Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh trên địa bàn thành phố Tuyên Quang tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh trên địa bàn thành phố Tuyên Quang tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích đánh giá thực trạng quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn, chỉ ra những kết quả đã đạt được và hạn chế trong quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn. Trên cơ sở đó đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh trên địa bàn thành phố Tuyên Quang tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------- PHAN THÙY LINH QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG - YÊN SƠN ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------- PHAN THÙY LINH QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG - YÊN SƠN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS, TS. PHẠM VŨ LUẬN HÀ NỘI, NĂM 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ GS, TS. Phạm Vũ Luận, của tập thể Lãnh đạo, các đồng nghiệp tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề án này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình./. TÁC GIẢ ĐỀ TÀI Phan Thuỳ Linh
ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên tôi xin cám ơn GS, TS. Phạm Vũ Luận đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện đề án. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến trường Đại học Thương Mại cùng các giảng viên đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội được tiếp xúc và học tập những kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn. Xin chân thành cảm ơn toàn thể công chức Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn đã tạo điều kiện về thời gian, tài liệu giúp tôi nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh cũng như có những ý kiến đóng góp chân thành cho tôi trong quá trình thực hiện làm bài. Mặc dù đã nỗ lực và cố gắng hết sức để hoàn thành đề tài, tuy nhiên sẽ không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót nhất định trong đề tài. Kính mong quý thầy, cô giáo và những người quan tâm đóng góp ý kiến để tôi có thể làm tốt hơn trong những nghiên cứu tiếp theo. Tôi xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ ĐỀ TÀI Phan Thuỳ Linh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ .................................................................. vi TÓM TẮT NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN…………………………..…………vii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1.Lý do lựa chọn đề tài ..............................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án ..........................................................................2 3. Đối tƣợng và phạm vi của đề án ..........................................................................2 4. Phƣơng pháp thực hiện đề án ..............................................................................3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án ............................................................4 6. Kết cấu đề án .........................................................................................................4 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH ...............................................................5 1.1. Cơ sở lý thuyết về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh của cơ quan thuế cấp huyện ...................................................................................................................5 1.1.1. Khái niệm, mục đích và yêu cầu quản lý thuế đối với hộ kinh doanh ..........5 1.1.2. Nội dung và công cụ của quản lý thuế đối với hộ kinh doanh ......................6 1.1.3. Các nhân tố đánh giá kết quả quản lý thuế đối với hộ kinh doanh .............10 1.2. Cơ sở pháp lý về sự cần thiết của quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn .................................12 1.3. Kinh nghiệm quản lý thuế đối với hộ kinh doanh của một số Chi cục Thuế và bài học đối với Chi cục thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn............13 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý thuế đối với hộ kinh doanh ........................................13 1.3.2. Bài học thực tiễn đối với Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn .....................................................................................................................15 PHẦN 2: THỰC TRẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG - YÊN SƠN ......................................................................17
