Đề cương Luận văn Thạc sỹ Nông nghiệp: So sánh giống và xác định phân bón lá thích hợp cho sản xuất bắp cải trái vụ tại Phong Thổ - Lai Châu

Ệ Ọ Ệ Ệ

H C VI N NÔNG NGHI P VI T NAM KHOA NÔNG H CỌ ­­ššš­­

Ề ƯƠ

Đ  C

NG

Ậ

Ệ

Ạ Ỹ LU N VĂN TH C S  NÔNG NGHI P

ề

ố ợ ả Đ  tài:  “So sánh gi ng và

ị ụ ạ ấ ắ ả   xác đ nh phân bón lá thích h p cho s n xu t b p c i ổ ­ Lai Châu” trái v  t i Phong Th

ọ ồ ạ Chuyên ngành đào t o: Khoa h c cây tr ng

ố Mã S  : 24100589

ườ ự ứ ệ ầ Ng i th c hi n: Tr n Đ c Phúc – Khóa 24

ẫ ọ TS. Vũ Thanh H iả Ng ườ ướ i h ng d n khoa h c:

ộ Hà N i ­ 2016

Ở Ầ Ầ PH N I: M  Đ U

ặ ấ ề 1.1. Đ t v n đ

ổ ủ ỉ ắ ệ Phong Th  là huy n vùng cao biên gi ớ ằ ở i n m phía B c c a t nh Lai

ấ ự ệ ổ ố Châu có t ng di n tích đ t t nhiên là 103.460,54 ha, dân s  75.615 ng ườ   i,

ộ ố ộ ệ ổ t ng s  lao đ ng 41.138 lao đ ng, ả   ấ ồ trong đó di n tích đ t tr ng rau 806 ha, s n

ượ ổ ố ệ ụ ệ ạ ấ ố ố l ng đ t 6.980 t n (Chi c c th ng kê huy n Phong Th , s  li u th ng kê

ớ ị ự ắ ấ năm 2015). V i đ a hình chia c t thành hai khu v c vùng th p và vùng cao rõ

ề ệ ẻ ạ ậ ề   ệ r t. T i các xã vùng cao có đi u ki n khí h u mát m  quanh năm, đây là đi u

ậ ợ ệ ả ặ ệ ạ ồ ệ ả ạ ki n thu n l i cho vi c tr ng các lo i rau qu , đ c bi t là các lo i rau qu  ôn

ệ ớ ệ ườ ỉ ồ ớ ớ đ i, á nhi t đ i. Tuy nhiên hi n nay ng ủ ế   i dân m i ch  tr ng rau ch  y u

ụ ụ ầ ủ ả ượ ấ ớ ư ấ ph c v  cho nhu c u c a gia đình v i năng su t và s n l ng th p, ch a có

ặ ẩ ệ ạ ư ể ả s n ph m đ  bán, đ c bi t là t i các xã vùng cao ch a phát huy đ ượ ợ c l i th ế

ắ ả ể ồ ậ ạ ơ ề ấ v  đ t đai, khí h u đ  tr ng các lo i rau b p c i, súp l ậ   , su hào, cà chua, đ u

ị ế ượ ị ườ ư ộ ạ Hà Lan... đây là các lo i rau có giá tr  kinh t cao, đ c th  tr ng  a chu ng.

ọ ậ ự ộ ắ Cây b p c i ( ả Bassica oleracea L. Var. Capitata) thu c h  th p t , thích

oC, chênh l ch nhi

ề ệ ớ ệ ộ ệ ợ h p v i các vùng có đi u ki n nhi t đ  trung bình 15­20 ệ   t

oC đ  cao trên 800m (đ t năng su t và ch t l ạ

ộ ấ ộ ộ đ  ngày và đêm dao đ ng 5 ấ ượ   ng

oC b p c i v n sinh tr ả ẫ

ệ ộ ắ ưở ư ố t ấ t nh t), nhi t đ  trên 25 ộ   ả ng nh ng kh  năng cu n

ớ ự ế ế ắ ạ ố b p h n ch  (Trung tâm Khuy n nông Qu c gia, 2008). Cùng v i s  phát

ể ủ ộ ỹ ữ ệ ế ậ ả ấ tri n c a ti n b  k  thu t trong s n xu t nông nghi p, trong nh ng năm qua,

ả ố ề ắ ố ư nhi u   gi ng   b p   c i   t t   nh :   KK.   Cross,   NS.   Cross,   Thúy   Phong,   Sakata

ưở ấ ượ ắ ấ ố ờ No70...có th i gian sinh tr ng ng n, năng su t và ch t l ng t ợ   t, phù h p

ườ ị ế ớ v i th  hi u ng i tiêu dùng.

ớ ị ệ ự ề ị ắ ả ợ V i v  trí đ a lý và đi u ki n t nhiên thích h p cho cây b p c i sinh

ưở ấ ố ể ấ ẩ ệ ườ tr ng phát tri n, năng su t và ph m ch t t t. Tuy nhiên, hi n nay ng i dân

ủ ế ắ ả ồ ố ố ồ ố ch  y u tr ng gi ng b p c i Trung Qu c không rõ ngu n g c và cây con

2

ố ở ợ ề ồ ề ủ ệ ế ườ gi ng mua ẫ  ch  v  tr ng, vi c này d n đ n nhi u r i ro cho ng i dân nh ư

ấ ượ ố ư ị ượ ố ch t l ố ng cây gi ng không t t, ch a đánh giá, xác đ nh đ ệ   c gi ng có hi u

ả ế ườ ồ qu  kinh t ố ớ  cao đ i v i ng i tr ng rau.

ệ ệ ổ ị ườ ớ Hi n nay trên đ a bàn huy n Phong Th  ng ắ ả   ỉ ồ i dân m i ch  tr ng b p c i

ụ ụ ị ế ắ chính v  (tháng 11­2 năm sau),v  này có giá tr  kinh t ả    không cao, do b p c i

ượ ể ừ ướ ậ ề ẻ ằ ồ ỉ đ c v n chuy n t d i các t nh đ ng b ng lên nhi u, do đó giá r . Ng ượ   c

ạ ế ậ ụ ớ ề ế ủ ề ậ l i, n u t n d ng đ ượ ợ c l i th  c a vùng v  khí h u v i n n nhi ệ ộ ấ   t đ  th p,

ụ ẽ ắ ả ậ ườ ể ồ đ  tr ng b p c i trái v  s  tăng thêm thu nh p cho ng ụ i dân do v  này các

ề ồ ệ ộ ơ ồ ượ ằ ỉ t nh đ ng b ng có n n nhi t đ  cao h n nên không tr ng đ c. Tuy nhiên đ ể

ồ ượ ắ ả ụ ệ ả ế ọ ượ ố tr ng đ c b p c i trái v  có hi u qu  kinh t ầ  cao, c n ch n đ ắ   c gi ng b p

ị ệ ấ ượ ố ợ ả c i phù h p (ch u nhi ặ t, cu n ch t, ch t l ng cao...).

ặ ườ ớ ớ ượ M t khác ng i dân ị đ a ph ươ m i quan tâm t ng i phân bón đa l ng,

ượ ắ ả ể ưở phân vi l ng ít hay không quan tâm. Đ  giúp cây b p c i sinh tr ng và phát

ể ố ấ ượ ằ ấ ị ệ tri n t t nh m tăng năng su t ch t l ố ng ngoài gi ng ch u nhi ể ả   t có th  c i

ử ụ ả ủ ể ệ ệ ệ ằ thi n b ng s  d ng phân bón lá. Tuy nhiên đ  tăng hi u qu  c a vi c dùng

ắ ả ầ ự ọ ượ ạ ợ phân bón lá trên cây b p c i c n l a ch n đ c lo i phân bón lá phù h p.

ự ể ọ ượ ộ ố ố ả ố ắ ồ ờ Đ  đánh giá và l a ch n đ c m t s  gi ng b p c i t t, đ ng th i xác

ượ ạ ợ ườ ồ ị ị đ nh đ c lo i phân bón lá phù h p cho ng ệ   i tr ng rau trên đ a bàn huy n

ổ ỉ ự ệ ệ ề Phong Th , t nh Lai Châu thì vi c th c hi n đ  tài: “ ố So sánh  gi ng và xác

ấ ắ ả ụ ạ ợ ả ị đ nh phân bón lá thích h p cho s n xu t b p c i trái v  t ổ   i Phong Th  ­

ầ ế ự ễ ả ệ ạ ị ấ ươ t trong th c ti n s n xu t nông nghi p t i đ a ph ng. Lai Châu” là c n thi

ầ ủ ề ụ 1.2. M c đích và yêu c u c a đ  tài

ụ 1.2.1. M c đích

ị ượ ụ ạ ả ố ­ Xác đ nh đ ắ c 1­2 gi ng b p c i phù h p ồ ợ cho tr ng trái v  t ệ   i huy n

ổ ỉ Phong Th , t nh Lai Châu.

ị ượ ạ ắ ả ợ ồ ­ Xác đ nh đ c lo i phân bón lá phù h p trên cây b p c i khi tr ng trái

ổ ỉ ệ ụ ạ v  t i huy n Phong Th , t nh Lai Châu.

1.2.2. Yêu c uầ

ọ ủ ể ặ ắ ố ­ Theo dõi đ c đi m nông sinh h c c a 05 gi ng b p c i ư ờ ả nh  th i gian

ưở ự ể ề ắ ả ố sinh tr ng, s  lá, s  hình thành b p c i, năng su t... ấ  đ  so sánh ti m năng

ả ồ ạ ụ ổ ệ năng su tấ  và hi u qu  gieo tr ng t i Phong Th  ­ Lai Châu trong v  thu đông

3

và xuân hè.

ả ủ ệ ạ ả ố ớ ­   Đánh giá hi u qu  c a 03 lo i  phân bón lá đ i v i  kh  năng sinh

ưở ắ ả tr ể ủ ng và phát tri n c a cây b p c i.

Ổ Ầ Ệ PH N II: T NG QUAN TÀI LI U

ớ ệ ề 2.1.Gi ắ ả i thi u v  cây rau b p c i

ồ ố 2.1.1 Ngu n g c:

ố ừ ị ả ừ ờ ả ắ ạ ồ B p c i có ngu n g c t Đ a Trung H i t th i Hy L p và La Mã c ổ

ả ượ ể ừ ự ụ ể ạ ọ ắ ạ đ i. B p c i đ c phát tri n t ễ  l a ch n nhân t o di n ra liên t c đ  ngăn

ộ ố ứ ề ặ ố ả ắ ạ ả ch n chi u dài các gi ng. M t s  nghiên c u đã mô t b p c i hoang d i là

ủ ả ượ ệ ồ ắ b  ố m  ẹ c a b p c i đang đ c tr ng hi n nay. Nó là cây lâu năm, thân phân

ướ ố ố nhánh, các lá d i có cu ng, các lá trên không có cu ng, không hình thành

b p.ắ

ắ ả ượ ớ ệ ở ệ ừ ế ỷ ể ượ B p c i đ c gi i thi u Vi t Nam t th  k  XVIII. Nó có th  đ c di

ự ừ ố ượ ở ệ th c t Trung Qu c và đ ổ ế ộ c ph  bi n r ng rãi Vi ắ t Nam. B p c i đ ả ượ   c

ồ ở ỉ ụ tr ng trong v  đông Xuân các t nh phía B c, ắ mi n ề Trung và Tây Nguyên.

ả ắ ố ớ ệ ộ ả ồ B p c i có ngu n g c ôn đ i, nhi t đ  xuân hóa là 1­ 10°C trong kho ng 15­

ưở ư ậ ủ ể ố ờ 30 ngày tùy th i  gian sinh tr ặ ng c a gi ng. Do đ c đi m nh  v y nên s nả

ấ ạ ắ ả ở ệ ừ ữ ấ ố ị ệ xu t h t b p c i Vi t Nam là r t khó khăn. Tr  nh ng gi ng ch u nhi t có

ể ể ố ư th  đ  gi ng trên các vùng núi cao nh  Sapa, Sin H ....ồ

ắ ả ượ ự ậ ệ ố ư ạ c có h  th ng phân lo i th c v t nh  sau: 2.1.2. Phân loại: B p c i đ

Gi iớ  (regnum): Plantae

Ngành ( diviso): Magnoliophyta

L pớ  (class): Magnoliopsida

Bộ (ordo): Brassicales

Họ (familia): Brassicaceae

Chi (genus): Brassica

Loài (species): B.oleracea

Nhóm (group): Capitata

4

ắ ả ạ B p c i ( ắ ả Brassica oleracea var. Capitata L.; n=9). B p c i có 3 lo i:

ả ắ ắ ấ ị ở ướ ạ B p c i tr ng: Lo i này r t có giá tr Châu Âu và các n c Châu Á,

ượ ấ ớ ệ ả ạ ớ ườ đ c dùng trong s n xu t v i di n tích l n, lo i này th ờ ng có th i gian sinh

ưở ắ ớ ắ ố tr ng ng n, cu n b p s m, ch t l ấ ượ   ngon. ng

ả ỏ ạ ắ ượ ở ệ ở ướ B p c i đ : lo i này m i ớ đ ồ c tr ng Vi t Nam, các n c nó đ ượ   c

ể ờ dùng đ  làm xalat, th i gian sinh tr ưở   dài. ng

ế ế ạ ắ ả ợ ớ Ngoài ra còn lo i b p c i dùng cho ch  bi n: thích h p v i các vùng núi

ở ệ ư ượ ạ ọ ồ ố cao, tuy nhiên Vi t nam ch a đ c chú tr ng tr ng lo i gi ng  này.

ư ả ạ ắ ượ ở ệ ạ B p c i xoăn: Lo i này ch a đ ồ c tr ng Vi ủ t Nam. Lá c a lo i này

ườ ễ ầ ắ ắ ố th ng xoăn, x p và n i g . ( ổ ờ Tr n Kh c Thi, Nguy n Văn Th ng (2001))

ử ụ ủ ắ ả 2.1.3 Giá trị kinh tế và giá trị s  d ng c a cây rau b p c i

ườ ư ư ơ ố Ng i x a có câu : “C m không rau nh  đau không thu c”. Câu nói đó

ữ ự ể ế ấ ạ ẩ ủ   cho th y rau là lo i th c ph m không th  thi u trong b a ăn hàng ngày c a

ườ ệ ườ ườ ệ con ng ặ i, đ c bi ố ớ t là đ i v i ng i Châu Á và ng i Vi t Nam.

ầ ưỡ * Thành ph n dinh d ng

ầ ả ưỡ ắ ả ượ B ng 2.1: Thành ph n dinh d ng trong 100g b p c i ăn đ c

Thành ph nầ Đ n vơ ị Giá trị

ỷ ệ ả ỏ T  l th i b % 10,0

Năng l ngượ Kcal 29,0

N cướ G 90,0

Protein G 1,8

Lipid G ­

Glucid G 5,4

Cellulose G 1,6

Tro G 1,2

Calci Mg 48

Phosphor Mg 31

S tắ Mg 1,1

Beta­caroten Mcg 280

B1 Mg 0,06

B2 Mg 0,05

5

PP Mg 0,4

C Mg 30

ệ ồ ưỡ Ngu n: Vi n dinh d ng năm 2000

ưỡ ơ ể ấ ầ ườ ấ Các ch t dinh d ng nói trên r t c n cho c  th  con ng ố i. Mu n tăng

ượ ượ ự ủ ấ ầ ộ ườ đ c hàm l ng các ch t trên c n có s  tác đ ng c a con ng ọ   ư i nh  ch n

ậ ồ ọ ố ố ỹ ạ t o gi ng và k  thu t tr ng tr t t t.

ế ị * Giá tr  kinh t ử ụ  và s  d ng:

ả ượ ắ ố ủ ị ườ ượ B p c i đ c coi là v  thu c c a ng i nghèo, nó đã đ c dùng đ  tr ể ị

ấ ươ ệ ậ ế ệ b nh thi u ch t t ạ i, ch m tiêu, táo bón, loét d  dày và các b nh ngoài da

ư ụ ả ệ ọ ờ nh  m n nh t, ngay c  b nh gi i leo (zonna).

ị ệ ủ ụ ắ ả ượ ệ ạ Tác d ng tr  b nh đau d  dày c a b p c i đã đ ạ   ọ c khoa h c hi n đ i

ả ị ứ ế ậ ấ ạ ộ ả nghiên c u và xác nh n. Các cu c kh o sát cho th y k t qu  tr  loét d  dày ­

ằ ướ ộ ử ố ỏ ệ ắ ả ơ tá tràng b ng n ầ   c ép b p c i là h n m t n a s  ca kh i b nh sau 3 tu n

đi uề  tr .ị

ạ ấ ạ ị ố ấ ợ ế Ho t ch t tr  lành v t loét d  dày là sinh t U, ư   m t  ộ h p ch t có l u

ấ ỳ ượ ư hu nh,   methylmethiomin   sulfomium.   Ch t   này   đ ệ   c   đ a   vào   công   nghi p

ế ỷ ữ ướ ế ặ ườ trong nh ng năm th  k  XX, d i tên đ c ch  Epadyn U. Ngày nay ng i ta

ổ ợ ượ ầ ế ấ ừ ắ ả ữ đã t ng h p đ ấ c ch t này mà không c n chi t xu t t ố ớ    b p c i n a. đ i v i

ườ ệ ả ươ ắ ệ ẵ ng i Vi t Nam chúng ta, b p c i t i có s n quanh năm nên vi c ép n ướ   c

ể ự không khó khăn, có th  t làm l y ấ dễ  dàng.

ắ ả ử ệ ấ ả ộ ồ M t vài th  nghi m khác cho th y, b p c i làm gi m quá trình đ ng hóa

ả ượ ườ ế ắ ả glucid và làm gi m l ng đ ng huy t. Ngoài ra b p c i có ít ch t đ ấ ườ   ng

ể ườ ị ệ ườ nên có th  dùng cho ng i b  b nh đái tháo đ ng.

ắ ả ệ ạ ấ ộ ả B p c i có kh  năng sinh nhi ấ t th p, l i có axit tartronic, m t ch t  dùng

ể ị ệ đ  tr  b nh béo phì.

ườ ư ườ ỏ ươ ấ ả Ng i x a th ắ ng l y lá b p c i, b  x ồ ắ   ậ ng lá và làm d p nát r i đ p

ụ ế ọ ươ ế ươ ộ vào m n nh t, v t th ờ ậ ng. Nh  v y v t th ng không làm đ c và h t ế m .ủ

ườ ể ắ ế Ng i ta cũng dùng lá giã nát đ  đ p lên v t gi ờ   leo. i

ư ườ ạ ọ ỹ Theo giáo s  Paul Talaluy ( tr ng đ i h c Hopkin­ M ) thì trong c ơ

ứ ể ạ ạ ấ ế ả ứ ớ th  có 2 lo i enzim. Lo i th  nh t có tính kích thích t bào c m  ng v i tác

ứ ư ư ứ ạ ế nhân gây ung th . Lo i th  2  c ch  tác nhân gây ung th  làm cho chúng

6

ơ ể ự ữ ạ ộ ạ   ỏ không còn đ c tính. Trong c  th  kh e m nh có s  quân bình gi a hai lo i

ộ ố ấ ấ ộ enzim này. Ông cũng tìm th y ch t sulfographan trong m t s  cây thu c h ọ

ắ ả ả ả ả c i (cruciferal): b p c i, su hào, xà lách, c i xông. Sulfographan ngăn c n phát

ứ ể ằ ạ ạ ố ườ ệ tri n kh i u b ng cách ho t hóa các enzim lo i th  2. Ng i b nh ung b ướ   u

ắ ả nên dùng b p c i. (S n, ơ Hô, Thanh, Thái, Bui Thi and Moustier, Paul (2003)).

ấ ở ư ế ệ ạ ấ ố ữ T i Trung Qu c, b nh ung th  vú r t hi m th y nh ng vùng dân c ư

ữ ề ề ả ậ ệ ăn nhi u rau c i. Trong phòng thí nghi m, nh ng con v t ăn nhi u rau c i b ả ị

ư ẫ ắ ệ ố c  tình gây ung th  v n kh e ỏ m nh ạ và không m c b nh.

2.1.4. Sinh tr

ắ ả ngưở  và phát tri nể  cây rau b p c i

ề ưở ể ủ ắ ả ể ờ V  sinh tr ỳ ng và phát tri n c a b p c i có th  chia làm 4 th i  k :

ờ ỳ *Th i k  cây con:

ả ằ ắ ọ ờ ở ườ ươ ờ Cây con b p c i n m tr n trong th i gian n  m. Th i gian v ở

ườ ươ ố ế ấ ả ổ ờ ưở v n  m t t nh t nên chi m kho ng 1/3 t ng th i gian sinh tr ng, không

ả ơ ố ưở ấ ừ ế nên kéo dài h n. Cây gi ng già làm  nh h ng đ n năng su t t 15­ 20%. Sau

ượ ở ụ ạ ừ ế ề ầ ố khi gieo đ c 25­ 30 ngày v  chính h u h t các cây gi ng đ u đ t t 5­ 6

ạ ộ ố ớ ệ ộ ưở lá, m t vài gi ng đ t 8­ 9 lá. Vào mùa s m, nhi t đ  cao, cây sinh tr ng  khó

ờ ườ ươ ừ ố ượ khăn nên th i gian v n  m t 35­ 40 ngày. Kh i l ng cây con ở ờ kỳ   th i

ế ưở ế ầ này chi m 1/100­ 1/300 cây tr ng thành. Sau khi gieo 3­ 4 ngày, h u h t các

ặ ấ ứ ề ậ ấ ố ọ ỏ gi ng đ u m c kh i m t đ t. Sau khi gieo 7­ 10 ngày có lá th t th  nh t, sau

ấ ự ố ộ ế ầ ố ớ khi gieo 15 ngày, h u h t các gi ng có t c đ  ra lá l n nh t, s  khác nhau ph ụ

ộ ố ừ thu c ch ủ y u ế vào gi ng t 0,38­ 0,68 lá/ngày.

ả ả *Th i kờ ỳ tr i lá (tr i lá bàng):

ồ ượ ờ ỳ ả ố Sau khi tr ng đ ề c 30­ 35 ngày, các gi ng đ u tr i lá; th i k  này vô

ố ớ ờ ố ắ ả ả ọ ố cùng quan tr ng đ i v i đ i s ng cây b p c i. Khi cây tr i lá, s  lá trên cây

ưở tăng  lên  không  ng ng,ừ   di nệ   tích  ngoài  tán  lá  cây không  ng ngừ   tăng  tr ng.

ờ ỳ ạ ơ ở ậ ờ ỳ ả ấ ắ ố ộ Đây là th i k  t o c  s  v t ch t cho b p cu n. Th i k  tr i lá, lá r ng,

ệ ấ ấ ố ộ ồ   song song v i ớ m t  ặ đ t. T c đ  tăng di n tích lá nhanh nh t là sau khi tr ng

ượ ậ ồ ể ờ ọ ọ ỹ đ ầ   c   55­ 60 ngày. đây là th i đi m quan tr ng trong k  thu t tr ng tr t, c n

ớ ộ ẩ ấ ưỡ chú ý  t i đ   m và ch t dinh d ng.

ữ ườ ề ườ Nh ng cây có đ ng kính tán to, đ u,  đ ạ   ng kính tán cây trung bình đ t

ừ ữ ố ố ả ờ ừ t 50­ 70 cm là nh ng gi ng t t. Th i gian tr i lá t 10­ 15 ngày, trong th i k ờ ỳ

7

ế ụ ờ ớ ả ồ này cây ti p t c tr i lá đ ng th i v i cu n ố   b p.ắ

ờ ỳ ố *Th i k  cu n:

ườ ị ố ự ạ ạ ế ố Khi đ ắ   ng kinh tán cây và s  lá ngoài đ t đ n tr  s  c c đ i thì cây b t

ờ ỳ ế ị ấ ấ ố ầ đ u cu n. Th i k  này quy t đ nh năng su t cao hay th p, nên ng ườ ả   i s n

ệ ườ ừ ệ ạ ấ ặ xu t đ c bi t quan tâm và tăng c ng chăm sóc, phòng tr  sâu b nh h i. Khi

ố ở ỉ ưở ạ ắ ộ cu n, lá đ nh sinh tr ầ   ng cu n vào phía trong, t o thành khuôn b p ban đ u,

ế ụ ữ ớ ỉ ắ ớ   sau đó nh ng đ nh lá phía trong ti p t c hình thành và l n lên làm cho  b p l n

ạ ớ ố ộ ớ ủ ố ố ồ ế ầ d n cho đ n khi đ t t i t c đ  l n c a gi ng. Sau tr ng 55­ 60 ngày, t c đ ộ

ườ ự ữ ớ ố ị ra lá, đ ng kính hoa th  không có s  sai khác l n gi a các gi ng, khi đó các

ố ớ gi ng chín s m b t đ u ắ ầ   cu n.ố

ế ụ ố ộ ờ ố Các gi ng trung bình và gi ng mu n ti p t c sinh tr ưở m t ộ th i gian ng

ớ ườ ị ạ ự ạ ể ắ ố ờ cho t i khi đ ố   ng kính hoa th  đ t c c đ i thì cu n b p. Sau th i đi m cu n

ậ ợ ế ề ệ ố ượ ắ ắ ừ b p t ặ  10­ 15 ngày, n u g p đi u ki n thu n l i thì kh i l ng b p có th ể

ố ượ ớ ố tăng 50­ 70% so v i kh i l ng v n có c a ủ   gi ng.ố

ươ ỡ ắ ố ượ ẩ ạ Khi chín th ắ ng ph m hình d ng b p, kích c  b p, kh i l ắ ng b p khác

ậ ồ ủ ế ố ọ ỹ nhau ch  y u do gi ng và k  thu t tr ng tr t.

ờ ỳ ế ả *Th i k  ra hoa k t qu :

ắ ả ậ ợ ề ề ệ ặ ệ ộ B p c i là cây 2 năm nên khi g p đi u ki n thu n l i v  nhi t đ  và ánh

ạ ạ ố ắ   sáng, cây qua giai đo n xuân hóa và giai đo n ánh sáng. Sau khi   cu n b p

ứ ươ ứ ắ ồ sang năm th  hai, thân trong v ọ n cao làm n t b p (g i là ng ng) thân chính

ế ụ ươ ề ti p t c v n cao. Trên thân chính và các nhánh đ u có hoa, hoa qu  t p trung

ả ậ 0 ệ ộ ể ố ụ ả vào các tháng 3,4. Nhi t đ  cho n  hoa phát tri n t t trong kho ng 20 C vào

ờ ỳ ố ả ừ ạ ế ạ ủ ả ắ ế tháng 5 qu  chín và k t thúc th i k  s ng t h t đ n h t c a cây c i  b p.

ắ ả 2.1.5. Yêu c uầ  đi uề  ki nệ  sinh thái c aủ  cây b p c i

*Nhi ệ ộ t đ :

0 ệ ộ ự ắ ệ ộ Nhi t đ  thích h p cho s  hình thành b p là 15­ 20 C, nhi t đ  trên

0 ợ 0 ỏ ườ ự ề ưở ủ ắ 25 C và nh  d i 10 ả C đ u làm gi m s  sinh tr ả   ng c a cây rau b p c i,

0 ắ ả ẫ ưở ậ ớ ố tuy nhiên b p c i v n duy trì sinh tr ng th m chí – 10 ị   C v i các gi ng ch u

ố ị ể ưở ố ươ s ng giá. Riêng các gi ng ch u nhi t c a Nh t B n có th  sinh tr ng t t và

ệ ủ 0 ậ ả 0 ậ ở ệ ộ ắ hình thành b p th m chí nhi t đ  ­ 4 C đ n ­5ế ặ C. đ c bi ệ ở t ạ  giai đo n này

ả ấ ả ớ ệ ộ ế ờ ưở ạ ắ b p c i r t nh y c m v i nhi t đ , n u trong th i gian sinh tr ả   ắ ng b p c i

8

0 ẽ ể ặ g p nhi ệ ộ ấ ừ t đ  th p t 2­ 12 C thì cây s  không hình thành b p ắ mà chuy n sang

ạ giai đo n xuân hóa và ra hoa ngay khi cây còn bé.

*N c:ướ

ệ ố ơ ướ ấ ớ ả ắ ả ộ ớ B p c i có b  lá l n nên h  s  thoát h i n ế c r t l n. K t qu  nghiên

ế ự ơ ướ ầ ơ ứ c u cho bi t s  thoát h i n c ban ngày l n h n ban đêm 16 l n và vào

ớ 2 ả ướ ơ ệ ở ờ ỳ kho ng 10g n ị ệ c/1h/1 đ n v  di n tích lá (m ặ ). đ c bi th i k  hình thành t

ộ ẩ ế ầ ạ ồ ộ ắ b p cây yêu c u 80­ 85% đ   m đ ng ru ng. Trong giai đo n này n u không

ẽ ẫ ệ ượ ủ ẩ ế ả ắ ả ỏ ơ ả đ m b o đ   m s  d n đ n hi n t ề ng b p nh  và nhi u x , gi m năng

ấ ượ su t và ch t ấ  l ng.

*Ánh sáng:

ả ắ ặ ạ ầ ưở ườ ư B p c i là cây  a sáng, đ c bi ệ ở t giai đo n đ u sinh tr ng, c ng đ ộ

ả ấ ắ ả ợ ờ ánh sáng kho ng 20.000­ 22.000 lux là thích h p nh t cho b p c i. Th i gian

ế ừ ế ợ ủ ẽ ớ chi u sáng t 10­ 12 h/ngày đêm k t h p v i ánh sáng đ  s  làm cho cây sinh

ưở ườ ờ ự ấ tr ng bình th ng và cho năng su t cao. Tuy nhiên ngày nay nh  s  phát

ể ủ ọ ườ ọ ượ ạ ố tri n c a khoa h c ng i ta đã ch n đ ể c các gi ng có th  cho thu ho ch cao

ờ ụ ồ ề ợ ớ thích h p cho nhi u th i v  tr ng trong 1 năm. Ở ệ  Vi ệ ử ụ   t Nam v i vi c s  d ng

ấ ắ ủ ể ắ ả ậ ả ả ả ố các gi ng b p c i lai c a Nh t B n đã có th  cho s n xu t b p c i ph c v ụ ụ

ị ườ ừ ế cho th  tr ng t tháng 10 đ n tháng 4 năm sau.

ấ ấ ưỡ *Đ t và ch t dinh d ng:

ể ồ ả ắ ấ ả ạ ấ ế ủ ẩ ả ả B p c i có th  tr ng trên t t c  các lo i đ t n u đ m b o đ   m. Nên

ắ ả ấ ồ ỡ ữ ẩ tr ng b p c i trên đ t phù sa, tiêu n ướ ố c t t, màu m  và gi m.

ợ Các gi ng ố s m ớ thích h p v i ấ ớ đ t nh , ẹ còn các gi ng ố mu n ộ thích đ t ấ n ngặ

ưỡ ưở h n ơ và giàu dinh d ng, gi ữ m ẩ t ấ ặ t. ố Trên đ t n ng sinh tr ng c a b p c i ủ ắ ả tuy

ấ ượ ư ơ có ch m ậ h n nh ng ch t l ng ả s n ph m ẩ đ t ạ cao  h n. ơ đ  ộ pH  đ t ấ thích h pợ

ầ ế ố cho b p c i ắ ả  là 6,0­ 6,5, h u h t các gi ng b p c i ắ ả đ u ề ch u đ ị ượ ấ m n.ặ c đ t

ế ị ấ ố ươ N: làm tăng nhanh s  lá, quy t đ nh năng su t th ẩ ng ph m, yêu c u   Nầ

ố ưở su t trong quá trình sinh tr ng.

ờ ỳ ố ố ớ ụ ắ ắ ơ ườ P: có tác d ng làm b p cu n s m h n, th i k  cu n b p tăng c ố   ng b n

phân lân, lân làm tăng kh i l ố ượ   b p.ắ ng

ấ K: là y uế  tố c nầ  thi t ế sau N, tăng hi uệ  su t quang h pợ  và tích lũy ch tấ  khô.

ờ ụ ồ ắ ả 2.1.6. Th i v  tr ng b p c i:

9

* Đông Xuân:

ớ ươ ắ ạ ị Gieo s m: Vào tháng 10 – 11 d ả   ng l ch thu ho ch vào tháng 1. B p c i

ơ ấ ẹ ấ ồ ậ ị tr ng ch ủ y u  ế trên đ t có c  c u nh , thoát n ướ ố c t t và không b  ng p b ị

ậ ư ng p úng. Canh tác ỡ v  ụ này đ  công t ướ ướ i n c, ít sâu, giá bán cao nh ng năng

su tấ  th p.ấ

ụ ạ ươ Gieo chính v : Vào tháng 11 ­ 12 và thu ho ch vào tháng 2 d ị ng l ch

ư ầ ụ ế ầ ố   (T t Nguyên đán). đ u v  còn m a c n làm giàn che cây con và đánh  lu ng

ướ ậ ưở ệ thoát n c tránh ng p úng. Cây sinh tr ề ng trong đi u ki n nhi ệ ộ ươ   ng t đ  t

ậ ợ ể ấ ố đ i th p trong năm nên phát tri n thu n l ấ i, năng su t cao, ít sâu b nh.ệ

ạ ộ ồ Gieo mu n: Vào tháng 12 ­ 1, tr ng tháng 1­ 2 và thu ho ch vào tháng 3 ­

ươ ư ờ ị ệ ộ ượ ướ 4 d ng l ch, vì tr i không m a nhi t đ  cao l ng n ắ   ấ c cung c p cho b p

ề ệ ể ấ ả ấ ớ c i r t l n, sâu b nh phát tri n nhi u nh t là sâu t .ơ

ụ ạ ươ * Hè Thu: V  hè Thu gieo tháng 4 ­ 5 thu ho ch vào tháng 7 d ị ng l ch,

ư ề ả ượ ư ệ ụ v  này có m a nhi u nên gi m đ c công t ướ ướ i n ề   c, nh ng sâu b nh nhi u,

ệ ấ ố nh t là b nh th i nhũn

ồ ố 2.1.7. Các gi ng tr ng ph ổ  bi n:ế

ử ụ ấ ượ ấ ố ố S  d ng các gi ng có năng su t cao, ch t l ng t ớ ả   ợ t, thích h p v i s n

ấ ụ xu t và tiêu th .

ậ ượ ủ ố ổ ế ở ồ K.K.cross: Là gi ng lai F1c a Nh t đ c tr ng ph  bi n ồ    vùng đ ng

ỉ ừ ờ ờ ằ b ng các t nh phía Nam t ấ   ạ  lâu đ i, th i gian thu ho ch 75 ­ 85 ngày, năng su t

ấ bình quân 30 – 40  t n/ha.

ố ờ ừ ồ ế Newtop: Là gi ng lai F1, th i gian t ạ  tr ng đ n thu ho ch 75 ­ 85 ngày,

ấ ấ năng su t bình quân 30 ­ 40 t n/ha.

ậ ạ ậ ố ố ơ   ộ Asia   cross:   Gi ng   lai   F1   nh p   n i,   gi ng   này   thu   ho ch   ch m   h n

ư ấ K.K.cross 3 ­5 ngày, nh ng năng su t khá h n.ơ

2.1.8. Kỹ thu tậ  tr ngồ  và chăm sóc

ẩ ị * Chu n b  cây con:

ượ ạ ầ ế ể ủ ấ L ố ng h t gi ng c n thi ầ t đ  cung c p đ y đ  cho 500 ấ ồ m2 đ t tr ng là

ế ươ ầ ấ ạ ả ế 25g. Gieo h t trong b u đ t hay gieo trên li p  m có kh  năng ti ệ t ki m ½

ượ l ng h t ạ  gi ng.ố

ử ườ ươ Chú ý : X  lý cây con trong v n  m.

10

ị ấ ẩ * Chu n b  đ t:

ế ề ấ ầ ồ ộ ế   Tr ng đ t nhi u sét c n lên li p cao 20 ­ 40 cm, r ng 60 ­ 80 cm n u

ế ả ồ ơ ồ tr ng hàng đ n và 1 ­ 2 m n u tr ng hàng kép, kho ng cách cây trên hàng 50 ­

ậ ộ ồ ủ ấ ỳ ố ụ ộ ố 60 cm. Tu  gi ng, mùa v  và đ  phì nhiêu c a đ t mà b  trí m t đ  tr ng t ừ

850 ­ 1.250 cây/ha (17.000 ­ 25.000 cây/ ha) cho thích  h p.ợ

* Bón phân:

2 đ tấ

ả ượ B ng 2. L ng phân bón cho 500m

2)

ượ L ng phân bón (Kg/500 m Ngày sau khi Cách NPK Vô Supper Phân K gieo bón Ure 16­6­8 i lân chu ngồ Cl

0 (Bón lót) Rãi 25 15 1.000

ặ ầ D m l n 2 T iướ 5

25 Rãi 1 7,5

35 T iướ 1,5 5 7,5

45 T iướ 2,5 5 10

5 25 T ngổ 25 15 15 1.000

*Chăm sóc:

ướ ướ ế ướ ụ ụ T i tiêu n c: V  đông Xuân và v  Xuân Hè n u t i thùng có th ể

ướ ướ ế ướ ầ ỗ t ầ i 2 ­3 l n trong ngày, t i phun máy m i ngày 1 l n. N u t ấ i th m, n ướ   c

ượ ẫ ừ ữ ế ả ướ ấ ầ đ c d n t sông vào rãnh gi a các li p C i giúp t ộ i th m m t ph n. Khi

ỏ ễ ế ả c i còn nh  r  ăn nông nên tát lên li p đ ể  t i.ướ

ỏ ớ ố ầ ỏ ờ ườ Làm c , x i g c: Trong th i gian canh tác nên làm c  2 l n, th ng làm

ớ ố ể ớ ỏ ả   ỏ ế ợ c  k t h p v i bón phân thúc, x i g c phá váng và đánh b  lá già đ  chân c i

ượ đ ệ c thoáng, sâu b nh không  n ẩ   n p.ấ

ệ ừ * Phòng tr  sâu b nh:

A. Sâu h iạ

ơ + Sâu t (Plutella xylostella)

ể ặ ­ Đ c đi m hình thái:

ưở ướ ỏ ướ ề Tr ng thành là loài b m nh , cánh tr ố   ạ c màu xám nh t, có nhi u đ m

ắ ắ ỏ ườ ượ ẽ nh  màu tr ng và đen xen k , mép trên tr ng và có 3 đ ng l n sóng màu

ữ ậ ơ nâu đ m, phía ngoài có nh ng lông t dài.

11

ầ ụ ứ ấ ỏ Tr ng r t nh , màu vàng, hình b u d c, đ ẻ ở ặ ướ  m t d i lá.

ề ạ ắ ả   Sâu non: màu xanh vàng nh t, thân thon, có nhi u lông ng n màu đen, r i

ữ ỏ ắ ộ ộ ố rác có nh ng đ m nh  màu đen. ư  Nh ng: kén tr ng th a, nh ng thon, có màu

ể ắ ở xanh chuy n sang vàng, s p n  có màu nâu

ố ậ ạ ­ T p quán sinh s ng và gây h i:

ạ ộ ướ ề ạ ấ ạ ừ ậ ố ế B m ho t đ ng m nh v  đêm, m nh nh t là t ch p t ử i đ n n a đêm.

ẻ ứ ướ ụ ả ặ ừ B m đ  tr ng r i rác ho c t ng c m hay theo dây d c ọ ở ặ ướ  m t d i lá, trung

ẻ ừ ỗ ộ ể ứ bình m i con cái đ  t 100­150 tr ng. Sâu non ăn toàn b  bi u bì lá làm cho lá

ỗ ị ạ ặ ấ ượ ẽ ế ấ ả ỗ ị ủ b  th ng l ch . N u b  h i n ng s  làm gi m năng su t và ch t l ng rau.

ờ Vòng đ i trung bình 21­27 ngày.

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ừ ố ơ ệ ế ợ ả ầ ụ ề ệ Mu n phòng tr  sâu t hi u qu , c n áp d ng k t h p nhi u bi n pháp

ạ ổ ả ợ ộ ợ ị m t cách hài hoà và h p lý trong quy trình qu n lý d ch h i t ng h p. Sau đây

ộ ố ệ là m t s  bi n pháp chính:

ả ọ ạ ư ủ ư ạ ộ ỏ Sau khi thu ho ch ph i d n s ch tàn d  c a cây, đ a ra kh i ru ng tiêu

ặ ủ ể ệ ứ ủ h y ho c làm phân bón đ  tiêu di t tr ng, sâu non...

ộ ố ạ ư ồ ị Nên tr ng xen thêm m t s  lo i rau có mùi khó ch u nh  cà chua, hành,

ể ổ ưở ẻ ứ ỏ t i... đ  xua đu i con tr ế ng thành đ n đ  tr ng.

ướ ư ể ề ằ ả ổ Nên t ệ   i rau b ng vòi phun m a vào bu i chi u mát đ  ngăn c n vi c

ưở ớ ứ ử ố ủ giao ph i c a con tr ng thành và r a trôi b t tr ng, sâu non.

ụ ồ ạ ạ ả ộ Sau m t vài v  tr ng các lo i rau c i nên luân canh vài lo i rau màu

ướ ộ ợ ứ ồ ố khác. Tr c khi b ng cây ra tr ng nên phun m t đ t thu c trên v ườ ươ   n  m

ừ ể ặ ố ị ệ ho c nhúng cây con vào dung d ch thu c tr  sâu đ  tiêu di ứ   ộ t sâu, nh ng, tr ng

ồ ạ ố đang t n t i trên cây gi ng.

ườ ậ ố ể ấ ộ ơ Th ng xuyên ki m tra ru ng, khi th y m t s  sâu t ả    tăng nhanh ph i

ố ệ ừ ị ờ phun thu c di t tr  k p th i.

ơ ế ể ả ố ấ ả ớ Sâu t ự    có kh  năng kháng thu c r t nhanh, vì th  đ  gi m b t áp l c

ả ử ụ ố ủ ề ạ ố ư   kháng thu c c a sâu, bà con ph i s  d ng luân phiên nhi u lo i thu c nh :

ặ ể ạ   Sec Saigon 5ME ho c 10ME, Sherzol 205EC, Sapen­Alpha 5EW...  Đ  h n

ể ử ụ ữ ư ế ế ẩ ố ọ ch  tính kháng thu c, có th  s  d ng nh ng ch  ph m sinh h c nh : Biocin

ặ 16WP ho c 8000SC, Olong 55WP, Bacterin BT­WP, Xentari 35WDG...

12

+ Sâu khoang (Spodoptera sp.)

ể ặ - Đ c đi m hình thái:

ưở ướ ả ộ Tr ng   thành   là   loài   b m   có   thân   dài   17­20mm,   s i   cánh   r ng   40­

ướ ề ườ 45mm. Toàn thân màu nâu vàng, trên cánh tr c có nhi u đ ng vân màu

ề ấ ẫ s m, xung quanh vi n vàng. Mép ngoài cánh có hàng ch m màu nâu đen. Cánh

ắ ả sau màu tr ng xám, có ánh ph n quang màu tím.

ứ ề ầ ườ ứ ẻ ọ Tr ng hình bán c u, có nhi u đ ng khía ngang d c. Tr ng đ  thành ổ

ủ ớ ớ ở ặ l n m t sau lá, bên ngoài ph  l p lông màu nâu vàng. Sâu non màu xám tro

ư ạ ặ ở ố ụ ứ ấ ộ ho c nâu đen, v ch l ng màu vàng, đ t b ng th  nh t có m t khoang đen

ố ụ ầ ắ ộ ỏ ớ ấ l n r t rõ. Nh ng m u nâu đ , cu i b ng có 1 đôi gai ng n.

ố ậ ạ : - T p quán sinh s ng và gây h i

ạ ộ ướ ấ ọ ẻ ứ   B m ho t đ ng ban đêm, thích các ch t có mùi chua ng t, đ  tr ng

ổ ặ ướ ộ ướ ể ẻ ứ thành bám m t d i lá. M t b m cái có th  đ  hàng ngàn tr ng.

ở ố ỗ ổ ứ ậ ấ ặ Sâu non sau khi n  s ng t p trung quanh ch ấ   ấ  tr ng, g m l m t m ch t

ủ ế ạ ạ ớ ổ xanh c a lá. Sâu l n tu i phân tán, ăn khuy t lá. Sâu non phá h i m nh vào

ấ ộ ờ ban đêm. Hoá nh ng trong đ t. Vòng đ i trung bình 35­40 ngày.

ệ

- Bi n pháp phòng tr : ừ ồ ệ ấ ỹ ướ ả ồ ộ V  sinh đ ng ru ng, làm đ t k  tr c khi tr ng. Dùng b  chua ng t đ ọ ể

ắ ỏ ổ ứ ệ ể ử ụ ớ ở ộ ắ ướ b t b m, ng t b tr ng, di t sâu non m i n . Có th  s  d ng m t trong

ể ạ ố ừ các lo i thu c sau đ  phòng tr .

Abamectin (Reasgant 1.8EC, Shertin 3.6EC, Plutel 0.9 EC)

Bacillus thuringiensis (Map ­ Biti WP 50000 IU/mg)

Emamectin benzoate (Angun 5 WG, Emaben 0.2 EC, Tasieu 1.0EC)

Deltamethrin (Decis 25 tab)

Etofenprox (Trebon 20 WP)

ọ ả

ể ặ + B  nh y (Phyllotrera spp.) - Đ c đi m hình thái:

ưở ướ ơ ể ụ ầ Tr ng thành có kích th c c  th  dài 1.8­2.4mm, hình b u d c, toàn

ặ ư ự ấ ố ướ thân màu đen và l p lánh ánh kim. M t l ng đ t ng c tr ứ   c và trên cánh c ng

ế ấ ọ ỗ ở ữ có các ch m x p thành hàng d c. M i cánh ẳ  gi a có vân th ng màu vàng,

ủ ủ ề ạ ẳ phía c nh ngoài c a vân lõm vào, phía trong c a vân th ng hay cong v  phía

13

ủ trong hình c ạ l c.

ứ ứ ầ ạ ố ố   Tr ng hình tr ng, dài 0.3mm, màu vàng nh t. Sâu non hình  ng tròn ph n cu i

ạ ư ỏ ầ ụ ạ ầ ộ ụ   nh , đ u màu nâu nh t, l ng và b ng màu vàng nh t. Nh ng hình b u d c,

ữ ắ ả dài kho ng 2mm, màu tr ng s a.

ố ậ ạ - T p quán sinh s ng và gây h i:

ưở ạ ộ ư ặ ờ ờ ớ Tr ng thành ho t đ ng vào lúc sáng s m ho c tr i mát. Tr i m a ít

ạ ộ ưở ẻ ứ ho t đ ng. Tr ủ ế   ố ng thành ăn lá cây và giao ph i trên cây. Đ  tr ng ch  y u

ổ ư ễ ề ả ấ ộ ẻ trong đ t, cách r  chính kho ng 3cm, đ  nhi u vào sau bu i tr a. M t con cái

ổ ố ứ ễ ả ấ ẻ đ  kho ng 25­200 tr ng.Sâu non có 3 tu i, s ng trong đ t, ăn r  cây, làm cho

ặ ị ố ấ ọ ộ ị cây b  còi c c, héo ho c b  th i. Hoá nh ng ngay trong đ t.

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ấ ỹ ướ ệ ồ ớ ộ V  sinh đ ng ru ng. Làm đ t k  tr c khi tr ng ồ , luân canh v i các cây

ừ ưở ố ọ ồ ổ tr ng khác h . Phun thu c tr  tr ng thành vào bu i chi u t ử ề ố X  lý đ t tr ấ ừ i.

ộ ố ạ ố ể ử ụ ừ   sâu non.  Luân phiên s  d ng m t s  lo i thu c đ  phòng tr :

Abamectin: (Agromectin 1.8 EC, Shertin 3.6EC)

Emamectin benzoate (July 5WG; Starrimec 19EC, Angun 5 WG)

Dinotefuran (Chat 20WP, Oshin 20WP)

Azadirachtin (Vineem 1500EC, Hoaneem 0.03EC)

Chlorantraniliprole 20% +Thiamethoxam (Virtako 300SC

ạ ễ

ặ

+ Dòi h i r  (Delia brassicae) - Đ c đi m hình thái: ể ố ưở ư ồ ỏ Tr ả   ng thành trông gi ng nh  ru i nhà nh , có màu đen, dài kho ng

ứ ư ắ ắ ọ 1mm, trên l ng có các s c đen và lông c ng ng n màu đen. Dòi màu tr ng, dài

1cm và không có chân.

ậ ố ạ

- T p quán sinh s ng và gây h i: ẻ ứ ưở ấ ứ ặ Tr ặ ấ   ng thành đ  tr ng vào khe đ t n t ho c trên thân cây giáp m t đ t.

ấ ộ Hoá nh ng trong đ t.

ỷ ễ ặ ệ ụ ễ ễ ằ ặ Dòi phá hu  r , đ c bi t là r  cây con b ng cách đ c vào r  ho c ăn trên

ị ạ ở ặ ỏ ơ ề ặ ủ ễ b  m t c a r . Cây b  h i tr  nên h i vàng, đ  tía ho c xanh xám, cây phát

ị ạ ặ ể ị ế ể ế ọ ạ   tri n còi c c. N u b  h i n ng cây có th  b  ch t. Dòi phát sinh và gây h i

ặ n ng vào mùa khô.

14

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ưở ườ ấ ữ ữ ế ậ ơ ị Tr ng thành th ố   ng b  thu hút đ n nh ng v t ch t h u c  đang th i

ể ẻ ứ ậ ồ ươ ữ r a đ  đ  tr ng vì v y không nên bón phân chu ng t i, phân cá và các tàn

ư ướ ủ ẩ ồ ư d  cây tr ng ch a đ ượ ủ ỹ c k  cho cây. T i đ   m cho cây trong mùa khô.

ụ ể ạ ễ ừ ư ố Ch a có thu c BVTV đăng ký trong danh m c đ  phòng tr  dòi h i r /cây h ọ

th p t ậ ự .

ệ + R p (Brevicolyne brassicae)

-

ể ặ : Đ c đi m hình thái

ơ ệ ệ ệ ạ Có 2 d ng r p có cánh và không có cánh. R p có cánh dài h n r p không

ệ ầ ộ ố ụ   có cánh m t chút, đ u và thân màu đen, vân cánh màu nâu. R p có  ng b ng

ỏ ở ố ệ ả ơ nh cu i thân. R p sinh s n đ n tính.

ố ậ ạ - T p quán sinh s ng và gây h i:

ả ệ ưở ự ề C  r p non và tr ng thành đ u chích hút nh a cây, làm búp và lá b ị

ạ ự ế ặ ạ ạ xoăn l i, lá nh t màu ho c vàng, héo rũ. Ngoài gây h i tr c ti p cho cây

ệ ồ ớ ề ệ ờ ế tr ng, r p còn là môi gi i truy n b nh vi rus cho rau. Th i ti t nóng khô

ậ ợ ệ ể ả ờ ỉ thu n l ắ i cho r p phát tri n, vòng đ i ng n, ch  trong kho ng 10­12 ngày.

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ữ ẩ ờ ế ệ ề T ướ ướ i n c, gi m cho cây trong đi u ki n th i ti t mùa khô, luân phiên

ộ ố ạ ể ố ử ụ s  d ng m t s  lo i thu c sau đ  phòng tr : ừ  Abamectin (Reasgant 5EC, Plutel

5EC);   Abamectin+Imidacloprid   (Abamix   1.45WP);   Matrine   (Agri­one   1SL);

Azadirachtin:   (Super   Fitoc   3EC,   Vineem   1500EC); Thiamethoxam   (Actara

25WP);

ặ

+ Sâu xám (Agrotis ypsilon) - Đ c đi m hình thái: ể ướ ưở ướ Tr ng thành là loài b m có thân dài 20­25mm. Cánh tr c có màu xám

ệ ầ ỏ đen, g n phía góc mép ngoài có 3 v t đen nh  hình tam giác. Cánh sau màu

ơ ể ứ ề ắ ạ tr ng, mép ngoài màu nâu xám nh t. C  th  có nhi u lông màu xám. Tr ng có

ọ ổ ơ ẹ ầ ườ ầ ả hình c u h i d t, có s c n i, đ ạ   ng kính kho ng 0.5mm, lúc đ u có màu nh t

ể ế sau chuy n sang màu đen đ n nâu.

ườ ạ ở ữ ẻ ọ Sâu non màu đen nâu, có đ ng x  màu nâu nh t gi a và hai s c hai

ầ ấ ể ắ ộ ố ụ   bên. Đ u r t đen, có hai đi m tr ng. Nh ng có màu nâu cánh gián, cu i b ng

15

ắ ộ có m t đôi gai ng n.

ố ậ ạ - T p quán sinh s ng và gây h i:

ạ ộ ướ ố ọ   ẻ ứ B m ho t đ ng giao ph i và đ  tr ng ban đêm, thích mùi chua ng t.

ộ ướ ẻ ứ ờ ạ ừ ả ặ ấ Đ  tr ng r i r c thành t ng  qu  trên m t   đ t, m t b m  cái có th   đ ể ẻ

ứ ể ả ấ ấ ớ   ớ ở ặ kho ng 800­1000 tr ng. Sâu non m i n  g m l m t m bi u bì lá cây, sâu l n

ổ ố ướ ấ ẫ ứ ứ ố ắ tu i s ng d ộ   i đ t, ban đêm bò lên c n đ t g c cây. Sâu đ y s c hoá nh ng

ủ ế ấ ạ ờ ỏ trong đ t. Sâu xám ch  y u phá h i khi cây còn nh . Vòng đ i trung bình 50­

ạ 60 ngày, trong đó giai đo n sâu non 30­35 ngày.

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ấ ỹ ướ ệ ồ ộ ố ạ ồ ộ V  sinh đ ng ru ng, làm đ t k  tr ố   c khi tr ng, dùng m t s  lo i thu c

ể ừ sau đ  phòng tr :

Abamectin (Dibamec 1.8 EC, Shertin 3.6EC); Permethrin (Pounce 1.5GR)

ướ ắ

ặ + Sâu xanh b m tr ng (Pieris rapae) - Đ c đi m hình thái: ể

ướ ướ ắ ầ B m có thân dài 17­20mm. Cánh tr ầ   c màu tr ng, hình g n tròn, đ u

ế ươ ố ớ ấ cánh có v t đen hình tam giác t ỏ ơ   ng đ i l n (2­3mm) và 2 ch m đen nh  h n,

ụ ấ ắ ớ ị trên cánh có l p b i ph n m n. Cánh sau màu tr ng, góc cánh màu xám tro.

ứ ề ạ ạ Tr ng màu vàng nh t, dài, có nhi u khía c nh.

ớ ở ụ ể ạ Sâu non m i n  màu xanh nh t, sau chuy n màu xanh l c, trên thân có

ư ề ấ ỏ ọ ọ ữ   nhi u ch m đen nh  và có 3 s c màu vàng phía l ng. D c theo thân có nh ng

ộ ầ ứ ắ ố ộ lông ng n, c ng, màu vàng. Nh ng màu xanh, đính m t đ u trên cu ng lá rau.

ữ ư ộ ườ ộ ổ ư ươ ố Gi a l ng nh ng n i lên m t đ ờ ng g  nh  x ạ   ự ng s ng, ng c nhô cao t o

ổ ở ầ ụ thành góc n i lên 2 bên ph n b ng.

ậ ố ạ

- T p quán sinh s ng và gây h i: ẻ ứ ướ ạ ộ ừ ả ả ỗ   B m ho t đ ng ban ngày, đ  tr ng r i rác thành t ng qu  trên lá, m i

ứ ẻ con cái đ  trung bình 150 tr ng.

ắ ầ ớ ở ỏ ứ ấ ặ Sâu non m i n  ăn v  tr ng, sau đó b t đ u g m ch t xanh và đ  l ể ạ   i

ổ ớ ừ ế ắ ố ỏ ụ màng lá tr ng m ng, s ng thành t ng c m. Sâu tu i l n phân tán, ăn khuy t lá

ướ ắ ạ ơ ể ạ đ  l ữ   i gân làm cây x  xác. Sâu xanh b m tr ng phát sinh m nh trong nh ng

ư ờ tháng ít m a. Vòng đ i trung bình 35­40 ngày.

16

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ợ ắ ướ ỷ ỏ ư ắ ộ ọ Dùng v t b t b m, ng t nh ng trên lá, thu d n và hu  b  tàn d  cây

ộ ố ạ ử ụ ể ồ ố tr ng.Luân phiên s  d ng m t s  lo i thu c sau  đ  phòng tr : ừ   Abamectin

(Agromectin 1.8EC; Binhtox 1.8EC);  Matrine (Sokupi 0.36AS);  Azadirachtin

(Vineem 1500EC); Abamectin + Chlorfluazuron (Confitin 36EC);  Abamectin +

Alpha­cypermethrin   (Shepatin   18EC)  Abamectin   +   Bacillus   thuringiensis

(Kuraba 3.6EC)

ụ ắ

ặ + Sâu xanh đ c b p (Mamestra brassicae) - Đ c đi m hình thái: ể

ưở ướ ố ơ ể ố Tr ng thành có các cánh tr c l m đ m, c  th  màu xám, xanh lá cây

ặ ườ ơ ho c màu đen. Cánh sau th ng có màu sáng h n cánh tr ướ   Sâu non có màu c.

ổ ớ ộ ạ ụ ơ xanh, tu i l n có màu đen h i nâu, b ng màu vàng xanh. Sâu cu n l i khi b ị

ứ ắ ồ ộ ể ộ đ ng. Tr ng có màu tr ng sau chuy n sang màu h ng. Nh ng có màu nâu

bóng.

ậ ố ạ

- T p quán sinh s ng và gây h i: ẻ ứ ưở ẻ ứ ặ ướ ố Tr ng thành đ  tr ng ngay sau giao ph i. Con cái đ  tr ng m t d i lá

ủ ầ ẻ ả ể ạ ừ ư ừ ả ỗ và đ  r i rác t ng qu  nh ng đ  g n đ  t o thành t ng nhóm, m i nhóm

ậ ộ ụ ứ ả kho ng 50 tr ng.Sâu non ăn lá cây, khi m t đ  cao phá tr i các lá ngoài, ch ỉ

ừ ạ ộ ố ữ ả ắ ộ ch a l ụ i nh ng b  khung lá. M t s  sâu đ c vào bên trong b p làm gi m giá

ị ươ ẩ tr  th ng ph m.

ớ ấ ỹ ể ệ ệ ấ ộ ừ Cày, x i đ t k  đ  tiêu di t nh ng trong đ t, thu ­ Bi n pháp phòng tr :

ủ ệ ể ử ụ ố gom tiêu h y tri ư t đ  tàn d  cây tr ng ộ ố ạ ồ . S  d ng m t s  lo i thu c BVTV sau

ể đ   phòng  tr : ừ   Bacillus   thuringiensis (Delfin  WG;  Olong  55WP);  Abamectin

(Agbamex 3.6EC; Agromectin 1.8EC);  Emamectin benzoate ( Emaben 0.2EC;

Tasieu1.0EC); Spinosad   (Akasa   25SC,   Wish   25SC);   Emamectin   benzoate

+Petroleum oil (Eska 250EC).

̣ ̣ B. BÊNH HAI

ẩ

ệ ạ + Cháy lá vi khu n (Xanthomonas campestris) - Tri u ch ng gây h i: ứ

ạ ở ả ữ ủ ệ ố B nh gây h i ố   ớ  c  cây gi ng và cây đã l n. Lá c a nh ng cây gi ng

ụ ể ễ ệ ướ ớ nhi m b nh chuy n sang màu vàng và r ng tr ớ   c khi cây l n. Trên cây l n

17

ế ệ ệ ấ ớ ọ   ữ ơ h n, v t b nh có màu vàng, hình ch  V xu t hi n trên rìa lá v i mũi nh n

ướ ế ệ ữ ữ ệ ầ ị h ễ   ng vào trong. Nh ng v t b nh này lan d n vào gi a lá. Di n tích b  nhi m

ị ế ể ở ữ ị ệ b nh chuy n sang màu nâu, các mô cây b  ch t. Gân lá ễ    nh ng vùng b  nhi m

ể ấ ắ ể chuy n màu đen có th  nhìn th y khi c t lá.

ể ệ ệ ề

ể ạ - Nguyên nhân, đi u ki n phát sinh phát tri n b nh: ẩ Do vi khu nẩ  Xanthomonas campestris gây h i, vi khu n phát tri n thích

ệ ộ ồ ạ ệ ồ ư ồ ợ ở h p nhi t đ  30­320C. Ngu n b nh t n t i trong tàn d  cây tr ng và trong

ế ẩ ậ ố ươ ặ ạ h t gi ng. Vi khu n xâm nh p qua v t th ng do côn trùng ho c c  gi ơ ớ   i,

ư m a gió.

ệ

- Bi n pháp phòng tr : ừ ướ ạ ử ố ằ ướ ấ Kh  trùng h t gi ng tr c khi gieo b ng n c  m 50oC trong 30 phút

ẩ ạ ố ờ ể ệ đ  di t vi khu n bám dính trên h t gi ng. ồ  Luân canh cây tr ng trong th i gian

ệ ề ấ ố ít nh t là 3 năm. Bón phân cân đ i, không bón quá nhi u đ m. ồ   ạ  V  sinh đ ng

ộ ệ ể ể ệ ạ ru ng tri

ừ   t đ  sau khi thu ho ch. Khi b nh phát sinh trên lá có th  phòng ng a (cid:0) ạ ằ ế ạ ấ ạ và h n ch  tác h i b ng ho t ch t Copper hydroxide (DuPontTM Kocide

46.1 DF).

ở ổ ễ ệ + B nh l c  r  (Rhizoctonia solani)

ệ ứ   - Tri u ch ng:

ạ ở ệ ặ ấ ổ ễ ầ ầ ố ủ ế B nh ch  y u gây h i ớ    ph n c  r , ph n g c sát m t đ t. Khi m i

ế ệ ể ấ ữ ế ệ ấ ỹ xu t hi n, n u quan sát k  có th  th y nh ng v t b nh có màu khác v i v ớ ỏ

ị ộ ầ ầ ầ ỏ ộ cây, ph n v  này b  r p lên, sau đó lan d n bao quanh toàn b  ph n c  r ổ ễ

ầ ầ ầ ặ ố ỏ ạ ư ặ ặ ho c g c cây. D n d n ph n v  này khô teo l ờ i, khi g p tr i m a ho c đ ộ

ẩ ẽ ị ố ơ ạ ỗ ủ ầ m cao s  b  th i nhũn, bong ra, tr  l i ph n lõi g  c a cây có màu thâm đen,

ế ẽ ầ cây s  héo d n và ch t.

ớ ị ễ ệ Lúc m i b  nhi m b nh, lá trên các cây này còn gi ữ ượ  đ c màu xanh t ươ   i

ẽ ị ụ ế ờ ộ ố trong vài ngày (n u tr i râm mát), sau đó toàn b  cây s  b  héo rũ g c xu ng,

ế ụ ừ ặ ừ ạ ớ ế ả ộ ộ ch t l i t ng đám r i rác trên ru ng ho c t ng v t l n n u ru ng rau b ị

ề ươ ữ ễ ệ ặ ặ ớ nhi m b nh n ng. Vào nh ng ngày có nhi u s ng mù ho c lúc sáng s m ta

ể ấ ớ ơ ơ ế ệ ắ có th  th y l p t màu tr ng bám n i v t b nh. Vài ngày sau, trên thân cây và

ị ệ ệ ề ấ ấ ạ ố ố vùng đ t xung quanh g c cây b  b nh xu t hi n nhi u đ m h ch màu vàng

nâu bám xung quanh đó.

18

ề ể ệ ạ ệ - Tác nhân gây b nh, đi u ki n phát sinh, phát ti n và gây h i:

ệ ở ổ ễ ủ ế ấ B nh l c  r  do n m Rhizoctonia solani gây ra là ch  y u. Tuy nhiên,

ỳ ề ờ ế ệ ạ ấ ế ộ ể ề tu  đi u ki n th i ti ấ   t, ch  đ  canh tác có th  do nhi u lo i n m có trong đ t

ư gây ra nh  Pythium spp., Fusarium solani, Fusarium sp. v.v. Các bào t ử ấ    n m

ườ ề ẩ ư ấ ố ồ Rhizoctonia solani th ng s ng ti m  n trong đ t và tàn d  cây tr ng khá lâu,

ở ườ ươ ữ ườ ả ừ ấ ấ nh t là ữ  nh ng v ố n  m cây gi ng, nh ng v ị ệ   n s n xu t đã t ng b  b nh

ở ổ ễ ượ ử ấ ướ ồ ạ l c  r  mà không đ c x  lý đ t tr c khi tr ng l i.

ử ấ ườ ườ ướ Các bào t n m này th ng lây lan trong môi tr ng n ậ   c và xâm nh p

ế ươ ơ ớ ặ ỗ ủ ề ệ ổ qua các v t th ng c  gi i ho c các l khí kh ng c a lá khi có đi u ki n môi

ườ ệ ậ ườ ề ạ ườ ươ tr ệ ng thu n ti n. B nh th ng phá h i nhi u trong v ặ n  m ho c sau khi

ế ả ấ ồ ổ ườ ấ tr ng kho ng 1 tháng tu i, làm ch t cây con. N m th ổ ễ   ng t n công vào c  r ,

ổ ễ ị ặ ấ ớ ượ ướ ơ ế n i ti p giáp v i m t đ t và c  r  b  khô, cây không hút đ c n c nên đ ổ

ế ấ ệ ườ ạ ạ r p và ch t r t nhanh. B nh th ề   ể ng phát sinh, phát tri n m nh trong đi u

ộ ẩ ệ ệ ộ ư ặ ấ ườ ki n đ   m cao, nhi ắ t đ  cao ho c m a, n ng, rét, nóng th t th ng.

ệ ườ ệ ề ấ ạ ấ Trong năm b nh th ng xu t hi n và gây h i nhi u nh t vào các giai

ệ ạ ườ ạ ặ đo n: tháng 9­10 và tháng 2­3­4. B nh th ng lây lan nhanh, gây h i n ng ở

ườ ươ ặ ườ ả ả ấ ố ữ nh ng v n  m chuyên s n xu t cây gi ng ho c v ấ ạ n s n xu t đ i trà liên

ề ườ ầ ư ụ t c nhi u năm; trên các v n đ u t ấ   ấ , chăm sóc kém, nh t là trên các vùng đ t

ấ ẩ ướ ị ặ ữ ấ ấ ặ sét, đ t th t n ng, đ t ch t bí, nh ng vùng đ t  m ặ t, trũng ho c khó thoát

n c.ướ

ệ ị ­ Bi n pháp phòng tr :

ơ ấ ố ệ ọ ễ ướ ể ườ ươ ­ Phòng b nh: Ch n n i đ t t t, cao ráo, d  thoát n c đ  làm v ả   n  m s n

ấ ố ơ ướ ữ ừ xu t cây gi ng. Không nên làm v ườ ươ ở n  m nh ng n i tr c đây đã t ng b ị

ử ệ ạ ấ ấ ằ ệ b nh   l ở ổ ễ   c   r ộ     và   các   lo i   n m   b nh   khác.   Kh   trùng   đ t   b ng   vôi   b t

ư ắ ặ ạ ộ ố (30kg/sào B c b ) ho c các lo i thu c nh : Regent 0,3 G, Basudin 5G, 10

ắ ộ ướ ỉ ử ụ ồ ồ G/H (0,3­0,5 kg/sào B c b ) tr c khi tr ng. Ch  s  d ng phân chu ng hoai

ụ ươ ứ ề ể ấ ặ m c, không dùng phân t ệ i (có ch a nhi u n m b nh) đ  bón lót ho c làm

ầ ươ b u  m.

ườ ậ ộ ệ ả ồ ộ ồ Th ằ   ng xuyên v  sinh đ ng ru ng, tr ng đúng m t đ , kho ng cách nh m

ế ấ ộ ẩ ệ ả ộ ể   ạ ạ t o đ  thông thoáng, gi m đ   m, h n ch  n m b nh phát sinh, phát tri n.

19

ể ọ ươ ơ ướ ể ấ ậ ặ Kh i thông m ng rãnh tránh đ  đ ng n c gây ng p úng ho c đ  đ t quá

ẩ ử ụ ế ẩ ộ ồ ớ m. S  d ng ch  ph m TRICHODERMA tr n v i phân chu ng đã đ ượ ủ  c

ụ ể ớ ượ ặ ầ hoai m c đ  bón lót ho c đóng b u v i l ắ ộ ng dùng 4­5kg/sào B c b .

ổ ỏ ị ệ ủ ữ ể ị ế ­ Ch a tr : Nh  b  và đem tiêu h y h t các cây b  b nh đ  tránh lây lan ngay

ừ ệ ặ ớ ừ ằ ạ ộ khi m i phát hi n. Phun ng a ho c phun tr ố    b ng m t trong các lo i thu c

sau: Copper B, Booc đô 1%, Dithane M45, Benlat C 50 WP, Anvil 5 SC, Rovral

ặ ồ ộ 50 WP, Appencarb Super 50 SL.. .pha n ng đ  0,2­0,3% (20­30 g ho c cc cho

ướ ặ ấ ề ấ ầ ầ ấ ỹ bình 10 lít n c), khu y đ u phun k  thân cây g n m t đ t và ph n đ t xung

ắ ạ ầ ề ố ổ quanh g c cây vào bu i sáng và chi u mát. Phun nh c l i l n 2 sau 5 ngày.

ộ ẩ ế ặ ằ ạ ớ ố ả X i xáo m t lu ng nh m gi m đ   m, h n ch  lây lan.

ệ ư ễ W)

ứ ệ + B nh s ng r  (Plasmodiophora brassicae - Tri u ch ng:

ộ ễ ủ ễ ễ ệ ạ ộ ậ ễ ị ế   B nh gây h i trên b  r  c a cây (r  chính và r  bên). B  ph n r  b  bi n

ờ ỳ ư ồ ỡ ộ ạ d ng s ng ph ng lên, có các kích c  khác nhau tùy thu c th i k  và m c đ ứ ộ

ệ ễ ưở ậ ằ ạ ỗ nhi m b nh. Cây sinh tr ể   ế ng ch m, c n c i, lá bi n màu xanh b c, có bi u

ư ắ ụ ồ ị ặ ệ ờ hi n héo vào lúc tr a n ng, sau đó ph c h i vào lúc tr i mát, khi b  n ng toàn

ể ả ể ạ ạ ờ ợ thân cây héo rũ k  c  khi tr i mát, lá chuy n màu xanh b c, nh t nh t, héo

ị ế vàng và cây b  ch t hoàn toàn.

ệ ễ ế ấ ấ ạ ả ả N m b nh t n công vào vùng r , gây bi n d ng, làm gi m kh  năng

ướ ưỡ ủ ế ệ ả ẫ ố ị hút n c, dinh d ng và kh  năng ch ng ch u c a cây, d n đ n vi c xâm

ự ố ộ ố ụ ủ ễ ậ ấ ẩ nh p d  dàng c a m t s  loài n m, khu n gây nên s  th i m c đen toàn b ộ

ễ ệ ạ ớ ị ườ ươ ồ ễ r  cây. Khi cây b  nhi m b nh s m (giai đo n v n  m, h i xanh) cây khó

ụ ồ ễ ở ế ế ị ạ ộ ơ ư ph c h i và ch t, nh ng n u cây b  nhi m ạ    giai đo n mu n h n (giai đo n

ư ể ắ ạ ấ   hình thành b p, phân hoá hoa) cây có th  cho thu ho ch nh ng năng su t

ấ ượ ả gi m, ch t l ng kém.

ể ủ ệ ệ ề

ệ - Nguyên nhân, đi u ki n phát sinh, phát tri n c a b nh: ấ  Plasmodiophora brassicae W. gây ra. B nh do n m

ợ ấ ệ ấ ấ ổ ơ N m b nh là loài n m c  sinh đ n bào (không có nhánh, s i n m) và là

ể ắ ấ ả ộ ỉ ế loài n m ký sinh b t bu c. Chúng ch  phát tri n và sinh s n trong t bào ký

ủ ố ớ ấ ể ồ ạ ờ ấ ch  còn s ng m i hoàn t ấ t vòng đ i. N m có th  t n t i trong đ t 7­10 năm ở

20

ử ể ệ ể ơ ợ ạ d ng bào t ấ    tĩnh, cũng có th  lâu h n. B nh phát tri n thích h p trong đ t

ả ỉ ấ chua và kho ng nhi ệ ộ ừ t đ  t ạ   ệ  18­25 0C. Tuy nhiên, b nh ch  t n công gây h i

ậ ộ ử ấ ạ ử ấ cây khi m t đ  bào t trong đ t đ t >103 bào t /1g đ t.

ể ử ộ ế ụ ượ ở Khi phát tri n trong cây, bào t đ ng ti p t c đ c hình thành pha th ứ

ữ ể ấ ạ ặ ơ ấ c p và t n công nh ng cây bên c nh ho c di chuy n, phát tán xa h n. Bào t ử

ượ ư ề ệ ấ ả ấ tĩnh đ c hình thành r t nhi u trong tàn d  cây b nh và gi i phóng ra đ t khi

ụ ệ ạ ố ỷ ị ố   ấ ễ r  cây b  phân hu  (th i đen, m c). N m b nh không lây lan qua h t gi ng

ư ễ ế ạ ả ấ ố ậ   nh ng lây nhi m gián ti p qua h t gi ng trong quá trình s n xu t và v n

ể ố ạ chuy n h t gi ng.

ệ

- Bi n pháp phòng tr : ừ ạ ồ ả ố ệ ấ ồ Tr ng cây s ch b nh, đ t tr ng ph i b  trí tiêu thoát n ướ ố c t t. Không s ử

ồ ướ ị ụ ộ ừ ơ ụ d ng ngu n n c b  nhi m. ư ụ ễ  Chú ý tránh đ a d ng c  lao đ ng t ệ    n i có b nh

ử ụ ữ ơ ơ ố ợ ư   đi n i khác. Bón phân cân đ i và h p lý, không s  d ng phân h u c  ch a

ụ ệ ồ ồ ệ ể ể ộ hoai m c. V  sinh đ ng ru ng, luân canh cây tr ng tri t đ , bón vôi đ  có đ ộ

ợ pH phù h p = 6.8

ử ễ ệ ạ ằ ố ộ ị Khi b  nhi m b nh s  lý b ng m t trong các lo i thu c sau: Flusulfamide

(Nebijin 0.3DP), Bacillus subtilis (Biobac 50WP), Chaetomium sp+Tricoderma

sp (Mocabi SL), Copper citrate (Heroga 6.4SL)

ươ ệ + B nh s ng mai (Peronopora parasitica)

ệ ạ   ứ - Tri u ch ng gây h i

ạ ừ ệ ỏ ườ ươ B nh gây h i t khi cây còn nh  trong v ớ   ế n  m cho đ n khi cây l n.

ậ ủ ữ ệ ầ ấ ố ỏ Trên lá m m và các lá th t c a cây con xu t hi n nh ng đ m nh  màu vàng

ế ệ ấ ị ặ ạ ặ ớ ố ữ ho c nâu. Trên cây l n v t b nh là nh ng đ m tròn ho c hình d ng b t đ nh

ế ệ ớ ố ị ư màu vàng nâu, trên đó có l p m c nh  lông m n màu xanh đen. V t b nh ở

ướ ượ ủ ộ ớ ư ươ ắ ố ờ d ặ i m t lá đ c bao ph  m t l p tr ng x p nh  s ộ ng. Sau m t th i gian

ạ ế ệ ặ ộ ế ệ v t b nh khô l ế ớ   i, có màu nâu ho c đen. Các v t b nh lan r ng liên k t v i

ụ ả ớ nhau thành m ng cháy l n trên lá, lá vàng và r ng.

ể ệ ề ệ - Nguyên nhân và đi u ki n phát sinh, phát tri n b nh:

ể ệ ệ B nh do n m ề   ấ  Peronopora parasitica gây ra. B nh phát tri n trong đi u

oC) và  m

ờ ế ệ ẩ ướ ồ ạ ấ ố ki n th i ti ẻ t mát m  (10­15 ệ t. N m b nh t n t ạ i trên h t gi ng,

ư ồ tàn d  cây tr ng.

21

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ậ ộ ợ ệ ớ ồ ồ ộ Tr ng cây v i m t đ  h p lý, v  sinh đ ng ru ng tri ệ ể  Khi b nhệ t đ .

ấ ể ử ụ ộ ố ạ ố ệ xu t   hi n   có   th s d ng   m t   s lo i   thu c:   Chlorothalonil

(Forwanil75WP); Mancozeb + Metalaxyl (Vimonyl 72

WP);  Ningnanmycin (Diboxylin 8SL); Oligo ­ sacarit (Olicide 9SL).  Chitosan

(Biogreen 4.5 SL)

ệ ố ố

ệ ạ + B nh th i g c (Phoma ligam): - Tri u ch ng gây h i: ứ

ế ứ ữ ứ ệ ệ ầ ấ ố ố Tri u ch ng ban đ u là nh ng v t n t th i trũng xu t hi n trên g c thân

ị ệ ữ ạ ố ườ cây, trên lá có hình đ m tròn màu nâu nh t. Nh ng cây b  b nh th ng có kích

ướ th ỏ ơ c nh  h n.

ặ ấ ụ ế ố ộ ấ Các v t th i m c lan r ng và bao l y thân phía trên m t đ t, làm cho cây

ể ổ ỗ ề   ị b  héo và đ . Thân cây khô và hoá g , mô cây chuy n màu đen, đôi khi có vi n

ỏ đ  tía.

ố ạ ệ + B nh th i h ch (Sclerotinia sclerotirum)

ệ ạ ứ ­ Tri u ch ng gây h i:

ệ ở ố ỗ ị ệ ặ ấ ệ ấ Cây con: B nh xu t hi n ố    g c cây sát m t đ t làm cho ch  b  b nh th i

ờ ẩ ướ ụ ồ ế ế ệ ệ ấ nhũn, cây gãy g c r i ch t. Khi tr i  m ộ ớ   t trên v t b nh xu t hi n m t l p

ắ ố ấ n m màu tr ng x p.

ế ệ ớ ườ ệ ấ ố Khi cây l n: V t b nh th ặ   ng xu t hi n trên các lá già sát g c ho c

ỗ ị ệ ư ế ầ ố ố ờ ố ph n g c thân, ch  b  b nh th i nhũn nh ng không có mùi th i. N u tr i khô

ỗ ị ệ ườ ế ắ n ng thì ch  b  b nh th ng khô và teo đi, các lá bi n vàng.

ỗ ị ệ ủ ế ắ ố ướ Trên phi n lá và cu ng lá: Ch  b  b nh có màu tr ng b ng n ắ   c, b t

ờ ẩ ướ ẽ ố ị ệ ầ ừ đ u t rìa lá lan vào phía trong. Khi tr i  m t, lá b  b nh s  th i rách nát

ư ế ờ ỏ Ở ẩ   ệ nh ng n u tr i khô hanh lá b nh khô m ng, màu nâu b n. ả ắ  cây c i b p khi

ố ừ ộ ắ ị ố ệ đã cu n, b nh lây lan t ế    lá ngoài vào trong làm toàn b  b p b  th i và ch t

ỗ ế ệ ổ ụ ặ ộ ố ớ ố   ứ đ ng trên ru ng, g p gió to cây đ  g c. Ch  v t b nh đã th i có l p m c

ề ấ ạ ắ ặ ặ ỏ tr ng và nhi u h ch n m nh  màu nâu ho c đen bám ch t vào lá.

ể ệ ệ ề

- Nguyên nhân, đi u ki n phát sinh phát tri n b nh:

ệ ể ệ B nh do n m ấ  Sclerotinia sclerotirum gây ra. B nh phát tri n thích h p ợ ở

oC, pH 5­8, t n t

ệ ộ ồ ạ ủ ế ở ạ ư ạ nhi t đ  19­24 i ch  y u ệ    d ng h ch trên tàn d  cây b nh

22

và trong đ t.ấ

ệ - Bi n pháp phòng tr : ừ

ệ ệ ạ ố ồ ộ ồ ệ ể Tr ng cây gi ng s ch b nh, v  sinh đ ng ru ng tri ớ   t đ . Luân canh v i

ọ ư ồ ố cây tr ng khác h  nh  hành, cà r t

ủ ầ ố ượ ụ ồ Bón phân đ y đ  và cân đ i. Tăng l ng phân chu ng hoai có tác d ng kích

ế ượ ạ ỏ ủ ự ệ ể ỗ thích   cây   kh e   và   h n   ch   đ c   s   phát   tri n   c a   b nh.   Bón   m i   sào

ả ự ế ấ ằ ấ   (1000m2) 9 ­ 12 kg n m Trichoderma ĐHCT b ng cách r i tr c ti p vào đ t

ặ ộ ớ ồ ủ ướ ồ ử ụ ho c tr n v i phân chu ng ầ  1 tu n tr c khi tr ng. ộ ố ạ    S  d ng m t s  lo i

ố ể thu c   sau   đ   phòng   tr : ừ  Prochloraz­Manganese   complex   (Trinong   50WP);

Trichoderma spp (Promot Plus WP); Trichoderma viride (Biobus 1.00WP)

ố ệ + B nh th i nhũn:

ố ạ ấ ẩ ố Có 2 nguyên nhân gây ra ( do n m th i h ch và do vi khu n th i nhũn

ậ ế ệ ữ ứ ệ ỡ ầ gây ra). C n nh n bi t và phân bi t rõ v i nh ng tri u ch ng sau:

ố ấ - Th i nhũn do n m

ồ ạ ấ ế ệ ư ầ ấ ồ Do n m t n t i trong  đ t tr ng, tàn d  gây ra. V t b nh lúc  đ u là

ố ừ ữ ệ ấ ấ ỏ ớ ừ nh ng ch m nh , m t màu sau đó nhũn ra. B nh gây th i t ng l p lá t trên

ướ ớ ơ ộ ẩ ặ ấ ắ ố xu ng d i. G p đ   m không khí cao th y có l p t ủ ế    màu tr ng bao ph  v t

ẳ   ệ b nh. Không có mùi kh n.

ị ệ ố Thu c tr  b nh: Validacin3L, Rovral50WP, Anvil5SC, Bennomyl 50WP…

ố - Th i nhũn do vi khu n ấ

ẩ ồ ạ ư ấ ấ ầ ồ Do vi khu n t n t ấ   i trong đ t tr ng, tàn d  gây ra. Lúc đ u th y xu t

ổ ư ươ ạ ộ ố ệ ị ề ổ ố hi n m t s  lá b  héo vào bu i tr a, t i l ề   ệ i bu i chi u. B nh làm th i m m

ả ắ ộ ẩ ủ ầ ồ ố ố   ph n trong c a cây (lõi) r i sau đó làm th i nhũn c  b p. Đ   m cao, th i

ử ế ệ ư ủ ặ ẳ ặ ấ nhũn càng n ng và ng i v t b nh th y có mùi kh n đ c tr ng c a hi n t ệ ượ   ng

ị ệ ẩ ố ố ố ỉ th i   nhũn   do   vi   khu n.   Không   có   thu c   tr   b nh   mà   ch   có   thu c   phòng:

Kasumin 2L, Starner 20WP, New Kasuran 16,2 WP, Rovral 50WP.

* Thu ho ch:ạ

ạ ạ ờ ộ ố ồ ắ   Th i gian thu ho ch tùy thu c gi ng và mùa tr ng. Thu ho ch khi b p

ặ ắ ủ ể ặ ặ ầ ắ ộ cu n ch t, 2 lá úp ngoài m t căng, b p phát tri n đ y đ , m t b p bóng láng

ắ ầ ư ế ặ ố ố ớ ấ   ạ và lá g c b t đ u vàng. N u thu ho ch s m lá ch a cu n ch t, năng su t

kém. N uế  thu  ho chạ   mu nộ  b pắ  n tứ  n ,ẻ  kém ph mẩ  ch t.ấ  Nên thu  ho chạ  vào

23

ợ ế ề ạ ắ ờ ổ ể lúc  tr i mát hay bu i chi u, có th  thu ho ch 2 đ t n u b p tăng tr ưở   ng

ấ ắ ả ề ấ ố ụ không đ u. Năng su t b p c i 20 ­ 35 t n/ha tùy gi ng và mùa v .

2.2. Tình hình s n xu t và tiêu th  b p c i trên th  gi

ụ ắ ế ớ ả ấ ả i và trong

n cướ

ấ ắ ả ế ớ ả 2.2.1. Tình hình s n xu t b p c i trên th  gi i

ả ượ ắ ạ ả ị B p c i đ c phát sinh t ơ   i vùng Đ a Trung H i, tuy nhiên Châu Á là n i

ả ượ ệ ồ ả ớ ắ ấ ặ ệ ố có di n tích tr ng và s n l ng b p c i l n nh t, đ c bi t Trung Qu c là

ả ứ ấ ắ ế ớ ệ ầ ồ ố qu c gia có di n tích tr ng và năng su t b p c i đ ng đ u th  gi ả   ắ i. B p c i

ủ ế ượ ử ụ ướ ạ ươ ư ắ ả ộ ch  y u đ c s  d ng d i d ng, rau t i, rau tr n salad và d a b p c i.

ấ ắ ả ế ớ ả ả B ng 3. Tình hình s n xu t b p c i trên th  gi i

ỷ ệ Nghìn t nấ T  l (%) ụ ị L c đ a

Châu Phi 905 2

Châu Á 31.704 65

Châu Âu 12.254 25

ỹ B c Mắ 2.722 6

ạ ươ Đ i D ng 99 1

Nam Mỹ 557 1

T ngổ 48.241 100

ồ ồ Ngu n: Ngu n: FAO, 1998.

ấ ắ Ấ ả ả ố Trong đó các n cướ  s n xu t b p c i chính là Trung Qu c, Nga,  n Đ ộ,

ậ ả ụ ể Hàn Qu cố  và Nh t B n, c  th :

ả ượ ả ướ ả B ng 4. S n l ắ ả ủ ng b p c i c a 10 n ấ c s n xu t chính

STT ố Qu c gia Nghìn t nấ TT ố Qu c gia Nghìn t nấ

Trung Qu cố 19.953 1 6 Mỹ 2.084

2 Nga 7 4.500 Ba Lan 1.778

ộ 3 n ĐẤ 8 4.200 Indonesia 1.401

4 Hàn Qu cố 9 2.755 Ukraine 1.070

5 Nh tậ 10 2.550 Rumania 1.000

ồ Ngu n: FAO, 2000.

ấ ắ ả ạ ệ ả 2.2.2. Tình hình s n xu t b p c i t i Vi t Nam

ụ ả ắ ọ ở ắ ướ ề B p c i là cây rau quan tr ng trong v  đông xuân mi n B c n c ta,

24

ệ ạ ặ đ c bi t là vùng ĐBSH (T  Thu Cúc , 2007).

ủ ướ ủ ế ố ị ủ Theo quy t  đ nh s  182/1999/QĐ­TTg c a Th  t ng  chính ph  phê

ệ ề ế ề ể ạ   ả ụ duy t đ  án phát tri n rau và hoa qu  m c tiêu đ n năm 2010 v  kim ng ch

ẩ ấ ỷ ệ ạ xu t kh u các lo i hàng này là 1 t USD, trong đó 525 tri u USD là rau, măng

ị ồ ệ ạ ả ạ ạ ệ   tây, măng ta, các lo i qu  là 323 tri u USD, gia v  g m h t tiêu đ t 100 tri u

ả ả USD, hoa và cây c nh kho ng 5%.

ế ượ ờ ỳ ể ấ ẩ Tuy nhiên theo chi n l ủ   c phát tri n xu t kh u th i k  2001­2010 c a

ộ ươ ủ ạ ấ ạ ẩ B  th ng m i trình chính ph  ngày 21/8/2000 kim ng ch xu t kh u rau qu ả

ệ ệ ạ ạ ạ ế đ n năm 2010 đ t 1,8 tri u USD trong đó h t tiêu đ t 250 tri u USD.

ụ ạ ọ ố ố ệ ấ Đây là hai m c tiêu t m g i là t ể i thi u và t i đa mà Vi ấ   t Nam ph n đ u

ớ ể ề ạ ả ơ ấ ủ ẩ ỉ trong 10 năm t ầ   i trong đó c  c u ch ng lo i s n ph m có th  đi u ch nh d n

ợ ầ d n sao cho phù h p.

ự ả ộ ươ ủ ướ ạ ề Theo d  th o đ  án c a B  th ạ ị ng m i đ nh h ủ ng cho ch ng lo i rau

ả ươ ệ ẩ ấ ồ ả ắ ọ xu t kh u hi n nay bao g m: rau qu  t ả i, trong đó b p c i, c i ng t, hành

ươ ạ ậ ỗ ỡ h ư   ỏ ng, hành hoa, các lo i đ u, đ , bí đ , bí xanh, khoa m , hành tây. Nh ng

ắ ả ữ ệ ả ạ ẩ ấ ọ ớ ỉ ả   m i ch  có b p c i, c i ng t là nh ng lo i rau đang xu t kh u có hi u qu  và

ế ố ể ể ắ ả ấ ầ ằ chuy n bi n t ẩ t. Gía b p c i mua đ  xu t kh u cũng khá cao g n b ng giá

thóc.

ả ượ ắ ủ ế ở ồ ắ ở ụ ề ở ỉ B p c i đ c tr ng ch  y u mi n B c v  đông – xuân các t nh

ụ ượ ệ ằ ắ ầ ả ộ ồ ồ đ ng b ng sông H ng và m t ph n di n tích b p c i trái v  đ ồ c tr ng ở

ự ệ ệ ơ ộ ỉ ỉ huy n Sa Pa, t nh Lào Cai và huy n M c Châu, t nh S n La. Khu v c Tây

ả ượ ủ ế ạ ồ ề ạ ắ nguyên b p c i đ c tr ng ch  y u t ệ   ồ i Đà L t, Lâm Đ ng do có đi u ki n

ậ ợ ắ ả ể ồ ụ khí hâu thu n l ắ ả ụ ớ i nên có th  tr ng b p c i v  s m, b p c i trái v .

ả ớ ệ ắ ồ ỉ ả ồ ộ Các t nh có di n tích b p c i l n g m: Lâm Đ ng, Hà N i, H i Phòng,

ớ ổ ươ ư ệ ả ắ ồ ả ạ   H i D ng,  H ng  Yên. Năm 2010, v i  t ng di n tích tr ng b p c i  đ t

ả ượ ụ ạ ấ ố ệ 29.200 ha, s n l ổ ng đ t 676.300 t n (T ng c c Th ng kê Vi t Nam, 2010).

ả ượ ệ ạ ắ ụ ồ ổ ỉ T i huy n Phong Th , t nh Lai Châu, b p c i đ c tr ng trong v  đông

ạ ườ ử ả xuân t i các xã M ng So, Dào San, Pa Vây S , Tung Qua Lìn, L n Nhì

ụ ụ ổ ả ủ ế ị ấ ẩ ầ ủ   Thàng và th  tr n Phong Th , s n ph m làm ra ch  y u ph c v  nhu c u c a

ườ ầ ặ ộ ườ ng i dân và m t ph n mang đi bán, đ c bi ệ ạ t t i các xã M ng So, Dào San,

ớ ố ượ ủ ộ ộ ồ ớ Nhì Thàng  các h  dân đã ch  đ ng gieo tr ng v i s  l ể ạ ả   ng l n đ  t o s n

25

ầ ẩ ậ ph m hàng hóa, góp ph n tăng thu nh p cho gia đình.

ố ệ ư ệ ấ ả ố ắ   ụ ể ề Hi n ch a có s  li u th ng kê c  th  v  tình hình s n xu t cây rau b p

ố ệ ề ạ ỉ ụ ể ả c i mà ch  có s  li u chung v  các lo i rau, c  th :

ấ ắ ả ạ ả ả ệ B ng 5. Tình hình s n xu t b p c i t i Vi t Nam

ạ ậ Cây Rau đ u các lo i

ả ượ STT Tên xã S n l ệ Di n tích (ha) Năng su tấ   )ạ (t ng )ạ (t

ị ấ Th  Tr n 1 83,64 269,3 32,2

ở ầ Sì L  L u 2 84,7 302,4 35,7

3 Ma Ly Ch iả 82,99 224,9 27,1

ồ 4 M  Sì San 84,38 302,9 35,9

Pa Vây Sử 5 83,49 259,7 31,1

Vàng Ma Ch iả 6 82,66 233,1 28,2

Tung Qua Lìn 7 83,55 198,0 23,7

Dào San 8 84,26 664,8 78,9

9 Mù Sang 84,63 208,2 24,6

10 Ma Ly Pho 82,84 365,3 44,1

Hoang Thèn 11 85,07 443,2 52,1

ả B n Lang 12 85,36 548,0 64,2

ổ Kh ng Lào 13 85,04 512,8 60,3

ườ 14 M ng So 84,06 539,7 64,2

ậ 15 N m Xe 84,83 565,8 66,7

ồ 16 Sin Su i Hố 85,38 537,9 63

ả 17 L n Nhì Thàng 83,37 375,2 45

ổ 18 Hu i Luông 83,4 453,1 54,3

ổ ộ T ng c ng 1514 7004,3 831,3

ụ ệ ồ ố ổ Ngu n: Chi c c th ng kê huy n Phong Th , 2015.

ứ ổ ướ ế ớ 2.3. T ng quan tình hình nghiên c u trong n c và trên th  gi i

ắ ả ế ớ ứ ề 2.3.1. Tình hình nghiên c u v  cây b p c i trên th  gi i

ươ ấ ạ ả ươ ơ Trong các ph ng pháp s n xu t h t lai, ph ng pháp lai đ n lý t ưở   ng

ể ệ ư ộ ồ ề ế ấ ớ nh t, con lai có đ  đ ng đ u cao và th  hi n  u th  lai l n. Đôi khi ph ươ   ng

26

ố ẹ ế ấ ấ ơ pháp lai kép cho năng su t cao n u b  m  là các lai đ n có năng su t cao

ề ủ ấ ở ươ ơ ộ ồ nh t, tuy nhiên đ  đ ng đ u c a con lai ph ố ớ   ng pháp này kém h n, đ i v i

ộ ồ ả ấ ấ ơ ơ ộ ề   ắ b p c i thì lai kép cho năng su t th p h n, chín mu n h n và đ  đ ng đ u

ả ơ ườ ươ ể ơ kém h n lai đ n. C i bao th ng dùng ph ng pháp này. Đ  tránh nh ượ   c

ủ ể ươ ườ ươ đi m c a ph ng pháp lai kép, ng i ta dùng ph ồ   ng pháp “các dòng đ ng

ươ ụ ồ ỗ ợ ử ở h p t ”, ph ố ẹ ứ ng pháp này m i dòng b  m  ch a 2 dòng ph  đ ng h p t ợ ử

ở ỉ ố ươ ả ấ ố ế và ch  khác nhau b i nhân t S, ph ng pháp này cho k t qu  r t t t.

ắ ả ở ệ ứ ề 2.3.2. Tình hình nghiên c u v  cây b p c i Vi t Nam

ạ ạ ố ừ ề T i Đà L t năm 1938, các gi ng rau mang t ắ  mi n B c vào đã đ ượ   c

ả ấ ố ế ồ ỉ ư tr ng   t a   và   cho   k t   qu   r t   t t   nh :   Chou   coeur   de   boeuf   moyen,   Chou

express, Chou de Noel, Chou quintal d’Alsace.

ả ưở ế ạ ở ố ừ Năm 1948, do  nh h ng b i chi n tranh, h t gi ng rau t các n ướ   c

ạ ị ạ ủ ề ế ẩ ậ ả ấ ấ ạ ấ   nh p kh u v  Đà L t b  h n ch  và không đ  cung c p cho s n xu t. T i  p

ắ ả ằ ố ượ ồ Hà Đông, gi ng b p c i tr ng b ng “tuya” (bouture) đ ệ c phát hi n và k ỹ

ổ ế ủ ắ ậ ạ ấ ỹ ị ậ   ả thu t này đã ph  bi n kh p các vùng s n xu t rau c a th  xã Đà L t. K  thu t

ủ ộ ể ả ề ầ ấ ố này đã giúp nông ph n nào ch  đ ng v  cây gi ng đ  s n xu t và nó t n t ồ ạ   i

ướ ữ ế đ n nh ng năm tr c 1980.

ể ầ ả ấ ớ ướ ậ Năm 1977, v i nhu c u phát tri n s n xu t, Nhà n ấ   ộ c nh p n i 4 t n

ả ắ ủ ế ụ ụ ả ắ ả ạ ố gi ng b p c i, c i b c th o ch  y u ph c v  cho vùng rau Đà L t đã góp

ả ế ế ạ ạ ố ạ ạ ầ ph n gi i quy t tình tr ng khan hi m h t gi ng rau t i Đà L t.

ế ổ ố ạ ố Báo cáo đánh giá t ng k t công tác gi ng rau 1979­1983 t i thành ph  Đà

ộ ố ố ể ả ề ệ ậ ạ ạ ấ ợ ị L t đã nh n đ nh Đà L t có đi u ki n phù h p đ  s n xu t m t s  gi ng rau

ụ ụ ả ấ ươ ẩ ị ươ ầ ph c v  cho nhu c u s n xu t rau th ủ ng ph m c a các đ a ph ng khác

ả ướ ể ố ố ạ ư ủ ả ạ trong c  n c. Các gi ng rau có th  làm gi ng t i Đà L t nh  c  c i th ướ   c,

ộ ủ ả ả ắ ả ả ậ ắ   ủ ả c  c i Hà N i, c  c i Thái Lan, c i bông, c i xanh, c i tr ng, đ u côve, b p

ắ ả ố ơ ả ạ c i L ng S n, b p c i s  5, su hào Hà Giang.

ạ ế ừ ệ ả ệ   T  năm 1987­1991, Phòng Nông nghi p Đà L t ti n hành kh o nghi m

ả ắ ả ậ ả ả ố ồ ủ ậ t p đoàn gi ng b p c i và c i th o c a Công ty Tohoku (Nh t B n) g m 6

ắ ả ố gi ng b p c i CR­100, TH­8260, Early Shogun, Shogun, TH­7450, TH­3920

ả ắ ệ ả ả ố ọ   và 3 gi ng c i b c th o C­55, FS­60, R­70. Công tác kh o nghi m đã ch n

ượ ả ắ ả ả ố ố ọ l c đ c 2 gi ng b p c i Early Shogun, Shogun và 1 gi ng c i th o FS­60

27

ệ ả ấ ạ ề ớ ợ ạ phù h p v i đi u ki n s n xu t t i Đà L t.

ế ỷ ủ ứ ậ ơ ọ   Trong th p niên 1990 c a th  k  XX, các c  quan nghiên c u khoa h c

ươ ớ ể ư ứ ả ố ị ủ c a đ a ph ấ   ng cũng đã nghiên c u các gi ng rau m i đ  đ a vào s n xu t

ắ ả ệ ố nông nghi p: các gi ng b p c i Paris (Pháp), Grand 11, A­28 (Công ty Chitai ­

ủ ị ứ ầ ố ươ ữ Thái Lan)… đã đáp  ng cho nhu c u gi ng c a đ a ph ờ   ng trong nh ng th i

ấ ị gian nh t đ nh (lamdongdost.gov.vn. 2008).

Ở ề ộ ố ố ọ ọ ứ ắ ắ ả mi n B c công tác nghiên c u, ch n l c m t s  gi ng b p c i cũng

ượ ự đ ư ệ c th c hi n nh :

ễ ố ọ ộ Gi ng CB 26 do KS. Nguy n Tr ng Mai và c ng tác viên, Trung tâm k ỹ

ọ ạ ừ ả ậ ộ ượ ư ậ thu t rau qu  Hà N i ch n t o t năm 1981, đ ả   c công nh n đ a vào s n

ấ ố ượ ạ ằ ươ ọ ọ xu t năm 1990 gi ng CB26 đ c t o ra b ng ph ng pháp ch n l c cá th ể

ề ừ ố ắ ả ổ nhi u năm t ộ .  gi ng b p c i Phù Đ ng­Hà N i

ố ố ượ ộ ừ ậ ậ ả ượ ả Gi ng AK Cross là gi ng đ c nh p n i t Nh t B n đ ấ   c s n xu t

ở ề ị ươ ộ r ng nhi u đ a ph ng.

ố ố ượ ộ ừ ậ ậ ả ượ Gi ng K60 (King 60) là gi ng đ c nh p n i t Nh t B n đ c Trung

ệ ể ệ ả ố ồ ươ ế tâm kh o nghi m, ki m nghi m gi ng cây tr ng Trung ả   ng ti n hành kh o

ừ ứ ỏ ể ọ ố ươ ệ nghi m t năm 1998 và ch ng t có tri n v ng t t (Tr ng Đích. 2005).

ữ ứ ề ắ ệ Nh ng nghiên c u v  cây b p c i ả ở Vi t Nam ạ   còn  h n ch ế,  m i chớ ỉ

ả ề ờ ụ ữ ứ ế ậ ỹ ừ d ng l ạ ở i nh ng nghiên c u và k t qu  v  th i v , quy trình, k  thu t gieo

ọ ọ ừ ủ ế ứ ạ ồ ố ớ tr ng. Công tác nghiên c u, lai t o gi ng m i ch  y u là ch n l c t các dòng

ậ ộ nh p n i.

ắ ả ử ụ ứ 2.3.3. Tình nghiên c u và s  d ng phân bón lá trên cây rau và b p c i.

ứ ề ộ ố 2.3.3.1. M t s  nghiên c u v  phân bón qua lá cho cây rau

ứ ề ệ ề * Khái ni m v  phân bón lá và nghiên c u v  phân bón lá cho cây rau

Phân bón lá th c ự ch t ấ là các ch  ế ph m ẩ mà trong đó ch a ứ đ y ầ đ  ủ các ch tấ

ưỡ ượ ượ ấ ị dinh d ạ ng d ng đa l ng, trung ượ l ng và vi l ng, nh m ằ cung c p k p th iờ

ư ế cho cây, m i ỗ ch t ấ có vai trò khác nhau đ i ố v i ớ cây nh ng n u thi u ế cây tr ng ồ sẽ

ấ ượ ể ấ sinh tr ưở và phát tri n kém, năng su t, ch t l ng ng nông s n ả gi m ả rõ r t.ệ

ớ ệ ề * Gi i thi u v  phân bón lá

ể ạ ầ Có th  phân chia phân bón lá thành các nhóm theo d ng, thành ph n dinh

ưỡ ơ ế ế ố ưỡ d ng và theo c  ch  liên k t các nguyên t t dinh d ng.

28

ị ườ ể ễ Theo Nguy n Văn Uy n (1995), phân bón lá trên th  tr ng trong n ướ   c

ế ớ ấ ấ ướ ạ ế ẩ ả và trên th  gi i r t phong phú, s n xu t d i d ng các ch  ph m bón qua lá,

ể có th  chia làm 3 nhóm:

ế ố ỉ ưỡ ượ ượ Nhóm ch  có các y u t dinh d ng đa l ng và vi l ặ   ố ợ ng ph i h p ho c

riêng r .ẽ

ưở ằ ẩ ấ Nhóm có thêm ch t kích thích sinh tr ng, nh m thúc đ y sinh tr ưở   ng

ỉ ệ ụ ả ế ẩ ặ ả ả ho c thúc đ y ra hoa, k t qu , gi m t  l ẩ  r ng qu , thúc đ y quá  trình chín

ho c ặ mau ra  r .ễ

ừ ọ Nhóm các lo i ạ thu c ố hóa h c, tr  sâu ệ b nh ph i ố h p ợ v i ớ t  l ỉ ệ thích h p.ợ

Phân bón lá có nhi u  u ề ư   đi m:ể

ưỡ Ch t ấ dinh d ng đ ượ cung c p ấ cho cây nhanh chóng h n ơ bón qua  g c.ố c

ệ ấ ử ụ Hi u su t s  d ng dinh d ưỡ   cao. ng

ơ ượ ỉ ố ằ ớ ấ Chi phí th p h n. L ng bón ch  t n b ng 1/4 v i bón qua g c.ố

ưở ế ườ ả Ít  nh h ng đ n môi tr ng và đ t ấ   tr ng.ồ

ể ề ả ạ ỏ ưỡ Khi bón đòi h i ph i tìm hi u chính xác v  tình tr ng dinh d ấ   ng đ t,

ố ủ ươ ụ ề ệ các y u ế t c a phân và các ph ng pháp, đi u ki n áp d ng phân bón qua lá.

ệ ự ế ầ ế ơ ấ H u h t phân bón lá cho hi u l c nhanh, kinh t h n bón vào đ t do cây

ươ ự ỉ ạ ậ ấ ử ụ s  d ng phân bón t ng t ấ    khi bón vào đ t ch  đ t 45­50%, th m chí th p

h n.ơ

ế ớ ấ ự ậ Theo Hoàng Minh T n & cs (2002), trong th  gi i th c v t nói chung và

ơ ướ ứ cây  rau nói riêng, lá cây ngoài ch c năng là thoát h i n ợ c, quang h p còn có

ệ ấ ấ ọ ưỡ ự ấ vai trò quan tr ng trong vi c h p thu các ch t dinh d ng cho cây, s  h p thu

ượ ự ỗ ả ổ này đ ệ c th c hi n qua l ấ    khí kh ng và qua các kho ng gian bào, các ch t

ưỡ ượ ướ ừ ố ướ ớ ố ộ dinh d ng đ ể c di chuy n theo h ng t trên xu ng d i v i t c đ  30

ờ ấ ưỡ ự cm/gi , ch t dinh d ng di chuy n ể m t ộ cách t do trong cây.

ệ ử ụ ơ ở ủ

* C  s  c a vi c s  d ng phân bón

lá

ứ ừ ọ ượ ằ T  lâu các nhà khoa h c đó ch ng minh đ ấ   c r ng, cây xanh hút các ch t

ưỡ ở ạ ư ừ dinh d ng d ng khí nh : CO ể  khí quy n qua l ỗ 2, O2, SO2, NH3, NO2 t

ễ ằ ổ ươ ồ ị ạ khí kh ng (Nguy n H c Thuý, 2001). B ng ph ng pháp đ ng v  phóng x ạ

ệ ậ ậ ọ ộ ộ ư   các nhà khoa h c đó phát hi n ra, ngoài b  ph n lá thì các b  ph n khác  nh :

ả ề ụ ứ ấ ưỡ thân cành, hoa, qu  đ u có ch c năng h p th  dinh d ng.

29

ệ ệ ằ ấ ọ B ng các thí nghi m khác nhau các nhà khoa h c đó cho th y: Vi c  phun

ưỡ ạ ượ ấ các ch t dinh d ng d ng hoà tan vào lá, chúng đ ậ c thâm nh p vào c  th ơ ể

ả ạ ầ ẫ ổ cây xanh qua l ỗ khí kh ng c  ngày l n đêm (Tr n đ i Dũng, 2004).

ơ ế ế ở ổ ướ C  ch  đóng m  khí kh ng có liên quan đ n kích th ộ c dài, r ng c a l ủ ỗ

ộ ẩ ế ổ ệ ộ ộ ẩ ấ khí kh ng, liên quan đ n ánh sáng, đ   m không khí, nhi t đ , đ   m đ t, các

ấ ưỡ ơ ế ứ ố ủ ặ ch t dinh d ẽ ữ   ng và s c s ng c a cây. C  ch  này có liên quan ch t ch  gi a

ổ ỗ ị ướ axit axixic (ABA), pH d ch bào, và ion kali. L  khí kh ng có kích th c dài 7­

ớ ố ượ ộ ế ớ 40µ m, r ng 2 ­ 12 µ m v i s  l ờ   ng khá l n, n u bón phân qua lá vào th i

ễ ệ ể ấ ấ ạ ở ổ ể   đi m khí kh ng m  hoàn toàn thì đ t hi u su t cao nh t (Nguy n Văn Uy n,

1995).

ử ụ ứ 2.3.3.2. Tình hình nghiên c u và s  d ng phân bón lá trên th  gi ế ớ i

ướ ế ớ ướ ử ụ ề Nhi u n c  trên th  gi i và n c  ta  đã s  d ng phân bón lá  (foliar

ề ặ ệ ồ ferilizer) càng ngày càng nhi u, đ c bi t trong khâu tr ng rau, hoa,   cây ăn

ệ ử ụ ệ ả ừ ữ ế ỷ qu , cây công nghi p… Vi c s  d ng phân bón lá đã có t gi a th  k  17

ể ấ ụ ướ ấ (1676), lúc ông E Maiotte (Pháp) đã tìm th y lá cây có th  h p th  n c  t ừ

ấ ắ ỹ bên ngoài. Năm 1916 ông M.O.Johnson (M ) phun ch t sunphat s t lên cây

ở ứ d a có lá vàng, làm cho cây này tr  nên xanh trong vài tu n ầ  l .ễ

ườ ệ ở Sau đó, ng ư   ấ i ta đã phát hi n ra các ch t kích thích sinh tru ng nh :

auxin (1880 ­ Darwin, 1928 ­ Went, 1934 ­ Koge), giberilin (1926  ­  Kurosawa,

ấ ứ ế ở   1938­ Yabuta), xytokynin (1955 ­ Miller, Skoog), các ch t  c ch  sinh tru ng

ư nh  axit axixic (ABA) (1961 ­ Liu, Carn, 1963 ­ Ohkuma, Eddicott), ethylen,

ệ ử ụ ấ ấ ươ ệ ọ các ch t phenol…Vi c s  d ng các ch t này làm ph ng ti n hoá h c đ ể

ề ỉ ưở ể ồ ượ đi u ch nh quá trình sinh tr ủ ng, phát tri n c a cây tr ng đ c coi là b ướ   c

ế ẩ ồ ễ ơ ầ ử ụ đ u s  d ng ch  ph m bón qua lá cho cây tr ng (Cao K  ỳ S n, Nguy n Văn

ộ B , Bùi Đình Dinh, 1998) .

ữ ề ầ ướ ế ớ ư ỹ Trong nh ng năm g n đây nhi u n c trên th  gi ậ ả   i nh : M , Nh t B n,

ử ụ ứ ế ề ấ ả ố ẩ   Anh, đ c, Thái Lan, Trung Qu c… đã s n xu t và s  d ng nhi u ch  ph m

bón  qua  lá  có  tác d ngụ  làm tăng  năng su t,ấ   ph mẩ  ch tấ   nông  s n,ả   không  làm

ễ ườ ậ ả ư ô nhi m môi tr ng nh : Yogen, Atonik…(Nh t B n), Organic, Cheer…(Thái

ặ ặ ỳ Lan), Bloomplus, Sduspray ­ N ­ Grow (Hoa K ), đ c   đa Thu,   đ c   Phong

ụ ề ế ệ ẩ ố ố ượ Thu, Di p L c T …(Trung Qu c)…Trong đó nhi u ch  ph m đã đ ả   c kh o

30

ử ụ ệ ở ệ ả ấ ệ nghi m và cho phép s  d ng trong s n xu t nông nghi p Vi t Nam (Cao

ỳ ơ ễ ộ K  S n, Nguy n Văn B , Bùi đình Dinh, 1998).

ố ệ ượ ấ ử ụ ệ ấ ố ưỡ Theo s  li u đ c công b , hi u xu t s  d ng ch t dinh d ng qua lá

Ở ầ ấ ạ ớ đ t t i 95%. Philippin dùng phân bón lá cho năng su t lúa tăng 1,5 l n so

ầ ấ ố ớ ự v i d ng phân bón qua g c và g p 3,3 l n khi không dùng phân bón. Khi sử

ẻ ơ ị ượ ứ ơ ệ ụ d ng phân bón lá cây lúa kho  h n, c ng h n, ch u đ c sâu b nh, không làm

ư ề ấ ạ ấ ọ ụ chua đ t nh  khi bón nhi u và liên t c phân hoá h c vào đ t. H t thóc cũng

ỉ ệ ạ ụ ể ắ ạ ơ ặ n ng  thêm   và  ch c   h n,   t   l ủ     g o  gãy   kh ng  đáng   k ,   làm  cho   g o  c a

ị ườ ợ ớ ả Philippin phù h p v i th  tr ng qu c t ố ế ơ   (Hoàng H i, 2000). h n

ử ụ ứ 2.3.3.3. Tình hình nghiên c u và s  d ng phân bón lá ở ệ  Vi t Nam

ượ ử ụ ở ệ ừ ầ ữ ủ Phân bón lá đ c s  d ng Vi t Nam t đ u nh ng năm 1980 c a th ế

ả ế ữ ậ ớ ỷ ướ k  tr ứ   c, tuy nhiên ph i đ n năm 2000, thu t ng  phân bón lá m i chính th c

ượ ề ậ ủ ả ướ ị đ c   đ   c p   trong   các   văn   b n   pháp   qui   c a   Nhà   n ị c   (Ngh   đ nh

ư ế ị ủ ộ 113/2003/NĐ­CP ngày 07/10/2003 và các Thông t , Quy t đ nh c a B  Nông

ệ nghi p và PTNT).

ờ ủ ự ữ ồ Trong nh ng năm qua, s  ra đ i c a phân bón lá đã giúp cây tr ng ngăn

ượ ạ ệ ạ ạ ả ừ ng a đ c các lo i b nh h i trên cây ngay c  trong giai đo n cây đang sinh

ưở ấ ấ ưỡ ổ tr ng. Phân bón lá ngoài cug c p ch t dinh d ố   ng cho cây còn b  sung thu c

ệ ự ậ ượ ụ ệ ặ ồ ộ ệ ả b o v  th c v t đ c áp d ng r ng rãi trong vi c tr ng rau ăn lá đ c bi t là

ụ ệ ệ ắ ả ộ ươ rau c i   b p. Tuy nhiên,   hi n nay khi vi c áp d ng r ng rãi ph ng   pháp

ệ ử ụ ạ ổ ừ ệ ạ ợ phòng tr  sâu b nh h i t ng h p cho cây thì vi c s  d ng các d ng phân bón

ấ ầ ỳ ơ ộ lá cho cây rau là r t c n thi ễ ế   ( Cao K  S n, Nguy n Văn B , Bùi đình Dinh, t

1998).

ụ ế ượ Tính đ n tháng 12 năm 2012 trong danh m c phân bón đ c phép s ử

ở ệ ạ ạ ụ d ng Vi t Nam có 7.711 các lo i phân bón, trong đó có 4.683, lo i phân bón

ề ễ ế ạ ổ ố ộ   lá, chi m 60,1% t ng s  các lo i phân bón (Bùi Huy Hi n, Nguy n Văn B ,

ỳ ơ Cao K  S n).

