Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm phân tích, đánh giá thực trạng cho vay nhà ở xã hội, từ đó đề xuất một số kiến nghị và giải pháp hướng tới phát triển chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội trong những năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------- ĐÀM THỊ THU HẰNG PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------- ĐÀM THỊ THU HẰNG PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành : Tài chính - Ngân hàng Mã số : 8340201 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học TS. NGUYỄN HƯƠNG GIANG HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án tốt nghiệp “Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực, và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 25 tháng 9 năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN Đàm Thị Thu Hằng
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án và chương trình cao học, tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi của Ban Giám hiệu nhà trường, Viện đào tạo sau đại học cùng với sự hướng dẫn tận tình của các giảng viên trường Đại học Thương mại đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học và làm đề án tốt nghiệp . Tôi xin chân thành cảm ơn đến TS Nguyễn Hương Giang - người đã trực tiếp hướng dẫn, cực kỳ tâm huyết và nhiệt tình, góp ý cho tôi từng chi tiết nhỏ và có những những ý kiến quý báu trong quá trình hoàn thiện đề án của tôi . Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Chi nhánh NHCSXH thành phố Hà Nội đã tạo môi trường làm việc, học tập tích cực, nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi, để tôi có điều kiện thuận lợi hoàn thành trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành đề án . Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các anh chị đồng nghiệp đã hết lòng hỗ trợ trong công việc, tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu và đóng góp những ý kiến cho tôi hoàn thành đề án này. Xin cảm ơn đến toàn thể người thân trong gia đình, bạn bè đã quan tâm, giúp đỡ, động viên cho tôi được học để tham dự chương trình cao học tại Đại học Thương Mại và hoàn thành đề án tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả đề án
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi DANH MỤC BẢNG, HÌNH .................................................................................. vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ........................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. LÝ DO LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ CỦA ĐỀ ÁN ................................................................ 1 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN ........................................................2 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN: .......................................................2 4. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN ..............................3 5. KẾT CẤU ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP .......................................................................4 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .......................5 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI ......................................5 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của cho vay nhà ở xã hội: .......................................5 1.1.2. Vai trò của cho vay nhà ở xã hội ....................................................................6 1.1.3. Phương thức cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH .......................................6 1.1.4. Quy trình, nguyên tắc cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH ........................7 1.1.5. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động cho vay nhà ở xã hội .......................................8 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách............................................................................................................................... 10 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH ..................................................................................................................13 1.2.1. Kinh nghiệm trong cho vay nhà ở xã hội tại một số chi nhánh NHCSXH. . ...............................................................................................................................13 1.2.2. Bài học kinh nghiệm trong cho vay nhà ở xã đối với NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. .......................................................................................14
iv 1.3. CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI .....................................15 PHẦN 2: NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................... 17 2.1. TỔNG QUAN VỀ NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .............. 17 2.1.1 . Giới thiệu chung về NHCSXH - chi nhánh Thành phố Hà Nội ..................... 17 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của NHCSXH - chi nhánh thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2021-2023 ...............................................................................21 2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .............................................................................. 24 2.2.1. Quy trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội:24 2.2.2. Kết quả hoạt động cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. ..............................................................................................................27 2.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội ........................................................................................33 2.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội ........................................................................................36 2.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRIỂN KHAI CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .............................................40 2.3.1. Những kết quả đạt được nhà ở xã hội tại NHCSXH – chi nhánh thành phố Hà Nội ...............................................................................................................40 2.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân................................................................................ 41 2.4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI CỦA NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....................................................... 46 2.4.1. Giải pháp về tăng trưởng số khách hàng vay vốn. ................................................ 46 2.4.2. Giải pháp về gia tăng nguồn cung nhà ở xã hội .........................................48 2.4.3. Giải pháp về nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của cán bộ triển khai thực hiện. ................................................................................................................................. 48 2.4.4. Giải pháp về nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai chương trình cho vay nhà ở xã hội .................................................................................................... 49
v PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ĐỂ PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH -CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .........51 3.1. ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN ..............................................................51 3.1.1. Bối cảnh thực hiện đề án ..............................................................................51 3.1.2. Phân công trách nhiệm thực hiện đề án .................................................................. 52 3.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .....................................................................................53 3.2.1. Đối với NHCSXH Việt Nam .........................................................................53 3.2.2. Đối với Chính phủ, UBND thành phố Hà Nội. ...........................................55 3.2.3. Đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội ........................................................57 KẾT LUẬN ..............................................................................................................58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 DSCV Doanh số cho vay 2 HĐQT Hội đồng quản trị 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 MTTQ Mặt trận Tổ quốc 5 NHTM Ngân hàng thương mại 6 NHCSXH NHCSXH 7 NƠXH Nhà ở xã hội 8 TK&VV Tiết kiệm và Vay vốn 9 UBND Ủy ban nhân dân
vii DANH MỤC BẢNG, HÌNH Hình 2.1. Mô hình tổ chức và hoạt động của NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội .............................................................................................................................19 Bảng 2.1. Tình hình tài sản của NHCSXH Chi nhánh thành phố Hà Nội ................21 Bảng 2.2. Tình hình nguồn vốn của NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội .......23 Bảng 2.3. Nguồn vốn cho vay chương trình nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2023 ....................................................................27 Bảng 2.4. Kết quả cho vay chương trình nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2023 ....................................................................28 Bảng 2.5. Kết quả hoạt động kinh doanh từ cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2023 .........................................................29 Bảng 2.6. Kết quả cho vay chương trình nhà ở xã hội tại địa bàn các quận, huyện, thị xã giai đoạn 2021-2023 ........................................................................................30 Bảng 2.7. Phân loại dư nợ cho vay chương trình nhà ở xã hội theo mục đích vay vốn ...................................................................................................................................31 Bảng 2.8. Phân loại dư nợ chương trình cho vay nhà ở xã hội theo đối tượng thụ hưởng.........................................................................................................................32 Bảng 2.9. Tỷ trọng dư nợ chương trình cho vay nhà ở xã hội trên tổng dư nợ tại NHCSXH chi nhánh thành phố Hà Nội ....................................................................34 Bảng 2.10. Tình hình vay vốn để mua nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội đối với các dự án nhà ở xã hội đang triển khai trên địa bàn thành phố .35
viii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Chương trình cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ được triển khai thực hiện. Cho vay nhà ở xã hội là chương trình thiết thực, có ý nghĩa, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Với những chính sách ưu đãi về thời hạn cho vay, lãi suất cho vay giúp khách hàng, đặc biệt là người lao động làm việc tại các doanh nghiệp, cán bộ, công chức, viên chức thu nhập thấp và gia đình thuộc diện chính sách tại thành phố Hà Nội được tiếp cận nguồn vốn, để có điều kiện làm nhà ở, góp phần cùng địa phương thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội. Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai chương trình cho vay vẫn còn một số khó khăn, hạn chế như nguồn vốn còn thấp; nguồn cung nhà ở xã hội còn ít, cơ chế nghiệp còn tồn tại, vướng mắc, trình độ, nghiệp vụ của cán bộ tín dụng, Ban quản lý tổ TK&VV còn hạn chế. Do vậy, học viên chọn đề tài “Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội” cho đề án tốt nghiệp của mình. Nội dung đề án tập trung nghiên cứu tổng quan về chương trình nhà ở xã hội, phân tích đánh giá thực trạng, nêu rõ những kết quả đạt được, tồn tại hạn chế trên cơ sở đánh giá kết quả triển khai cho vay nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2023 trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó, học viên đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH- Chi nhánh thành phố Hà Nội trong thời gian tới. Các giải pháp, kiến nghị phù hợp với đặc thù của Thành phố Hà Nội và NHCSXH – chi nhánh Hà Nội, sát với thực tế, thuận lợi trong triển khai tại tất cả các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở nguồn tài liệu là các báo cáo trong hoạt động của Chi nhánh NHCSXH thành phố Hà Nội, trong 3 năm 2021 - 2023. Đồng thời, các dữ liệu còn được thu thập từ các nguồn Web của NHCSXH Việt Nam,các bài viết, nghiên cứu về chính sách, tình hình, kết quả thực hiện chương trình cho vay nhà ở xã hội thông qua sách, báo, tạp chí, internet trên địa bàn thành phố Hà Nội và trên cả nước, cùng với kinh nghiệm hơn 20 năm công tác tại Chi nhánh NHCSXH thành phố Hà Nội từ năm 2003 đến nay và bằng phân tích đánh giá các dữ liệu trên, đưa ra các giải pháp, đề xuất các kiến nghị nêu trên, tác giả hy vọng chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội sẽ phát triển mạnh mẽ và ngày càng phát huy hiệu quả, ý nghĩa trong công tác cho vay nhà ở xã hội.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ CỦA ĐỀ ÁN Nhà ở xã hội là nhà ở được Nhà nước hỗ trợ, ưu đãi đầu tư xây dựng, để cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở mua hoặc thuê mua. Cho vay nhà ở xã hội bằng vốn cho vay ưu đãi là chính sách được Nhà nước Việt Nam triển khai từ khá sớm. Thông qua hoạt động cho vay của hệ thống ngân hàng, với chính sách hỗ trợ cho vay ưu đãi, chương trình cho vay ưu đãi mua, thuê, xây dựng cải tạo nhà ở, đã góp phần giúp cho nhiều gia đình có thu nhập thấp gặp khó khăn về nhà ở, sở hữu một căn nhà đển an cư lạc nghiệp. Năm 2015, sau khi Luật Nhà ở số 56/2005/QH11 được thay thế bởi Luật Nhà ở số 65/2014/QH13, chính sách cho vay nhà ở xã hội bằng nguồn vốn tín dụng ưu đãi đã được phát triển và mở rộng theo quy định tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lí nhà ở xã hội và Thông tư số 25/2015/TT-NHNN ngày 09/12/2015 của Thống đốc NHNN Việt Nam về hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội. Đặc biệt, sau khi Luật nhà ở số 27/2023/QH15, Chính phủ cũng đã ra Nghị định số 100/2024/NĐ-CP ngày 26/7/2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Cùng với toàn ngành ngân hàng, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) - Chi nhánh thành phố Hà Nội chính thức thực hiện chương trình cho vay ở xã hội từ năm 2018. Qua hơn 5 năm thực hiện, tính đến 31/12/2023, Chi nhánh đã cho vay được 850 khách hàng với tổng số tiền 430 tỷ đồng, giúp cho 850 gia đình có nhà ở ổn định. Chương trình cho vay nhà ở xã hội đã từng bước được mở rộng về chất lượng và quy mô, có ý nghĩa về mặt kinh tế xã hội, là “điểm tựa” để người lao động có thu nhập thấp thực hiện mong ước có một căn nhà, là một trong những chương trình cho vay trụ cột, quy mô lớn, có khả năng phát triển trên địa bàn thành phố Hà Nội. Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai chương trình cho vay tại NHCSXH -chi nhánh thành phố Hà Nội cũng cho thấy một số hạn chế, vướng mắc như: nguồn vốn cho vay được cấp từ ngân sách nhà nước còn thấp, đến hết năm 2023, nguồn vốn của chương trình cho vay nhà ở xã hội tại chi nhánh là 333 tỷ, nên nhu cầu vay của các đối tượng thụ hưởng còn có lúc chưa đáp ứng được kịp thời, chưa tạo được sự chủ động cho NHCSXH chi nhánh Hà Nội trong quá trình triển khai cho vay, hoạt động tuyên truyền hiệu quả còn chưa cao như mong muốn, dẫn đến sự phối hợp giữa các bên liên quan còn hạn chế, trong quá trình tiếp cận
