Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:74

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, chỉ ra những đặc điểm cơ bản và đánh giá thực trạng QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà giai đoạn 2019-2023; Đề xuất giải pháp hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công địa bàn huyện Hưng Hà đến năm 2025 và giai đoạn tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Nguyễn Trọng Trung QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH Đề án tốt nghiệp thạc sĩ HÀ NỘI, NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Nguyễn Trọng Trung QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8310110 Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Văn Sự HÀ NỘI, NĂM 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và trích dẫn bên trong Đề án tốt nghiệp này hoàn toàn trung thực. Các kết quả nghiên cứu của Đề án chưa được công bố ở bất kỳ các công trình, luận văn, đề án nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả Nguyễn Trọng Trung
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực tập và thực hiện đề án này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ. Trước tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Thương mại, toàn thể Thầy, Cô giáo đã truyền đạt, trang bị cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý giá trong suốt hai năm học vừa qua. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới PGS.TS. Hà Văn Sự, là người đã tận tâm hướng dẫn tôi hoàn thành công trình. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Ban Quản lý dự án ĐTXD, UBND huyện Hưng Hà đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu để thực hiện đề án. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp những người đã luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện đề án. Xin chân thành cảm ơn!. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả Nguyễn Trọng Trung
iii MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................... iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH ............................................................................... iv DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 1 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt Nguyên nghĩa 1 BQL Ban quản lý 2 CSHT Cơ sở hạ tầng 3 DA Dự án 4 ĐT Đầu tư 5 đầu tư công Đầu tư công 6 ĐVT Đơn vị tính 7 HĐND Hội đồng nhân dân 8 KBNN Kho bạc nhà nước 9 KTXH Kinh tế - Xã hội 10 NS Ngân sách 11 NSĐP Ngân sách địa phương 12 NSNN Ngân sách Nhà nước 13 NSTW Ngân sách trung ương 14 QLNN Quản lý nhà nước 15 TW Trung ương 16 UBND Ủy ban nhân dân 17 VĐT Vốn đầu tư 18 XDCB Xây dựng cơ bản
iv DANH MỤC BẢNG, HÌNH Bảng DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................... iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH ............................................................................... iv DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 1 Hình 2.1: Biểu đồ tỷ lệ nguồn phân bổ vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình giai đoạn 2019-2023……………………………………… 26 Hình 2.2: Biểu đồ tỷ lệ cắt giảm kế hoạch dự toán vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình giai đoạn 2019-2023……………………...……28 Hình 2.3: Biểu đồ tỷ lệ thực hiện thanh toán vốn đầu tư công so với kế hoạch trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình giai đoạn 2019-2023…...……………33
v TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án được thực hiện trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, nhằm đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà đến năm 2025 và những năm tiếp theo. Đề án đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về đối với quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện, cụ thể làm rõ: Yêu cầu, nội dung và các công cụ quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện. Đồng thời trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm của một số địa phương về quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công, rút ra bài học thực tiễn cho huyện Hưng Hà. Trên cơ sở khung lý thuyết được xây dựng, tác giả đã thực hiện phân tích và đánh giá thực trạng đối với quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà giai đoạn 2019-2023. Kết quả phân tích cho thấy, trong những năm qua hoạt động sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà trên địa bàn được quản lý chặt chẽ, có nền nếp theo quy định của pháp luật nên đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên công tác quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế. Trong nghiên cứu, đề án đã chỉ ra được các nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan gây ra những hạn chế trên. Trên cơ sở phân tích thực trạng, đánh giá những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Đề án đã làm rõ các quan điểm, định hướng và mục tiêu tăng cường quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà đến năm 2025 và những năm tiếp theo. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà hiệu quả hơn trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho chính quyền huyện Hưng Hà, các cơ quan đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý và sử dụng vốn đầu tư công trong cả nước. Từ khóa: Huyện Hưng Hà, quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, vốn đầu tư công, sử dụng vốn đầu tư công, quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công.
