Dạy học đại số tổ hợp trong Chương trình Toán lớp 10 mới theo phương pháp vẽ sơ đồ
lượt xem 3
download
Bài viết "Dạy học đại số tổ hợp trong Chương trình Toán lớp 10 mới theo phương pháp vẽ sơ đồ" giới thiệu về phương pháp giải toán bằng sơ đồ và thiết kế một số sơ đồ dạy học trong nội dung chương Đại số tổ hợp Chương trình Toán lớp 10 mới.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Dạy học đại số tổ hợp trong Chương trình Toán lớp 10 mới theo phương pháp vẽ sơ đồ
- Journal of educational equipment: Applied research, Volume 2, Issue 281 (January 2023) ISSN 1859 - 0810 Dạy học đại số tổ hợp trong chương trình toán lớp 10 mới theo phương pháp vẽ sơ đồ Trần Huỳnh Mỹ Duyên* * ThS, Trường THPT Phạm Thành Trung, Cái Bè, Tiền Giang Received: 29/12/2022; Accepted: 5/01/2022; Published: 9/01/2023 Abstract: The current Vietnamese education sector has set a principled requirement in the process of teaching Mathematics, which is to skills training and capacity building of learners. In this article, I will introduce about the method of solving math problems with diagrams and design some teaching diagrams in the content of the Combinatorial Algebra chapter in the new 10th grade math program. Keywords: Combinatorial algebra, teaching diagram, Permutation, Combination. 1. Mở đầu đề cũng giúp cho học sinh tự nắm bắt kiến thức tốt Đổi mới phương pháp dạy học đang chuyển từ hơn, ghi nhớ lâu hơn. dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang dạy 2.2. Dạy học bằng sơ đồ như thế nào? cách rèn luyện kĩ năng, hình thành năng lực ở người - Thiết lập sơ đồ giúp HS huy động tối đa tiềm học. Dùng sơ đồ để giải toán là một phương pháp năng của bộ não. Việc HS vẽ sơ đồ trong giải toán tạo cho HS năng lực tư duy khoa học và logic, góp giúp thể hiện rõ cách hiểu, cách trình bày kiến thức phần nâng cao chất lượng dạy học. Vậy cách sử dụng của từng HS. [2] Sơ đồ công việc trong giải toán sơ đồ trong thiết kế dạy học toán như thế nào? Cách cũng chính là công cụ liên kết giữa các dữ kiện đề hướng dẫn HS thực hiện ra sao? Bài báo này sẽ trả bài và kết quả của bài toán. lời cho các câu hỏi đó. - Dạy học bằng sơ đồ ngày càng được sử dụng 2. Nội dung nghiên cứu hiệu quả hơn. Chẳng hạn có thể dùng sơ đồ vào hỗ 2.1. Sơ đồ là gì? trợ dạy học kiến thức mới, củng cố kiến thức đã học, - Sơ đồ là một lược đồ biểu thị mối quan hệ giữa hệ thống hóa kiến thức sau mỗi chương, .... một số từ, đó là các manh mối trong văn bản hoặc - Trong Toán Tổ hợp, ta có thể sử dụng sơ đồ khi các câu ngắn [1]. Một sơ đồ gồm các ý tưởng được dạy nội dung “Quy tắc đếm” và “Hoán vị, chỉnh hợp, trình bày có hệ thống, và biển thị các mối quan hệ tổ hợp” để giúp HS nắm được kiến thức cơ bản và giữa chúng. đạt được mục tiêu là biết được quy tắc cộng, quy tắc - Mục tiêu là tạo ra các cấu trúc tinh thần bằng nhân, thế nào là hoán vị, chỉnh hợp, tổ hợp; từ đó vận cách xác định các ý tưởng chính và các ý tưởng phụ dụng các quy tắc đã học vào giải các bài toán đếm. theo trình tự hợp lý. - Ưu điểm của sơ đồ: Giúp xem xét vấn đề một Sau đây, tôi đề xuất cách dạy HS bằng cách sử dụng cách nhanh chóng, kích thích sự sáng tạo và tư duy sơ đồ khi dạy bài “Quy tắc đếm” và “Hoán vị, chỉnh logic cũng như có thể phát huy tối đa khả năng ghi hợp, tổ hợp”. nhớ, hệ thống hóa các cơ sở dữ liệu. Theo nhận định Một số kí hiệu khi vẽ sơ đồ trong bài báo: của các chuyên gia trong ngành giáo dục, sơ đồ là + Quan hệ giữa các trường hợp ngang hàng: công cụ mang lại hiệu quả cao thực sự của cá nhân + Quan hệ giữa các bước: và trong hoạt động đội nhóm. Những người thường 2.3. Dạy học “Quy tắc đếm” theo phương pháp sơ xuyên sử dụng sơ đồ sẽ có lối tư duy khoa học và đồ logic hơn rất nhiều; Trong học tập, việc sử dụng sơ a. Quy tắc cộng đồ giúp nâng cao sự tập trung, ghi nhớ, từ đó giúp - Định nghĩa: “Một công việc được thực hiện theo cải thiện kết quả học tập tốt nhất. Trong hoạt động một trong hai phương án: Phương án 1 có m cách giảng dạy, sơ đồ tạo điều kiện thuận lợi cho tư duy thực hiện, phương án 2 có n cách thực hiện không sáng tạo, kích thích khám phá và tìm tòi kiến thức trùng với bất kì cách nào ở phương án 1 thì công việc của học sinh. Bên cạnh đó, việc GV hướng dẫn HS đó có m + n cách thực hiện” [3]. tự vẽ thiết kế được các sơ đồ theo cách tiếp cận vấn - GV thiết lập sơ đồ như sau: 25 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
- Journal of educational equipment: Applied research, Volume 2, Issue 281 (January 2023) ISSN 1859 - 0810 tử (n ≥ 1). Mỗi cách xếp n phần tử của A theo một thứ tự là một hoán vị các phần tử đó.” [4]. - GV thiết lập sơ đồ: - Xây dựng ví dụ: Một nhóm gồm 6 người cùng đi Sau khi mô tả bằng sơ đồ, GV hướng dẫn cụ thể xem phim, đã mua sáu vé có ghế ngồi cùng dãy và kế thông qua ví dụ: Lớp 11A có 37 HS, lớp 12A có 34 tiếp nhau. Hỏi có bao nhiêu cách xếp chỗ ngồi cho HS. Có bao nhiêu cách cử một HS của hai lớp trên các thành viên? tham gia vào đội chiến dịch mùa hè xanh của tỉnh?. - Hướng dẫn HS thiết lập sơ đồ: - Định nghĩa Tổ hợp: “Cho tập hợp A có n phần tử (n ≥ 1). Mỗi tập con gồm k phần tử của A (1 ≤ k ≤ n) là một tổ hợp chập k của n phần tử đó.” [4]. - GV thiết lập sơ đồ: Từ đó ta có thể mở rộng quy tắc cộng thêm nhiều phương án. b. Quy tắc nhân - Định nghĩa: “Một công việc được thực hiện theo một hai công đoạn: Công đoạn 1 có m cách thực - Định nghĩa Chỉnh hợp: “Cho tập hợp A có n hiện, ứng với mỗi cách đó có n cách thực hiện công phần tử (n ≥ 1) và số nguyên k với 1 ≤ k ≤ n Mỗi cách đoạn 2 thì công việc đó có m.n cách thực hiện” [4]. lấy k phần tử của A và sắp xếp chúng theo một thứ tự - GV thiết lập sơ đồ như sau: là một chỉnh hợp chập k của n phần tử đó.” [4] - GV thiết lập sơ đồ: - Xây dựng ví dụ: Có bao nhiêu số tự nhiên có ba chữ số khác nhau được lập thành từ các số 1,2,3,4,5?. - GV hướng dẫn sơ đồ: - Xây dựng ví dụ: Từ một lớp gồm có 35 HS, có bao nhiêu cách chọn một ban cán sự lớp gồm 1 lớp trưởng, 1 lớp phó và 4 tổ trưởng cho 4 tổ? (Biết khả năng được chọn của các HS là như nhau và mỗi HS chỉ nhận nhiều nhất một nhiệm vụ). - GV hướng dẫn sơ đồ: Từ đó ta có thể mở rộng quy tắc nhân đối với nhiều công đoạn. 2.4. Dạy học bài “Hoán vị - chỉnh hợp – tổ hợp” theo phương pháp sơ đồ - Định nghĩa Hoán vị: “Cho tập hợp A có n phần (Xem tiếp trang 62) 26 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
- Journal of educational equipment: Applied research, Volume 2, Issue 281 (January 2023) ISSN 1859 - 0810 Test 2 - Bật với có 65.73 ± 71.35 ± 67.60 ± 79.73 ± Chí Minh. Qua quá trình thực nghiệm sư phạm kéo 8.2 16.47 đà (cm) 14.07 11.15 14.14 14.25 dài 01 học kỳ, nghiên cứu đã xác định được hiệu quả Test 3 - Chạy cây 24.91 ± 22.65 ± 9.5 24.65 ± 21.38 ± 14.21 rõ rệt của các bài tập đã lựa chọn ứng dụng trong thông (s) 0.66 1.32 0.73 1.97 giảng dạy nhằm phát triển thể lực cho NTN tốt hơn Test 4 - Bật nhảy gõ bóng liên tục ở hẳn so với NĐC học theo chương trình cũ (ttính > tbảng 13.11 ± 14.01 ± 13.01 ± 16.06 ± tại p < 0.05). Nghiên cứu kiến nghị sử dụng các bài vị trí số 4 có người 6.64 20.98 2.13 2.97 2.17 3.78 tung trong 1 phút tập và test đánh giá cho quá trình giảng dạy thực (lần) tế cho đối tượng nghiên cứu (và tương đương) sau Test 5 - Ném bóng nghiên cứu. 28.87 ± 31.1 ± 30.33 ± 37.12 ± nhồi (1 kg) bằng 7.44 20.13 2.90 2.62 1.94 3.32 Tài liệu tham khảo một tay ra xa (m) 1. Aulic I.V (1982), Đánh giá trình độ luyện tập Ghi chú: TTN: Trước thực nghiệm; STN: Sau thực Thể thao, NXB TDTT, Hà Nội. nghiệm. 2. Harre D. (1996), Học thuyết huấn luyện, Dịch: Từ kết quả thu được ở các bảng 2.2, 2.3, 2.4 cho Trương Anh Tuấn, Bùi Thế Hiển, NXB TDTT, Hà thấy: Ở tất cả các nội dung kiểm tra đánh giá trình độ Nội. thể lực của NTN và NĐC đều đã có sự khác biệt rõ 3. Nguyễn Ngọc Long, Nguyễn Xuân Hùng, Lê rệt với ttính > tbảng (= 2.131) tại p < 0.05. Hay nói một Hoàng Dũng, Trần Xuân Tầm (2015), Giáo trình cách khác, việc ứng dụng các bài tập mà nghiên cứu Bóng chuyền, NXB Thông tin và Truyền thông, Hà lựa chọn đã tỏ rõ tính hiệu quả trong việc phát triển Nội. thể lực cho nữ SV học GDTC3 môn Bóng chuyền 4. Phomin E.V (1987), Nghiên cứu sức mạnh các Trường ĐH Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh nhóm cơ chính của các VĐV Bóng chuyền, Bản tin 3. Kết luận Khoa học kỹ thuật TDTT, (8), tr. 17. Qua quá trình nghiên cứu nghiên cứu đã lựa chọn 5. Nguyễn Văn Sơn, Nguyễn Thị Hùng, Giao Thị được 19 bài tập phát triển thể lực và 05 test đánh giá Kim Đông (2013), Giáo trình Toán học Thống kê thể lực phù hợp cho nhóm nữ SV học GDTC3 môn trong TDTT, NXB Thông tin và Truyền thông, Hà Bóng chuyền Trường ĐH Ngân hàng Thành phố Hồ Nội. Dạy học đại số tổ hợp trong chương trình... (tiếp theo trang 26) 2.5. Minh họa giải một bài toán tổng hợp giải cho bài toán. Từ đó, kích thích được hứng thú Để lập sơ đồ trong giải toán tổ hợp, GV cần học tập của HS, hạn chế tình trạng lớp học thụ động hướng dẫn HS phân tích được đề. Dưới đây trình bày theo hướng truyền thụ một chiều “thầy đọc trò chép”. một bài toán tổng hợp các nội dung trên. Cho các số Đồng thời, nếu vận dụng tốt kĩ thuật lập sơ đồ, HS 0,1,2,3,4,5,6. Hỏi từ các chữ số trên có thể lập được có thể tư duy, so sánh được các nội dung kiến thức bao nhiêu số tự nhiên chẵn gồm 4 chữ số khác nhau? với nhau, giúp cho kiến thức được khắc sâu hơn. GV - Phân tích: Trọng tâm của đề là “Số tự nhiên có thể vận dụng linh hoạt kĩ thuật này vào giảng dạy chẵn” nên chữ số hàng đơn vị phải là số chẵn, dẫn một số nội dung trong môn Toán nhằm cải thiện tư đến ta phải chọn d đầu tiên. Sơ đồ: duy phân tích cho HS. - Trình bày lời giải: Tài liệu tham khảo + Gọi số cần lập là abcd . 1. Hoàng Phê (2004), Từ điển tiếng Việt, NXB Đà TH1: d = 0 (có 1 cách), sau đó 3 số còn lại có A63 Nẵng, Trung tâm từ điển học. cách chọn. 2. Lê Văn Tiến (2005), Phương pháp dạy học TH2: d ≠ 0 (có 3 cách), tiếp theo chọn a (có 5 môn Toán ở trường phổ thông, NXB Đại học Sư cách) và chọn 2 số còn lại có A52 cách chọn. phạm TP. Hồ Chí Minh. + Vậy số các số cần tìm là A63 + 3.5. A52 = 420 số. 3. Lê Hồng Đức, Lê Bích Ngọc, Lê Hữu Trí 3. Kết luận (2003), Phương pháp giải toán tổ hợp, NXB Hà Nội Việc giải toán bằng cách lập sơ đồ giúp rèn luyện 4. Sách giáo khoa Toán 10 Chân trời sáng tạo, cho HS khả năng phân tích, đánh giá, tự tìm ra hướng Tập 2 (2022), NXB Giáo dục Việt Nam. 62 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Dạy học tích hợp mô đun điều khiển điện khí nén tại Trường CĐ nghề - Trần Chí Độ
11 p | 198 | 34
-
Hình thức dạy học kết hợp (Blended learning) trong đào tạo đại học
8 p | 62 | 12
-
Dạy học theo phương pháp nghiên cứu khoa học - phương pháp thích hợp với đào tạo ở đại học
5 p | 103 | 11
-
Giáo dục chuyên nghiệp và đổi mới phương pháp dạy, học - Một số vấn đề lí luận: Phần 1
187 p | 116 | 11
-
Thực trạng tổ chức dạy học trải nghiệm của giảng viên khoa sư phạm, trường Đại học Cần Thơ
9 p | 112 | 8
-
Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học chủ đề “tổ hợp và xác suất” (Đại số và Giải tích 11)
4 p | 69 | 6
-
Phát triển năng lực tư duy và lập luận Toán học cho học sinh trong dạy học chủ đề “Đại số tổ hợp” ở trung học phổ thông
5 p | 24 | 4
-
E-Learning – phương thức đào tạo trực tuyến trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 một số trải nghiệm cá nhân khi tham gia giảng dạy E-Learning với tổ hợp công nghệ - giáo dục Topica
8 p | 29 | 4
-
Tổ chức hoạt động học tập khám phá trong dạy học các môn đào tạo nghề sư phạm nhằm tích hợp rèn kỹ năng bổ trợ cho sinh viên ở trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội
15 p | 41 | 3
-
Giáo trình Phương pháp dạy học đại số và giải tích: Phần 1
71 p | 5 | 3
-
Một số yếu tố của tư duy sáng tạo trong dạy học môn giải tích cho sinh viên đại học ngành kinh tế
3 p | 89 | 3
-
Thực trạng và một số phương pháp dạy học hiệu quả tiếng Việt cho học viên nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Trường Đại học Đà Lạt
7 p | 20 | 2
-
Định hướng xây dựng mô hình dạy học kết hợp – Blended Learning để nâng cao chất lượng dạy và học tại trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp
12 p | 4 | 2
-
Phương pháp dạy học tích hợp 3 môn Hóa học - Vật lý - Sinh học: Phần 1
130 p | 3 | 2
-
Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng dạy học toán cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học theo tiếp cận học hợp tác ở trường Đại học Tân Trào
5 p | 74 | 1
-
Vận dụng mô hình dạy học kết hợp trong tổ chức dạy học học phần “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục” cho sinh viên
3 p | 1 | 1
-
Dạy học theo phương pháp hợp đồng bài Ôn tập chương 3 - hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (Đại số 9)
5 p | 69 | 1
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn