Đề tài luận văn: "Hoàn thiện công tác kế toán tập đoàn hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp xây dựng cơ bản"

Chia sẻ: Phạm Thanh Thiện | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

192
lượt xem 73
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xây dựng cơ bản khi tiến hành sản xuất kinh doanh - thực chất là quá trình biến đổi lao động trở thành sản phẩm, hàng hóa. Trong những năm gần đây, nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta đang có có những bước phát triển mạnh mẽ, tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài luận văn: "Hoàn thiện công tác kế toán tập đoàn hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp xây dựng cơ bản"

Đề tài luận văn: "Hoàn thiện công tác kế toán tập đoàn hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp xây dựng cơ bản"
Đ tài lu n văn: “ HOÀN THI N CÔNG TÁC K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M T I DOANH NGHI P XDCB” L I NÓI Đ U Trong nh ng năm g n ñây, n n kinh t th trư ng theo ñ nh hư ng XHCN nư c ta ñang có nh ng bư c phát tri n m nh m , t c ñ phát tri n cơ s h t ng vì th mà cũng phát tri n nhanh chóng làm thay ñ i b m t c a ñ t nư c t ng ngày, t ng gi . Đi u ñó không ch có nghĩa kh i lư ng công vi c c a ngành XDCB tăng lên mà kéo theo ñó là s v n ñ u tư XDCB cũng gia tăng. V n ñ ñ t ra là làm sao ñ qu n lý v n m t cách có hi u qu , kh c ph c tình tr ng th t thoát, lãng phí v n trong ñi u ki n s n xu t- kinh doanh xây l p ph i tr i qua nhi u giai ño n (t thi t k , l p d toán, thi công ñ n nghi m thu…), th i gian thi công kéo dài nhi u tháng, nhi u năm. Chính vì l ñó h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành là m t ph n cơ b n, không th thi u c a công tác h ch toán k toán ñ i v i không ch ñ i v i các Doanh nghi p mà r ng hơn là ñ i v i c xã h i. V i các Doanh nghi p, th c hi n công tác h ch toán k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m làm cơ s ñ giám sát các ho t ñ ng, t ñó kh c ph c nh ng t n t i, phát huy nh ng ti m năng ñ m b o cho doanh nghi p luôn ñ ng v ng trong cơ ch th trư ng luôn t n t i c nh tranh và nhi u r i ro như hi n nay. V i Nhà nư c, công tác h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành donh nghi p là cơ s ñ Nhà nư c ki m soát v n ñ u tư XDCB và ki m tra vi c ch p hành ch ñ , chính sách tài chính c a các Doanh nghi p. Nh n th c ñư c v n ñ ñó, v i nh ng ki n th c ñã ti p thu ñư c t i trư ng cùng th i gian tìm hi u th c t công tác k toán t i Công ty Sông Đà 1. Đư c s giúp ñ nhi t tình c a th y, cô giáo cùng toàn th các anh ch phòng Tài chính- K toán c a Công ty, em ñã ñi sâu nghiên c u ñ tài: “ Hoàn thi n công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty Sông Đà 1. N i dung c a ñ tài ñư c chia làm 03 chương như sau: Chương 1: Cơ s lý lu n v k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m Doanh nghi p xây d ng cơ b n. Chương 2: Th c tr ng công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty Sông Đà 1. Chương 3: Hoàn thi n công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i Công ty Sông Đà 1. Do qu th i gian th c t p có h n, b n thân chưa có nhi u ki n th c th c t , kinh nghi m nghiên c u còn h n ch nên lu n văn không tránh kh i nh ng thi u sót nh t ñ nh. B i v y, em r t mong nh n ñư c nh ng ý ki n ñóng góp, ch b o c a th y cô giáo và các anh ch phòng Tài chính- K toán c a Công ty ñ bài vi t c a em ñư c hoàn thi n hơn. Qua ñây em cũng xin bày t lòng c m ơn sâu s c ñ n PGS.TS Ngô th Chi, các anh ch phòng Tài chính- K toán Công ty Sông Đà 1 ñã t n tình hư ng d n và giúp ñ em hoàn thành lu n văn này. Hà N i, tháng 4/2003 Tác gi lu n văn Nguy n Trung Kiên
CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N V K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M DOANH NGHI P XÂY D NG CƠ B N 1.1. S c n thi t t ch c k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong Doanh nghi p Xây d ng cơ b n. 1.1.1. Đ c ñi m ngành Xây d ng cơ b n và s n ph m xây l p tác ñ ng ñ n công tác k toán. Cũng như b t kì ngành s n xu t nào khác, Xây d ng cơ b n (XDCB) khi ti n hành s n xu t- kinh doanh- Th c ch t là quá trình bi n ñ i ñ i tư ng lao ñ ng tr thành s n ph m, hàng hoá. Trong nhóm các ngành t o ra c a c i v t ch t cho xã h i, ngành XDCB là ngành s n xu t v t ch t ñ c l p, có ch c năng tái t o Tài s n c ñ nh(TSCĐ) cho n n kinh t , t o cơ s v t ch t kĩ thu t cho xã h i, tăng ti m l c kinh t - qu c phòng cho ñ t nư c. Do v y, XDCB luôn thu hút m t b ph n không nh v n ñ u tư trong nư c và nư c ngoài, ñ ng th i cũng là ngành chi m t tr ng l n trong t ng thu nh p qu c dân (GDP). So v i các ngành s n xu t khác, XDCB mang nh ng nét ñ c thù v i nh ng ñ c ñi m kĩ thu t r t riêng ñư c th hi n rõ qua ñ c trưng v s n ph m xây l p và quá trình t o s n ph m. Th nh t, S n ph m xây l p là các công trình, v t ki n trúc có quy mô l n, k t c u ph c t p và mang tính ñơn chi c, th i gian s n xu t dài, trình ñ kĩ thu t th m mĩ cao. Do v y, vi c t ch c qu n lý ph i nh t thi t có d toán, thi t k và thi công. Trong su t quá trình xây l p, giá d toán s tr thành thư c ño h p lý ñ h ch toán các kho n chi phí và thanh quy t toán các công trình. Th hai, m i công trình xây d ng g n v i v trí nh t ñ nh, nó thư ng c ñ nh t i nơi s n xu t còn các ñi u ki n s n xu t khác như: Lao ñ ng, v t tư, thi t b máy móc …luôn ph i di chuy n theo m t b ng và v trí thi công mà m t b ng và v trí thi công thi công thư ng n m r i rác kh p nơi và cách xa tr s ñơn v . Do ñó, luôn t n t i m t kho ng cách r t l n gi a nơi tr c ti p phát sinh chi phí và nơi h ch toán chi phí ñã gây không ít khó khăn cho công tác k toán c a các ñơn v . M t khác ho t ñ ng xây l p l i ti n hành ngoài tr i, thư ng ch u nh hư ng c a các nhân t khách quan như: th i ti t, khí h u…nên d d n ñ n tình tr ng hao h t, lãng phí v t tư, ti n v n …làm tăng chi phí s n xu t. Th ba, khi b t ñ u th c hi n h p ñ ng, giá tr công trình ñã ñư c xác ñ nh thông qua giá trúng th u ho c giá ch ñ nh th u. Đi u ñó có nghĩa là s n ph m xây l p thư ng ñư c tiêu th theo giá d toán ho c giá tho thu n v i ch ñ u tư t trư c. Do ñó, có th nói tính ch t hàng hoá c a s n ph m xây l p không ñư c th hi n rõ. Th tư, xét v quá trình t o ra s n ph m xây l p, t khi kh i công ñ n khi công trình hoàn thành bàn giao ñưa vào s d ng, th i gian thư ng dài, ph thu c vào quy mô tính ch t ph c t p c a t ng công trình. Bên c nh ñó, quá trình thi công xây d ng ñư c chia thành nhi u giai ño n khác nhau, m i giai ño n ñư c chia thành nhi u công vi c khác nhau … T nh ng ñ c ñi m trên ñây, ñòi h i công tác k toán v a ph i ñáp ng nh ng yêu c u chung v ch c năng, nhi m v k toán m t Doanh nghi p s n xu t v a ph i ñ m b o phù h p ñ c trưng riêng c a ngành XDCB nh m cung c p thông tin chính xác, k p th i, c v n cho lãnh ñ o cho vi c t ch c qu n lí ñ ñ t hi u qu cao trong s n xu t- kinh doanh c a Doanh nghi p.