vi
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Huyện Hưng Hà là một trong số các địa phương có tốc độ phát triển nhanh của tỉnh Thái Bình. Nhu cầu sử dụng vốn đầu tư phát triển nói chung và vốn đầu tư công (đầu tư công) nói riêng ngày càng lớn. Để đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư trên địa bàn huyện cần phải huy động từ các nguồn khác nhau đặc biệt là nguồn tư NSNN là rất quan trọng và chiếm tỷ lệ lớn nhất. Trong những năm qua, huyện Hưng Hà đã có những nỗ lực nhất định trong huy động và quản lý sử dụng nguồn vốn quan trọng này. Quản lý nhà nước (QLNN) đối với sử dụng vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ quan trọng của UBND huyện Hưng Hà. Định hướng phát triển huyện Hưng Hà tới năm 2030 theo mô hình phát triển hạ tầng công nghiệp thông minh, phát triển công nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, phù hợp với yêu cầu tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu; khai thác tối ưu tiềm năng, lợi thế của huyện Hưng Hà, nâng cao chất lượng kinh tế kỹ thuật, khai thác tốt hệ thống cơ sở hạ tầng KT-XH đã và đang được đầu tư trên địa bàn để kết nối, mở rộng không gian phát triển kinh tế xã hội địa phương. Trong bối cảnh này, nhu cầu sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn sẽ tăng trưởng khá đáng kể: Năm 2019 tổng vốn đầu tư công là 374.450 triệu đồng, năm 2020 tăng lên 382.041 triệu đồng, sang năm 2021 do ảnh hưởng của dịch covid 19 nên cắt giảm còn 351.005 triệu đồng, đến năm 2022 tăng lên 415.819 triệu đồng, năm 2023 tiếp tục tăng lên 437.431 triệu đồng (gấp 1.06% so với năm 2022) điều này cho thấy khối lượng sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn càng ngày càng lớn và đòi hỏi phải có giải pháp quản lý tốt hơn để đạt được các mục tiêu đề ra đồng thời đạt hiệu quả đầu tư. Việc QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công cần được thực hiện một cách chặt chẽ, đúng mục đích và hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đã đạt được, công tác quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công tại huyện Hưng Hà vẫn còn có những hạn chế nhất định, cụ thể: Thứ nhất, việc xây dựng kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà chưa đảm bảo tiến độ theo đúng cam kết, chưa theo sát tiến độ đầu tư của các dự án đã được phê duyệt. Thứ hai, công tác chấp hành dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà mặc dù đã tập trung ưu tiên vào các công trình trọng điểm nhưng vẫn vướng mắc ở khâu thanh toán chậm, giao vốn chậm, giao nhiêu lần. Điều này khiến các dự án
2 phải kéo dài thời gian thực hiện. Thứ ba, thủ tục quyết toán sử dụng vốn đầu tư công tại huyện Hưng Hà vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế, chưa kịp thời và dứt điểm nên vẫn có dự án mặc dù hoàn thành đã lâu nhưng chưa được lập hồ sơ nghiệm thu và thanh quyết toán để duyệt chi. Thứ tư, công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà chưa được thực hiện thường xuyên và liên tục, tỷ lệ số dự án được thanh kiểm tra, giám sát vẫn còn ít. Xuất phát từ tình hình đó, vấn đề tìm giải pháp để hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. Trên cơ sở đó, học viên chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình” làm đề tài nghiên cứu đề án tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu của đề án Muc tiêu của đề án là đề xuất được một số giải pháp hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ của đề án - Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận và thực tiễn về QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện. - Thu thập số liệu, phân tích, chỉ ra những đặc điểm cơ bản và đánh giá thực trạng QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà giai đoạn 2019-2023. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công địa bàn huyện Hưng Hà đến năm 2025 và giai đoạn tiếp theo. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng của đề án Đối tượng nghiên cứu của đề án là QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện.
