about this subject were performed around the<br /> world, however, in Viet Nam, it had its limitation. Therefore, we performed this study in order to determine the<br /> metastatic of lymph nodes rates in head pancreatic adenocarcinoma, ampullary adenocarcinoma and disal ductal<br /> adenocarcinoma.<br /> Material and method: The retrospective cross-sectional descriptive study with 28 patients who underwent<br /> pancreaticoduodenectomy with extended lymphadenectomty for periampullary adenocarcinoma from 01/2012 to<br /> 08/2013.<br /> ** Bộ môn Ngoại, Đại học Y Dược TPHCM<br /> * Khoa Ngoại Gan Mật, Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> ***<br /> BSNT, Bộ môn Ngoại, Đại học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: BS. Võ Nguyên Phong<br /> ĐT: 0933 195 191<br /> Email: nguyenphongmd@gmail.com<br /> <br /> 218<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: Overall lymph nodes metastatic rate was 39.3%, with head pancreatic adenocarcinoma was 83.3%,<br /> and ampullary adenocarcinoma was 29.4%, and distal ductal adenocarcinoma was 20%. In head pancreatic<br /> adenocarcinoma, corresponding metastatic rates of subgroups of lymph nodes was 6 (33.3%), 8a (0%), 8p (0%), 9<br /> (0%), 12a (0%), 12b (0%), 12p (16.7%), 13a (0%), 13b (16.7%), 14p (33.3%), 14d (16.7%), 16a2 (16.7%), 16b1<br /> (0%), 17a (33.3%), 17b (50%). In ampullary adenocarcinoma, corresponding metastatic rates of subgroups of<br /> lymph nodes was 6 (0%), 8a (5.9%), 8p (5.9%), 9 (0%), 12a (0%), 12b (5.9%), 12p (0%), 13a (11.8%), 13b<br /> (5.9%), 14p (5.9%), 14d (11.8%), 16a2 (0%), 16b1 (0%), 17a (0%). Separately, we only recognized lymph nodes<br /> metastatic in group number 12b of distal bile duct adenocarcinoma, and its rate was 20%. All periampullary<br /> adenocarcinoma, the rates of lymph nodes metastatic group number 9, 12a, 16b1 were 0%.<br /> Conclusion: In head pancreatic adenocarcinoma, lymph nodes metastatic concentrated in infrapyloric<br /> lymph nodes group (number 6), lymph nodes along superior mesenteric artery (number 14) and lymph<br /> nodes on the anterior surface of the head of the pancreas (number 17). In ampullary adenocarcinoma, lymph<br /> nodes metastatic gathered in lymph nodes along common hepatic artery (number 8), lymph nodes on the<br /> anterior and posterior surface of the head of the pancreas (number 17 and 13), lymph nodes along superior<br /> mesenteric artery (number 14). With distal bile duct adenocarcinoma, only recognized metastatic on lymph<br /> nodes along the bile duct (number 12b).<br /> Key words: periampullary adenocarcinoma, pancreaticoduodenectomy, radical lymphadenectomy.<br /> tiên lượng sống hay không, vai trò của nạo hạch<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> di căn có ý nghĩa quan trọng đến việc cải thiện<br /> Ung thư quanh bóng Vater (ung thư đầu tuỵ,<br /> tiên lượng sống của bệnh nhân(4,1,11,6).