Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích và đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công, hạn chế và các nguyên nhân của hạn chế về quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc; đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm thực hiện đề án để hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN VĂN PHÚC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN TAM ĐẢO, TỈNH VĨNH PHÚC ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN VĂN PHÚC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN TAM ĐẢO, TỈNH VĨNH PHÚC Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS. Cao Tuấn Khanh Hà Nội, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, bài đề án tốt nghiệp với đề tài: “Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc” là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu, trích dẫn, kết quả trình bày trong bài là trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị, được phép sử dụng và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ bài đề án nào trước đây. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu trong bài đề án thạc sỹ của mình. Tác giả Nguyễn Văn Phúc
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài đề án này, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Tôi xin chân thành cảm ơn các giảng viên Trường Đại học Thương mại đã nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt kiến thức các môn học cho tôi trong thời gian tôi học tập và nghiên cứu để hoàn thành chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản lý kinh tế. Đồng thời, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Phó Giáo sư, Tiến sĩ Cao Tuấn Khanh đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn để tôi có thể hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình. Tôi xin được cảm ơn các cô, các chú, các anh, các chị cán bộ đang công tác tại Uỷ ban nhân dân huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đã hướng dẫn và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu, giúp tôi tiếp nhận được thông tin cũng như thu được những số liệu thực tế về các vấn đề liên quan để hoàn thành đề án thạc sỹ này. Trong quá trình thực hiện đề tài, còn có những hạn chế chủ quan và khách quan, do đó không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự nhận xét và đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và độc giả để đề tài được hoàn thiện và có tính khả thi hơn nữa. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Nguyễn Văn Phúc
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................vi DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ ............................................................................ vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ........................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Lý do lựa chọn đề án ............................................................................................. 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án .......................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án .......................................................................... 2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án ....................................................... 3 5. Kết cấu đề án ......................................................................................................... 6 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN .................................................................... 7 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ......................... 7 1.1.1. Các khái niệm cơ bản ........................................................................................ 7 1.1.2. Đặc điểm, các loại hình và vai trò của quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ........................................................................................................................... 8 1.1.3. Phân định những nội dung cơ bản về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ......................................................................................................................... 11 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện .......... 13 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ................... 14 1.2.1. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện của một số địa phương....................................................................................................................... 14 1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc .................. 16 1.3. Cơ sở pháp lý về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ...................... 17
iv PHẦN 2: NỘI DUNG ĐỀ ÁN ................................................................................ 19 2.1. Khái quát về huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ............................................. 19 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................... 19 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................ 19 2.1.3. Tổng quan về bộ máy quản lý chi Ngân sách nhà nước huyện Tam Đảo ...... 21 2.2. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc .......................................................................................................................... 23 2.2.1. Thực trạng công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nước ............................... 23 2.2.2. Thực trạng công tác chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước.................... 29 2.2.3. Thực trạng công tác quyết toán chi ngân sách nhà nước ................................ 33 2.2.4. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra chi ngân sách nhà nước .................... 36 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ................................................................................................ 38 2.3.1. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 38 2.3.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 41 2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ....................................................................................... 43 2.4.1. Những kết quả đạt được .................................................................................. 43 2.4.2. Tồn tại và nguyên nhân ................................................................................... 44 2.5. Giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc ......................................................................................................... 46 2.5.1. Hoàn thiện quản lý việc lập, phân bổ, giao và chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước huyện Tam Đảo ................................................................................. 46 2.5.2. Hoàn thiện chế độ quản lý kiểm soát, thanh toán các khoản chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo ......................................................................................... 47 2.5.3. Tăng cường kiểm soát về tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập .... 48 2.5.4. Hoàn thiện tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức
v quản lý chi ngân sách nhà nước ................................................................................ 48 2.5.5. Một số giải pháp khác ..................................................................................... 49 PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ............................................................... 51 3.1. Đề xuất tổ chức thực hiện hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2030................................................... 51 3.1.1. Bối cảnh thực hiện đề án ................................................................................. 51 3.1.2. Phân công trách nhiệm thực hiện .................................................................... 52 3.2. Các kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp ...................................... 55 3.2.1. Điều kiện về con người ................................................................................... 55 3.2.2. Điều kiện về cơ sở vật chất ............................................................................. 56 3.2.3. Một số điều kiện khác ..................................................................................... 56 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ viết đầy đủ 1 BQ Bình quân 2 CKC Cam kết chi 3 ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản 4 ĐVSDNS Đơn vị sử dụng ngân sách 5 ĐVT Đơn vị tính 6 KBNN Kho bạc nhà nước 7 KHPT Kế hoạch phát triển 8 KLHT Khối lượng hoàn thành 9 KSC Kiểm soát chi 10 KTXH Kinh tế xã hội 11 NSĐP Ngân sách địa phương 12 NSNN Ngân sách nhà nước 13 NSTƯ Ngân sách trung ương 12 UBND Ủy ban nhân dân 13 VĐT Vốn đầu tư 14 XDCB Xây dựng cơ bản