ự ậ ộ ườ ạ ọ ộ B  môn sinh lý th c v t­Tr ệ ng đ i h c Nông nghi p Hà N i  đã nghiên

ạ ượ ế ẩ ưở ạ ứ c u và t o đ c ch  ph m bón lá, kích thích sinh tr ề ng cho nhi u lo i cây

ử ụ ệ ế ả ấ ẩ ạ ồ ộ ồ ơ ả tr ng và s  d ng có hi u qu  trong s n xu t. Ch  ph m d ng b t g m  ­

ướ ạ ướ ồ ồ NAA d i d ng hoà tan trong n ộ   ổ c là ngu n auxin b  xung cho ngu n n i

31

ố ượ ế ư ố sinh,  m t  ộ s  nguyên t vi l ầ ng c n thi ộ   t nh  B, Cu, Zn còn có thêm m t

ượ ỏ ố ượ ế l ng nh  nguyên t đa l ẩ ng N, P, K. Phun ch  ph m này đã làm tăng quá

ệ ả ả ậ ượ ủ ướ ấ trình đ u qu , hi u qu  này đ c tăng lên khi cung c p đ  n ấ   c và các ch t

ưỡ ễ ầ ạ ấ ồ dinh d ng cho cây tr ng (Hoàng Minh T n, Nguy n Quang Th ch, Tr n Văn

ẩ Ph m (2002)).

ườ ệ ự ậ ồ Theo đ ng H ng D t (2003), bón qua lá phát huy hi u l c nhanh, t  l ỉ ệ

ử ụ ấ ưỡ ườ ộ cây s  d ng ch t dinh d ng th ng đ t ạ ở m c ứ đ  cao 90­ 95%, trong  khi đó

ỉ ử ụ ấ ượ ệ bón qua đ t cây ch  s  d ng đ ổ c 40 ­ 45 %. T ng di n tích b ề m t ặ lá ti pế

ớ ườ ủ ầ ơ xúc v i phân bón th ệ ng cao h n 8 ­ 10 l n di n tích tán cây che ph , các

ấ ưỡ ượ ể ự ậ ề ừ ố ch t dinh d ng đ c v n chuy n t do theo chi u t trên xu ng d ướ ớ   i v i

ự ấ ưỡ ấ ơ ậ ố v n t c 30 cm/h do đó năng l c h p thu dinh d ng qua lá cũng cao h n g p 8

ấ ả ầ ớ ừ ễ ầ ạ ­ 10 l n so v i kh  năng h p thu t r  (Tr n đ i Dũng, 2004).

ậ ọ ế Theo Hoàng Ng c Thu n (2006) cho bi ạ t phân bón lá d ng ph c h u c ứ ữ ơ

ứ ạ ổ ộ ợ ố Pomior là m t lo i phân t ng h p có ch a các nguyên t đa, trung và vi ngượ   l

ề ấ ưở v i ớ 20 axit amin cùng v i ớ m t ộ s  ố ch t đi u hòa sinh tr ạ ng. Lo i phân này đã

ệ ệ ả ồ ượ ế hành th  ử nghi m và  đ c ti n đ t ạ hi u qu  cao trên nhi u ề lo i ạ cây tr ng. đ cặ

ế ệ bi t ệ m t ộ s  ố k t qu ả th  ử nghi m ệ nh ng ữ năm g n ầ đây Pomior đã  th  ể hi n tác

ưở d ng ụ ế xúc ti n rõ ả r t ệ đ n ế kh  năng sinh tr ng, tăng kh  ả năng ra hoa, tăng khả

ố ượ ậ ả năng    đ u qu , tăng kh i l ng và ph m  ẩ ch t  ấ qu  ả trên  cây có  múi  ( Phùng

ệ ồ Nguy t H ng (2007)).

ệ ạ ế ế ệ ả ấ   ệ Trung tâm công ngh  tinh ch  ­ Vi n công ngh  x  hi m đã s n xu t

ượ ụ ế ấ ổ thành công phân vi l ng đ t hi m bón lá (DH1). DH1 có tác d ng b  sung

ưỡ ặ ờ ồ ị ệ ạ ị dinh d ng k p th i cho cây tr ng đ c bi ủ   t là vào các giai đo n cây b  kh ng

ả ưỡ ườ ị ủ ứ ề ớ ố ho ng dinh d ng. Tăng c ệ   ng s c ch ng ch u c a cây con v i các đi u ki n

ạ ạ ậ ấ ả ạ ồ ấ b t thu n (h n, rét…). Lo i phân này dùng trên t t c  các lo i cây tr ng khác

ư ằ ả nhau nh  rau xanh, cây ăn qu , dâu t m, cây công nghi p. ệ ( Phùng Nguy tệ

ồ H ng (2007)).

ấ Khi phun phân bón  DH1 cho cây chè thì năng xu t búp tăng 20,5 ­   38,4

ạ ạ ọ %, t ỷ ệ  l búp lo i A tăng 33 %. T i đoan Hùng ­ Phú  Th , phân  DH1  đ ượ   c

ộ ố ướ ậ ồ ớ ố ỗ ư ử ụ s  d ng v i m t s  cây tr ng nh  chu i tiêu, đ u đ , bí, m p, và m t ộ số

ạ ạ ướ ả lo i rau khác. DH1 phun vào 3 giai đo n: tr c ra hoa, ra hoa ­ qu  non và

32

ướ ế ạ ấ ả ấ tr c thu ho ch 7, 10, 15 ngày. K t qu  cho th y năng su t tăng 25 ­ 30% so

ứ ế ạ ồ ồ ớ ố v i  đ i ch ng. T i Lâm đ ng, Trung tâm khuy n nông Lâm  đ ng  đã th ử

ệ ế ả ả ớ ồ ố nghi m và cho k t qu  kh  quan trên các gi ng cây tr ng. V i cây cà chua khi

ấ ạ ớ ố ứ phun 26 ml DH1cho năng su t 614 t /ha tăng 13,74 % so v i đ i ch ng, phun

ấ ạ ố ớ ứ 36 ml cho năng su t 717,9 t ớ ố /ha tăng 32,99 % so v i đ i ch ng. đ i v i dâu

ả ượ ạ ạ tây, khi phun 26  ml  DH1 s n l ng đ t 1,21 t ớ ố   /ha tăng 7,07 % so v i đ i

ứ ệ ả ạ ạ ch ng, trong khi đó t ỷ l qu  lo i 1 đ t 52,12 %. Khi phun 36 ml DH1 s nả

ượ ạ ạ ớ ố ứ l ng đ t 1,53 t ả ạ   /ha tăng 35,49 % so v i đ i ch ng, trong khi đó qu  lo i 1

ạ đ t 52,2 %. (S  ở KH&CN Vĩnh Phúc (2006))

ệ Ứ ụ ữ ự ệ ế ậ ộ ỏ Th c hi n các n i dung th a thu n đã ký k t gi a Vi n  ng d ng Công

ế ượ ứ ệ ệ ộ ngh  (B  KH & CN) và Vi n Ngiên c u Chi n l ể   c Hungary (thông qua ti u

ệ ợ ệ ọ ban h p tác khoa h c và công ngh  Vi ọ   t Nam ­ Hungary), Trung tâm sinh h c

ệ Ứ ự ự ụ ự ệ ệ ệ th c  nghi m  (Vi n  ng d ng  Công  ngh )  đã  và đang  th c  hi n  d     án:

ử ụ ứ ả ấ ầ   “Nghiên c u s n xu t và s  d ng phân bón lá Bio­ hunnia có thành ph n

ế ấ ừ ự ậ ủ ự ụ ạ chi t xu t t th c v t”, giai đo n 2007­2009. M c tiêu c a d  án là: Đánh giá

ượ ề ưở ả đ c ti m năng kích thích sinh tr ệ ủ   ng và kh  năng khai thác nguyên li u c a

ữ ơ ụ ụ ự ậ ộ ố ứ ể ạ m t s  loài th c v t có ch a axit h u c  ph c v  phát tri n các lo i phân bón

ươ ụ ự ế ể ậ ọ ỹ ơ ữ h u c  trong t ng lai, l a ch n ph  gia thay th  và phát tri n k  thu t gia

ứ ạ ạ ầ ế ấ ừ ự ậ công, t o d ng phân bón có ch a thành ph n chi t xu t t th c v t gia công

ử ụ ề ả ẩ ạ ằ ấ nh m h  giá thành s n ph m; đ  xu t quy trình s  d ng phân bón lá Bio­

ồ ở hunnia đ i v i ố ạ ố ớ m t  ộ s  lo i cây tr ng Vi ệ   Nam (Ngô Quang Vinh & cs, t

2002).

ử ụ ự ể Năm 2007, d  án đã tri n khai s  d ng phân bón Bio ­ hunnia (do công ty

ư ấ ố ớ ệ ẹ ấ Hunnia ­ Zholding, Hungary cung c p) trên di n h p đ i v i cây d a h u, cà

ơ ừ ầ ể chua và súp l . Riêng v i đ i v i d a h u, t đ u năm 2008, đã tri n khai s ử

ớ ố ớ ư ấ 2 ệ ộ ở ệ ụ d ng phân bón trên di n r ng (5000 m ) ứ ỳ    xã Nguyên Giáp, huy n T  K ,

ả ươ ế ỉ H i D ng. K t qu   t nh ấ ả cho th y, vi c s ụ ệ ử d ng phân bón lá Bio­hunnia đã rút

ắ ờ ưở ạ ệ ng n th i gian sinh tr ng c a ủ cây, tăng kh  ả năng ch ng ố l i b nh héo xanh và

ị ấ ừ ỳ ch ng ố ch u th i ti ờ ế b t ấ l t i, ợ năng su t tăng t 26,3 ­ 30 % (tu  vào n ng ồ đ  sộ ử

ạ ủ ư ấ ơ ụ d ng), ộ đ  Bric (t o v ị ng t) ọ c a d a h u cao h n so ứ v i ớ đ i ố ch ng. Qua tính

ư ấ ồ toán cho th y, ấ lãi su t ấ khi tr ng d a h u có s ử d ng ụ phân bón Bio­hunnia cao

33

ứ ồ ơ h n đ i ố ch ng kho ng ả 22 tri uệ   đ ng/ha. (Ngô Quang Vinh & cs, 2002).

ễ ậ Theo Nguy n Th ị Thu n (2007) , phân bón h u ữ c  ơ vi sinh Vi t­ ệ Séc có tác

ưở ố ắ ườ d ng ụ làm cho b p c i ắ ả  sinh tr ng phát tri n ể t t: b p ch t ặ h n, ơ đ ng kính b pắ

ượ ớ to h n ơ t ừ 0,9­ 1,2cm, kh i ố l ng b p ắ n ng ặ h n ơ t ừ 0,18­ 0,3  kg/b p ắ so v i  công

ứ ố ứ ấ ắ ấ ươ th c đ i ch ng, làm tăng năng su t b p c i ả  t ừ 5,5­ 10  t n/ha (  t ứ ng  ng từ

ấ ồ ấ ượ 12,7­ 22,8%),  lãi su t tăng t ừ 3.840.000­ 16.400.000 đ ng/ha. Ch t l ắ   ng b p

ượ ượ c iả   t t  ố h n,  ơ hàm  l ng nitrate  gi m  ả t ừ 12,2­  21,4  mg/kg,  hàm l ng ngưở   đ

ượ t ng ổ s  ố tăng t ừ 0,22­ 0,23%, hàm l ng vitamin C tăng t ừ 1,98­ 2,2 mg/kg so

ớ v i công th c ứ đ i ố ch ng. ứ Ngoài ra tính ch t ấ nông hóa đ t đ ấ ượ duy trì, m t ộ số c

ỉ ướ ố ơ ch  tiêu cũng có xu h ng tăng nh , ẹ đ t ấ gi ữ m ẩ t t h n.

ọ ượ ự Phân sinh h c Bio­plant và Pro­plant đ c th c hiên cho mô  hình s nả

ắ ả ụ ụ ể ấ ị ạ ụ ị xu t cây b p c i v  đông năm 2006, đ a đi m áp d ng t i HTX d ch v  nông

ườ ứ ệ ệ ự nghi p Tam C ng, xã An đ c, huy n Ninh Giang., qui ệ mô th c hi n: 2 ha, có

ắ ả ế ệ ấ ộ ớ ượ ả 72 h  nông dân tham gia. K t qu  cho th y, v i di n tích b p c i  đ c  phun

ể ố ơ ệ ề ọ ồ ơ phân bón lá sinh h c phát tri n t ơ   t h n, cây đ ng đ u h n, ít sâu b nh h n.

ả ắ ạ ấ   B p c i có bón phân Bioplant và Proplant đ t 1.400 ­ 1.450 kg/sào. Năng su t

cao  h nơ   10  ­  12%  so  v iớ   đ iố   ch ngứ   đ tạ   1.250  ­  1.300  kg/sào.  Hàm  l ngượ

­ ư ượ ệ ự ớ ắ ả ấ ơ ố ) và d  l ả   ậ ng thu c b o v  th c v t th p h n so v i b p c i

ọ ồ nitrate (NO3 tr ng bón phân hoá h c. (Ngô Quang Vinh & cs, 2002).

Ộ ƯƠ Ứ Ầ PH N III. N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U

ậ ệ ứ

3.1. V t li u nghiên c u ắ ả 3.1.1. Các gi ng ố b p c i

ồ ố ­ Gi ng ố ắ ả Thúy Phong (ngu n g c Đài Loan) b p c i .

ồ ố ­ Gi ng ố ậ ả . ắ ả KK. Cross (ngu n g c Nh t B n) b p c i

ệ ố ồ ­ Gi ng ố ắ ả Tre Vi b p c i t 68 ( ậ ả . ngu n g c Nh t B n)

ồ ố ­ Gi ng ố ậ ả . ắ ả Sakata No 70 (ngu n g c Nh t B n) b p c i

ắ ả ố ứ ố ồ ­ Gi ng b p c i Kinh Phong ( ngu n g c ố ố Trung Qu c ­ đ i ch ng).

34

ạ 3.1.2. Các lo i phân bón lá

2O5: 4%; K2O: 15%; B:

ầ ­ Phân bón Seaweed – Extra (thành ph n: N: 7%; P

250 ppm; Mn: 250 ppm; Zn: 280 ppm; Cu: 12 ppm; Mo: 7 ppm; Fe: 120 ppm).

2O5: 3%; K2O: 5%; B: 100

ầ ­ Phân NPK Yzuka 03 (thành ph n: N: 10%; P

ppm; Zn: 250 ppm; Mn: 300 ppm; Cu: 100 ppm).

2O5: 60%; K2O: 5%; B: 1.00 ppm; Zn:

ầ ­ Siêu lân (thành ph n: N: 10%; P

250 ppm; Mn: 300 ppm; Cu: 100 ppm).

ứ ờ ể ị 3.2. Th i gian và đ a đi m nghiên c u

ổ ỉ ứ ệ ể ả ị ­ Đ a đi m nghiên c u: xã L n Nhì Thàng, huy n Phong Th , t nh Lai

Châu.

ờ ­ Th i gian:

ầ ồ ố ụ + V  thu đông tháng 8 ­11/2016 (gieo đ u tháng 8, tr ng cu i tháng 8).

ữ ố ồ ụ + V  xuân hè tháng 2­5/2017 (gieo cu i tháng 2, tr ng gi a tháng 3).

ứ ộ 3.3. N i dung nghiên c u

ứ ả ưở ể ắ ố ­ Nghiên c u kh  năng sinh tr ả   ủ ng và phát tri n c a 5 gi ng b p c i

ở ụ ớ ộ ạ ụ ổ ỉ ệ ả ồ tr ng v  s m và v  mu n t i xã L n Nhì Thàng, huy n Phong Th , t nh Lai

Châu.

ứ ả ưở ủ ế ạ ả ­   Nghiên   c u   nh   h ng   c a  3   lo i   phân   bón  lá   đ n  kh   năng  sinh

ưở ắ ả ố ố ượ tr ng và phát tri n c a ể ủ gi ng b p c i Kinh Phong (là gi ng đang đ ồ   c tr ng

ổ ế ạ ị ươ ụ ph  bi n t i đ a ph . ng) trong hai v  thu đông năm 2016 và xuân hè năm 2017

ươ ứ 3.4. Ph ng pháp nghiên c u

ươ ố ệ 3.4.1. Ph ng pháp b  trí thí nghi m

ệ ố ố ồ ở thu a. Thí nghi m 1ệ :  Có 5 gi ng tham gia thí nghi m b  trí tr ng

ạ ồ đông năm 2016, (gieo tháng 7, tr ng – thu ho ch: tháng 8 ­10/2016).

ứ ệ ố ­ Công th c thí nghi m có 5 gi ng tham gia:

ố ắ ả CT1: Gi ng b p c i Thúy Phong.

ố ắ ả CT2: Gi ng b p c i KK. Cross.

ắ ả ố ệ CT3: Gi ng b p c i Tre Vi t 68.

ố ắ ả CT4: Gi ng b p c i Sakata No 70.

ắ ả ứ ố ố CT5: Gi ng b p c i Kinh Phong (đ i ch ng).

35

ệ ố ­ B  trí thí nghi m:

ầ ặ ạ ủ ệ ẫ ầ ố ố ệ Thí nghi m b  trí theo kh i ng u nhiên đ y đ  3 l n l p l i. Di n tích ô

2 (5m x 1,2 m), rãnh gi a các lu ng r ng 0,3m.  ữ

ệ ộ ố ệ thí nghi m là 6,5m Di n tích

ữ ắ ả ầ ố nghiên c u làứ 135m2. Lên lu ng cao 30 cm, kho ng cách gi a các l n nh c là

ệ ả ồ ỗ ồ 30cm, m i ô thí nghi m tr ng 2 hàng, kho ng cách tr ng: cây x cây 35cm,

hàng x hàng 45 cm.

NL 1 NL 3 NL 2

CT 2 CT1 CT 5

CT 1 CT5 CT 4

CT 3 CT4 CT 1

CT 4 CT2 CT 3

CT 5 CT3 CT 2

ệ ồ ố ố ở ụ v  xuân hè b. Thí nghi m 2ệ : Có 5 gi ng tham gia thí nghi m b  trí tr ng

ầ ạ ồ năm 2017, (gieo đ u tháng 3, tr ng – thu ho ch tháng 3 ­5/2017).

ứ ệ ố ­ Công th c thí nghi m có 5 gi ng tham gia:

ố ắ ả CT 1: Gi ng b p c i Thúy Phong.

ố ắ ả CT 2: Gi ng b p c i KK. Cross.

ắ ả ố ệ CT 3: Gi ng b p c i Tre Vi t 68.

ố ắ ả CT 4: Gi ng b p c i Sakata No 70.

ắ ả ứ ố ố CT 5: Gi ng b p c i Kinh Phong (đ i ch ng).

ệ ố ­ B  trí thí nghi m:

ủ ớ ắ ạ ệ ầ ầ ố ố ẫ Thí nghi m b  trí theo kh i ng u nhiên đ y đ  v i 3 l n nh c l ệ   i. Di n

2 (5m x 1,2 m), rãnh gi a các lu ng r ng 0,3m.  ữ

ệ ố ộ tích ô thí nghi m là 6,5m Di nệ

ữ ả ố tích nghiên c u làứ 135m2.  Lên lu ng cao 30 cm, kho ng cách gi a các l n ầ

ệ ắ ả ỗ ồ ồ nh c là 30cm, m i ô thí nghi m tr ng 2 hàng, kho ng cách tr ng: cây x cây

35cm, hàng x hàng 45 cm.