2 chương trình cho vay nhà ở xã hội, người dân vẫn còn gặp khó khăn, vướng mắc; nguồn cung nhà ở xã hội so với nhu cầu của người có thu nhập thấp còn hạn chế. Đồng thời, so với nhu cầu thực tế về nhà ở của các đối tượng thu nhập thấp, thì kết quả cho vay trong 05 năm với 850 đối tượng được thụ hướng chính sách cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH cho thấy độ bao phủ của chương trình vẫn còn khiêm tốn. Xuất phát từ lý do trên, học viên chọn đề tài “Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh thành phố Hà Nội” cho đề án tốt nghiệp của mình. Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ đóng góp phần vào việc nâng cao phát triển chương trình Cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN Đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm phân tích, đánh giá thực trạng cho vay nhà ở xã hội, từ đó đề xuất một số kiến nghị và giải pháp hướng tới phát triển chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội trong những năm tiếp theo. Để đạt được mục tiêu trên, đề án cần thực hiện các nhiệm vụ sau: - Một là, nghiên cứu tổng quan về tín dụng chính sách xã hội và phát triển chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH. - Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội từ năm 2021 đến năm 2023. Từ đó, phát hiện những thành công đạt được, những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân. - Ba là, đề xuất các giải pháp phát triển chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN: Đối tượng nghiên cứu: Phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Việc nghiên cứu, thu thập dữ liệu được thực hiện trong phạm vi thành phố Hà Nội và NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. - Về thời gian: Để tiến hành phân tích nhằm phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội, tác giả tiến hành thu thập các thông tin, số liệu thứ cấp trong giai đoạn 2021-2023 tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội và đề xuất các giải pháp từ nay đến năm 2030.
3 4. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN 4.1.QUY TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN - Bước 1: Xác định tính cấp thiết, mục tiêu, nhiệm vụ của đề án - Bước 2: Xây dựng đề cương của đề án - Bước 3: Nghiên cứu cơ sở xây dựng đề án - Bước 4: Thu thập tài liệu liên quan đến vấn đề nhà ở xã hội và cho vay nhà ở xã hội tại thành phố Hà Nội, các báo cáo, số liệu, các công trình nghiên cứu triển khai tại đơn vị. - Bước 5: Vận dụng các phương pháp thu thập và xử lý số liệu để đánh giá, phân tích, căn cứ trên cơ sở các quy định của chương trình cho vay, tìm ra các giải pháp phù hợp với tình hình thực tế tại địa bàn thành phố Hà Nội nhằm phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. - Bước 6: Viết đề án tốt nghiệp 4.2. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN - Phương pháp thu thập dữ liệu + Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: - Sử dụng các dữ liệu trong các báo cáo kế toán tài chính, báo cáo tín dụng, báo cáo kết quả công việc hàng tháng, báo cáo tổng kết hàng năm, văn bản nghiệp vụ… tại NHCSXH – Chi nhánh thành phố Hà Nội từ năm 2021 – 2023. - Thu thập, nghiên cứu các tài liệu liên quan trên trang Web của NHCSXH Việt Nam. Đồng thời, thu thập các bài nghiên cứu về chính sách, tình hình, kết quả thực hiện chương trình cho vay nhà ở xã hội được công bố trên tạp chí, sách và các văn bản trên địa bàn thành phố Hà Nội và trên cả nước. - Phương pháp xử lý dữ liệu: Trên cơ sở dữ liệu thứ cấp đã thu thập được, cao học viên đã áp dụng các phương pháp xử lý dữ liệu sau đây: Phương pháp thống kê: thống kê các bảng biểu, đồ thị số liệu từ đó rút ra các kết luận. Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp: Thông qua các số liệu từ các báo cáo tín dụng, bảng cân đối kế toán, báo cáo tổng kết hàng năm, giao ban hàng tháng, báo cáo kiểm tra kiểm soát nội bộ…, các tài liệu từ các đề tài nghiên cứu tương tự, các bài báo đăng tải trên internet, văn bản pháp lý …..nhằm phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay nhà ở xã hội, các số liệuđược đưa raso sánh qua các thời kỳ, qua đó tiến hành phân tích và tổng hợp để đưa ra nhận xét. Phương pháp quy nạp để xác định các kết quả và hạn chế còn tồn tại trong quá trình thực hiện cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH – Chi nhánh thành phố Hà Nội.
4 5. KẾT CẤU ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, đề án tốt nghiệp được kết cấu thành 3 phần: - Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án về phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH – Chi nhánh thành phố Hà Nội. - Phần 2: Nội dung của đề án phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội. - Phần 3: Các đề xuất và kiến nghị phát triển cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH - Chi nhánh thành phố Hà Nội.
5 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI TẠI NHCSXH – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY NHÀ Ở XÃ HỘI 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của cho vay nhà ở xã hội: 1.1.1.1. Khái niệm cho vay nhà ở xã hội Khoản 7 Điều 2 Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 quy định: Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở.Theo đó, nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước ưu đãi chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội như ưu đãi về vay vốn, có quy định tiêu chuẩn diện tích sử dụng mỗi căn hộ tối thiểu là 25m 2 tối đa là 70m2 (Điều 27 Mục 4 Nghị định số 100/2024/NĐ-CP ngày 26/7/2024) Cho vay mua nhà ở xã hội: là hình thức Ngân hàng cấp tín dụng cho người vay vay vốn từ ngân hàng để mua nhà trong các dự án nhà ở xã hội, là một hình thức vay vốn được cung cấp đặc biệt nhằm hỗ trợ nhóm người có thu nhập thấp, đặc biệt là trong lĩnh vực nhà ở xã hội. Cho vay xây, sửa nhà: là hình thức ngân hàng cho vay khách hàng vay vốn để xây dựng mới, sửa chữa nhà đối với khách hàng thuộc đối tượng vay vốn., chưa có nhà ở hoặc nhà ở dột nát, hư hỏng cần sửa chữa. 1.1.1.2. Đặc điểm cho vay nhà ở xã hội Cho vay nhà ở xã hội có các đặc điểm cơ bản sau đây: * Hạn mức vay: Đối với vay vốn mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân: Mức cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng, mức cho vay cụ thể do NHCSXH nơi cho vay xem xét căn cứ vào nguồn vốn, khả năng trả nợ, phương án sử dụng vốn vay của khách hàng. Đối với vay vốn xây, sửa nhà: Mức cho vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án sử dụng vốn, tối đa không quá 1 tỷ đồng. Mức cho vay cụ thể do NHCSXH nơi cho vay xem xét căn cứ vào nguồn vốn, khả năng trả nợ, phương án tính toán giá thành và phương án sử dụng vốn của khách hàng. *Thời gian vay: Thời hạn cho vay do NHCSXH nơi cho vay và khách hàng thỏa thuận phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng và tối đa không quá 25 năm. * Hình thức thanh toán khoản vay: Định kỳ hạn trả nợ gốc tối đa 06 tháng/lần, có thể thanh toán nợ bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản.
6 * Lãi suất vay: Lãi suất cho vay chương trình nhà ở xã hội do Thủ tướng Chính phủ quy định trong từng thời kỳ. Khách hàng vay vốn được hưởng lãi suất ưu đãi thấp hơn so với lãi suất trên thị trường tài chính và lãi suất cố định trong suốt quá trình vay vốn, chỉ thay đổi mức lãi suất khi Chính phủ quyết định mức lãi suất mới. 1.1.2. Vai trò của cho vay nhà ở xã hội Nếu như tín dụng ngân hàng đề cao lợi nhuận của ngân hàng thương mại thì với những đặc trưng của NHCSXH, tín dụng chính sách xã hội hướng tới các mục tiêu về kinh tế - xã hội mà Đảng, Chính phủ đề ra. Do đó, cho vay nhà ở xã hội có vai trò quan trọng như sau: - (1) Đối với xã hội, việc cho vay mua nhà ở xã hội tạo nên các căn nhà đảm bảo về an toàn vệ sinh, an toàn phòng cháy cháy nổ, đạt chuẩn diện tích nhà ở theo quy định của pháp luật,nâng cao chất