iv 2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội ảnh hƣởng đến thu thuế đối với các hộ kinh doanh của Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn ....................................................................................................................17 2.2. Phân tích thực trạng quản lý Thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn ........................................................20 2.2.1. Thực trạng Công tác quản lý danh bạ hộ, cá nhân kinh doanh..................21 2.2.2. Thực trạng công tác Quản lý đăng ký thuế và kê khai thuế ........................26 2.2.3. Thực trạng Khảo sát doanh thu, xây dựng mức thuế khoán của hộ, cá nhân kinh doanh ......................................................................................................28 2.2.4. Thực trạng việc Công khai doanh thu, mức thuế khoán của hộ, cá nhân kinh doanh và tham vấn ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế ....................................31 2.2.5. Thực trạng công tác Lập bộ, tính thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh .....32 2.2.6. Thực trạng công tác tổ chức thu nộp tiền thuế vào Ngân sách Nhà nước của hộ, cá nhân kinh doanh ....................................................................................35 2.2.7. Thực trạng công tác Kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm về thuế hộ, cá nhân kinh doanh ................................................................................................................37 2.3. Đánh giá chung về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn ........................................................41 2.3.1. Một số kết quả đạt được .................................................................................41 2.3.2. Một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế...............44 PHẦN 3: GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG - YÊN SƠN ............48 3.1 Định hƣớng hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn giai đoạn 2023-2025 ...............................................................48 3.2. Các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn ...............50 3.2.1. Những giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn .............................50 3.2.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn...................................57 KẾT LUẬN ..............................................................................................................58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung UBND Uỷ ban nhân dân NSNN Ngân sách nhà nước TT Thông tư BTC Bộ tài chính KKT Kê khai thuế BĐSHKD Bản đồ số hộ kinh doanh
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Tổng hợp kết quả thu ngân sách trên địa bàn Thành Phố Tuyên Quang 21 Bảng 2.2: Kết quả quản lý danh bạ hộ mới ra kinh doanh .......................................22 Bảng 2.3: Tổng hợp số hộ nghỉ, bỏ kinh doanh và số tiền thuế miễn giảm ..............24 Bảng 2.4: Tổng hợp kết quả quản lý đăng ký thuế ...................................................26 Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả khảo sát doanh thu .......................................................30 Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả lập bộ, tính thuế qua các năm ......................................34 Bảng 2.7: Tổng hợp kết quả thực hiện thu Ngân sách Nhà nước đối với hộ kinh doanh .........................................................................................................................35 Bảng 2.8: Tổng hợp kết quả hộ nộp thuế trực tiếp qua Ngân hàng ..........................37 Bảng 2.9: Tổng hợp kết quả kiểm tra hộ nghỉ, bỏ kinh doanh ..................................38 Bảng 2.10: Tổng số tiền thuế nợ của hộ, cá nhân kinh doanh qua các năm .............39
vii TÓM TẮT NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN Đề án: “ Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn” với mục tiêu đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trong tình hình cụ thể hiện nay. Qua nghiên cứu cho thấy công tác quản lý thuế nói chung và quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh nói riêng còn gặp nhiều khó khăn, gian lận về thuế vẫn là một thách thức không nhỏ, nợ đọng thuế vẫn còn diễn ra. Thứ nhất, phải tăng cường công tác quản lý kê khai, đăng ký thuế, nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người nộp thuế, áp dụng các biện pháp quản lý cần thiết, với mục đích quản lý được 100% các hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn. Thứ hai, cơ quan thuế cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sẵn sàng cơ sở vật chất, trang thiết bị và bố trí xắp xếp cán bộ hợp lý theo từng thời điểm. Thứ ba, tăng cường công tác tuyên truyền hỗ trợ và đẩy mạnh công tác kiểm tra, quản lý nợ thuế đảm bảo các công tác này được thực hiện chính xác, kịp thời nhằm nâng cao hiệu quả công tác. Điều này mang ý nghĩa quan trọng và góp phần quyết định đến kết quả công tác trong quá trình triển khai thực hiện công tác quản lý thuế đảm bảo yêu cầu công khai, minh bạch, đảm bảo công bằng về thuế giữa các hộ, cá nhân kinh doanh. Thực trạng công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn những năm qua đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh, được thể hiện ở số thu luôn hoàn thành vượt chỉ tiêu kế hoạch được cấp trên giao, số thu năm sau luôn cao hơn năm trước, số tiền thuế nợ đọng của hộ, cá nhân kinh doanh có xu hướng giảm dần, ý thức chấp hành pháp luật thuế của hộ, cá nhân kinh doanh cũng được nâng lên. Trong những năm tới để khắc phục những hạn chế nêu trên và hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn, Chi cục Thuế cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau: Hoàn thiện các khâu của quy trình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh; Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng
viii cao trình độ, năng lực và ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ thuế; Đẩy mạnh tuyên truyền vận động nhằm nâng cao nhận thức và ý thức tự giác chấp hành pháp luật về thuế của hộ, cá nhân kinh doanh.