3 3.2. Phạm vi của đề án - Phạm vi nội dung: Đề án tập trung nghiên cứu QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà theo chu trình quản lý, bao gồm: (1) Xây dựng kế hoạch và lập dự toán sử dụng vốn đầu tư công; (2) Chấp hành dự toán sử dụng vốn đầu tư công; (3) Quyết toán vốn đầu tư công; (4) Thanh tra, kiểm tra, kiểm toán vốn đầu tư công - Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. - Phạm vi thời gian: Dữ liệu thu thập cho giai đoạn 2019-2023, các giải pháp được đề xuất đến năm 2025 và giai đoạn tiếp theo. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình thực hiện đề án Đề án dự kiến thực hiện nghiên cứu qua các bước cụ thể như sau: Bước 1: Nghiên cứu tài liệu để xây dựng khung lý thuyết về QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện. Bước 2: Thu thập số liệu về QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà giai đoạn 2019-2023. Bước 3: Phân tích thực trạng và đánh giá QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà giai đoạn 2019-2023, xác định ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân. Bước 4: Trên cơ sở những hạn chế và nguyên nhân, đề xuất các giải pháp hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà đến 2030. 4.2. Phương pháp thực hiện đề án a. Phương pháp thu thập dữ liệu - Đối với dữ liệu thứ cấp: Tác giả thu thập dữ liệu thứ cấp từ các giáo trình, luận văn thạc sĩ, các bài báo, công trình nghiên cứu liên quan để làm cơ sở lý luận. Đồng thời rhu thập các số liệu liên quan đến vốn đầu tư công huyện Hưng Hà tại các cơ quan chuyên ngành trên
4 địa bàn huyện; Các quyết định, báo cáo, ý kiến chỉ đạo của UBND huyện Hưng Hà về giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, dự toán và quyết toán vốn đầu tư công. Các báo cáo của Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện về tình hình vốn đầu tư công huyện Hưng Hà. Các quy định, chính sách pháp luật của nhà nước về vốn đầu tư công trong phạm vi thời gian 2019-2023. - Đối với dữ liệu sơ cấp: Tác giả thu thập dữ liệu sơ cấp bằng phương pháp điều tra, khảo sát, trong đó: Đối tượng khảo sát: Tác giả lựa cọn khảo sát 100 đối tượng (n=100) trên cơ sở danh sách gồm 30 cán bộ các đơn vị được phân công phối hợp QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình (UBND huyện Phòng Tài chính- Kế hoạch, Phòng Kinh tế- Hạ Tầng, KBNN...), 20 cán bộ Ban quản lý dự án, và 40 các đối tượng khác gồm nhà thầu thi công các dự án đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Mục đích khảo sát: Đánh giá các nội dung QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. (Phiếu khảo sát được thiết kế và đính kèm cụ thể tại phụ lục số 1) Tác giả tiến hành thiết kế bảng câu hỏi khảo sát. Căn cứ vào mức độ đánh giá theo thang đo thống kê xã hội, tác giả đã thiết kế thang đo mức độ đánh giá theo thang điểm Liket 5 mức độ. Cách thức phát, thu phiếu điều tra: Tác giả gửi phiếu bằng hai cách đó là trực tiếp và qua email gồm: 80 phiếu phát trực tiếp và 20 phiếu gửi và nhận kết quả qua email. Thời gian khảo sát: tác giả tiến hành khảo sát trong tháng 3/2024. Kết quả phát ra 100 phiếu, thu về 90 phiếu hợp lệ, đạt tỷ lệ 90%. b. Phương pháp xử lý dữ liệu Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài, các phương pháp được sử dụng là: + Phương pháp thống kê mô tả: Dựa trên các dữ liệu thống kê, số liệu mô tả sự biến động cũng như những thay đổi về số liệu, tình hình lập, sử dụng, quyết toán vốn đầu tư công. Phương pháp này sử dụng để mô tả thực trạng công tác QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công.
5 + Phương pháp tổng hợp: Những vấn đề sẽ được phân tích theo nhiều góc độ khác nhau, phân tích từng chỉ tiêu rồi tổng hợp lại lôgic với nhau. + Phương pháp so sánh: Phương pháp so sánh được sử dụng trong quá trình phân tích, đánh giá thực trạng QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình qua các năm. Từ đó rút ra những nhận xét, đánh giá tạo cơ sở cho các phương pháp phân tích, tổng hợp. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án - Về khoa học: Đề án góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện. Đồng thời, một số kinh nghiệm tại một số địa phương cũng được tổng hợp phân tích, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm trong quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công. - Về thực tiễn: Trên cơ sở phân tích thực trạng, đánh giá những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Đề án đã làm rõ các quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển KT-XH trên địa bàn huyện Hưng Hà. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các đơn vị thuộc ngành Tài chính, Kế hoạch và các đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước cho đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà và các địa phương khác. 6. Kết cấu của đề án Đề án tốt nghiệp ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, có kết cấu bao gồm 3 phần: Phần 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Phần 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình Phần 3: Giải pháp và tổ chức thực hiện quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình đến năm 2025 và những năm tiếp theo. Phần 1
6 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1. BẢN CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1.1. Khái niệm, phân loại và đặc điểm của vốn đầu tư công 1.1.1.1. Khái niệm vốn đầu tư công Theo Nguyễn Bạch Nguyệt, Từ Quang Phương (2007):“đầu tư công là một bộ phận của hoạt động đầu tư, đó là việc bỏ vốn để tiến hành các hoạt động xây dựng cơ bản nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các tài sản cố định nhằm phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân.” Theo Quốc hội (2019) đã định nghĩa trong Luật đầu tư công:“ Vốn đầu tư công là nguồn vốn dùng phục vụ cho những dự án nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Các nguồn vốn cho vốn đầu tư công như: Vốn từ ngân sách nhà nước; Vốn từ những nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị doanh nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật.” Từ định nghĩa đã được thống nhất trong Luật Đầu tư công, tác giả đề án rút ra định nghĩa vốn đầu tư công đó là: Vốn đầu tư công là khoản vốn bỏ ra nhằm tạo ra các tài sản vật chất dưới dạng các công trình xây dựng có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước, được cơ quan quản lý đầu tư sử dụng để thực hiện dự án đầu tư nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, hạ tầng công cộng của đất nước. Vốn đầu tư công bao gồm tất cả các khoản vốn bỏ ra để xây dựng hoàn thiện dự án như: Vốn cho việc khảo sát, thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy móc, thiết bị và các vốn khác trong tổng dự toán. 1.1.1.2. Đặc điểm của vốn đầu tư công Vốn đầu tư công có những đặc điểm cụ thể như sau: - Nguồn đầu tư: Vốn đầu tư công có nguồn gốc từ nguồn vốn từ NSNN và chủ yếu được dành cho đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp. - Dự án đầu tư: Sản phẩm đầu tư công có tính đơn chiếc; mỗi hạng mục công
7 trình, công trình có một thiết kế và dự toán riêng tùy thuộc vào mục đích đầu tư và điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, khí hậu, thời tiết… của nơi ĐTXD công trình. - Chủ thể thực hiện: Đầu tư công có điểm khác cơ bản với đầu tư bằng vốn không phải của nhà nước là cơ chế quản lý. Do chủ sở hữu dự án đầu tư công là nhà nước, chủ đầu tư chỉ là người sử dụng vốn nên cần có cơ chế quản lý chặt chẽ đi liền với việc kiểm tra, giám sát giám sát để hạn chế tiêu cực, thất thoát, lãng phí. Còn đầu tư không phải của nhà nước, chủ đầu tư là chủ sở hữu vốn đích thực nên cơ chế quản lý đơn giản, gọn nhẹ hơn. - Mục tiêu đầu tư: Vốn đầu tư công được sử dụng bằng vốn nhà nước và được tiến hành theo kế hoạch nhà nước, nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển KTXH trong từng thời kỳ. 1.1.1.3. Phân loại vốn đầu tư công Có nhiều cách phân loại vốn đầu tư công. Phù hợp với đề tài là cách phân loại theo nguồn vốn và đơn vị quản lý. Theo đó vốn đầu tư công gồm: - Vốn đầu tư công do Trung ương quản lý (từ nguồn NSTW): Đó là phần vốn “ được giao cho các Bộ, ngành ở Trung ương để thực hiện các hoạt động đầu tư công cho phát triển cơ sở hạ tầng theo ngành, lĩnh vực. Đối tượng đầu tư là những dự án, công trình lớn, có tác động lớn tới hạ tầng của vùng và cả nước hoặc các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội quan trọng, yêu cầu quản lý phức tạp. ” - Vốn đầu tư công do địa phương quản lý (NSĐP): Là vốn đầu tư xây dựng “ dùng để đầu tư cho các dự án DDTC thuộc quyền quản lí của địa phương. Nguồn vốn đầu tư công này không chỉ là vốn đầu tư từ nguồn ngân sách địa phương mà còn bao gồm cả vốn đầu tư xây dựng do Trung ương hỗ trợ cho địa phương thông qua các nguồn hỗ trợ cân đối, hỗ trợ đầu tư công có mục tiêu… ” Ngoài ra còn phân loại theo nội dung vốn đầu tư công: - Vốn đầu tư công do Trung ương hỗ trợ cân đối cho địa phương: là phần vốn hỗ trợ cho những địa phương có nguồn thu ngân sách thấp, ngân sách địa phương không thể tự cân đối để thực hiện được các mục tiêu ĐTXD của chính quyền, do vậy ngân sách Trung ương cấp hỗ trợ vốn đầu tư công để thực hiện nhiệm vụ đầu tư của địa phương. - Vốn đầu tư công do Trung ương cấp hỗ trợ đầu tư có mục tiêu: là vốn thực
8 hiện các chương trình, mục tiêu, nhiệm vụ có phạm vi theo vùng, theo ngành hoặc toàn quốc nhằm đạt được những mục tiêu nhất định của chính sách đầu tư công trong từng thời kì. 1.1.2. Bản chất của quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện 1.1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Theo Ngô Thắng Lợi (2013):“Quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý là cơ quan tài chính công vào việc huy động, phân phối và sử dụng vốn đầu tư công để đạt được hiệu quả đầu tư một cách cao nhất trong điều kiện cụ thể xác định.” Đối với vốn ĐTC để quản lý việc sử dụng hiệu quả cần phải có cơ chế quản lý phù hợp. Một cơ chế quản lý thông thường bao gồm những quy định về nội dung, trình tự công việc cần làm; tổ chức bộ máy để thực thi công việc và những quy định về trách nhiệm khi thực hiện các quy định đó. Vì vậy, để làm rõ khái niệm QLNN đối với sử dụng vốn ĐTC tại địa phương cần xem xét các khía cạnh có liên quan, bao gồm mục tiêu quản lý, chủ thể, đối tượng quản lý, các nguyên tắc quản lý và vai trò của công tác QLNN đối với sử dụng vốn ĐTC. Trên cơ sở quan điểm trên, tác giả đề án rút ra khái niệm: QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công tên địa bàn huyện là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý là chính quyền huyện vào đối tượng quản lý là nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho các dự án đầu tư công trên địa bàn nhằm sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả trong điều kiện xác định.. 1.1.2.2. Mục tiêu quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện hướng đến những mục tiêu cụ thể: Thứ nhất, tránh thất thoát, lãng phí NSNN: QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công tại địa phương nhằm sử dụng hợp lý, tiết kiệm và khai thác có hiệu quả nguồn vốn huy động được vào đầu tư phát triển CSHTGT một cách tiết kiệm, minh bạch và hiệu quả nhất.
9 Thứ hai, đảm bảo chi đúng, chi đủ, theo quy định về sử dụng vốn đầu tư công: Thực hiện đúng những quy định pháp luật và yêu cầu kinh tế kỹ thuật trong lĩnh vực đầu tư công. QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công nhằm đảm bảo chi đúng, chi đủ theo quy định về vốn đầu tư công cho quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng công trình theo đúng quy hoạch và thiết kế được duyệt. Thứ hai, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công trong phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội trên địa bàn huyện: Thông qua QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công, cơ quan quản lý của địa phương sẽ sử dụng vốn đầu tư công môt cách hợp lý để xây dựng, cải tạo, phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội trên địa bàn một cách đồng bộ để phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân. 1.1.1.3. Phân cấp và chủ thể quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện Hiện nay, phân cấp QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện thể hiện qua sơ đồ sau: HĐND Huyện UBND Huyện Phòng Kinh tế Hạ Ban QLDA đầu tư Phòng Tài chính- Tầng xây dựng Huyện Kế hoạch Hình 1.1: Sơ đồ phân cấp QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện ( Nguồn:Tác giả tổng hợp). Trong đó, chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận được phân cấp trong QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện như sau: - HĐND và UBND huyện là đơn vị chủ quản, đứng đầu trong bộ máy, có vai trò chủ thể trong việc giám sát và phân công nhiệm vụ QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công có các cơ qua, đơn vị trên địa bàn huyện.
10 - Phòng Kinh tế Hạ Tầng là cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện có chức năng tham mưu, giúp UBND thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về kế hoạch và đầu tư, trong đó có các dự án đầu tư công trên địa bàn. - Phòng Tài chính- Kế hoạch: Chịu trách nhiệm chỉ đạo, quản lý về tổ chức kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ về quản lý và phân bổ vốn đầu tư công theo quy định của Bộ Tài chính. - Ban Quản lý dự án ĐTXD huyện chịu trách nhiệm quản lý và trực tiếp thực hiện phân bổ và sử dụng vốn đầu tư công cho các dự án thuộc quyền quản lý trên địa bàn huyện . Như vậy: - Chủ thể QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện là cơ QLNN được phân cấp theo quy định gồm UBND huyện (Chủ thể ban hành chính sách và phân công nhiệm vụ quản lý), Ban Quản lý dự án ĐTXD huyện (chủ thể thực hiện quản lý). - Các khách thể quản lý là các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ phối hợp hỗ trợ thực hiện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện. - Đối tượng quản lý là các dự án sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện chịu sự quản lý của cơ quan QLNN theo phân cấp tại địa phương. 1.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện có vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng vốn đầu tư công minh bạch, hiệu quả và đúng quy định, đồng thời góp phần phát triển KT-XH địa phương, cụ thể: Thứ nhất, QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện gắn với việc quản lý chặt chẽ nguồn vốn đầu tư công phân bổ sử dụng cho các dự án đầu tư công chống mọi hành vi tham ô, lãng phí trong sử dụng vốn đầu tư và khai thác hiệu quả các kết quả đầu tư. Thứ hai, QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện góp “phần hoàn thiện và thúc đẩy phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế- xã hội của địa phương, qua đó tạo điều kiện cho địa phương giao lưu hàng hóa, dịch vụ, khuyến khích kinh tế thị trường phát triển, giúp địa phương phát triển kinh tế- xã
11 hội hiệu quả. Thứ ba, Thông qua QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công góp phần điều tiết nền kinh tế, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, tạo nền tảng cho kinh tế phát triển, đồng thời thúc đẩy và dẫn dắt đầu tư đối với các thành phần kinh tế khác. QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công là hoạt động quản lý kinh tế kinh tế quan trọng để Nhà nước trực tiếp tác động đến các quá trình phát triển KT-XH thông qua đầu tư vào các lĩnh vực kết cấu hạ tầng kinh tế của toàn bộ nền kinh tế từ đó thực hiện xoá đói giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, thực hiện chính sách công bằng trong xã hội. 1.2. YÊU CẦU, NỘI DUNG VÀ CÁC CÔNG CỤ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.2.1. Yêu cầu quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện được thực hiện theo những yêu cầu cơ bản sau đây: Thứ nhất, QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công phải thực hiện nghiêm chỉnh trình tự đầu tư - xây dựng và dự toán được duyệt: Trình tự đầu tư và xây dựng là trật tự các giai đoạn, các bước công việc trong từng giai đoạn của quá trình đầu tư và xây dựng dự án đầu tư công. Các dự án đầu tư công không phân biệt quy mô và mức vốn đầu tư đều phải thực hiện nghiêm chỉnh trình tự đầu tư và xây dựng. Thứ hai, các khoản vốn đầu tư công sử dụng phải đúng mục đích, đúng kế hoạch: Nguồn vốn đầu tư công đối với các công trình, dự án đầu tư công được xác định theo kế hoạch ngân sách nhà nước hàng năm dựa trên kế hoạch phát triển KT- XH của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, kế hoạch xây dựng cơ bản của từng bộ, ngành, địa phương, từng đơn vị cơ sở và khả năng nguồn vốn của NSNN. Vì vậy cấp phát vốn đầu tư công phải đúng mục đích, đúng kế hoạch nhằm tuân thủ đúng nguyên tắc quản lý NSNN và đảm bảo tính kế hoạch, cân đối của toàn bộ nền kinh tế quốc dân của từng địa phương khác nhau. Thứ ba, phân bổ sử dụng vốn đầu tư công phải theo mức độ khối lượng thực tế
12 hoàn thành kế hoạch và chỉ trong phạm vi tổng mức đầu tư được duyệt: Một trong những yêu cầu quan trọng trong QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công là quản lý theo dự toán đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Vì vậy quản lý và cấp phát vốn đầu tư công phải dựa vào dự toán được duyệt và chỉ trong phạm vi dự toán được duyệt. Thứ tư, QLNN đối với sử dụng vốn đầu tư công phải đảm bảo tính hiệu quả: Hiện nay, vốn đầu tư công cho không chỉ tạo lập, bổ sung cho các công trình cơ sở hạ tầng công cộng mà còn là tạo thêm nền tảng để phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Chính vì vậy, việc đầu tư xây dựng các dự án đầu tư công đòi hỏi phải tính đến khả năng khai thác các giá trị kinh tế lâu dài. 1.2.2. Nội dung cơ bản của quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện 1.2.2.1. Xây dựng kế hoạch và lập dự toán sử dụng vốn đầu tư công * Căn cứ xây dựng kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện: Việc xây dựng kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện phải căn cứ vào: Các chủ trương, chính sác về đầu tư công của Trung ương và địa phương trong năm; Khả năng cân đối nguồn kinh phí để đáp ứng cho nhu cầu vốn đầu tư công trên địa bàn huyện; Khả năng này được dự báo trên cơ sở cơ cấu vốn đầu tư công từ cáo và mức tăng trưởng của các nguồn vốn huy động được. Bên cạnh đó, lập kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện còn cần căn cứ vào những dự án đầu tư có đủ các điều kiện bố trí vốn theo quy định và quy chế quản lý nhà nước đối với sử dụng vốn đầu tư công, phù hợp với kế hoạch tài chính của thời kỳ ổn định NSNN và khả năng NSNN hàng năm. * Quy trình lập kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn huyện huyện: Bước 1: Xây dựng kế hoạch, dự toán sử dụng vốn đầu tư công hàng năm: Trên cơ sở nguồn thu để cấp phát chi đầu tư công cùng với số liệu thu, chi ngân sách năm trước, căn cứ vào tiến độ và mục tiêu thực hiện các dự án xây dựng trên địa bàn, Phòng TC-KH phối hợp với các phòng ban chức năng tổng hợp nhu