Đánh giá kết quả điều trị u dây thần kinh số VIII bằng dao gamma quay tại trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: Trần Thị Hạnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu được tiến hành với mục tiêu nhằm đánh giá kết quả điều trị u dây thần kinh số VIII bằng phương pháp xạ phẫu dao gamma quay (RGK: Rotating Gamma Knife) tại Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá kết quả điều trị u dây thần kinh số VIII bằng dao gamma quay tại trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ U DÂY THẦN KINH SỐ VIII BẰNG DAO GAMMA QUAY TẠI TRUNG TÂM Y HỌC HẠT NHÂN VÀ UNG BƯỚU BỆNH VIỆN BẠCH MAI Vương Ngọc Dương*, Mai Trọng Khoa*, Kiều Đình Hùng** TÓM TẮT Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị u dây thần kinh số VIII bằng phương pháp xạ phẫu dao Gamma quay (RGK: Rotating Gamma Knife) tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu- Bệnh viện Bạch Mai Đối tượng và phương pháp: Bao gồm 112 trường hợp u dây thần kinh số VIII được điều trị bằng phương pháp xạ phẫu dao Gamma quay, phương pháp nghiên mô tả hồi cứu và cứu tiến cứu, chẩn đoán u dây VIII dựa vào chụp MRI sọ não và/hoặc mô bệnh học từ mổ u dây VIII. Kết quả: Tuổi từ 20- 82 (tuổi), trung bình 48,2, tỷ lệ nam/nữ là 53/59. Có 38 trường hợp đã được phẫu thuật trước xạ phẫu (32,6%). Kích thước u từ 1 cm đến 4 cm, tỷ lệ nhiều nhất là 2-3 cm. Thể tích xạ phẫu trung bình 6,3 cm 3. Liều xạ phẫu từ 8-16 Gy. Theo dõi sau xạ phẫu từ 3 tháng- 54 tháng. Hầu hết các trường hợp có cải thiện triệu chứng lâm sàng, kích thước u giảm, các bệnh nhân đều an toàn, không có bệnh nhân nào có biến chứng nặng do điều trị. Kết luận: Triệu chứng u dây VIII chủ yếu là đau đầu (71,4%), ù tai (62,6%), xạ phẫu bằng dao Gamma quay là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả làm giảm các triệu chứng cơ năng, thực thể và kích thước u theo thời gian. Từ khóa: u dây thần kinh VIII, xạ phẫu dao Gamma quay ABSTRACT EFFICACY OF TREATMENT OF ACOUSTIC NEUROMAS BY ROTATING GAMMA KNIFE RADIOSURGERY AT THE NUCLEAR MEDICINE AND ONCOLOGY CENTER, BACH MAI HOSPITAL Vuong Ngoc Duong, Mai Trong Khoa, Kieu Dinh Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 4 - 2012: 126 - 130 Objective: To evaluate the efficacy of treatment of acoustic neuromas by rotating Gamma knife radiosurgery (RGK: Rotating Gamma Knife) at the Nuclear Medicine And Oncology Center, Bach Mai Hospital from 7/ 2007 to 1/2012. Methods: Research study describes 112 acoustic neuromas treated with Gamma knife radiosurgery. Results: The common age from 20 to 82 years old, average age 48.2, the male-female ratio was 53/59. There were 38 postoperative cases (32.6%). Tumor size from 1 cm to 4 cm, the most common size was 2-3 cm. The average radiosurgery volume was 6.3cm3. The radiosurgery dose was from 8 Gy to 16 Gy. Follow-up almost patients after radiosurgery from 3 months to 54 months. Almost patients were improve clinical symptoms, tumor size reduction, the patients were safe, no patients had severe complications due to treatment. Conclusion: Rotating Gamma knife radiosurgery was a treatment method safe and effective for acoustic neuromas. *Bệnh viện Bạch Mai, ** Đại học Y Hà Nội Tác giả liên lạc: PGS TS BS Kiều Đình Hùng, 126 Email: kieudinhhung2008@gmail.com Chuyên đề Phẫu Thuật Thần Kinh Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012 Nghiên cứu Y học Keywords: acoustic neuromas, rotating Gamma knife radiosurgery. tiêu: Đánh giá kết quả điều trị u dây thần kinh ĐẶT VẤN ĐỀ số VIII bằng phương pháp xạ phẫu dao Gamma U dây thần kinh số VIII (thần kinh thính quay. giác) còn gọi là u bao dây thần kinh tiền đình ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU chúng bắt nguồn từ nhánh tiền đình của dây VIII, là u của tế bào Schwann nằm trong màng Đối tượng và phương pháp nghiên cứu bọc myelin. U dây thần kinh số VIII là loại u hay Gồm 112 BN được chẩn đoán xác định u dây gặp trong các bệnh lý ngoại thần kinh, u thường thần kinh số VIII điều trị bằng dao Gamma quay là loại u lành tính(1,2). tại Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu bệnh Có nhiều phương pháp điều trị u dây VIII viện Bạch Mai từ tháng 7/ 2007 đến tháng như phẫu thuật mở, xạ trị chiếu ngoài hay xạ 1/2012. phẫu bằng dao Gamma (GK). Việc điều trị phẫu Phương pháp nghiên cứu thuật mở u dây thần kinh số VIII có rất nhiều Mô tả tiến cứu. BN được chẩn đoán dựa vào tiến bộ, như phẫu thuật vi phẫu qua đường MRI và/mô bệnh học mổ u dây VIII và được xạ dưới chẩm hay qua đường mê nhĩ làm giảm phẫu theo quy trình thống nhất. Khám lại định nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên phẫu thuật u kỳ đánh giá các triệu chứng LS, CLS sau khi dây VIII thường để lại khá nhiều di chứng như xuất viện 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 24 rối loạn thăng bằng, tổn thương các dây thần tháng, 3 năm… kinh lân cận IX, X, XI, XII làm bệnh nhân sặc, nuốt khó, dây V gây đau và tê mặt …, di chứng Thiết bị sử dụng hay gặp nhất trong phẫu thuật u dây VIII là tổn Hệ thống dao gamma quay (RGK: Rotating thương dây thần kinh VII gây liệt nửa mặt ảnh Gamma Knife) do Hoa Kỳ sản xuất năm 2007, hưởng rất lớn đến thẩm mỹ, theo nhiều tác giả với hệ thống Collimator quay, hệ thống định vị liệt mặt sau mổ có thể đến 90% các trường hợp tự động (hệ thống APS: Automatic Positioning ngay cả khi có máy đo điện thần kinh để cảnh báo, cũng chính vì thế mà các thầy thuốc luôn mong muốn tìm phương pháp khác ít di chứng để điều trị. Hiện nay xạ phẫu có thể dùng dao gamma (Gamma Knife; GK), Cyberknife… Theo nhiều tác giả báo cáo trên thế giới sử dụng xạ phẫu GK điều trị u dây thần kinh số VIII rất hiệu quả trong kiểm soát bệnh và đặc biệt là rất ít bị liệt mặt, theo Regis (Pháp), Lunsford (Mỹ) tỉ lệ kiểm soát u là 90% và tỉ lệ bảo tồn chức năng khoảng 90-95% loại bệnh này(3,4). Cho đến nay đã có nhiều trường hợp bệnh lý nội sọ trong đó có u dây VIII được điều trị bằng phương pháp này. Tuy nhiên sử dụng Gamma Knife quay để điều trị u dây VIII với kích thước nào, liều xạ bao nhiêu (Gy) thì có hiệu quả cao về kiểm soát bệnh và bảo tồn chức năng thần kinh vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Tại Việt Nam vẫn chưa có nghiên cứu đầy đủ về vấn đề này. Do vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu để tài này nhằm mục Chuyên đề Phẫu Thuật Thần Kinh System). Hệ thống máy chụp MRI 1,5T mô phỏng có độ phân giải cao. KẾT QUẢ Đặc điểm bệnh nhân Tuổi và giới tính Tuổi thấp nhất 20, cao nhất là 82 tuổi, trung bình 48,2 tuổi. Nữ gặp nhiều hơn nam 59/53. Bảng 1. Một số đặc điểm lâm sàng trước xạ phẫu Triệu chứng Đau đầu Điếc, nghe kém Ù tai Liệt VII Tê nửa mặt Nôn, buồn nôn Liệt hầu họng Số bệnh nhân 80 69 59 25 35 70 10 Tỷ lệ % 71,4 61,6 62,6 22,3 31,2 62,5 8,9 Nhận xét: các triệu chứng của u dây VIII 127 Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012 triệu chứng khác ít gặp hơn. Nhận xét: Liều xạ phẫu chiếm tỷ lệ cao nhất là 14 Gy, chiếm tỷ lệ 42,8% Bảng 2. Tiền sử phẫu thuật trước xạ phẫu: Kết quả sau điều trị hay gặp là đau đầu (71,4%), ù tai (62,6%), các Đã phẫu thuật Có Không Số bệnh nhân 38 74 Tỷ lệ % 33,9 66,1 Nhận xét: Tỷ lệ BN được phẫu thuật là 33,9%, chưa được phẫu thuật là 66,1%. Bảng 3. Vị trí u Vị trí U dây VIII phải U dây VIII trái U dây VIII 2 bên Số bệnh nhân 51 56 5 Tỷ lệ % 45,5 50 4,5 Nhận xét: Vị trí bên trái chiếm tỷ lệ 50%, bên phải 45,5%. Bảng 4: Kích thước u Kích thước (cm)