<br /> ung thư bóng Vater, ung thư đoạn cuối ống mật<br /> Tại Việt Nam, cũng đã có nhiều nghiên cứu<br /> chủ) là một bệnh lý ác tính gây tử vong thường<br /> về phẫu thuật cắt khối tá tụy đối với bệnh nhân<br /> gặp, ở Hoa Kì có trên 30.000 trường hợp phát<br /> ung thư quanh bóng Vater(14,7,3,13,8,15). Trong số đó<br /> hiện mỗi năm(4). Điều trị phẫu thuật triệt để bằng<br /> có các nghiên cứu đánh giá di căn hạch(7,13,8). Tuy<br /> cách cắt khối tá tụy là lựa chọn hàng đầu để cứu<br /> nhiên, nghiên cứu này còn có mặt hạn chế, ,chỉ<br /> chữa bệnh nhân đối với dạng ung thư này. Đã có<br /> đánh giá tổng số hạch bị di căn, các vị trí di căn<br /> rất nhiều nghiên cứu về các yếu tố giúp tiên<br /> thường gặp; chưa có nghiên cứu đánh giá tỉ lệ di<br /> lượng bệnh nhân ung thư quanh bóng Vater<br /> căn từng nhóm hạch bạch huyết riêng biệt.<br /> được điều trị phẫu thuật, các yếu tố bao gồm<br /> Trên cơ sở đó, chúng tôi thực hiện nghiên<br /> kích thước u nguyên phát, mức độ biệt hóa của<br /> cứu này nhằm trả lời cho câu hỏi “Đặc điểm di<br /> tế bào ung thư, hạch di căn và bờ phẫu<br /> căn hạch trong ung thư quanh bóng Vater như<br /> thuật(16,11,9).<br /> thế nào?” và từ đó góp phần xây dựng bảng đồ<br /> Do vai trò của nạo hạch di căn trong ung thư<br /> di căn hạch trong ung thư quanh bóng Vater.<br /> tụy có ý nghĩa trong cải thiện tiên lượng, Fortner<br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> vào năm 1973, đưa ra khái niệm phẫu thuật triệt<br /> để gồm cắt trọn khối tá tụy và nạo hạch vùng<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> sau phúc mạc.Dựa trên nhiều nghiên cứu hồi<br /> Nghiên cứu hồi cứu cắt ngang mô tả.<br /> cứu, phẫu thuật triệt để theo Fortner giúp cải<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> thiện về tiên lượng sống(1). Tuy nhiên nhiều<br /> nghiên cứu gần đây lại cho thấy nạo hạch mở<br /> Bệnh nhân được phẫu thuật cắt khối tá tuỵ<br /> rộng không giúp cải thiện tiên lượng ngược lại<br /> kèm nạo hạch triệt để do ung thư quanh bóng<br /> (1,11)<br /> còn gây ra nhiều biến chứng .<br /> Vater tại khoa Ngoại gan mật tuỵ - bệnh viện<br /> Chợ Rẫy từ tháng 1/2012 đến tháng 8/2013.<br /> Tuy chưa có sự đồng thuận hoàn toàn giữa<br /> nạo hạch và nạo hạch triệt để có giúp cải thiện<br /> <br /> Ngoại Tổng Quát<br /> <br /> 219<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Tất cả bệnh nhân có chẩn đoán sau mổ là<br /> ung thư quanh bóng Vater, được mổ cắt khối tá<br /> tuỵ kèm nạo hạch triệt để.<br /> <br /> Trong khoảng thời gian từ 1/2012 đến 8/2013<br /> có 28 bệnh nhân được cắt khối tá tuỵ kèm nạo<br /> hạch triệt để thoả mãn các tiêu chuẩn trên.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của các<br /> nhóm bệnh nhân được trình bày trong Bảng 1. Tỉ<br /> lệ nam/nữ xấp xỉ 4/6. Đa phần bệnh nhân ung<br /> thư quanh bóng Vater ở độ tuổi trên 50 (trung<br /> bình 58,29). Bệnh nhân đến khám chủ yếu do<br /> vàng da (75%), sau là đau bụng (46,45). Khoảng<br /> 50% bệnh nhân được ERCP đặt stent trước khi<br /> phẫu thuật.<br /> <br /> Những trường hợp nạo hạch nhưng không<br /> đạt được số hạch tối thiểu(6).<br /> Số liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm<br /> SPSS 22.0<br /> <br /> Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ung thư quanh bóng Vater<br /> Số BN<br /> Nam<br /> Tuổi trung bình<br /> Triệu chứng lâm sàng<br /> Vàng da<br /> Đau bụng<br /> ERCP đặt stent<br /> Trị số trung bình CA 19-9<br /> Tăng CA 19-9 (>35)<br /> <br /> K đầu tuỵ<br /> 6 (21,4%)<br /> 1 (16,7%)<br /> 61,83<br /> <br /> K bóng Vater<br /> 17 (60,7%)<br /> 9 (52,9%)<br /> 56,29<br /> <br /> K đoạn cuối ống mật chủ<br /> 5 (17,9%)<br /> 2 (40%)<br /> 60,80<br /> <br /> K quanh bóng Vater<br /> 28 (100%)<br /> 12 (42,9%)<br /> 58,29 ± 8,58<br /> <br /> 4 (66,7%)<br /> 4 (66,7%)<br /> 2 (33,3)<br /> 3080,17<br /> 4 (66,7%)<br /> <br /> 12 (70,6%)<br /> 7 (42,1%)<br /> 9 (52,9%)<br /> 384,58<br /> 5 (29,4%)<br /> <br /> 5 (100%)<br /> 2 (40%)<br /> 4 (80%)<br /> 85,65<br /> 4 (80%)<br /> <br /> 21 (75%)<br /> 13 (46,4%)<br /> 15 (53,6%)<br /> 1022,79<br /> 13 (46,4%)<br /> <br /> Các yếu tố giải phẫu bệnh được trình bày<br /> trong Bảng 2. Kích thước khối u khá thay đổi và<br /> khả năng cắt bỏ u không phụ thuộc vào kích<br /> thước mà phụ thuộc vào u có xâm lấn các mô lân<br /> cận hay không(14). Trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi, đa phần u quanh bóng Vater biệt hoá trung<br /> bình cao (>85%), chỉ ghi nhận 1 trường hợp ung<br /> thư bóng Vater biệt hoá thấp (5,9%). Số hạch<br /> trung bình chúng tôi lấy được là 24 ± 7,5, điều<br /> <br /> này thoả mãn yêu cầu về số hạch tối thiểu phải<br /> lấy được để đánh giá N chính xác cũng như giúp<br /> tiên lượng sống còn(6). Chúng tôi còn tiến hành<br /> khảo sát tỉ suất di căn hạch, tỉ suất này được tính<br /> bằng cách lấy tỉ lệ giữa tổng số hạch di căn và<br /> tổng số hạch lấy được, theo một số nghiên cứu<br /> khi số hạch lấy được đủ lớn, tỉ suất ≥ 0,3 có ý<br /> nghĩa trong tiên lượng sống còn, trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi tỉ suất này < 0,3.<br /> <br /> Bảng 2. Các yếu tố giải phẫu bệnh liên quan<br /> <br /> Đường kính trung bình của u (cm)<br /> Độ biệt<br /> Cao<br /> hoá<br /> Trung bình<br /> Thấp<br /> Tình trạng<br /> Số hạch trung bình<br /> hạch<br /> Số hạch dương tính trung bình<br /> Dương tính<br /> Âm tính<br /> Tỉ suất hạch di căn<br /> Bờ phẫu<br /> Dương tính<br /> thuật<br /> Âm tính<br /> <br /> 220<br /> <br /> Ung thư đầu tuỵ<br /> (n=6)<br /> 3,67 ± 1,03<br /> 1(16,7%)<br /> 5(83,3%)<br /> 0<br /> 20,0 ± 2,1<br /> 4,2 ± 3,3<br /> 5(83,3%)<br /> 1(16,7%)<br /> 0,21<br /> 1(16,7%)<br /> 5(83,3%)<br /> <br /> Ung thư bóng Ung thư đoạn cuối<br /> Vater (n=17) ống mật chủ (n=5)<br /> <br /> Ung thư quanh<br /> bóng Vater (n=28)<br /> <br /> 2,44 ± 1,13<br /> 1(5,9%)<br /> 15(88,2%)<br /> 1(5,9%)<br /> <br /> 3,00 ± 0,71<br /> 1(20%)<br /> 4(80%)<br /> 0<br /> <br /> 2,80 ± 1,13<br /> 3(10,7%)<br /> 24(85,7%)<br /> 1(3,6%)<br /> <br /> 24,0 ± 7,7<br /> 1,1 ± 2,1<br /> 5(29,4%)<br /> 12(70,6%)<br /> 0,03<br /> 1(5,9%)<br /> 16(94,1%)<br /> <br /> 28,8 ± 9,3<br /> 0,4 ± 0,9<br /> 1(20%)<br /> 4(80%)<br /> 0,02<br /> 1(20%)<br /> 4(80%)<br /> <br /> 24,0 ± 7,5<br /> 1,6 ± 2,6<br /> 11(39,3%)<br /> 17(60,7%)<br /> 0,07<br /> 3(10,7%)<br /> 25(89,3%)<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tuỵ), 14p (dọc động mạch mạc treo tràng trên<br /> đoạn gần), 14d (dọc động mạch mạc treo tràng<br /> trên đoạn xa), 16a2 (xung quanh động mạch chủ<br /> bụng từ giới hạn trên của thân động thân tạng<br /> đến giới hạn dưới của tĩnh mạch lách trái), 16b1<br /> (quanh động mạch chủ bụng từ giới hạn dưới<br /> của tĩnh mạch lách trái đến giới hạn trên của<br /> động mạch mạc treo tràng dưới), 17a (mặt phía<br /> trước trên vùng đầu tuỵ), 17b (mặt phía trước<br /> dưới vùng đầu tuỵ).<br /> <br /> Kết quả di căn theo từng nhóm hạch được<br /> khảo sát chung và riêng cho từng nhóm: (Bảng<br /> 3). Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng<br /> bảng phân loại hạch theo Hiệp hội tụy học Nhật<br /> Bản(2), theo đó các nhóm hạch liên quan đến nạo<br /> hạch triệt để bao gồm: 6 (dưới môn vị), 8a (trước<br /> trên dọc theo động mạch gan chung), 8p (phía<br /> sau dọc theo động mạch gan chung), 9 (quanh<br /> động mạch thân tạng), 12a (dọc động mạch gan),<br /> 12b (dọc ống mật), 12p (dọc tĩnh mạch cửa), 13a<br /> (phía sau trên đầu tuỵ), 13b (phía sau dưới đầu<br /> Bảng 3. Tỉ lệ di căn các nhóm hạch theo từng loại ung thư.<br /> Nhóm hạch/<br /> Dạng ung thư<br /> Đầu tuỵ<br /> (n=6)<br /> Bóng Vater<br /> (n=17)<br /> Đoạn cuối ống<br /> mật chủ (n=5)<br /> <br /> 6<br /> <br /> 2/6<br /> 33,3%<br /> 0/17<br /> 0%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> Quanh bóng Vater 2/28<br /> (n=28)<br /> 7,1%<br /> <br /> 8<br /> <br /> 9<br /> <br /> 12<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> 16<br /> <br /> 17<br /> <br /> 0/6<br /> 0%<br /> 2/17<br /> 11,8%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 2/28<br /> 7,1%<br /> <br /> 0/6<br /> 0%<br /> 0/17<br /> 0%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 0/28<br /> 0%<br /> <br /> 1/6<br /> 16,7%<br /> 1/17<br /> 5,9%<br /> 1/5<br /> 20%<br /> 3/28<br /> 10,7%<br /> <br /> 1/6<br /> 16,7%<br /> 3/17<br /> 17,5%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 4/28<br /> 14,3%<br /> <br /> 3/6<br /> 50%<br /> 3/17<br /> 17,5%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 6/28<br /> 21,4%<br /> <br /> 1/6<br /> 16,7%<br /> 0/17<br /> 0%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 