Đào tạo theo tín chỉ ở các trường đại học: Những vấn đề đặt ra và giải pháp thực hiện

ĐÀO TẠO THEO TÍN CHỈ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC:<br /> NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN<br /> PGS.TS. Phạm Xuân Hậu<br /> Khoa Du lịch - Trường Đại học Văn Hiến<br /> <br /> <br /> 1. Đặt vấn đề<br /> Từ năm 1993, một số trường đại học ở nước ta đã bước đầu thực hiện chuyển đổi<br /> việc đào tạo từ hình thức niên chế sang hình thức hệ thống tín chỉ và có được những kết<br /> quả nhất định. Nghị quyết 14/2005/NQ-CP ngày 02/11/2005 của Chính phủ về đổi mới căn<br /> bản toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020 đã chỉ ra nhiệm vụ đổi mới<br /> nội dung, phương pháp và quá trình đào tạo đại học, trong đó đổi mới đào tạo phải đạt được<br /> ba mục tiêu: “Trang bị cách học; phát huy tính chủ động của người học; sử dụng công<br /> nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động dạy và học,… Đồng thời xây dựng và thực<br /> hiện lộ trình chuyển sang chế độ đào tạo theo hệ thống tín chỉ, tạo điều kiện thuận lợi để<br /> người học tích lũy kiến thức, chuyển đổi ngành nghề, liên thông, chuyển tiếp tới các cấp<br /> học tiếp theo ở trong nước và ngoài nước”.<br /> Từ đó đến nay, Bộ GD&ĐT cùng các trường, các viện nghiên cứu đã tổ chức nhiều<br /> hội thảo khoa học, từ lý luận đến thực tiễn, ở trong và ngoài nước để tìm ra giải pháp hợp<br /> lý nhất, phù hợp với điều kiện của giáo dục đại học Việt Nam. Tuy nhiên, bài toán cho việc<br /> thực hiện hiệu quả hình thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ vẫn chưa có lời giải thực sự<br /> thuyết phục trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam, đặc biệt là hệ thống các trường đại<br /> học ngoài công lập. Bài viết này trình bày vài nét cơ bản về mục tiêu, bối cảnh và một số<br /> giải pháp nhằm góp thêm vào việc thực hiện thành công đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở hệ<br /> thống các trường đại học nói chung và đại học Văn Hiến nói riêng.<br /> 2. Mục tiêu và những tiêu chuẩn phải đảm bảo<br /> 2.1. Những mục tiêu đề ra<br /> * Mục tiêu chung<br /> Thực hiện một qui trình đào tạo đáp ứng yêu cầu và phù hợp với năng lực của từng<br /> người học, nhờ đó nâng cao được chất lượng đào tạo, đồng thời góp phần rút ngắn khoảng<br /> cách giữa cơ sở đào tạo và cơ sở sử dụng nguồn nhân lực.<br /> * Những mục tiêu cụ thể<br />  - Từng bước hoàn thiện và hiện đại hóa hoạt động đào tạo để nâng cao chất lượng<br /> đào tạo.<br /> - Tạo quyền chủ động cho người học (lấy người học làm trung tâm), để người học<br /> chủ động mọi kế hoạch cho quá trình học tập; nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu và<br /> thói quen tự học suốt đời của mình.<br /> - Đổi mới chương trình, nội dung và phương pháp giảng dạy, để đào tạo ra những<br /> sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội<br /> nhập khu vực, quốc tế.<br /> - Phát triển môi trường học tập với cơ chế linh hoạt, mềm dẻo trong quá trình học<br /> tập, để tiết kiệm thời gian, kinh phí đào tạo; thuận tiện trong liên thông các ngành học.<br /> 2.2. Những tiêu chuẩn phải đảm bảo<br /> * Về chương trình và nội dung đào tạo<br /> - Chương trình đào tạo phải bao gồm hệ thống các học phần nhằm trang bị cho<br /> người học các kiến thức, kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu của thị trường sử dụng nhân<br /> lực, nhưng vẫn đảm bảo việc thực hiện theo đúng mục tiêu đào tạo của Bộ GD&ĐT; đảm<br /> bảo phù hợp với mong muốn của người học.