Đánh giá kết quả sớm phẫu thuật điều trị cường tuyến cận giáp trên bệnh nhân suy thận mạn và bước đầu xây dựng quy trình kết hợp điều trị nội, ngoại khoa tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SỚM PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ<br /> CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP TRÊN BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN<br /> VÀ BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG QUY TRÌNH KẾT HỢP ĐIỀU TRỊ<br /> NỘI, NGOẠI KHOA TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Châu Phú Thi*, Trương Cao Nguyên*, Bùi Thị Hương Giang*, Lâm Xuân Nhật*, Lưu Hoài Nam*,<br /> Trần Minh Quân*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Điều trị bệnh lý cường tuyến cận giáp thứ phát trên bệnh nhân suy thận mạn tính cần sự kết<br /> hợp cả điều trị nội khoa và ngoại khoa. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu các kết quả sớm trong phẫu thuật<br /> cắt tuyến cận giáp trong điều trị cường tuyến cận giáp thứ phát trên bệnh nhân suy thận mạn (STM) tính tại<br /> Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu từ 1/2016 đến 1/2019 tại bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Kết quả: Có 24 trường hợp cường tuyến cận giáp thứ phát trên bệnh nhân suy thận mạn tính được chỉ định<br /> phẫu thuật cắt tuyến cận giáp, trong đó tỉ lệ nam: nữ là 3: 1, với độ tuổi trung bình là 39,5 ± 12,6 tuổi. Tất cả các<br /> bệnh nhân bị STM giai đoạn cuối, 75% bệnh nhân STM trên 5 năm, 75% bệnh nhân điều trị bằng chạy thận<br /> nhân tạo. Có 3 bệnh nhân có biến dạng xương (hội chứng Sagliker) chiếm 12,5%. Các trường hợp được tiến hành<br /> phẫu thuật cắt ¾ hoặc 4/4 tuyến cận giáp, biến chứng sau phẫu thuật thường gặp tình trạng hạ can xi máu<br /> 33,3%, tụ dịch vết mổ 8,3%.<br /> Kết luận: Phẫu thuật cắt tuyến cận giáp trong điều trị cường tuyến cận giáp thứ phát trên bệnh nhân suy<br /> thận mạn tính cho kết quả điều trị tốt, ít biến chứng.<br /> Từ khóa: cường tuyến cận giáp thứ phát, hạ can xi máu, biến dạng xương, suy thận mạn<br /> ABSTRACT<br /> RESEARCH CLINICAL CHARACTERS AND EVALUATE EARLY RESULT OF<br /> PARATHYROIDECTOMY FOR RENAL HYPERPARATHYROIDISM<br /> Chau Phu Thi, Truong Cao Nguyen, Bui Thi Huong Giang, Lam Xuan Nhat, Luu Hoai Nam,<br /> Tran Minh Quan<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 3 - 2019: 286 - 290<br /> Objectives: Treatment of renal hyperparathyroidism requires the combination of both medical treatment and<br /> surgical treatment. Therefore, we begin a study on early results in parathyroidectomy for renal<br /> hyperparathyroidism in Cho Ray Hospital.<br /> Method: Retrospective study from 01/ 2016 to 01/ 2019 at Cho Ray Hospital.<br /> Results: There are 24 cases parathyroidectomy, in which the ratio of male: female is 3: 1, average age is<br /> 39.5±12.6. Most of the speciality clinical such as end-stage renal disease, 75% over 5 years, 75% dialysis. There<br /> are 3 cases (12.5%) of Sagliker syndrome. The patient was operated parathyroidectomy (3/4 or 4/4 glands) and<br /> had 33.3% postoperative hypocalcemia.<br /> Conclusions: Parathyroidectomy in treating renal hyperparathyroidism is good and less complications.<br /> <br /> *Khoa Ngoại Lồng ngực, BV Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS Châu Phú Thi ĐT: 0978097286 Email: chauphuthibvcr05@gmail.com<br /> <br /> <br /> 286 Chuyên Đề Tiết Niệu – Thận Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Keywords: secondary hyperparathyroidism, renal hyperparathyroidism, hypocalcaemia, skeletal deformities,<br /> chronic renal failure<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ nhân suy thận mạn tính.<br /> <br /> Cường tuyến cận giáp (CTCG) thứ phát là Đánh giá kết quả sớm trong phẫu thuật cắt<br /> tình trạng gia tăng nồng độ PTH, do giảm tuyến cận giáp.<br /> nồng độ canxi trong huyết tương gây tăng ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> hoạt động tuyến cận giáp. Đặc biệt trên bệnh Thiết kế nghiên cứu<br /> nhân suy thận mạn có lọc máu, tình trạng Nghiên cứu hồi cứu, mô tả loạt ca.<br /> CTCG thứ phát xảy ra trên 51%.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Điều trị bệnh lý cường tuyến cận giáp thứ<br /> Bệnh nhân đang điều trị tại khoa thận nhân<br /> phát trên bệnh nhân suy thận mạn (STM) cần sự<br /> tạo và khoa nội thận Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> kết hợp cả điều trị nội khoa và ngoại khoa. Từ<br /> nhiều năm trước đây, chúng tôi đã có phẫu thuật Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> cắt tuyến cận giáp chỉ để cho các bệnh nhân Các trường hợp cường tuyến cận giáp thứ<br /> cường cận giáp nguyên phát có các biểu hiện phát trên bệnh nhân suy thận mạn được chẩn<br /> loãng xương hoặc có các biến chứng như gãy đoán và được phẫu thuật. Có tái khám đánh giá<br /> xương tự nhiên… Đến năm 2017, chúng tôi đã lại các chỉ số theo dõi (nông độ canxi, PTH, biến<br /> phẫu thuật cho 02 bệnh nhân cường tuyến cận chứng) trong vòng 1 tháng sau mổ.<br /> giáp có suy thận mạn và có các biểu hiện của hội Tiêu chuẩn loại trừ<br /> chứng Saligker. Trên cơ sở đó, khoa phẫu thuật Những trường hợp cắt tuyến cận giáp không<br /> lồng ngực của chúng tôi đã có những trao đổi do cường tuyến cận giáp thứ phát có suy thận<br /> với các đồng nghiệp của khoa Nội Thận và khoa mạn tính. Hoặc không tái khám sau phẫu thuật.<br /> Thận Nhân Tạo Bệnh viện Chợ Rẫy, phát hiện<br /> Thời gian, địa điểm<br /> thêm những bệnh nhân cường tuyến cận giáp<br /> Nghiên cứu tiến hành từ tháng 1/2016 đến<br /> thứ phát trên suy thận mạn tính.<br /> 12/2018 tại khoa Ngoại Lồng Ngực Bệnh viện<br /> Chúng tôi đang thực hiện quy trình phối<br /> Chợ Rẫy.<br /> hợp: với các phương pháp điều trị nội khoa với<br /> mục đích làm tăng nồng độ canxi bằng chất KẾT QUẢ<br /> tương tự vitamin D, bổ sung canxi hoặc giảm Trong thời gian nghiên cứu tiến hành tại<br /> nồng độ phosphat bằng chất kết phosphate và bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 1/2016 đến tháng<br /> calcimimetics. Kết hợp phương pháp điều trị 12/2018, có 24 trường hợp được chẩn đoán<br /> ngoại khoa nhằm mục đích cắt bỏ tuyến cận cường tuyến cận giáp thứ phát trên bệnh nhân<br /> giáp, tránh gây biến chứng lên xương khớp và suy thận mạn và được chỉ định phẫu thuật cắt<br /> đã có những kết quả đáng khích lệ(1,7,10). tuyến cận giáp tại khoa Ngoại Lồng ngực và<br /> Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu theo dõi trong 1 tháng sau phẫu thuật.<br /> đánh giá kết quả sớm trong phẫu thuật cắt Đặc điểm chung<br /> tuyến cận giáp trong điều trị cường tuyến cận Tỉ lệ nam: nữ là 3: 1.<br /> giáp thứ phát trên bệnh nhân suy thận mạn và Tuổi trung bình: 39,5 ± 12,6.<br /> bước đầu xây dựng quy trình kết hợp điều trị<br /> Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng<br /> nội, ngoại khoa tại bệnh viện chúng tôi.<br /> Bảng 1: Đặc điểm lâm sàng<br /> Mục tiêu Biểu hiện lâm sàng số lượng tỉ lệ<br /> Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm Biến dạng nhiều xương<br /> 3 12,5%<br /> sàng cường tuyến cận giáp tứ phát trên bệnh (Hội chứng Sagliker)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Tiết Niệu – Thận Học 287<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> Giai đoạn (GĐ) STM số lượng tỉ lệ nam: nữ là 3:1).<br /> GĐ 5 24 100%<br /> Có thể lý giải cho điều này là do trong suy<br /> Thời gian ĐT thay thế thận. số lượng tỉ lệ<br /> thận mạn, giới nam thường bị hơn nữ, như trong<br /> > 5 năm 18 75%<br /> 5 năm 6 25%<br /> nghiên cứu của tác giả Nguyễn Duy Cường(6), tỷ<br /> ĐT thay thế thận. số lượng tỉ lệ lệ nam: nữ là 1,4:1, hay trong nghiên cứu của<br /> Chạy thận nhân tạo 18 75% Geoffrey 5, nữ giới chiếm 46%.<br /> Thẩm phân phúc mạc 6 25% Tuổi trung bình của nghiên cứu chúng tôi<br /> Bảng2: Đặc điểm sinh hóa máu và mật độ xương khá tương đồng với các tác giả khác như Skalli<br /> Canxi máu PTH (pg/ml)<br /> Phospho<br /> Độ loãng 42 ± 13 tuổi(9), Nguyễn Duy Cường 46 ± 14,7 tuổi.<br /> (mmol/l) (2,2-2,6) (10-65) xương<br /> STM GĐ 5: STM GĐ 5:<br /> (mg/dl)<br /> (T- score)<br /> Tất cả bệnh nhân đến với chúng tôi là suy<br /> (3,7-4,3)<br /> (2,1-2,3) (150-300) (