1/28<br /> 3,6%<br /> <br /> 5/6<br /> 83,3%<br /> 2/17<br /> 11,8%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 5/28<br /> 17,9%<br /> <br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, không ghi<br /> nhận di căn hạch nhóm 9 ở tất cả các nhóm ung<br /> thư. Đối với ung thư đầu tuỵ di căn chủ yếu ở<br /> các nhóm hạch số 6,14 và 17, không ghi nhận di<br /> căn nhóm hạch số 8. Ở nhóm ung thư bóng<br /> Vater, chưa ghi nhận di căn nhóm hạch số 6, 16.<br /> Đối với ung thư đoạn cuối ống mật chủ, chỉ ghi<br /> nhận di căn nhóm hạch số 12.<br /> Chúng tôi cũng tiếp tục phân tích tỉ lệ phân<br /> bố từng phân nhóm hạch theo từng loại ung thư,<br /> <br /> kết quả được trình bày trong Bảng 4 – Hình 1.<br /> Trong đó, đối với ung thư đầu tuỵ, các nhóm<br /> hạch thường di căn là 6, 12p, 13b, 14p, 14d, 16a2,<br /> 17a và 17b, nhóm hạch 17b có tỉ lệ di căn nhiều<br /> nhất (50%). Đối với ung thư bóng Vater, chúng<br /> tôi ghi nhận các nhóm hạch thường di căn là 8a,<br /> 8p, 12b, 13a, 13b, 14p, 14d, và 17b. Riêng đối với<br /> ung thư đoạn cuối ống mật chủ, chỉ ghi nhận di<br /> căn nhóm 12b.<br /> <br /> Bảng 4. Tỉ lệ di căn của các phân nhóm hạch tương ứng với từng loại ung thư.<br /> Nhóm hạch /Ung thư<br /> 6<br /> 8a 8p<br /> 9 12a 12b 12p 13a 13b 14p 14d 16a2<br /> Đầu tuỵ<br /> 2/6 0/6 0/6 0/6 0/6 0/6 1/6<br /> 0/6<br /> 1/6<br /> 2/6<br /> 1/6<br /> 1/6<br /> (n=6)<br /> 33,3% 0% 0% 0% 0% 0% 16,7% 0% 16,7% 33,3% 16,7% 16,7%<br /> Bóng Vater<br /> 0/17 1/17 1/17 0/17 0/17 1/17 0/17 2/17 1/17 1/17 2/17 0/17<br /> (n=17)<br /> 0% 5,9% 5,9% 0% 0% 5,9% 0% 11,8% 5,9% 5,9% 11,8% 0%<br /> Đoạn cuối ống mật chủ<br /> 0/5 0/5 0/5 0/5 0/5 1/5 0/5<br /> 0/5<br /> 0/5<br /> 0/5<br /> 0/5<br /> 0/5<br /> (n=5)<br /> 0% 0% 0% 0% 0% 20% 0%<br /> 0%<br /> 0%<br /> 0%<br /> 0%<br /> 0%<br /> Quanh bóng Vater<br /> 2/28 1/28 1/28 0/28 0/28 2/28 1/28 2/28 2/28 3/28 3/28 1/28<br /> (n=28)<br /> 7,1% 3,6% 3,6% 0% 0% 7,1% 3,6% 7,1% 7,1% 10,7% 10,7% 3,6%<br /> <br /> Ngoại Tổng Quát<br /> <br /> 16b1<br /> 0/6<br /> 0%<br /> 0/17<br /> 0%<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 0/28<br /> 0%<br /> <br /> 17a 17b<br /> 2/6<br /> 3/6<br /> 33,3% 50%<br /> 0/17 2/17<br /> 0% 11,8%<br /> 0/5<br /> 0/5<br /> 0%<br /> 0%<br /> 2/28 5/28<br /> 7,1% 17,6%<br /> <br /> 221<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 60<br /> <br /> 50<br /> <br /> Tỉ lệ hạch di căn<br /> <br /> 50<br /> 40<br /> <br /> 33.3<br /> <br /> 33.3<br /> <br /> 33.3<br /> <br /> 30<br /> 20<br /> 16.7<br /> <br /> 20<br /> <br /> 16.7<br /> <br /> 16.7<br /> <br /> 11.8<br /> 10<br /> <br /> 5.9<br /> <br /> 16.7<br /> <br /> 11.8<br /> <br /> 5.9<br /> <br /> 5.9<br /> <br /> 5.9<br /> <br /> 00<br /> <br /> 0 0<br /> <br /> 0 0<br /> <br /> 00 0<br /> <br /> 00 0<br /> <br /> 0 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 6<br /> <br /> 8a<br /> <br /> 8b<br /> <br /> 9<br /> <br /> 12a<br /> <br /> 12b<br /> <br /> 12p<br /> <br /> 13a<br /> <br /> 13b<br /> <br /> 14p<br /> <br /> 14d<br /> <br /> 11.8<br /> <br /> 5.9<br /> 00<br /> <br /> 00 0<br /> <br /> 00<br /> <br /> 0<br /> <br /> 16a 2 16b1<br /> <br /> 17a<br /> <br /> 17b<br /> <br /> 0<br /> <br /> Nhóm hạch<br /> Ung th ư đ ầu tu ỵ<br /> <br /> Ung th ư bóng Va ter<br /> <br /> Ung th ư đo ạn cu ối ống mật ch ủ<br /> <br /> Hình 1. Tỉ lệ di căn hạch của từng phân nhóm hạch theo từng loại ung thư<br /> mật chủ lần lượt là: 83,3%, 29,4% và 20%. So<br /> BÀN LUẬN<br /> với tác giả Ioannis(1) tỉ lệ di căn hạch lần lượt là<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, phần lớn<br /> 68%, 43%, 33%. Nhìn chung có sự tương đồng<br /> bệnh nhân là nữ, có độ tuổi trung bình là 58, về<br /> về tỉ lệ mặc dù nghiên cứu của chúng tôi làm<br /> độ tuổi có tương đồng với thống kê của các tác<br /> với cỡ mẫu nhỏ.<br /> giả khác nhưng lại trái ngược về giới(14,16,11,10).<br /> Đối với ung thư quanh bóng Vater, chúng<br /> Bệnh cảnh lâm sàng chủ yếu là vàng da và<br /> tôi ghi nhận di căn chủ yếu ở nhóm 12, 14, 13<br /> đau bụng, các triệu chứng như sụt cân, ngứa,<br /> và 17. Kết quả này có sự khác biệt với tác giả<br /> ăn không ngon không đáng kể. Các triệu<br /> Nguyễn Minh Hải khi ghi nhận di căn thường<br /> chứng thực thể như túi mật to, sờ thấy u rất ít<br /> gặp ở nhóm 13, 14 và 16(7). Có thể sự khác biệt<br /> được ghi nhận.<br /> này nằm ở tỉ lệ loại ung thư do trong nghiên<br /> CA 19-9 chỉ tăng trong khoảng 46% bệnh<br /> cứu của chúng tôi tỉ lệ ung thư bóng Vater<br /> nhân ung thư quanh bóng Vater thấp hơn so với<br /> chiếm ưu thế (60%).<br /> một số nghiên cứu của cac tác giả khác(14), điều<br /> Đối với ung thư đầu tuỵ, nhóm hạch thường<br /> này có thể lý giải do trong nghiên cứu này, số<br /> di căn gồm nhóm 6, 12p, 13b, 14, 16a2, 17. Kết<br /> lượng bệnh nhân ung thư đầu tuỵ chỉ chiếm số<br /> quả này có sự khác biệt với tác giả khác(12), theo<br /> lượng thấp khoảng 20% còn đa phần là ung thư<br /> đó các nhóm hạch di căn thường gặp gồm 6, 8.<br /> bóng Vater.<br /> 13, 14, 17. Sự khác biệt này có thể do sai lệch về<br /> Tỉ lệ di căn hạch chung là 39,3% tương đồng<br /> với tác giả Nguyễn Minh Hải(7), nhưng so với các<br /> nghiên cứu ngoài nước thì tỉ lệ này thấp hơn<br /> đáng kể, theo tác giả Charles J. Yeo tỉ lệ này lên<br /> đến 59%(15).<br /> Tỉ lệ di căn hạch trong ung thư đầu tuỵ,<br /> ung thư bóng Vater, ung thư đoạn cuối ống<br /> <br /> 222<br /> <br /> cỡ mẫu.<br /> Đối với ung thư bóng Vater, ta thấy hạch di<br /> căn tập trung vào một số nhóm như 8, 12b, 13,<br /> 14, 17b. Các nhóm hạch di căn này có sự khác<br /> biệt với các tác giả Nhật Bản, theo đó các nhóm<br /> thường gặp gồm 14,16,17a,17b(17,5).<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br />