Đánh giá thay đổi điện giải trong cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt qua niệu đạo

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ THAY ĐỔI ĐIỆN GIẢI TRONG CẮT ĐỐT NỘI SOI<br /> TUYẾN TIỀN LIỆT QUA NIỆU ĐẠO<br /> Lê Thị Cẩm Thanh*, Nguyễn Thị Thanh**, Nguyễn Văn Ân***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Hấp thu dịch ròng thường xảy ra trong cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt. Biểu hiện của hội chứng này<br /> là rối loạn thần kinh trung ương, tăng thể tích máu, thay đổi điện giải. Nhằm giúp ích việc điều trị hiệu quả hơn<br /> chúng tôi xác định tỉ lệ thay đổi điện giải và hấp thu dịch sau cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt.<br /> Đối tượng & Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả dọc ở 1 nhóm bệnh nhân. Bệnh nhân được chọn<br /> là những trường hợp cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt ở khoa soi niệu bệnh viện Bình Dân. Tất cả bệnh nhân được vô<br /> cảm bằng gây tê tuỷ sống, sử dụng dung dịch Sorbitol 3,3%, kiểm tra những xét nghiệm điện giải đồ trước và<br /> một giờ sau mổ.<br /> Kết quả: Có thay đổi ở mức độ nhẹ trong mức độ Natri và Canxi máu. Kali và Clo không thay đổi. Mối<br /> tương quan với giảm nồng độ Natri máu là tuổi bệnh nhân và trọng lượng tuyến tiền liệt. Những biểu hiện của<br /> hội chứng hấp thu dịch là rối loạn nhịp tim (4,3%), hạ huyết áp (2,8%), nôn và buồn nôn (2,8%).<br /> Kết luận: Sorbitol 3,3% an toàn để sử dụng làm dung dịch ròng.<br /> Từ khóa: Đánh giá thay đổi điện giải, cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt qua niệu đạo.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SERUM ELECTROLYTES OF CHANGE IN TRANSURETHRAL RESECTION OF PROSTATE<br /> Le Thi Cam Thanh, Nguyen Thi Thanh, Nguyen Van An<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 1 - 2014: 378 - 385<br /> Objectives: absorption of the fluid used for bladder irrigating during transurethral resection of prostate<br /> (TURP) may disturb central nervous and circulative systems changes, electrolyte imbalance and lead to clinical<br /> systomsknowns as the transurethral resection syndrome. The purpose of the study to evaluate the changes in<br /> electrolyte in patient who had undergone TURP<br /> Methods: seventy two patients with benign prostatic hypertrophy enrolled in the present study, TURP was<br /> performed as recommended the spinal anesthesia. Sorbitol 3.3% was used as an irrigating fluid for the bladder<br /> washing, laboratory tests were performed before and one hour after surgery<br /> Result: The statistically significant changes were reported in the serum Sodium, Calcium. No changes were<br /> reported in the serum potassium and chlorine. Most of changes were slight increase. Age of patient and weight of<br /> gland used had better correlation with change in sodium level. The common complication werecardiac<br /> arrhythmias (4.3%), hypotesion (2.8%), nausea and vomiting (2.8%).<br /> Conclusion: Sorbitol 3.3% was been shown to be a safe irrigating for TUPP.