1.1.2. Yêu c u và nhi m v c a công tác qu n lý, h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong Doanh nghi p xây d ng cơ b n. 1.1.2.1. Yêu c u qu n lý ñ i v i công tác h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m xây l p. Như ñã trình bày trên, s n xu t XDCB có nh ng ñ c thù riêng t ñó làm cho vi c qu n lý v XDCB khó khăn ph c t p hơn m t s ngành khác. Chính vì l ñó, trong quá trình ñ u tư, XDCB ph i ñáp ng ñư c các yêu c u là: “ Công tác qu n lí ñ u tư XDCB ph i ñ m b o t o ra nh ng s n ph m, d ch v ñư c xã h i và th trư ng ch p nh n v giá c , ch t lư ng và ñáp ng các m c tiêu phát tri n KT-XH trong t ng th i kì, chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng CNH-HĐH, ñ y m nh t c ñ tăng trư ng kinh t , nâng cao ñ i s ng v t ch t tinh th n c a nhân dân . Huy ñ ng và s d ng có hi u qu cao nh t các ngu n v n ñ u tư trong nư c cũng như các ngu n v n ñ u t nư c ngoài ñ u tư vào Vi t Nam, khai thác t t tài nguyên, ti m năng lao ñ ng, ñ t ñai và m i ti m l c khác nh m ñ ng viên t t c nh ng ti m năng c a ñ t nư c ph v cho qúa trình tăng trư ng phát tri n n n kinh t , ñ ng th i b o v môi trư ng sinh thái. Xây d ng ph i theo quy ho ch ñư c duy t, thi t k h p lý, tiên ti n, th m mĩ, công ngh hi n ñ i, xây d ng ñúng ti n ñ ñ t ch t lư ng cao v i chi phí h p lý và th c hi n b o hành công trình” . (Trích ñi u l Qu n lý và xây d ng ban hành kèm theo Ngh Đ nh s 177/CP ngày 20/10/1994 c a Chính ph {03}). nư c ta trong nhi u năm qua, do vi c qu n lý v n ñ u tư trong lĩnh v c XDCB chưa th t ch t ch ñã ñ x y ra tình tr ng th t thoát v n ñ u tư và kéo theo ñó là hàng lo t các h u qu nghiêm tr ng khác …T th c tr ng ñó, Nhà nư c ñã th c hi n qu n lí xây d ng thông qua vi c ban hành các ch ñ , chính sách v giá, các nguyên t c các phương pháp l p d toán, các căn c ñ nh m c kinh t - kĩ thu t…T ñó xác ñ nh t ng m c VĐT, t ng d toán công trình... nh m h n ch s th t thoát v n ñ u tư c a Nhà nư c, nâng cao hi u qu cho quá trình ñ u tư. Trong cơ ch th trư ng hi n nay, m c tiêu hàng ñ u c a các Doanh nghi p (DN) nói chung và c a các DN xây l p nói riêng là t i ña hoá l i nhu n. Mu n như v y các DN ph i tăng cư ng qu n lý kinh t mà trư c h t là qu n lý chi phí s n xu t và giá thành s n ph m. 1.1.2.2 . Nhi m v c a công tác qu n lý h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m xây l p. Đ ñáp ng ñư c yêu c u trên, k toán ngành ph i th c hi n các nhi m v sau: - Tham gia vào vi c l p d toán chi phí xây l p trên nguyên t c phân lo i chi phí . - Xác ñ nh ñ i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t và ñ i tư ng tính giá thành s n ph m xây l p. - T ch c k toán chi phí xây l p theo ñúng ñ i tư ng và phương pháp ñã xác ñ nh trên S sách k toán. - Xác ñ nh ñúng chi phí xây l p d dang làm căn c tính giá thành. - Th c hi n tính giá thành s n ph m k p th i, chính xác. - Phân tích tình hình th c hi n ñ nh m c chi phí và giá thành s n ph m ñ có quy t ñ nh trư c m t cũng như lâu dài.
1.2. Nh ng v n ñ lý lu n v k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong Doanh nghi p xây d ng cơ b n. 1.2.1.Khái ni m chi phí s n xu t và phân lo i chi phí s n xu t trong Xây d ng cơ b n. 1.2.1.1.Khái ni m chi phí s n xu t. Như ñã bi t, b t kì m t DN dù l n hay nh ...mu n ti n hành s n xu t cũng c n ph i b ra nh ng chi phí nh t ñ nh. Nh ng chi phí này là ñi u ki n v t ch t ti n ñ , b t bu c ñ các k ho ch, d án xây d ng tr thành hi n th c. Trong quá trình tái s n xu t m r ng thì giai ño n s n xu t là giai ño n quan tr ng nh t- nơi ñó luôn di n ra quá trình bi n ñ i c a c i, v t ch t, s c lao ñ ng (là các y u t ñ u vào ), ñ t o ra các s n ph m, hàng hoá- d ch v (là các y u t ñ u ra ). Trong ñi u ki n t n t i quan h hàng hoá- ti n t thì các chi phí b ra cho ho t ñ ng s n xu t ñ u ñư c bi u hi n dư i hình thái giá tr (ti n t ). Hi u m t cách chung nh t, Chi phí s n xu t là toàn b hao phí v lao ñ ng s ng, lao ñ ng v t hoá và các chi phí c n thi t khác mà các DN ph i b ra ñ ti n hành ho t ñ ng s n xu t trong m t th i kì nh t ñ nh. N u xét m t ph m vi h p hơn, Chi phí s n xu t trong XDCB là bi u hi n b ng ti n c a toàn b hao phí v lao ñ ng s ng và lao ñ ng v t hoá cùng các chi phí khác mà DN ph i b ra ñ ti n hành s n xu t trong m t th i kì nh t ñ nh. 1.2.1.2. Phân lo i chi phí s n xu t trong Xây d ng cơ b n. Trong XDCB, chi phí s n xu t bao g m nhi u lo i có n i dung kinh t , công d ng và yêu c u qu n lí ñ i v i t ng lo i khác nhau. Vi c qu n lí chi phí không ch d a vào s li u t ng h p mà còn căn c vào s li u c th c a t ng lo i chi phí theo t ng Công trình (CT), H ng m c công trình (HMCT). Do ñó, phân lo i chi phí s n xu t là m t yêu c u t t y u ñ h ch toán chính xác chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m. 1.2.1.2.1. Phân lo i chi phí s n xu t theo n i dung, tính ch t kinh t c a chi phí. Theo cách phân lo i này các chi phí có n i dung, tính ch t kinh t gi ng nhau ñư c x p vào m t y u t , không phân bi t chi phí ñó phát sinh trong lĩnh v c nào, ñâu, m c ñích và tác d ng c a chi phí ñó như th nào. Theo cách phân lo i này chi phí s n xu t ñư c chia thành các y u t sau ñây: - Chi phí nguyên v t li u: Bao g m toàn b các chi phí v các lo i nguyên v t li u chính, v t li u ph , ph tùng thay th , thi t b XDCB...mà DN ñã s d ng cho ho t ñ ng s n xu t trong kỳ như: xi măng, s t, thép, cát, ñá...các lo i d u m v n hành máy móc… - Chi phí nhân công: Bao g m toàn b s ti n lương ph i tr và các kho n trích theo lương c a các công nhân s n xu t trong kì. - Chi phí kh u hao TSCĐ: Bao g m toàn b s ti n DN trích kh u hao cho t t c các lo i TSCĐ tham gia ho t ñ ng xây l p như: các lo i máy thi công (máy v n thăng, máy c u...), nhà xư ng, phương ti n v n chuy n… - Chi phí d ch mua ngoài: Là toàn b s ti n DN ñã chi tr v các lo i d ch mua ngoài: ti n ñi n, ti n nư c, ti n ñi n tho i... ph c v cho ho t ñ ng s n xu t c a DN. - Chi phí b ng ti n khác: Là toàn b các chi phí dùng cho ho t ñ ng s n xu t ngoài chi phí k trên. Phân lo i chi phí theo n i dung, tính ch t kinh t c a chi phí giúp nhà qu n lý bi t ñư c k t c u t tr ng t ng lo i chi phí trong t ng chi phí qua ñó ñánh giá ñư c tình hình