vii DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ Danh mục bảng Bảng 2.1. Dự toán chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo giai đoạn 2021- 2023 ........................................................................................................................... 26 Bảng 2.2. Cơ cấu dự toán chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển huyện Tam Đảo giai đoạn 2021-2023 .................................................................................................. 28 Bảng 2.3. Kết quả khảo sát cán bộ, công chức của huyện Tam Đảo về công tác lập dự toán chi NSNN giai đoạn 2021-2023 ................................................................... 29 Bảng 2.4. Kết quả chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo giai đoạn 2021-2023 30 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát đơn vị sử dụng NSNN về công tác chi NSNN của huyện Tam Đảo .................................................................................................................... 32 Bảng 2.6. So sánh giữa dự toán chi, chấp hành chi NSNN huyện Tam Đảo giai đoạn 2021-2023.................................................................................................................. 35 Bảng 2.7. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá, kiểm tra về hoạt động quản lý chi Ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo giai đoạn 2021-2023 ........................................ 37 Bảng 2.8. Kết quả khảo sát về công tác kiểm tra, đánh giá quản lý chi Ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo giai đoạn 2021-2023 ................................................ 38 Danh mục hình Hình 2.1. Bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Tam Đảo ........................ 21 Hình 2.2. Quy trình lập dự toán chi ngân sách nhà nước huyện Tam Đảo ............... 25
viii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc” được thực hiện là có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cao. Thứ nhất, đề án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện: Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện; cơ sở thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại một số địa phương và bài học rút ra cho huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc; cơ sở pháp lý về chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Thứ hai, đề án đã khái quát về huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Từ đó, đề án phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021-2023. Qua đó, đánh giá những thành tựu đạt được và những hạn chế còn tồn tại trong hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Xuất phát từ những hạn chế, tác giả đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2030. Thứ ba, tác giả đề xuất kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền một số nội dung để giúp cho hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đạt được kết quả tốt hơn nữa.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Ngân sách nhà nước đóng vai trò quan trọng đối với địa phương, là nguồn tài chính chính để thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng và cung cấp dịch vụ công cho người dân. Nó giúp địa phương đảm bảo nguồn lực cần thiết để triển khai các chính sách an sinh xã hội, giáo dục, y tế và các dự án phát triển bền vững. Ngoài ra, ngân sách nhà nước còn hỗ trợ địa phương trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp và duy trì ổn định tài chính. Hiện nay, ngân sách Nhà nước được xem là công cụ chính trong phát triển kinh tế, công bằng xã hội. Hai bộ phận quan trọng trong ngân sách nhà nước đó là bộ phận thu - chi ngân sách nhà nước, sự cân đối thu - chi sẽ phản ánh việc sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước. Chi ngân sách Nhà nước có vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của quốc gia, là công cụ quan trọng không chỉ đáp ứng các khoản chi phí của Nhà nước mà còn có ảnh hưởng to lớn điều tiết vĩ mô của Nhà nước. Huyện Tam Đảo là một huyện phát triển của tỉnh Vĩnh Phúc. Trong những năm qua, công tác quản lý ngân sách của huyện đã có nhiều đổi mới và đạt được tiến bộ đáng kể, công tác quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đã đạt được những kết quả nhất định như: từng bước đổi mới, hoàn thiện, nhiều chính sách tài chính góp phần kích thích tăng trưởng kinh tế, chi ngân sách không ngừng tăng qua các năm góp phần ổn định đời sống xã hội. Tuy vậy, vẫn còn một vài hạn chế và trong giai đoạn tới cần phải khắc phục và hoàn thiện, tập trung vào nội dung: Phân bổ vốn đầu tư và chi thường xuyên; nâng cao ý thức tiết tiệm, chống lãng phí, ý thức kỷ luật tài chính... Việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm của các đơn vị mặc dù đã được thực hiện theo quy định của Luật ngân sách nhà nước, nhưng vẫn còn mang tính hình thức, tính áp đặt, số liệu chưa phản ánh đúng thực trạng khách quan của từng đơn vị trong huyện. Do đó ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trong huyện, công tác giám sát tài chính ngân sách của Hội đồng nhân dân huyện, xã chưa thực sự có hiệu quả. Hơn nữa, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tài chính nói chung và công tác quản lý ngân sách nói riêng của huyện còn nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực quản lý, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý Ngân sách nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Do vậy vấn đề hoàn thiện quản lý chi Ngân sách nhà nước cấp huyện càng trở nên cấp bách và cần thiết. Xuất phát từ thực tiễn