<br /> Keywords: Fluid and electrolyte balance; Transurethral resection of prostate; Transurethral resection of<br /> prostate syndrome.<br /> (Transurethral resection of prostate-TURP) bắt đầu<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> sử dụng trong những năm 1920(12). Đây là<br /> Cắt đốt nội soi TTL qua niệu đạo<br /> phương pháp ít sang chấn, có nhiều ưu điểm so<br /> * Bệnh viện Quãng Ngãi<br /> **Trường Đại học Y Dược Tp.HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS.Lê Thị Cẩm Thanh<br /> ĐT: 0907826844<br /> <br /> 378<br /> <br /> ***Khoa Niệu A, BV Bình Dân<br /> Email: camthanh2683@gmail.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> với phẫu thuật mở, nên ngày càng trở nên phổ<br /> biến, chiếm 90% trường hợp, được xem là tiêu<br /> chuẩn vàng cho điều trị tăng sinh lành tính<br /> tuyến tiền liệt(16).<br /> Tại vùng cắt, xảy ra hai hội chứng nguy hiểm<br /> là mất máu và hấp thu dịch trực tiếp vào lòng<br /> mạch hay gián tiếp do đục thủng vỏ bao tuyến<br /> tiền liệt hay vách bàng quang(11,21). Hội chứng<br /> hấp thu dịch sau cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt<br /> (Transurethral resection syndrome - TURs) bao gồm<br /> những triệu chứng tim mạch, hệ thống thần kinh<br /> trung ương, các triệu chứng này từ nhẹ đến nặng<br /> dần là mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, rối loạn<br /> nhịp, tăng huyết áp, nhịp chậm, lú lẫn, hôn mê.<br /> Các triệu chứng này xảy ra cấp tính và nếu<br /> không chú ý có thể dẫn đến nguy cơ tử<br /> vong(10,18,19,29,32).<br /> Theo y văn tỉ lệ hấp thu dịch ròng khoảng<br /> 15%(23), tuy nhiên triệu chứng lâm sàng khởi phát<br /> với các dấu hiệu không đặc trưng, đôi khi chỉ<br /> buồn ngủ, buồn nôn, mất định hướng không<br /> gian và thời gian nên dễ bỏ qua nếu không định<br /> lượng Natri máu sau mổ. Trong nhiều nghiên<br /> cứu tỉ lệ giảm Natri máu 11-56%(1,7), tăng Kali<br /> máu 5-16%(8,17). Việc theo dõi, phát hiện và điều<br /> trị hội chứng hấp thu dịch ròng không khó khăn,<br /> nhưng nếu không kịp thời bệnh nhân sẽ hạ Natri<br /> máu nặng, tiến triển nhanh chóng dẫn đến hôn<br /> mê, tổn thương não vĩnh viễn, tử vong(3,13,15). Đặc<br /> biệt đây là nhóm bệnh nhân lớn tuổi gồm nhiều<br /> bệnh kèm như tim mạch, hô hấp, thần kinh,<br /> thận, nội tiết(28)….Vì vậy việc theo dõi các triệu<br /> chứng của hội chứng hấp thu dịch và thay đổi<br /> điện giải rất cần thiết.<br /> Tại bệnh viện Bình Dân, cắt đốt nội soi TTL<br /> qua niệu đạo với số lượng lớn (> 1000 bệnh<br /> nhân/năm), sử dụng dung dịch ròng sorbitol<br /> 3,3% là dung dịch nhược trương so với huyết<br /> tương. Vì vậy, chúng tôi luôn theo dõi sát hội<br /> chứng hấp thu dịch và chưa khái quát được tỉ lệ,<br /> mức độ thay đổi điện giải, mặc dù đây là biến<br /> chứng thường gặp trong cắt đốt nội soi TTL.<br /> Nhằm giúp ích cho việc điều trị hiệu quả.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu “ Đánh giá<br /> thay đổi điện giải trong cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt<br /> qua niệu đạo” với mục tiêu chính là: Xác định<br /> thay đổi trung bình điện giải trước và sau cắt đốt<br /> và các mục tiêu phụ là (1) Xác định mức độ thay<br /> đổi điện giải; (2) Xác định yếu tố tương quan với<br /> thay đổi điện giải; (3) Xác định tỉ lệ hội chứng<br /> hấp thu dịch.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Bảy mươi hai bệnh nhân cắt đốt nội soi<br /> tuyến tiền liệt bằng dao điện cực tại Bệnh viện<br /> Bình Dân từ tháng 1/2013 đến 5/2013, vô cảm<br /> bằng gây tê tủy sống, sử dụng dung dịch ròng<br /> Sorbitol 3,3%, cố định cột dịch ròng 80cm (từ gốc<br /> dương vật bệnh nhân nhân đến điểm cao của cột<br /> dịch ròng).<br /> Tất cả bệnh nhân được khám tiền mê xem<br /> xét chỉ định và chống chỉ định cắt đốt nội soi<br /> tuyến tiền liệt, làm các xét nghiệm tiền phẫu và<br /> điện giải đồ trước cắt đốt và 1 giờ sau cắt đốt nội<br /> soi. Nghiên cứu này loại ra những bệnh nhân có<br /> các bệnh lí như đái tháo đường, suy thận, sử<br /> dụng thuốc lợi tiểu, sử dụng muối ưu trương<br /> trước cắt đốt, gây mê nội khí quản.<br /> Tất cả những bệnh nhân này được gây tê tủy<br /> sống với hổn hợp bupivacaine 0,5% 5mg và<br /> fentanyl 20mcg. Trong mổ theo dõi nhịp tim,<br /> huyết áp động mạch, các triệu chứng của hội<br /> chứng hấp thu dịch, ghi nhận thời gian cắt đốt,<br /> trọng lượng tuyến tiền liệt, dung tích dịch ròng,<br /> dung tích dịch truyền.<br /> Hội chứng hấp thu dịch định nghĩa Natri<br /> máu ≤ 125 mmol/l và có ít nhất 2 triệu chứng của<br /> hội chứng hấp thu dịch như như buồn nôn, nôn,<br /> đau đầu, đau ngực, tăng huyết áp, hạ huyết áp,<br /> mạch chậm, rối loạn nhịp, lú lẫn, hôn mê(31).<br /> Phân tích dữ liệu bằng Stata 11.0. Các biến<br /> liên tục được biểu diễn bằng giá trị trung bình ±<br /> độ lệch chuẩn (nếu biến có phân phối bình<br /> thường), hoặc trung vị nếu biến không có phân<br /> phối bình thường. Biểu diễn tỉ lệ phần trăm (%)<br /> cho các biến định tính. Các giá trị thứ bậc được<br /> biểu diễn bằng %. Dùng phép kiểm Student’s<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> 379<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> paired t test so sánh các giá trị trung bình trước<br /> và sau mổ của Natri, Kali, Calci, Clo. Sử dụng<br /> Anova so sánh giá trị trung bình Natri trong các<br /> nhóm phân tầng. Phân tích mối tương quan giữa<br /> các yếu tố và thay đổi điện giải bằng cách tính hệ<br /> số tương quan R (Pairwise correlation). Giá trị p<br /> < 0,05 được xem có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của bệnh nhân.<br /> T ng s b nh nhân<br /> Tu i(năm)<br /> 50-59<br /> 60-69<br /> 70-79<br /> ≥ 80<br /> Cân n ng(kg)<br /> ASA<br /> I<br /> II<br /> III<br /> <br /> 72<br /> *<br /> 71,5 ± 8,9<br /> 8(11,1)<br /> 20(27,8)<br /> 31(43,0)<br /> 13(18,1)<br /> *<br /> 58,9 ± 10,3<br /> 9(12,5)<br /> 59(81,9)<br /> 4(5,6)<br /> <br /> - Đa số bệnh nhân thuộc nhóm ASA II<br /> (chiếm 81,9%).