1 MỞ ĐẦU 1.Lý do lựa chọn đề tài Thuế là nguồn thu nhập quan trọng của nhà nước trong tình hình thu nhập cụ thể hiện nay. Chính sách thuế là một trong những chính sách kinh tế - xã hội hết sức quan trọng của Đảng và Nhà nước ta, là công cụ điều tiết nền kinh tế phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh phát triển, góp phần giải quyết các vấn đề kinh tế xã hội đất nước, đảm bảo công bằng xã hội và hội nhập quốc tế. Thành phố Tuyên Quang là trung tâm văn hóa - kinh tế - chính trị của tỉnh Tuyên Quang, các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thành phố chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và doanh nghiệp nhỏ, do đó nguồn thu từ thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh chiếm vị trí quan trọng trong công tác thu Ngân sách Nhà nước trên địa bàn thành phố. Trong thời gian qua công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần hạn chế thất thu, tăng thu cho Ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên ý thức chấp hành pháp luật thuế và trình độ hiểu biết về chính sách thuế của hộ, cá nhân kinh doanh vẫn còn hạn chế, tình trạng vi phạm pháp luật thuế vẫn còn xảy ra với nhiều hình thức và mức độ khác nhau như: kê khai doanh thu tính thuế với cơ quan thuế thấp hơn doanh thu thực tế phát sinh từ hoạt động kinh doanh nhằm mục đích trốn thuế, không tự giác chấp hành nộp tiền thuế đầy đủ, kịp thời vào Ngân sách nhà nước theo quy định, có hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng không kê khai đăng ký thuế và không kê khai nộp thuế với cơ quan thuế, lập hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ không đúng với thực tế phát sinh để trốn thuế, xin ngừng nghỉ kinh doanh để được miễn, giảm thuế nhưng thực tế vẫn kinh doanh. Từ những lý do trên vấn đề cấp thiết đặt ra cho cơ quan thuế là phải tìm ra được các nguyên nhân còn tồn tại, hạn chế để áp dụng các biện pháp quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn huyện, đảm bảo quản lý và khai thác tốt các nguồn thu phát sinh, thực hiện thu đúng, thu đủ và nộp kịp thời vào Ngân sách Nhà nước, đảm bảo nguồn thu ổn định, bền vững và không ngừng tăng trưởng, khuyến khích sản xuất kinh doanh phát triển, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật thuế của người nộp thuế, đảm bảo sự công bằng trong xã hội, bảo vệ các quyền lợi của người nộp thuế. Do tầm quan trọng của vấn đề nên luận văn được thực hiện với đề tài là: Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh trên địa bàn thành
2 phố Tuyên Quang tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn. Đây là đề tài có ý nghĩa thiết thực cả về mặt lý luận và thực tiễn, đặc biệt là với thực tiễn quản lý thuế đối với các hộ, cá nhân kinh doanh của cơ quan thuế ở các địa phương. Thông qua đề tài này tác giả hy vọng sẽ góp phần hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2.1. Mục tiêu của đề án * Mục tiêu nghiên cứu tổng quát: Phân tích, đánh giá tình hình các hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn Thành phố Tuyên Quang do Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn quản lý trong giai đoạn hiện nay. * Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. - Phân tích đánh giá thực trạng quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn, chỉ ra những kết quả đã đạt được và hạn chế trong quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn. Trên cơ sở đó đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn. 2.2. Nhiệm vụ của đề tài Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Phân tích thực trạng công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh và những vấn đề còn tồn tại, hạn chế đối với công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại địa bàn. Đề ra một số giải pháp hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại địa bàn Thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang và các khu vực lân cận trong đề tài nghiên cứu của đề tài. 3. Đối tƣợng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tƣợng Đối tượng: Quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang
3 3.2. Phạm vi của đề tài Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Các hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang - Về không gian: Địa bàn Thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang . - Về thời gian: Sử dụng các số liệu thống kê trong phạm vi 3 năm 3 tháng kể từ năm 2021 đến ngày 31/3/2024 và đề ra các giải pháp cho thời gian tới. 4. Quy trình và phƣơng pháp thực hiện đề án 4.1 Quy trình thực hiện đề án Nghiên cứu các khái niệm và lý thuyết Giải thích kết Xây dựng Thu thập Phân tích quả viết luận đề cương dữ liệu dữ liệu văn Tìm hiểu các nghiên cứu trước đây 4.2. Phƣơng pháp thực hiện đề án 4.2.1 Phƣơng pháp định tính Các tài liệu thứ cấp được thu thập thông qua cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế, các báo cáo của Chi cục Thuế. Thu thập thông tin sơ cấp qua điều tra mẫu bằng bảng hỏi và phỏng vấn trực tiếp 168 hộ, cá nhân kinh doanh tại 15 xã, phường và 01 chợ trong phạm vi địa bàn Thành phố Tuyên Quang, mẫu điều tra được thực hiện đối với các hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán trên địa bàn quản lý. Bên cạnh đó tác giả tiến hành phỏng vấn lấy ý kiến của 18 công chức là những người có kinh nghiệm trong Chi cục Thuế hiện đang giữ vị trí chủ chốt trong công tác quản lý thuế, Lãnh đạo các đội thuế phụ trách trực tiếp công tác quản lý thuế ngoài quốc doanh, công chức nghiệp vụ trực tiếp tham mưu về công tác quản lý thuế ngoài quốc doanh, công chức trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý thuế các hộ, cá nhân kinh doanh. Phân tích, đánh giá: Căn cứ vào cơ sở dữ liệu của Chi cục Thuế, kết quả khảo sát thực tế các hộ, cá nhân kinh doanh và kết quả phỏng vấn công chức tại Chi cục Thuế về công tác quản lý thuế hộ, cá nhân kinh doanh, luận văn sử sụng các phương
4 pháp phù hợp, bao gồm: thống kê mô tả, thống kê so sánh, phương pháp chuyên gia, dự báo để phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế hộ, cá nhân kinh doanh và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn nghiên cứu. 4.2.2 Phƣơng pháp định lƣợng Căn cứ Luật Quản lý thuế; Luật thuế GTGT; Luật thuế TNCN các văn bản quy phạm pháp luật về thuế; các quy trình nghiệp vụ quản lý thuế của ngành. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án * Ý nghĩa lý luận: Đề án đã hệ thống hóa, góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang góp phần tích luỹ thêm cơ sở về các vấn đề trọng tâm của vấn đề nghiên cứu trọng tâm và chuyên sâu về vấn đề được giao trong quản lý thuế hiện nay. * Ý nghĩa thực tiễn: Đề án đánh giá, làm rõ thực trạng quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực Thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn trong thời gian qua, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Từ đó đề xuất một hệ thống các quan điểm, phương hướng giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn giao nghiên cứu cụ thể. 6. Kết cấu đề án Ngoài phần mục lục, danh mục các hình, các bảng, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 chương chính như sau: Phần 1: Cơ sở lý thuyết và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh Phần 2: Thực trạng và đánh giá chung về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn Phần 3: Giải pháp, kiến nghị và tổ chức thực hiện nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn
5 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH 1.1. Cơ sở lý thuyết về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh của cơ quan thuế cấp thành phố 1.1.1. Khái niệm, mục đích và yêu cầu quản lý thuế đối với hộ kinh doanh 1.1.1.1. Khái niệm về thuế và quản lý thuế *Khái niệm về thuế Thuế được hiểu là một khoản nộp bằng tiền mà các thể nhân và pháp nhân có nghĩa vụ bắt buộc phải thực hiện theo luật đối với Nhà nước; không mang tính chất đối khoản, không hoàn trả trực tiếp cho người nộp thuế và dùng để trang trải cho các nhu cầu chi tiêu công cộng. *Khái niệm về quản lý thuế Quản lý thuế là những biện pháp nghiệp vụ do cơ quan có chức năng thu Ngân sách nhà nước thực hiện. Đó là những hoạt động thường xuyên của cơ quan thu hướng về đối tượng nộp thuế nhằm đảm bảo thu thuế đầy đủ, kịp thời và đúng luật định. Với quan điểm như vậy quản lý thuế là quản lý thu thuế. Nó bao gồm xây dựng kế hoạch thu thuế, Tổ chức các biện pháp thu thuế và tổ chức bộ máy thực hiện nhiệm vụ thu thuế. 1.1.1.2. Mục đích quản lý thuế đối với hộ kinh doanh Mục đích quản lý thuế đối với hộ kinh doanh là đảm bảo rằng hộ kinh doanh tuân thủ các quy định thuế và đóng góp vào nguồn thu ngân sách nhà nước: - Thu nhập cho ngân sách nhà nước: Một trong những mục đích chính của quản lý thuế là thu nhập thuế để tài trợ cho các hoạt động và dịch vụ công cộng, bao gồm giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường, và các dịch vụ xã hội khác. - Bảo đảm tính công bằng và đồng nhất: Quản lý thuế đảm bảo rằng mọi người và doanh nghiệp đóng góp theo khả năng của mình và tuân thủ các quy định thuế một cách công bằng và đồng nhất. Điều này bao gồm việc áp dụng các quy định thuế đối với hộ kinh doanh một cách nhất quán và công bằng. - Điều chỉnh hành vi kinh doanh: Hệ thống thuế có thể được sử dụng để điều chỉnh hành vi kinh doanh bằng cách cung cấp các khoản khuyến khích và miễn giảm thuế cho các hoạt động nhất định, hoặc áp dụng các khoản thuế cao đối với các hoạt động không mong muốn hoặc không cần thiết. - Thúc đẩy sự phát triển kinh tế: Quản lý thuế có thể được sử dụng để thúc đẩy
6 sự phát triển kinh tế bằng cách cung cấp các chính sách thuế hợp lý và khuyến khích đầu tư và phát triển trong các lĩnh vực chiến lược. - Đảm bảo tuân thủ pháp luật: Quản lý thuế đảm bảo rằng tất cả các hoạt động kinh doanh đều tuân thủ pháp luật về thuế, và xử lý các trường hợp vi phạm thuế một cách công bằng và khách quan. - Tạo ra các cơ hội cho sự phát triển cá nhân và doanh nghiệp: Hệ thống thuế có thể cung cấp các chính sách hỗ trợ và khuyến khích cho các doanh nghiệp và cá nhân để tạo ra các cơ hội phát triển và thành công. 1.1.1.3. Yêu cầu quản lý thuế đối với hộ kinh doanh Ở nước ta, số thu bằng thuế hàng năm chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng số thu NSNN. Số thuế thu được từ khu vực cá thể tuy chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu NSNN nhưng đây là lĩnh vực phức tạp, khó quản lý. Do hộ kinh doanh ý thức tự giác thấp, trình độ hiểu biết pháp luật của hộ chưa cao. Vì vậy, cần nâng cao ý thức, trách nhiệm của NNT, cụ thể: - Tăng cường ý thức chấp hành pháp luật cho các hộ kinh doanh. Qua công tác tổ chức thực hiện và kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các luật thuế, tạo thói quen "Sống và làm việc theo pháp luật" trong mọi tầng lớp dân cư. - Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục sâu rộng thường xuyên các luật thuế và các văn bản dưới luật để đối tượng nộp thuế hiểu và tự giác chấp hành. - Tận thu, khai thác triệt để các nguồn thu, kết hợp nuôi dưỡng nguồn thu: + Thu hết số thuế ghi thu, không để nợ đọng. + Kiểm tra, giám sát chặt chẽ hộ nghỉ kinh doanh. + Quản lý hết các đối tượng tham gia sản xuất, kinh doanh (gồm cố định có cửa hàng - cửa hiệu và đối tượng kinh doanh vãng lai). + Quản lý sát doanh thu thực tế của đối tượng nộp thuế (thường xuyên kiểm tra sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng từ ..., rà soát điều chỉnh thuế hộ khoán). 1.1.2. Nội dung và công cụ của quản lý thuế đối với hộ kinh doanh 1.1.2.1 Nội dung quản lý thuế đối với hộ kinh doanh a, Quản lý danh bạ hộ, cá nhân kinh doanh Quản lý danh bạ hộ, cá nhân kinh doanh là việc cập nhật bổ sung thêm vào Sổ quản lý danh bạ của cơ quan thuế đối với các trường hợp sau: - Trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh có đăng ký kinh doanh: Đội nghiệp vụ quản lý thuế, bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học phối hợp với các ngành trên địa bàn quản lý (phòng Tài chính - Kế hoạch, bộ phận cấp đăng ký kinh doanh, Hội
7 đồng tư vấn thuế) để hướng dẫn hộ, cá nhân kinh doanh làm thủ tục kê khai đăng ký thuế. Sau khi cấp mã số thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh, bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học cập nhật thông tin vào Danh bạ quản lý hộ, cá nhân kinh doanh để theo dõi quản lý thuế. Bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học chuyển danh sách hộ, cá nhân kinh doanh mới đăng ký thuế cho Đội thuế liên xã, thị trấn để thực hiện phân loại quản lý thuế và dự kiến doanh thu để lập bộ, tính thuế. - Trường hợp hộ, cá nhân kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, chưa có mã số thuế: Đội thuế liên xã, phường có trách nhiệm phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thường xuyên đối chiếu, rà soát địa bàn để nắm lại các hộ kinh doanh thực tế đang hoạt động (cả hộ có đăng ký kinh doanh chưa đăng ký thuế và hộ không phải đăng ký kinh doanh) để hướng dẫn kê khai, thu tờ khai đăng ký thuế và hồ sơ kèm theo của hộ, cá nhân kinh doanh, lập Danh sách và chuyển kèm theo toàn bộ hồ sơ đăng ký thuế của hộ, cá nhân kinh doanh cho Bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học để thực hiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký thuế, đồng thời cập nhật bổ sung Danh bạ quản lý hộ, cá nhân kinh doanh. b, Quản lý đăng ký thuế và kê khai thuế Đội thuế liên xã, thị trấn tổ chức phát tờ khai thuế cho các hộ, cá nhân kinh doanh, hướng dẫn kê khai và đôn đốc hộ, cá nhân kinh doanh nộp tờ khai. - Trường hợp tại địa bàn có thực hiện ủy nhiệm thu thuế thì Đội thuế liên xã, phường phát tờ khai cho nhân viên uỷ nhiệm thu, để nhân viên uỷ nhiệm thu hướng dẫn và đôn đốc hộ kinh doanh nộp tờ khai thuế khoán. Đội thuế liên xã, phường tiếp nhận tờ khai thuế khoán của hộ, cá nhân kinh doanh (hoặc nhân viên uỷ nhiệm thu) để vào sổ và phân loại hồ sơ, kiểm tra, đối chiếu số liệu kê khai với số liệu tính thuế trên sổ bộ thuế, lập danh sách hộ, cá nhân kinh doanh thay đổi, bổ sung thông tin kê khai thuế để chuyển cho Bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học để nhập vào cơ sở dữ liệu ngành thuế. c, Quản lý khảo sát doanh thu hộ, cá nhân kinh doanh để xác định mức thuế khoán Khảo sát doanh thu nhằm đánh giá sự sai lệch của việc xác định doanh thu và mức thuế khoán ổn định với thực tế kinh doanh của hộ, cá nhân kinh doanh. Việc khảo sát doanh thu được Đội Nghiệp vụ quản lý thuế căn cứ vào nguồn lực quản lý để lập kế hoạch khảo sát doanh thu thực tế của các ngành nghề kinh doanh trọng điểm trên địa bàn quản lý, trình Lãnh đạo Chi cục Thuế phê duyệt trước ngày 15 tháng 02 hàng năm. Kế hoạch khảo sát doanh thu thực tế được lập chi tiết cho từng