2 đó, học viên lựa chọn đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc” làm đề tài đề án tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Mục tiêu của đề án Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Nhiệm vụ của đề án - Tổng quan làm rõ cơ sở xây dựng đề án quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện. - Phân tích và đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công, hạn chế và các nguyên nhân của hạn chế về quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. - Xác định nhiệm vụ và tổ chức thực hiện đề án, đồng thời đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm thực hiện đề án để hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề án là quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn cấp huyện. Phạm vi của đề án Phạm vi về nội dung: Đề án nghiên cứu công tác quản lý chi ngân sách nhà nước (tập trung vào 2 loại hình chi đầu tư XDCB và chi thường xuyên) của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc theo Luật ngân sách nhà nước năm 2015, tập trung chủ yếu vào các nội dung bao gồm: (1) Lập dự toán chi ngân sách nhà nước (2) Chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước (3) Quyết toán chi ngân sách nhà nước (4) Thanh tra, kiểm tra chi ngân sách nhà nước Phạm vi về không gian: Đề án được thực hiện tại huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Phạm vi về thời gian: Đề án tập trung nghiên cứu số liệu thứ cấp trong giai đoạn 2021-2023 về hoạt động quản lý chi NSNN của Huyện Tam Đảo, và số liệu sơ cấp điều tra năm 2024, từ đó tạo lập các giải pháp đề xuất và kiến nghị đến năm
3 2030. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình thực hiện đề án Quy trình thực hiện đề án gồm 6 bước như sau: • Bước 1: Xác định vấn đề nghiên cứu Trên khung cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, tác giả xác định vấn đề nghiên cứu. • Bước 2: Nghiên cứu liên quan Từ vấn đề nghiên cứu được xác định, tác giả tiến hành tìm kiếm và tham khảo các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề án, tổng hợp và chọn lọc cơ sở lý thuyết liên quan. • Bước 3: Thiết kế nội dung nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu: Nhằm tối ưu hóa quy trình nghiên cứu, tác giả tiến hành hiệu chỉnh khung cơ sở lý thuyết phù hợp với thực tế tại huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn 2021 - 2023. • Bước 4: Tiến hành thu thập dữ liệu Các dữ liệu được thu thập để hỗ trợ cho việc tính toán, so sánh các chỉ tiêu gồm các dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Bước 5: Phân tích dữ liệu thu thập được Dữ liệu sau khi được thu thập từ các phiếu khảo sát hợp lệ được tổng hợp vào Excel và thực hiện các phép tính nhằm đo lường mức độ mở rộng so với năm trước đó. Đối với dữ liệu sơ cấp, tác giả sẽ tính điểm trung bình của từng yếu tố, từ đó đưa ra kết luận về đánh giá đối với từng yếu tố này. • Bước 6: Viết báo cáo kết quả nghiên cứu Nhằm tổng hợp lại các dữ liệu đã được phân tích và đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. 4.2. Phương pháp thực hiện đề án a. Phương pháp thu thập thông tin - Thu thập số liệu thứ cấp: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã thu thập các văn bản, tài liệu, các nguồn số liệu thứ cấp có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Đồng thời, tác giả đã kế thừa một số kết quả nghiên cứu trước đó, nhằm làm sáng tỏ hơn nội dung nghiên cứu của đề tài. Những tài liệu thứ cấp được thu thập từ những tài liệu đã công bố bao gồm
4 những tài liệu tổng kết từ những tài liệu trong và ngoài nước liên quan đến quản lý chi ngân sách nhà nước được thu thập từ các học viện, trường đại học, các tổ chức và trên mạng internet. Ngoài ra, các số liệu được thu thập từ phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, HĐND, UBND, cùng các cơ quan quản lý ngân sách nhà nước huyện Tam Đảo giai đoạn 2021 – 2023,... Cụ thể, sử dụng báo cáo quyết toán ngân sách hàng năm của Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện, gồm: + Báo cáo Quyết toán thu - chi ngân sách các năm 2021, 2022 và 2023; + Báo cáo tổng hợp, chi tiết, thuyết minh báo cáo quyết toán tài chính của Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Tam Đảo năm 2021, 2022 và 2023. Bên cạnh đó, các thông tin thứ cấp được tác giả thu thập thông qua sách, báo, đề án, luận án và các tạp chí chuyên ngành liên quan đến công tác quản lý ngân sách và các thông tin trên các website chuyên ngành… - Thu thập số liệu sơ cấp: Thu thập thông qua khảo sát: số liệu, thông tin được thu thập thông qua bảng câu hỏi khảo sát trực tiếp nhằm đánh giá thực trạng quản lý chi Ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Đối tượng khảo sát của đề án: gồm 2 nhóm Nhóm 1: Cán bộ thực hiện công tác chi NSNN - Tác giả tiến hành khảo sát 04 cán bộ làm công tác chi NSNN trong tổng 9 cán bộ, nhân viên đang làm việc tại Phòng Tài chính-Kế hoạch huyện Tam Đảo. - Tác giả tiến hành khảo sát 05 cán bộ làm công tác chi NSNN trong tổng 26 cán bộ, nhân viên đang làm việc tại Chi cục Thuế huyện Tam Đảo. - Tác giả tiến hành khảo sát 05 cán bộ làm công tác chi NSNN trong tổng 32 cán bộ, nhân viên đang làm việc tại Kho bạc nhà nước huyện Tam Đảo. - Tác giả tiến hành khảo sát 21 cán bộ kế toán ngân sách tại 17 xã, thị trấn của huyện Tam Đảo. Tổng số cán bộ quản lý công tác chi NSNN được phỏng vấn, điều tra là 35 người. Nhóm 2: Hiện nay, số đơn vị thụ hưởng Ngân sách nhà nước là 1.026 đơn vị của huyện Tam Đảo. Để đảm bảo tính khách quan, tác giả sử dụng phương pháp chọn mẫu Slovin. n= N/(1+N*e2) Trong đó: n là quy mô mẫu
5 N: số lượng tổng thể e: sai số chuẩn Với độ tin cậy 95%, e = 0,05, số lượng đối tượng thụ hưởng cần điều tra tối thiểu là: 𝑁 1026 n= = = 287,7 người 1+𝑁∗𝑒 2 1+1026∗0,052 Như vậy, tác giả tiến hành điều tra 288 người là đối tượng thụ hưởng của chi NSNN của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Quy mô mẫu điều tra là 323 mẫu. Bảng 1. Dung lượng mẫu điều tra TT Đối tượng Số lượng Phương pháp Cán bộ Phòng Tài chính-Kế hoạch Điều tra bằng 1 04 huyện Tam Đảo phiếu khảo sát Cán bộ Chi cục Thuế huyện Tam Đảo Điều tra bằng 2 05 phiếu khảo sát Cán bộ Kho bạc nhà nước huyện Tam Điều tra bằng 3 05 Đảo phiếu khảo sát Cán bộ kế toán ngân sách các xã, thị Điều tra bằng 4 21 trấn của huyện Tam Đảo phiếu khảo sát Đơn vị thụ hưởng Ngân sách nhà nước Điều tra bằng 5 288 của huyện Tam Đảo phiếu khảo sát Tổng 323 + Nội dung khảo sát: Nội dung phiếu điều tra sẽ được chia thành hai phần chính: - Phần I: Thông tin chung: Thông tin cá nhân của người tham gia trả lời bảng câu hỏi điều tra như: tên tuổi, giới tính, vị trí công tác, số năm kinh nghiệm.... - Phần II: Nội dung phỏng vấn: Đánh giá của các cán bộ công chức về công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn; những khó khăn, thuận lợi trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Tam Đảo…. Các câu hỏi trong phiếu điều tra sử dụng thang đo Likert 5 mức độ (1: Rất kém; 2: Kém; 3: Trung bình; 4: Tốt; 5: Rất tốt). Cụ thể được diễn giải trong phiếu điều tra. Tác giả sử dụng tỷ lệ % số người trả lời theo 5 mức độ của thang đo Likert để đánh giá công tác quản lý ngân sách Nhà nước của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh
6 Phúc. + Thời gian điều tra: tháng 07 năm 2024 + Phương pháp điều tra: tác giả tiến hành phương pháp phỏng vấn trực tiếp. b. Phương pháp tổng hợp thông tin Đối với thông tin thứ cấp, thông tin sơ cấp được tổng hợp lại bằng phần mềm Excel. Ngoài ra, tác giả sử dụng đồ thị, biểu đồ để miêu tả đặc điểm số lượng của đối tượng nghiên cứu, tình hình kinh tế - xã hội của huyện Tam Đảo theo thời gian nghiên cứu. Thông qua các đồ thị thống kê giúp mô tả được những đặc điểm cơ bản của hiện tượng một cách dễ dàng, nhanh chóng. Bên cạnh đó, các phương pháp phân tổ thống kê và bảng thống kê để tổng hợp số liệu thu thập được. c. Phương pháp phân tích thông tin - Phương pháp thống kê mô tả Thống kê mô tả cho phép các nhà nghiên cứu trình bày các dữ liệu thu được dưới hình thức cơ cấu và tổng kết. Các thống kê mô tả sử dụng trong nghiên cứu này để phân tích, mô tả dữ liệu bao gồm các tần số, tỷ lệ, giá trị trung bình và độ lệch chuẩn. Trên cơ sở các tài liệu, số liệu đã thu thập được tiến hành thống kê, phân tích lại toàn bộ các tài liệu, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu tại UBND, Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Tam Đảo trong giai đoạn 2021 - 2023. - Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh được sử dụng để phân tích diễn biến sự thay đổi của các chỉ tiêu nghiên cứu qua thời gian, trong đề tài tác giả so sánh các dữ liệu về số lượng cán bộ, công chức qua các năm, kết quả chi ngân sách Nhà nước trên địa bàn qua các năm 2021-2023; so sánh giữa số lập dự toán - quyết toán chi với số thực tế phát sinh các năm;… 5. Kết cấu đề án Ngoài phần mục lục, danh mục các hình, các bảng, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, đề án gồm 3 phần chính như sau: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án Phần 2: Nội dung đề án Phần 3: Các đề xuất, kiến nghị
7 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm chi ngân sách nhà nước Luật NSNN năm 2015, tại Điều 5 có ghi rõ: “Chi ngân sách nhà nước bao gồm các khoản Chi đầu tư phát triển; Chi dự trữ quốc gia; Chi thường xuyên; Chi trả nợ lãi; Chi viện trợ; Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật” (Quốc hội, 2015). Chi NSNN bao gồm hai quá trình: quá trình phân phối và quá trình sử dụng quỹ NSNN. Quá trình phân phối là quá trình cấp phát kinh phí từ NSNN để hình thành các loại quỹ trước khi đưa vào sử dụng. Quá trình sử dụng là quá trình trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ NSNN mà không phải trải qua việc hình thành các loại quỹ trước khi đưa vào sử dụng. 1.1.1.2. Khái niệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện NSNN cấp huyện là một cấp ngân sách hoàn chỉnh, là một bộ phận phân cấp trong hệ thống NSNN nói chung. Hoạt động chi NSNN cấp huyện được quản lý bằng pháp luật và theo dự toán. Chủ thể quản lý: cơ quan quyền lực nhà nước các cấp tại (UBND huyện; UBND xã, thị trấn và các đơn vị trực thuộc có liên quan). Đối tượng quản lý: hoạt động chi NSNN mà cụ thể là các khoản chi NSNN tại như: các khoản chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển.… UBND huyện dựa trên các cơ sở pháp lý như: dựa trên hiến pháp, hệ thống luật pháp bao gồm luật chuyên biệt (Luật NSNN) và các luật có liên quan (Luật tổ chức Quốc hội, Chính phủ, HĐND quyết định quyền của mỗi cấp chính quyền về KT-XH, từ đó liên quan đến thẩm quyền về ngân sách; Luật đầu tư; Luật doanh nghiệp…). Trên các cơ sở pháp lý này, UBND huyện sẽ điều chỉnh hoạt động chi NSNN tại. Đối tượng thụ hưởng của quản lý chi (NSNN) cấp huyện chủ yếu bao gồm các tổ chức và cá nhân trong khu vực địa phương. Cụ thể, các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập như trường học, bệnh viện, và các cơ sở văn hóa xã hội là những đối tượng chính nhận được nguồn ngân sách từ cấp huyện để phục vụ hoạt động và duy trì dịch vụ công. Bên cạnh đó, các hộ gia đình và cá nhân thuộc các nhóm đối tượng chính sách, như người có công, người nghèo và người dân ở vùng khó khăn, cũng được hưởng các khoản hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Như vậy, có thể đưa ra khái niệm về quản lý chi NSNN cấp huyện như sau:
8 Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện là quá trình UBND huyện vận dụng các quy luật khách quan, dựa trên các cơ sở pháp lý, sử dụng hệ thống các phương pháp quản lý tác động đến hoạt động chi NSNN tại nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế - xã hội đã đề ra. 1.1.2. Đặc điểm, các loại hình và vai trò của quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện 1.1.2.1. Đặc điểm chung Thứ nhất, quản lý chi NSNN cấp huyện vừa bảo đảm hoàn thành các mục tiêu kinh tế, vừa đảm nhiệm các mục tiêu chính trị, xã hội tại địa phương. Về mặt kinh tế, quản lý chi NSNN cấp huyện phải đảm bảo chi đúng theo dự toán, chi hiệu quả, chi tiết kiệm, không lãng phí; đảm bảo hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế mà địa phương đã đặt ra. Về mặt chính trị, xã hội, quản lý chi NSNN cấp huyện phải tuân thủ đúng các thủ tục, quy trình đã được quy định để xã hội giám sát hành vi của các cơ quan và công chức nhà nước. Quản lý chi NSNN cũng tập trung đến các mục tiêu ổn định chính trị, xã hội như chi hỗ trợ các đối tượng khó khăn, xóa đói, giảm nghèo…. Thứ hai, quản lý chi NSNN cấp huyện là hoạt động mang tính pháp lý. Tất cả các hoạt động trong quản lý chi NSNN cấp huyện như: Lập dự toán chi, chấp hành dự toán chi, quyết toán chi đều phải được thực hiện tuân thủ theo đúng các quy định của pháp luật. Quản lý chi NSNN cấp huyện phải tuân thủ đúng các quy định về nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương đã được quy định tại Điều 24, Luật NSNN năm 2015. Trách nhiệm của các cơ quan và cá nhân trong việc quản lý chi NSNN cũng được quy định cụ thể trong Luật NSNN năm 2015, tại Điều 52. Thứ ba, quản lý chi NSNN cấp huyện là hoạt động vừa mang tính độc lập, vừa mang tính phụ thuộc. Theo Luật NSNN hiện hành, NSNN cấp huyện là một cấp ngân sách hoàn chỉnh do đó việc quản lý chi NSNN cũng mang tính độc lập tương đối, đảm bảo hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của huyện. Tuy nhiên, bên cạnh tính độc lập tương đối đó, quản lý chi NSNN cấp huyện cũng là hoạt động mang tính phụ thuộc. Quy mô và các khoản chi ngân sách tại huyện phụ thuộc vào việc phân cấp nhiệm vụ chi của tỉnh đối với huyện, thành, thị (do UBND tỉnh quyết định). Các chính sách, chế độ về định mức chi cũng do UBND tỉnh quyết định theo thẩm quyền. Trong chi ngân sách thường xảy ra tình
9 trạng mâu thuẫn giữa nhiệm vụ chi được giao và nguồn để trang trải nhiệm vụ chi. Trong quá trình quản lý chi NSNN cấp huyện không được phép thay đổi tùy tiện quy mô và định mức chi đã được quy định. Thứ tư, quản lý chi NSNN cấp huyện là hoạt động mang tính tổng hợp. Quản lý chi NSNN bao gồm nhiều công việc: lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán chi. Muốn đạt được hiệu quả thì đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan như UBND, HĐND huyện; Phòng TC-KH, kho bạc nhà nước (KBNN) huyện.… Mặt khác, các khoản chi NSNN cũng rất đa dạng và bao trùm nhiều lĩnh vực khác nhau như: chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển.… Để quản lý tốt đòi hỏi cán bộ quản lý phải có kiến thức, sự am hiểu về các lĩnh vực đó. Như vậy, cán bộ quản lý chi NSNN phải có kiến thức tổng hợp và có sự phối hợp cao trong công tác. 1.1.2.2. Các loại hình quản lý chi NSNN Thường gồm 2 loại chính Quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB và quản lý chi thường xuyên. Do vậy, mỗi loại có những đặc thù riêng: * Q quản lý chi đầu tư XDCB Thứ nhất, sản phẩm đầu tư XDCB là các công trình xây dựng gắn liền với đất xây dựng công trình. Mỗi công trình có một địa điểm xây dựng và chịu sự chi phối bởi các điều kiện của nơi đầu tư xây dựng công trình, nơi đầu tư xây dựng công trình cũng là nơi đưa công trình vào khai thức, sử dụng. Do đó, quản lý vốn đầu tư xây dựng công trình phải dựa vào dự toán chi phí đầu tư xây dựng công trình đã dược xác định và phê duyệt trước khi thực hiện đầu tư xây dựng công trình. Thứ hai, sản phẩm đầu tư XDCB có tính đơn chiếc; mỗi hạng mục công trình, công trình có một thiết kế và dự toán riêng tùy thuộc vào mục đích đầu tư và điều kiện của nơi đầu tư xây dựng công trình. Vì vậy, quản lý chi NSNN phải gắn với từng hạng mục công trình, công trình xây dựng. Thứ ba, sản phẩm đầu tư XDCB là các công trình thường có vốn đầu tư lớn, được tạo ra trong một thời gian dài. Do đó, trong quản lý chi NSNN phải thiết lập các biện pháp quản lý và cấp phát vốn đầu tư phù hợp nhằm đảm bảo tiền vốn được sử dụng đúng mục đích, tránh tình trạng ứ đọng và thất thoát vốn đầu tư. Thứ tư, đầu tư XDCB được tiến hành trong tất cả các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, sản phẩm XDCB có nhiều loại hình và mỗi loại hình có những đặc điểm kinh tế, kỹ thuật riêng. Quản lý chi NSNN phải phù hợp với đặc điểm của từng loại hình công trình.
10 Thứ năm, đầu tư XDCB thường được tiến hành ngoài trời nên chịu sự ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và đội ngũ thi công xây dựng công trình thường xuyên phải di chuyển theo nơi phát sinh nhu cầu đầu tư xây dựng. Quản lý chi NSNN phải thúc đẩy sự tổ chức hợp lý các yếu tố về nhân lực, máy móc thi công…, nhằm giảm bớt sự lãng phí, thiệt hại trong quá trình đầu tư xây dựng. * Quản lý chi thường xuyên: Chi thường xuyên mang tính ổn định; có hiệu lực tác động trong khoảng thời gian ngắn và mang tính chất tiêu dùng xã hội; phạm vi, mức độ chi gắn chặt với cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước và sự lựa chọn của Nhà nước trong việc cung ứng các hàng hóa công cộng. Những đặc thù này sẽ có sự tác động, ảnh hưởng tới công tác quản lý chi thường xuyên. 1.1.2.2. Vai trò Quản lý chi NSNN cấp huyện có vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính và đảm bảo sự hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực NSNN. Dưới đây là một số vai trò chính của quản lý chi NSNN cấp huyện: Lập và thực hiện ngân sách: Quản lý chi NSNN cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong việc lập kế hoạch và thực hiện ngân sách cấp huyện. Họ phải đảm bảo rằng nguồn lực được phân bổ hợp lý để đáp ứng nhu cầu và mục tiêu phát triển cụ thể của địa phương. Kiểm soát chi phí: Quản lý chi NSNN cấp huyện phải thực hiện các biện pháp kiểm soát chi phí để đảm bảo rằng nguồn lực được sử dụng một cách có hiệu suất cao nhất và tránh lãng phí. Báo cáo và kiểm toán: Chịu trách nhiệm về việc báo cáo tình hình tài chính và hoạt động cho cấp trên, người quản lý chi NSNN cấp huyện phải đảm bảo rằng thông tin được báo cáo chính xác và kịp thời. Họ cũng phải hợp tác với các tổ chức kiểm toán để đảm bảo tuân thủ và minh bạch. Quản lý nguồn lực: Điều phối và quản lý nguồn lực tài chính cấp huyện để hỗ trợ các dự án và chính sách địa phương, đồng thời đảm bảo sự công bằng và bền vững trong việc phân phối nguồn lực. Hỗ trợ phát triển địa phương: Quản lý chi NSNN cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình phát triển địa phương bằng cách đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế, và các lĩnh vực quan trọng khác. Chính sách thu thuế: Đối với một số quốc gia, quản lý chi NSNN cấp huyện