lượng cuộc sống người thu nhập thấp, giảm tình trạng mất an ninh trật tự, tăng tiện ích môi trường sinh sống và điều kiện chăm sóc sức khỏe, y tế được nâng cao so với các khu nhà trọ hiện tại. - (2) Đối với người dân, tăng khả năng được tiếp cận thông tin, tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Đảng, Nhà nước về nhà ở, về vốn, tạo điều kiện cho người chưa có nhà ở hoặc điều kiện nhà ở dưới mức quy định tối thiểu có thể mua nhà; vốn tín dụng chính sách được sử dụng đúng mục đích, kịp thời, đáp ứng mong muốn về nhà ở cho người có thu nhập thấp, đảm bảo có nơi ở ổn định, ổn định cuộc sống, nâng cao điều kiện sống của gia đình và yên tâm làm việc, công tác. - (3) Đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chương trình cho vay phát huy được ý nghĩa và thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, góp phần phát triển kinh tế gắn, tạo động lực phát triển kinh tếkết hợp với chính sách tài khoá của Nhà nước, phát triển hạ tầng và kết nối giữa các khu vực. Phát triển cho vay nhà ở xã hội hỗ trợ vốn với lãi suất thấp cho người lao động thấp còn góp phần ngăn chặn vấn nạn tín dụng đen, cho vay nặng lãi trong xã hội. 1.1.3. Phương thức cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH NHCSXH thực hiện cho vay trực tiếp tại trụ sở chi nhánh NHCSXH thành phố hoặc Phòng giao dịch NHCSXH quận, huyện, thị xã đối với vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân. Đối với cho vay để xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở, NHCSXH thực hiện cho vay trực tiếp có ủy thác một số nội dung công việc trong quy trình cho vay cho các tổ chức chính trị - xã hội, gồm: Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh,
7 Hội Nông dân và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. 1.1.4. Quy trình, nguyên tắc cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH 1.1.4.1. Quy trình cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH a) Đối với cho vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân. Bước 1: Người vay viết Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sử dụng vốn kèm các loại giấy tờ chứng minh về đối tượng vay vốn, các giấy tờ liên quan đến mua bán, thuê nhà ở xã hội; hồ sơ chứng minh tài chính; các giấy tờ liên quan đến thực hiện bảo đảm tiền vay và điều kiện cư trú gửi NHCSXH nơi cho vay. Bước 2: Tại NHCSXH nơi cho vay thực hiện tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ, nguồn vốn thực hiện, thông báo cho người vay vốn đến làm thủ tục vay vốn. Bước 3: NHCSXH nơi cho vay phân công cán bộ thực hiện thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ vay vốn, thực hiện các quy trình nghiệp vụ của ngân hàng. Sau đó, thông báo kết quả phê duyệt cho người vay hoặc không đồng ý phê duyệt cho vay.Trường hợp đồng ý phê duyệt cho vay, NHCSXH nơi cho vay cùng người vay vốn hực hiện hoàn thiện các hồ sơ theo quy định của ngân hàng. Bước 4: NHCSXH thực hiện tiến hành giải ngân cho người vay theo quy định. b) Đối với cho vay để để xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở Bước 1: Người vay viết Giấy đề nghị vay vốn kèm các loại giấy tờ chứng minh về đối tượng, điều kiện đất ở, nhà ở; giấy tờ chứng minh đã đăng ký thường trú tại nơi có đất ở, nhà ở cần xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa; giấy tờ liên quan đến cần xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa; Giấy tờ chứng minh tài chính gửi Tổ TK&VV. Bước 2: Tại Tổ TK&VV, sau khi tiếp nhận hồ sơ do người vay