zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Đánh giá hiệu quả của bài tập nuốt sau tái tạo toàn bộ lưỡi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh nhân ung thư lưỡi hốc miệng có thể được điều trị bằng phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, hoặc kết hợp các mô thức trên. Các phương thức điều trị này đều có thể gây ảnh hưởng xấu đến chức năng nuốt. Nhà Lâm sàng có các bài tập phục hồi chức năng để làm giảm hoặc loại bỏ các rối loạn của người bệnh sau điều trị. Bài viết trình bày đánh giá hiệu quả của bài tập nuốt sau tái tạo toàn bộ lưỡi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá hiệu quả của bài tập nuốt sau tái tạo toàn bộ lưỡi

DINH DƯỠNG - ĐIỀU DƯỠNG - CHĂM SÓC GIẢM NHẸ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA BÀI TẬP NUỐT SAU TÁI TẠO TOÀN BỘ LƯỠI NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG1, HUỲNH BÍCH THẢO2, NGUYỄN THỊ THANH TUYỀN3, TRẦN THỊ NHƯ Ý3 TÓM TẮT Bệnh nhân ung thư lưỡi hốc miệng có thể được điều trị bằng phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, hoặc kết hợp các mô thức trên. Các phương thức điều trị này đều có thể gây ảnh hưởng xấu đến chức năng nuốt. Nhà Lâm sàng có các bài tập phục hồi chức năng để làm giảm hoặc loại bỏ các rối loạn của người bệnh sau điều trị. Chúng tôi sử dụng vạt tự do và vạt tại vùng để tái tạo khuyết hổng gần toàn bộ và toàn bộ lưỡi hốc miệng cho 25 bệnh nhân sau phẫu thuật điều trị ung thư lưỡi; bao gồm 16 vạt đùi trước ngoài, và 9 vạt đảo động mạch trên đòn. Sau phẫu thuật một tháng, các bệnh nhân này được tập phục hồi chức năng nói và nuốt. Điểm trung bình của chức năng phát chức năng nuốt là 4,08/7 sau 1 tuần và 6,28/7 sau 4 tuần tập luyện. Các nhà lâm sàng có thể dùng các bài tập cho lưỡi để giúp bệnh nhân đạt được chức năng tốt nhất sau tái tạo lưỡi. ABSTRACT Evaluating the effectiveness of swallowing exercises following total tongue reconstruction. Patients with oral tongue cancer may be treated with surgery, radiotherapy, chemotherapy, or a combination of these modalities. Each treatment type may have a negative impact on posttreatment swallowing function. The clinician has a number of rehabilitative procedures available to reduce or eliminate these disorders in patients treated. We used the free flap and regional flap to reconstruct the near total and total oral tongue defect after radical resection in 25 patients. These patients receive swallowing rehabilitation therapy two weeks after surgery. The mean score of swallowing was 4,08/7 at 1 weeks and 6,28/7 at 4 weeks posttraining. The clinicians can use the exercises to help the patient achieve optimal function following tongue reconstruction. ĐẶT VẤN ĐỀ da tại vùng dễ uốn nắn có thể giúp bảo tồn sự di động của lưỡi sau khi tái tạo[2,3,13]. Nhà lâm sàng có Ung thư lưỡi là ung thư thường gặp nhất của các bài tập phục hồi chức năng để làm giảm hoặc ung thư hốc miệng. Phẫu thuật cắt rộng là mô thức loại bỏ các rối loạn của người bệnh sau điều trị. điều trị chủ yếu của bệnh lý