Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:81

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam" nghiên cứu triển khai chiến lược kinh doanh hiện tại của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam, từ đó đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương hại Cổ phần Hàng hải Việt Nam trong thời gian tới, giai đoạn 2024-2027.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- ĐẶNG TÙNG LÂM CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ----------------------------------- ĐẶNG TÙNG LÂM CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 8340101 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN PHƯƠNG LINH HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đề án “Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam” này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN Đặng Tùng Lâm
ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành, sâu sắc tới TS. Nguyễn Phương Linh vì sự tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện Đề án. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, các Giảng viên đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức trong quá trình tác giả theo học tại trường. Cảm ơn toàn thể cán bộ, nhân viên Trường Đại học Thương mại đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong thời gian học tập và nghiên cứu nhằm hoàn thành chương trình Cao học. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới toàn thể lãnh đạo, cán bộ nhân viên tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng Hải Việt Nam đã cung cấp thông tin phục vụ cho việc phân tích cũng như những lời góp ý để tôi hoàn thành đề án tốt nghiệp thạc sĩ. Cảm ơn gia đình, những người bạn đã cùng đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện bản đề án này. Sau cùng, xin được cảm ơn các Thầy, Cô trong Hội đồng bảo vệ và kính mong nhận được sự quan tâm, nhận xét của các Thầy, Cô để tác giả có điều kiện hoàn thiện tốt hơn những nội dung của đề án nhằm đạt được tính hiệu quả, hữu ích khi áp dụng vào trong thực tiễn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả Đặng Tùng Lâm
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... vi DANH SÁCH CÁC BẢNG ......................................................................................... vii DANH SÁCH CÁC HÌNH .......................................................................................... viii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN .................................................................................... ix PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án .................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án ..................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án ..................................................................................3 4. Quy trình và Phương pháp thực hiện đề án .................................................................3 5. Kết cấu đề án ...............................................................................................................6 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHIẾN LƯỢC VÀ TRIÊN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH ......................................................................................7 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC VÀ TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC ............7 1.1.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................7 1.1.2. Quy trình và nội dung triển khai chiến lược kinh doanh của ngân hàng thương mại ................................................................................................................................. 11 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ..................................................................15 1.2.1. Kinh nghiệm thực tiễn về triển khai chiến lược kinh doanh tại các ngân hàng thương mại cổ phần .......................................................................................................15 1.2.2. Bài học rút ra về triển khai chiến lược kinh doanh tại các ngân hàng thương mại .......................................................................................................................................20
iv PHẦN 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM .............................................................................21 2.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ..............................................................................................................................21 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam ..................21 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam ...............................................................................................................................23 2.2. THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ..............................................................................................................................24 2.2.1. Nhận dạng nội dung chiến lược kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam ........................................................................................................24 2.2.2. Thực trạng phân tích tình thế môi trường triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ .......................................................................................................26 2.2.3. Thực trạng quản trị các mục tiêu ngắn hạn trong triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ ....................................................................................28 2.2.4. Thực trạng quản trị chính sách Marketing triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ .......................................................................................................30 2.2.5. Thực trạng quản trị chính sách Nhân sự triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ ............................................................................................................39 2.2.6. Thực trạng quản trị chính sách Tài chính triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ .......................................................................................................42 2.2.7. Thực trạng phát huy văn hóa doanh nghiệp triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ .......................................................................................................43 2.2.8. Thực trạng tái cấu trúc tổ chức triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ .....................................................................................................................44 2.3. CÁC KẾT LUẬN QUA PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ..................................................46
v 2.3.1. Những thành tựu đạt được trong giai đoạn 2019 – 2023.....................................46 2.3.2. Những rào cản còn tồn tại trong quá trình triển khai chiến lược kinh doanh......47 2.4. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ...................................................................................50 2.4.1. Giải pháp hoàn thiện phân tích tình thế môi trường triển khai chiến lược kinh doanh .............................................................................................................................50 2.4.2. Giải pháp hoàn thiện mục tiêu ngắn hạn .............................................................51 2.4.3. Giải pháp hoàn thiện các chính sách triển khai chiến lược kinh doanh ..............53 2.4.4. Giải pháp hoàn thiện công tác tái cấu trúc tổ chức .............................................54 2.4.5. Giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp .......................................................55 PHẦN 3. CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM ....................................................................................................................57 3.1. ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN......................................................................57 3.1.1. Bối cảnh thực hiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng Hải Việt Nam ..................................................57 3.1.2. Phân công trách nhiệm thực hiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng Hải Việt Nam .........................59 3.2. KIẾN NGHỊ VỀ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP............................60 3.2.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ...................................................60 3.2.2. Kiến nghị đối với Ban lãnh đạo Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam ...............................................................................................................................60 KẾT LUẬN ...................................................................................................................62 NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC ................................................ TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. PHỤ LỤC ..........................................................................................................................