th c hi n d toán chi phí. Hơn n a, cách phân lo i này còn là cơ s ñ l p Báo cáo chi phí s n xu t theo y u t trên B ng thuy t minh báo cáo tài chính, xây d ng ñ nh m c V n lưu ñ ng, l p k ho ch mua s m v t tư, t ch c lao ñ ng ti n lương, thuê máy thi công... 1.2.1.2.2. Phân lo i chi phí s n xu t theo m c ñích và công d ng c a chi phí. Theo cách phân lo i này, căn c vào m c ñích và công d ng c a chi phí trong s n xu t ñ chia ra các kho n m c chi phí khác nhau, m i kho n m c chi phí ch bao g m nh ng chi phí có cùng m c ñích và công d ng. - Chi phí nguyên v t li u tr c ti p: G m toàn b tr giá nguyên v t li u s d ng tr c ti p cho thi công công trình mà ñơn v xây l p b ra(v t li u chính, v t li u ph , c u ki n bê tông ch s n…) chi phí này không bao g m thi t b do Ch ñ u tư bàn giao. - Chi phí nhân công tr c ti p: G m toàn b ti n lương chính, lương ph và ph c p c a công nhân tr c ti p s n xu t, công nhân v n chuy n v t li u thi công, công nhân làm nhi m v b o dư ng, d n d p trên công trư ng … - Chi phí s d ng máy thi công: G m chi phí tr c ti p liên quan ñ n vi c s d ng máy thi công ñ th c hi n công tác xây d ng và l p ñ t các CT, HMCT bao g m: Ti n lương công nhân ñi u khi n máy, nhiên li u, kh u hao máy thi công, .v.v.. - Chi phí s n xu t chung: Bao g m các chi phí có liên quan ñ n t , ñ i xây l p, t c là liên quan ñ n nhi u CT, HMCT. N i dung c a các kho n chi phí này g m: lương nhân viên t , ñ i, các kho n trích theo lương c a nhân viên qu n lý và công nhân s n xu t, lương ph c a công nhân s n xu t, kh u hao TSCĐ (không ph i là kh u hao máy móc thi công ), chi phí d ch v mua ngoài (ñi n, nư c,văn phòng ph m..), chi phí b ng ti n khác: chi ti p khách, nghi m thu bàn giao công trình.. Cách phân lo i này ph c v cho yêu c u qu n lý chi phí s n xu t theo ñ nh m c, cung c p s li u cho công tác tính giá thành s n ph m và phân tích tình hình th c hi n k ho ch giá thành, t ñó l p ñ nh m c chi phí s n xu t và k ho ch giá thành cho kỳ sau. Do ñ c ñi m c a s n ph m xây l p và phương pháp l p d toán trong XDCB là d toán ñư c l p cho t ng ñ i tư ng theo các kho n m c giá thành nên cách phân lo i chi phí theo kho n m c là phương pháp s d ng ph bi n trong các DN XDCB. Trên ñây là các cách phân lo i chi phí s n xu t thư ng dùng trong DN XDCB, ngoài ra chi phí s n xu t còn ñư c phân lo i thành: Đ nh phí và bi n phí, chi phí tr c ti p và chi phí gián ti p… 1.2.2. Giá thành và phân lo i giá thành s n ph m xây l p. 1.2.2.1. Giá thành s n ph m xây l p. Trong s n xu t, chi phí s n xu t ch là m t m t th hi n s hao phí, ñ ñánh giá ch t lư ng SX- KD c a m t DN, chi phí s n xu t ph i ñư c xem xét trong m i quan h ch t ch v i k t qu s n xu t quan h so sánh ñó hình thành nên khái ni m giá thành s n ph m. Giá thành s n ph m xây l p là toàn b các chi phí v lao ñ ng s ng và lao ñ ng v t hoá ñư c bi u hi n b ng ti n ñ hoàn thành m t kh i lư ng s n ph m xây l p trong kỳ. Giá thành s n ph m là m t ch tiêu kinh t ch t lư ng t ng h p quan tr ng nh t bao quát m i k t qu ho t ñ ng SX-KD c a DN
1.2.2.2. Phân lo i giá thành s n ph m xây l p. Trong XDCB, giá thành s n ph m thư ng ñư c phân lo i theo các tiêu th c sau ñây: 1.2.2.2.1. Căn c vào th i ñi m và cơ s s li u ñ tính giá thành, giá thành s n ph m ñư c phân lo i thành: - Giá thành d toán: là t ng chi phí d toán ñ hoàn thành kh i lư ng xây l p CT, HMCT ñư c xác ñ nh trên cơ s các ñ nh m c kinh t –kĩ thu t và ñơn giá c a Nhà nư c ban hành. Giá thành d toán Giá tr d toán c a Lãi ñ nh m c = - c a CT, HMCT CT, HMCT - Giá thành k ho ch: Là giá thành ñư c xây d ng trên cơ s nh ng ñi u ki n c th c a DN v các ñ nh m c ñơn giá, bi n pháp thi công... Giá thành k ho ch ñư c xác ñ nh theo công th c : Giá thành k ho ch Giá thành d toán M c h giá = - C a CT, HMCT C a CT, HMCT thành k ho ch - Giá thành th c t : Là bi u hi n b ng ti n c a nh ng chi phí th c t ñ hoàn thành kh i lư ng xây l p. Căn c vào k t qu ñánh giá s n ph m d dang cu i kì, chi phí s n xu t ñư c t p h p trong kỳ. Giá thành s n ph m bàn giao ñư c xác ñ nh theo công th c: CP kh i lư ng Giá thành th c CP th c t KL CP th c t c a KL xây l p = xây l p d dang - phát sinh - xây l p d dang ñ u kỳ trong kỳ cu i k ỳ HT bàn giao Cũng c n ph i nói thêm r ng, mu n ñánh giá ñư c ch t lư ng c a công tác xây l p, ta ph i ti n hành so sánh các lo i giá thành v i nhau. Nói chung, ñ ñ m b o có lãi, v nguyên t c khi xây d ng k ho ch giá thành và t ch c th c hi n k ho ch giá thành ph i ñ m b o m i quan h sau: Giá thành th c t < Giá thành k ho ch < Giá thành d toán . 1.2.2.2.2. Căn c vào ph m vi tính giá thành, giá thàn s n ph m ñư c phân lo i thành: - Giá thành s n ph m hoàn ch nh: Là giá thành c a các CT, HMCT ñã hoàn thành ñ m b o yêu c u kĩ thu t, ch t lư ng theo thi t k , h p ñ ng ñư c Ch ñ u tư ch p nh n thanh toán. - Giá thành công tác xây l p hoàn thành quy ư c: Là giá thành c a kh i lư ng hoàn thành ñ n m t giai ño n nh t ñ nh và ph i ñ m b o ñi u ki n : + Ph i n m trong thi t k và ñ m b o ch t lư ng qui ñ nh. + Kh i lư ng ph i ñư c xác ñ nh m t cách c th , ñư c Ch ñ u tư nghi m thu và ch p nh n thanh toán. + Ph i ñ t ñư c ñ n ñi m d ng kĩ thu t h p lý. 1.2.3. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m. Đ ti n hành ho t ñ ng s n xu t, DN ph i b ra nh ng chi phí nh t ñ nh như: Chi phí nguyên v t li u, chi phí nhân công, chi phí máy móc thi công...K t qu là DN thu