8 quý, đối với từng nhóm ngành nghề kinh doanh, số lượng hộ, cá nhân kinh doanh trong mỗi nhóm ngành nghề trên địa bàn phải thực hiện khảo sát doanh thu. Thực hiện kế hoạch khảo sát doanh thu, tiến hành lựa chọn danh sách hộ, cá nhân kinh doanh thực hiện khảo sát doanh thu: Căn cứ vào kế hoạch khảo sát doanh thu đã được phê duyệt, Đội Nghiệp vụ quản lý thuế chủ trì phối hợp với thuế Liên xã, phường lựa chọn các hộ, cá nhân kinh doanh để thực hiện khảo sát doanh thu thực tế theo từng quý, trình Lãnh đạo Chi cục Thuế phê duyệt. Đội Nghiệp vụ quản lý thuế chủ trì tổ chức thực hiện khảo sát doanh thu thực tế của hộ, cá nhân kinh doanh. Việc khảo sát có thể thực hiện trực tiếp thông qua việc ghi chép, quan sát các hoạt động kinh tế phát sinh của hộ, cá nhân kinh doanh, số lượng khách hàng, số lượng hàng hóa dịch vụ mua vào, bán ra… trong một khoảng thời gian nhất định; hoặc có thể thực hiện gián tiếp thông qua việc trao đổi với chủ hộ, cá nhân kinh doanh, trao đổi với người làm công hoặc khách hàng…, hoặc thông qua việc tìm hiểu, đánh giá các chi phí cố định tối thiểu của hoạt động kinh doanh như các chi phí điện, nước, tiền lương, thuê nhà…. Trên cơ sở đó ước lượng doanh thu thực tế của hộ, cá nhân kinh doanh. Tổng hợp kết quả khảo sát trên cơ sở các biên bản khảo sát doanh thu thực tế và xác định tỷ lệ sai lệch giữa doanh thu khảo sát thực tế và doanh thu xác định mức thuế khoán bình quân theo từng nhóm ngành nghề trên địa bàn. Kết quả khảo sát doanh thu được sử dụng làm căn cứ để xây dựng cơ sở dữ liệu giúp cho việc xác định mức thuế khoán được sát đúng hơn. Kết quả khảo sát doanh thu thực tế không phải là kết quả thanh tra, kiểm tra, không sử dụng để ấn định lại tiền thuế khoán ổn định trong năm của hộ, cá nhân kinh doanh được khảo sát doanh thu thực tế. Trường hợp đặc biệt, kết quả khảo sát doanh thu của hộ, cá nhân kinh doanh có sự sai lệch lớn so với số liệu thực tế đang khoán thuế thì chi cục trưởng chi cục thuế xem xét, quyết định việc điều chỉnh mức thuế khoán phải nộp của hộ, cá nhân kinh doanh đối với từng trường hợp cụ thể và thông báo cho hộ, cá nhân kinh doanh biết. d, Quản lý công khai doanh thu, mức thuế dự kiến khoán của hộ, cá nhân kinh doanh và tham vấn ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế Công khai doanh thu, mức thuế khoán để lấy ý kiến tham gia của mọi người và họp hội đồng tư vấn thuế để lấy ý kiến tham gia về mức doanh thu và mức thuế dự kiến khoán ổn định, nhằm đảm bảo sự công bằng giữa các hộ, cá nhân kinh doanh. Nội dung này bao gồm các hoạt động sau:
9 - Đội thuế liên xã, phường thực hiện niêm yết công khai dự kiến doanh thu và số thuế phải nộp của các hộ, cá nhân kinh doanh để lấy ý kiến các hộ, cá nhân kinh doanh trong thời gian từ ngày 02 tháng 01 đến ngày 10 tháng 01 hàng năm. Tài liệu niêm yết công khai bao gồm: Mức doanh thu không phải nộp thuế theo phương pháp khoán đối với từng nhóm ngành nghề tại địa phương; danh sách hộ, cá nhân kinh doanh không thuộc diện nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân; danh sách hộ kinh doanh và mức thuế dự kiến phải nộp; địa chỉ nhận thông tin phản hồi, góp ý về nội dung niêm yết công khai. Địa điểm niêm yết công khai: Tuỳ theo đặc thù của từng địa phương, việc niêm yết công khai có thể được thực hiện tại những nơi công cộng, thuận lợi cho hộ kinh doanh biết và góp ý. Đội thuế liên xã, phường phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế xã phường để thông báo địa điểm niêm yết cho hộ, cá nhân kinh doanh, bố trí cán bộ thường trực để tiếp nhận những thông tin, ý kiến phản hồi và giải đáp thắc mắc của hộ kinh doanh về nội dung đã niêm yết. Các ý kiến phản hồi, góp ý về doanh thu, số thuế dự kiến của hộ kinh doanh phải được ghi nhận và tổng hợp làm tài liệu xem xét điều chỉnh khi duyệt bộ. - Tham vấn ý kiến Hội đồng tư vấn thuế xã, phường: Đội thuế liên xã, phường tổ chức họp tham vấn ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường về doanh thu, số thuế dự kiến của từng hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn và các hộ, cá nhân kinh doanh không thuộc diện nộp thuế khoán. Nội dung các cuộc họp lấy ý kiến tham vấn của Hội đồng tư vấn thuế xã phường phải được lập thành biên bản trong đó ghi rõ các ý kiến về điều chỉnh doanh thu và số thuế phải nộp của từng hộ, cá nhân kinh doanh để làm tài liệu duyệt bộ thuế. e, Quản lý lập bộ, tính thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh Đội thuế liên xã, phường tổng hợp các biên bản họp với Hội đồng tư vấn thuế xã phường, tổng hợp ý kiến hộ, cá nhân kinh doanh phản hồi khi niêm yết công khai về doanh thu và tiền thuế phải nộp của các hộ, cá nhân kinh doanh, làm cơ sở điều chỉnh tiền thuế khi duyệt Sổ bộ cho phù hợp. Lãnh đạo Chi cục Thuế chủ trì tổ chức cuộc họp với Đội Nghiệp vụ quản lý thuế và các Đội thuế liên xã, phường để duyệt Sổ bộ thuế ổn định đối với các hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán. Nội dung cuộc họp là để rà soát, xem xét điều chỉnh doanh thu và tiền thuế của các hộ, cá nhân kinh doanh trên cơ sở ý kiến phản hồi của các hộ kinh doanh, ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế xã, thị trấn, xem xét tình hình sản xuất kinh doanh và các yếu tố biến động ảnh hưởng đến thu nộp ngân sách, tỷ lệ sai lệch giữa doanh thu khoán với doanh thu điều tra thực tế và cân đối giữa các địa bàn với nhau để đảm
10 bảo sự khách quan, công bằng tương đối giữa các hộ, cá nhân kinh doanh. Bộ phận kê khai kế toán thuế và tin học thực hiện điều chỉnh lại doanh thu, tiền thuế phải nộp của các hộ, cá nhân kinh doanh theo kết quả họp duyệt bộ, lập Sổ bộ thuế, in thông báo thuế trình Lãnh đạo Chi cục Thuế ký duyệt và chuyển cho Đội thuế liên xã, thị trấn để giao thông báo thuế đến hộ, cá nhân kinh doanh. 1.1.2.2. Công cụ của quản lý thuế đối với hộ kinh doanh Hệ thống quản lý thuế: Đây là các hệ thống phần mềm hoặc ứng dụng được thiết kế để giúp hộ kinh doanh quản lý và tự động hóa các quy trình liên quan đến việc tính toán, báo cáo và nộp thuế. Hướng dẫn và tư vấn thuế: Các cơ quan thuế cung cấp thông tin, hướng dẫn và tư vấn cho hộ kinh doanh về các vấn đề liên quan đến thuế, bao gồm cả các quy định mới, quy trình nộp thuế và các chính sách thuế. Biểu mẫu và tờ khai thuế: Các biểu mẫu và tờ khai thuế được cung cấp bởi cơ quan thuế để hỗ trợ hộ kinh doanh trong việc báo cáo thuế và nộp thuế đúng hạn. Hệ thống thanh toán thuế điện tử: Các hệ thống thanh toán thuế điện tử cung cấp cho hộ kinh doanh các phương thức thanh toán thuế trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình nộp thuế. Kiểm tra và kiểm soát thuế: Các cơ quan thuế thường tiến hành kiểm tra và kiểm soát việc tuân thủ các quy định thuế của hộ kinh doanh để đảm bảo tính đúng đắn và công bằng trong việc nộp thuế. Chương trình miễn giảm thuế: Các chương trình miễn giảm thuế nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và hỗ trợ các lĩnh vực kinh doanh nhất định. Hệ thống hỗ trợ khách hàng: cơ quan thuế có các hệ thống hỗ trợ khách hàng, bao gồm cả dịch vụ trực tuyến, điện thoại và trực tiếp tại văn phòng để giải đáp các thắc mắc và cung cấp hỗ trợ cho hộ kinh doanh trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế của mình. 1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý thuế đối với hộ kinh doanh 1.1.3.1 Nhân tố chủ quan Qua nghiên cứu cho thấy công tác quản lý thuế nói chung và quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh nói riêng còn gặp nhiều khó khăn, gian lận về thuế vẫn là một thách thức không nhỏ, nợ đọng thuế vẫn còn diễn ra. Để quản lý và khai thác các ngồn thu phát sinh, chống thất thu cho Ngân sách Nhà nước cần tham khảo các bài học kinh nghiệm có thể rút ra từ thực tế quản lý thuế của các địa phương và hội thảo nêu trên là: