Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ phục vụ đời sống, sản xuất trên địa bàn thành phố Pleiku

26 KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ<br /> phục vụ đời sống, sản xuất trên địa bàn thành phố Pleiku<br /> ThS. PHAN THỊ HOÀI THƯƠNG<br /> Phòng Kinh tế TP. Pleiku<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> C<br /> uộc cách mạng công nghiệp 4.0 có gen, công nghệ nano, công nghệ chế biến sâu<br /> nhiều tác động đến đời sống xã hội trên trong sản xuất giống, hoàn thiện quy trình sản<br /> nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực nông xuất, bảo quản và chế biến sản phẩm.<br /> nghiệp; mặt khác do biến đổi khí hậu ngày càng<br /> Năm 2017, được sự quan tâm đầu tư của<br /> ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp,<br /> tỉnh và thành phố Pleiku, dự án áp dụng tiến bộ<br /> đồng thời do yêu cầu tăng dân số trong những<br /> khoa học công nghệ và chương trình khuyến<br /> thập niên tới làm biến đổi sâu sắc ngành nông<br /> nông đã triển khai 25 lớp tập huấn kỹ thuật<br /> nghiệp trên toàn cầu.<br /> trồng trọt, chăn nuôi và các mô hình trình diễn<br /> Cách mạng Công nghiệp 4.0 đã và đang đạt hiệu quả cao và được người dân học hỏi,<br /> tác động đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nông nhân rộng.<br /> nghiệp. Khi mà sự tăng trưởng nông nghiệp vẫn<br /> theo chiều rộng, dựa vào tăng diện tích, tăng 1. Chương trình khuyến nông<br /> vụ, sử dụng nhiều lao động, vật tư… thì đây<br /> được cho là cơ hội để Việt Nam đổi mới công<br /> nghệ và gia tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp.<br /> Nông nghiệp 4.0 hay nông nghiệp thông<br /> minh là việc tích hợp những đặc trưng trên có<br /> vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình công<br /> nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông<br /> thôn. Nông nghiệp thông minh sẽ thúc đẩy<br /> năng suất và hiệu quả thông qua việc hướng<br /> dẫn nông dân đưa ra các quyết định tốt nhất<br /> Chương trình phát triển nông nghiệp ứng Hình 1: Công tác tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi<br /> dụng công nghệ cao đã ứng dụng công nghệ tự<br /> động, bán tự động trong sản xuất lúa, ngô, rau 1.1. Mô hình trồng xen cây ăn quả trong<br /> quả, bò sữa, lợn giống, thủy sản. Hiện chương vườn cà phê nhằm cân bằng hệ sinh thái vườn<br /> trình đang tiếp tục ứng dụng các công nghệ tự cây<br /> động hóa, công nghệ tưới tiết kiệm, công nghệ - Quy mô: 4 ha<br />  KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 27<br /> - Hình thức trồng: Trồng xung quanh và 1.2. Hỗ trợ đánh giá giám sát chứng nhận<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SỐ 04 NĂM 2018<br /> trong vườn cà phê. rau VietGAP cho vùng sản xuất tại An Phú và<br /> - Địa điểm triển khai: Tại xã Ia Kênh, xã Gào. đào tạo, chứng nhận VIETGAP cho vùng sản<br /> xuất rau<br /> - Phòng Kinh tế đã hỗ trợ giống cây bơ, sầu<br /> riêng, phân bón vô cơ, kỹ thuật. - Hỗ trợ đánh giá giám sát chứng nhận<br /> VIETGAP cho tổ sản xuất rau Phú An (09 hộ<br /> - Tổ chức hội nghị triển khai, tổng kết, đánh sản xuất rau) với diện tích 4,2 ha tại xã An Phú.<br /> giá kết quả thực hiện, tổ chức tuyên truyền<br /> trong nhân dân để người dân học tập nhân - Đào tạo kiến thức và cấp giấy chứng nhận<br /> rộng mô hình. kiến thức về VietGAP cho 50 hộ dân sản xuất<br /> rau trên địa bàn xã Trà Đa.<br /> - Mô hình trồng xen cây ăn quả trong vườn<br /> - Cấp chứng nhận VIETGAP cho tổ sản xuất<br /> cà phê nhằm cân bằng hệ sinh thái vườn cây<br /> rau Thôn Tôi (11 hộ sản xuất rau) với diện tích<br /> nhằm mục đích chắn gió, che bóng, chống xói<br /> 5,5 ha tại xã Trà Đa.<br /> mòn, cân bằng hệ sinh thái và nâng cao thu<br /> nhập và hiệu quả trên một diện tích trồng cà * Kết quả đạt được: Việc đào tạo, chứng<br /> phê. Hiện nay, cây ăn quả sinh trưởng, phát nhận VIETGAP cho vùng sản xuất rau đã giúp<br /> triển tốt. người dân sản xuất rau theo sự quản lý chặt<br /> chẽ, ghi chép các chi tiết từ khâu xử lý đất trồng,<br /> nguồn nước tưới, sử dụng phân bón, thuốc<br /> BVTV, khâu thu hoạch, bảo quản và cung cấp<br /> một lượng rau an toàn cho người dân trên địa<br /> bàn thành phố.<br /> 1.3. Mô hình tưới nước tiết kiệm cho rau<br /> Những năm gần đây, do diễn biến bất<br /> thường của thời tiết nên sản xuất nông nghiệp<br /> ở Gia Lai nói chung và Pleiku nói riêng luôn phải<br /> Hình 2: Công tác giao, nhận cây giống, vật tư nông nghiệp đối mặt với tình trạng khô hạn, thiếu nước cung<br /> thực hiện mô hình cấp cho cây trồng thậm chí ngay cả trong mùa<br /> mưa. Trong khi đó, hầu hết nông dân sản xuất<br /> thường chỉ tưới nước theo kinh nghiệm khối<br /> lượng nước vượt quá yêu cầu. Vì vậy, mô hình<br /> tưới tiết kiệm nhằm áp dụng khoa học kỹ thuật<br /> vào sản xuất để thay đổi tập quán canh tác của<br /> người dân, tiết kiệm được nguồn nước khan<br /> hiếm như hiện nay. Nâng cao hiệu quả kinh<br /> tế, giảm chi phí đầu tư, nhân công, thời gian...<br /> - Quy mô: 8.000 m2<br /> - Địa điểm thực hiện: 7 hộ dân có đủ diện<br /> tích, đất thoát nước tốt, có nguồn nước tưới<br /> đầy đủ, có nhân lực, có tâm huyết tại phường<br /> Thắng Lợi, xã Chư Á.<br /> * Kết quả đạt được: Hệ thống tưới phun<br /> mưa lắp đặt hoàn thành tại 7 hộ thực hiện mô<br /> Hình 3: Cây bơ phát triển sau 6 tháng trồng hình, hệ thống hoạt động tốt, cụ thể:<br /> 28 KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT<br /> - Năng suất lao động cao do quá trình tưới 1.5. Mô hình nuôi bò cái sinh sản cho các<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> được tự động hoá, tăng gấp chục lần so với tưới hộ nghèo<br /> thông thường. - Quy mô: 20 hộ(mỗi hộ nuôi 01 con).<br /> - Cho phép dùng phân hoá học, các chất - Đối tượng tham gia: 20 hộ nghèo trên địa<br /> khử trùng đã hoà tan trong nước để rải xuống bàn xã Chư Á, xã Ia Kênh.