ñư c nh ng s n ph m là các CT, HMCT …Các CT, HMCT c n ph i tính giá thành t c là chi phí ñã b ra ñ có chúng. Do v y, chi phí s n xu t và giá thành s n ph m là hai m t c a m t quá trình. Chi phí s n xu t và giá thành gi ng nhau v ch t nhưng khác nhau v lư ng. N i dung cơ b n c a chúng ñ u là bi u hi n b ng ti n c a nh ng chi phí mà DN ñã b ra trong ho t ñ ng s n xu t. Trong khi chi phí s n xu t là t ng th các chi phí phát sinh trong m t th i kì nh t ñ nh thì giá thành s n ph m l i là t ng các chi phí g n li n v i m t kh i lư ng xây l p hoàn thành bàn giao. Chi phí s n xu t trong kì không ch liên quan ñ n nh ng s n ph m ñã hoàn thành mà còn liên quan ñ n c chi phí c a s n ph m d dang cu i kì. Trong khi ñó, giá thành s n ph m liên quan ñ n c chi phí c a kh i lư ng công tác xây l p kỳ trư c chuy n sang nhưng l i không bao g m chi phí th c t c a kh i lư ng d dang cu i kì. Chi phí là ñi u ki n, là cơ s ñ tính giá thành. 1.3. Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong Doanh nghi p xây d ng cơ b n. 1.3.1. Phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t. 1.3.1.1. Đ i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t. Đ i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t là ph m vi, gi i h n ñ t p h p chi phí nh m ñáp ng yêu c u ki m soát chi phí và tính giá thành s n ph m. Như v y, th c ch t c a vi c xác ñ nh ñ i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t là vi c xác ñ nh gi i h n t p h p chi phí hay xác ñ nh nơi phát sinh chi phí và nơi ch u chi phí. Đ xác ñ nh ñúng ñ n ñ i tư ng k toán t p h p chi phí c n căn c vào các y u t sau: + Đ c ñi m và công d ng c a chi phí trong qúa trình s n xu t. + Đ c ñi m, cơ c u t ch c s n xu t và quy trình công ngh , ch t o s n ph m (gi n ñơn hay ph c t p, liên t c hay song song…). + Lo i hình s n xu t s n ph m (Đơn chi c hay hàng lo t… ). + Yêu c u ki m tra, ki m soát chi phí và yêu c u h ch toán k toán n i. b DN. + Kh năng trình ñ qu n lí nói chung và h ch toán nói riêng c a DN. …. 1.3.1.2. Phương pháp t p h p chi phí s n xu t. Đ i v i XDCB, do phát sinh nhi u chi phí mà quá trình s n xu t l i ph c t p và s n ph m mang tính ñơn chi c có quy mô l n và th i gian s d ng lâu dài; M i CT l i bao g m nhi u HMCT, nhi u công vi c khác nhau nên có th áp d ng các phương pháp t p h p chi phí sau: 1.3.1.2.1. Phương pháp t p h p theo công trình, h ng m c công trình. Theo phương pháp này, hàng kỳ (quý, tháng ), các chi phí phát sinh có liên quan ñ n CT, HMCT nào thì t p h p cho CT, HMCT ñó. Giá thành th c t c a ñ i tư ng ñó chính là t ng chi phí ñư c t p h p k t khi b t ñ u thi công ñ n khi CT, HMCT hoàn thành. Phương pháp này ñư c s d ng khi ñ i tư ng t p h p chi phí là toàn b CT, HMCT. 1.3.1.2.2. Phương pháp t p h p chi phí theo Đơn ñ t hàng. Theo phương pháp này, hàng kỳ chi phí phát sinh ñư c phân lo i và t p h p theo t ng Đơn ñ t hàng (ĐĐH) riêng. Khi ĐĐH ñư c hoàn thành thì t ng chi phí phát sinh ñư c t p h p chính là giá thành th c t . Phương pháp này ñư c s d ng khi ñ i tư ng t p h p chi phí là các ĐĐH riêng.
1.3.1.2.3. Phương pháp t p h p chi phí theo ñơn v thi công. Theo phương pháp này, các chi phí phát sinh ñư c t p h p theo t ng Đơn v thi công công trình. Trong t ng ñơn v thi công ñó, chi phí l i ñư c t p h p theo t ng ñ i tư ng ch u chi phí như: CT , HMCT. Cu i tháng t p h p chi phí t ng ñơn v thi công ñ so sánh v i d toán. Trên th c t có nhi u y u t chi phí phát sinh liên quan ñ n nhi u ñ i tư ng, khi ñó chi phí c n ñư c phân b cho t ng ñ i tư ng ch u chi phí m t cách chính xác và h p lí, có th s d ng các phương pháp t p h p sau: + Phương pháp t p h p tr c ti p : Phương pháp này áp d ng ñ i v i nh ng chi phí có liên quan ñ n m t ñ i tư ng k toán t p h p chi phí. Trong trư ng h p này, k toán căn c vào các ch ng t g c ñ t p h p tr c ti p cho t ng ñ i tư ng. + Phương pháp phân b gián ti p: Phương pháp này áp d ng khi m t lo i chi phí có liên quan ñ n nhi u ñ i tư ng k toán toán t p h p chi phí s n xu t (CPSX), không th t p h p tr c ti p cho t ng ñ i tư ng. Trư ng h p này ph i l a ch n tiêu th c h p lý ñ ti n hành phân b chi phí cho t ng ñ i tư ng liên quan theo công th c : Ci = (C/ Ti )x ti Trong ñó: - Ci: Chi phí s n xu t phân b cho ñ i tư ng th i. - C: T ng chi phí s n xu t c n phân b . - Ti: T ng ñ i lư ng tiêu chu n dùng ñ phân b . - ti: Đ i lư ng c a tiêu chu n dùng ñ phân b c a ñ i tư ng i 1.3.1.3. K toán t p h p chi phí s n xu t trong Doanh nghi p xây d ng cơ b n theo ch ñ k toán hi n hành. Trong các DN s n xu t nói chung có hai phương pháp k toán CPSX là: * Phương pháp kê khai thư ng xuyên (KKTX). * Phương pháp ki m kê ñ nh kì (KKĐK). Nhưng ñ i v i các DN xây l p, do ñ c ñi m s n ph m, ngành ngh riêng bi t: Các s n ph m xây l p thư ng mang tính ñơn chi c v i quy mô l n, quy trình công ngh ph c t p nên theo QĐ 1864/1998/QĐ-BTC ban hành ngày 16/12/1998 v ch ñ k toán áp d ng cho DN xây l p thì trong h th ng tài kho n k toán ñã b và thay th m t s tài kho n, trong ñó b TK 611- “Mua hàng”; TK 631- “Giá thành s n xu t”. Vì th cơ b n ch t n t i và ñư c áp d ng nhi u là Phương pháp KKTX. 1.3.1.3.1. K toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p. * TK s d ng : Đ ph n ánh chi phí nguyên v t li u tr c ti p (CP NVLTT), k toán s d ng TK 621- “Chi phí nguyên v t li u tr c ti p”. TK này ñư c s d ng ñ t p h p các chi phí nguyên li u, v t li u s d ng tr c ti p cho ho t ñ ng xây l p các CT, HMCT ho c th c hi n lao v , d ch v c a DN xây l p phát sinh trong kì. TK này ñư c m chi ti t cho t ng ñ i tư ng t p h p chi phí và cu i kỳ k t chuy n sang TK 154- “Chi phí s n xu t kinh doanh d dang”. K t c u TK 621 như sau : - Bên N : + Ph n ánh giá th c t NVL xu t dùng tr c ti p cho ho t ñ ng xây l p trong kỳ. - Bên Có: + Tr giá NVL xu t dùng, s d ng không h t nh p l i kho.
+ K t chuy n CP NVLTT vào TK154- chi phí s n xu t kinh doanh d dang. TK 621 cu i kỳ không có s dư. Toàn b quy trình h ch toán ñư c th hi n b ng sơ ñ sau : Sơ ñ 01: Sơ ñ h ch toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p. . TK 152 TK 621 TK 154 X.kho NVL dùng cho SX Cu i kỳ k t chuy n TK 111, 112,331,141 TK 133 NVL mua s d ng ngay cho SX Thu GTGT kh u tr Ph li u thu h i,v.li u dùng không h t nh p l i kho 1.3.1.3.2. K toán chi phí nhân công tr c ti p. * Tài kho n s d ng : Đ h ch toán chi phí nhân công tr c ti p (CP NCTT), k toán s d ng TK 622- “Chi phí nhân công tr c ti p”. TK này ñư c dùng ñ ph n ánh các kho n ti n lương ph i tr cho công nhân tr c ti p xây l p các CT; Công nhân ph c v xây d ng và l p ñ t g m c ti n lương c a công nhân v n chuy n, b c d v t li u trong ph m vi m t b ng xây d ng; Công nhân chu n b thi công và thu d n công trư ng … TK 622 ñư c m chi ti t cho t ng CT, HMCT … K t c u c a TK 622 như sau : + Bên N : Ph n ánh chi phí nhân công tr c ti p trong kỳ . + Bên Có: K t chuy n chi phí nhân công tr c ti p sang TK 154- “Chi phí s n xu t kinh doanh d dang”. TK 622 cu i kỳ không có s dư. Sơ ñ 02: Sơ ñ h ch toán chi phí nhân công tr c ti p. TK 334 TK 622 TK 154 T.lương ph i tr CNSX Cu i kỳ k t chuy n TK 335 Trích trư c T.lương ngh phép c a CNSX TK 141 T m ng CPNC v giao khoán X.l p
1.3.1.3.3. K toán chi phí s d ng máy thi công. *Tài kho n s d ng : Đ phán ánh chi phí liên quan ñ n máy thi công, k toán s d ng TK 623 – “Chi phí s d ng máy thi công”. TK này ñư c dùng ñ t p h p và phân b chi phí s d ng xe, máy thi công ph c v tr c ti p cho ho t ñ ng xây l p theo phương pháp thi công h n h p. Trong trư ng h p DN th c hi n xây l p CT hoàn toàn b ng máy thì không s d ng TK 623 mà k toán ph n ánh tr c ti p vào TK 621, TK622, TK627. M t khác, các kho n trích BHXH, BHYT, KPCĐ tính theo ti n lương công nhân s d ng máy thi công và ti n ca cũng không h ch toán vào TK này mà ph n ánh trên TK627 – “Chi phí s n xu t chung”. K t c u c a TK 623 như sau : - Bên N : + T p h p chi phí s d ng máy thi công th c t phát sinh. - Bên Có: + K t chuy n chi phí s d ng máy thi công sang TK154 –“Chi phí s n xu t kinh doanh d dang”. TK 623 cu i kỳ không có s dư và ñư c m chi ti t cho 6 TK c p 2 . + H ch toán chi phí s d ng máy thi công (CP SDMTC) * Trong trư ng h p t ch c ñ i máy thi công riêng bi t và có phân c p h ch toán cho ñ i máy thi công (MTC) (có t ch c b máy k toán riêng) . - K toán các kho n các kho n chi phí liên quan ñ n ho t ñ ng ñ i MTC N TK 621, TK 622, TK 627… Có TK 111, TK 112, TK 152, TK 331, TK 214.. - K toán CP SDMTC và tính giá thành ca máy ñư c th c hi n trên TK154. Tuỳ theo t ng phương pháp t ch c h ch toán và m i quan h gi a ñ i MTC v i ñơn v xây l p công trình ñ ghi : + N u DN th c hi n phương th c cung c p lao v , d ch v máy l n nhau gi a các b ph n, k toán ghi: N TK 623- Chi phí s d ng máy thi công Có TK 154- Chi phí s n xu t kinh doanh d dang + N ú DN th c hi n phương th c bán lao v b ng máy l n nhau gi a các b ph n trong n i b DN, k toán ghi: N TK 623- Chi phí s d ng máy thi công N TK 133- Thu giá tr gia tăng ñư c kh u tr Có TK 512- Doanh thu n i b * N u không t ch c ñ i MTC riêng bi t ho c có t ch c nhưng không t ch c k toán riêng cho ñ i MTC thì toàn b CPSDMTC ñư c h ch toán theo sơ ñ sau:
Sơ ñ 03: Sơ ñ k toán t p h p và phân b chi phí s d ng máy thi công. TK 154 TK 334,111 TK 623 T.lương CN ñi u khi n MTC TK 152,153,111,331 K/c ho c phân b CP Chi phí NVL s d ng MTC TK 133 TK 214 Thu GTGTkh u tr Chi phí KH xe, máy thi công TK 331,111,142 Chi phí d ch v mua ngoài TK 133 Thu GTG TK 111,112,331 T kháu CP b ng ti n khác 1.3.1.3.4. K toán chi phí s n xu t chung. *Tài kho n s d ng : Đ t p h p chi phí s n xu t chung (CPSXC), k toán s d ng TK 627- “Chi phí s n xu t chung”. Tài kho n này dùng ñ ph n ánh CPSX c a ñ i, công trư ng xây d ng g m: Lương nhân viên qu n lý ñ i xây d ng, các kho n trích theo lương c a công nhân tr c ti p s n xu t và c a nhân viên qu n lý ñ i như: BHXH, BHYT, KPCĐ, kh u hao TSCĐ, các chi phí khác dùng cho ho t ñ ng c a t , ñ i. TK này có th ñư c m chi ti t cho t ng CT, t ng ñ i thi công, t ng b ph n và ñư c m các TK c p 2 theo y u t chi phí . K t c u c a TK 627 như sau : - Bên N : + T p h p CP SXC phát sinh trong kì. - Bên Có: + K t chuy n ho c phân b CPSXC cho các s n ph m, lao v liên quan ñ n tính giá thành. + Các kho n gi m tr CPSXC . TK627 không có s dư cu i kỳ. Quy trình h ch toán ñư c th hi n qua sơ ñ sau :
Sơ ñ 04: Sơ ñ h ch toán chi phí s n xu t chung. TK 334 TK 622 TK 154 Chi phí NV ñ i qu n lý TK 338 Các kho n trích theo lương c a K/c ho c phân b CPSXC CNXL, s d ng MTC, NV ñ i TK 152,153,142 Chi phí V.li u, CCDC TK 2141 Chi phí KHTSCĐ TK 331,141 Chi phí d ch v mua ngoài TK 133 GTGT kh u TK 111,112 tr Chi phí b ng ti n khác 1.3.1.3.5. T ng h p chi phí s n xu t s n ph m xây l p. Chi phí s n xu t sau khi t p h p riêng t ng kho n m c: Chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s d ng máy thi công và chi phí s n xu t chung c n ñư c k t chuy n sang TK154 ñ tính giá thành. TK154- “Chi phí s n xu t kinh doanh d dang” dùng ñ t ng h p CPSX ph c v cho vi c tính giá thành s n ph m. K t c u c a TK154 như sau : - Bên N : + K t chuy n toàn b chi phí s n xu t s n ph m trong kỳ. - Bên Có: + Giá thành s n xu t s n ph m trong kỳ hhoàn thành. + Các kho n gi m giá thành. - Dư N : + Chi phí s n xu t kinh doanh d dang cu i kỳ. TK 154 ñư c m chi ti t cho t ng ñ i tư ng t p h p CPSX (Theo ñ a ñi m phát sinh, t ng công CT, HMCT...). Ngoài ra k toán còn s d ng m t s TK liên quan khác như: TK 111, TK 632…
Sơ ñ 05: Sơ ñ h ch toán t ng h p chi phí s n xu t. TK 152,138 TK 621 TK 154 Cu i kỳ k t chuy n Các kho n gi m giá thành TK 632 TK 622 Cu i kỳ k t chuy n Giá thành C.trình XL hoàn thành bàn giao TK 623 Cu i kỳ k/c ho c phân b TK 627 Cu i kỳ k/c ho c phân b 1.3.2. Đánh giá s n ph m d dang trong Doanh nghi p xây l p. S n ph m d dang trong DN xây l p có th là CT, HMCT chưa hoàn thành hay kh i lư ng xây l p chưa ñư c bên Ch ñ u tư ngi m thu ho c ch p nh n thanh toán. Đánh giá s n ph m d dang (SPDD) cu i kỳ là tính toán, xác ñ nh ph n CPSX mà SPDD cu i kỳ ph i gánh ch u. Vi c ñánh giá chính xác SPDD cu i kỳ là ñi u ki n quan tr ng ñ tính chính xác giá thành s n ph m. Hi n nay, trong các DN s n xu t, SPDD cu i kỳ có th ñư c ñánh giá theo m t trong các cách sau ñây: + Đánh giá SPDD cu i kỳ theo chi phí nguyên v t li u tr c ti p. + Đánh giá SPDD cu i kỳ theo kh i lư ng hoàn thành tương ñương. + Đánh giá SPDD cu i kỳ theo chi phí ñ nh m c. Thông thư ng SPDD cu i kỳ trong DN xây l p ñư c xác ñ nh b ng phương pháp ki m kê kh i lư ng cu i kỳ. Vi c tính giá tr s n ph m làm d trong XDCB ph thu c vào phương th c thanh toán kh i lư ng xây l p hoàn thành gi a ngư i nh n th u và ngư i giao th u : * N u s n ph m xây l p qui ñ nh bàn giao thanh toán sau khi ñã hoàn thành toàn b thì CT, HMCT ñư c coi là SPDD, toàn b CPSX phát sinh thu c CT, HMCT ñó ñ u là chi phí c a SPDD. Khi CT, HMCT ñó hoàn thành bàn giao thanh toán thì toàn b CPSX ñã phát sinh tính vào giá thành s n ph m. * N u nh ng CT, HMCT ñư c bàn giao thanh toán theo t ng giai ño n thì nh ng giai ño n xây l p d dang chưa bàn giao thanh toán là SPDD, CPSX phát sinh trong kỳ s ñư c tính toán m t ph n cho SPDD cu i kỳ theo t l d toán CT , HMCT.
Công th c: CP th c t CP th c t KL CP th c t KL XL CP c a KL kh i lư ng XL DD ñ u kỳ + th c hi n trong kỳ XLDD cu i kỳ XL DD = x cu i kỳ CP c a KL XL + CP c a KLXLDD theo giá cu i kỳ theo giá HT bàn giao d toán trong kỳ d toán Ngoài ra, các CT, HMCT có th i gian thi công ng n theo h p ñ ng ñư c ch ñ u tư thanh toán sau khi hoàn thành toàn b công vi c thì giá tr SP DD cu i kỳ chính là toàn b chi phí th c t phát sinh t khi thi công ñ n th i ñi m ki m kê, ñánh giá. 1.3.3. Đ i tư ng và phương pháp tính giá thành s n ph m xây l p. 1.3.3.1. Đ i tư ng tính giá thành s n ph m xây l p. Đ ño lư ng hi u q a ho t ñ ng c a mình, các DN ph i xác ñ nh ñúng, ñ , chính xác giá thành s n ph m và công vi c ñ u tiên là xác ñ nh ñư c ñúng ñ i tư ng tính giá thành. Đ i tư ng tính giá thành là các s n ph m (lao v , d ch v ) do DN s n xu t ra c n ph i tính t ng giá thành và giá thành ñơn v . V i ñ c ñi m riêng có c a mình, ñ i tư ng tính giá thành s n ph m trong XDCB trùng v i ñ i tư ng t p h p CPSX. Do v y ñ i tư ng tính giá thành s n ph m xây l p là t ng CT, HMCT... 1.3.3.2. Kỳ tính giá thành s n ph m xây l p. Kỳ tính giá thành s n ph m là th i kỳ b ph n k toán giá thành c n ph i ti n hành công vi c tính giá thành cho các ñ i tư ng tính giá thành. Vi c xác ñ nh kỳ tính giá thành h p lý s giúp cho vi c t ch c công tác giá thành s n ph m khoa h c, ñ m b o cung c p s li u v giá thành c a s n ph m, lao v k p th i, phát huy ñ y ñ ch c năng giám ñ c tình hình th c hi n k ho ch giá thành c a K toán . Căn c vào ñ c ñi m t ch c và chu kỳ s n xu t s n ph m, kỳ tính giá thành trong DN XDCB thư ng là: + Đ i v i nh ng CT, HMCT ñư c coi là hoàn thành khi k t thúc m i công vi c trong thi t k thì kì tính giá thành c a CT, HMCT ñó là khi hoàn thành CT, HMCT. + Đ i v i nh ng CT, HMCT l n, th i gian thi công dài, kỳ tính giá thành là khi hoàn thành b ph n CT, HMCT có giá tr s d ng ñư c nghi m thu ho c khi t ng ph n công vi c xây l p ñ t ñ n ñi m d ng k thu t h p lý theo thi t k k thu t có ghi trong H p ñ ng thi công ñư c bàn giao thanh toán … 1.3.3.3. Các phương pháp tính giá thành s n ph m xây l p. Phương pháp tính giá thành là phương pháp s d ng s li u CPSX ñã t p h p ñư c c a k toán ñ tính t ng giá thành và giá thành ñơn v s n ph m ho c lao v ñã hoàn thành trong kỳ theo các y u t ho c kho n m c giá thành trong kỳ tính giá thành ñã xác ñ nh. Tuỳ theo ñ c ñi m c a t ng ñ i tư ng tính giá thành, m i quan h gi a các ñ i tư ng t p h p chi phí và ñ i tư ng tính giá thành mà k toán s s d ng phương pháp thích h p ñ tính giá thành cho t ng ñ i tư ng. Trong các DN xây l p thư ng áp d ng các phương pháp tính giá thành sau : 1.3.3.3.1. Phương pháp tr c ti p (gi n ñơn).
Theo phương pháp này, t p h p t t c các CPSX phát sinh tr c ti p cho m t CT, HMCT t khi kh i công ñ n khi hoàn thành chính là giá thành th c t c a CT, HMCT ñó, trên cơ s s li u CPSX ñã t p h p trong kỳ và chi phí c a SP DD ñã xác ñ nh, giá thành s n ph m tính cho t ng kho n m c chi phí theo công th c sau: Z = D dk + C - D CK Trong ñó : D dk : + Tr giá s n ph m d dang ñ u kỳ. C : + Chi phí s n xu t phát sinh trong kỳ. D ck : + Tr giá s n ph m d dang cu i kỳ. 1.3.3.3.2. Phương pháp tính giá thành theo Đơn ñ t hàng. Phương pháp này áp d ng cho trư ng h p DN nh n th u theo Đơn ñ t hàng (ĐĐH). CPSX th c t phát sinh ñư c t p h p theo t ng ĐĐH và giá thành th c t c a ĐĐH ñó chính là toàn b CPSX t p h p t khi kh i công ñ n khi hoàn thành ĐĐH. 1.3.3.3.3. Phương pháp t ng c ng chi phí . Phương pháp này áp d ng v i công vi c xây l p các công trình l n, ph c t p và quá trình xây l p s n ph m có th chia ra các ñ i tư ng s n xu t khác nhau. Khi ñó ñ i tư ng t p h p CPSX là t ng ñ i s n xu t, còn ñ i tư ng tính giá thành s n ph m hoàn thành. Đ tính giá thành cu i cùng ph i t ng h p CPSX tr ñi chi phí th c t c a SPDD cu i kỳ c a t ng ñ i và c ng thêm chi phí th c t c a SPDD ñ u kỳ. Công th c : Z = D dk + C 1 + C 2 +…+ C n - D CK Trong ñó : C i (i=( 1,n )) : CPSX t ng ñ i s n xu t hay t ng HMCT c a m t CT . 1.3.3.3.4. Phương pháp tính giá thành theo ñ nh m c. Phương pháp này, vi c tính giá thành s n ph m ñư c ñư c áp d ng v i các DN tho mãn ñi u ki n sau: - Ph i tính ñư c giá thành ñ nh m c trên cơ s các ñ nh m c và ñơn giá t i th i ñi m tính giá thành. - Ch ra m t cách chính xác các thay ñ i ñ nh m c trong quá trình th c hi n thi công công trình. - Xác ñ nh ñư c các ch nh l ch so v i ñ nh m c và nguyên nhân gây ra chênh l ch ñó. Cu i cùng, giá thành th c t c a s n ph m xây l p ñư c xác ñ nh theo công th c: Giá thành th c Chênh l ch do Giá thành ñ nh Chênh l ch do ± ± thoát ly ñ nh t c a SP xây = thay ñ i ñ nh m c mc lp mc Ngoài ra, các DN XDCB còn áp d ng m t s phương pháp tính giá thành khác như: + Phương pháp tính giá thành theo h s . + Phương pháp tính giá thành theo t l . … 1.4. H th ng s sách k toán s d ng ñ t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m Doanh nghi p xây d ng cơ b n.
Tuỳ thhu c vào hình th c k toán DN áp d ng mà các nghi p v liên quan ñ n k toán t p h p CPSX và tính giá thành s n ph m ñư c ph n ánh s k toán (SKT) phù h p . SKT áp d ng ñ ghi chép t p h p CPSX, tính giá thành s n ph m g m SKT t ng h p và SKT chi ti t. Vì Công ty Sông Đà 1 áp d ng hình th c k toán Nh t ký chung (NKC) nên em xin ñ c p ñ n hình th c này. Trong hình th c k toán NKC, ñ t ng h p CPSX và tính giá thành s n ph m, k toán s d ng các SKT: + S NKC: Đư c dùng ñ ghi chép các nghi p v kinh t tài chính phát sinh cho trình t th i gian, bên c nh ñó vi c ph n ánh theo quan h ñ i ng TK ñ ph c v cho vi c ghi S Cái TK. + S Cái TK: Đư c m ñ ghi chép các ngi p v kinh t tài chính phát sinh theo t ng kho n m c như: S cái TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK154, TK632 … + S Chi ti t TK: Đư c s d ng ñ ph n ánh chi ti t các ñ i tư ng k toán c n theo dõi mà trên SKT t ng h p không ñáp ng ñư c bao g m: TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK 154, TK632… Ngoài ra, DN ti n hành l p B ng cân ñ i s phát sinh vào cu i tháng, cu i quý, năm, l p Báo cáo Tài chính , Chi phí và giá thành s n xu t CHƯƠNG 2 TH C TR NG CÔNG TÁC K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M T I CÔNG TY SÔNG ĐÀ 1 2.1. Vài nét v qúa trình thành l p, phát tri n và s n xu t - kinh doanh c a Công ty Sông ñà 1. 2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty Sông Đà 1. Công Ty Sông Đà 1 là m t Doanh nghi p Nhà nư c tr c thu c T ng Công ty Sông Đà, ñư c thành l p theo quy t ñ nh s 130 A/BXD- TCLĐ ngày 26/03/1993. Công ty Sông Đà 1 phát tri n t Chi nhánh Xây d ng Sông Đà t i Hà N i tháng 01/1990. Sau ñó là Xí nghi p Xây d ng Sông Đà 1 và năm 1993 theo Ngh Đ nh 338/CP c a Chính Ph , B Xây D ng ñã ra Quy t ñ nh thành l p l i Công ty . Tr i qua 10 năm xây d ng và phát tri n, qua nhi u l n ñ i tên, b sung ch c năng-nhi m v , Công ty ñã không ng ng l n m nh v quy mô, t ch c, cơ c u ngành ngh ...S n xu t- kinh doanh ngày càng phát tri n, ñ i s ng v t ch t c a cán b công nhân viên (CBCNV) Công ty không ng ng ñư c nâng cao. Hi n t i, tr s c a Công ty ñ t t i: 106- Nguy n Chí Thanh- Hà N i. Đi n tho i: 04.7752651. Fax : 7752630. T ng s CBCNV do Công ty qu n lý tính ñ n ngày 31/12/2002 là 870 ngư i, trong ñó Cán b qu n lý là 199 ngư i. V i ñ i ngũ công nhân kĩ thu t lành ngh , các kĩ sư có trình ñ Đ i h c, trên Đ i h c, các chuyên viên b c cao ñã t ng ho t ñ ng và công tác nư c ngoài cùng v i h th ng máy móc chuyên dùng hi n ñ i và tích lu trong quá trình phát tri n, Công ty Sông Đà 1 có ñ kh năng ñ thi công, liên doanh, liên k t xây l p các công trình theo lĩnh v c kinh doanh c a mình trên các ñ a bàn trong nư c và nư c ngoài.
Nh ng ch tiêu kinh t dư i ñây cho ta th y ñư c ph n nào s v ng m nh và ñi lên c a t p th Sông Đà 1 ñoàn k t và năng ñ ng : • Các ch tiêu kinh t - tài chính trong 02 năm 2001 và 2002: Đvt: Tri u ñ ng Năm 2001 Năm 2002 CL(+-) STT Ch tiêu 1. Giá tr SXKD 64.535 115.482 +50.947 2. Doanh thu 61.893 114.768 +52.875 L i nhu n trư c thu 3. 70 2.950 2.880 4. Thu nh p bình quân 875 1.347 472 (1000ñ/ngư i/tháng) S.lư ng lao ñ ng(ngư i) 850 5. 1323 473 2.1.2. Đ c ñi m ho t ñ ng s n- xu t kinh doanh c a Công ty. Công ty Sông Đà 1 là m t DN ho t ñ ng trong lĩnh v c xây d ng công trình Công nghi p, công c ng và xây d ng khác…kinh doanh nhà , v t tư, v t li u xây d ng và trang trí n i th t . Xu t phát t ñi u ki n th c t c a Công ty, th c hi n ña d ng hoá s n ph m, ña d ng hoá ngành ngh kinh doanh, Công ty ñã ñư c B xây d ng cho phép b sung thêm m t s lĩnh v c ho t ñ ng kinh doanh m i và hi n nay theo Đăng ký kinh doanh, Công ty có ch c năng- nhi m v sau: - Xây d ng các công trình công nghi p, dân d ng và xây d ng khác. - San l p, ñào ñ p m t b ng xây d ng. - Kinh doanh nhà. - Thi t k m u nhà , trang trí n i th t. - Kinh doanh v t tư , v t li u xây d ng. - Xu t nh p kh u trang thi t b , máy móc và v t li u xây d ng . - Liên doanh liên k t các t ch c trong và ngoài nư c ñ Xây d ng –Kinh doanh Khách s n và du l ch. - Xây d ng c u ñư ng b giao thông v n t i. - S n xu t bê tông thương ph m và c u ki n bê tông. 2.1.3. T ch c b máy qu n lý c a Công ty. Công ty có cơ c u t ch c b máy t p trung, ñ ng ñ u là Giám ñ c, các Phó giám ñ c ph trách t ng lĩnh v c c th . Các chi nhánh, xí nghi p, ñ u ch u s lãnh ñ o tr c ti p c a Giám ñ c. Hi n t i Công ty có 04 phòng ban và 06 ñơn v tr c thu c. * Các phòng ban : - Phòng Kinh t - th trư ng: Tham mưu giúp Giám ñ c trong các khâu qu n lý kinh t và xây d ng, công tác k ho ch, báo cáo th ng kê, H p ñ ng kinh t và ti p th ñ u th u các công trình, các d án c a Nhà nư c, B ngành và ñ a phương… - Phòng Qu n lý-Kĩ thu t: Tham mưu giúp Giám ñ c trong lĩnh v c qu n lý kĩ thu t XDCB và cơ gi i, ch t lư ng an toàn lao ñ ng, ñ nh m c tiêu hao v t tư, ñ nh m c s d ng thi t b , máy móc công trình; Công tác ng d ng công ngh thi công và ñ i m i công ngh s n xu t trong ho t ñ ng SX-KD c a Công ty.