<br /> - Nội dung đào tạo phải đảm bảo được tính khoa học hệ thống; tính toàn diện, cập<br /> nhật hiện đại; tính kế thừa; tính cân đối; tính liên thông; tính mềm dẻo và tính khả thi, phù<br /> hợp với điều kiện và nhu cầu thực tiễn.<br /> * Về thời lượng và kế hoạch đào tạo<br /> - Phải đảm bảo một số lượng tín chỉ cho quá trình học tập 4 năm, với khoảng 120 –<br /> 140 tín chỉ, được phân bố hợp lý giữa hệ thống kiến thức cần tích lũy thuộc lĩnh vực giáo<br /> dục đại cương, khối ngành, chuyên ngành. Số tín chỉ của từng học phần phải phù hợp với<br /> khối lượng nội dung cần giảng dạy.<br /> - Kế hoạch đào tạo phải khoa học, hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho người học<br /> đăng ký các học phần phù hợp với điều kiện và nguyện vọng cá nhân, nhưng vẫn giữ được<br /> trình tự các học phần tiên quyết và không tiên quyết; học phần bắt buộc và học phần tự<br /> chọn.<br /> * Về đề cương của các học phần<br /> - Cần công bố cho người học đề cương vào đầu học kỳ.<br />  - Đề cương cần cung cấp những nội dung cơ bản, thiết yếu như: mục đích yêu cầu,<br /> CĐR, thời lượng, phương pháp và kế hoạch học tập; những nội dung trọng tâm của học<br /> phần cần phải trang bị.<br /> - Phải cung cấp đầy đủ các thông tin về giảng viên giảng dạy các học phần như: họ<br /> tên, học hàm, học vị, ngành và nơi đào tạo, đơn vị công tác, địa chỉ liên hệ (điện thoại,<br /> email,...); thông tin chung về học phần sẽ học theo trình độ, mục tiêu học phần (mục tiêu<br /> chung, mục tiêu cụ thể,...), thời lượng (lý thuyết, thực hành, lên lớp, tự học,…); công bố<br /> về hình thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập, đảm bảo tính khoa học, phù hợp, công khai,<br /> khách quan, công bằng. Cung cấp thông tin về học liệu phục vụ giờ học phần (giáo trình,<br /> tập bài giảng, tài liệu tham khảo, và các loại khác,…) có tên tài liệu, địa chỉ của tài liệu,<br /> tác giả của tài liệu,… để người học chủ động tự chuẩn bị phục vụ học tập.<br />  * Về cơ sở vật chất phục vụ đào tạo<br /> <br /> Nhà trường cần đảm bảo các điều kiện cụ thể và công khai chi tiết trước các kỳ học<br /> tối thiểu là 01 tháng, về một số thông tin như:<br /> - Số lượng phòng, địa chỉ các lớp học, thời gian sử dụng phòng, đủ và đảm bảo đáp<br /> ứng tối đa nhu cầu người học khi đăng ký.<br /> - Hiện trạng về tình trạng phòng học (diện tích, sức chứa, trang thiết bị, dụng cụ hỗ<br /> trợ học tập), đảm bảo mức cao nhất để việc giảng dạy, học tập hiệu quả.<br /> - Khả năng hỗ trợ của nhà trường về phương tiện đi lại khi các cơ sở đào tạo có<br /> khoảng cách xa nhau.<br /> 2.3. Vài nét về đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở một số quốc gia và Việt Nam<br /> *Đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở một số quốc gia<br /> Trước hết phải kể đến là ở Mỹ, một quốc gia có hệ thống giáo dục đại học phát triển<br /> vào bậc nhất thế giới (có 17/20 trường đại học xếp vào bậc nhất thế giới). Vào những năm<br /> đầu của thế kỷ XIX, giáo dục đại học ở Mỹ vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc của giáo dục cổ<br /> điển truyền thống, sinh viên được đào tạo theo chương trình cứng gồm tất cả những môn<br /> bắt buộc; điều này đã dẫn đến hậu quả, hầu hết các giáo sư không muốn thể hiện lòng nhiệt<br /> tình với chuyên môn, cải tiến phương pháp giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Từ khi chuyển<br /> đổi sang học chế tín chỉ, đòi hỏi phải có hệ thống quản lý theo dõi quá trình đào tạo rất<br /> phức tạp. Trong khi Mỹ không có cơ quan quản lý nhà nước cấp Liên bang để giám sát<br /> giáo dục đại học. Quốc hội Mỹ không ban hành đạo luật, không có vai trò gì trong xây<br /> dựng chương trình đào tạo quốc gia, qui định học phí, chỉ tiêu tuyển sinh và nhân sự nội<br /> bộ của trường đại học. Nhưng đến thế kỷ XX, hệ thống đào tạo tín chỉ đã được áp dụng<br /> rộng rãi trong hệ thống các trường đại học. Ở một số nước khác như Trung Quốc đã áp<br /> dụng hệ thống đào tạo tín chỉ trên nền tảng sử dụng tín chỉ Mỹ vào điều kiện, hoàn cảnh cụ<br /> thể của mình từ những thập niên 80-90 của thế kỷ XX. Ở các nước châu Âu đã có khuyến<br /> cáo đến năm 2010 triển khai áp dụng học chế tín chỉ trong toàn bộ hệ thống giáo dục đại<br /> học, tạo điều kiện cho viêc đào tạo liên thông học tập của sinh viên trong khu vực Châu<br /> Âu và thế giới. Ở các nước khu vực Đông Á, Châu Phi, Đông Nam Á cũng đang vận dụng<br /> hình thức đào tạo theo tín chỉ, điển hình là Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản.<br /> * Đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở Việt Nam<br /> Sau năm 1975 - 1985, khi thống nhất đất nước, nền giáo dục nói chung và giáo dục<br /> đại học nói riêng, còn tồn tại 02 nguồn ảnh hưởng: nền giáo dục xã hội chủ nghĩa (miền<br /> Bắc), nền giáo dục chủ nghĩa thực dân mới (ở miền Nam). Từ năm 1986, cùng với cơ chế<br /> chính sách đổi mới đất nước, giáo dục nói chung và giáo dục đại học cũng thay đổi đáng<br /> kể. Từ quá trình thống nhất chương trình đào tạo 02 giai đoạn đào tạo niên chế; đào tạo<br /> niên chế kết hợp học phần chuyển sang đào tạo tín chỉ theo mô hình mềm dẻo của Mỹ.<br /> Năm 1993-1994, Bộ GD&ĐT đã khuyến khích các trường đại học cải tiến học chế học<br /> phần sang cơ chế tín chỉ mềm dẻo của Mỹ. Một số trường dựa trên những đặc điểm, điều<br /> kiện ưu thế của mình, đã đi đầu trong việc thử nghiệm mô hình này như: Đại học Đà Lạt,<br /> ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội, ĐH Bách khoa TP.HCM, ĐH Cần Thơ, ĐH Thủy sản Nha<br /> Trang, ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM và đến nay, hầu hết các trường đại học trong cả<br /> nước (cả công lập và ngoài công lập) đã và đang thực hiện phương thức đào tạo này.<br /> Mặc dù các trường đều xác định rõ bản chất của học chế tín chỉ là: tìm cách tốt nhất<br /> để đáp ứng được những mong muốn và yêu cầu của người học; đem lại hiệu quả đào tạo<br /> ngày càng tăng cao hơn; chất lượng đáp ứng kịp thời nhu cầu nhân lực của xã hội; khai<br /> thác triệt để nguồn lực vốn có của trường (GV trình độ cao, các nhà khoa học, cơ sở vật<br /> chất kỹ thuật được hiện đại hóa); thiết lập một qui trình đào tạo, chất lượng đào tạo thích<br /> ứng với cơ chế kinh tế thị trường (xã hội cần gì - chuyên môn đó sẽ được đào tạo đáp ứng);<br /> tạo khả năng liên thông thuận lợi trong các trường, các hệ; rút ngắn thời gian học tập hoặc<br /> có thể đạt được mục tiêu thêm bằng cấp trong thời gian học tập, nhưng tiến độ thực hiện ở<br /> các trường ngoài công lập diễn biến chậm, hiệu quả chưa cao.<br /> Nhìn chung, thực hiện đào tạo theo hệ thống tín chỉ ở các trường đại học Việt Nam<br /> trong những năm qua cho thấy, tất cả hệ thống các trường đại học đều chưa thực sự tổ chức<br /> thực hiện theo đúng yêu cầu của loại hình đào tạo này (đặc biệt là các trường thuộc lĩnh<br /> vực khoa học xã hội và nhân văn, sư phạm, các trường ngoài công lập); sinh viên tốt nghiệp<br /> chưa được xã hội tin cậy cao.<br /> 3. Những thuận lợi, khó khăn của các trường ngoài công lập khi thực hiện đào<br /> tạo theo hệ thống tín chỉ<br /> 3.1. Vài đặc điểm riêng của các trường ngoài công lập<br /> Hiện nay, có khoảng hơn 61 trường đại học ngoài công lập (2013) trên tổng số hơn<br /> 400 trường đại học và cao đẳng (cả công lập và ngoài công lập) của cả nước.<br /> - Trong quá trình phát triển, nhiều trường đã tạo lập được cơ sở đào tạo của riêng<br /> mình, có thể đảm bảo chủ động cho quá trình đào tạo. Nhưng cũng còn không ít trường<br /> vẫn phải thuê mướn cơ sở để tổ chức đào tạo dẫn tới bị động trong việc đầu tư trang bị cơ<br /> sở vật chất nên mọi hoạt động đều rất hạn chế.<br /> - Đội ngũ lãnh đạo và giảng viên chủ chốt của các trường hầu hết vẫn chủ yếu là<br /> những nhà giáo, nhà khoa học có học vị, học hàm cao đã nghỉ hưu hoặc tham gia thỉnh<br /> giảng. Đội ngũ giảng viên trẻ được đào tạo từ nhiều quốc gia cũng dần được tăng cường<br /> nhưng tỉ lệ không nhiều.<br /> - Số lượng sinh viên tuyển vào học khá nhiều, nhưng hầu hết là những người đăng<br /> ký nguyện vọng 2 và 3 nên thường được coi là “tốp sau” về chất lượng đầu vào.<br /> - Kinh phí sử dụng cho quá trình đào tạo không có sự hỗ trợ của nhà nước mà hoàn<br /> toàn phụ thuộc vào thực tế thu từ nguồn học phí của người học, mức thu cũng tùy theo qui<br /> định của từng trường (trường nhiều, trường ít).<br /> - Có khá nhiều người trong bộ máy quản lý điều hành nhà trường không phải là<br /> người có kinh nghiệm quản lý giáo dục đại học.<br /> 3.2. Những thuận lợi<br /> Về phương diện lý thuyết, ở các trường ngoài công lập có khá nhiều thuận lợi:<br /> * Về cơ chế quản lý, điều hành:<br /> - Có điều kiện vận hành cơ chế điều hành theo cơ chế mở, mềm dẻo linh hoạt, đặc<br /> biệt là tuyển chọn và sử dụng đội ngũ cán bộ công chức, giảng viên.<br /> - Tinh giản bộ máy cán bộ quản lý các cấp (ban giám hiệu, trưởng phó các đơn vị<br /> khoa, phòng, ban,…) và đội ngũ nhân viên; tăng thu nhập hàng tháng cho giảng viên.<br /> - Tăng và tập trung quyền lực điều hành và chịu trách nhiệm của người đứng đầu,<br /> trong quá trình giải quyết công việc.<br /> * Về đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý<br /> - Đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên có trình độ cao, hầu hết đã có quá trình công<br /> tác quản lý và giảng dạy ở các trường đại học nhiều năm nên:<br /> + Có trình độ chuyên môn sâu, có ưu thế trong việc bồi dưỡng cho giảng viên trẻ.<br /> + Có kinh nghiệm trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học, có phương pháp giảng dạy<br /> hiệu quả; có kinh nghiệm xem xét, đánh giá kết quả học tập đúng năng lực và trình<br /> độ.<br /> * Điều kiện hỗ trợ quá trình thực hiện<br />  - Hầu hết các trường công lập đã triển khai loại hình đào tạo này, và không ít trường<br /> đã thành công, đó là nền tảng để các trường ngoài công lập học tập kinh nghiệm, phát huy<br /> ưu thế của riêng mình để đem lại kết quả cao hơn.<br /> - Hệ thống công nghệ thông tin, các phương tiện thông tin đại chúng phát triển mạnh,<br /> hiện đại là nơi cung cấp kiến thức cho người học thông qua việc chủ động, độc lập, tự tìm<br /> tòi, sáng tạo trong quá trình học.<br /> - Quyền chủ động về liên kết, hợp tác trong đào tạo với các trường đại học, viện<br /> đào tạo trong nước và quốc tế, là cơ sở quan trọng cho việc thực hiện đào tạo, dựa trên<br /> những kinh nghiệm của các trường.<br /> 3.3. Những khó khăn, hạn chế<br /> Nhìn vào thực tế (cả khách quan và chủ quan), đào tạo theo tín chỉ còn quá nhiều<br /> khó khăn với các trường, cần phải vượt qua.<br /> * Về cơ sở vật chất<br /> - Phần lớn các trường ngoài công lập thường có nhiều cơ sở đào tạo, nằm cách xa<br /> nhau; qui mô của mỗi cơ sở không lớn, sức chứa hạn chế, việc di chuyển giữa các cơ sở<br /> khó khăn.<br /> - Trang thiết bị phục vụ dạy và học chỉ đạt ở một chỉ số thấp, chưa đáp ứng được<br /> nhu cầu thực hành, thí nghiệm, tự học tự nghiên cứu (các phương tiện máy móc, kỹ thuật<br /> hiện đại, phòng thí nghiệm, phòng thực hành, thư viện, hội quán, phòng làm việc của các<br /> giáo sư và nhà khoa học, giảng viên,…).<br /> - Do chưa chủ động về cơ sở đạo tạo (do thuê mướn), nên kế hoạch hiện đại hóa<br /> phương tiện và hợp tác đào tạo dài hạn rất khó khăn.<br /> * Đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và cán bộ nhân viên<br /> - Đội ngũ cán bộ quản lý cấp trường cao tuổi, hầu hết còn thiếu kinh nghiệm với<br /> loại đào tạo này. Những cán bộ quản lý trẻ, năng động, có tư duy sáng tạo, nhưng chưa đủ<br /> kinh nghiệm nên khó tập hợp được lực lượng, đội ngũ tâm huyết trong quá trình triển khai<br /> công việc.<br /> - Đội ngũ quản lý các đơn vị chức năng (P.Quản lý đào tạo, P.Kiểm định và đảm<br /> bảo chất lượng, P.Quản lý sinh viên,…) của các trường hầu như chưa được bồi dưỡng hoàn<br /> thiện và chưa có nhiều kinh nghiệm tổ chức, quản lý loại hình đào tạo này.<br />  - Hầu hết các trường chưa có qui chế cụ thể, nhiệm vụ rõ ràng, trách nhiệm và quyền<br /> lợi đối với đội ngũ cố vấn học tập (trong đào tạo theo học chế tín chỉ) nên hiệu quả hoạt<br /> động khó thuyết phục với xã hội hiện đại.<br /> - Những giảng viên có học hàm, học vị cao là cán bộ cơ hữu của trường nhưng chủ<br /> yếu làm quản lý, tham gia giảng dạy không nhiều; mặt khác, điều kiện làm việc của trường<br /> chưa tạo được động lực để họ phát huy hết năng lực vốn có.<br /> - Sức ỳ về tuổi tác và một phần sức ỳ của kinh nghiệm quá khứ cũng gây hạn chế<br /> về cách dạy và thực hiện cách đánh giá theo tiêu chí mới của đào tạo tín chỉ.<br /> - Những giảng viên được mời giảng, hầu hết là đang giảng dạy tại các trường đại<br /> học lớn, nhiệm vụ ở đó cũng rất nặng nề, nên ít tận tâm, gắn bó. Cũng có những giảng viên<br /> vì mục đích kinh tế, nên sẵn sàng bỏ dạy ở trường này đến dạy ở trường khác có chế độ thù<br /> lao cao hơn, gần nhà hơn, gây sự thiếu ổn định trong quá trình giảng dạy.<br /> - Số giảng viên trẻ được đào tạo ở trong và ngoài nước tham gia giảng dạy đúng<br /> chuyên ngành không nhiều, bởi đa phần được các trường công lập có “thương hiệu” tuyển<br /> dụng. Mặt khác, họ cũng chưa có kinh nghiệm giảng dạy, viết giáo trình, tài liệu giảng dạy,<br /> đôi khi họ tỏ ra không thích trở thành cơ hữu nên thiếu gắn bó với trường.<br /> - Những giảng viên được phân công nhiệm vụ cố vấn học tập cho các lớp, khó có<br /> thể làm tốt bởi nhiều lý do: chưa được bồi dưỡng cụ thể về nội dung, cách thức và yêu cầu<br /> đầy đủ đối với người cố vấn học tập; thường phải cố vấn cho những lớp học quá đông sinh<br /> viên, nên không có khả năng tiếp cận hết đối tượng khi có những vấn đề cần thiết đặt ra;<br /> phải đảm nhiệm số lượng giờ dạy lớn theo qui định, nên phải mất nhiều thời gian cho việc<br /> chuẩn bị bài giảng, thời gian dành cho nhiệm vụ cố vấn rất hạn chế.<br /> * Đối với người học<br /> - Đa phần sinh viên các trường ngoài công lập đến từ các tỉnh, điều kiện học tập khá<br /> khó khăn (thuê nhà trọ, tiền học, phương tiện đi lại,...), phải di chuyển từ nhiều địa điểm<br /> xa nhau nên giảm ý chí học tập.<br /> - Sinh viên có điều kiện phát huy tốt tính tự chủ, năng động sáng tạo, độc lập trong<br /> nghiên cứu, giải quyết vấn đề, nhưng hạn chế rất lớn trong lĩnh vực phát triển sức mạnh<br /> tập thể, thiếu tinh thần cộng đồng, tăng tính cá nhân “ích kỷ”; đôi khi không thực hiện được<br /> đầy đủ mục tiêu giáo dục con người toàn diện của nền giáo dục Quốc gia.<br /> - Khi mới rời ghế trường phổ thông vào môi trường đại học, còn rất bỡ ngỡ, chưa<br /> quen với môi trường học tập, chưa thực sự tin, chưa hoàn toàn yên tâm về các điều kiện<br /> của trường giúp mình tự học, vì còn thiếu thư viện, phương tiện thực hành, phòng thí<br /> nghiệm hiện đại, giáo trình,…<br /> * Các điều kiện hỗ trợ khác<br /> - Kinh nghiệm từ các trường đại học nước ngoài rất tốt, nhưng vận dụng cụ thể vào<br /> trường rất khó đạt kết quả mĩ mãn, vì thiếu điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và<br /> phương tiện dạy và học. Các chuyên gia hỗ trợ thường dừng ở góc độ kinh nghiệm lý thuyết,<br /> rất ít thử nghiệm cho từng trường.<br /> - Ở Việt Nam, mặc dù có nhiều trường triển khai thực hiện rất sớm, nhưng cũng gần<br /> như chưa có trường đại học nào (cả công lập), đạt được mức độ hoàn thiện về loại hình đào<br /> tạo này. Do đó việc học tập kinh nghiệm chỉ ở một vài lĩnh vực riêng lẻ từ các trường, nên<br /> kết quả đạt được biểu hiện sự chắp vá, thiếu hoàn thiện đồng bộ.<br /> 4. Một số giải pháp thực hiện<br /> Sự chuyển động của “cỗ máy cái” giáo dục nói chung là hết sức nặng nề, bởi nó gắn<br /> chặt với sự phát triển của một quốc gia, dân tộc, không phải chỉ của hiện tại mà cả của<br /> nhiều thế hệ tiếp theo. Vì vậy, việc chuyển đổi sang phương thức đào tạo mới, tiên tiến,<br /> theo kịp xu thế phát triển của thời đại toàn cầu hóa cần có những giải pháp hợp lý mới có<br /> thể đem lại kết quả mong muốn.<br /> 4.1. Thay đổi nhận thức của CBQL và GV nhà trường<br /> - Phải coi việc thực hiện đào tạo theo tín chỉ là một thực tế, đang vận động theo qui<br /> luật khách quan, từ đó xác định rõ trách nhiệm quản lý, triển khai hoạt động đào tạo của<br /> trường là nhiệm vụ quan trọng cần đầu tư thích đáng, giải bài toán khó là sức ép của một<br /> “thế giới phẳng” đang đặt ra cho cả hệ thống giáo dục nói chung và trường nói riêng.<br /> - Xác định quá trình thực hiện là một chặng đường dài “không được đốt cháy giai<br /> đoạn”. Cần xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp, trên nền tảng có sự đồng thuận, đóng góp<br /> công sức và quyết tâm của toàn thể nhà trường cùng thực hiện lộ trình đã thống nhất.<br /> Thực hiện từng lĩnh vực cho hoàn thiện, có sơ kết rút kinh nghiệm, chỉnh sửa bổ sung<br /> từ cơ sở vật chất, xây dựng chương trình - nội dung, đề cương bài giảng, giáo trình, bồi<br /> dưỡng đội ngũ cố vấn học tập, phương tiện quản lý đào tạo, phương tiện phục vụ dạy và<br /> học, cơ sở học tập. Không thực hiện những nội dung trên một nền tảng chưa đảm bảo vững<br /> chắc (triển khai đào tạo rộng, nhưng CSVC và phương tiện không đảm bảo,…)<br /> 4.2. Đảm bảo tính khoa học, hệ thống đồng bộ và toàn diện<br />  - Các hoạt động triển khai cần thể hiện sự gắn kết chặt chẽ, từ việc quán triệt tinh<br /> thần chỉ đạo thực hiện của cơ quan quản lý ngành (Bộ GD&ĐT) đến toàn thể CBQL, GV,<br /> CNV nhà trường, về vai trò, tầm quan trọng, trách nhiệm của mỗi người; xác định quyết<br /> tâm và sự đồng thuận của toàn trường, đến việc công khai kế hoạch hành động và những<br /> mong muốn, kỳ vọng về kết quả đạt được.<br /> - Việc triển khai thực hiện đảm bảo đồng loạt ở tất cả từ các đơn vị quản lý tổ chức<br /> đào tạo (P.QLĐT, P.KT&ĐBCL, P.QLSV, P.CSVC,…), đến các đơn vị thực hiện đào tạo<br /> (các khoa, viện, trung tâm,...) sao cho phù hợp với chức trách của các bộ phận và đặc điểm<br /> của từng chuyên ngành đào tạo.<br /> - Sắp xếp kế hoạch giảng dạy và học tập thật hợp lý để tạo điều kiện cho GV có<br /> điều kiện thuận lợi thực hiện đúng qui định về thời gian dạy giờ và thực hiện nhiệm vụ<br /> nghiên cứu khoa học; người học tiết kiệm được thời gian học tập tại lớp, dành nhiều thời<br /> gian tự học, tham gia các hoạt động tư vấn, công tác đoàn hội, công tác xã hội… để vừa<br /> nâng cao trình độ chuyên môn, vừa đảm bảo mục tiêu đào tạo toàn diện trong nhà trường.<br /> - Có chính sách ưu đãi, động viên khuyến khích với giảng viên, đặc biệt với những<br /> GV có trình độ cao để họ giúp đỡ, dẫn dắt GV trẻ nâng cao trình độ chuyên môn, nghiên<br /> cứu khoa học và đối với những GV được đào tạo ở nước ngoài, để họ gắn bó lâu dài với<br /> trường, dành nhiều tâm huyết xây dựng trường.<br /> 4.3. Hiện đại hóa cơ sở đào tạo và phương tiện dạy và học<br /> - Các trường cần tăng cường đầu tư mở rộng cơ sở đào tạo với các trang thiết bị<br /> hiện đại đảm bảo môi trường lớp học, phòng học (ánh sáng, âm thanh, máy lạnh, độ thông<br /> thoáng,...) tạo thuận lợi nhất cho cả người dạy và người học; tránh tối đa việc di chuyển<br /> lớp học quá xa trong một buổi học.<br /> - Xúc tiến xây dựng các phòng thực hành thí nghiệm hiện đại, các trang thiết bị đủ<br /> chuẩn để có thể thực hành, thí nghiệm liên tục, nhiều ca trong buổi học.<br /> - Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại đảm bảo cho việc trao đổi giữa<br /> GV và SV, giữa cố vấn học tập và SV được thường xuyên, hiệu quả. Đảm bảo thông tin kế<br /> hoạch môn học, thời khóa biểu, quản lý kết quả học tập, đăng ký môn học của SV ổn định,<br /> chính xác.<br /> 4.4. Củng cố, phát triển đội ngũ cố vấn học tập chất lượng cao<br /> - Cần đảm bảo đầy đủ số lượng cố vấn học tập cho từng lớp với qui mô phù hợp,<br /> không để tình trạng một người làm cố vấn cho 2-3 lớp với số lượng SV quá lớn.<br />  - Đội ngũ cố vấn có thể là cố định, cũng có thể được thay đổi theo học kỳ hoặc năm<br /> học. Đội ngũ này phải là người thực sự tâm huyết, có tinh thần trách nhiệm và phải được<br /> bồi dưỡng thường xuyên về nghiệp vụ và những yêu cầu khi có sự thay đổi.<br /> - Cần xây dựng qui chế hoạt động và chính sách hỗ trợ thích đáng về vật chất và<br /> thời gian với những cố vấn học tập, để họ phát huy hết năng lực giúp SV với hiệu quả cao.<br /> 4.5. Về chương trình - nội dung tài liệu hỗ trợ đào tạo<br /> - Đầu tư thích đáng về vật chất và tinh thần cho những GV có trình độ, có kinh<br /> nghiệm xây dựng chương trình và nội dung các học phần đảm bảo các yêu cầu: Đảm bảo<br /> tính khoa học, theo hệ thống lôgic trong các ngành và chuyên ngành học; nội dung các học<br /> phần có dung lượng vừa phải, thể hiện ngắn gọn các nội dung cốt lõi của từng học phần và<br /> liên kết chặt chẽ với nhau xuyên suốt nội dung toàn học phần; phân bổ thời gian cho các<br /> học phần hợp lý, đảm bảo cho người học có điều kiện tham gia kiến thiết nội dung mỗi học<br /> phần; chương trình và nội dung phải nhằm đạt được mục tiêu gắn với các cơ sở sử dụng<br /> nhân lực nói riêng và nhu cầu xã hội nói chung.<br /> - Đầu tư xây dựng cơ sở thư viện hiện đại của trường, tủ sách chuyên môn của khoa<br /> có đủ tài liệu cần thiết liên quan đến ngành và chuyên ngành đào tạo, để sinh viên có cơ<br /> hội chủ động, độc lập thực hiện quá trình học tập.<br /> Kết luận<br /> Thực hiện đào tạo theo hệ thống tín chỉ là một quá trình thực hiện đào tạo nhằm đáp<br /> ứng yêu cầu và phù hợp với năng lực của từng người học, nhờ đó nâng cao được chất lượng<br /> đào tạo, đáp ứng nhu cầu xã hội, góp phần rút ngắn khoảng cách giữa cơ sở đào tạo và cơ<br /> sở sử dụng nguồn nhân lực. Trong quá trình thực hiện, các trường đại học nói chung và các<br /> trường ngoài công lập nói riêng đã không ngừng tìm cho mình những cách thức tốt nhất để<br /> tìm đến thành công. Tuy nhiên, để nhìn thấy toàn cảnh những thuận lợi khó khăn chung và<br /> riêng của mỗi loại trường để có những giải pháp thực hiện phù hợp với các trường là công<br /> việc không dễ. Việc nêu ra những vấn đề về mục tiêu, những yêu cầu cần đảm bảo, các<br /> điều kiện cùng những thuận lợi- khó khăn của quá trình thực hiện đào tạo theo hệ thống tín<br /> chỉ ở các trường ngoài công lập và những giải pháp sẽ góp thêm cho quá trình thực hiện<br /> đào tạo theo tín chỉ ở các trường đại học ngoài công lập đạt được kết quả mong muốn, đáp<br /> ứng yêu cầu của nhà trường và xã hội.<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thông tư số 57/2012/TT-BGDĐT ngày 27 tháng 12 năm<br /> 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế<br /> đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín chỉ ban hành kèm theo Quyết<br /> định số 43/2007/QĐ-BGDĐT ngày 15 tháng 8 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục<br /> và Đào tạo.<br /> 2. Dương Hiếu Đẩu (2008), Đổi mới phương pháp dạy học theo hệ thống tín chỉ là bước<br /> phát triển tất yếu của giáo dục Việt Nam, HT về Hệ thống đào tạo tín chỉ, những trở ngại<br /> và biện pháp khắc phục, đại học Cần Thơ, tr. 24-30.<br /> 3. Nguyễn Công Danh (2008), Những khó khăn của việc đào tạo theo hệ thống tín chỉ,<br /> HT về Hệ thống đào tạo tín chỉ Những trở ngại và biện pháp khắc phục, ĐHCT, tr. 20-<br /> 23.<br /> 4. Phạm Xuân Hậu (2006), Hệ thống đào tạo tín chỉ -việc làm không thể chậm trễ trong<br /> cải cách GDĐH ở Việt Nam hiện nay, KYHTKH, Đào tạo theo hệ thống tín chỉ nhận<br /> thức và kinh nghiệm triển khai, BLL các trường ĐH&CĐ Việt Nam 2006.<br /> 5. Phạm Xuân Hậu (2007), Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo theo tín chỉ ở<br /> các trường đại học Việt Nam, KYHTKH, VUN, Đổi mới phương pháp trong đào tạo theo<br /> học chế tín chỉ, 9/2007.<br /> 6. Phạm Xuân Hậu (2009), Đào tạo liên thông theo hệ thống tín chỉ ở nước ta: Quan<br /> điểm, nhận thức và giải pháp phát triển, KYHTKH, VUN, 4/2009.<br /> 7. Phạm Xuân Hậu (2009), Đổi mới PPGD- một trong những yếu tố quyết định nâng cao<br /> chất lượng đào tạo theo tín chỉ ở các trường ĐH Việt Nam, TCKH, ĐH Sài Gòn 5/2009<br /> 8. Phan Quang Thế (2007), Đào tạo theo hệ thống tín chỉ tạo động lực cho sự phát triển<br /> năng lực cá nhân của người học, KYHTKH, Đào tạo liên thông trong hệ thống tín chỉ,<br /> ĐH KT Công nghiệp – ĐH Thái Nguyên.<br />