vốn gửi, tổ thực hiện các quy trình tại tổ theo quy định, lập hồ sơ gửi UBND cấp xã. Bước 3: Tại UBND cấp xã, căn cứ vào chỉ tiêu kế hoạch tín dụng được giao, xác nhận trên Danh sách đề nghị vay vốn nhà ở xã hội tại NHCSXH, sau đó gửi Tổ TK&VV để gửi NHCSXH nơi cho vay. Bước 4: Tại NHCSXH nơi cho vay, khi nhận được hồ sơ vay vốn do Tổ TK&VV gửi đến, NHCSXH nơi cho vay phân công cán bộ thực hiện thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ vay vốn, thực hiện các quy trình nghiệp vụ của ngân hàng. Sau đó, thông báo kết quả phê duyệt cho người vay hoặc không đồng ý phê duyệt cho vay. Trường hợp phê duyệt cho vay, NHCSXH nơi cho vay cùng người vay vốn lập Hợp đồng tín dụng, lập Hợp đồng thế chấp tài sản và thực hiện công chứng, đăng ký
8 biện pháp bảo đảm theo đúng quy định hiện hành của pháp luật. Bước 5: NHCSXH thực hiện tiến hành giải ngân cho người vay theo quy định. 1.1.4.2. Nguyên tắc cho vay * Nguyên tắc thứ nhất: Khách hàng phải đúng đối tượng được vay và đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định. Các chương trình tín dụng chính sách xã hội đều có những ưu đãi riêng có, phục vụ các đối tượng khách hàng khác nhau theo quy định, do đó, khách hàng vay vốn chương trình cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH trước hết phải đúng đối tượng cho vay và đảm bảo phải đảm bảo đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định. * Nguyên tắc thứ hai, khách hàng phải sử dụng vốn vay đúng mục đích xin vay, phải trả nợ cả gốc và lãi đúng hạn. Đối với mỗi khách hàng vay vốn phải có mục đích xin vay thì ngân hàng mới cơ sở thẩm định và cấp tín dụng cho khách hàng. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo chương trình cho vay đi đúng định hướng, mục tiêu về giải quyết vấn đề nhà ở cho các đối tượng được vay vốn. Ngân hàng cũng kiểm soát được dòng tiền giải ngân, kiểm tra hiệu quả sử dụng vốn sau khi cho vay. *Nguyên tắc thứ ba, khách hàng phải trả nợ cả gốc và lãi đúng hạn. Khi ngân hàng chấp thuận và giải ngân cho khách hàng vay vốn, thì việc khách hàng đảm bảo trả nợ gốc và lãi theo đúng cam kết trong hợp đồng là rất quan trọng theo đúng nghĩa có vay thì có trả nợ gốc – thu hồi vốn, phần lãi đảm bảo bù đắp các chi phí cho hoạt động quản lý của ngân hàng. Nguyên tắc này đảm bảo khả năng thu hồi vốn, bảo toàn nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội. 1.1.5. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động cho vay nhà ở xã hội Để đánh giá kết quả phát triển chương trình cho vay nhà ở xã hội có thể xét dựa trên các chỉ tiêu như sau: * Tỷ lệ tăng trưởng doanh số cho vay (%) DSCV năm nay - DSCV năm trước Tỷ lệ tăng trưởng DSCV (%)= x 100 DSCV năm trước Chỉ tiêu này phản ánh khả năng cho vay, tìm kiếm khách hàng, khả năng thực hiện kế hoạch tín dụng của chi nhánh trong việc triển khai chương trình cho vay. Về ý nghĩa, chỉ tiêu càng cao thì hoạt động của chi nhánh càng ổn định, hiệu quả và ngược lại.
9 *Tỷ lệ tăng trưởng dư nợ tín dụng: Dư nợ năm nay – Dư nợ năm trước Tỷ lệ tăng trưởng dư nợ (%)= x 100 Dư nợ năm trước Chỉ tiêu này phản ánh khả năng tăng trưởng của chương trình cho vay. Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng tăng đều qua các năm chứng tỏ chương trình cho vay ổn định, hiệu quả và có tiềm năng phát triển, đồng thời, cũng chứng tỏ sự tích cực trong triển khai cho vay của Ngân hàng. * Tỷ lệ thu nhập lãi thuần từ hoạt động cho vay nhà ở xã hội (NIM): Thu nhập lãi thuần Tỷ lệ thu nhập lãi thuần (%) = x 100 Tổng tài sản sinh lời bình quân Chỉ Chỉ tiêu này thể hiện khả năng sinh lời và hiệu quả của hoạt động cho vay mà ngân hàng triển khai trong hoạt động của mình * Tỷ lệ nợ quá hạn trên dư nợ cho vay, cụ thể qua chỉ tiêu: Dư nợ quá hạn Tỷ lệ nợ quá hạn (%) = x 100 Tổng số tiền đến hạn phải thu trong kỳ Nợ quá hạn là số tiền khách hàng không trả nợ NHCSXH đúng thời gian đã cam kết. Chỉ tiêu này phản ánh chất lượng và độ an toàn vốn, đánh giá rủi ro tín dụng trong triển khai thực hiện chương trình tín dụng. Tỷ lệ này càng cao chứng tỏ khả năng thu hồi nợ càng giảm, rủi ro tín dụng có xu hướng tăng lên. * Tỷ trọng dư nợ cho vay trên tổng dư nợ tại chi nhánh NHCSXH: Dư nợ cho vay chương trình NƠXH Tỷ dư nợ cho vay/ Tổng dư nợ (%)= x100 Tổng dư nợ cho vay Chỉ tiêu này phản ánh quy mô của chương trình cho vay NƠXH so với mặt bằng chung các chương trình tín dụng chính sách đang triển khai tại NHCSXH thành phố Hà Nội, cho thấy xu hướng, tiềm năng phát triển của chương trình tín dụng. *Tỷ lệ tăng trưởng khách hàng vay vốn chương trình cho vay NƠXH: Số khách hàng được vay vốn năm nay - Số Tỷ lệ tăng trưởng khách = khách hàng được vay vốn năm trước x 100 hàng vay vốn (%) Số khách hàng được vay vốn năm trước Chỉ tiêu này phản ánh khả năng tiếp cận vốn vay của các đối tượng thụ hưởng
10 đối với chương trình cho vay được triển khai, khả năng thu hút và phát triển khách hàng trong thời gian qua. Chỉ tiêu này tăng lên chứng tỏ NHCSXH đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, tăng dư nợ cho vay, đạt hiệu quả về phát triển về kinh tế - xã hội. * Tỷ trọng số căn NƠXH được vay vốn tại NHCSXH trên tổng số căn nhà ở xã hội được mở bán của mỗi dự án: Tổng số căn nhà được NHCSXH giải ngân Tỷ lệ số căn được vay vốn (%)= x 100 Tổng số căn nhà xã hội mở bán Chỉ tiêu này phản ánh độ “phủ” của chương trình cho vay nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội, qua đó, phản ánh khả năng người có thu nhập thấp thuộc đối tượng cho vay tiếp cận được với nguồn vốn, khả năng phát triển của việc triển khai cho vay, khả năng đáp ứng vốn của NHCSXH cho các đối tượng thụ hưởng. 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách 1.1.6.1. Các yếu tố khách quan a.Nguồn vốn cho vay Nguồn vốn cho vay chương trình nhà ở xã hội tại NHCSXH được cấp từ vốn ngân sách Nhà nước cấp; vốn NHCSXH huy động đối ứng với phần vốn ngân sách nhà nước cấp; Nguồn vốn từ ngân sách địa phương ủy thác sang NHCSXH để cho vay. Chính phủ không phân bổ vốn cho NHCSXH cho vay nhà ở xã hội, thì nguồn vốn cho vay nhà ở xã hội không đáp ứng đủ nhu cầu cho vay đối với chương trình nhà ở xã hội. b. Sự phát triển kinh tế của từng địa phương Sự phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương, trong từng thời kỳ cóảnh hưởng đến mọi mặt đời sống của nhân dân cũng như tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn. Khi nền kinh tế phát triển, các dự án nhà ở xã hội sẽ được quan tâm đầu tư triển khai, thu nhập và nhu cầu của người dân sẽ tăng lên, theo đó, nhu cầu và khả năng của các đối tượng thụ hưởng về mua/thuê mua nhà ở xã hội hoặc xây/sữa chữa nhà để ở sẽ tăng lên, tạo điều kiện thuận lợi đối với NHCSXH trong việc triển khai cho vay chương trình cho vay nhà ở xã hội. Ngược lại, khi kinh tế suy thoái, khó khăn, sản xuất kinh doanh bị thu hẹp, thu nhập của người dân bị giảm sút dẫn đến người dân sẽ tập trung nhiều hơn việc chi tiêu cho các dịch vụ thiết yếu mà chưa tính đến những nhu cầu lớn hơn như thay đổi điều