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 BKS Ban kiểm soát 2 CASA Tiền gửi không kỳ hạn 3 CN Chi nhánh 4 ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông 5 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 6 HĐQT Hội đồng quản trị 7 KHCN Khách hàng cá nhân 8 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 9 MSB Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam 10 NHBL Ngân hàng bán lẻ 11 NHTM Ngân hàng thương mại 12 NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần 13 PGD Phòng giao dịch 14 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 15 TH/KH Thực hiện/ Kế hoạch
vii DANH SÁCH CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang Kết quả kinh doanh của MSB giai đoạn từ năm 2019 23 2.1 đến năm 2023 Tổng hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam 26 2.2 giai đoạn 2021-2023 2.3 Kết quả hoàn thành các mục tiêu năm 2023 của MSB 29 2.4 Kết quả hoàn thành các mục tiêu năm 2024 của MSB 29 Biến động lãi suất của MSB từ năm 2018 đến năm 35 2.5 2023 Tình hình thu nhập của cán bộ nhân viên MSB giai 39 2.6 đoạn 2021 – 2023
viii DANH SÁCH CÁC HÌNH Số hiệu Tên hình Trang 2.1 Sơ đồ tổng thể tổ chức bộ máy của MSB 22 2.2 Đánh giá của khách hàng đối với sản phẩm dịch vụ 32 KHCN 2.3 Đồ thị định vị của MSB so với đối thủ cạnh tranh 33 2.4 Đánh giá của khách hàng về các điểm giao dịch của 37 MSB năm 2023 2.5 Cơ cấu nhân sự của MSB năm 2023 39
ix TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án tốt nghiệp “Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam” được kết cấu thành 3 phần và đã thực hiện được các mục tiêu nghiên cứu, cụ thể như sau: Phần 1 của đề án đã hệ thống hoá các vấn đề lý luận về triển khai chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp gồm có một số khái niệm cơ bản, lý thuyết có liên quan và cơ sở thực tiễn từ một số đơn vị thực tiễn bên ngoài. Đề án đã tập trung nghiên cứu các nội dung cơ bản gồm: phân tích tình thế triển khai chiến lược kinh doanh; Quản trị các mục tiêu ngắn hạn; Quản trị các chính sách trong triển khai chiến lược kinh doanh; Văn hóa doanh nghiệp và Tái cấu trúc tổ chức. Phần 2 của đề án đã giới thiệu khái quát về lịch sử hình thành, phát triển cũng như các kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam (MSB). Đề án đã tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng triển khai chiến lược kinh doanh của MSB dựa trên cơ sở lý thuyết đã nghiên cứu ở phần 1. Từ đó đánh giá những thành tựu đạt được cũng như những rào cản còn tồn tai trong quá trình triển khai chiến lược kinh doanh của MSB. Từ các đánh giá này và định hướng phát triển của MSB trong thời gian tới, đề án đã đề xuất 5 nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện triển khai chiến lược kinh doanh của MSB gồm: giải pháp hoàn thiện phân tích tình thế môi trường triển khai chiến lược kinh doanh; giải pháp hoàn thiện quản trị mục tiêu ngắn hạn; giải pháp hoàn thiện các chính sách triển khai chiến lược kinh doanh; giải pháp hoàn thiện công tác tái cấu trúc tổ chức và giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp cho MSB trong thời gian tới. Nội dung phần 3 của đề án đưa ra các đề xuất tổ chức thực hiện gồm: bối cảnh thực hiện triển khai chiến lược kinh doanh và phân công trách nhiệm thực hiện các giải pháp cho từng bộ phận của MSB. Đồng thời đưa ra kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp từ cơ chế của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng như đối với Ban lãnh đạo Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang thực hiện lộ trình hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế, sự tham gia của các tập đoàn tài chính đa quốc gia với thế mạnh về vốn, kỹ thuật và công nghệ đã đặt ra nhiều thách thức cho các ngân hàng thương mại (NHTM), đặc biệt là Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam (MSB). Để tồn tại và phát triển, các NHTM trong nước cần có những bước cải cách quyết liệt trong định hướng phát triển và chiến lược kinh doanh của mình. Với cam kết mở cửa thị trường tài chính theo các hiệp định quốc tế, các ngân hàng nước ngoài sẽ có cơ hội thao túng thị trường tài chính Việt Nam nếu các ngân hàng trong nước không đủ sức cạnh tranh. Điều này đặt ra câu hỏi quan trọng: “Làm thế nào để các NHTM trong nước có thể đứng vững trước sự cạnh tranh từ các ngân hàng thương mại nước ngoài?” Khách hàng là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của ngân hàng. Do đó, việc duy trì và không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng, sẽ là chìa khóa cho thành công trong cạnh tranh. Nghiên cứu cho thấy rằng dịch vụ ngân hàng hoàn hảo chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt và là vũ khí quan trọng giúp các tổ chức, cá nhân chiếm lĩnh thị trường. Các ngân hàng đang chạy đua nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng quy mô phát triển, cải thiện tiềm lực tài chính và ứng dụng công nghệ, xem đây là chiến lược lâu dài và bền vững. Đặc biệt, trong một thị trường ngày càng đông đúc với nhiều NHTM cổ phần, việc phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ (NHBL) không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là điều kiện sống còn để các ngân hàng duy trì vị thế trên thị trường. MSB, với lịch sử hình thành và phát triển từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, đã trải qua nhiều thăng trầm và khẳng định được vị thế vững mạnh trong ngành ngân hàng Việt Nam. Từ một ngân hàng có vốn điều lệ khiêm tốn, MSB đã phát triển nhanh chóng và trở thành một trong những NHTM hàng đầu, đặc biệt trong lĩnh vực tài trợ thương mại và thanh toán quốc tế. Tuy nhiên, để đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng và giữ vững thị phần, MSB cần đẩy mạnh phát
2 triển dịch vụ NHBL, xác định rõ ràng các mục tiêu chiến lược và triển khai một cách hiệu quả các hoạt động kinh doanh. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và những thách thức từ thị trường, việc triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ NHBL một cách bài bản và linh hoạt là vô cùng cần thiết. Do đó, đề án tốt nghiệp thạc sĩ này sẽ tập trung phân tích các yếu tố của chiến lược kinh doanh dịch vụ NHBL tại MSB, đồng thời đề xuất các giải pháp khả thi để nâng cao hiệu quả triển khai chiến lược này, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và khả năng cạnh tranh của ngân hàng trong tương lai. Với những ý nghĩa thực tiễn nêu trên, kết hợp với lý luận được học tập và nghiên cứu, học viên quyết định chọn đề tài: “Chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam” làm đề án thạc sĩ. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu chung: Đề tài nghiên cứu triển khai chiến lược kinh doanh hiện tại của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam, từ đó đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương hại Cổ phần Hàng hải Việt Nam trong thời gian tới, giai đoạn 2024-2027. 2.2. Nhiệm vụ cụ thể: Để thực hiện được mục tiêu trên, nhiệm vụ cụ thể của Đề án tốt nghiệp này bao gồm: - Nghiên cứu và hệ thống hóa các vấn đề lý luận về chiến lược kinh doanh và triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam. - Phân tích, đánh giá thực trạng triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam. - Đề xuất và kiến nghị hoàn thiện triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam.
3 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Các vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan đến triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng Thương hại Cổ phần Hàng hải Việt Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: • Về nội dung: Với đặc thù ở giai đoạn hiện tại, dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam đang trong quá trình triển khai chiến lược thâm nhập và mở rộng quy mô thị trường nội địa (sau đây đề án gọi tắt là chiến lược thâm nhập thị trường nội địa). Với thực tế đó, phạm vi nghiên cứu của đề tài sẽ tập trung vào công tác triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam. Trong đó, triển khai chiến lược sẽ tập trung vào những nội dung sau: Phân tích tình thế triển khai chiến lược kinh doanh; Quản trị các mục tiêu ngắn hạn; Quản trị các chính sách trong triển khai chiến lược kinh doanh; Văn hóa doanh nghiệp và Tái cấu trúc tổ chức. • Về không gian: nghiên cứu trong địa bàn hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng hải tại Việt Nam. • Về thời gian: Đề tài nghiên cứu các thông tin, số liệu thứ cấp được thu thập giai đoạn 2021 – 2023 và số liệu đến hết tháng 6 năm 2024. Giải pháp đề xuất đến 2024 – 2027. 4. Quy trình và Phương pháp thực hiện đề án 4.1. Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1 Dữ liệu sơ cấp Để thu thập những thông tin số liệu cập nhật tình hình hiện tại và phản ánh khách quan thực trạng triển khai chiến lược kinh doanh dịch vụ ngân hàng bán lẻ của MSB, tác giả đã tiến hành thu thập số liệu sơ cấp thông qua các công cụ sau:
4 - Phỏng vấn: Tác giả đã tiến hành phỏng vấn các Chuyên gia là các Trưởng/phó phòng của các phòng ban thuộc Khối Ngân hàng bán lẻ và của MSB. Cụ thể tác giả đã tiến hành phỏng vấn 05 lãnh đạo theo danh sách và câu hỏi trong phần Phụ lục 1 và Phụ lục 2. Quy trình phỏng vấn trực tiếp gồm các bước: • Bước 1: Lập bảng câu hỏi phỏng vấn • Bước 2: Hẹn lịch phỏng vấn ở văn phòng Hội sở MSB tại địa chỉ 54A, Nguyễn Chí Thanh, Đống Đa, Hà Nội. • Bước 3: Tiến hành trao đổi trực tiếp và ghi chép thông tin vào sổ • Bước 4: Tổng hợp và xử lý thông tin. - Phương pháp xử lý số liệu: Để phân tích thông tin số liệu thu thập được từ kết quả khảo sát, tác giả đã sử dụng công cụ Word để thực hiện các thống kê mô tả nhằm làm rõ hơn bức tranh thực trạng triển khai chiến lược của các doanh nghiệp từ các đánh giá khách quan của nhân viên trong doanh nghiệp. 4.1.2. Dữ liệu thứ cấp - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp bằng các báo cáo nội bộ của MSB, các báo cáo của Công ty kiểm toán độc lập công bố công khai về tình hình hoạt động của MSB. - Dữ liệu thứ cấp: Đề tái sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các dữ liệu về kết quả kinh doanh, bản cáo bạch, kết quả kiểm toán của cơ quan được công bố, hồ sơ, tài liệu, dữ liệu số liệu nội bộ của các khối, phòng ban tại Khối Ngân hàng bán lẻ và các nguồn đã có sẵn như các thông tin trên website và nguồn dữ liệu dồi dào từ các báo cáo ngành, báo cáo về thị trường, báo cáo về doanh nghiệp trong ngành, về đối thủ cạnh tranh có liên quan. Bên cạnh đó là sách, giáo trình, bài báo nghiên cứu, công trình nghiên cứu đã được công bố trong và ngoài nước có liên quan trực tiếp đến chiến lược kinh doanh, triển khai chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và ngân hàng nói riêng. 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu - Phương pháp phân tích, thống kê: Sử dụng, phân tích các số liệu sau khi đã thu thập được thông tin số liệu cần thiết. Phương pháp này tập trung phân tích, xử lý các thông tin, dữ liệu thu thập được từ dữ liệu thứ cấp. Từ đó chỉ ra mặt tích cực
5 cũng như tiêu cực của vấn đề nghiên cứu. Dựa vào số liệu thu thập được ta sẽ có đánh giá về quy mô, chất lượng, tình hình hoạt động của của công ty và dự báo vấn đề cho tương lai. - Phương pháp phân tích tổng hợp: Kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để suy luận, đánh giá và đưa ra các kết luận chính xác về sự ảnh hưởng của các nhân tố đến hoạt động của công ty. Xem xét các dữ liệu dựa trên sự so sánh, đối chiếu tìm ra bản chất của vấn đề. Phương pháp này là cơ sở để tìm ra nguyên nhân và đưa ra các phương án, kiến nghị, đề xuất ra giải pháp - Các phương pháp khác: biểu đồ, bảng biểu, so sánh, phương pháp tư duy logic khoa học. Cụ thể như sau: Cách thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp phục vụ cơ sở lý luận Thu thập dữ liệu: • Dữ liệu thứ cấp bao gồm các tài liệu đã được công bố như sách, báo, tạp chí khoa học, luận văn, nghiên cứu trước đó, báo cáo từ các tổ chức nghiên cứu, các trang web có uy tín, v.v. • Các tài liệu này thường được thu thập từ thư viện, cơ sở dữ liệu trực tuyến, hoặc các nguồn học thuật đáng tin cậy. Phân tích dữ liệu: • Phân tích dữ liệu thứ cấp đòi hỏi tác giả đọc kỹ, chọn lọc các lý thuyết, mô hình, khái niệm phù hợp với đề tài nghiên cứu. • Từ đó, tổng hợp thông tin để xây dựng cơ sở lý luận cho nghiên cứu, đưa ra khung lý thuyết, định nghĩa, và cách tiếp cận cần thiết. Cách thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp là báo cáo thực tế của doanh nghiệp và ngành Thu thập dữ liệu: • Thu thập các báo cáo tài chính, báo cáo thường niên, báo cáo kinh doanh, các phân tích ngành do doanh nghiệp, các tổ chức tài chính hoặc cơ quan quản lý công bố.
6 • Ngoài ra, dữ liệu có thể được lấy từ các bài báo phân tích ngành, các trang web chuyên ngành, hoặc dữ liệu từ các công ty nghiên cứu thị trường. Phân tích dữ liệu: • Phân tích thông tin từ báo cáo của doanh nghiệp và ngành giúp hiểu rõ thực trạng hoạt động, tình hình tài chính, thị phần, xu hướng phát triển, và các chiến lược kinh doanh đã được áp dụng. • Các dữ liệu này sẽ được sử dụng để đánh giá bối cảnh ngành, năng lực cạnh tranh, và xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của doanh nghiệp trong thị trường. Cách thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp là phỏng vấn chuyên gia Thu thập dữ liệu: • Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn các chuyên gia trong lĩnh vực liên quan đến đề tài nghiên cứu. • Quá trình này bao gồm việc chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn, xác định đối tượng phỏng vấn (các chuyên gia có kiến thức sâu rộng về lĩnh vực hoặc ngành liên quan), và thực hiện cuộc phỏng vấn trực tiếp. Phân tích dữ liệu: • Phỏng vấn thường được ghi âm, ghi chép, sau đó tác giả thực hiện phân tích dữ liệu thu được, tóm tắt, phân loại, ghi chú để tìm ra các chủ đề, quan điểm quan trọng. • Phân tích định tính sẽ được áp dụng để rút ra các nhận xét, kết luận từ ý kiến của chuyên gia, giúp bổ sung hoặc kiểm chứng cho các dữ liệu thứ cấp, đồng thời cung cấp góc nhìn sâu sắc hơn về vấn đề nghiên cứu. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia này giúp nghiên cứu có tính thực tiễn cao, khi kết hợp giữa cơ sở lý luận và quan điểm thực tế từ những người có kinh nghiệm. 5. Kết cấu đề án Đề án tốt nghiệp ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, có kết cấu bao gồm 3 phần: Phần 1. Cơ sở xây dựng đề án. Phần 2. Nội dung của đề án. Phần 3. Các đề xuất và kiến nghị.
7 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHIẾN LƯỢC VÀ TRIÊN KHAI CHIẾN LƯỢC KINH DOANH 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC VÀ TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Chiến lược và các cấp chiến lược 1.1.1.1.1. Khái niệm về chiến lược Về mặt lịch sử, chiến lược là một danh từ để chỉ việc lên kế hoạch điều hànhmột cuộc chiến tranh. Xuất phát từ “Strategos –người chỉ huy quân sự” trong tiếng Hi Lạp cổ, chiến lược được coi là “nghệ thuật của các vị tướng”. Gần đây hơn, với nhận thức về đặc điểm tiến hóa liên tục và đầy biến động của môi trường kinh doanh, khái niệm chiến lược đã được Fred David (2008) mở rộng theo hướng “Tập hợp quyết định và hành động cho phép dự đoán trước, hoặc ít nhất là dự báo được một tương lai có thể nhìnthấy trước nhưng vẫn còn đầy bất trắc và rủi ro”. Một cách tổng quát, Johnson & Scholes (1999) định nghĩa: “Chiến lược bao hàm việc ấn định các mục tiêu cơ bản, dài hạn của doanh nghiệp, đồng thời lựa chọn cách thức hoặc tiến trình hành động và phân bổ các nguồn lực thiết yếu để thực hiện các mục tiêu đó”. Tóm lại, chiến lược của một doanh nghiệp bao gồm những mục tiêu phải đạt tới trong dài hạn, sự đảm bảo về nguồn lực để đạt được những mục tiêu này và đồng thời xác định những cách thức, tiến trình hành động trong khi sử dụng những nguồn lực này. Do đó, chiến lược được hiểu như là một kế hoạch hoặc sơ đồ tác nghiệp tổng quát định hướng sự phát triển và tạo lập lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Nguồn: Nguyễn Hoàng Long và Nguyễn Hoàng Việt, 2015 1.1.1.1.2. Các cấp chiến lược Trong doanh nghiệp, các chiến lược thường được chia thành 3 cấp sau (Nguyễn Hoàng Long và Nguyễn Hoàng Việt, 2015):Chiến lược cấp công ty (Corporate strategy), Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh (Strategic Business Unit – SBU), Chiến lược cấp chức năng (Functional strategy). Trong đó, chiến lược cấp công ty (chiến lược tổng thể chiến lược chung) hướng tới các mục tiêu cơ bản dài hạn trong phạm vi của cả công ty. Ở cấp này, chiến lược phải trả lời được các câu hỏi: Các hoạt động nào có thể giúp công ty đạt được khả năng sinh lời cực đại, giúp công ty tồn tại và phát triển. Chiến lược cấp kinh doanh hay còn gọi là chiến lược cạnh tranh tập trung trả lời câu hỏi làm thế nào để doanh nghiệp cạnh tranh thành công trên thị trường với những sản phẩm, dịch vụ cụ thể. Và cấp dưới cùng là chiến lược cấp chức năng gắn liền với các bộ phận chức năng như sản xuất, marketing, tài chính, nhân lực...để thực hiện được chiến lược cấp kinh doanh và cấp công ty.
8 Trong phạm vi nghiên cứu của Đề án này, tác giả tập trung nghiên cứu về thực trang chiến lược cấp kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam. 1.1.1.2. Quản trị chiến lược Quản trị chiến lược được định nghĩa là “một tập hợp các quyết định và hành động được thể hiện thông qua kết quả của việc hoạch định, thực thi và đánh giá các chiến lược, được thiết kế nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra của một doanh nghiệp” (Fred David, 2008). Từ định nghĩa trên có thể thấy: Hoạch định – Thực Thi – Đánh Giá là ba hoạt động cơ bản của quá trình quản trị chiến lược nói chung và quản trị chiến lược kinh doanh nói riêng. Theo đó, Hoạch định chiến lược: Bao gồm hoạch định tầm nhìn và nhiệm vụ của doanh nghiệp; phân tích cơ hội và các mối đe dọa bên ngoài, đồng thời phân tích điểm mạnh và điểm yếu bên trong nội tại; thiết lập các mục tiêu dài hạn; hoạch định chiến lược và lựa chọn chiến lược. Thực thi chiến lược: Quá trình triển khai chiến lược đã hoạch định, đòi hỏi nhà quản trị phải thiết lập các mục tiêu hàng năm, hoạch định các chính sách, phân bổ nguồn lực, xây dựng cơ cấu tổ chức phù