Đánh giá sơ bộ hiệu quả chuyển đổi sớm kháng sinh hậu phẫu từ đường tiêm sang đường uống trên bệnh nhân viêm phúc mạc ruột thừa

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ HIỆU QUẢ CHUYỂN ĐỔI SỚM<br /> KHÁNG SINH HẬU PHẪU TỪ ĐƯỜNG TIÊM SANG ĐƯỜNG UỐNG<br /> TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM PHÚC MẠC RUỘT THỪA<br /> Đoàn Ngọc Ý Thi*, Võ Thị Kiều Quyên**, Nguyễn Thị Mai Hoàng*, Nguyễn Tuấn Dũng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá sơ bộ hiệu quả điều trị và kinh tế của phương pháp chuyển đổi sớm kháng sinh hậu<br /> phẫu IV - PO trên bệnh nhân viêm phúc mạc ruột thừa (VPMRT).<br /> Phương pháp nghiên cứu: Tiền cứu, cắt ngang từ tháng 4 - 7/2010. So sánh hiệu quả điều trị, thời gian<br /> nằm viện và chi phí sử dụng kháng sinh giữa 3 nhóm bệnh nhân VPMRT: nhóm chứng chỉ dùng kháng sinh IV,<br /> nhóm chuyển đổi sớm (PO sau 3 ngày IV) và nhóm chuyển đổi muộn (PO sau > 4 ngày IV).<br /> Kết quả: 86 bệnh nhân tham gia nghiên cứu được phân thành 3 nhóm: nhóm chứng (31 bệnh nhân), nhóm<br /> chuyển đổi sớm (30 bệnh nhân) và nhóm chuyển đổi muộn (25 bệnh nhân). Không có sự khác biệt về hiệu quả<br /> điều trị giữa 3 nhóm (p = 0,629). Tuy thời gian nằm viện không khác biệt giữa các nhóm nghiên cứu (p = 0,468),<br /> chi phí kháng sinh giảm rõ rệt ở nhóm bệnh nhân chuyển đổi sớm so với nhóm chứng (p = 0,004) và nhóm<br /> chuyển đổi muộn (p = 0,001).<br /> Kết luận: Chuyển đổi sớm kháng sinh hậu phẫu là một lựa chọn tốt cho cả bệnh nhân lẫn đội ngũ điều trị vì<br /> không làm giảm hiệu quả điều trị nhưng lại giảm chi phí sử dụng kháng sinh, từ đó có thể góp phần giảm chi phí<br /> điều trị.<br /> Từ khóa: Chuyển đổi kháng sinh IV-PO; viêm phúc mạc; hiệu quả; kinh tế.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PRELIMINARY REPORT ABOUT THE EFFICACY OF EARLY SWITCH<br /> FROM INTRAVENOUS TO ORAL ANTIBIOTIC IN POST-APPENDECTOMY PATIENTS<br /> WITH PERITONITIS COMPLICATION<br /> Doan Ngoc Y Thi, Vo Thi Kieu Quyen, Nguyen Thi Mai Hoang, Nguyen Tuan Dung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh* Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 353 - 358<br /> Objective: To preliminarily evaluate the efficacy and antibiotic cost of early switching from IV to oral<br /> antibiotic in post-appendectomy patients with peritonitis complication.<br /> Methods: A 3-month prospective, cross-sectional study. We compared the efficacy, length of hospital stay<br /> and antibiotic cost among 3 groups of appendicitis-induced peritonitis patients: control (IV antibiotic only), early<br /> switching (PO antibiotic after 3-day IV) and late switching (PO antibiotic after more than 4-day IV).<br /> Results: 86 patients included in this study were divided into 3 groups: control (31 patients), early switching<br /> (30 patients) and late switching (25 patients). We did not find any difference in therapeutic efficacy among the 3<br /> groups (p = 0.692). Although the length of hospital stay did not significantly change (p = 0.468), the antibiotic<br /> cost was markedly reduced in the early switching group compared to that of the control group (p = 0.004) as well<br /> as the late switching group (p = 0.001).<br /> Conclusions: Early switching from IV to oral antibiotic is a best choice for post-operative patients as this<br /> * Bộ môn Dược lâm sàng - Khoa Dược - Đại học Y Dược TPHCM<br /> ** Khoa Dược - Bệnh viện Nhân Dân Gia Định<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thị Mai Hoàng<br /> ĐT: 01656599822<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Email: ntmaihoang@gmail.com<br /> <br /> 353<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> method can ensure the therapeutic efficacy with reduced antibiotic cost, and therefore reduced therapeutic cost.<br /> Keywords: IV-PO switch antibiotics; peritonitis; efficacy; economic.<br /> quả sơ bộ về hiệu quả và tính kinh tế của việc<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> chuyển đổi kháng sinh hậu phẫu.<br /> Kháng sinh là một trong những thuốc được<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> sử dụng nhiều nhất tại các khoa phòng điều trị<br /> trong bệnh viện, đặc biệt là các khoa phẫu thuật.<br /> Đối tượng và thời gian nghiên cứu<br /> Vì vậy, sử dụng kháng sinh hợp lý và kinh tế<br /> Bệnh nhân viêm phúc mạc ruột thừa đang<br /> luôn là mối quan tâm, trăn trở của đội ngũ nhân<br /> điều trị tại khoa Ngoại Tiêu hóa và Ngoại Niệu<br /> viên y tế.<br /> của bệnh viện Nhân Dân Gia Định trong thời<br /> Viêm ruột thừa là bệnh lý thường gặp nhất<br /> gian từ tháng 4/2010 đến tháng 7/2010.<br /> trong cấp cứu ngoại khoa và can thiệp phẫu<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> thuật cắt bỏ ruột thừa sớm trong vòng 24 giờ là<br /> Bệnh nhân sau phẫu thuật cắt ruột thừa nội<br /> phương pháp hiệu quả nhất để điều trị bệnh<br /> soi tại bệnh viện thỏa mãn các điều kiện sau:<br /> này(2,3). Tuy nhiên, khi bệnh nhân đã có biến<br /> Được chẩn đoán xác định viêm phúc mạc<br /> chứng viêm phúc mạc, việc điều trị trở nên phức<br /> ruột thừa (VPMRT).<br /> tạp hơn, đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa ngoại<br /> (2)<br /> và nội khoa . Đối với các bệnh nhân này, điều<br /> Tuổi từ 16-65.<br /> trị kháng sinh hậu phẫu từ 7-10 ngày là cần thiết<br /> Đạt các tiêu chuẩn chuyển đổi kháng sinh<br /> để chống nhiễm trùng ổ bụng do các vi khuẩn từ<br /> vào ngày thứ 3 sau phẫu thuật:[9,6,10,7]<br /> vùng ruột thừa viêm, thường gặp nhất là<br /> Hệ tiêu hóa tốt – ăn uống được, không nôn<br /> Escherichia coli và Bacteroides fragilis(1,2).<br /> mửa, đã trung tiện được.<br /> Đường sử dụng thuốc thích hợp cho bệnh<br /> Không sốt trong vòng 24 giờ trước khi<br /> nhân hậu phẫu là tiêm tĩnh mạch (IV). Tuy<br /> chuyển kháng sinh.<br /> nhiên, khi bệnh nhân đã có dấu hiệu lâm sàng<br /> Tổng trạng ổn định (nhịp tim, nhịp thở,<br /> cải thiện và có thể ăn uống được, chuyển đổi<br /> huyết áp bình thường).<br /> đường dùng kháng sinh từ tiêm (IV) sang uống<br /> Triệu chứng lâm sàng đang cải thiện: vết mổ<br /> (PO) đem lại nhiều lợi ích cho cả bệnh nhân lẫn<br /> khô, không có dấu hiệu nhiễm trùng (xem Bảng<br /> đội ngũ nhân viên y tế. Thật vậy, nhiều công<br /> 1), còn đau ít, dẫn lưu ít dịch và dịch dẫn lưu<br /> trình đã được công bố về chuyển đổi kháng sinh<br /> không đục.<br /> IV sang PO cho thấy việc chuyển đổi không làm<br /> giảm hiệu quả điều trị, an toàn cho bệnh<br /> Bảng 1. Chỉ tiêu đánh giá nhiễm trùng<br /> (4,5,8,9,10)<br /> nhân<br /> nhưng cải thiện hiệu quả kinh tế do<br /> Dấu hiệu nhiễm trùng*<br /> Nhiệt độ từ 38oC trở lên hay từ 36oC trở xuống.<br /> làm giảm thời gian nằm viện(9) và chi phí điều<br /> Nhịp thở trên 20 nhịp/phút.<br /> trị(4,10). Tuy nhiên, theo hiểu biết của chúng tôi,<br /> Lâm sàng<br /> Nhịp tim hơn 90 nhịp/phút.<br /> hiện chưa có nghiên cứu đánh giá hiệu quả<br /> Vết mổ có mủ hoặc chảy nước.<br /> chuyển đổi kháng sinh trên nhóm bệnh nhân<br /> Bạch cầu cao hơn 12.000/mm3 hay thấp hơn<br /> 3<br /> hậu phẫu nào đã được công bố tại Việt Nam.<br /> Cận lâm 4.000/mm hay (loại trừ trường hợp bạch cầu<br /> Nghiên cứu “Đánh giá sơ bộ hiệu quả<br /> chuyển đổi sớm kháng sinh hậu phẫu từ IV sang<br /> PO trên bệnh nhân viêm phúc mạc ruột thừa”<br /> được thực hiện tại Bệnh viện Nhân Dân Gia<br /> Định – Thành phố Hồ Chí Minh trong khoảng<br /> thời gian từ tháng 4 – 6/2010 nhằm cung cấp kết<br /> <br /> 354<br /> <br /> sàng<br /> <br /> thấp do dùng thuốc corticoid)<br /> Siêu âm có hình ảnh của dịch ổ bụng.<br /> <br /> * Bệnh nhân được xem là bị nhiễm trùng khi có từ 2 dấu<br /> hiệu trở lên.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân đái tháo đường.<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Phụ nữ có thai hay cho con bú.<br /> Bệnh nhân viêm gan.<br /> Bệnh nhân được thực hiện các phẫu thuật<br /> khác trong thời gian nằm viện.<br /> Bệnh nhân suy giảm miễn dịch: ung thư,<br /> HIV-AIDS…<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hiệu quả điều trị được đánh giá dựa trên các<br /> dấu hiệu nhiễm trùng (Bảng 1). Bệnh nhân có từ<br /> 2 dấu hiệu nhiễm trùng trở lên được đánh giá là<br /> thất bại với điều trị.<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> <br /> Các bệnh nhân tham gia nghiên cứu được<br /> phân thành 3 nhóm điều trị theo bảng 2.<br /> <br /> Số liệu được xứ lý bằng phần mềm SPSS 13.0<br /> với độ tin cậy 95%. Dữ liệu được trình bày dưới<br /> dạng trung bình (± độ lệch chuẩn). Để so sánh<br /> các biến định lượng, chúng tôi dùng test<br /> Kruskal-Wallis (so sánh 3 nhóm) hay test MannWhitney (so sánh 2 nhóm). Test chi bình phương<br /> (χ2) được dùng để so sánh các tỷ lệ. Kết quả<br /> p < 0,05 được xem là khác biệt có ý nghĩa.<br /> <br /> Bảng 2. Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Không đủ dữ liệu để đánh giá (không đến<br /> tái khám theo hẹn, không tuân thủ điều trị)<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tiền cứu, cắt ngang.<br /> <br /> β-lactam IV<br /> β-lactam PO<br /> Nhóm<br /> (ngày sử Chuyển đổi (ngày sử<br /> dụng)<br /> dụng)<br /> Chứng<br /> >4<br /> Không<br /> 0<br /> Chuyển đổi sớm<br /> 3<br /> Có<br /> 3-5<br /> Chuyển đổi muộn<br /> >4<br /> Có<br /> 3-5<br /> <br /> Biến số cần thu thập<br /> Đặc điểm bệnh nhân: tuổi, giới tính.<br /> <br /> Từ tháng 4 đến tháng 7/2010, có 123 bệnh<br /> nhân được chẩn đoán xác định viêm phúc mạc<br /> ruột thừa tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định.<br /> Trong đó, 86 bệnh nhân thỏa tiêu chí chọn mẫu<br /> được phân bố vào 3 nhóm nghiên cứu: nhóm<br /> chứng, nhóm chuyển đổi sớm và nhóm chuyển<br /> đổi muộn (Hình 1).<br /> <br /> Đặc điểm điều trị: kết quả cấy vi sinh, loại<br /> kháng sinh được sử dụng, chi phí kháng sinh,<br /> thời gian nằm viện, hiệu quả điều trị.<br /> Viêm phúc mạc ruột thừa<br /> (n = 123)<br /> <br /> Loại (n = 37)<br /> <br /> Đạt tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> (n = 86)<br /> Phụ nữ có thai (n =3)<br /> Đái tháo đường (n = 4 )<br /> Sốt (n = 6)<br /> <br /> Nhóm chứng<br /> (n = 31)<br /> Nhóm chuyển đổi muộn<br /> (n = 25)<br /> <br /> Tuổi > 65 (n = 10 )<br /> Suy giảm miễn dịch ( n = 4)<br /> <br /> Nhóm chuyển đổi sớm<br /> (n = 30)<br /> <br /> Phẫu thuật ≥ 2 lần (n = 1 )<br /> <br /> Hình 1. Phân bố nhóm nghiên cứu<br /> 0,95. Không có sự khác biệt có ý nghĩa về đặc<br /> Các bệnh nhân được chọn vào nghiên cứu có<br /> điểm dân số giữa 3 nhóm khảo sát (Bảng 3).<br /> tuổi trung bình là 34,95 ± 12,96, tỷ lệ nam/nữ là<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> 355<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 3. Đặc điểm dân số của 3 nhóm bệnh nhân<br /> Nhóm<br /> Nhóm<br /> Nhóm chứng<br /> chuyển đổi chuyển đổi<br /> (n=31)<br /> sớm (n=30) muộn (n=25)<br /> Tuổi<br /> <br /> p<br /> <br /> 39,71 ± 15,37 31,57 ± 11,60 33,12 ± 9,51 0,083<br /> <br /> Nam/<br /> Nữ<br /> <br /> 14/17<br /> <br /> 14/16<br /> <br /> 14/11<br /> <br /> 0,692<br /> <br /> Bảng 4. Các loại vi khuẩn phân lập từ dịch ổ bụng<br /> bệnh nhân VPMRT<br /> Loại vi khuẩn<br /> Không mọc<br /> E. coli/ ESBL (-)<br /> E. coli/ ESBL (+)<br /> Klebsiella spp./ ESBL (-)<br /> Proteus miragilis/ ESBL (-)<br /> Pantoea agglomeram/ ESBL (-)<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 30,8%<br /> 48,7%<br /> 5,1%<br /> 5,1%<br /> 7,7%<br /> 2,6%<br /> <br /> ESBL: Extended Spectrum Beta-Lactamase (β-lactamase<br /> phổ rộng)<br /> <br /> Tất cả bệnh nhân đều được làm xét nghiệm<br /> vi sinh với mẫu bệnh phẩm là dịch ổ bụng được<br /> lấy trong quá trình phẫu thuật. Kết quả vi sinh<br /> được trình bày trong bảng 4. Loại vi khuẩn<br /> <br /> thường gặp nhất tại vùng viêm là E. coli không<br /> tiết β-lactamase phổ rộng (49%). Do bệnh viện<br /> không xét nghiệm tìm vi khuẩn kỵ khí nên kết<br /> quả nghiên cứu không cho biết thông tin này.<br /> Kháng sinh được chỉ định cho bệnh nhân<br /> tham gia nghiên cứu được tóm tắt trong bảng 5.<br /> Khởi đầu điều trị, đa số bệnh nhân (84,9%)<br /> được chỉ định phối hợp 1 loại β-lactam IV<br /> (ceftriaxon; amoxicillin-clavulanat; ampicillinsulbactam hay ceftazidim) và 1 loại kháng sinh<br /> IV có phổ tác động trên vi khuẩn kỵ khí<br /> (metronidazol hay clindamycin). Ceftazidim là<br /> β-lactam được sử dụng nhiều nhất (41,7%), kế<br /> đến là amoxicillin-clavulanat (34,9%). Kháng<br /> sinh trị nhiễm trùng kỵ khí được sử dụng phổ<br /> biến nhất là metronidazol (77,9%). Khi bệnh<br /> nhân đủ điều kiện dùng thuốc đường uống,<br /> kháng sinh kỵ khí sẽ được chuyển sang loại PO<br /> tương ứng (Bảng 5).<br /> <br /> Bảng 5. Kháng sinh được chỉ định cho bệnh nhân VPMRT tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định<br /> Nhóm kháng sinh<br /> <br /> Kháng sinh<br /> Ampicillin - Sulbactam (Unasyn®)<br /> <br /> β-lactam<br /> <br /> 5-nitro imidazol<br /> Lincosamid<br /> <br /> Amoxicillin – Clavulanat (Augmentin®)<br /> Ceftriaxon (Ceftriaxon®)<br /> Ceftazidim (Fortum® / Ceftazidim®)<br /> Cefuroxim (Zinnat®)<br /> Cefixim (Mecefix®)<br /> ®<br /> Cefdinir (Re-tid )<br /> Metronidazol (Flagyl®)<br /> Clindamycin (Dalacin-C®)<br /> <br /> Sau thời gian đầu dùng thuốc đường IV,<br /> bệnh nhân nằm trong nhóm chuyển đổi sẽ được<br /> chỉ định 1 loại β-lactam PO là amoxicillinclavulanat;<br /> <br /> ampicillin-sulbactam;<br /> <br /> cefuroxim;<br /> <br /> cefdinir hay cefixim (Bảng 5), trong đó<br /> amoxicillin-clavulanat được chỉ định nhiều nhất<br /> (65,5%). Ngoài ra, chúng tôi cũng ghi nhận 1<br /> trường hợp dùng cefaclor (Verceft®), 4 trường<br /> hợp dùng cefpodoxim (Podoxime®) và 1 trường<br /> hợp bác sĩ chỉ định ciprofloxacin (Cipro-bay®).<br /> <br /> 356<br /> <br /> Đường dùng<br /> IV<br /> PO<br /> IV/ PO<br /> IV<br /> IV<br /> PO<br /> PO<br /> PO<br /> IV/ PO<br /> IV/ PO<br /> <br /> Liều dùng<br /> 1,5g x 2 lần/ngày<br /> 375mg x 2 lần/ngày<br /> 1g x 2 lần/ngày<br /> 1g x 2 lần/ngày<br /> 1g x 2 lần/ngày<br /> 500mg x 2 lần/ngày<br /> 100mg x 2 lần/ngày<br /> 300mg x 2 lần/ngày<br /> 1 - 1,5g/ngày<br /> 0,6g x 2 lần/ngày<br /> <br /> Bảng 6. Hiệu quả điều trị của 3 nhóm khảo sát<br /> Kết quả điều<br /> trị<br /> Thành công<br /> (%)<br /> Thất bại (%)<br /> <br /> Nhóm IV<br /> <br /> Nhóm<br /> Nhóm chuyển<br /> chuyển đổi<br /> đổi muộn<br /> sớm<br /> <br /> 29 (93,5%)<br /> <br /> 26 (86,7%)<br /> <br /> 23 (92%)<br /> <br /> 2 (6,5%)<br /> <br /> 4 (13,3%)<br /> <br /> 2 (8%)<br /> <br /> Bảng 6 trình bày kết quả điều trị của 3 nhóm<br /> bệnh nhân. Hiệu quả điều trị ở nhóm bệnh nhân<br /> được chuyển đổi sớm đường dùng kháng sinh<br /> khác biệt không có ý nghĩa thống kê so với<br /> nhóm chỉ tiêm IV (p = 0,367) và nhóm chuyển<br /> đổi muộn (p = 0,528). Tương tự, không có khác<br /> biệt có ý nghĩa về hiệu quả điều trị giữa nhóm<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> chỉ tiêm IV và nhóm chuyển đổi đường dùng<br /> muộn (p = 0,823). Kết quả thống kê chung không<br /> cho thấy có sự khác nhau có ý nghĩa về hiệu quả<br /> điều trị giữa 3 nhóm bệnh nhân (p = 0,629). Trong<br /> số 8 trường hợp điều trị thất bại, 5 bệnh nhân<br /> (62,5%) được chỉ định dùng Augmentin® gồm cả<br /> 4 bệnh nhân thuộc nhóm chuyển đổi sớm và 1<br /> bệnh nhân thuộc nhóm chuyển đổi muộn. Bệnh<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhân có các dấu hiệu nhiễm trùng (Bảng 1) được<br /> kéo dài thời gian sử dụng kháng sinh (6 trường<br /> hợp) hay phẫu thuật lại (2 trường hợp).<br /> Hiệu quả kinh tế của 3 phương pháp điều trị<br /> được đánh giá dựa trên thời gian nằm viện, và<br /> tổng chi phí kháng sinh. Kết quả được trình bày<br /> trong bảng 7 dưới đây.<br /> <br /> Bảng 7. Hiệu quả kinh tế giữa 3 nhóm điều trị<br /> Nhóm IV (n=31)<br /> Số ngày nằm viện<br /> Chi phí kháng sinh IV 3 ngày đầu*<br /> Tổng chi phí kháng sinh*<br /> <br /> 5,77 ± 1,48<br /> 445,5 ± 318,8<br /> 782,4 ± 452,9<br /> <br /> Nhóm chuyển đổi<br /> sớm (n=30)<br /> 5,33 ± 1,30<br /> 438,9 ± 218,1<br /> 526,3 ± 189,3<br /> <br /> Nhóm chuyển đổi<br /> muộn (n=25)<br /> 5,44 ± 1,42<br /> 445,2 ± 167,0<br /> 739,2 ± 355,0<br /> <br /> p<br /> 0,468<br /> 0,426<br /> 0,001<br /> <br /> * Đơn vị 1.000 VND<br /> <br /> Chi phí kháng sinh IV 3 ngày đầu tiên không<br /> khác nhau giữa 3 nhóm điều trị (p = 0,426). Tuy<br /> nhiên, tổng chi phí kháng sinh của nhóm chuyển<br /> đổi sớm thấp hơn có ý nghĩa so với nhóm chứng<br /> (p = 0,004) và nhóm chuyển đổi muộn (p =<br /> 0,001). Ngược lại, không có sự khác biệt có ý<br /> nghĩa về chi phí kháng sinh giữa nhóm chứng<br /> và nhóm chuyển đổi muộn (p = 0,980).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Theo y văn, E. coli và Bacteroides fragilis là 2<br /> chủng vi khuẩn thường gặp nhất ở bệnh nhân<br /> viêm ruột thừa(1,2). Với nhóm bệnh nhân VPMRT<br /> tham gia vào nghiên cứu này, E. coli là chủng<br /> thường gặp nhất trong số 5 loại vi khuẩn đã<br /> được phân lập (54%). Ngoài ra, kết quả vi sinh<br /> âm tính cũng chiếm một tỷ lệ khá cao (31%), có<br /> thể do bệnh viện không tiến hành phân lập vi<br /> khuẩn kỵ khí, do sai sót trong quá trình lấy mẫu<br /> hoặc vi khuẩn đã chết trước khi cấy.<br /> Tuy kết quả vi sinh không thể hiện sự có mặt<br /> của Bacteroides fragilis, đa số bệnh nhân vẫn được<br /> phối hợp kháng sinh để tiêu diệt chủng vi khuẩn<br /> này (84,9%). Trong số 2 loại kháng sinh có phổ<br /> tác động trên vi khuẩn kỵ khí, metronidazol<br /> được ưu tiên chọn lựa (77,9%) có lẽ do ưu điểm<br /> về giá thành (9.108 đồng/liều) so với 104.800<br /> đồng/liều clindamycin. Trong số các β-lactam,<br /> kháng sinh IV được dùng phổ biến nhất là<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> ceftazidim (41,7%) và kháng sinh PO được dùng<br /> nhiều nhất là amoxicillin-clavulanat (65,5%).<br /> Giữa 3 nhóm điều trị, tỷ lệ thất bại có vẻ cao<br /> nhất ở nhóm chuyển đổi sớm so với nhóm<br /> chứng và nhóm chuyển đổi muộn. Tuy nhiên,<br /> sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê<br /> (p = 0,629). Hơn nữa, 100% bệnh nhân điều trị<br /> thất bại trong nhóm chuyển đổi sớm đều được<br /> chỉ định Augmentin® PO, là loại kháng sinh<br /> được dùng phổ biến nhất tại bệnh viện hiện nay<br /> (65,5%). Theo ý kiến của nhóm nghiên cứu, một<br /> trong những nguyên nhân dẫn đến điều trị thất<br /> bại ở nhóm bệnh nhân này có thể do tăng tỷ lệ<br /> đề kháng kháng sinh của vi khuẩn. Cần có<br /> nghiên cứu sâu hơn về tình hình đề kháng<br /> kháng sinh tại bệnh viện để xác nhận phỏng<br /> đoán này.<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy không có<br /> sự khác biệt có ý nghĩa về hiệu quả điều trị giữa<br /> 3 phương pháp (p = 0,629). Kết quả này phù hợp<br /> với các công trình nghiên cứu về chuyển đối<br /> kháng sinh đã được công bố(4,5,8,9,10). Điều này gợi<br /> ý chuyển đổi sớm đường dùng kháng sinh hậu<br /> phẫu cho bệnh nhân VPMRT sau 3 ngày tiêm IV<br /> có thể là một lựa chọn tối ưu, đặc biệt khi xét<br /> đến hiệu quả về mặt kinh tế(10). Thật vậy, mặc dù<br /> chi phí kháng sinh 3 ngày đầu tiên sau mổ ở 3<br /> nhóm bệnh nhân tương đương nhau (p = 0,426),<br /> tổng chi phí kháng sinh điều trị ở nhóm chuyển<br /> đổi sớm giảm đáng kể so với nhóm chứng (p =<br /> <br /> 357<br /> <br />