Đánh giá lợi thế so sánh mặt hàng cà phê Việt Nam và những vấn đề đặt ra

Chia sẻ: Nguyễn Vũ Minh Tâm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

526
lượt xem 262
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mặt hàng cà phê là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Cho đến nay, Việt Nam trở thành nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Đây là mặt hàng có lợi thế so sánh cao của Việt Nam mặc dù thị trường cà phê thế giới có sự biến động phực tạp

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá lợi thế so sánh mặt hàng cà phê Việt Nam và những vấn đề đặt ra

ðánh giá l i th so sánh m t hàng cà phê Vi t Nam và nh ng v n ñ ñ t ra PGS.TS. Nguy n Thư ng L ng - ð i h c Kinh t qu c dân M t hàng cà phê là m t hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam. Cho ñ n nay, Vi t Nam tr thành nư c xu t kh u cà phê l n nh t th gi i. ðây là m t hàng có l i th so sánh cao c a Vi t Nam m c dù th trư ng cà phê th gi i có s bi n ñ ng ph c t p và c nh tranh ngày càng găy g t. V n ñ là c n xác ñ nh m c ñ l i th so sánh c a m t hàng này và d ñoán chi u hư ng bi n ñ ng c a nó trong th i gian t i nh m có các gi i pháp phù h p ñ khai thác và phát huy các y u t ki n t o l i th so sánh thúc ñ y quá trình tham gia c a m t hàng vào chu i giá tr nông s n th gi i. Căn c ñánh giá l i th so sánh L i th so sánh ñư c xem xét t nhi u góc ñ như chi phí tương ñ i, chi phí cơ h i ho c t m c ñ d i dào c a các ngu n l c s d ng ñ s n xu t các m t hàng ñư c ñưa ra trao ñ i. Trong ñi u ki n khoa h c- công ngh phát tri n cao và toàn c u hoá kinh t , l i th so sánh ñư c xem xét them t góc ñ s khác bi t v trình ñ công ngh ho c nh ng quy mô th trư ng. ð lương hoá c th m c ñ c a l i th so sánh m t m t hàng, có th s d ng công th c tính l i th so sánh trông th y (RCA) c a Balassa công b vào năm 1965. Công th c này ñư c ño b ng t l gi a t trong kim ng ch xu t kh u m t m t hàng trong t ng kim ng ch xu t kh u c a m t nư c so v i t trong xu t kh u m t hàng ñó c a th gi i trong t ng kim ng ch xu t kh u c a th gi i trong m t kho ng th i gian nh t ñ nh thư ng là 1 năm. RCAij = (xij/xwj)/(Σxij/Σxwj) ñây: + xij là kim ng ch xu t kh u m t hàng j c a nư c i + xwj là kim ng ch xu t kh u m t hàng j c a th gi i + Σxij là t ng kim ng ch xu t kh u c a nư c i trong th i gian tương ng + Σxwj là t ng kim ng ch xu t kh u c a th gi i trong th i gian tương ng Công th c này ñưa ra cách th c ño lư ng c th và rõ ràng l i th so sánh m t m t hàng trong m t kho ng th i gian cho nên nó ñư c s d ng khá ph bi n. N u ch s này l n hơn 1 thì m t hàng ñó có l i th so sánh. Và ch s này càng cao, l i th so sánh c a m t hàng càng cao và v i s tăng lên c a ch s như v y, m t hàng có th khai thác ñư c l i th so sánh m c cao nh t. Công th c ch ra l i th sánh ph thu c vào 4 y u t là kim ng ch xu t kh u m t hàng c a m t nư c và th gi i, t ng kim ng ch xu t kh u c a m t nư c và c th gi i. Do ñó, ñ gia tăng ch s này, c n tăng kim ng ch xu t kh u tương ñ i m t hàng. L i th so sánh có th thay ñ i r t nhanh chóng vì nó ph thu c vào 4 y u t thư ng xuyên thay ñ i. Khi th trư ng xu t kh u ñư c m r ng, cơ h i ñ tăng l i th so sánh c a m t hàng xu t hi n. Do ñó, toàn c u hoá th trư ng t o cơ h i r t l n cho ñ gia tăng l i th so sánh c a các m t hàng khi th c hi n ñư c vi c xu t kh u ra th trư ng nư c ngoài. Nh ng m t hàng có thương hi u 1
m nh, phù h p v i nhu c u th trư ng nư c ngoài, có kh năng c nh tranh cao, có kh năng tăng nhanh s n lư ng và kim ng ch xu t kh u và theo ñó l i th so sánh s có xu hư ng ñư c c i thi n. K t qu tính toán t công th c có th s d ng ñ so sánh, ñ i chi u l i th so sánh c a các m t hàng các nư c khác nhau. L i th so sánh m t hàng cà phê Vi t Nam M t hàng cà phê xu t kh u c a Vi t Nam là m t hàng s d ng nhi u ngu n l c v ñ t ñai, khí h u, th như ng và lao ñ ng Vi t Nam. Vi t Nam xu t kh u hai lo i cà phê là cà phê Arabica và Robusta. C hai m t hàng này ñ u ñư c th trư ng th gi i ch p nh n m c dù m c ñ có khác nhau. M t hàng cà phê là m t hàng có liên quan ñ n vi c làm và thu nh p c a nhi u nông dân. Do ñó, vi c ñ y m nh xu t kh u m t hàng này không ch so ý nghĩa v m t kinh t và còn có nh ng tác ñ ng quan tr ng v m t xã h i. Trong giai ño n 1991-2008, c v s n lư ng và kim ng ch xu t kh u m t hàng cà phê Vi t Nam ñ u có xu hư ng tăng lên. (xem Hình 1). Chính vi c gia tăng c s n lư ng và kim ng ch là m t trong nh ng ñi u ki n ñ m t hàng cà phê Vi t Nam có s c i thi n v l i th so sánh. Hình 1: S n lư ng và kim ng ch xu t kh u cà phê Vi t Nam giai ño n 1991 - 2008 Ngu n: Hi p h i cà phê- ca cao Vi t Nam T công th c trên, căn c vào s li u xu t kh u cà phê Vi t Nam và th gi i, có th tính toán l i th so sánh m t hàng cà phê Vi t Nam ñ ñ i chi u v i l i th so sánh m t hàng này m t s nư c như hình 2 dư i ñây, Hình 2: So sánh l i th so sánh cà phê Vi t Nam v i m t s nư c 2
Ngu n: Tính toán c a tác gi t s li u T ng c c th ng k và Hi p h i cà phê th gi i T hình 1, n u so sánh v i l i th so sánh m t hàng cà phê c a 2 nư c xu t kh u cà phê hàng ñ u th gi i là Brazil và Cô- lôm- bia có th th y, m t hàng cà phê Vi t Nam là m t hàng có l i th so sánh cao. Trong giai ño n 2001-2006, có l i th so sánh cà phê Vi t Nam, nhìn chung, th p hơn l i th so sánh m t hàng này c a hai ñ i tác xu t kh u cà phê hàng ñ u th gi i. Tuy nhiên t gi a năm 2006 tr lai, l i th so sánh m t hàng này c a Vi t Nam có s thay ñ i theo xu hư ng tăng lên. ði u này cho th y kh năng gia tăng l i th so sánh c a m t hàng này c a Vi t Nam so v i các ñ i tác còn l i m c dù có s bi n ñ ng giá c trên th trư ng cà phê th gi i. Trên th c t , vi c c i thi n l i th so sánh c a m t hàng ph thu c r t l n vào vi c nghiên c u th trư ng, thu th p và phân tích thông tin th trư ng cũng như kh năng tham gia các giao d ch trên th trư ng m t hàng cà phê th gi i sao cho có l i nh t c a các doanh nghi p Vi t Nam. Hi n t i, m t hàng cà phê Vi t Nam tham gia ch y u trên hai sàn giao d ch hàng hoá là Luân ðôn và Niu-y-oóc. ðây là các sàn giao d ch phát tri n m nh các nghi p v phái sinh, ñ u cơ, mua kh ng, bán kh ng so v i các giao d ch giao hàng th t. Nh ng nghi p v giao d ch phái sinh là nh ng nghi p v mà các doanh nghi p Vi t Nam chưa th t thành th o, có th phát sinh r i ro cho nên kh năng s d ng chúng chưa cao. ð i ngũ các nhà kinh doanh Vi t Nam ñ c bi t là ñ i ngũ chuyên gia v giao d ch cà phê trên sàn giao d ch hàng hoá th gi i còn m ng, kinh nghi m chưa nhi u…Sàn giao d ch cà phê c a Vi t Nam m c dù ñã ñư c thành l p ð c L c nhưng chưa ñư c k t n i tr c ti p v i các sàn giao