Đề tài: Báo chí với quá trình hình thành nhân cách của học sinh - sinh viên

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:40

Thêm vào BST

Báo xấu

535
lượt xem 242
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo chí có ảnh hưởng sâu rộng tới các nhóm dân cư, các tầng lớp xã hội trong đó có học sinh- sinh viên (HS-SV). Báo chí dành cho đối tượng này phong phú và đa dạng với sự góp mặt của các báo tên tuổi như: Giáo dục & Thời đại, Sinh viên, Tiền Phong, Thanh Niên và Tuổi Trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(1) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Báo chí với quá trình hình thành nhân cách của học sinh - sinh viên

I H C QU C GIA HÀ N I TRƯ NG I H C KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN  L I TH H I BÌNH BÁO CHÍ V I QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH C A H C SINH - SINH VIÊN (Kh o sát trên các báo Sinh viên Vi t Nam, Giáo d c & Th i i, Ti n phong, Tu i tr , Thanh niên) Chuyên ngành: Báo chí h c Mã s : 60. 32. 01 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C BÁO CHÍ 1
M U 1. LÍ DO CH N TÀI Nh ng năm qua, trong b i c nh c a công cu c i m i, h th ng báo chí nư c ta ã trư ng thành nhanh chóng c v s lư ng và ch t lư ng. Báo chí có nh hư ng sâu r ng t i các nhóm dân cư, các t ng l p xã h i trong ó có h c sinh- sinh viên (HS-SV). Báo chí dành cho i tư ng này phong phú và a d ng v i s góp m t c a các báo tên tu i như: Giáo d c & Th i i, Sinh viên, Ti n Phong, Thanh Niên và Tu i Tr . có m t k t lu n chính xác, rút kinh nghi m và t hi u qu cao trong công tác, ư c s ng ý và hư ng d n c a Ti n s Tr n ăng Thao tác gi m nh d n nghiên c u tài: “Báo chí v i quá trình hình thành nhân cách c a h c sinh- sinh viên” làm tài b o v Lu n văn Th c s Khoa h c xã h i và Nhân văn chuyên ngành Báo chí. 2. L CH S V N Hi n nay Vi t Nam nghiên c u v i tư ng HS-SV có th nói là không nhi u. Các công trình nghiên c u v nh hư ng và tác ng c a báo chí n quá trình hình thành nhân cách c a HS-SV l i càng ít n u không mu n nói là không có. Vì v y khi nghiên c u tài này tác gi g p nhi u khó khăn khi tìm tài li u. Vài năm g n ây có m t s công trình nghiên c u v i tư ng công chúng là HS-SV như: nghiên c u “Vai trò c a báo chí trong vi c hình thành l i s ng c a thanh niên sinh viên” c a Ti n s Nguy n Th Thoa th c hi n năm 2000 và Lu n văn Th c s báo chí “Tâm lí ti p nh n s n ph m báo chí c a thanh niên sinh viên hi n nay” c a Thu H ng th c hi n năm 2002. 3. M C ÍCH NGHIÊN C U Làm vi c trong môi trư ng giáo d c ào t o, qua quá trình gi ng d y v chuyên ngành báo chí, quá trình ho t ng báo chí th c ti n tác gi nh n th y a s sinh viên th ng trong vi c ti p c n và th m nh thông tin. T th c t ó tác gi th y ph i có m t nh n nh khách quan v vai trò c a báo chí v i quá trình hình 2
thành nhân cách c a HS-SV. 4. PH M VI NGHIÊN C U Ph m vi nghiên c u tài thu h p m c tìm ra các óng góp c a báo chí và làm n i b t vai trò c a nó i v i quá trình hình thành nhân cách c a h c sinh- sinh viên. tài ư c kh o sát, t ng h p ngu n tư li u t các t báo l n dành cho i tư ng h c sinh- sinh viên t năm 2003-2005 như báo: Giáo d c & Th i i, Sinh viên, Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr …. Vì i u ki n năng l c cũng như qu th i gian, lu n văn không th nghiên c u v tác ng và nh hư ng c a báo chí v i i tư ng HS-SV trên kh p c nư c. Tác gi ch n nghiên c u tài trong ph m vi nh hư ng c a nó v i i tư ng HS-SV các t nh phía B c trong ó ch y u là nghiên c u trong HS-SV c a th ô Hà N i và t nh Hà Nam. 5. I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U tài l y i tư ng nghiên c u là sinh viên và tác ph m báo chí ph n ánh v h c sinh - sinh viên nh m gi i quy t ba nhi m v chính mà lu n văn t ra: - Tìm hi u m t cách khái quát v n lí lu n v vai trò c a báo chí và quá trình hình thành nhân cách c a sinh viên. - Kh o sát các báo l y sinh viên làm i tư ng ph n ánh chính rút ra nh ng nh n nh v v n ã nêu. tài ư c nghiên c u d a trên phương pháp: Kh o sát, t ng h p, phân tích l y ý ki n và i u tra b ng b ng h i. 6. K T C U D a trên n i dung chính mà lu n văn t ra, tác gi chia lu n văn làm 3 chương l n và có thêm ph n m u, k t lu n, ph l c, tài ti u tham kh o: M U: G m các n i dung Lý do ch n tài, L ch s v n nghiên c u, i tư ng nghiên c u, Ph m vi nghiên c u, Phương pháp nghiên c u… CHƯƠNG M T: BÁO CHÍ V I VI C GIÁO D C NHÂN CÁCH CHO H C SINH- SINH VIÊN. Chương này ch y u i sâu tìm hi u các v n lí lu n v vai trò c a báo chí iv i i s ng xã h i và vai trò c a báo chí v i vi c hình 3
thành và giáo d c nhân cách cho h c sinh- sinh viên. CHƯƠNG HAI: BÁO CHÍ V I TÀI H C SINH- SINH VIÊN. Qua kh o sát s ph n ánh c a báo chí t năm 2003-2005 trên các báo dành cho h c sinh- sinh viên như: Giáo d c & Th i i, Sinh viên, Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr … tác gi rút ra k t lu n, ánh giá, nh n nh v vai trò c a báo chí v i quá trình hình thành nhân cách c a i tư ng công chúng này. CHƯƠNG BA: VAI TRÒ C A BÁO CHÍ V I QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH CHO SINH VIÊN. Qua i u tra s ti p nh n c a công chúng v i các s n ph m báo chí ã nghiên c u trong chương m t và chương hai, tác gi rút ra k t lu n và nh n nh v vai trò c a báo chí v i quá trình hình thành nhân cách c a sinh viên. ng th i tác gi cũng nêu ra các gi i pháp có tính nh hư ng nh m nâng cao vai trò c a báo chí v i quá trình hình thành nhân cách cho HS-SV. 4
CHƯƠNG M T: BÁO CHÍ V I VI C GIÁO D C NHÂN CÁCH CHO H C SINH - SINH VIÊN 1. V TRÍ, VAI TRÒ C A BÁO CHÍ TRONG I S NG XÃ H I 1.1. V trí Báo chí ra i do nhu c u thông tin giao ti p, gi i trí và nh n th c c a con ngư i. Dù ra i ch m hơn các hình thái ý th c xã h i khác nhưng báo chí nhanh chóng tr thành l c lư ng xung kích trên m t tr n thông tin b i kh năng ph n ánh hi n th c. Báo chí là b ph n không th thi u trong i s ng tinh th n c a con ngư i, là công c ho t ng quan tr ng c a con ngư i và các giai c p trong cu c u tranh vì s ti n b và văn minh nhân lo i. V i tính ch t là phương ti n truy n thông i chúng ho t ng trên quy mô toàn xã h i, báo chí tham gia vào vi c tìm tòi phát hi n nh ng con ư ng, phương pháp h p lí nh m gi i quy t các nhi m v th c ti n. 1.2. Vai trò 1.2.1. V chính tr Báo chí là công c , vũ khí quan tr ng trên m t tr n tư tư ng- văn hoá. Vai trò c a báo chí là hư ng d n nh n th c và hành ng cho công chúng. nư c ta báo chí cách m ng v a là ngư i tuyên truy n, ph bi n ch nghĩa Mác Lênin, tư tư ng H Chí Minh, ư ng l i, chính sách c a ng, Nhà nư c, v a là ngư i phát hi n, nhân r ng nh ng cái hay, cái p, nh ng nhân t m i ng th i tích c c phê phán cái x u, cái tiêu c c trong xã h i. 1.2.2. Trong lĩnh v c kinh t Ho t ng báo chí có vai trò to l n trong vi c cung c p thông tin có giá tr như: thông tin th trư ng hàng hoá, thông tin th trư ng tài chính, th trư ng lao ng, v t tư, thi t b , c bi t là th trư ng công ngh (chu kỳ công ngh , s chuy n giao công ngh ). 1.2.3. Trong lĩnh v c văn hoá- xã h i 5
Báo chí góp ph n nâng cao văn hoá, gi i trí, làm cho m i ngư i ngày càng hi u nhau, xích l i g n nhau hơn, chia s tâm tư, tình c m, ng th i cùng h c t p, ti p thu n n văn hoá a d ng, phong phú c a các dân t c khác làm giàu cho văn hoá dân t c mình. 1.3. Cơ ch tác ng và hi u qu xã h i c a báo chí 1.3.1. Cơ ch tác ng c a báo chí Báo chí tác ng vào xã h i b ng thông tin thông qua cơ ch sau: Ch Thông Ý th c Hàn h vi Hi u th đi p xã h i xã h i qu xã h i {SHAPE \* MERGEFORMAT } Cơ ch này bi u hi n vi c ch th xây d ng các thông i p hàm ch a n i dung thông tin thông qua phương ti n truy n thông truy n t i n công chúng. Thông tin ó tác ng vào ý th c xã h i, hình thành tri th c, thái m i hay thay i nh n th c, thái cũ. S thay i v ý th c xã h i d n n hành vi xã h i t o ra hi u qu xã h i. 1.3.2. Hi u qu xã h i c a ho t ng báo chí Hi u qu xã h i c a ho t ng báo chí th hi n nh ng m c khác nhau. Chúng ta có th chia làm ba m c ti p nh n: -M c th nh t là hi u qu ti p nh n -M c th hai là hi u ng xã h i -M c th ba- m c cao nh t c a hi u qu xã h i là hi u qu th c t 2. VAI TRÒ VÀ V TRÍ C A SINH VIÊN TRONG I S NG XÃ H I 2.1. Vai trò c a sinh viên Ngay t khi m i thành l p, ng ta xác nh HS-SV là l c lư ng nòng c t, i u trong s nghi p phát tri n t nư c. L c lư ng này s làm thay i di n m o c a t nư c, làm vinh danh t nư c v i b n bè qu c t . Sau 20 năm i m i, cùng v i s i thay c a dân t c, i ngũ thanh niên sinh viên cũng thay i. H ã 6
kh ng nh v trí quan tr ng c a t ng l p trí th c tr , l c lư ng nòng c t, i u trong s nghi p xây d ng và phát tri n t nư c. 2.2. Báo chí i v i sinh viên Ho t ng báo chí là ho t ng c bi t tác ng nh t nh n i s ng tinh th n c a con ngư i. Sinh viên không n m ngoài quy lu t ó. Cho dù i s ng sinh viên thi u th n nhưng h v n c g ng tìm cm ts n ph m văn hoá tinh th n làm gi u thêm ki n th c. Sinh viên hi n nay c báo ít hơn nhưng kh năng ti p c n v i truy n thông a phương ti n (mass media) nhanh hơn các i tư ng khác. Báo chí th hi n vai trò v i công chúng sinh viên trên các phương di n sau: - Vai trò c a báo chí trong vi c giáo d c, nâng cao trình văn hoá cho SV - Vai trò c a báo chí trong vi c giáo d c l i s ng cho sinh viên - Vai trò c a báo chí trong vi c áp ng nhu c u văn hoá c a sinh viên. 2.3. Các chính sách c a ng và Nhà nư c v xây d ng i ngũ thanh niên- sinh viên Sinh viên hi n nay nh n ư c s quan tâm ưu ái c a các c p chính quy n, oàn th . Trong các văn ki n i h i VI, VII, VIII, IX và m i ây nh t là ih i Xc a ng u chú tr ng nh n m nh vai trò quan tr ng c a sinh viên. Văn ki n ih i ng IX nêu rõ: “M r ng h p lý quy mô giáo d c i h c, làm chuy n bi n rõ nét v ch t lư ng và hi u qu ào t o... Tăng cư ng giáo d c chính tr , tư tư ng, o c, l i s ng cho h c sinh, sinh viên. C i ti n vi c gi ng d y và h c t p các môn khoa h c Mác Lênin và tư tư ng H Chí Minh các trư ng i h c, cao ng, trung h c chuyên nghi p và d y ngh ”.2 3. M T S V N V NHÂN CÁCH H C SINH- SINH VIÊN 3.1. Khái ni m v nhân cách Có nhi u cách hi u v khái ni m nhân cách. Theo T i n Ti ng Vi t (tái b n l n th 7- 2000) thì: “Nhân cách là tư cách và ph m ch t con ngư i”. Theo GS.Vi n s Ph m Minh H c: “Nhân cách c a con ngư i là h th ng các thái c a m i ngư i th hi n m c phù h p gi a thang giá tr và thư c o giá tr c a 7
ngư i y v i thang giá tr và thư c o giá tr c a c ng ng và xã h i; phù h p càng cao thì nhân cách càng l n”. PGS. TS Lê c Phúc trong công trình nghiên c u: “V nhân cách và nghiên c u nhân cách” ưa ra quan ni m: “Nhân cách là c u t o tâm lý ph c h p bao g m nh ng thu c tính tâm lý cá nhân, ư c hình thành và phát tri n trong cu c s ng và ho t ng, t o nên nhân di n và quy nh giá tr xã h i c a m i ngư i”. 3 3.2. M t s v n v nhân cách và nghiên c u nhân cách 3.2.1. Tri t h c phương ông bàn v nhân cách con ngư i Khi bàn v khái ni m NGƯ I và vi c xây d ng nên nh ng con ngư i có các y u t tài, c v n toàn ã có nhi u nhà nghiên c u, danh nhân văn hoá c p n. Th i Xuân Thu- Chi n Qu c, Kh ng T cho r ng ngư i àn ông trong xã h i ph i là ngư i: “Tu nhân, t gia, tr qu c, bình thiên h ”. Quan i m c a Kh ng T ch y u là nh ng quan i m v vũ tr và con ngư i v i tư tư ng “Thiên nhân tương ng”. N i dung cơ b n nh t trong h c thuy t o c c a Kh ng T là: Nhân, L , Trí, Dũng… Trong ó ch “Nhân” ư c ông c p v i ý nghĩa sâu r ng nh t. 3.2.2. Nghiên c u con ngư i và nhân cách con ngư i Con ngư i v i tư cách là t t nh ti n hoá c a th gi i sinh v t và ti p t c phát tri n thành cá th , cá nhân và nhân cách. Khi con ngư i là i di n c a loài ta g i là CÁ TH . V i tư cách là thành viên xã h i ta g i là CÁ NHÂN và khi nó có kh năng tr thành ch th c a ho t ng h c t p, lao ng, vui chơi, con ngư i tr thành NHÂN CÁCH. 3.2.3. Giáo d c nhân cách theo tư tư ng H Chí Minh Nhân cách H Chí Minh là nhân cách Vi t Nam tiêu bi u ư c hun úc trong h th ng giá tr truy n th ng m y nghìn năm l ch s hùng tráng, qu t cư ng, b t khu t, hy sinh, ch u ng c a dân t c. Nhân cách y nh hư ng n s hình thành, phát tri n nhân cách ngư i Vi t Nam. Tinh th n H Chí Minh, nhân cách H Chí Minh t o ra s c m nh tâm lý kỳ di u H Chí Minh. 8
Giáo d c nhân cách là c t lõi nhi m v giáo d c cho th h tr và toàn xã h i. Giáo d c nhân cách là m u ch t s hình thành và phát tri n con ngư i: giáo d c là d y và h c làm ngư i. Con ngư i theo tư tư ng H Chí Minh, có c u trúc nhân cách C và TÀI, trong ó C là n n t ng. Thành t TÀI có c u trúc là năng l c, thành t C có c u trúc cơ b n là c n- ki m- liêm- chính. 3.2.4. Nghiên c u nhân cách trong các chương trình khoa h c công ngh c p nhà nư c Chương trình KX07 là h th ng tài nghiên c u v con ngư i, trong ó tài nghiên c u tr c ti p v nhân cách là tài KX07-04. tài có tên g i: “ c trưng và xu th phát tri n nhân cách con ngư i Vi t Nam trong s phát tri n kinh t - xã h i”. Chương trình KHXH04 là chương trình nghiên c u c p nhà nư c tr c ti p liên quan n nhân cách v i tài “Mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c”. 3.3. V nhân cách và mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam trong giai o n CNH-H H 3.3.1. Cơ s phác th o mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam trong th i kỳ CNH-H H 3.3.1.1. Văn ki n ih i ng v òi h i c a s nghi p CNH-H H t nư c i v i nhân cách con ngư i i h i l n th IX ng C ng s n Vi t Nam xác nh m c tiêu t ng quát v ư ng l i phát tri n kinh t là: “ y m nh CNH-H H, xây d ng n n kinh t c l p t ch , ưa nư c ta tr thành m t nư c công nghi p, ưu tiên phát tri n l c lư ng s n xu t ng th i xây d ng quan h s n xu t phù h p theo nh hư ng xã h i ch nghĩa; phát huy cao n i l c, ng th i tranh th ngu n l c bên ngoài và h i nh p kinh t qu c t phát tri n nhanh, có hi u qu và b n v ng; tăng trư ng kinh t i li n v i phát tri n văn hoá, t ng bư c c i thi n i s ng v t ch t và tinh th n c a nhân dân, th c hi n ti n b và công b ng xã h i, b o v và c i 9
thi n môi trư ng; k t h p phát tri n kinh t - xã h i v i tăng cư ng qu c phòng an ninh”. 3.3.1.2. M t s nghiên c u c a các nhà khoa h c v mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam i vào CNH- H H - Chương trình c p nhà nư c KX07 “Con ngư i Vi t Nam- m c tiêu và ng l c c a s phát tri n kinh t - xã h i” nh hư ng giá tr cơ b n c a con ngư i như sau: con ngư i có ni m tin v ng ch c và quy t tâm cao th c hi n nhi m v l ch s tr ng i là CNH- H H t nư c; con ngư i m à b n s c dân t c, có tinh th n yêu nư c; có b n ch t nhân văn, nhân o, có ý th c c ng ng; con ngư i khoa h c, phát tri n cao v trí tu ; con ngư i công ngh ư c ào t o, có tay ngh ; con ngư i công dân, có ý th c v nghĩa v và quy n l i công dân. - T i h i th o khoa h c c a H i Tâm lý- giáo d c v “Nhân cách con ngư i th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá” ông Tr n Tr ng Thu xu t mô hình nhân cách như sau: con ngư i có s phát tri n hài hoà tâm lý bên trong, nhu c u và ng cơ, h ng thú, s thích, trí tu và tài năng, lý tư ng và ni m tin, tính cách và khí ch t phát tri n theo hư ng lành m nh; có nhân cách lành m nh s lý úng các m i quan h nhân tình, phát tri n tình b n; có th v n d ng hi u qu trí tu và năng l c t ư c thành công trong s nghi p. 3.3.2. Phác th o mô hình nhân cách con ngư i th i kỳ CNH- H H Mô hình nhân cách con ngư i Vi t Nam g m năm thành ph n cơ b n: con ngư i nhân văn và xã h i; con ngư i công ngh ; con ngư i thích nghi; con ngư i thiên nhiên; con ngư i sáng t o. 3.4. M t s i m c n chú ý trong nghiên c u văn hoá con ngư i và ngu n l c sinh viên 3.4.1. V thái c a sinh viên 3.4.2. V ý th c, s t ý th c và s phát tri n nhân cách 3.4.3. Hình thành và phát tri n “CÁI TÔI” c a sinh viên Vi t Nam trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c. 10
3.5. c i m cơ b n và thu c tính nhân cách c a sinh viên M t sinh viên hi n i là ngư i h i t ư c các y u t PH M CH T ( c) và NĂNG L C (Tài) như sau: - Ph m ch t: ph m ch t xã h i; ph m ch t cá nhân; ph m ch t ý chí; cung cách ng x . - Năng l c: m t sinh viên ưu tú là sinh viên có nh ng năng l c sau: năng l c xã h i hoá; năng l c ch th hoá; năng l c hành ng; năng l c giao lưu. 4. THÔNG TIN BÁO CHÍ VÀ V N THO MÃN H TH NG NHU C U VÀ L I ÍCH C A H C SINH- SINH VIÊN 4.1. V nhu c u và tho mãn nhu c u c a con ngư i Sinh viên có nhu c u ư c tho mãn v v t ch t, nhu c u m b o an ninh và an toàn trong xã h i, nhu c u vui chơi gi i trí, nhu c u ư c th a nh n, ư c trang b ki n th c giao ti p trong i u ki n n n kinh t tri th c (nhu c u s d ng m ng Internet), nhu c u ư c h c t p không ng ng phát tri n. 4.2. V nhu c u và tho mãn nhu c u c a sinh viên trong giai o n CNH- H H 4.2.1. Nhu c u văn hoá th m m 4.2.2. Nhu c u văn hoá giao ti p, ng x 4.2.3. Nhu c u lao ng, h c t p 4.2.4. Nhu c u sinh ho t v t ch t, tinh th n 5. Ti u k t chương m t Báo chí là hi n tư ng c bi t có v trí, vai trò quan tr ng trong i s ng xã h i. Bên c nh vi c cung c p thông tin báo chí có tác d ng hư ng d n và nh hư ng dư lu n, tác ng vào i s ng kinh t xã h i và quá trình hình thành nhân cách c a công chúng. Nhân cách m i ngư i không th hình thành trong m t ngày, m t tháng, m t năm mà là m t quá trình phát tri n theo su t cu c i con ngư i t khi là a tr n khi v già. Trong su t quá trình ó, giai o n hình thành và phát tri n nhân 11
cách sinh viên là quá trình quan tr ng nh hư ng n nhân cách c a công dân sau này. Báo chí ã ph n ánh và xây d ng m t m u hình nhân cách sinh viên Vi t Nam th i kỳ CNH- H H t nư c v i các tiêu chí: say mê h c t p, nghiên c u, hi u bi t, ti p c n khoa h c công ngh nhanh, có ý th c v trách nhi m c a b n thân v i xã h i, có văn hoá trong giao ti p và ng x . 12
CHƯƠNG 2: BÁO CHÍ V I TÀI H C SINH- SINH VIÊN 1. I U KI N VÀ PHƯƠNG TI N TI P NH N S N PH M BÁO CHÍ C A H C SINH- SINH VIÊN 1.1. M t s nh n nh bư c uv i u ki n ti p nh n các s n ph m báo chí c a sinh viên Báo chí là s n ph m văn hoá tinh th n c bi t dành cho sinh viên. H th ng n ph m báo chí dành cho sinh viên c a nư c ta không ph i là ít. Có th th y nh ng tên tu i l n như: Giáo D c & Th i i, Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr thành ph H Chí Minh, Sinh viên Vi t Nam… Ngoài ra các t báo khác cũng dành m t di n tích khá l n ph n ánh v nhóm i tư ng này như: Lao ng, Tu i tr Th ô, Văn hoá… Kh o sát vi c ti p nh n s n ph m báo chí cho th y, h u h t sinh viên ti p c n ư c v i thông tin báo chí là do “mư n”, “nh ”. a s sinh viên l a ch n ti p nh n n ph m báo chí qua thư vi n. H th ng thư vi n t i Hà N i ư c xem là h th ng thư vi n l n nh t c nư c v i các tên tu i như: Thư vi n Qu c Gia, Thư vi n Hà N i, Thư vi n Khoa h c t nhiên và Thư vi n Khoa h c xã h i, Thư vi n Quân i, thư vi n các vi n nghiên c u, các trư ng i h c l n t i Hà N i. Sinh viên thích xem truy n hình nhưng ây là lo i hình báo chí sinh viên ít ư c áp ng nh t. M t s trư ng có h th ng loa truy n thanh nhưng g n ây h th ng này g n như tê li t. 1.2. Cơ c u t ch c h th ng báo chí dành cho sinh viên H th ng báo chí dành cho sinh viên ư c t ch c tương i ch t ch , nh m tho mãn nhu c u thông tin m t cách y v i t l thích h p như sau: - Báo l y i tư ng ph n ánh chính là SV như Sinh viên Vi t Nam, T p chí Sinh viên. - Báo l y i tư ng ph n ánh chính là thanh niên- sinh viên như: Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr thành ph H Chí Minh, Giáo D c & Th i i. - Báo chính tr xã h i ph n ánh v sinh viên như: Lao ng, Nhân Dân, Tin 13
T c, Th Thao & Văn hoá… - Báo, t p chí có thông tin gi i trí dành cho sinh viên như: Th thao, Bóng á, Th i Trang Tr , Ngư i p Vi t Nam, M t, p, M Ph m, Ti p th và Gia ình… Kh o sát th c t m t s t báo l y i tư ng ph n ánh là sinh viên. Ngo i tr t Sinh viên Vi t Nam có i tư ng ph n ánh là sinh viên nên có t i 80-90% s lư ng bài vi t v sinh viên. Còn l i k t qu thu ư c v i các t báo khác v m c xu t hi n này như sau: STT TÊN BÁO NĂM S S BÁO T L LƯ NG PHÁT (%) BÀI HÀNH/NĂM 1 Giáo d c & 2004 118 160 73,7 Th i i 2 Thanh Niên 2005 108 365 29,6 3 Tu i Tr T9-10/2005 29 51 56,8 4 Tu i Tr 2004 178 365 48,8 5 Ti n Phong 2003 64 258 24,8 1.3. Vai trò và tác ng c a t ch c oàn th , trư ng i h c và cao ng v i thói quen ti p nh n s n ph m báo chí c a sinh viên 1.3.1. Vai trò c a trư ng i h c, cao ng i u ki n v t ch t trong các trư ng giúp sinh viên ti p c n thư ng xuyên v i s n ph m báo chí. M t s trư ng chú ý trang b báo chí a d ng v i nhi u u báo sinh viên c. Các trư ng cũng quan tâm xây d ng cơ s v t ch t như m r ng thư vi n, phòng xem truy n hình, h th ng loa truy n thanh n i b , phát hành b n tin sinh viên... 1.3.2. Vai trò c a các t ch c oàn th 14
Các t ch c oàn th trong trư ng i h c và cao ng, nh t là oàn Thanh niên C ng s n H Chí Minh và H i Sinh viên Vi t Nam có i u ki n g n bó, g n gũi v i sinh viên. oàn thanh niên và H i sinh viên có th khai thác các hi u ng lây lan và nh hư ng dư lu n cho sinh viên. 1.3.3. V n t rèn luy n ý th c và thói quen ti p nh n s n ph m báo chí c a sinh viên Sinh viên là ch th ti p nh n s n ph m báo chí. Vì v y tính ch ng, kh năng cũng như h ng thú c a sinh viên v i báo chí và thông tin báo chí quy t nh tr c ti p hi u qu ti p nh n. ng cơ, m c ích ti p nh n c a sinh viên v i các s n ph m báo chí hi n nay chưa tho mãn ư c yêu c u d y h c và giáo d c i h c. 2. VÀI NÉT V H TH NG BÁO CHÍ DÀNH CHO SINH VIÊN HI N NAY 2.1. Báo Giáo d c & Th i i Giáo d c & Th i i có n i dung ph n ánh chính là tình hình ngành giáo d c nư c ta. Trình văn hoá c a c gi t báo này cao và ng u. N i dung g m các bài vi t v lí lu n d y h c, các bài vi t nh hư ng giáo d c Vi t Nam, thông tin giáo d c, thông tin liên quan n ngành giáo d c, phương pháp gi ng d y các môn h c trong trư ng ph thông, giáo d c m t s qu c gia trên th gi i. S lư ng phát hành c a báo l n và n ư c v i công chúng sinh viên. 2.2. Báo Sinh viên Vi t Nam Ti n thân là t Sinh viên có tr s và Ban biên t p cùng v i n ph m Hoa H c Trò và báo Thi u niên Ti n phong, sau i tên thành Sinh viên Vi t Nam có tr s t i s 5, Hoà Mã, Hà N i. ây là t báo duy nh t hi n nay l y i tư ng ph n ánh chính là sinh viên v i nhi u góc khác nhau t nhà trư ng n gia ình, t gia ình n ký túc xá, nơi vui chơi gi i trí. 2.3. Báo Ti n Phong Là báo có tu i i l n so v i các báo khác dành cho i tư ng thanh niên sinh viên, báo Ti n Phong xu t b n nh ng n ph m u tiên t i tr s chính s 15, 15
H Xuân Hương, Hà N i. Các n ph m c a báo th c hi n úng tôn ch m c ích là: “Ti ng nói, là di n àn c a thanh niên, tu i tr Vi t Nam”. 2.4. Báo Thanh Niên Tr s chính t t i thành ph H Chí Minh, sau này báo có chi nhánh t i Hà N i. L y i tư ng công chúng là thanh niên nhưng báo m r ng ph n ánh các lĩnh v c khác. Báo t o cho công chúng cách nhìn y v di n m o sinh viên Vi t Nam v i ưu i m, h n ch , lý tư ng, hoài bão và ư c mơ c a h . 2.5. Báo “Tu i Tr ” thành ph H Chí Minh Là t báo c a a phương nhưng m c nh hư ng và s lư ng phát hành c a Tu i Tr không nh . i tư ng ph n ánh chính là các v n di n ra trong i s ng xã h i. V i tên g i Tu i tr báo dành s lư ng l n bài vi t ph n ánh v công chúng là sinh viên. 2.6. M t s báo khác Bên c nh nh ng t báo l y i tư ng ph n ánh chính là sinh viên như trên, h u h t các báo chính tr xã h i u có bài vi t ph n ánh v i tư ng này như: Lao ng, Nhân Dân, Ph N Vi t Nam, i oàn K t, Th thao & Văn hoá… 3. BÁO CHÍ PH N ÁNH TH C TR NG V SINH VIÊN TRONG GIAI O N HI N NAY 3.1. V m c ích, ng cơ h c t p c a sinh viên M c ích ng cơ h c t p c a sinh viên ư c các báo chú tr ng ph n ánh. Sinh viên ngày nay h c gì và h c làm gì? ó là câu h i nhi u ngư i trong chúng ta quan tâm. Sinh viên bây gi nghĩ và hành ng thi t th c hơn. H bi t vươn t i nh ng ư c mơ, hoài bão nhưng không xa r i th c t . Nh ng sinh viên ngày nay “bi t r t nhi u, h i r t nhi u và không i nào ch u c nh c m u c m c chép chính t ” hoàn toàn khác v i th h sinh viên trư c. H bi t mình h c làm gì, và mu n gì i h c. H bư c vào gi ng ư ng t tin. H ý th c ư c vai trò c a mình, nh ng kỳ v ng ang t vào mình và nh hư ng con ư ng cho tương lai áp l i nh ng kỳ v ng y. 16
3.2. Báo chí ph n ánh v i u ki n, ch t lư ng h c t p c a sinh viên 3.2.1. V i u ki n h c t p i u ki n h c t p c a sinh viên là n i dung ư c các báo t p trung ph n ánh nhi u nh t. i u ki n h c t p c a sinh viên có th th y trên nhi u phương di n. Có th là i u ki n h c t p v phía nhà trư ng hay i u ki n cho con em i h c v phía gia ình. Sinh viên ư c t o i u ki n t t trong h c t p, ư c tham gia vào nhi u chương trình khác nhau v i h th ng cơ s v t ch t, trang thi t b ng b . Các trư ng quan tâm t o i u ki n cho sinh viên có tư li u nghiên c u. Tuy nhiên t i thư vi n các trư ng i h c bên c nh nh ng giáo trình m i xu t b n v n còn lư ng l n giáo trình quá cũ, th m chí có “tu i th ” tương i cao. Báo Giáo d c & Th i i s 156 năm 2004 có bài “Nh ng v n t ra trong 10 năm t i cho thư vi n i h c Vi t Nam” c a tác gi Bách Vi t v i nh n nh“thư vi n i h c Vi t Nam c n có nh ng thay i mang tính cách m ng thì m i có th áp ng ư c nhu c u i m i n n giáo d c H hi n nay”. Xã h i phát tri n sinh viên ư c ti p c n nhi u v i công ngh thông tin, truy n thông trong ó có Internet ph c v h c t p, nghiên c u, gi i trí. Báo Giáo d c & Th i i s 91 năm 2004 có bài “Internet trong các trư ng i h c: l ch pha gi a cung và c u” c a tác gi Thanh Huy n. Năm 2005, B Giáo d c- ào t o có án trình chính ph v vi c tăng h c phí i h c ngay l p t c nh n ư c s ph n ng gay g t c a công lu n. làm sáng t v n này tác gi Ki u H i có bài ph ng v n GS.TSKH Nguy n Xuân Hãn ( HQG Hà N i) “Không nh ng không tăng mà còn có th gi m h c phí!”. Sinh viên g p nhi u khó khăn trang tr i các kho n h c t p t i trư ng. V i m c ích tìm ra hư ng gi i quy t và ti ng nói chung cho v n này, H i Sinh viên Vi t Nam t th c di n àn “H tr i s ng và h c t p c a sinh viên”. Báo Thanh niên s 10 (3306) ra th hai ngày 10-01-2005 có bài “Không sinh viên b h c vì nghèo” c a tác gi T.H. 3.2.2. V ch t lư ng h c t p 17
Ch t lư ng ào t o và i m s c a sinh viên khi còn ng i trên gh gi ng ư ng cũng như hi u qu công vi c mà sinh viên làm ư c sau khi ra trư ng là v n thu hút s quan tâm c a dư lu n. V y ch t lư ng h c t p c a sinh viên như th nào? Tác gi Ph m Thu Hà trong phóng s “Khó nh n v h n mùa thi” ăng trên Sinh viên Vi t Nam tu n l t 25/5/2005 n 01/6/2005 cho r ng SV hi n nay h c kém hơn so v i trư c. Báo Sinh viên Vi t Nam tu n l t 17/8/2005 n 24/8/2005 có phóng s “Mùa tr n và n i c c c a sinh viên i h c Thu l i” c a tác gi Ph m Thu Hà nêu hi n tr ng có quá nhi u sinh viên trư ng Thu l i ph i thi l i. Cũng tác gi Ph m Thu Hà có phóng s “Ch ng l chúng tôi u m y u p p? Hay chúng tôi “có v n v trí tu ”?” nêu hi n tr ng a s sinh viên trư ng H Văn hoá Hà N i thi trư t môn Giáo d c th ch t. ã có 20% sinh viên c a trư ng này b treo b ng ch vì thi không qua môn giáo d c th ch t. Làm sao có sinh viên gi i, làm sao tăng ch t lư ng h c t p? ây là câu h i khi n nh ng ngư i làm công tác giáo d c ph i au u. Câu tr l i là ph i có th y gi i, ti p ó là th y ph i giúp cho sinh viên phát tri n tư duy sáng t o và có phương pháp h c t t. Báo Tu i Tr ra ngày th hai, 8/01/2004 có bài “Nâng cao ch t lư ng ào t o i h c: Khó hay d ?” c a TS Lê Ng c Trà. Tác gi cho r ng nâng cao ư c ch t lư ng ào t o i h c trư c h t ph i có ư c th y gi i b i “Th y gi i = 1/2 trư ng H”. Yêu c u th hai là giúp sinh viên phát tri n tư duy sáng t o SV bi t cách t h c, t nghiên c u. Tác gi bài báo cũng c p n hai căn b nh ph bi n c a ngành giáo d c hi n nay. ây là nguyên nhân c a tình tr ng ch t lư ng sinh viên kém ó là b nh thành tích và b nh h c ư ng. N u hai căn b nh này còn t n t i song song v i s phát tri n c a ngành giáo d c thì t l sinh viên không t t nghi p úng kỳ h n ho c sinh viên t t nghi p có trình , tay ngh th p… ngày càng cao. 3.3. Báo chí ph n ánh v i s ng tinh th n c a sinh viên 3.3.1. M ng tài th thao, gi i trí, du l ch 18