<br /> mặt ruộng một cách đều và hiệu quả hơn.<br /> - Lựa chọn đối tượng tham gia thực hiện<br /> - Tiết kiệm nước rất nhiều. Hệ số sử dụng mô hình: Phòng Kinh tế phối hợp với Ủy ban<br /> nước đạt từ 90-95% và rất có ý nghĩa với vùng MTTQ Việt Nam thành phố, UBND 02 xã thống<br /> hiếm nước hay lấy nước khó khăn. Tưới phun có nhất chọn 20 hộ nghèo tại 02 xã để tham gia<br /> thể cho phép tưới chính xác diện tích cần tưới thực hiện mô hình nuôi bò cái lai Zêbu nhằm<br /> với đúng lưu lượng yêu cầu, và đảm bảo tính mục đích tạo điều kiện an sinh cho các hộ thoát<br /> hiệu quả của lượng nước tưới nghèo, xây dựng Chương trình MTQG xây dựng<br /> - Thoả mãn yêu cầu sinh lý của cây trồng về nông thôn Mới. Qua quá trình xét chọn đối<br /> nước cũng như lớp đất có bộ rễ cây hoạt động, tượng tham gia mô hình, đã chọn được 13 hộ<br /> và bề mặt lá đều được tưới và làm sạch bụi bám tại xã Ia Kênh, 07 hộ tại xã Chư Á.<br /> trên lá rất hữu ích cho sinh trưởng phát triển của - Hỗ trợ con giống, vật tư hỗ trợ mô hình:<br /> cây. Điều hoà tiểu khí hậu (chống nóng, lạnh, + Con giống: Phòng Kinh tế ký kết hợp<br /> sương muối cho cây trồng). đồng với công ty TNHH Thương mại Bình An -<br /> 1.4. Mô hình nuôi heo thịt địa phương cho tỉnh Gia Lai cung cấp bò cái lai Zêbu đảm bảo<br /> các hộ nghèo chất lượng theo yêu cầu của mô hình (từ 16 đến<br /> - Quy mô: 36 con (03con/hộ). 24 tháng tuổi, có lý lịch rõ ràng, được đánh số tai<br /> theo quy định, được kiểm dịch theo đúng quy<br /> - Đối tượng thực hiện: 12 hộ nghèo thuộc<br /> định) và phối hợp với chính quyền địa phương,<br /> địa bàn xã Ia Kênh, xã Chư Á.<br /> các hộ tham gia thực hiện mô hình bốc thăm<br /> - Mô hình này giúp các hộ nghèo thoát và giao 20 con bò cái lai Zêbu giống cho 20 hộ<br /> nghèo trong năm 2017, UBND xã Chư Á, xã Ia dân tham gia mô hình, trọng lượng bình quân<br /> Kênh đã phối hợp với UBMTTQVN thành phố mỗi con bò cái giống trên 130 kg/con.<br /> tiến hành lên danh sách và khảo sát nhu cầu của + Vật tư: Ủy ban MTTQ Việt Nam thành<br /> các hộ nghèo. Trên cơ sở đó, Phòng Kinh tế phối phố đã cấp kinh phí trực tiếp cho UBND các xã<br /> hợp với cán bộ nông nghiệp, cán bộ lao động (1 triệu đồng/1 con bò) để hỗ trợ vốn đối ứng<br /> thương binh và xã hội của xã kiểm tra, hướng mua thức ăn cấp cho từng hộ tham gia mô<br /> dẫn các hộ sửa sang lại chuồng trại, chuẩn bị các hình; Phòng Kinh tế hỗ trợ thuốc thú y, thuốc<br /> điều kiện cần thiết để nhận nuôi heo. Tổ chức sát trùng , 01 số loại thuốc trị bệnh, đá liếm.<br /> tập huấn kỹ thuật chăm sóc và phòng trị bệnh<br /> - Người dân thực hiện các công đoạn làm<br /> trên đàn heo cho 30 người tham dự.<br /> chuồng, đảm bảo thức ăn xanh, bổ sung thêm<br /> - UBMTTQVN thành phố đã cấp kinh phí thức ăn tinh và các chi phí phát sinh trong quá<br /> trực tiếp cho UBND các xã để mua 6.000 kg thức trình chăm sóc bò.<br /> ăn tinh cho các hộ tham gia mô hình với tổng<br /> - Công tác theo dõi, hướng dẫn kỹ thuật:<br /> số tiền là 72 triệu đồng. Để đảm bảo cho sự thành công của mô hình và<br /> * Kết quả thực hiện:Đàn heo sinh trưởng và tạo điều kiện cho các hộ tham gia xây dựng mô<br /> phát triển ổn định, bình quân mỗi con đạt 45 kg. hình nắm bắt tốt hơn các kỹ thuật chăn nuôi bò<br /> Hiện nay, một số hộ đã bán bớt những con heo cái lai Zêbu, phòng Kinh tế đã phân công cán<br /> lớn, tổng số đàn heo con sinh sản thêm 50 con. bộ chuyên môn theo dõi, hướng dẫn trực tiếp<br />  KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 29<br /> các hộ tham gia thực hiện dự án trong quá trình - Tổ chức 01 hội thảo tổng kết với 40 người<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SỐ 04 NĂM 2018<br /> triển khai mô hình. tham dự để tham quan, đánh giá kết quả thực<br /> * Kết quả đạt được: Sau gần 01 năm triển hiện mô hình.<br /> khai, với sự nhiệt tình của các hộ, cán bộ phụ - Phòng Kinh tế thành phố Pleiku phối hợp<br /> trách nông nghiệp và UBND các xã, bước đầu với chính quyền địa phương để tổ chức triển<br /> mô hình đã triển khai nhanh chóng, đúng mục khai lựa chọn hộ đủ điều kiện, chỉ đạo, triển<br /> tiêu kế hoạch đề ra. Đến nay, nhìn chung đàn bò khai, theo dõi quá trình thực hiện.<br /> giống đã thích nghi và phát triển tốt, việc triển<br /> * Đối với mô hình trồng cà chua ghép<br /> khai mô hình là động lực giúp người ĐBDTTS ổn<br /> trên gốc cà tím: Phòng đã triển khai thực hiện<br /> định sản xuất, giúp họ có cơ hội vươn lên thoát<br /> dự án cho gia đình ông Tăng Văn Tuyền tại tổ<br /> nghèo.<br /> 4, phường Đống Đa (trồng chính vụ) và ông<br /> 2. Dự án áp dụng tiến bộ KHCN Nguyễn Đình Lang - thôn 5, xã Trà Đa (trồng<br /> Năm 2017, trên địa thành phố Pleiku có trái vụ). Khi thực hiện dự án, ngoài việc được<br /> 01 dự án áp dụng tiến bộ KHCN: Trồng dâu tây cấp 100% cây giống, hệ thống tưới nước nhỏ<br /> trong nhà lưới và trồng cà chua ghép trên gốc giọt công nghệ Israel, 2 hộ còn được hỗ trợ một<br /> cà tím kết hợp với tưới tiết kiệm. phần các loại phân bón vi sinh, bạt chống cỏ…,<br /> - Trồng dâu tây trong nhà lưới kết hợp với đồng thời được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật<br /> tưới tiết kiệm: Sử dụng giống dâu tây Mỹ lai đá, trồng trọt để đạt hiệu quả nhất. Sau khoảng<br /> trồng dâu tây trong chậu và sử dụng hệ thống 4 tháng thử nghiệm giống cà chua ghép trên<br /> tưới nhỏ giọt cho từng chậu dâu tây. gốc cà tím, vườn cây của ông Nguyễn Đình<br /> - Trồng cà chua ghép trên gốc cà tím kết Lang với 5.000 cây giống trồng trên diện tích<br /> hợp với tưới tiết kiệm: Sử dụng giống ghép 1.700 m2, ông Tăng Văn Tuyền trồng 9.000 cây<br /> (gốc ghép: Cà tím EG 203... là các giống chuyên cà chua giống ghép trên gốc cà tím trên diện<br /> dùng cho gốc ghép kháng bệnh héo rũ vi tích 2.800 m2 cho thu hoạch khá ổn định. So với<br /> khuẩn  (Ralstonia solanacearum); ngọn ghép giống cà chua ghép trên gốc cà dại và cây cà<br /> cà chua: Sử dụng các giống cà chua chống chua thực sinh thì giống cà chua mới có sức đề<br /> chịu bệnh vi rút, có khả năng ra hoa đậu quả kháng tốt hơn, ít chết yểu và cho năng suất cao<br /> tốt trong điều kiện nhiệt độ cao như cà chua hơn. Mặc dù trồng trong điều kiện thời tiết mưa<br /> Savior; sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt. nhiều nhưng cây vẫn sinh trưởng, phát triển tốt,<br /> - Dâu tây: 1.000 m2. ít sâu bệnh và thời gian cho quả kéo dài hơn.<br /> - Cà chua ghép trên gốc cà tím: 4.500 m2. Trung bình thu 3 - 4 tấn cà chua/sào, bán với giá<br /> 10.000 đồng/kg, cho thu nhập cao hơn hẳn so<br /> - Địa điểm thực hiện: Tại 04 hộ trên địa bàn<br /> với các loại rau màu khác. Ước tính sẽ cho thu<br /> xã Trà Đa, xã An Phú, phường Hội Phú, phường<br /> hoạch từ 18- 20 tấn/vụ. Đưa khoa học - công<br /> Đống Đa - thành phố Pleiku.<br /> nghệ vào sản xuất nông nghiệp, việc trồng cà<br /> - Thời gian thực hiện:<br /> + Dâu tây: thực hiện vào chính vụ.<br /> + Cà chua ghép trên gốc cà tím: thực hiện<br /> thành 02 vụ, 01 chính vụ và 01 trái vụ để so sánh<br /> hiệu quả kinh tế và khả năng phù hợp mùa vụ<br /> của cây cà chua ghép trên gốc cà tím.<br /> - Tổ chức 01 lớp tập huấn và chuyển giao<br /> công nghệ trồng và chăm sóc cây dâu tây, cà<br /> chua ghép trên gốc cà tím kết hợp với tưới tiết<br /> kiệm cho 30 người tham dự.<br /> 30 KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT<br /> chua còn nhiều bất cập như chưa có bộ giống trong từng khâu thực hiện như: tổ chức khảo sát<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tốt cho từng vụ và thích hợp cho từng vùng sinh lựa chọn hộ gia đình đủ điều kiện, tổ chức triển<br /> thái khác nhau. Chính vì vậy, việc tìm ra giống khai thực hiện công tác tập huấn, kiểm tra, theo<br /> và các biện pháp kỹ thuật phù hợp để trồng dõi hướng dẫn mô hình. Các mô hình trình diễn<br /> trong điều kiện thời tiết không thuận lợi nhằm đã được triển khai thành công, tạo điều kiện cho<br /> đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của nhân dân tham quan, học tập kinh nghiệm để<br /> người tiêu dùng là cần thiết. Khả năng chống nhân rộng. Đối với các lớp tập huấn kỹ thuật,<br /> lại bệnh héo rũ và kháng vi khuẩn của gốc cây số lượng người tham gia các lớp tập huấn khá<br /> giống cà tím EG 203 khi kết hợp với ngọn của đầy đủ, đa số người dân tham gia các lớp tập<br /> các giống cà chua chống chịu bệnh vi rút, có khả huấn đều quan tâm đến các nội dung được<br /> năng ra hoa đậu quả tốt trong điều kiện nhiệt tập huấn và trao đổi những kinh nghiệm cũng<br /> độ cao của cà chua Savior. Ngoài ra, cùng với như những thắc mắc trong quá trình sản xuất.<br /> phương pháp tưới nhỏ giọt vừa giúp tiết kiệm Chương trình khuyến nông, dự án áp dụng tiến<br /> được nguồn nước, tiết kiệm công lao động lại bộ KHCN đã góp phần thay đổi dần tập quán<br /> vừa cung cấp đủ độ ẩm cần thiết đã giúp cây canh tác lạc hậu, nâng cao ý thức của người dân<br /> sinh trưởng, phát triển tốt, đạt năng suất cao. trong việc ứng dụng các tiến bộ khoa học và kỹ<br /> thuật. Giúp họ thay đổi cách nghĩ, cách làm cũ,<br /> * Đối với mô hình trồng dâu tây trong nhà<br /> biết sử dụng giống mới, phân bón, thuốc bảo vệ<br /> lưới và trồng cà chua ghép trên gốc cà tím kết<br /> thực vật đúng quy trình, thâm canh tăng năng<br /> hợp với tưới tiết kiệm: Phòng đã chuyển giao<br /> suất giống cây trồng, vật nuôi. Từ đó làm tăng<br /> 7.000 cây giống dâu tây Mỹ lai đá trong nhà lưới<br /> năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi. Góp<br /> cho 2 hộ tại phường Hội Phú và xã An Phú với<br /> phần hạ thấp chi phí sản xuất, tăng thu nhập<br /> kỹ thuật trồng trong chậu và tưới bằng công<br /> trên 1 đơn vị diện tích, đem lại hiệu quả kinh<br /> nghệ nhỏ giọt. Giống dâu tây này cũng được<br /> tế cao góp phần tăng thu nhập, nâng cao đời<br /> đánh giá là phù hợp với khí hậu của Gia Lai,<br /> sống. Tạo được sự lan tỏa thành phong trào hỗ<br /> cho quả cứng, đều, đẹp, có thể bảo quản lâu<br /> trợ, trao đổi học tập kinh nghiệm sản xuất, giúp<br /> và vận chuyển đi xa, đem lại thu nhập ổn định<br /> đỡ lẫn nhau phát triển kinh tế của các hộ dân<br /> cho nông dân.<br /> trên địa bàn thành phố.<br /> Qua dự án trồng dâu tây trong nhà lưới và<br /> Đại đa số các mô hình khuyến nông, các<br /> trồng cà chua ghép trên gốc cà tím kết hợp với<br /> dự án áp dụng tiến bộ KHCN được thực hiện<br /> tưới tiết kiệm đã tạo ra sản phẩm dâu tây, cà<br /> nhìn chung phù hợp với thổ nhưỡng và nhu<br /> chua an toàn và chất lượng, đảm bảo an toàn cầu phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn<br /> thực phẩm dâu tây, cà chua an toàn và chất của thành phố. Các mô hình hầu hết được bà<br /> lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm, dễ dàng con hưởng ứng rất nhiệt tình.<br /> lưu thông trên thị trường; đồng thời góp phần<br /> Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực<br /> tạo lập một ngành trồng trọt bền vững với việc<br /> hiện chương trình khuyến nông, các dự án áp<br /> giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường và<br /> dụng tiến bộ KHCN vẫn còn một số vấn đề cần<br /> đảm bảo lợi ích xã hội.<br /> khắc phục: Người dân còn trông chờ ỷ lại vào<br /> 4. Đánh giá chung sự hỗ trợ của nhà nước. Trình độ nhận thức của<br /> Chương trình khuyến nông, các dự án áp người dân còn hạn chế, đặc biệt là đối với người<br /> dụng tiến bộ khoa học và công nghệ được đồng bào dân tộc thiểu số, nên khó khăn trong<br /> triển khai một cách chặt chẽ từ khâu chọn hộ việc tiếp thu kiến thức khoa học kỹ thuật tiên<br /> cho đến khâu thực hiện mô hình, có sự phối tiến. Một số chưa thực sự chịu khó, thiếu trách<br /> hợp chặt chẽ giữa Phòng kinh tế, UBMTTQ Việt nhiệm đã gây khó khăn trong quá trình thực<br /> Nam thành phố Pleiku với UBND các xã, phường hiện mô hình./.<br />