Đào tạo lĩnh vực kế toán hướng đến phát triển bền vững: Tổng quan các nghiên cứu về năng lực, chiến lược và khó khăn trong kế toán và dịch vụ đảm bảo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tổng hợp nghiên cứu từ 2019 - 2024, phân tích sự chuyển biến trong kỳ vọng báo cáo doanh nghiệp (DN), đặc biệt về tính bền vững và mở rộng vai trò của ngành Kế toán - Kiểm toán từ báo cáo tài chính sang bền vững. Điều này đòi hỏi xác định các năng lực cần thiết và đánh giá lại tiêu chuẩn giáo dục đào tạo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đào tạo lĩnh vực kế toán hướng đến phát triển bền vững: Tổng quan các nghiên cứu về năng lực, chiến lược và khó khăn trong kế toán và dịch vụ đảm bảo

8. ĐÀO TẠO LĨNH VỰC KẾ TOÁN HƯỚNG ĐẾN PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ NĂNG LỰC, CHIẾN LƯỢC VÀ KHÓ KHĂN TRONG KẾ TOÁN VÀ DỊCH VỤ ĐẢM BẢO Trần Khánh Lâm* *Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) Tóm tắt Bài viết tổng hợp nghiên cứu từ 2019 - 2024, phân tích sự chuyển biến trong kỳ vọng báo cáo doanh nghiệp (DN), đặc biệt về tính bền vững và mở rộng vai trò của ngành Kế toán - Kiểm toán từ báo cáo tài chính sang bền vững. Điều này đòi hỏi xác định các năng lực cần thiết và đánh giá lại tiêu chuẩn giáo dục đào tạo. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lực như tư duy hệ thống, giao tiếp, phản biện, thích ứng và công nghệ. Thách thức bao gồm hạn chế nguồn lực, chương trình học cốt lõi chật kín và thiếu đồng thuận về báo cáo bền vững. Bài viết cũng nêu vai trò của IFAC, IPAE và ISSB trong việc hỗ trợ phát triển nghề nghiệp, đồng thời là nguồn thông tin hữu ích cho tổ chức nghề nghiệp và DN kế toán - kiểm toán. Từ khóa: bền vững, giáo dục, năng lực, chiến lược, kế toán, dịch vụ đảm bảo, ESG. Abstract This article compiles research from 2019 - 2024, analyzing the evolution of corporate reporting expectations, particularly regarding sustainability, and the expanding role of the accounting and auditing profession from financial reporting to sustainability. This necessitates the identification of essential competencies and a reevaluation of educational and training standards. The research emphasizes the importance of competencies such as systems thinking, communication, critical thinking, adaptability, and technology. Challenges include resource constraints, overcrowded core curricula, and a lack of consensus on sustainability reporting. The article also highlights the roles of IFAC, IPAE, and ISSB in supporting professional development, serving as valuable resources for professional organizations and accounting and auditing firms. Keywords: sustainability, education, competencies, strategy, accounting, assurance services, ESG. JEL Classifications: M40, M41, M49. 1
1. Giới thiệu Kỳ vọng của các bên liên quan trong báo cáo DN đã chuyển biến đáng kể, đặc biệt là về tính bền vững của DN. Trước đây, nghề Kế toán - Kiểm toán chủ yếu chịu trách nhiệm cho việc lập và kiểm toán báo cáo tài chính. Tuy nhiên, gần đây, vai trò này đã được mở rộng, không chỉ dừng lại ở báo cáo tài chính mà còn bao gồm cả thông tin liên quan đến tính bền vững trong báo cáo của DN. Điều này yêu cầu ngành Kế toán - Kiểm toán cần phải xác định các năng lực cần thiết để thực hiện dịch vụ báo cáo và kiểm toán về tính bền vững. Đồng thời, cũng cần đánh giá lại các tiêu chuẩn, quy định liên quan đến giáo dục đào tạo để xây dựng và phát triển các năng lực mới này. Bài viết này được tổng hợp các nghiên cứu mới nhất gần đây của các tác giả nghiên cứu, các hội nghề nghiệp quốc tế từ giai đoạn 2019 - 2024 đề cập đến năng lực cần có của kế toán - kiểm toán viên khi thực hiện công việc liên quan đến tính bền vững. Các năng lực thường được nhắc đến, bao gồm tư duy hệ thống, kỹ năng giao tiếp (như giao tiếp và làm việc liên ngành), tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, khả năng thích ứng và linh hoạt (như việc áp dụng kỹ năng sẵn có vào các loại dữ liệu mới) và năng lực công nghệ (ISCA 2022); (Hunter K., Lee J. & Massey D.W., 2023); (Barac K., Plant K., Kunz R. & Kirstein M., 2021). Ngay cả các DN kiểm toán quốc tế và các bài nghiên cứu học thuật đều thảo luận về các chiến lược và thách thức trong việc đào tạo các chuyên gia kế toán để thực hiện các dịch vụ liên quan đến tính bền vững. Phương pháp giáo dục hiệu quả nhất thường là những phương pháp thực hành, hoặc đưa sinh viên vào các tình huống thực tế; bao gồm học tập dựa trên dự án, học tập dựa trên tình huống và học tập trải nghiệm (Carvalho Carla & Ana Carlos Almeida, 2022), (JICPA, 2022), (Alis Elena Petricică, 2023). Bên ngoài các trường đại học, có các chương trình đào tạo ngắn hạn và chú trọng vào kỹ năng được nhấn mạnh để nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động thông qua các chương trình phát triển chuyên nghiệp liên tục, cung cấp các chứng chỉ kỹ thuật số, thông tin xác thực (Deloitte, 2022), (PwC, 2021). Trong quá trình phát triển những năng lực này, các thách thức thường gặp bao gồm hạn chế về nguồn lực, chương trình học cốt lõi đã bị quy định chặt và dày đặc các tiêu chuẩn giáo dục đào tạo và đặc biệt là sự thiếu thống nhất cũng như sự không chắc chắn về phạm vi, định nghĩa, và cách thực hiện báo cáo bền vững (Juusola K. & Srouji R., 2023), (Lodhia S.K. & Sharma U., 2019), (Wanyonyi Antony, 2020). Nội dung bài viết này có thể được các hội nghề nghiệp sử dụng tham khảo khi xây dựng khung năng lực cho tiêu chuẩn đào tạo kế toán-kiểm toán. Các DN kế toán - kiểm 2
toán sẽ hiểu rõ hơn về các công việc liên quan đến tính bền vững và từ đó nâng cao kỹ năng cho nhân viên của mình. Đồng thời, bài viết cũng cung cấp một tổng quan toàn diện về tài liệu và đưa ra khuyến nghị cho nghiên cứu học thuật. Nó nêu bật những lĩnh vực đã có nghiên cứu đáng chú ý và chỉ ra những khoảng trống, nơi mà nghiên cứu thực nghiệm trong tương lai có thể cung cấp thêm hiểu biết. Do lĩnh vực bền vững và nhu cầu của nghề kế toán thay đổi nhanh chóng, việc nghiên cứu liên tục để phân tích môi trường hiện tại là cần thiết và quan trọng. 2. Cơ sở lý luận Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC) đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các Tiêu chuẩn Giáo dục Quốc tế (IES), nhằm phục vụ lợi ích công cộng. IES đặt ra các yêu cầu cho việc tham gia vào chương trình giáo dục kế toán chuyên nghiệp, phát triển chuyên môn ban đầu (IPD) cho các kế toán viên tiềm năng và phát triển chuyên môn liên tục (CPD) cho các kế toán viên chuyên nghiệp (IFAC 2022). Các tiêu chuẩn này được thiết kế không chỉ dành cho các tổ chức thành viên của IFAC, mà còn áp dụng cho các cơ sở đào tạo giáo dục và người sử dụng lao động, các cơ quan quản lý và khu vực công. Do nhu cầu ngày càng tăng về việc mở rộng phạm vi báo cáo DN, để bao gồm cả thông tin về bền vững, mà cộng đồng kế toán đã thành lập Ủy ban Tiêu chuẩn Bền vững Quốc tế (ISSB) vào năm 2022. Mục tiêu của ISSB là xây dựng một cơ sở toàn cầu cho việc công bố thông tin về bền vững, tập trung vào người đầu tư. ISSB đã hoàn thiện hai tiêu chuẩn đầu tiên, IFRS S1 và S2 vào tháng 6/2023, được Tổ chức Ủy ban Chứng khoán Quốc tế (IOSCO) chấp nhận vào tháng 7/2023 (IFRS 2023), (IOSCO 2023). Mục đích của Sustainability Reporting Project (SRP) là thiết lập năng lực và đạo đức cần thiết cho các kế toán viên chuyên nghiệp để cung cấp dịch vụ liên quan đến bền vững, bao gồm cả vai trò lập báo cáo và kiểm toán/đảm bảo. SRP phản ánh ba mục tiêu chính, trong đó hai mục tiêu trực tiếp liên quan đến việc xác định tính đầy đủ của IES trong việc khuyến nghị các năng lực cần thiết để chuẩn bị cho kế toán viên cung cấp dịch vụ liên quan đến bền vững. Nó nhấn mạnh việc đánh giá, liệu IES trong hình thức hiện tại có đủ để hỗ trợ kế toán viên phát triển các năng lực cần thiết cho công việc liên quan đến bền vững hay không? Liệu có cần thiết phải sửa đổi dựa trên bằng chứng đã thu thập hay không? Để đảm bảo rằng, các kế toán viên được đào tạo và chuẩn bị một cách thích hợp, các tiêu chuẩn làm nền tảng cho việc giáo dục kế toán cần được kiểm định định kỳ để đánh giá tính đầy đủ và hoàn chỉnh của chúng. Vì thế, việc rà soát tài liệu này hướng đến mục tiêu cung cấp một chuẩn mực dựa trên các tài 3
liệu toàn cầu mới nhất và được xuất bản bởi nhiều bên liên quan, như các nhà nghiên cứu, hội nghề nghiệp và các DN kiểm toán. Quá trình Phát triển Chuyên môn Ban đầu (IPD) và Phát triển chuyên môn liên tục (CPD) được xác định trong IES với mục đích rõ ràng: IPD là quá trình học tập và phát triển mà qua đó các kế toán viên tiềm năng phát triển năng lực chuyên môn ban đầu, chuẩn bị để thực hiện vai trò của một kế toán viên chuyên nghiệp (Tiêu chuẩn Giáo dục Quốc tế 5). Ngược lại, CPD là quá trình học tập và phát triển diễn ra sau IPD, giúp các kế toán viên chuyên nghiệp phát triển và duy trì năng lực chuyên môn để họ có thể tiếp tục thực hiện vai trò của mình một cách thành thạo (Tiêu chuẩn Giáo dục Quốc tế 7). Vai trò của IFAC và IPAE, cùng với việc duy trì và phát triển IES là rất quan trọng trong việc hình thành và hỗ trợ các kế toán viên chuyên nghiệp, thích nghi và phản ứng với những thay đổi liên tục trong môi trường kế toán toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực báo cáo phát triển bền vững. Sự hỗ trợ của ISSB trong việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu cho việc công bố thông tin bền vững, tập trung vào nhà đầu tư và cùng với sự chấp nhận của IOSCO, làm nổi bật nhu cầu về một hệ thống tiêu chuẩn hóa và đồng bộ trong ngành kế toán. SRP của IPAE, với mục đích thiết lập năng lực và đạo đức cần thiết cho các kế toán viên đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ đảm bảo và báo cáo liên quan đến tính bền vững. Chứng tỏ, sự tiến bộ và thích ứng của ngành kế toán với các xu hướng toàn cầu và sự thay đổi của thị trường. 3. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu này chủ yếu dựa trên việc nghiên cứu tài liệu, tổng hợp và phân tích các bài viết nghiên cứu khoa học, báo cáo của các tổ chức nghề nghiệp quốc tế, cũng như các báo cáo từ các DN kiểm toán. Thời kỳ tập trung nghiên cứu là từ năm 2018 đến 2024, nhằm đánh giá và phân tích các xu hướng, thay đổi và phát triển trong ngành kế toán và kiểm toán với trọng tâm là các yêu cầu về năng lực, chiến lược phát triển, cũng như các thách thức gặp phải trong lĩnh vực này. Quy trình nghiên cứu bao gồm việc tìm kiếm, lọc và chọn lựa các nguồn tài liệu phù hợp. Các nguồn thông tin chính được sử dụng bao gồm bài viết nghiên cứu khoa học từ các tạp chí uy tín và báo cáo từ các tổ chức nghề nghiệp quốc tế như IFAC, JICPA, ISCA,… và báo cáo từ các DN kiểm toán lớn. Thông tin thu thập được, sau đó được tổng hợp và phân tích để xác định các xu hướng chính, các nhu cầu về năng lực chuyên môn, các chiến lược đào tạo và phát triển, cũng như nhận diện các thách thức và rào cản trong việc thực hiện các yêu cầu này. 4
Nghiên cứu này cũng chú trọng vào việc đánh giá sự thay đổi, phát triển của các tiêu chuẩn và yêu cầu nghề nghiệp theo thời gian. Điều này bao gồm việc xem xét sự điều chỉnh trong các tiêu chuẩn đào tạo, yêu cầu về kỹ năng và kiến thức, cũng như sự thay đổi trong cách tiếp cận và ứng dụng các kỹ thuật mới trong ngành. Kết quả của nghiên cứu nhằm mục đích, cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc về các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến ngành kế toán và kiểm toán. Đồng thời, đề xuất các hướng phát triển và cải tiến nhằm đáp ứng tốt hơn các yêu cầu ngày càng cao và đa dạng của thị trường và xã hội. 4. Kết quả nghiên cứu và bàn luận 4.1. Xác định và phát triển năng lực Trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán hiện nay, việc xác định và phát triển năng lực, đặc biệt là những năng lực liên quan đến báo cáo và đảm bảo tính bền vững đang trở thành một chủ đề quan trọng và đầy thách thức. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, không chỉ là việc định nghĩa, xác định và phân loại của năng lực, mà còn bao gồm cả việc nhấn mạnh tầm quan trọng của những năng lực này trong thực tiễn nghề nghiệp. Đối với kế toán viên chuyên nghiệp, việc trang bị các năng lực mới và cải thiện những năng lực hiện có liên quan đến tính bền vững là cần thiết. Điều này bao gồm việc tích hợp tính bền vững vào chương trình giáo dục hiện tại, phát triển các khóa học chuyên biệt về bền vững, tạo ra các chương trình đào tạo tập trung vào vấn đề này và tham gia vào các hoạt động học tập trải nghiệm. IFAC (2024) đã đề xuất bốn chiến lược giáo dục chính trong lĩnh vực này, nhằm mục tiêu phát triển một cách tiếp cận toàn cầu với các tiêu chuẩn bền vững dưới sự bảo trợ của IFRS. Kevin Dancey (2021) cũng nhấn mạnh, vai trò của kế toán viên chuyên nghiệp trong việc tham gia vào những thay đổi sắp tới trong báo cáo DN và cải thiện chất lượng thông tin về bền vững. Chương trình báo cáo DN và bền vững của IFAC tập trung vào bốn chủ đề chính, bao gồm vai trò của kế toán trong phát triển bền vững, tích hợp bền vững vào giáo dục kế toán, phát triển tiêu chuẩn và khung kế toán bền vững và việc đảm bảo và xác minh thông tin bền vững. Lodhia S.K. & Sharma U. (2019) đưa ra cái nhìn sâu sắc về các đặc điểm, mô hình, và yếu tố quyết định của thực tiễn đảm bảo tính bền vững, bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ đảm bảo, tiêu chuẩn đảm bảo, mức độ đảm bảo và ý kiến đảm bảo. Họ cũng thảo luận về ý nghĩa và thách thức cho thực tiễn, nghiên cứu và chính sách đảm bảo. Trong khi đó, Alsahali K.F. & Malagueño R. (2022) và Hazaea S.A. & cộng sự (2022) đề 5
xuất hướng nghiên cứu tương lai, bao gồm việc khám phá các yếu tố thúc đẩy và rào cản trong việc áp dụng đảm bảo tính bền vững, ảnh hưởng của nó đối với hành vi và quyết định của các bên liên quan, cũng như điều tra các thực tiễn và đổi mới tốt nhất trong lĩnh vực này. Từ những nghiên cứu này, có thể thấy rằng, việc phát triển năng lực liên quan đến báo cáo và đảm bảo tính bền vững trong ngành kế toán và kiểm toán đang trở nên ngày càng quan trọng. Điều này không chỉ đòi hỏi sự thay đổi trong cách tiếp cận giáo dục và đào tạo kế toán, mà còn yêu cầu sự chuyển đổi trong tiêu chuẩn và thực tiễn chuyên nghiệp. Các nghiên cứu cung cấp cái nhìn toàn diện về cách mà ngành Kế toán đang thích nghi với các thách thức của việc tích hợp tính bền vững vào hoạt động chuyên môn. Ngoài ra, những nghiên cứu này cũng mở ra những cơ hội mới cho nghề kế toán trong việc đào tạo và chuẩn bị cho các chuyên gia kế toán đối mặt với những yêu cầu ngày càng tăng trong môi trường kinh doanh hiện đại và toàn cầu. Sự nhấn mạnh vào tính bền vững, không chỉ trong báo cáo tài chính mà còn trong toàn bộ hoạt động kinh doanh, yêu cầu các kế toán viên phải có sự hiểu biết sâu sắc và kỹ năng cập nhật liên tục để có thể thực hiện công việc của mình một cách hiệu quả và chính xác. Như vậy, các nghiên cứu về năng lực liên quan đến bền vững trong ngành Kế toán và Kiểm toán chứng tỏ rằng, ngành này đang phát triển và thích ứng với những thay đổi của thế giới. Sự thích ứng này không chỉ là một phần của sự phát triển chuyên môn, mà còn là một phần quan trọng trong việc đảm bảo rằng ngành kế toán tiếp tục đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội nói chung. 4.2. Các chiến lược giáo dục đào tạo Trong lĩnh vực giáo dục kế toán hiện đại, việc tích hợp yếu tố bền vững vào chương trình giảng dạy đang ngày càng trở nên quan trọng. Các nghiên cứu gần đây đã đào sâu vào nhiều khía cạnh của vấn đề này, bao gồm việc định nghĩa và xác định hiệu quả của các phương pháp giảng dạy khác nhau. Một trong những phát hiện chính là sự cần thiết của việc trang bị năng lực mới và hiện có cho kế toán viên chuyên nghiệp trong việc cung cấp dịch vụ liên quan đến tính bền vững. Sharma U. & Stewart B. (2022) chỉ ra bốn chiến lược giáo dục chính trong lĩnh vực này: tích hợp tính bền vững vào chương trình giáo dục hiện tại, phát triển các khóa học độc lập về bền vững, xây dựng các chương trình đào tạo tập trung vào bền vững, và thúc đẩy học tập trải nghiệm. Ngoài ra, có nhiều cách tiếp cận khác nhau trong việc giảng dạy về bền vững, từ tập trung vào các nội dung như trách nhiệm xã hội DN (ESG), thiết kế riêng chương trình đào tạo phát triển bền vững đến hợp tác liên ngành. Marco De 6
Novellis (2022) nhấn mạnh, các thách thức và cơ hội cho các trường kinh doanh trong việc thúc đẩy bền vững như một lĩnh vực học thuật. Bên cạnh đó, nghiên cứu về các năng lực phát triển bền vững trong giáo dục, đặc biệt là trong đào tạo giảng viên, cũng được nhấn mạnh. Các năng lực chính như tư duy hệ thống, dự báo, chuẩn mực, chiến lược và kỹ năng giao tiếp được đề cập trong chương trình đào tạo, cách thức giảng dạy và đánh giá của giảng viên. Thách thức và khuyến nghị cho việc tích hợp các năng lực Phát triển Bền vững trong Giáo dục (ESD) vào giáo dục dành cho giảng viên cũng được thảo luận (Marco De Novellis, 2022). Những nghiên cứu này mở ra một cái nhìn toàn diện về cách thức tích hợp bền vững vào giáo dục kế toán - kiểm toán. Chúng không chỉ chỉ ra các phương pháp và chiến lược hiệu quả, mà còn nhấn mạnh sự cần thiết của việc đổi mới và thích ứng trong lĩnh vực giáo dục đào tạo để đáp ứng các yêu cầu ngày càng tăng về kiến thức và kỹ năng liên quan đến bền vững trong thế giới kinh doanh hiện đại. Việc tích hợp bền vững vào giáo dục không chỉ là việc bổ sung nội dung vào chương trình học hiện tại, mà còn đòi hỏi sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy, cách tiếp cận học thuật và văn hóa học tập nói chung. Các trường đại học và cơ sở đào tạo đang đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình này, từ việc tìm kiếm và thu hút giảng viên có chuyên môn về bền vững, cho đến việc thay đổi văn hóa học thuật để thúc đẩy tính bền vững. Việc thiết kế và đánh giá các chương trình giáo dục bền vững cũng cần có khuôn khổ và phương pháp cụ thể, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyên sâu như ngành nghề kế toán - kiểm toán. Như vậy, những nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc về tầm quan trọng của việc tích hợp bền vững vào giáo dục đào tạo của ngành Kế toán - Kiểm toán. Chúng không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong ngành Kế toán - Kiểm toán, mà còn góp phần quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và xã hội. Sự đổi mới và thích ứng liên tục trong lĩnh vực giáo dục kế toán - kiểm toán không chỉ giúp chuẩn bị cho các kế toán viên, kiểm toán viên trong tương lai được trang bị kiến thức và kỹ năng phù hợp với các thách thức và yêu cầu mới, mà còn đảm bảo rằng họ có thể đóng góp hiệu quả vào sự phát triển bền vững của DN và xã hội. 4.3. Thách thức Việc tích hợp tính bền vững vào giáo dục kế toán hiện đang đối mặt với nhiều thách thức đa dạng. Các nghiên cứu gần đây đã phân tích sâu về những khó khăn từ việc xác định năng lực cần thiết cho kế toán viên chuyên nghiệp trong việc cung cấp dịch vụ liên quan đến tính bền vững. Sharma U. & Stewart B. (2022) đã chỉ ra bốn thách thức 7
chính bao gồm thiếu đồng thuận về nội dung của kế toán bền vững, các tiêu chuẩn công nhận và cấp phép, hạn chế về nguồn lực, và sự phản ứng từ phía giảng viên và sinh viên. Gray R. (2019) đã thảo luận về việc xây dựng tính hợp pháp cho kế toán và báo cáo bền vững. Bài viết này khám phá thách thức bao gồm thiếu nhận thức và hiểu biết, thiếu quy định và thực thi, cũng như thiếu sự tham gia và áp lực từ các bên liên quan. Bebbington J. & Unerman J. (2020) nêu bật khoảng cách giữa nghiên cứu kế toán và kiến thức về cách thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc. Họ chỉ ra rằng nghiên cứu kế toán ít có sẵn cho mạng lưới kiến thức này và không phát triển theo cách tích hợp các thách thức liên quan đến SDGs. Sharma U. & Stewart B. (2022) cũng xem xét việc tích hợp các khóa học về bền vững vào chương trình giáo dục kế toán. Họ xác định bốn chiến lược giáo dục chính và thảo luận về thách thức và cơ hội trong việc triển khai chúng. Các nghiên cứu này cho thấy rằng, mặc dù có những thách thức, nhưng cũng có nhiều cơ hội để vượt qua và thúc đẩy tính bền vững trong giáo dục kế toán-kiểm toán. Việc phát triển các khóa học và chương trình chuyên sâu về bền vững, cùng với học tập trải nghiệm, có thể giúp nâng cao nhận thức và hiểu biết về tính bền vững. Sự tham gia của các bên liên quan và việc phát triển tiêu chuẩn cũng như công cụ đánh giá sẽ thúc đẩy tính bền vững trở thành một phần không thể tách rời của giáo dục đào tạo kế toán - kiểm toán. Tóm lại, các nghiên cứu này không chỉ cung cấp cái nhìn toàn diện về thách thức, mà còn đề xuất giải pháp sáng tạo, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới và thích ứng trong lĩnh vực giáo dục đào tạo để đáp ứng nhu cầu về kiến thức và kỹ năng bền vững. 5. Kết luận Qua việc tổng hợp và phân tích các nghiên cứu từ giai đoạn 2019 đến 2024, bài viết này đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự chuyển biến trong kỳ vọng của các bên liên quan đối với báo cáo DN, đặc biệt là về mặt tính bền vững. Sự mở rộng vai trò của ngành kế toán - kiểm toán, từ việc lập và kiểm toán báo cáo tài chính sang bao gồm cả thông tin liên quan đến tính bền vững, đòi hỏi sự xác định rõ ràng các năng lực cần thiết và đánh giá lại các tiêu chuẩn giáo dục và đào tạo. Các năng lực như tư duy hệ thống, kỹ năng giao tiếp, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, khả năng thích ứng và linh hoạt, cùng với năng lực công nghệ, đã được nhấn mạnh là quan trọng cho kế toán - kiểm toán viên trong thực hiện công việc liên quan 8
đến tính bền vững. Ngoài ra, các chiến lược giáo dục và đào tạo, như phương pháp thực hành và đưa sinh viên vào các tình huống thực tế cũng được chứng minh là hiệu quả. Tuy nhiên, bài viết cũng chỉ ra rằng, quá trình này không thiếu những thách thức, bao gồm hạn chế về nguồn lực, chương trình học cốt lõi đã chật kín với các tiêu chuẩn giáo dục và sự thiếu đồng thuận về phạm vi, định nghĩa và cách thực hiện báo cáo bền vững. Nhu cầu ngày càng tăng về mở rộng phạm vi báo cáo DN để bao gồm cả thông tin về bền vững đã dẫn đến việc thành lập Ủy ban Tiêu chuẩn Bền vững Quốc tế (ISSB) và phát triển tiêu chuẩn IFRS S1 và S2, nhấn mạnh vai trò của IFAC và IPAE trong việc hỗ trợ và phát triển các kế toán viên chuyên nghiệp. Nghiên cứu này không chỉ cung cấp cái nhìn toàn diện về sự thay đổi và phát triển trong ngành Kế toán - Kiểm toán, mà còn là nguồn thông tin quý báu cho các tổ chức nghề nghiệp, DN kế toán - kiểm toán và cả cộng đồng học thuật. Sự đổi mới và thích ứng liên tục trong lĩnh vực này sẽ không chỉ giúp chuẩn bị cho các kế toán viên, kiểm toán viên trong tương lai đáp ứng được các thách thức và yêu cầu mới, mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của DN và xã hội. Tài liệu tham khảo Alis Elena Petricică (2023). The Role of Accountants and the Accounting Profession in Achieving the Sustainable Development, published by Sciendo. DOI: 10.2478/picbe- 2023-0070. Alsahali, K.F. and Malagueño, R. (2022), "An empirical study of sustainability reporting assurance: current trends and new insights", Journal of Accounting & Organizational Change, Vol. 18 No. 5, pp. 617-642. https://doi.org/10.1108/JAOC-05-2020-0060. Barac, K., Plant, K., Kunz, R. and Kirstein, M. (2021), "Generic skill profiles of future accountants and auditors – moving beyond attributes", Higher Education, Skills and Work-Based Learning, Vol. 11 No. 4, pp. 908-928. https://doi.org/10.1108/HESWBL-08- 2020-0180. Bebbington, J. and Unerman, J. (2020), "Advancing research into accounting and the UN Sustainable Development Goals", Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol. 33 No. 7, pp. 1657-1670. https://doi.org/10.1108/AAAJ-05-2020-4556. Carvalho, Carla, and Ana Carlos Almeida. (2022). "The Adequacy of Accounting Education in the Development of Transversal Skills Needed to Meet Market Demands" Sustainability 14, no. 10: 5755. https://doi.org/10.3390/su14105755. 9
Deloitte. (2022). Taking the lead in sustainable finance: A case for developing critical financial skills and competencies in Canada. Available at:https://www2.deloitte. com/content/dam/Deloitte/ie/Documents/sustainability/Taking-the-lead-in-sustainable- finance.pdf. Gray, R. (2019). Sustainability Accounting and Education: Conflicts and Possibilities. In: Amaeshi, K., Muthuri, J., Ogbechie, C. (eds) Incorporating Sustainability in Management Education. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319- 98125-3_3. Hazaea, S.A., Zhu, J., Khatib, S.F.A. et al .(2022). Sustainability assurance practices: a systematic review and future research agenda. Environ Sci Pollut Res 29, 4843–4864. https://doi.org/10.1007/s11356-021-17359-9. Hunter, K., Lee, J. and Massey, D.W. (2023), "Professional Competencies for Accountants: Advancing Our Understanding of Soft Skills", Shawver, T.J. (Ed.) Research on Professional Responsibility and Ethics in Accounting (Research on Professional Responsibility and Ethics in Accounting, Vol. 25), Emerald Publishing Limited, Leeds, pp. 1-24. https://doi.org/10.1108/S1574-076520230000025001. Institute of Chartered Accountants. (2022). Sustainability: Jobs and Skills for the Accountancy Profession. Available at: https://isca.org.sg/docs/default-source/i-p--our- future-together/sustainability-jobs-and-skills-for-the-accountancy-sector. pdf? sfvrsn=f6af2dae_0. International Federation of Accountants (IFAC). (2022). Statements of Membership Obligations, 1-7. Available at: Statements of Membership Obligations, 1-7 | IFAC. International Federation of Accountants (IFAC). (2023). International Education Standards. Available at: Part IES 1: Entry Requirements to Professional Accounting Education Programs (2014) | Advancing Accountancy Education (ifac.org). IFAC (2024). Educating Accountants for a Sustainable Future. International Financial Reporting Standards (IFRS). (2023). ISSB issues inaugural global sustainability disclosure standards. Available at: IFRS - ISSB issues inaugural global sustainability disclosure standards. International Organization of Securities Commissions (IOSCO). (2023). IOSCO endorses the ISSB’s Sustainability-related Financial Disclosures Standards. Available at: IOSCO endorses the ISSB’s Sustainability-related Financial Disclosures Standards. 10
JICPA. (2022). Integrating Sustainability into Professional Accountants’ Competency, JICPA Sustainability Education Project. Link: https://jicpa.or.jp/english/files/0-54-0-2e- 20220630.pdf. Juusola, K. and Srouji, R. (2023), "Challenges associated with sustainability accounting and reporting practices: a legitimacy perspective", International Journal of Law and Management, Vol. 65 No. 1, pp. 64-87. https://doi.org/10.1108/IJLMA-06-2022-0113. Kevin Dancey. (2021). Professional Accountants Leading Reporting and Assurance on Sustainability. Link: https://www.ifac.org/knowledge-gateway/contributing-global- economy/discussion/professional-accountants-leading-reporting-and-assurance- sustainability. Lodhia, S.K. and Sharma, U. (2019), "Sustainability accounting and reporting: recent perspectives and an agenda for further research", Pacific Accounting Review, Vol. 31 No. 3, pp. 309-312. https://doi.org/10.1108/PAR-02-2019-121. Marco De Novellis (2022). Teaching Sustainability: Integrated Approaches to Teaching Sustainability, AACSB Insights. Link:https://www.aacsb.edu/insights/articles/2022/05/integrated-approaches-to- teaching-sustainability. PwC. (2021). Creating the future workforce today. Available at: https://www.bhef.com/ sites/default/files/2021_PwC-BHEF-Report2.pdf.. Wanyonyi, Antony .(2020). An Insight into the Emerging Issues, Challenges and Future Prospects in Environmental Audit (June 16, 2020). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3628412 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3628412. Sharma, U. and Stewart, B. (2022), "Enhancing sustainability education in the accounting curriculum: an effective learning strategy", Pacific Accounting Review, Vol. 34 No. 4, pp. 614-633. https://doi.org/10.1108/PAR-02-2021-0029. 11