3.3.2. M ng tài âm nh c và i n nh 3.3.3. M ng tài sinh viên nghiên c u- khoa h c và các ý tư ng sáng t o 3.4. Báo chí v i vi c giáo d c ý th c chính tr và tư tư ng cho sinh viên Giáo d c ý th c chính tr và tư tư ng cho sinh viên là công vi c c n làm thư ng xuyên và liên t c. M t ho t ng có ý nghĩa xã h i r ng l n giáo d c lý tư ng cách m ng cho sinh viên là phát ng sinh viên tham gia cu c thi “Tìm hi u 75 năm l ch s ng c ng s n Vi t Nam”. Trong cu c thi c p thành ph , sinh viên năm th ba khoa Ngo i ng , trư ng i h c Bách khoa Hà N i- Tr n Thu H ng ã giành gi i nh t. Tác gi Nguy n Th ng có bài trên báo Giáo d c & Th i i năm 2004 v i t a “Cô sinh viên và gi i nh t cu c thi: “Tìm hi u 75 năm l ch s ng c ng s n Vi t Nam”. Bên c ch vi c gi i thi u các t m gương i n hình t t cho sinh viên h c t p các báo còn chú tr ng gi i thi u nh ng gương i n hình t t nh m m c ích nh hư ng tư tư ng cho th h tr . Báo Thanh Niên s 8 (3304) th b y, ra ngày 8/1/2005 gi i thi u hai trong s 55 gương m t h c sinh, sinh viên c a TP. HCM ư c tuyên dương là “sinh viên 3 t t” (h c t p t t, rèn luy n t t, th l c t t) là gương m t tiêu bi u i di n cho m t th h sinh viên m i. 3.5. M ng tài Tình yêu- Hôn nhân- Gia ình trên báo Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i Tr Có th nh n th y i u này qua s ph n ánh c a báo chí. i n hình trên trang “Tu i tr - Tình yêu- Cu c s ng” c a báo Ti n Phong có di n àn “S ng th - nên hay không?” thu hút s tham gia c a nhi u sinh viên. Quan i m sinh viên nêu ra trong di n àn cho th y h suy nghĩ khác v tình yêu so v i th h trư c. Báo Ti n Phong s 114, ra ngày th hai, 9/6/2003 có bài “S ào hoa” c a tác gi Th Ng c Hà. Tác gi nêu hi n tr ng không ch có các cô gái xinh p tài s c v n toàn m i ư c nhi u ngư i yêu mà có c nh ng chàng trai “t t x u c ” cũng có s ào hoa, ư c nhi u ngư i yêu nhưng s ph n ch ng sung sư ng gì. 19
4. NH NG M T M NH VÀ H N CH C A SINH VIÊN TH I KỲ CÔNG NGHI P HOÁ- HI N I HOÁ T NƯ C 4.1. Nh ng m t m nh c a h c sinh- sinh viên 4.1.1- Kh năng sáng t o trong lĩnh v c khoa h c công ngh 4.1.2- Tham gia nhi t tình vào các ho t ng xã h i 4.1.3- Thi ua h c t p và rèn luy n vì ngày mai l p nghi p 4.2. Nh ng h n ch tiêu c c còn t n t i trong h c sinh- sinh viên 4.2.1. L i s ng th c d ng không có ni m tin M t b ph n sinh viên tr l i r ng nhi u khi h bu n vô c mà ch bi t vì sao l i bu n. Nguyên nhân c a tình tr ng này là do “nhàn r i quá sinh hư”. M t s khác do thói quen ua òi, s ng ch bi t hư ng th , không có ni m tin và lý tư ng s ng. ó là thông tin c a tác gi Minh Hương trên báo Giáo d c & th i i s 144 v it a “Nh ng n i bu n vô c ”. Nh ng n i bu n vô c ưa sinh viên n v i nh ng cu c “t u chi n” tri n miên và b t t n. Trên báo Sinh viên Vi t Nam tu n l t 12/01/2005 n 19/01/2005 có phóng s “t u chi n sinh viên” c a Hoàng Chi n Th ng và s trư c ó có bài “Thi u n và i p khúc “dzô… dzô”” c a T Nga. M t bi u hi n n a c a l i s ng không có ni m tin là b n thân m i sinh viên c m th y t ti v mình. Tuy m i vào h c năm th nh t nhưng h s m th t v ng v nh ng gì ang ư c h c, v môi trư ng h ang s ng. ó là thông tin trên bài “Sinh viên ngo i t nh năm nh t: Vì sao s m m t l a” c a oàn Minh ăng trên báo Sinh viên Vi t Nam. H i ch ng “lái xe” cũng là bi u hi n c a vi c sinh viên s ng thi u ni m tin. “Lái xe” là ti ng lóng ch vi c xin i m, ch y i m trong gi i sinh viên. 4.2.2. L a ch n ngành ngh không cân i Hi n nay có tình tr ng sinh viên xô thi vào nh ng trư ng ư c cho là m t, là t giá nhưng không bi t mình có thích h p h c ngành y không? Vì v y sau khi ra trư ng có m t t l l n sinh viên th t nghi p do không tìm ư c vi c làm phù h p v i chuyên ngành ào t o. Trên hai s báo (s 38 và s 39/2003), báo Ti n 20