d ch cà phê th gi i. M c ñ tham gia c a các nhà kinh doanh nư c ngoài vào sàn chưa nhi u. Chính vì v y, vi c c p nh t, x lý thông tin cũng như ti n hành các nghi p v mua bán cà phê chưa ñư c ti n hành k p th i theo nhu c u khách hàng trên th gi i. V i ñi u ki n ñó, nhi u cơ h i kinh doanh v m t hàng cà phê chưa ñư c các doanh nghi p Vi t Nam ñư c khai thác tri t ñ . ðây cũng là cơ h i ñ các ñ i tác khác t n d ng. Nh ng v n ñ ñ t ra Cà phê là m t hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam và có th kh ng ñ nh ñây là m t hàng có l i th so sánh cao c a Vi t Nam c trong trư c m t và lâu dài. Ti m năng s n xu t và xu t kh u cà phê c a Vi t Nam còn r t l n. ð ng th i, nhu c u c a th trwofng th gi i v m t hàng này còn r t l n. Do ñó, Vi t Nam c n coi tr ng vi c ñ y m nh xu t kh u m t hàng này và c g ng duy trì m c ñ l i th so sánh cao ñó. Tuy nhiên, l i th so sánh cao cũng có th b thay ñ i khi ñi u ki n s n xu t, tình hình cung c u c a th gi i thay ñ i. L i th so sánh m t hàng cà phê có xu hư ng gia tăng khi quy mô th trư ng ñư c m r ng do tác ñ ng c a toàn c u hoá và s ki n Vi t Nam tr thành thành viên chính th c c a 3
T ch c Thương m i th gi i (WTO). ðây là cơ h i t t ñ gia tăng l i th so sánh m t hàng này c a Vi t Nam mà c phía nhà nư c và doanh nghi p có th t n d ng. L i th so sánh c n ñư c phát huy b ng các k thu t giao d ch trên th trư ng cà phê có hi u qu do ñó c phía các cơ quan qu n lý nhà nư c, hi p h i cà phê- ca cao, các doanh nghi p c n coi tr ng vi c ñ y m nh các ho t ñ ng nghiên c u th trư ng, xây d ng h th ng thông tin c p nh t, h u hi u v th trư ng ñ các doanh nghi p ti n hành chào hàng, ñàm phán giao d ch và ký k t h p ñ ng xu t kh u cà phê thu n l i. Các lo i k thu t giao d ch c n ñư c phát tri n phù h p v i xu hư ng v n ñ ng c a th gi i như ký k t các h p ñ ng giao sau và nghiên c u cách th c kh ng ch , chi ph i giá th trư ng th gi i nh m tìm ki m các kho n l i nhu n siêu ng ch trong kinh doanh m t hàng là nh ng công vi c nên ñư c ti n hành. Công vi c này cũng phù h p v i b n ch t c a ho t ñ ng kinh doanh m t hàng. C n ñ u tư và phát tri n m nh sàn giao d ch cà phê nói riêng và nông s n nói chung t i Vi t Nam và k t n i tr c ti p v i các trung tâm giao d ch hàng hoá c a th gi i ñ t ng bư c bi n Vi t Nam tr thành m t trung tâm giao d ch hàng hoá nông s n ho c m t th trư ng ñ u m i v hàng nông s n nói chung và cà phê nói riêng trong khu v c và th gi i trên cơ s nh ng th m nh th c t và hi n h u c a Vi t Nam v cà phê, g o, h tiêu, h t ñi u và các lo i hàng nông s n khác. ðây là ñi u ki n tr c ti p nh hư ng ñ n kh năng chi ph i giá c m t hàng cà phê Vi t Nam trong dài h n. Chú tr ng vi c ñào t o ñ i ngũ các nhà kinh doanh cà phê ñ c bi t là ñ i ngũ các chuyên gia phân tích th trư ng cà phê th gi i ñ có th làm ch ñư c các giao d ch phái sinh liên quan ñ n m t hàng cà phê trên th trư ng th gi i nh m gi m thi u ñư c r i ro và t i da hoá ñư c l i ích trong t ng lo i giao d ch. C n thư ng xuyên theo dõi th trư ng và ñưa ra nh ng d ñoán sát nh t ph c v cho ho t ñ ng kinh doanh cà phê có hi u qu . Tài li u tham kh o 1. ðoàn Tri u Nh n, Ngành cà phê Vi t nam - hi n tr ng và tri n v ng, Hi p h i cà phê ca cao Vi t Nam 2007. 2. Niên giám th ng kê (2004 – 2008), Nhà xu t b n Th ng kê. 4