<br /> Bảng 2: Yếu tố trong mổ<br /> Y u t trong m<br /> Trung v (nh nh t-l n nh t)<br /> Th i gian c t đ t (phút)<br /> 45(15 - 100)<br /> Tr ng lư ng TTL (g)<br /> 30(10 - 55)<br /> Dung tích d ch ròng (l)<br /> 12(3 - 33)<br /> Dung tích d ch truy n (ml)<br /> 350(100 - 950)<br /> <br /> Bảng 3: Thay đổi điện giải trước và sau cắt đốt<br /> Sau<br /> 137,4 ± 5,3<br /> 3,9 ± 0,5<br /> 104,2 ± 4,8<br /> 1,1 ± 0,1<br /> <br /> P<br /> 0,001<br /> 0,11<br /> 0,26<br /> 0,01<br /> <br /> Thay đổi Natri máu có ý nghĩa thống kê<br /> p=0,001, thay đổi Canxi máu có ý nghĩa thống<br /> kê p=0,01, thay đổi Kali và Clo máu không có<br /> ý nghĩa.<br /> Bảng 4: Tương quan giữa thay đổi Natri trước và<br /> sau cắt đốt với từng yếu tố liên quan<br /> Y ut<br /> Tu i/Natri<br /> <br /> 380<br /> <br /> Tương quan<br /> 2<br /> R<br /> R<br /> 0,44<br /> 0,19<br /> <br /> P<br /> 0,03<br /> 0,001<br /> 0,01<br /> 0,13<br /> <br /> Xét về mối tương quan cho từng yếu tố tác<br /> động lên giảm nồng độ Natri máu cho kết quả<br /> tuổi và trọng lượng TTL có mối tương quan<br /> trung bình với giảm nồng độ Natri máu. Để giải<br /> thích về nguyên nhân giảm nồng độ Natri máu,<br /> tuổi bệnh nhân giải thích được 19%. Trọng lượng<br /> TTL giải thích được 17%, dung tích dịch ròng<br /> giải thích được 8%, thời gian cắt đốt giải thích<br /> 6%, còn lại 50% là do các yếu tố khác. Ngoài ra<br /> dung tích dịch truyền không tương quan với<br /> giảm nồng đo Natri máu.<br /> <br /> Y ut<br /> <br /> - Đa số bệnh nhân tập trung ở nhóm tuổi từ<br /> 70 - 79 tuổi (chiếm 43%).<br /> <br /> Trư c<br /> 139,6 ± 3,5<br /> 4,0 ± 0,4<br /> 103,1 ± 4,9<br /> 1,2 ± 0,1<br /> <br /> Th i gian c t đ t/ Natri<br /> Tr ng lư ng TTL/ Natri<br /> Dung tích d ch ròng/ Natri<br /> Dung tích d ch truy n/Natri<br /> <br /> Tương quan<br /> 2<br /> R<br /> R<br /> 0,25<br /> 0,06<br /> 0,41<br /> 0,17<br /> 0,29<br /> 0,08<br /> 0,17<br /> 0,00<br /> <br /> Bảng 5: Tương quan giữa thay đổi natri trước và sau<br /> cắt đốt với các yếu tố liên quan<br /> <br /> * Trung bình ± độ lệch chuẩn.<br /> <br /> Lo i đi n gi i<br /> Natri<br /> Kali<br /> Clo<br /> Canxi<br /> <br /> Y ut<br /> <br /> P<br /> 0,001<br /> <br /> Tương quan (R)<br /> <br /> P<br /> <br /> Tu i/Natri<br /> Th i gian c t đ t/ Natri<br /> Tr ng lư ng TTL/ Natri<br /> Dung tích d ch ròng/Natri<br /> <br /> 0,25<br /> -0,03<br /> 0,14<br /> 0,12<br /> <br /> 0,01<br /> 0,65<br /> 0,04<br /> 0,54<br /> <br /> Xét về mối tương quan chung giữa các yếu tố<br /> với giảm nồng độ Natri máu cho thấy tuổi bệnh<br /> nhân và trọng lượng TTL có tương quan. Các<br /> yếu tố khác như thời gian cắt đốt, dung tích dịch<br /> ròng không có mối tương quan.