Đánh giá kết quả điều trị nội khoa thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá hiệu quả điều trị nội khoa bảo tồn thoát vị đĩa đệm (TVĐĐ) cột sống cổ (CSC). Bài viết nghiên cứu trên 30 bệnh nhân (BN) TVĐĐ CSC điều trị tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 5 - 2015 đến 12 - 2016.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá kết quả điều trị nội khoa thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG CỔ TÓM TẮT Phan Vi t Nga*; Nguy n Đ c Thu n* Nguy n Văn Hào*; Đào Hùng V ơng* Mục tiêu: đánh giá hiệu quả điều trị nội khoa bảo tồn thoát vị đĩa đệm (TVĐĐ) cột sống cổ (CSC). Đối tượng và phương pháp: 30 bệnh nhân (BN) TVĐĐ CSC điều trị tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 5 - 2015 đến 12 - 2016. BN được điều trị theo phác đồ nền kết hợp với kéo giãn CSC bằng nẹp Disk-Dr CS-300 và phóng bế ngoài màng cứng. Liệu trình điều trị kéo dài 15 ngày. Đánh giá trước và sau điều trị theo các chỉ tiêu: thang điểm VAS; sức cơ theo Hội đồng Nghiên cứu Y học Anh; mức độ cải thiện chức năng CSC (NDI); mức độ cải thiện triệu chứng chung. Kết quả: điểm VAS sau đợt điều trị giảm rõ rệt, từ 6,73 ± 0,94 xuống còn 1,70 ± 0,95. Mức độ đau cũng giảm nhiều. Sức cơ sau đợt điều trị cải thiện, từ 4,43 ± 0,72 lên 4,93 ± 0,25. Tổng điểm NDI sau đợt điều trị giảm đáng kể từ 25,80 ± 2,60 xuống còn 12,83 ± 1,44. Mức độ cải thiện triệu chứng chung: rất tốt: 10%, tốt: 86,7%, trung bình: 3,3%, không có mức độ kém. Kết luận: điều trị TVĐĐ CSC bằng thuốc kết hợp với kéo giãn bằng nẹp Disk-Dr CS-300 và phóng bế ngoài màng cứng có hiệu quả rõ rệt. Giảm mức độ đau nhiều, cải thiện sức cơ, chức năng vận động CSC và các triệu chứng chung. * Từ khóa: Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ; Nẹp kéo giãn Disk-Dr CS-300; Phóng bế ngoài màng cứng cột sống cổ. Evaluation of Treatment Outcome of Spinal Disc Herniation Summary Objectives: To estimate the result of spinal disc herniation treatment. Subjects and methods: 30 spinal disc herniation patients were treated at Internal Neurological Medicine, 103 Hospital from 10 - 2015 to 9 - 2016. Patients were treated by using background regimen combined with streching cervical spine with Disk-Dr CS-300 band. The therapy lasted 15 days. Evaluation before and after treatment based on the following criteria: VAS rating scale; muscle strength according to Medical Research Council UK; improvement level of cervical spine function (NDI); improvement level of common symptoms. Results: VAS score after treatment decreased significantly from 6.73 ± 0.94 to 1.70 ± 0.95. The degree of pain also decreased. Muscle strength after treatment was improved from 4.43 ± 0.72 to 4.93 ± 0.25. Total score NDI following treatment significantly decreased from 25.80 ± 2.60 to 12.83 ± 1.44. The degree of improvement in common symptoms: very good: 10%, good: 86.7%, moderate: 3.3%, no bad degree. Conclusion: Treatment of spinal disc herniation by using medicine combined with stretching with extension band Disk-Dr CS-300 has decreased the pain degree and improved cervical spine motion function as well as common symptoms. * Key words: Spinal disc herniation; Extension band Disk-Dr CS-300; Epidural block cervical spine. * Bệnh viện Quân y 103 Ng i ph n h i (Corresponding): Ph m Vi t Nga (dr.vietnga@gmail.com) Ngày nh n bài: 08/01/2017; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 15/02/2017 Ngày bài báo đ c đăng: 23/02/2017 112 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 ĐẶT VẤN ĐỀ * Tiêu chuẩn loại trừ: Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ và thoái hóa CSC là hai nguyên nhân phổ biến và nổi bật nhất gây các chứng đau mạn tính vùng cổ vai. Tại Việt Nam, theo Bùi Quang Tuyển, trong số 2.450 trường hợp TVĐĐ cột sống được phẫu thuật tại Bệnh viện Quân y 103 từ 1998 - 2003, TVĐĐ CSC đứng thứ hai, chiếm 3,51%. - Đã phẫu thuật CSC. Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị TVĐĐ CSC, bao gồm điều trị nội khoa bảo tồn, phẫu thuật và can thiệp tối thiểu. Trong đó, phương pháp điều trị bảo tồn vẫn là cơ bản nhất, nền tảng, được ưu tiên đặt lên hàng đầu. Điều trị nội khoa TVĐĐ CSC bao gồm dùng thuốc kết hợp với kéo giãn cột sống và/hoặc kết hợp với tiêm ngoài màng cứng. Chúng tôi nghiên cứu nhằm: Đánh giá kết quả điều trị nội khoa bảo tồn TVĐĐ CSC tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 103. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu. 30 BN được chẩn đoán xác định TVĐĐ CSC điều trị nội trú tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 10 - 2015 đến 9 - 2016. - Có chấn thương CSC cũ. 2. Phương pháp nghiên cứu. * Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu tiến cứu mô tả, theo dõi dọc và có so sánh. Nghiên cứu 30 BN TVĐĐ CSC dùng thuốc kết hợp kéo giãn CSC bằng nẹp Disk-Dr CS-300 và phóng bế ngoài màng cứng. Kéo giãn CSC 2 lần/ngày, mỗi lần 30 phút. Phóng bế ngoài màng cứng liệu trình 3 lần/đợt điều trị, mỗi lần cách nhau 4 - 5 ngày. Liệu trình cho 1 đợt điều trị 15 ngày. Thuốc điều trị nền bao gồm giảm đau, giãn cơ và tăng cường dẫn truyền thần kinh. * Chỉ tiêu đánh giá trước và sau đợt điều trị: BN nghiên cứu được đánh giá, theo dõi, so sánh trước và sau đợt điều trị 15 ngày với các chỉ tiêu lâm sàng, cận lâm sàng sau: - Mức độ đau: tính theo thang điểm VAS (Visual Analoge Scale) từ 0 - 10. - Sức cơ: đánh giá theo thang điểm Hội đồng Nghiên cứu Y học Anh (Bristish Medical Research Council): chia làm 5 độ sức cơ. - Lâm sàng: từ 18 - 65 tuổi. Có hội chứng CSC và hội chứng rễ thần kinh cổ. - Mức độ cải thiện chức năng CSC: dựa vào điểm NDI (Neck Disablity Index). Tổng điểm 50 điểm, gồm các câu hỏi chia thành 10 phần để BN tự đánh giá về ảnh hưởng của đau cổ đến sinh hoạt cá nhân hàng ngày. - Cận lâm sàng: 100% BN được chụp cộng hưởng từ CSC có hình ảnh TVĐĐ CSC. - Đánh giá mức độ cải thiện triệu chứng nói chung (dựa vào mức độ giảm đau và mức độ cải thiện chức năng CSC): * Tiêu chuẩn chọn BN: - Hòa hợp giữa lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh. + Rất tốt: cải thiện ≥ 75% triệu chứng. + Tốt: cải thiện 50 - 74% triệu chứng. 