này. Phục hồi chức năng sau phẫu trị là một thử thách đối với người bác sĩ ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU điều trị[1]. Từ 01/2019 đến tháng 09/2019, chúng tôi đã Phẫu thuật cắt một phần lưỡi lấy đi một phần dùng đùi trước ngoài để tái tạo khuyết hổng cho 16 bên của lưỡi hốc miệng, phần lưỡi còn lại thường là bệnh nhân và vạt đảo động mạch trên đòn cho 9 có thể duy trì chức năng của lưỡi sau điều trị. bệnh nhân sau phẫu thuật cắt gần toàn bộ và toàn Tuy nhiên, đối với các trường hợp bướu lớn xâm lấn bộ lưỡi. Chúng tôi tiến hành đánh giá chức năng sâu thì khuyết hổng để lại sẽ ảnh hưởng khá nhiều nuốt cho tất cả các bệnh nhân trước khi tập nuốt, đến chức năng lưỡi, nhất là chức năng nói và nuốt. sau khi khi tập 1 tuần - 4 tuần. Bài tập nuốt được Do đó, chúng ta cần phải xét đến việc tái tạo lưỡi tiến hành sau phẫu thuật 1 tuần (Bảng 1). trong trường hợp này. Sử dụng vạt da tự do và vạt 1 ĐDCKI. Điều dưỡng Trưởng Khoa Ngoại 5 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM 2 BS. Khoa Ngoại 2 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM 3 CNĐD. Khoa Ngoại 5 - Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM 308 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM
DINH DƯỠNG - ĐIỀU DƯỠNG - CHĂM SÓC GIẢM NHẸ Chúng tôi tiến hành đánh giá chức năng nuốt 7 Nuốt thức ăn bằng miệng hoàn toàn, không có bất thức ăn của hốc miệng theo thang điểm 7 của Xiao- kỳ trở ngại nào. meng Song và cs (Bảng 2). KẾT QUẢ BÀN LUẬN Chúng tôi có 17 bệnh nhân nam và 8 bệnh Tạo hình lưỡi không chỉ đảm bảo chức năng nói nhân nữ. Tuổi từ 35 - 71, trung bình 53,6. Có 21 và nuốt, mà còn đảm bảo đường thở, vị giác, và hô bệnh nhân được cắt gần toàn bộ và 4 bệnh nhân hấp. Động tác nuốt bắt đầu từ hốc miệng, cảm giác được cắt toàn bộ lưỡi. tại đây cung cấp tín hiệu kết hợp với cơ quan hô hấp để nói và nuốt, đưa thức ăn đến hầu, và khởi động Điểm trung bình của chức năng nuốt trước khi phản xạ đóng thanh quản bảo vệ đường hô hấp. tập là 1,88 ± 0,43. Kết quá đánh giá chức năng nuốt Kết quả tạo hình lưỡi lý tưởng khi đạt được kích của chúng tôi sau 1 tuần có điểm trung bình là thước, hình dạng, cảm giác, vị giác, độ di động và 4,08 ± 0,74 và sau 4 tháng là 6,28 ± 0,66. So sánh chức năng kết hợp phát âm và nuốt. kết quả trước và sau khi tập, thời điểm sau khi tập 1 tuần và 4 tuần thì sự khác biệt này là có ý nghĩa Để phục hồi được chức năng của lưỡi phải có thống kê (P=0,05). sự kết hợp giữa phẫu thuật viên, bác sĩ nha khoa, bác sĩ phục hình răng miệng, bác sĩ phát âm học, Bảng 1. Qui trình tập nuốt bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, điều dưỡng và nhiều chuyên khoa khác có liên quan[11]. Vệ sinh miệng trước và sau khi tập nuốt. Tập thư giãn cơ cổ - vai trong tầm không đau. Khuyết hổng gần toàn bộ hay toàn bộ lưỡi rõ ràng làm thay đổi chức năng hốc miệng theo nhiều Tập cơ hàm, cơ má. cách khác nhau. Trước tiên, cau khi cắt bỏ các cơ Tập thở bụng nếu bệnh nhân có thở sai cách (thở ngực, gồng nội tại của lưỡi và các cơ xung quanh sẽ làm mất đi cơ cổ - vai - ngực). độ di động như ngón tay của lưỡi, thay đổi thao tác Tập kiểm soát hơi thở nếu bệnh nhân thở nông, ngắn. của khối thức ăn trong miệng và ảnh hưởng nặng nề Tập nuốt nước bọt  nước trắng  thức ăn/ uống dạng xay đến chức năng phát âm của người bệnh. Ngoài ra, nhuyễn  thức ăn sệt, mềm. Thay đổi về loại và tăng dần về nếu phải cắt bỏ cơ hàm móng sẽ làm mất cấu trúc lượng theo khả năng. nâng đỡ sàn miệng và làm cho lưỡi không thể chạm Tư thế nuốt: vào vòm khẩu cái[8,11]. - Bịt lỗ mở khí quản nếu còn chưa khép kín Mặc dù, mục đích của tái tạo nửa lưỡi là phục hồi chức năng như ngón tay và thể tích lưỡi đã mất, - Để thức ăn/uống về bên mạnh hơn (bên cơ lưỡi còn lại) thì mục đích quan trọng nhất của tái tạo toàn bộ lưỡi - Ngửa đầu có hoặc không kèm theo xoay về một bên tùy là phục hồi thể tích đã mất. Vì thế, tái tạo gần toàn theo khả năng làm sạch thức ăn/uống bộ hay toàn bộ lưỡi phải hoàn thành được bốn mục - Hóp má (hỗ trợ đây thức ăn) và nín thở khi nuốt (nuốt trên tiêu sau đây: thanh môn), sau nuốt thì ho mạnh để làm sạch thức ăn thừa. (1) Phục hồi thể tích của lưỡi hốc miệng, sàn miệng và cơ hàm móng. Bảng 2. Đánh giá chức ăn nuốt của hốc miệng[12] (2) Phục hồi bề mặt niêm mạc của phần lưỡi đã Mức độ Mô tả cắt và các cấu trúc xung quanh để bảo tồn sự di 1 Miệng không nuốt được gì. động của phần lưỡi còn lại. 2 Phụ thuộc vào ống nuôi ăn, nuốt được thức ăn và (3) Phục hồi và duy trì hoạt động phối hợp của nước tối thiểu. lưỡi đển lưỡi có thể chạm vào vòm khẩu cái. 3 Phụ thuộc vào ống nuôi ăn, thường xuyên nuốt (4) Phục hồi cảm giác. được thức ăn và nước. 4 Nuốt thức ăn với một độ đặc nhất định bằng Chúng tôi tiến hành cho bệnh nhân tập nuốt sau miệng hoàn toàn. phẫu thuật 1 tuần. Theo Pauloski BR, thì tiến hành tập trong vòng 3 tháng đầu sau phẫu thuật giúp phục 5 Nuốt thức ăn với nhiều độ đặc bằng miệng hoàn toàn, thức ăn được lựa chọn hoặc chuẩn bị đặc hồi chức năng tốt hơn những trường hợp không biệt. tập[9]. Theo Perry A và cs, tập phục hồi chức năng của lưỡi có thể thực hiện ngay sau khi vết thương 6 Nuốt thức ăn với nhiều độ đặc bằng miệng hoàn toàn, thức ăn không cần chuẩn bị đặc biệt nhưng lành[10]. Trên lâm sàng, chúng tôi ghi nhận là vết mổ chỉ với một số nhóm thức ăn giới hạn. thường lành sau 1 tuần, một số trường hợp sau 2 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 309
DINH DƯỠNG - ĐIỀU DƯỠNG - CHĂM SÓC GIẢM NHẸ tuần, còn sau 4 tuần thì chắc chắc vạt sống vì đã có Edition, Lippincott Williams & Wilkins, pp 1849- mạch máu tân sinh từ giường khuyết hổng[4]. 1874. 4. Girod DA, Tsue TT, Shnayder Y (2015). “Free tissue transfer” in Cummings Otolaryngology - Head & Neck Surgery edited by Paul W. Flint, 6th ed, Elsevier, pp 1137 - 1157. 5. Hsiao Hung - Tao, Leu Yi-Shing, Lin Chang- Ching (2003). “Tongue reconstruction with Free Radial Forearm Flap After Hemiglossectomy: A Functional Assessment”. Journal of Reconstructive Microsurgery, Volume 19, Number 3, pp137 - 142. Hình 1. Bệnh nhân được tái tạo khuyết hổng 6. List MA, Ritter-Sterr C, Lansky SB. A toàn bộ lưỡi Performance Status Scale for Head and Neck Điểm trung bình của chức năng nuốt của Cancer Patients. Cancer. 66:564 - 569, 1990. nghiên cứu chúng tôi là 6,28/7 sau 4 tuần có một sự 7. Logemann JA (2005). The role of exercise cải thiện rất lớn so với 1,88/7 trước khi tập. Cũng programs for dysphagia patients. Dysphagia. tính theo thang điểm 7, chức năng nuốt của Song 2005 Spring; 20(2): 139 - 40. XM và cs đạt được là 3,8 - 4 ngay sau phẫu thuật và cải thiện lên đến 6,1 - 6,6 sau một năm[12]. Hsiao Ht 8. Moyer JS, Chepeha DB, et Teknos TN (2007). và cs đánh giá chức năng nuốt bằng cách cho bệnh Reconstruction of the Tongue in Oral Cancer nhân uống 175ml, ghi nhận số lần nuốt và tổng thời Diagnosis, Management, and Rehabilitaion gian uống để tính thể tích trung bình mỗi lần nuốt, edited by John W. Werning, Thieme, thời gian trung bình mỗi lần nuốt và thể tích nuốt pp. 200 - 208. trung bình mỗi giây. Kết quả chức năng nuốt của 9. Pauloski BR (2008). “Rehabilitation of Dysphagia nhóm bệnh nhân được tái tạo cũng tương tự như Following Head and Neck Cancer”. Phys Med nhóm chứng[5]. Rehabil Clin N Am. November; 19(4), Khi chức năng nuốt của người bệnh phục hồi pp 889 - 928. tốt, có thể hoàn toàn ăn bằng miệng, chúng ta có thể 10. Perry A, Frowen J (2006). “Speech and chuyển tiếp sang xạ trị bổ túc cho người bệnh. swallowing function in head and neck cancer KẾT LUẬN patients: what do we know?”. CancerForum Volume 30 Number 3 November. Các nhà lâm sàng có thể dùng các bài tập cho lưỡi để giúp bệnh nhân đạt được chức năng tốt nhất 11. Snoker JM, Hornig J, et Day TA (2006). sau tái tạo lưỡi. Sau khi bệnh nhân phục hồi chức “Reconstruction of Partial Glossectomy Defects” năng nuốt, bệnh nhân có thể tiếp tục phác đồ xạ trị in Oral Cavity Reconstruction edited by Terry A. bổ túc. Day, pp 205 - 224. TÀI LIỆU THAM KHẢO 12. Song Xiao-meng, Ye Jin-hai, Yuan Ye, et al (2010). “Radial Forearm Free Flap for 1. Chen Chun-Ming, Lin Gau-Tyanm, Fu Yin-Chih. Reconstruction of a Large Defect after Radical Complications of free radial forearm flap Ablation of Carcinoma of the Tongue and Floor transfers for head and neck reconstruction of the Mouth: Some New Modifications”. ORL J (2005). Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Otorhinolaryngol Relat Spec, Jun; 72 (2), Radiol Endod; 99: p671 - 676. pp 106 - 112. 2. Chien CY, Su CY, Hwang CF, et al (2006). 13. Wein RO, Weber RS (2015). “Malignant “Ablation of advanced tongue or base of tongue neoplasms of the oral cavity” in Cummings cancer and reconstruction with free flap: Otolaryngology - Head & Neck Surgery edited by Functional outcomes”, EJSO 32, pp 353 – 357. Paul W. Flint, 6th ed, Elsevier, pp 1359 - 1387. 3. Deschler DG, Erman AB (2014). “Oral Cavity 14. http://www.ucs.louisiana.edu/~ncr3025/roussel/c Cancer” in Bailey’s Head and Neck Surgery - odi531/oralexercise.html truy cập ngày Otolaryngology edited by Jonas T. Johnson, 5th 30/08/2016. 310 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.