<br /> Bảng 6: Tương quan giữa thay đổi Kali trước và sau<br /> cắt đốt với từng yếu tố liên quan<br /> Y ut<br /> Tu i/Kali<br /> Th i gian c t đ t/ Kali<br /> Tr ng lư ng TTL/ Kali<br /> Dung tích d ch ròng/ Kali<br /> Dung tích d ch truy n/Kali<br /> <br /> Tương quan<br /> 2<br /> R<br /> R<br /> 0,05<br /> 0,00<br /> 0,27<br /> 0,07<br /> - 0,06<br /> 0,00<br /> 0,20<br /> 0,04<br /> 0,23<br /> 0,05<br /> <br /> P<br /> 0,85<br /> 0,07<br /> 0,64<br /> 0,10<br /> 0,11<br /> <br /> Bảng 7: Tương quan giữa thay đổi Canxi trước và<br /> sau cắt đốt với từng yếu tố liên quan<br /> Y ut<br /> Tu i/Canxi<br /> Th i gian c t đ t/ Canxi<br /> Tr ng lư ng TTL/ Canxi<br /> Dung tích d ch ròng/ Canxi<br /> <br /> Tương quan<br /> 2<br /> R<br /> R<br /> 0,19 0,36<br /> 0,08 0,00<br /> 0,22 0,05<br /> 0,13 0,02<br /> <br /> P<br /> 0,12<br /> 0,43<br /> 0,05<br /> 0,27<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> Y ut<br /> Dung tích d ch truy n/Canxi<br /> <br /> Tương quan<br /> 2<br /> P<br /> R<br /> R<br /> 0,06 0,00 0,52<br /> <br /> Bảng 8: Các triệu chứng của hội chứng hấp thu dịch<br /> Tai bi n và bi n ch ng<br /> <br /> S trư ng h p (%)<br /> <br /> H huy t áp<br /> Tăng huy t áp<br /> Thay đ i nh p tim<br /> Nôn và bu n nôn<br /> Đau đ u<br /> Đau ng c<br /> HCHTDR<br /> T vong<br /> <br /> 2(2,8)<br /> 0<br /> 3(4,2)<br /> 2(2,8)<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Thay đổi Natri máu trước và sau cắt đốt<br /> Kết quả của chúng tôi cho thấy thay đổi<br /> Natri máu trước và sau cắt đốt và có ý nghĩa<br /> thống kê p = 0,001, mức độ hạ Natri máu chủ yếu<br /> là mức độ nhẹ (chiếm 25%).<br /> Trong các đặc điểm trước cắt đốt, tuổi bệnh<br /> nhân có mối tương quan trung bình với giảm<br /> nồng độ Natri máu. Tuổi cao, nồng độ Natri máu<br /> giảm càng nhiều và giải thích được 19% nguyên<br /> nhân gây giảm Natri máu. Ở nhóm tuổi cao (≥ 70<br /> tuổi) thay đổi Natri nhiều hơn so với nhóm tuổi<br /> nhỏ hơn, đặc biệt đáng lưu ý là nhóm bệnh nhân<br /> ≥ 80 tuổi. Ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi đã có thay<br /> đổi sinh lí, tâm lí, dược động học của quá trình<br /> tích tuổi hoàn toàn khác với người trẻ nên khi có<br /> một ảnh hưởng dù nhỏ cũng gây biến động<br /> lớn(28,27), mà ở đây nguyên nhân trực tiếp là yếu<br /> tố phẫu thuật và thay đổi nước, điện giải. Trong<br /> nghiên cứu của các tác giả khác không đề cập<br /> đến mối tương quan giữa tuổi và giảm nồng độ<br /> Natri máu, có lẻ những yếu tố trước mổ ít được<br /> chú ý hay sự khác nhau này do tuổi thọ trung<br /> bình khác nhau giữa cácquốc gia.<br /> Tiếp theo là trọng lượng TTL có mối tương<br /> quan trung bình với giảm nồng độ Natri máu và<br /> giải thích được 17% nguyên nhân gây giảm nồng<br /> độ Natri máu trong CĐNS. Trong nhóm nghiên<br /> cứu này, chúng tôi thu được kết quả trọng lượng<br /> TTL ≥ 30g giảm nồng độ Natri máu nhiều hơn<br /> nhóm có trọng lượng TTL nhỏ hơn. Điều này<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> tương đương với tác giả Akan(2), sự giảm nồng<br /> độ Natri máu phụ thuộc vào trọng lượng mô<br /> TTL. Tác giả Chen(5) thực hiện trên 39 bệnh nhân,<br /> trọng lượng tuyến tiền liệt 42,5 ± 15,5g, cho thấy<br /> trọng lượng tuyến tiền liệt là yếu tố thứ 2 ảnh<br /> hướng đến giảm nồng độ Natri máu. Trọng<br /> lượng TTL giải thích được 29% nguyên nhân gây<br /> giảm nồng độ Natri máu. Tuy nhiên, trọng<br /> lượng TTL của chúng tôi nhỏ hơn nên mối tương<br /> quan thấp hơn.<br /> Tại bệnh viện Bình Dân, các bác sĩ niệu khoa<br /> mở rộng chỉ định CĐNS trên những bệnh nhân<br /> tăng sinh TTL có kích thước lớn, có bệnh nhân<br /> trọng lượng TTL cắt được 100g. Tuy nhiên, trong<br /> nhóm nghiên cứu này chúng tôi không có<br /> trường hợp nào trọng lượng TTL lớn hơn 60g. Vì<br /> vậy chúng tôi không thể kết luận được trọng<br /> lượng TTL ảnh hưởng như thế nào đến thay đổi<br /> Natri máu trong nhóm bệnh nhân có trọng<br /> lượng TTL lớn hơn 60g, mặc dù đây là vấn đề<br /> quan trọng.<br /> <br /> Về thời gian cắt đốt<br /> - Theo y văn, thời gian cắt đốt là một trong<br /> những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thay<br /> đổi điện giải, thời gian cắt đốt càng dài thay<br /> đổi điện giải và hội chứng hấp thu dịch xảy ra<br /> càng nhiều.<br /> - Trong nghiên cứu của chúng tôi cho thấy<br /> thời gian cắt đốt trên 60 phút thì giảm nồng độ<br /> Natri máu nhiều hơn, giải thích được 6% nguyên<br /> nhân giảm nồng độ Natri máu.<br /> - Moorthy(17) thực hiện trên 90 bệnh nhân<br /> chia làm 2 nhóm: 54 bệnh nhân sử dụng glycin<br /> 1.5%, 36 bệnh nhân sử dụng nước cất cho thấy<br /> giảm nồng độ Natri máu có ý nghĩa cả 2 nhóm,<br /> thời gian cắt đốt dài (> 45 phút) thay đổi Natri<br /> máu nhiều hơn và các triệu chứng của hội chứng<br /> hấp thu dịch biểu hiện nhiều hơn.<br /> - Gupta(8) nghiên cứu trên 86 bệnh nhân sử<br /> dụng dung dịch glycin 1,5% thời gian cắt đốt<br /> TTL từ 45 phút đến 90 phút cho thấy thời gian<br /> cắt đốt càng dài (> 60 phút) giảm nồng độ Natri<br /> máu càng nhiều và có các biểu hiện của hội<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> 381<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> chứng hấp thu dịch ròng.<br /> - Chen(5) thực hiện trên 39 bệnh nhân sử<br /> dụng nước cất làm dung dịch ròng, thời gian cắt<br /> đốt 68,9 ± 19,6 phút cho thấy mối tương quan<br /> chặt chẽ giữa giảm nồng độ Natri máu và thời<br /> gian cắt đốt TTL. Thời gian cắt đốt là yếu tố<br /> tương quan nhiều nhất và giải thích được 46%<br /> nguyên nhân gây giảm nồng độ Natri máu. Mối<br /> tương quan này mạnh hơn kết quả của chúng tôi<br /> có thể do thời gian cắt đốt của chúng tôi ngắn<br /> hơn, nên giảm nồng độ Natri máu ít hơn, và mối<br /> liên quan chưa chặt chẽ.<br /> - Điều này tương đương với Dimberg(6) báo<br /> cáo thời gian cắt đốt dài hấp thu dung dịch<br /> nhiều hơn làm tăng nồng độ sorbitol trong máu.<br /> - Tuy nhiên, khi chúng tôi xét về mối tương<br /> quan chung với các yếu tố trong mổ và giảm<br /> nồng độ Natri máu thì yếu tố này ảnh hưởng<br /> không có ý nghĩa thống kê. Điều này tương<br /> đương với Moorthy(17), mặc dù thời gian cắt đốt<br /> là yếu tố thứ ba ảnh hưởng đến giảm nồng độ<br /> Natri máu nhưng xét về mối tương quan chung<br /> thì yếu tố này không ảnh hưởng.<br /> <br /> Về dung tích dịch ròng<br /> - Kết quả thu được cho thấy sử dụng dung<br /> tích dịch ròng càng nhiều thì giảm nồng độ Natri<br /> máu càng nhiều. Dung tích dịch ròng giải thích<br /> được 8% nguyên nhân giảm nồng độ Natri máu,<br /> tương đương với tác giả Gupta(8) sử dụng dung<br /> dịch ròng glycin 1,5%, dung tích dịch ròng sử<br /> dụng từ 2 lít đến 11 lít, giảm nồng độ Natri máu<br /> nhiều khi sử dụng dung tích dịch ròng lớn, đặc<br /> biệt trên 6 lít. Tác giả này cho rằng dung dịch<br /> ròng là yếu tố thứ hai sau chiều cao cột dịch ròng<br /> làm giảm nồng độ Natri máu.<br /> - Nhưng xét về mối tương quan chung giữa<br /> các yếu tố trong mổ và giảm nồng độ Natri máu<br /> thì yếu tố này cũng ảnh hưởng không có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> Dung tích dịch truyền không có mối tương<br /> quan với thay đổi Natri máu.<br /> Hai yếu tố mà chúng tôi chưa thể xác định<br /> được mối tương quan với giảm nồng độ Natri<br /> <br /> 382<br /> <br /> máu, nhưng về mặt lí thuyết lại là yếu tố quan<br /> trọng được nhiều nghiên cứu đề cập đến và còn<br /> nhiều bàn cải là chiều cao cột dịch ròng và loại<br /> dịch ròng.<br /> - Trong các nghiên cứu Al – Ali(1) sử dụng<br /> glycin 1,5% chiều cao cột dịch ròng 70cm thời<br /> gian cắt đốt từ 25 – 90 phút thì có 54% bệnh nhân<br /> giảm Natri máu từ 2 – 7 mmol/l. Moorthy(17) cho<br /> rằng chiều cao cột dịch ròng làm thay đổi lượng<br /> Natri máu nhiều nhất, nghiên cứu của chúng tôi<br /> chưa thể xác định được đều này, vì chúng tôi cố<br /> định cột dịch ròng ở mức 80cm.<br /> - Chúng tôi sử dụng dung dịch ròng là<br /> sorbitol 3,3% kết quả cho thấy giảm nồng độ<br /> Natri máu trước và sau cắt đốt có ý nghĩa<br /> thống kê p = 0,001. Điều này tương đương và<br /> không tương đương với tác giả khác thể hiện ở<br /> bảng sau:<br /> Bảng 9: So sánh thay đổi Natri máu<br /> Natri (mEq/l ± ĐLC)<br /> Lo i d ch<br /> ròng<br /> Trư c m<br /> Sau m<br /> Chúng tôi Sorbitol 139,6 ± 3,5 137,4 ± 5,3<br /> 3,3%<br /> (2)<br /> Akan<br /> Sorbitol 140,6 ± 0,7 137,4 ± 0,7<br /> mannitol<br /> (2)<br /> Akan<br /> Nư c<br /> 137,5 ± 1,1 136,4 ± 1,1<br /> (5)<br /> Chen<br /> Nư c<br /> 139,7 ± 2,5 132,5 ± 4,3<br /> (17)<br /> Moorthy<br /> Glycin<br /> 145,7 ± 0,7 140,5 ± 1,1<br /> 1,5%<br /> Tác gi<br /> <br /> P<br /> 0,001<br /> < 0,05<br /> > 0,05<br /> < 0,05<br /> 0,015<br /> <br /> - Akan(2) sử dụng dung dịch sorbitol và<br /> mannitol thì giảm nồng độ Natri máu trước và<br /> sau cắt đốt có ý nghĩa thống kê, kết quả này<br /> tương tự như nghiên cứu của chúng tôi. Tuy<br /> nhiên, chúng tôi sử dụng cột dich ròng cao<br /> hơn (80cm) so với (60cm), yếu tố khác là trọng<br /> lượng TTL trung bình của chúng tôi lớn hơn.<br /> Thế nhưng, giảm nồng độ Natri máu trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi ít hơn tác giả này có<br /> thể do dung dịch sorbitol 3,3% ít lợi tiểu thải<br /> Natri hơn dung dịch mannitol - sorbitol nên ít<br /> gây mất Natri.<br /> - Theo tác giả Yousef(31) giảm nồng độ Natri<br /> máu khi sử dụng dung dịch glycin và glucose,<br /> tăng trong nhóm sử dụng muối natriclorua 9‰.<br /> Tuy nhiên hạ Natri máu không chỉ do sự pha<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br />