- Phòng T ch c- Hành chính: Là m t b ph n ch c năng giúp Giám ñ c trong công tác th c hi n các phương án s p x p, c i ti n t ch c s n xu t, qu n lý, ñào t o- b i dư ng- tuy n d ng- s d ng lao ñ ng h p lý. Hư ng d n và th c hi n ñúng ñ n các chính sách c a Đ ng và Nhà nư c ñ i v i CBCNV, ñáp ng yêu c u n ñ nh và phát tri n c a Công ty. - Phòng Tài chính- K toán: Đây là phòng có ch c năng vô cùng quan tr ng trong vi c phân tích ho t ñ ng và ki m soát tài chính c a Công ty, tham mưu cho Giám ñ c trong vi c t ch c có hi u qu các Ngu n v n, Tài s n c a DN trong ho t ñ ng SX- KD; Th c hi n và ch p hành ñ y ñ các ch ñ , quy ñ nh c a Nhà nư c trong vi c qu n lý V n, Tài s n c a DNNN. K toán toàn b quá trình ho t ñ ng SX-KD c a Công ty b ng vi c thu nh n, x lý, cung c p m t cách ñ y ñ , k p th i và chính xác các nghi p v kinh t liên quan ñ n ho t ñ ng Kinh t - tài chính toàn ñơn v , t ñó góp ph n vào vi c nâng cao hi u qu ho t ñ ng SX-KD toàn Công ty . * Các ñơn v tr c thu c bao g m : 1. Xí nghi p xây d ng s 1. 2. Xí nghi p xây d ng và kinh doanh nhà. 3. Xí nghi p xây d ng và kinh doanh v t tư . 4. Xí nghi p s n xu t bê tông thương ph m và bê tông ñúc s n 5. Xí nghi p qu n lí và khai thác thi t b . 6. Các ñơn v tr c thu c Công ty . Sơ ñ 06: Sơ ñ t ch c b máy qu n lý Công ty Sông Đà 1 2.1.4. Đ c ñi m t ch c công tác k toán t i Công ty Sông Đà 1. Công ty Sông Đà 1 là m t trong nh ng ñơn v m nh c a T ng công ty Sông Đà, s lư ng nghi p v phát sinh tương ñ i l n, yêu c u qu n lý cao, Công ty ñã t ch c ng d ng máy vi tính trong công tác k toán. Hi n nay, Công ty ñang s d ng ph n m m SAS (Song Da Accounting System ) do T ng công ty Sông Đà gi b n quy n. 2.1.4.1. Hình th c t ch c b máy k toán c a Công ty. Công ty Sông Đà 1 là 1 DN có quy mô tương ñ i l n, có ñ a bàn ho t ñ ng phân tán. Đ qu n lý ho t ñ ng SX-KD, qu n lý và s d ng tài s n t t, Công ty ñã áp d ng hình th c k toán v a t p trung v a phân tán. Phòng k toán có nhi m v h ch toán các nghi p v kinh t phát sinh cơ quan Công ty và thu th p, x lý ch ng t các ñơn v tr c thu c (Không t ch c k toán riêng ) t p trung v phòng k toán c a Công ty, t ng h p báo cáo k toán ñơn v ph thu c (Có t ch c k toán riêng), L p báo cáo toàn Công ty. 2.1.4.2. Cơ c u t ch c b máy k toán c a Công ty . - K toán trư ng : Giúp giám ñ c Công ty t ch c và ch ñ o th c hi n toàn b công tác tài chính, k toán, tín d ng và thông tin kinh t toàn Công ty. T ch c h ch toán k toán trong ph m vi toàn ñơn v theo quy ch tài chính , theo ñúng pháp l nh k toán th ng kê và ñi u l K toán trư ng DNNN hi n hành. - Phó k toán trư ng: Thay th K toán trư ng ch ñ o toàn b công tác t ch c k toán khi K toán trư ng ñi v ng ho c u quy n . - K toán Nh t ký chung: T ch c d li u và h ch toán k toán toàn b các nghi p v kinh t phát sinh thu c văn phòng Công ty và các nghi p v kinh t phát sinh v i các ñơn v tr c thu c …
- K toán Tín d ng –Ngân hàng: Qu n lý và theo dõi S dư ti n g i, ti n vay, các kh ư c vay, th c hi n các nghi p v vay tr Ngân hàng, b o lãnh Ngân hàng, thanh toán qu c t và l p các bao cáo v nghi p v Ngân hàng … - K toán TSCĐ, CCDC: Theo dõi tình hình tăng, gi m TSCĐ, CCDC, tính và phân b kh u hao TSCĐ theo ch ñ hi n hành. - K toán Ti n lương, BHXH: Tính và phân b ti n lương và BHXH, BHYT, KPCĐ, t ng h p báo cáo qu ti n lương và c c y u t liên quan như :BHXH, BHYT, KPCĐ, Qu t nguy n … - K toán Thu : Th c hi n kê khai, quy t toán thu theo qui ñ nh c a lu t thu … - K toán t ng h p: L p các báo cáo t ng h p v tình hình tài chính, công n toàn Công ty. Đôn ñ c, ki m tra các ñơn v tr c thu c và báo cáo theo ñ nh kỳ ho c ñ t xu t các ch tiêu Kinh t - tài chính c a Công ty… - Th qu : Làm nhi m v thu, chi ti n m t và l p báo cáo s dư qu ti n m t hàng ngày … Sơ ñ 07: Sơ ñ t ch c b máy qu n lý k toán Công ty Sông Đà 1 2.1.4.3.Hình th c k toán c a Công ty. Xu t phát t ñ c ñi m t ch c ho t ñ ng SX-KD c a Công ty hi n nay, Phòng K toán –Tài chính c a Công ty ñang áp d ng hình th c k NKC trên ph n m m SAS do T ng công ty Sông Đà gi b n quy n. Hình th c NKC ñơn gi n và r t phù h p v i vi c s d ng máy vi tính ñ i v i công vi c k toán. Quy trình h ch toán x lý ch ng t , luân chuy n ch ng t , cung c p thông tin k toán c a Công ty ñ u ñư c th c hi n trên máy. - Niên ñ k toán qui ñ nh t 01/01-31/12 hàng năm. - Kỳ k toán áp d ng theo tháng, quý. - Phương pháp h ch toán hàng t n kho (HTK): Phương pháp kê khai thư ng xuyên. - Căn c pháp lý c a công tác k toán trong Công ty là các Văn b n, Quy t ñ nh chung c a B tài chính, c th là Ch ñ k toán trong các DN xây l p ban hành theo QĐ 1864 ngày 16/12/1998 và các văn b n, quy t ñ nh áp d ng chung toàn Công ty do T ng công ty hư ng d n c th b ng văn b n d a trên ñi u ki n s n xu t th c t t i Công ty. Công tác k toán c a Công ty ñư c ñi u hành, th c hi n trên máy vi tính ñã ñư c cài ñ t s n trên ph n m m k toán SAS. - H th ng Tài kho n k toán Công ty s d ng ñ h ch toán CPSX và tính giá thành s n ph m ch y u là các Tài kho n: TK 621, TK 622, TK 623, TK627, TK154…. - Các TK trên ñ u ñư c m chi ti t cho t ng CT, HMCT. Ngoài ra, Công ty còn s d ng m t s TK liên quan khác như : TK 632, TK 141, TK 331,TK 111… Vi c ghi chép trên các TK này ñư c th c hi n theo ch ñ k toán quy ñ nh . - H th ng s sách k toán s d ng : + S NKC : Đư c m ñ ph n ánh các nghi p v kinh t phát sinh liên quan ñ n m i ñ i tư ng theo trình t th i gian . + S cái TK: Đư c m cho các TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK 154… + S chi ti t TK: Đư c m cho các TK chi phí nh m m c ñích theo dõi chi ti t cho t ng kho n m c, t ng CT, HMCT.