hợp, thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp và quản lý nhân sự để đảm bảo chiến lược được thực hiện hiệu quả. Đánh giá chiến lược: Giai đoạn này bao gồm việc theo dõi, đánh giá tiến độ thực hiện chiến lược, xem xét lại các yếu tố bên trong và bên ngoài từ đó điều chỉnh và cải thiện chiến lược khi cần thiết để đảm bảo doanh nghiệp đạt được mục tiêu đã đề ra. Trong phạm vi của Đề án tốt nghiệp này, đề án tập trung nghiên cứu nội dung triển khai chiến lược trong doanh nghiệp bao gồm: Phân tích tình thế chiến lược kinh doanh, quản trị các mục tiêu ngắn hạn, quản trị các chính sách trong triển khai chiến lược, phát huy văn hóa doanh nghiệp và tái cấu trúc tổ chức trong triển khai chiến lược. 1.1.1.4. Triển khai chiến lược kinh doanh Triển khai chiến lược là quá trình mang tính kỷ luật, tập hợp các hành động và quyết định cần thiết cho việc triển khai chiến lược (Phan Thanh Tú, 2019). Để tiến hành triển khai chiến lược, các doanh nghiệp phải lên các ý tưởng từ trước; nói cách khác về bản chất, triển khai chiến lược là quá trình chuyển tiếp từ việc hoạch định chiến lược, biến các ý tưởng đã được lập kế hoạch thành các hành động cụ thể. Theo Miller và Dess (1996), việc triển khai chiến lược bao gồm một loạt các nỗ lực tập trung vào việc chuyển đổi ý định chiến lược thành hành động. Theo một cách hiểu khác, triển khai chiến lược là chuỗi thành động thực thi các quyết định (Henry Mintzberg, 2009). Như vậy, nếu chiến lược là một mô hình trong chuỗi các quyết định, triển khai chiến lược sẽ cho phép các chủ thể tạo ra mô hình ra quyết định, đồng thời đồng nhất các lựa chọn hành động phục vụ cho mục tiêu chung của tổ chức.
9 Như vậy triển khai chiến lược là giai đoạn hành động của quản trị chiến lược. Triển khai chiến lược bao gồm những công việc nhằm làm cho chiến lược được thực hiện và đạt được mục tiêu định trước như kế hoạch đã định ra. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp cần phải tìm ra cái gì phải tiến hành để chiến lược được thực hiện, triển khai thành công và đem lại kết quả cao. 1.1.1.5. Khái niệm ngân hàng thương mại Theo Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam: "Ngân hàng thương mại là một tổ chức được thực hiện toàn bộ các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật." Hay theo Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941): "Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính." Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ với chức năng chính là nhận tiền gửi, cho vay và cung cấp một loạt các dịch vụ tài chính đa dạng khác. Dịch vụ ngân hàng được hiểu là các nghiệp vụ ngân hàng về vốn, tiền tệ thanh toán... mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng nhằm đáp ứng nhu cầu kinh doanh, sinh lời, tiêu dùng... và ngân hàng thu chênh lệch lãi suất, tỷ giá, hay phí thông qua các dịch vụ được cung cấp. 1.1.1.6. Đặc điểm của ngân hàng thương mại a. Hoạt động chính • Nhận tiền gửi: Ngân hàng thương mại nhận tiền gửi từ các cá nhân và tổ chức, bao gồm tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, và tiền gửi tiết kiệm. • Cung cấp tín dụng: Ngân hàng cung cấp các khoản vay cho cá nhân và doanh nghiệp, bao gồm vay tiêu dùng, vay mua nhà, và vay kinh doanh. • Dịch vụ thanh toán: Ngân hàng thực hiện các giao dịch thanh toán qua chuyển khoản, séc, và các phương thức thanh toán điện tử. • Dịch vụ tài chính: Cung cấp các dịch vụ như bảo lãnh, tư vấn tài chính, và dịch vụ ngoại hối. b. Nguồn vốn và tài sản • Nguồn vốn: Ngân hàng thương mại chủ yếu dựa vào nguồn vốn từ tiền gửi của khách hàng và vốn chủ sở hữu để tài trợ cho hoạt động cho vay và đầu tư. • Tài sản: Tài sản của ngân hàng bao gồm các khoản vay cho khách hàng, chứng khoán, tiền mặt, và tài sản cố định. c. Quản lý rủi ro