113 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 + Trung bình: cải thiện 25 - 49% triệu chứng. + Kém: cải thiện < 25% triệu chứng. + Xấu: làm các triệu chứng nặng lên. * Xử lý số liệu: phần mềm SPSS 18.0. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Đánh giá mức độ cải thiện triệu chứng đau qua thang điểm VAS. Bảng 1: Thang điểm VAS ở các thời điểm (n = 30). Thời điểm đánh giá VAS (mean ± SD) Trước điều trị Sau đợt điều trị p 6,73 ± 0,94 1,70 ± 0,95 < 0,001 Đánh giá cảm giác đau của BN vào 2 thời điểm: trước điều trị, sau cả đợt điều trị 15 ngày. Điểm VAS sau đợt điều trị giảm rõ rệt, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Tình trạng đau mạn tính cùng với hạn chế chức năng CSC không những ảnh hưởng lớn đến sức khỏe BN, suy giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đáng kể đến kinh tế xã hội. Gánh nặng kinh tế từ kiểm soát chứng đau cổ chỉ đứng thứ hai sau đau thắt lưng. Vì vậy, các biện pháp làm giảm triệu chứng đau là một trong những mục tiêu hàng đầu của điều trị. Bảng 2: Mức độ đau ở các thời điểm (n = 30). Thời điểm đánh giá Trước điều trị Sau đợt điều trị Đau nhiều 27 (90,0%) 0 Đau vừa 3 (10,0%) 6 (20,0%) Đau ít 0 20 (66,7%) Không đau 0 4 (13,3%) Mức độ đau 114 Trước điều trị, đa số BN ở mức đau nhiều, sau điều trị không còn BN đau nhiều, mức đau vừa chỉ còn 20,0%, chủ yếu đau ít, đặc biệt 04 BN (13,3%) hết hoàn toàn triệu chứng đau. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Chương và CS (2015) cho thấy, với nhóm BN dùng thuốc kết hợp phóng bế ngoài màng cứng CSC, sau đợt điều trị, điểm VAS trung bình giảm rõ rệt, từ 6,77 ± 1,79 xuống 2,67 ± 1,32 sau đợt điều trị 2 tuần, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Nếu đánh giá mức độ đau, trước điều trị, 14,4% BN rất đau; 60,0% đau nhiều; 23,3% đau vừa; 3,3% đau ít, sau điều trị, không còn BN nào đau nhiều và rất đau, 36,6% đau vừa, còn lại là BN đau ít và không đau. 2. Đánh giá mức độ cải thiện sức cơ. Bảng 3: Sức cơ ở các thời điểm (n = 30). Thời điểm đánh giá Sức cơ (mean ± SD) Trước điều trị Sau đợt điều trị p 4,43 ± 0,72 4,93 ± 0,25 < 0,001 Sức cơ sau điều trị tăng đáng kể, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Tỷ lệ BN yếu cơ sau điều trị giảm từ 43,3% xuống 6,7%, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Đối với BN yếu cơ do chèn ép tủy, chúng tôi thấy việc cải thiện sức cơ sau điều trị tốt hơn BN do chèn ép rễ. Đặc biệt, ở nhóm được tiêm ngoài màng cứng CSC, 11 BN có hội chứng chèn ép tủy đều cải thiện sức cơ (tăng khoảng 1 độ) sau đợt điều trị. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 3. Đánh giá cải thiện chứng năng CSC qua thang điểm NDI. Bảng 4: Tổng điểm NDI ở các thời điểm (n = 30). Thời điểm đánh giá Trước điều trị Sau đợt điều trị p NDI 25,80 ± 2,60 12,83 ± 1,44 < 0,001 (mean ± SD) Tổng điểm NDI sau đợt điều trị giảm đáng kể, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Đánh giá mức độ cải thiện chức năng CSC dựa vào chỉ số NDI. Chỉ số này được Howard Vernon phát triển và cải tiến từ chỉ số mất chức năng cột sống thắt lưng do đau của Owestry. Các nghiên cứu đều khẳng định, NDI có độ tin cậy và hiệu lực cao để đánh giá mức độ cải thiện chức năng CSC khi được điều trị. Bảng 5: Chỉ số giảm chức năng CSC trước và sau điều trị (n = 30). Trước điều trị Sau điều điều trị n % n % Ảnh hưởng nhẹ 0 0 28 93,3 Ảnh hưởng trung bình 16 53,3 2 6,7 Ảnh hưởng nặng 14 46,7 0 0 Giảm chức năng Trước điều trị, đa số có mức độ ảnh hưởng nặng lên CSC (53,3%). Sau điều trị, mức độ ảnh hưởng đến chức năng CSC giảm, không BN nào ở mức ảnh hưởng nặng, chủ yếu là mức ảnh hưởng nhẹ (93,3%), trong đó chỉ có 6,7% có ảnh hưởng trung bình. Cũng nghiên cứu trên 30 BN TVĐĐ CSC được điều trị bằng phác đồ tiêm ngoài màng cứng CSC, Nguyễn Văn Chương (2015) [1] thấy điểm NDI giảm rõ rệt, từ 27,23 ± 4,93 xuống còn 13,37 ± 3,45; khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Kết quả này tương tự nghiên cứu của Manchikanti và CS (2010). Đau và yếu cơ là nguyên nhân chính làm hạn chế chức năng CSC, ảnh hưởng đến công việc hàng ngày của BN, việc dùng thuốc kết hợp kéo giãn CSC mang hiệu quả giảm đau và cải thiện sức cơ đáng kể, từ đó cải thiện được chức năng CSC, giúp BN kiểm soát tốt sinh hoạt cá nhân hàng ngày, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống. * Mức độ cải thiện triệu chứng chung sau đợt điều trị (n = 30): Rất tốt: 3 BN (10,0%); tốt: 26 BN (86,7%); trung bình: 1 BN (3,3%); kém: 0 BN. Manchikanti và CS (2010) [5] đưa ra kết quả: 82% BN cải thiện ≥ 50% triệu chứng. Van Zundert J [6] (2010) cũng gặp 44% BN cải thiện triệu chứng rất tốt và 32% BN cải thiện triệu chứng ở mức độ tốt; kết quả chung 76% BN cải thiện ≥ 50% triệu chứng. Kết quả này cho thấy việc kết hợp giữa phương pháp điều trị nền với kéo giãn CSC và tiêm ngoài màng cứng CSC đã mang lại kết quả tốt. KẾT LUẬN - Mức độ cải thiện triệu chứng đau theo thang điểm VAS: điểm VAS sau đợt điều trị giảm rõ rệt từ 6,73 ± 0,94 xuống còn 1,70 ± 0,95. - Sức cơ sau đợt điều trị tăng đáng kể từ 4,43 ± 0,72 lên 4,93 ± 0,25. Tỷ lệ yếu cơ giảm rõ rệt, sau điều trị chỉ còn 02 BN (6,7%) yếu cơ. 115 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 - Mức độ cải thiện chức năng CSC theo thang điểm NDI: tổng điểm NDI sau đợt điều trị giảm đáng kể từ 25,80 ± 2,60 xuống còn 12,83 ± 1,44. - Mức độ cải thiện triệu chứng chung: rất tốt: 10%, tốt: 86,7%; trung bình: 3,3%, không có mức độ yếu kém. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Văn Chương, Nguyễn Trung Kiên, Trần Thị Ngọc Trường. Đánh giá hiệu quả điều trị TVĐĐ CSC bằng phương pháp tiêm corticoid ngoài màng cứng. Tạp chí Y học Quân sự. 2015. 116 2. Bùi Quang Tuyển. Phẫu thuật TVĐĐ cột sống. Nhà xuất bản Y học. Hà Nội. 2010, tr.77-99. 3. Cohen S.P et al. Epidural steroids: a comprehensive, evidence-based review. Reg Anesth Pain Med. 2013, 38 (3), pp.175-200. 4. Cunniff, Joseph. Cervical interlaminar th epidural steroid injections. 26 Annual Update in Physical Medicine and Rehabilitation. 2012, March. 5. Manchikanti L et al. Analysis of the growth of epidural injections and costs in the Medicare population: a comparative evaluation of 1997, 2002 and 2006 data. Pain Physician. 2010, 13 (3), pp.199-212. 6. Van Zundert J et al. Cervical radicular pain. Pain Pract. 2010, 10 (1), pp.1-17.