NL 1 NL 3 NL 2

CT 2 CT1 CT 5

CT 1 CT5 CT 4

CT 3 CT4 CT 1

CT 4 CT2 CT 3

36

CT 5 CT3 CT 2

ượ ứ ả ấ ắ ụ ả ị ­ L ng phân bón (áp d ng theo đ nh m c s n xu t b p c i an toàn t ạ   i

ế ị ủ ố ộ ệ   Quy t đ nh s  3073/QĐ­BNN­KHCN ngày 28/10/2009 c a B  Nông nghi p

ụ ể và PTNT), c  th :

ạ + Phân Đ m u rê 200 kg/ha.

+ Phân Lân Super 300 kg/ha.

+ Phân Kali clorua 120 kg/ha.

ữ ơ ọ + Phân H u c  sinh h c: 2. 000 kg/ha.

­ Cách bón.

ộ ượ ữ ơ + Bón lót toàn b  l ọ ng phân h u c  sinh h c, phân lân và 20% phân

ạ đ m, 20% phân Kali.

ầ ạ ồ + Bón thúc l n 1 (sau tr ng 15 ngày) 20% phân đ m, 20% phân Kali.

ờ ỳ ả ầ ạ + Bón thúc l n 2 (th i k  tr i lá bàng) 30% phân đ m, 30% phân Kali.

ắ ầ ầ ạ ố + Bón thúc l n 3 (b t đ u vào cu n) 20% phân đ m, 20% phân Kali.

ệ ệ ạ ắ ố c. Thí nghi m 3: ả    Có 3 lo i phân tham gia thí nghi m trên gi ng b p c i

ố ượ ổ ế ở ị ồ ươ ồ ố Kinh Phong (là gi ng đang đ c tr ng ph  bi n đ a ph ng), b  trí tr ng ở

ồ ồ ụ v  thu đông năm 2016 (tr ng tháng 8) và xuân hè năm 2017 (tr ng tháng 3) ,

ứ ỉ ướ ố đ i ch ng là không dùng phân bón lá, ch  phun n c lã.

ứ ệ ­ Công th c thí nghi m

ướ ứ CT1: Phun n ố c lã (Đ i ch ng) .

CT2: Seaweed – Extra.

CT3: Phân NPK Yzuka 03.

CT4: Siêu lân.

ủ ớ ắ ạ ệ ầ ầ ố ố ẫ Thí nghi m b  trí theo kh i ng u nhiên đ y đ  v i 3 l n nh c l ệ   i. Di n

2 (5m x 1,2 m), rãnh gi a các lu ng r ng 0,3m.  ữ

ệ ộ ố tích ô thí nghi m là 6,5m Di nệ

ữ ả ố tích nghiên c u làứ 108,5m2. Lên lu ng cao 30 cm, kho ng cách gi a các l n ầ

ệ ắ ả ỗ ồ ồ nh c là 30cm, m i ô thí nghi m tr ng 2 hàng, kho ng cách tr ng: cây x cây

35cm, hàng x hàng 45 cm.

NL 1 NL 2 NL 3

CT2 CT4 CT3

CT1 CT2 CT4

37

CT3 CT3 CT1

CT 4 CT1 CT2

ế ồ ẫ ộ ổ Ti n hành phun sau khi tr ng 15 ngày, phun đ m toàn b  lá vào bu i sáng

ạ khi lá không còn ướ ươ t s ng, ị đ nh k ỳ 15  ngày/l n.  ầ Các lo i phân bón lá pha

ủ ế ả ộ ồ theo n ng đ  khuy n cáo c a nhà s n xu t, ụ ể ấ c  th :

+ Phân bón Seaweed – Extra: pha 10gr/ bình 16 lít n c.ướ

+ Phân NPK Yzuka 03: pha 20gr/ bình 16 lít n c.ướ

+ Siêu lân: pha 10gr/ bình 16 lít n c.ướ

ỉ ươ 3.4.2. Các ch  tiêu theo dõi và ph ng pháp đánh giá

ỉ ưở ể * Các ch  tiêu sinh tr ng, phát tri n.

ế ậ ồ ồ ố   ­ Ngày tr ng (ngày): tr ng khi cây con có 5­6 lá th t: quan sát, đ m s  lá

ữ ố gi a các gi ng.

ố ộ ừ ả ạ ­ Đ ng thái tăng s  lá (ngày/lá): t giai đo n cây con – tr i lá bàng: quan

ế ệ ấ ố sát, đ m s  ngày/lá xu t hi n.

ệ ở ả ố ­ Ngày tr i lá bàng (ngày): khi có 50% s  cây/ô thí nghi m ạ    giai đo n

ế ả ố tr i lá bàng: quan sát, đ m s  cây.

ộ ườ ừ ả ạ ­ Đ ng thái tăng đ ng kính tán cây (cm): tính t giai đo n tr i lá bàng:

ườ ấ ị đo 2 đ ng vuông góc qua tâm cây, l y giá tr  trung bình, đ o 1 tu nầ /l n.ầ

ể ả ạ ằ ­ Hình thái lá ngoài (tính đi m): giai đo n tr i lá bàng, đánh giá b ng cách

ứ ứ ể ể ể ể cho đi m: Elip đ ng = 1 đi m; Ô van đ ng = 2 đi m; Tròn = 3 đi m; Elip

ứ ể ượ ể ngang = 4 đi m; Hình tr ng ng c = 5 đi m: quan sát trên lá ngoài đã phát

ầ ủ ủ ể tri n đ y đ  c a các cây trên ô.

ắ ầ ắ ả ố ố ắ ầ   ­ Ngày b t đ u cu n b p (ngày): khi kho ng 50% s  cây trên ô b t đ u

ế ắ ố cu n b p: quan sát, đ m các cây trên ô.

ộ ườ ạ ố ­ Đ ng thái tăng đ ng kính b p ắ  (cm): giai đo n cây cu n, đo 2 đ ườ   ng

ấ ị vuông góc qua tâm b pắ , l y giá tr  trung bình, 1 tu nầ /l n.ầ

ố ượ ấ ắ ạ ả ­ Kh i l ỗ   ng cây (kg) khi thu ho ch: c t sát đ t sau đó cân c  cây, m i

ắ ấ ố ệ ủ ị ầ l n nh c l y s  li u c a 10 cây và giá tr  trung bình.

ố ượ ắ ạ ượ ố ỏ ­ Kh i l ng b p (kg) khi thu ho ch: l c b  các lá không cu n, cân

ố ượ ắ ủ ắ ẫ ỗ kh i l ấ ố ệ ủ ng b p c a 10 cây m u. L y s  li u c a 10 b p trên m i ô và giá tr ị

38

trung bình.

ặ ắ ọ ể ẹ ạ ắ ể   ­ Hình d ng b p theo m t c t d c (tính đi m): Elip h p ngang = 1 đi m;

ứ ứ ể ể ể ượ Elip ngang = 2 đi m; Tròn = 3 đi m; Elip đ ng = 4 đi m; Hình tr ng ng c =

ứ ể ể ể ắ ầ ắ ề   5 đi m; Ovan đ ng = 6 đi m; Ovan có góc đ u b p = 7 đi m: c t đôi chi u

ắ ọ ủ d c c a 10 b p và quan sát

ề ắ ạ ạ ị ấ ủ ắ ­ Chi u cao b p (cm): khi thu ho ch, đo t ấ   i v  trí cao nh t c a b p, l y

ắ ị ố ệ ủ s  li u c a 10 b p và giá tr  trung bình.

ườ ắ ườ ầ ớ ặ ắ ­ Đ ng kính b p (cm): Đo đ ấ   ng kính m t c t ngang ph n l n nh t

ự ẫ ệ ủ ắ c a b p, th c hi n trên 10 cây m u.

ầ ủ ể ắ ạ ạ ­ M u c a lá trong b p (tính đi m): Giai đo n chín thu ho ch, xem màu

ừ ắ ạ ạ ứ ủ c a lá th  7 tính t lá b p ngoài cùng giai đo n chín thu ho ch, sau đó cho

ể ể ể ể ắ ể đi m: Tr ng = 1 đi m; Vàng = 2 đi m; Xanh = 3 đi m; Tím = 4 đi m.

ỉ ệ ắ ạ ạ ố ươ ­ T  l b p cu n (%):  Giai đo n chín thu ho ch, ph ng pháp đánh giá

ố ổ ố ắ ố ằ b ng cách tính s  b p cu n/t ng s  cây x 100.

3): Giai đo n chín thu ho ch, ph

ộ ạ ạ ươ ặ ủ ắ ­ Đ  ch t c a b p (g/cm ng pháp đánh

2x0,523, trong đó G: kh i l

ứ ằ ố ượ giá b ng cách tính công th c: P=G/H x D ắ   ng b p

3 (P càng cao b p càng

ề ắ ườ ắ (g); H: chi u cao b p (cm); D: đ ng kính ­ P = g/cm

ặ ố ố ệ ố ổ ừ ể ụ ể ệ ch t th  hi n gi ng t t) và 0.523 là h  s  quy đ i t th  tích hình tr sang

ế ớ ầ ắ ặ hình c u. (P càng ti n t i 1 thì b p càng ch t).

ờ ưở ừ ế ạ ằ ­ Th i gian sinh tr ờ ng (th i gian t gieo đ n thu ho ch, tính b ng ngày):

ạ ố ượ quan sát ngày có 50% s  cây/ ô thu ho ch đ c.

ề ườ ừ ế ắ ­ Chi u cao và đ ng kính thân trong (cm): Đo t ế  đáy b p đ n h t thân

ắ ươ ắ ọ ằ ắ ầ chính trong b p. Ph ng pháp đánh giá b ng cách c t d c b p, đo ph n thân

ụ ừ ế ế ắ ắ tr  t đáy b p đ n h t thân chính trong b p.

ề ươ ằ ­  Chi u cao thân ngoài (cm): Ph ắ ọ   ng pháp đánh giá b ng cách c t d c

ừ ặ ấ ế ế ầ ắ b p, đo t m t đ t đ n h t t ng lá bao ngoài cùng.

ươ ấ ắ ­ Năng su t b p (kg/ô): Ph ằ ng pháp đánh giá b ng cách tính kh i l ố ượ   ng

ữ ố ấ ẩ ấ ắ b p trên ô, l y 1 ch  s  sau d u ph y.

ỷ ệ ắ ị ứ ươ ế ­ T  l b p b  n t (%):  Ph ố ắ   ằ ng pháp đánh giá b ng cách đ m s  b p

ế ứ ừ ệ ấ ế xu t hi n v t n t t ạ  giai đo n cu n ạ . ộ đ n khi thu ho ch

39

ệ ạ ỉ ề * Các ch  tiêu v  sâu b nh h i.

ố ạ ệ ắ ẩ ả ố ố ố ­  Các b nh th i nhũn b p c i, đ m lá vi khu n, th i h ch, đ m vòng:

ệ ể ằ ấ ờ ồ th i đi m đánh giá sau tr ng 30, 45 và 60 ngày, đánh giá b ng c p b nh, c ụ

ể ấ ị ạ ệ ấ ừ ế th : C p 1: <1% di n tích lá b  h i; C p 3: t ị ạ   ệ  1% đ n 5% di n tích lá b  h i;

ị ạ ế ế ệ ệ ấ ấ C p 5: >5% đ n 25% di n tích lá b  h i; C p 7: >25% đ n 50% di n tích lá b ị

ị ạ ệ ấ ạ h i; C p 9: >50% di n tích lá b  h i.

2): th i đi m đánh giá sau

ơ ướ ắ ể ờ ạ ­ Các lo i sâu t , sâu xanh b m tr ng, (con/m

ự ế ố ượ ế ồ tr ng 30, 45 và 60 ngày. Quan sát và đ m tr c ti p s  l ừ   ng sâu và phân t ng

ụ ủ ừ ể ề pha phát d c c a sâu có trên t ng cây trong đi m đi u tra.

ả ọ ạ ọ ể ờ ­ Các lo i b  nh y s c cong, ệ ệ r p, nh n h i ồ   ạ : th i đi m đánh giá sau tr ng

ấ ạ 30, 45 và 60 ngày, phân c p h i:

ả ọ ặ   B  nh y (tính % cây ho c ọ ệ B  trĩ, r p ạ ệ Nh n h i ấ con/m2) ạ C p h i (% cây) (% cây) (% cây) (con/m2)

ẹ ễ Nhi m nh 15 – 30 10 – 20 15 – 30 10 – 20

ễ Nhi m tr.bình > 30 – 60 > 20 – 40 > 30 – 60 > 20 – 40

ễ ặ Nhi m n ng > 60 > 40 > 60 > 40

ể ố ả ấ ố Gi m trên 70% năng su t (dùng đ  th ng kê cu i các ấ ắ M t tr ng ố ụ ả ặ ấ ợ ị đ t d ch ho c cu i v  s n xu t).

ươ ố ệ 3.5. Ph ng pháp phân tích s  li u.

ố ệ ệ ượ ử ươ S  li u thí nghi m đ ằ c x  lý b ng các ch ng trình Excel, ch ươ   ng

40

ử ụ ệ ố trình IRRISTAT 4.0 và các bi n pháp x  lý th ng kê thông d ng.

Ự Ế Ứ Ả Ế IV. D  KI N K T QU  NGHIÊN C U

ọ ượ ắ ả ồ ợ ạ ụ ố ổ ­ Ch n đ c 1 gi ng b p c i tr ng trái v  phù h p t i Phong Th  sau hai

ụ v  đánh giá.

ượ ạ ả ưở ượ ộ ọ ­ Ch n đ c lo i phân bón lá có  nh h ng v t tr i khi phun cho 1

41

ố ắ ả ụ ể gi ng b p c i c  th .

Ự Ạ Ệ Ế V. K  HO CH TH C HI N

Ộ Ờ TT N I DUNG TH I GIAN

ệ ề ươ ự ả 1 Xây d ng và b o v  đ  c ng Tháng 9­10/2016

Tháng 9­10/2016; ậ ố ệ ự ệ 2 Xây d ng thí nghi m và thu th p s  li u 2­5/2017

Tháng 9­10/2016; ệ ế 3 Ti n hành thí nghi m 2­5/2017

ộ 4 Báo cáo ti n đế Tháng 6/2017

ử ế ơ ộ ậ ố ệ X  lí s  li u và vi t lu n văn s  b  thông 5 Tháng 7­ 8/2017 ướ qua giáo viên h ẫ ng d n

42

ẩ ậ ị 6 Th m đ nh Lu n văn Tháng 9/2017

ậ ộ ỉ 7 Hoàn ch nh và n p Lu n văn Tháng 10/2017

ậ ả ệ 8 B o v  Lu n văn Tháng 10/2017

ƯỚ Ẫ Ọ Ự Ệ GIÁO VIÊN H NG D N H C VIÊN TH C HI N

ầ TS. Vũ Thanh H iả ứ Tr n Đ c Phúc

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

1. FAO, 1998.

ườ ậ 2. FAO, 2000. ồ 3. Đ ng H ng D t (2003), S  ổ tay hướng dẫn s  ử dụng phân bón,  Nhà xu tấ

ả b n NN, tr 94.

ạ ầ 4. Tr n đ i Dũng (2004), Nghiên cứu một s  ñố ặc ñiểm sinh học và một số

biện pháp k  ỹ thuật nhằm  nâng cao năng suất,  chất lượng của giống  mận

ạ ậ ọ ệ   chín sớm huyện Gia Lộc, Lạng Sơn, Lu n văn th c sĩ khoa h c  nông nghi p,

ạ ọ đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

ả 5. Hoàng H i (2000), ạ ọ   Luận án Tiến s  ỹ sinh học, ST­ Petersburg,  đ i h c

43

Nông lâm Thái Nguyên.

ồ ệ 6. Phùng Nguy t H ng (2007), D  ự án “kết hợp cải cách giáo dục và phát

triển cộng ñồng”, đH C n ầ  Th .ơ

ỳ ơ ễ ộ 7. Cao K  S n, Nguy n Văn B , Bùi đình Dinh (1998), “S  ử dụng ch  ế phẩm

phân bón qua lá ­ một tiến b  ộ s ử dụng phân bón ở Việt Nam”  K t quế ả

ứ ệ ể nghiên c u khoa h c ọ , Vi n TNNH, NXB NN, quy n 3, tr 511­ 519.

ễ ấ ầ ạ ẩ Giáo 8. Hoàng Minh T n, Nguy n Quang Th ch, Tr n Văn Ph m (2002),

trình sinh lý thực vật, NxB NN, Hà  N i.ộ

ễ ạ 9. Nguy n H c Thúy (2001 ), Cẩm nang s  ử dụng chất dinh dưỡng cây trồng

và phân bón cho năng suất cao, NxB NN, Hà  N i.ộ

ễ ể Phân bón lá và các chất kích thích  sinh 10. Nguy n Văn Uy n (1995),

trưởng, NXB NN  TPHSSSCM.

ễ ắ ầ ắ 11. Tr n Kh c) Thi, Nguy n Văn Th ng (2001), “S  ổ tay người trồng rau”,

ấ ả ệ nhà xu t b n nông nghi p, Hà N i.ộ

ễ ậ ị 12. Nguy n Th  Thu n ( 2007), Sản xuất phân bón hữu c  ơ vi sinh tại

ạ ố Hải Dương. T p chí s  4/2008­ KH­ CN

ạ 13. Ngô Quang Vinh, Ph m Văn Biên, Meisaku Koizumi (2002), K  ỹ thuật và

ấ ả kinh nghiệm trồng rau trái vụ, nhà xu t b n Nông nghi p.ệ

14. S n,  ơ Hô,  Thanh, Thái, Bui Thi and Moustier, Paul (2003), “Start egiesof

Stakeholder is vegetable commondity Science Istitute  (VSAI)

ử ụ ỳ ơ ề ễ ả ấ ộ 15. Bùi Huy Hi n, Nguy n Văn B , Cao K  S n, S n xu t và s  d ng phân

ở ệ bón lá Vi t Nam.

ố ệ ố ụ ệ ố ổ S  li u th ng kê năm 2015 16. Chi c c th ng kê huy n Phong Th , .

ạ ậ ạ ồ ồ ỹ ụ ữ 17. T  Thu Cúc , K  thu t tr ng rau s ch­tr ng rau ăn lá , NXB Ph  n , Hà

Nôị  (2007).

ố ấ ả S n xu t rau an toàn ế 18. Trung tâm Khuy n nông Qu c gia, ấ ả   , Nhà xu t b n

ệ Nông nghi p (2008).

ủ ế ố ộ ị 19.   Quy t   đ nh   s   3073/QĐ­BNN­KHCN   ngày   28/10/2009   c a   B   Nông

ề ệ ứ ạ ụ ệ ờ ị nghi p và PTNT v  vi c ban hành các đ nh m c t m th i áp d ng cho các

44

ươ ự ế ch ư ế ng trình, d  án khuy n nông, khuy n ng .

ươ ạ ậ ả ố ỗ các gi ng l c, đ u đ , rau qu  và cây ăn c  m i 20. Tr ng Đích, ủ ớ , Nhà xu tấ

ệ ả b n nông nghi p.(2005)

21. http://lamdongdost.gov.vn/home/gioi­thieu/so­khoa­hoc­cong­nghe/tai­

lieu/type/detail/id/560

Ệ ƯỚ TÀI LI U N C NGOÀI:

22. S n, ơ Hô, Thanh, Thái, Bui Thi and Moustier, Paul (2003), “Start egiesof

45

Stakeholder is vegetable commondity Science Istitute  (VSAI)