Dạy học trong kỷ nguyên số, Tony Bates, xuất bản lần đầu 15/04/2015<br />
<br />
Bản cập nhất tới hết tháng 8/2015<br />
<br />
Chương 8: Việc chọn và sử dụng các phương<br />
tiện trong giáo dục: Mô hình SECTIONS<br />
Mục đích của chương này<br />
Mục đích chính của chương này là để cung cấp một khung công việc cho việc ra các quyết định có<br />
hiệu quả về sự lựa chọn và sử dụng các phương tiện cho việc dạy và học. Khung công việc được<br />
sử dụng là mô hình SECTIONS, viết tắt các ký tự đầu tiếng Anh của:<br />
•<br />
<br />
S tudents - sinh viên<br />
<br />
•<br />
<br />
E ase of use - Dễ sử dụng<br />
<br />
•<br />
<br />
C osts - Chi phí<br />
<br />
•<br />
<br />
T eaching functions - Các chức năng dạy học<br />
<br />
•<br />
<br />
I nteraction - Tương tác<br />
<br />
•<br />
<br />
O rganisational issues - Các vấn đề về tổ chức<br />
<br />
•<br />
<br />
N etworking - Kết nối mạng<br />
<br />
•<br />
<br />
S ecurity and privacy - An toàn và tính riêng tư<br />
<br />
Khi kết thúc chương này, bạn sẽ có khả năng chọn các phương tiện và công nghệ đúng thích hợp<br />
cho bất kỳ chủ đề nào bạn có thể sẽ dạy, và có khả năng chứng minh cho quyết định của bạn.<br />
Điều gì được đề cập tới trong chương này<br />
•<br />
<br />
8.1 Các mô hình lựa chọn các phương tiện<br />
<br />
•<br />
<br />
8.2 Các sinh viên<br />
<br />
•<br />
<br />
8.3 Dễ sử dụng<br />
<br />
•<br />
<br />
8.4 Chi phí<br />
<br />
•<br />
<br />
8.5 Việc dạy học và lựa chọn các phương tiện<br />
<br />
•<br />
<br />
8.6 Sự tương tác<br />
<br />
•<br />
<br />
8.7 Các vấn đề về tổ chức<br />
<br />
•<br />
<br />
8.8 Việc kết nối mạng<br />
<br />
•<br />
<br />
8.9 An toàn và tính riêng tư<br />
<br />
•<br />
<br />
8.10 Việc quyết định<br />
<br />
Văn phòng Phối hợp Phát triển Môi trường Khoa học & Công nghệ, Bộ Khoa học & Công nghệ<br />
<br />
Trang 313/604<br />
<br />
Dạy học trong kỷ nguyên số, Tony Bates, xuất bản lần đầu 15/04/2015<br />
<br />
Bản cập nhất tới hết tháng 8/2015<br />
<br />
Hơn nữa trong chương này bạn sẽ thấy các hoạt động sau:<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.1 Ra quyết định ban đầu về lựa chọn các phương tiện<br />
<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.2 Hiểu biết về các sinh viên của bạn<br />
<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.4 Hiệu quả về kinh tế sẽ thế nào cho quyết định của bạn về các phương tiện nào<br />
sẽ sử dụng?<br />
<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.5 Các nguyên tắc thiết kế đa phương tiện<br />
<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.6 Sử dụng các phương tiện để khuyến khích hoạt động của sinh viên<br />
<br />
•<br />
<br />
Hoạt động 8.10 Chọn các phương tiện và công nghệ<br />
<br />
Những điều chính rút ra được<br />
1. Việc lựa chọn các phương tiện và công nghệ là một quy trình phức tạp, có liên quan tới một<br />
dải rộng lớn các biến tương tác.<br />
2. Hiện không có lý thuyết hoặc quy trình đúng phù hợp để lựa chọn các phương tiện. Tuy<br />
nhiên mô hình SECTIONS đưa ra một tập hợp các tiêu chí hoặc câu hỏi mà kết quả của<br />
chúng có thể giúp thông tin cho người chỉ dẫn khi ra các quyết định về các phương tiện<br />
hoặc công nghệ nào sẽ sử dụng.<br />
3. Vì dải rộng lớn các yếu tố có ảnh hưởng tới sự lựa chọn và sử dụng các phương tiện, một<br />
tiếp cận quy nạp và trực giác cho việc ra quyết định, nhưng được một phân tích cẩn thận tất<br />
cả các tiêu chí trong khung SECTIONS cho biết, là một cách thức thực tế để tiếp cận việc<br />
ra quyết định về các phương tiện và công nghệ cho việc dạy và học.<br />
<br />
Văn phòng Phối hợp Phát triển Môi trường Khoa học & Công nghệ, Bộ Khoa học & Công nghệ<br />
<br />
Trang 314/604<br />
<br />
Dạy học trong kỷ nguyên số, Tony Bates, xuất bản lần đầu 15/04/2015<br />
<br />
Bản cập nhất tới hết tháng 8/2015<br />
<br />
8.1 Các mô hình để lựa chọn các phương tiện<br />
<br />
Hình 8 Mô hình SECTIONS<br />
<br />
8.1.1 Tài liệu nói cho chúng ta biết điều gì<br />
Đưa ra tầm quan trọng của chủ đề, có khá ít tài liệu về cách chọn các phương tiện hoặc công nghệ<br />
đúng phù hợp cho việc dạy học. Đã từng có một loạt các xuất bản phẩm không thật hữu dụng về chủ<br />
đề này vào những năm 1970 và 1980, nhưng khá ít kể từ đó (Baytak, không ghi ngày tháng). Quả<br />
thực, Koumi (1994) đã nêu rằng:<br />
chưa tồn tại một lý thuyết có thể thực hành được đầy đủ cho việc lựa chọn các phương tiện<br />
đúng phù hợp cho các chủ đề, các nhiệm vụ học tập và các dân số đích được đưa ra ... thực<br />
hành phổ biến nhất là không sử dụng một mô hình nào cả. Trong trường hợp đó, không ngạc<br />
nhiên là sự phân bổ các phương tiện từng được kiểm soát nhiều hơn bởi các yếu tố chính trị /<br />
con người và kinh tế thực hành hơn là bằng những cân nhắc sư phạm (trang 56).<br />
Mackenzie (2002) bình luận với cảm hứng tương tự:<br />
Khi tôi đang thảo luận về hiện trạng của công nghệ với các giáo viên khắp đất nước, điều trở<br />
nên rõ ràng là họ cảm thấy bị ràng buộc bởi sự truy cập của họ tới công nghệ, bất kể tình<br />
huống của họ ra sao. Nếu một giáo viên có một thiết lập máy tính - truyền hình, thì đó là<br />
những gì anh/chị ta sẽ sử dụng trong phòng học. Mặt khác, nếu có một máy chiếu LCD được<br />
móc vào một trạm trình diễn của một giáo viên trong một phòng thí nghiệm được trang bị<br />
Văn phòng Phối hợp Phát triển Môi trường Khoa học & Công nghệ, Bộ Khoa học & Công nghệ<br />
<br />
Trang 315/604<br />
<br />
Dạy học trong kỷ nguyên số, Tony Bates, xuất bản lần đầu 15/04/2015<br />
<br />
Bản cập nhất tới hết tháng 8/2015<br />
<br />
đầy đủ, thì anh/chị ta sẽ có lựa chọn nhiều hơn để sử dụng thiết lập đó. Các giáo viên đã<br />
luôn làm tốt nhất bất kể thứ gì họ từng có trong tay, mà đó là những gì chúng ta phải làm<br />
việc. Các giáo viên hoàn thành thôi.<br />
Mackenzie (2002) đã gợi ý xây dựng sự lựa chọn công nghệ xung quanh lý thuyết nhiều sự hiểu biết<br />
của Howard Gardner (Gardner, 1983, 2006), đi theo sự tuần tự các quyết định:<br />
người học → mục đích dạy học → trí tuệ → lựa chọn phương tiện.<br />
Mackenzie sau đó phân bổ các phương tiện khác nhau để hỗ trợ cho sự phát triển từng sự hiểu biết<br />
của Gardner. Lý thuyết nhiều sự hiểu biết của Gardner từng được kiểm thử và áp dụng rộng rãi, và<br />
những phân bổ các phương tiện của Mackenzie cho những hiểu biết có ý nghĩa trực quan, nhưng tất<br />
nhiên nó phụ thuộc vào các giáo viên và những người chỉ dẫn áp dụng lý thuyết Gardner cho việc<br />
dạy học của họ.<br />
Một rà soát lại các xuất bản phẩm gần đây hơn về sự lựa chọn các phương tiện gợi ý rằng bất chấp<br />
những phát triển nhanh chóng trong các phương tiện và công nghệ trong vòng 20 năm qua, mô hình<br />
ACTIONS của tôi (Bates, 1995) là một trong những mô hình chính vẫn còn đang được áp dụng, dù<br />
với những sửa đổi bổ sung thêm (xem, ví dụ, Baytak, không đề ngày tháng; Lambert và Williams,<br />
1999; Koumi, 2006). Quả thực, bản thân tôi đã sửa đổi mô hình ACTIONS, điều đã được phát triển<br />
cho giáo dục từ ở xa, sang mô hình SECTIONS để bao trùm sử dụng các phương tiện trong giáo<br />
dục dựa vào khu trường cũng như giáo dục từ ở xa (Bates và Poole, 2003).<br />
Patsula (2002) đã phát triển một mô hình gọi là CASCOIME bao gồm vài tiêu chí trong các mô<br />
hình của Bates, nhưng cũng thêm các tiêu chí bổ sung và có giá trị như tính bền vững chính trị - xã<br />
hội, sự thân thiện về văn hóa, và tính mở/tính mềm dẻo, để tính tới các quan điểm quốc tế. Zaied<br />
(2007) đã tiến hành một nghiên cứu theo kinh nghiệm để kiểm thử các tiêu chí nào để lựa chọn các<br />
phương tiện đã được các giáo viên, các chuyên gia CNTT và các sinh viên cho là quan trọng, và đã<br />
nhận diện được 7 tiêu chí. 4 trong số đó đã phù hợp hoặc tương tự với các tiêu chí của Bates. 3 tiêu<br />
chí khác là sự thỏa mãn của sinh viên, sự năng động của sinh viên và sự phát triển nghề nghiệp,<br />
chúng giống các điều kiện thành công hơn và không thật dễ để nhận diện trước khi ra quyết định.<br />
Koumi (2006) và Mayer (2009) đã đi tới gần nhất với việc phát triển các mô hình lựa chọn các<br />
phương tiện. Mayer đã phát triển 12 nguyên tắc thiết kế đa phương tiện dựa vào nghiên cứu rộng<br />
rãi, tạo ra những gì Mayer gọi là một lý thuyết có tính nhận thức về việc học tập đa phương tiện.<br />
(Về một ứng dụng xuất sắc của lý thuyết Mayer, xem UBC Wikis). Koumi (2005) gần đây hơn đã<br />
phát triển một mô hình cho việc quyết định về sự pha trộn và sử dụng tốt nhất video và in ấn để chỉ<br />
dẫn thiết kế các xMOOCs.<br />
Tiếp cận của Mayer là có giá trị ở mức vi mô hơn khi nó đi đến việc thiết kế các tư liệu giáo dục đa<br />
phương tiện đặc thù, như công việc của Koumi. Lý thuyết có tính nhận thức của Mayer về thiết kế<br />
đa phương tiện gợi ý sự kết hợp tốt nhất của từ ngữ và hình ảnh, và các quy tắc để tuân thủ như việc<br />
đảm bảo sự mạch lạc và tránh quá tải về tính nhận thức. Khi quyết định sử dụng một ứng dụng đa<br />
phương tiện đặc thù, nó đưa ra các chỉ dẫn rất mạnh. Dù vậy là khó khăn hơn để áp dụng ở mức vĩ<br />
Văn phòng Phối hợp Phát triển Môi trường Khoa học & Công nghệ, Bộ Khoa học & Công nghệ<br />
<br />
Trang 316/604<br />
<br />
Dạy học trong kỷ nguyên số, Tony Bates, xuất bản lần đầu 15/04/2015<br />
<br />
Bản cập nhất tới hết tháng 8/2015<br />
<br />
mô. Vì trọng tâm của Mayer là vào việc xử lý có tính nhận thức, lý thuyết của ông không làm việc<br />
trực tiếp với sự kham được hoặc các đặc tính sư phạm duy nhất của các phương tiện khác. Cả<br />
Mayer và Koumi đều không giải quyết các vấn đề phi sư phạm trong lựa chọn các phương tiện, như<br />
chi phí hoặc truy cập. Công việc của Mayer và Koumi không cạnh tranh nhiều như sự bổ sung tới<br />
những gì tôi đang đề xuất. Tôi đang cố gắng nhận diện các phương tiện nào (hoặc các kết hợp các<br />
phương tiện) để sử dụng trước nhất. Lý thuyết của Mayer sau đó có thể chỉ dẫn cho thiết kế ứng<br />
dụng thực sự. Tôi sẽ thảo luận về 12 nguyên tắc của Mayer xa hơn trong Phần 5 của chương này, nó<br />
làm việc với các chức năng dạy học.<br />
Không ngạc nhiên rằng chưa có nhiều mô hình để lựa chọn các phương tiện. Các mô hình được phát<br />
triển trong những năm 1970 và 1980 đã chọn tiếp cận rất đơn giản hóa theo chủ nghĩa hành vi đối<br />
với sự lựa chọn các phương tiện, thường tạo ra vài trang về các cây quyết định, điều hoàn toàn là<br />
không thực tế để áp dụng, đưa ra các thực tế dạy học, và các mô hình đó vẫn còn bao gồm cả sự<br />
không thừa nhận sự kham được duy nhất của các phương tiện khác nhau. Quan trọng hơn, công<br />
nghệ tuân theo sự thay đổi nhanh, có các quan điểm cạnh tranh về các tiếp cận sư phạm đúng phù<br />
hợp cho việc dạy học, và ngữ cảnh của việc học tập biến đổi quá nhiều. Việc tìm kiếm một mô hình<br />
thực tế, có khả năng quản lý được và tìm thấy được trong nghiên cứu và kinh nghiệm có thể được<br />
áp dụng rộng rãi đã chứng minh là rất thách thức.<br />
<br />
8.1.2 Vì sao chúng ta cần một mô hình<br />
Cùng lúc, mỗi giáo viên, người chỉ dẫn, và ngày càng gia tăng mỗi người học, cần phải ra các quyết<br />
định trong lĩnh vực này, thường trên cơ sở hàng ngày. Một mô hình lựa chọn công nghệ và ứng<br />
dụng là cần thiết vì thế nó có các đặc tính sau:<br />
•<br />
<br />
nó sẽ làm việc trong sự đa dạng rộng lớn các ngữ cảnh của việc học tập;<br />
<br />
•<br />
<br />
nó cho phép các quyết định được đưa ra cả ở các mức chiến lược, rộng khắp cơ sở, và chiến<br />
thuật, giảng dạy;<br />
<br />
•<br />
<br />
nó đưa ra sự chú ý ngang bằng nhau cho các vấn đề giáo dục và vận hành;<br />
<br />
•<br />
<br />
nó sẽ nhận diện những khác biệt then chốt giữa các phương tiện và công nghệ khác nhau, vì<br />
thế xúc tác cho một sự pha trộn đúng phù hợp sẽ được chọn cho bất kỳ ngữ cảnh nào được<br />
đưa ra;<br />
<br />
•<br />
<br />
nó là dễ hiểu, thực dụng và hiệu quả về chi phí;<br />
<br />
•<br />
<br />
nó sẽ điều tiết được các phát triển mới trong công nghệ;<br />
<br />
Vì các lý do đó, thế là, tôi sẽ tiếp tục sử dụng mô hình SECTIONS của Bates, với vài sự điều chỉnh<br />
để tính tới các phát triển gần đây trong công nghệ, nghiên cứu và lý thuyết. Mô hình SECTIONS là<br />
dựa vào nghiên cứu, đã trải qua kiểm thử của thời gian, và đã được thấy là thực tế. SECTIONS là<br />
viết tắt các chữ cái đầu của các từ tiếng Anh sau đây:<br />
•<br />
<br />
S tudents - sinh viên<br />
<br />
Văn phòng Phối hợp Phát triển Môi trường Khoa học & Công nghệ, Bộ Khoa học & Công nghệ<br />
<br />
Trang 317/604<br />
<br />