Đề tài nghiên cứu khoa học: Nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội" nhằm nghiên cứu những vấn đề chung về TACN và phân tích thực trạng học TACN TT-TV của sinh viên DNV, tác giả đánh giá ưu điểm, hạn chế và các thuận lợi, khó khăn; từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả học TACN TT-TV dành cho sinh viên; đồng thời kiến nghị xây dựng chương trình đào tạo TACN cho nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài nghiên cứu khoa học: Nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI Mã số: ĐTSV.2022.51 Chủ nhiệm đề tài : NGUYỄN THỊ NHUNG Lớp : THÔNG TIN – THƯ VIỆN 19A Cán bộ hướng dẫn : TH.S PHẠM QUANG QUYỀN HÀ NỘI, 04 – 2022
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ XÃ HỘI BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI Mã số: ĐTSV.2022.51 Chủ nhiệm đề tài : NGUYỄN THỊ NHUNG Lớp : THÔNG TIN – THƯ VIỆN 19A HÀ NỘI, 04 – 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hình nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của Th.S Phạm Quang Quyền. Các số liệu và kết quả trong bài nghiên cứu khoa học hoàn toàn trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Nếu có bất kỳ vi phạm nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày 01 tháng 04 năm 2022 Chủ nhiệm đề tài Nguyễn Thị Nhung
LỜI MỞ ĐẦU Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô ngành Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã truyền thụ vốn kiến thức vô cùng quý báu để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học và làm giàu thêm hành trang kiến thức trên con đường sự nghiệp sau này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc tới Thạc sĩ Phạm Quang Quyền đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Cuối cùng xin được dành lời cảm ơn chân thành và tha thiết tới toàn thể sinh viên ngành Thông tin – Thư viện trong phạm vi khảo sát đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Mặc dù bản thân đã cố gắng nghiên cứu, tìm tòi về đề tài ở nhiều góc độ, song vẫn không tránh khỏi khiếm khuyết nhất định. Tôi hy vọng sẽ nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô để có thể tiếp tục bổ sung và hoàn thiện đề tài mà tôi đã lựa chọn. Xin chân thành cảm ơn!
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DNV Trường Đại học Nội vụ Hà Nội NCHQ Nâng cao hiệu quả TACN Tiếng Anh chuyên ngành TT-TV Thông tin – Thư viện
DANH MỤC HÌNH, BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH Hình 2. 1. Nguồn gốc sinh viên biết đến TACN ................................................................ 20 Hình 2. 2. Môi trường tiếp xúc với TACN ......................................................................... 22 Hình 2. 3. Động cơ thúc đẩy sinh viên học TACN ............................................................ 24 Hình 2. 4. Mục đích học TACN ......................................................................................... 25 Hình 2. 5. Thái độ học TACN ............................................................................................ 26 Hình 2. 6. Phương pháp luận kỹ năng nghe của sinh viên ................................................. 29 Hình 2. 7. Phương pháp luyện kỹ năng nói của sinh viên .................................................. 30 Hình 2. 8. Phương pháp luyện kỹ năng đọc hiểu của sinh viên ......................................... 31 Hình 2. 9. Phương pháp ghi nhớ từ vựng của sinh viên ..................................................... 32 Hình 2. 10. Phương pháp luyện kỹ năng viết của sinh viên .............................................. 33 Hình 2. 11. Thời gian trung bình học TACN mỗi ngày ..................................................... 34 Hình 2. 12. Mong muốn về số buổi học trong một tuần của sinh viên ............................. 40 Hình 2. 13. Mong muốn của sinh viên về nội dung giảng dạy ........................................... 41 Hình 2. 14. Mức độ ưu thích đối với các phương pháp học tập mới .................................. 42 DANH MỤC BẢNG Bảng 2. 1. Mức độ tự tin trong việc sử dụng các kỹ năng TACN TT-TV ......................... 35
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI MỞ ĐẦU DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH, BẢNG BIỂU MỞ ĐẦU.............................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................................. 1 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................................ 4 5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................. 5 6. Giả thuyết nghiên cứu .................................................................................................. 5 7. Đóng góp mới của đề tài .............................................................................................. 5 8. Bố cục của đề tài .......................................................................................................... 6 NỘI DUNG .......................................................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN ............................................................................................... 7 1.1. Tổng quan về tiếng Anh chuyên ngành .................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm “Tiếng Anh chuyên ngành” ................................................................. 7 1.1.2. Vai trò của người học ............................................................................................ 7 1.1.3. Vai trò của người dạy............................................................................................. 8 1.1.4. Thiết kế khóa học và phát triển tài liệu .................................................................. 8 1.2. Tổng quan về tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện ................................. 9 1.2.1. Giới thiệu ngành Thông tin – Thư viện ................................................................. 9 1.2.2. Khái niệm “tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện”.............................. 10 1.3. Đặc điểm của tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện ............................... 11 1.3.1. Phong cách ngôn ngữ ........................................................................................... 11 1.3.2. Ngữ vực thể hiện .................................................................................................. 11
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện................................................................................................................................. 12 1.4.1. Tính tự học ........................................................................................................... 12 1.4.2. Môi trường Anh ngữ ............................................................................................ 13 1.4.3. Động cơ học tập ................................................................................................... 13 1.4.4. Thái độ học tập..................................................................................................... 14 1.4.5. Phương pháp học tập............................................................................................ 14 1.4.6. Thời gian học tập ................................................................................................. 15 1.5. Vai trò của tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện ................................... 15 1.5.1. Tiếp cận tri thức mới............................................................................................ 15 1.5.2. Cơ hội nghề nghiệp .............................................................................................. 16 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................................. 17 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI ................. 18 2.1. Khái quát về ngành Thông tin – Thư viện của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội .... 18 2.1.1. Chương trình đào tạo ........................................................................................... 18 2.1.2. Đánh giá chương trình đào tạo ............................................................................. 19 2.2. Tình hình học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên ........ 20 2.2.1. Tính tự học ........................................................................................................... 20 2.2.2. Môi trường Anh ngữ ............................................................................................ 21 2.2.3. Động cơ học tập ................................................................................................... 24 2.2.4. Thái độ học tập..................................................................................................... 26 2.2.5. Phương pháp học tập............................................................................................ 28 2.2.6. Thời gian học tập ................................................................................................. 34 2.2.7. Kết quả học tập của sinh viên .............................................................................. 35 2.3. Đánh giá thực trạng học tiếng Anh chuyên ngành của sinh viên ........................... 36 2.3.1. Ưu điểm ............................................................................................................... 36 2.3.2. Hạn chế ................................................................................................................ 38 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế .................................................................................... 39
2.4. Nhu cầu của sinh viên về chương trình đào tạo TACN tại trường ......................... 40 2.4.1. Thời gian đào tạo ................................................................................................. 40 2.4.2. Nội dung đào tạo .................................................................................................. 41 2.4.3. Phương pháp đào tạo............................................................................................ 42 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................................. 44 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI....................................................................................................................... 45 3.1. Xây dựng tiêu chuẩn về năng lực tiếng anh chuyên ngành .................................... 45 3.1.1. Về kiến thức ......................................................................................................... 45 3.1.2. Về kỹ năng ........................................................................................................... 45 3.1.3. Về thái độ ............................................................................................................. 46 3.2. Nhóm giải pháp đối với sinh viên ........................................................................... 46 3.2.1. Nâng cao ý thức tự học của sinh viên .................................................................. 46 3.2.2. Phương pháp học tiếng Anh chuyên ngành hiệu quả .......................................... 48 3.2.3. Các công cụ hỗ trợ học tập................................................................................... 52 3.3. Nhóm giải pháp đối với nhà trường ........................................................................ 56 3.3.1. Thiết kế chương trình đào tạo .............................................................................. 56 3.3.2. Phát triển đội ngũ giảng viên ............................................................................... 62 3.3.3. Hiện đại hóa phương pháp giảng dạy .................................................................. 65 3.3.4. Tăng cường cơ sở vật chất – thiết bị giảng dạy hiện đại ..................................... 68 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................................. 70 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................................... 71 1. Kết luận ...................................................................................................................... 71 2. Kiến nghị .................................................................................................................... 72 PHỤ LỤC DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất nước Việt Nam đang chuyển mình và tích cực hội nhập vào nền kinh tế tri thức trên mọi phương diện, ngành Thông tin - Thư viện cũng không phải là sự ngoại lệ. Thông tin – thư viện được xem là lĩnh vực “đi tắt đón đầu”, hội tụ các yếu tố của thời đại “thông tin”, do đó nhu cầu về nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn ngày càng cao. Trong đó, tiếng Anh chuyên ngành là một trong những công cụ hỗ trợ quá trình lĩnh hội tri thức khi khai thác tài liệu chuyên ngành nước ngoài. Với lượng thông tin khổng lồ và biến đổi không ngừng như hiện nay, có được nền tảng tiếng Anh vững chắc sẽ giúp sinh viên nắm bắt thông tin một cách kịp thời, chính xác và hiệu quả. Hơn nữa, các thống kê đã chỉ ra rằng, hiện nay có tới 85% tư liệu thông tin – khoa học trên thế giới được lưu trữ bằng Tiếng Anh [1]. Vì vậy, vấn đề đặt ra cho sinh viên Thông tin – Thư viện là học tiếng Anh chuyên ngành như thế nào để nâng cao năng lực chuyên môn khi tiếp cận với tài liệu chuyên ngành nước ngoài. Đối với việc dạy tiếng Anh chuyên ngành của trường Đại học Nội vụ Hà Nội, kể từ năm học 2016 Nhà trường không còn đào tạo tiếng Anh chuyên ngành, thay vào đó là tập trung nâng cao kiến thức tiếng Anh cơ bản nhằm đảm bảo chuẩn đầu ra cho sinh viên. Để có thể sử dụng thành thạo tiếng Anh trong lĩnh vực chuyên môn, phần lớn dựa vào việc sinh viên tự học và tự nghiên cứu ngoài giờ. Chính vì vậy, nếu phát triển và vận dụng thành công hệ thống chiến lược nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện sẽ đảm bảo hành trang vững chắc cho sinh viên trong và sau khi ra trường, hướng tới mục tiêu trở thành nhân lực chất lượng cao của đất nước. Xuất phát từ những lý do trên cùng với sự trăn trở làm sao để bảo đảm chất lượng học tập và đáp ứng được các yêu cầu của lĩnh vực Thông tin – Thư viện trong thời đại 4.0, tác giả nghiên cứu quyết định chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả học Tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu  Các bài viết trên báo, tạp chí và Internet: 1
1. Hồ Thị Thúy Quỳnh (2010). Đôi điều suy nghĩ về việc học tiếng Anh, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành của sinh viên khoa cơ khí. Bài báo nêu nên suy nghĩ của tác giả về thực trạng học TACN của sinh viên khoa Cơ khí; đồng thời chia sẻ về một số kinh nghiệm học TACN hiệu quả thông qua quá trình học tập và giảng dạy của tác giả. 2. Trần Thị Phượng (2001). Vài suy nghĩ về giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. Bài viết đề cập đến thực trạng việc giảng dạy TACN TT-TV của sinh viên Trường Đại học Khoa học XH & NV – ĐHQGHN thông qua cơ sở lý luận về đặc điểm của tiếng Anh TT-TV; một vài kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng đào tạo TACN. 3. Trần Thị Kim Tuyến (2019). Dạy và học tiếng Anh chuyên ngành (Thư viện văn phòng) trong thời công nghệ số và những đề xuất. Đề tài đưa ra những đề xuất trong hoạt động dạy và học tiếng Anh thư viện văn phòng ở thời kì hội nhập của đất nước hiện nay dựa trên những cơ sở lý luận và tình hình dạy và học TACN thư viện văn phòng ở trường đại học. 4. Trịnh Thị Hà (2019). Cơ sở lý luận về xây dựng chương trình tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên ngành Thiết kê đồ họa Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương. Bài viết nêu ra các cơ sở lý luận để xây dựng chương trình đào tạo TACN dành cho sinh viên: cách tiếp cận, nguyên tắc, cơ sở xây dựng. 5. Vũ Thị Yến Nga (2016). Trao đổi về dạy và học tiếng Anh chuyên ngành ở Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Bài viết đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh chuyên ngành ở Trường Đại học Nội vụ Hà Nội trên cơ sở phân tích thực trạng: biên soạn chương trình, tài liệu học tập; thực nghiệm và triển khai chương trình; phương pháp dạy và học; đào tạo bồi dưỡng giảng viên và tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy – học.  Các luận văn, luận án và đề tài nghiên cứu khoa học: 1. Trần Thị Bình (2002). Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục Thực trạng và biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn nghiên cứu thực trạng giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ của trường Đại 2
học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó đánh giá các điểm mạnh, điểm yếu và kiế nghị biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ của trường. 2. Đinh Thị Hồng Thắm (2019). Luận án giáo dục Quản lý chất lượng dạy học tiếng Anh chuyên ngành tại các trường Cao đẳng khối Kỹ thuật công nghiệp. Mục tiêu của nghiên cứu này là xây dựng hệ thống quản lý chất lượng dạy học TACN của các trường Cao đẳng khối kỹ thuật công nghệ với 7 biện pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy - học TACN. Trong đó, biện pháp 2 - xây dựng hệ thống các quy trình quản lý chất lượng dạy học TACN tại các trường Cao đẳng khối kỹ thuật công nghệ được tác giả lựa chọn thử nghiệm. Kết quả đã chứng minh chất lượng dạy và học môn TACN được cải thiện rõ ràng; sinh viên thi đậu kỳ thi cuối khóa môn TACN đạt tỉ lệ 100%; cán bộ quản lý phụ trách chuyên môn dễ dàng giám sát, kiểm tra và cải tiến quy trình quản lý chất lượng dạy học TACN; giảng viên hào hứng và có động lực để thực hiện tốt các công việc do Trưởng Bộ môn Ngoại ngữ phân công... Về cơ bản, nội dung của các bài nghiên cứu đã khái quát lý luận chung về TACN ở những góc tiếp cận khác nhau. Tất cả đều góp phần hoàn hiện các vấn đề về TACN, giúp người dạy và người học có cái nhìn cụ thể về TACN và những lợi ích mà nó đem lại để có biện pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập cho sinh viên nói chung và sinh viên TT- TV nói riêng. Ngoài ra, có thể kể đến những tác phẩm nổi bật về TACN nói chung của các tác giả nước ngoài như: Ann M. Johns (2013), The Handbook of English for Specific Purposes; Dudley-Evans, T & John, M (1998), Developments in ESP: A multi-disciplinary approach; Hutchinson, T & Waters, A (1987), English for Specific Purposes: A learningcentered approach. Các đề tài nghiên cứu được nêu ở trên đã đề cập đến từng vấn đề đơn lẻ của đề tài như: tiếng Anh chuyên ngành, nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tiếng Anh chuyên ngành, những khó khăn trong giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện. Tuy nhiên chưa có đề tài nào đề cập chuyên sâu và toàn diện về NCHQ học tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên Thông tin – Thư viện. Vì vậy “Nâng cao hiệu quả học tiếng 3
Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” là một đề tài đã xác định được điểm mới trong nội dung nghiên cứu, có sự kế thừa nhưng không trùng lặp với các công trình đã được công bố trong và ngoài nước. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề chung về TACN và phân tích thực trạng học TACN TT-TV của sinh viên DNV, tác giả đánh giá ưu điểm, hạn chế và các thuận lợi, khó khăn; từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả học TACN TT-TV dành cho sinh viên; đồng thời kiến nghị xây dựng chương trình đào tạo TACN cho nhà trường. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục tiêu trên, đề tài cần thực hiện những nhiệm vụ sau: - Hệ thống các vấn đề lý luận cơ bản về tiếng Anh chuyên ngành, làm cơ sở cho việc nghiên cứu TACN TT-TV. - Nghiên cứu hiện trạng học TACN của sinh viên TT-TV Trường Đại học Nội vụ Hà Nội thông qua góc nhìn đa chiều và số liệu cụ thể có tính chính xác cao. - Đánh giá thực trạng học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên, chỉ ra những kết quả đã đạt được và những hạn chế cần khắc phục. - Kiến nghị các giải pháp nâng cao hiệu quả và phát triển toàn diện năng lực TACN của sinh viên Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: việc học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội. - Khách thể nghiên cứu: sinh viên khóa 18, khóa 19 chuyên ngành Thông tin – Thư viện trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: ngành Thông tin – Thư viện, trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 4
- Phạm vi thời gian: năm 2020 - 2021. 5. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu lý luận: tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến đề dựng và xây dựng cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp điều tra xã hội học: Tác giả nghiên cứu gửi đi 30 phiếu hỏi trực tuyến đối với tất cả sinh viên khóa 18 và 19 ngành Thông tin – Thư viện tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội nhằm tìm hiểu thực trạng tự học tiếng Anh chuyên ngành của sinh viên. - Phương pháp phân tích và xử lý số liệu: Xử lý số liệu khảo sát bằng phần mềm Microsoft Excel. - Phương pháp phân tích và tổng hợp: phân tích và tổng hợp từ các nguồn tài liệu khác nhau như học liệu, bài nghiên cứu và các thông tin khảo sát được từ thực tế; phân tích, đánh giá thực trạng học tập và các giải pháp nhằm hoàn thiện kỹ năng tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện cho sinh viên. 6. Giả thuyết nghiên cứu Chất lượng học tiếng Anh chuyên ngành TT-TV của sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội do nhiều nguyên nhân nên chưa đáp ứng được những yêu cầu nghề nghiệp của ngành TT-TV trong thời đại mới. Quá trình học tiếng Anh chuyên ngành của sinh viên chưa thật sự hiệu quả, số lượng sinh viên tự tin khai thác và nghiên cứu tài liệu ngoại văn chiếm tỉ trọng thấp. Nếu xây dựng hệ thống các giải pháp NCHQ học TACN cho sinh viên Thông tin – Thư viện sẽ khắc phục được những tồn tại nêu trên, góp phần đổi mới nhận thức về lợi ích của TACN trong việc nâng cao năng lực chuyên môn và thực hiện thắng lợi mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của DNV, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của một xã hội thông tin năng động và hiện đại. 7. Đóng góp mới của đề tài 7.1. Về mặt lý luận Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần hệ thống hóa và phát triển cơ sở lý luận về tiếng Anh 5
chuyên ngành Thông tin – Thư viện. Dựa trên quá trình nghiên cứu thực trạng và đánh giá việc học tiếng Anh chuyên ngành của sinh viên Thông tin – Thư viện Trường Đại học Nội vụ Hà Nội từ đó xây dựng các tiêu chuẩn và phương pháp một cách hệ thống nhằm NCHQ học tập và đảm bảo chất lượng đầu ra cho sinh viên. 7.2. Về mặt thực tiễn Đối với sinh viên chuyên ngành Thông tin – Thư viện, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội: kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo và có thể ứng dụng thực tế vào quá trình học tập nhằm nâng cao hiệu quả học tập, phát triển và hoàn thiện kiến thức TACN TT-TV. Đối với nhà trường: kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo để hoạch định các chiến lược đào tạo TACN TT-TV nhằm đáp ứng đúng và đủ nhu cầu học tập của sinh viên cũng như sự đòi hỏi về kỹ năng nghề nghiệp trong thời đại mới. 8. Bố cục của đề tài Bố cục của đề tài gồm 3 phần chính: Mở đầu, Nội Dung, Kết luận. Trong đó, phần Nội dung chia làm 3 chương: Chương 1: Những vấn đề chung về việc học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện. Chương 2: Thực trạng học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả học tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. 6
NỘI DUNG CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH THÔNG TIN – THƯ VIỆN 1.1. Tổng quan về tiếng Anh chuyên ngành 1.1.1. Khái niệm “Tiếng Anh chuyên ngành” Trong quá trình hình thành và phát triển, đã có nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về thuật ngữ “tiếng Anh chuyên ngành”. Có thể kể đến một số tác giả với những nhận định tiêu biểu sau đây: Hutchinson & Water (1987) cho rằng TACN là: “một hướng tiếp cận trong giảng dạy ngôn ngữ nhằm đáp ứng nhu cầu học của nhóm người học cụ thể”. Nghĩa là, TACN được dùng để phục vụ công việc ở từng chuyên ngành khác nhau. Tác giả chỉ rõ việc dạy TACN cần phải dựa trên nguyên tắc đầu tiên là giảng dạy và học tập hiệu quả [2]. Tác giả T. Dudley-Evans (1998) TACN được thiết kế nhằm đáp ứng nhu cầu cụ thể của người học. TACN có thể sử dụng những phương pháp giảng dạy khác với phương pháp giảng dạy tiếng Anh phổ thông trong những tình huống cụ thể. Nó có thể được hiểu là mọi nội dung và phương pháp dạy TACN đều xuất phát từ nhu cầu của người học [3]. Như vậy các tác giả trên đều thống nhất rằng TACN phải phục vụ mục đích cụ thể và đáp ứng nhu cầu của người học. Đây cũng chính là điểm khác biệt so với tiếng Anh cơ bản (phục vụ những yêu cầu chung, yêu cầu căn bản của bất kỳ người học ngôn ngữ nào). 1.1.2. Vai trò của người học Dudley-Evans và John khẳng định rằng TACN thường được thiết kế cho sinh viên bậc đại học, cao đẳng hay những người học để phục vụ mục đích nghề nghiệp. Hầu hết các khóa học TACN đều yêu cầu người học phải có những hiểu biết cơ bản về tiếng Anh. Trong một vài trường hợp cụ thể, nó có thể được dạy cho những người mới học [3]. TACN được thiết kế dựa trên nhu cầu của người học cho nên họ cần đưa ra mục tiêu chính xác và những gì muốn học để có được một khóa học như ý. Đồng thời, sức mạnh ý chí, sự quyết tâm và 7
thái độ tích cực của người học cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập của chính mình. Người học TACN thành công là người có thể vận dụng kiến thức và kỹ năng được học vào công việc như đọc sách - báo chuyên ngành, dịch thuật tài liệu, tìm kiếm thông tin, giao tiếp, viết báo cáo hay thư điện tử, v.v… 1.1.3. Vai trò của người dạy Tác giả Ellis, Johnson (1994) đề xuất rằng [4]: giảng viên dạy TACN cần tốt nghiệp đại học ngành Ngôn ngữ Anh. Để xây dựng bài giảng thành công, họ phải là những người linh hoạt và biết lắng nghe sinh viên; am hiểu về chuyên ngành đó và có khả năng thiết kế khóa học cũng như phương pháp giảng dạy phù hợp; cần cộng tác với giảng viên chuyên ngành. Ngoài việc truyền tải kiến thức, giảng viên cần thúc đẩy sinh viên sử dụng kiến thức vào thực tế học tập và làm việc. Đề xuất này cũng có điểm tương đồng với Duddley Evans và John (1998). Tuy nhiên, hai tác giả đã sử dụng từ “chuyên gia TACN” thay cho “người dạy TACN” vì cho rằng vai trò của họ vượt qua chức trách của người thầy. Nhiều ý kiến cho rằng người dạy TACN phải có kiến thức về chuyên ngành mà mình dạy. Điển hình là Robinson (1991), theo tác giả người dạy TACN phải có đủ kiến thức về ngôn ngữ, về giáo học pháp và lĩnh vực chuyên môn của người học. Điều này đã tạo ra chủ đề tranh luận giữa dạy TACN với dạy chuyên ngành bằng tiếng Anh. Về vấn đề trên, Bojovié (2006) đã đưa ra ý kiến rằng: người dạy TACN là chuyên gia trong lĩnh vực tiếng Anh chứ không phải trong lĩnh vực chuyên ngành; môn học họ dạy là tiếng Anh cho ngành nghề chứ không phải dạy ngành nghề bằng tiếng Anh. Giảng viên TACN giúp sinh viên – những người có hiểu biết về ngành nghề tốt hơn họ phát triển các kỹ năng cần thiết để hiểu, sử dụng và trình bày những thông tin nguyên bản trong ngành nghề của họ [5]. 1.1.4. Thiết kế khóa học và phát triển tài liệu  Thiết kế khóa học Hutchinson và Water (1987) cho rằng: thiết kế khóa học TACN phải dựa trên quan điểm dạy ngôn ngữ, tập trung vào phát triển kỹ năng ngôn ngữ và phù hợp với nhu cầu người học. Tác giả nhấn mạnh: “Tất cả các khóa học đều phải dựa trên nhu cầu của người học, kể cả khóa học giao tiếp đơn thuần” [2]. Phân tích cụ thể những gì người học muốn 8
học, hệ thống kiến thức đã có và những lỗ hổng còn thiếu của họ là một việc quan trọng nhằm xác định phạm vi kiến thức cần giảng dạy. Qua đó, đáp ứng đúng nội dung học tập và tạo hứng thú cho người học. Ở một diễn biến khác, Thạc sĩ Võ Đình Phước đưa ra 5 đề xuất để xây dựng chương trình đào tạo: xác định mục tiêu đào tạo, tổ chức giảng dạy, lựa chọn nội dung chương trình, phương pháp đánh giá, tài liệu giảng dạy [6]. Hơn nữa, chương trình đào tạo phải lấy người học làm trung tâm để xây dựng những nội dung thiết thực, đáp ứng nhu cầu và sở thích học tập của sinh viên. Từ những nhận định trên, có thể thấy một khóa học TACN chất lượng đều phải dựa trên các nguyên tắc: - Đảm bảo mục tiêu đào tạo; - Đảm bảo chất lượng đào tạo; - Đảm bảo khoa học, cập nhật, khả thi; - Đảm bảo tính hiệu quả và tính ứng dụng của khóa học.  Phát triển tài liệu Phát triển tài liệu khóa học bao gồm tài liệu giảng dạy và tài liệu học tập. Trước khi xây dựng tài liệu cần xác định các yếu tố sau: mục tiêu của chương trình đào tạo, nhu cầu người học, tiêu chuẩn và cách thức đánh giá tài liệu, từ đó làm cơ sở để lựa chọn và tổ chức nội dung sao cho hợp lý bổ sung. Mặt khác, người xây dựng cần đảm bảo tính hiệu quả và ứng dụng của tài liệu. Đặc biệt cần xác định mức độ phân hóa trọng tâm giữa các kỹ năng của từng ngành học. Ví dụ, trong thời kỳ hội nhập như hiện nay ngành TT-TV khong chỉ chú trọng đến kỹ năng đọc hiểu chuyên ngành mà kỹ năng giao tiếp cũng chiếm vị trí quan trọng. Do đó, để đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người học và những đòi hỏi khắt khe của ngành nghề, học liệu nên tăng cường nội dung cho hai kỹ năng này. 1.2. Tổng quan về tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện 1.2.1. Giới thiệu ngành Thông tin – Thư viện Thông tin – Thư viện (Library and Information Science - LIS) được coi là một nghề dẫn dắt tương lai, là yếu tố trung tâm và động lực phát triển của nền kinh tế tri thức. Ngành 9
TT-TV tạo cơ hội để con người tiếp cận tri thức, hỗ trợ hoạt động giáo dục, giúp ươm mầm những ý tưởng và tầm nhìn mới, đóng vai trò quan trọng trong kiến thiết các quốc gia hiện đại [7]. Vì vậy, sứ mệnh của ngành TT-TV là đào tạo nguồn nhân lực có đầy đủ tri thức, kỹ năng và công cụ để đáp ứng kịp thời sự phát triển của một xã hội sáng tạo và thích ứng với môi trường mạng đầy tiềm năng. Trong đó, tri thức là nền tảng học vấn của ngành TT-TV bao gồm các khái niệm, bản chất, quy luật. Công cụ là phương tiện, phương pháp để thực hiện công việc như: phân tích hệ thống, tổ chức cấu trúc, phương tiện kỹ thuật tin học, mạng, v.v... Kỹ năng đối với cán bộ TT-TV như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng công nghệ (tìm tin trực tuyến, phát triển ứng dụng, v.v...), kỹ năng làm việc trong môi trường cộng đồng. Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển như vũ bão cơ hội nghề nghiệp dành cho sinh viên TT-TV được mở rộng. Sau khi tốt nghiệp sinh viên có thể làm việc tại các thư viện trường học, trung tâm thông tin, giảng dạy trong các trường học, nghiên cứu ở các Viện thông tin hoặc các tổ chức doanh nghiệp với nhiều vị trí khác nhau theo 3 nhóm nghề nghiệp chính: cán bộ kỹ thuật, cán bộ chuyên môn, cán bộ quản lý [8]. 1.2.2. Khái niệm “tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện” Từ những tìm hiểu về TACN nên trên, có thể thấy tiếng Anh chuyên ngành TTTV là ngôn ngữ được sử dụng trong chuyên môn làm việc hoặc phục vụ học tập trong lĩnh vực TT-TV bao gồm hệ thống thuật ngữ và cấu trúc ngữ pháp. TACN giúp người học có được thông tin họ cần cho các mục đích cụ thể và nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, sau đó là cải thiện vốn thuật ngữ và cách diễn đạt đặc thù được sử dụng trong ngành nghề TT-TV. Suy cho cùng, học TACN TT-TV đơn giản chỉ là việc sinh viên đọc, nghe - hiểu TACN qua sách, báo - tạp chí chuyên ngành, video bài giảng hay các tài liệu liên quan bằng tiếng Anh một cách thường xuyên nhằm thỏa mãn những vướng mắc về một vấn đề cụ thể của chuyên ngành. Khi có nhiều cơ hội tiếp xúc, người học dễ dàng ghi nhớ các thuật ngữ chuyên ngành và có thể sử dụng thành thạo trong thực tế. Đôi khi, TACN cũng được học một cách bài bản thông qua các giáo trình, sách hướng dẫn. Như vậy, kiến thức TACN cũng có thể được thu nhận trong hoạt động tìm hiểu về chuyên môn bằng tài liệu nước ngoài của người học và không nhất thiết phải học theo từng lesson truyền thống. 10
1.3. Đặc điểm của tiếng Anh chuyên ngành Thông tin – Thư viện 1.3.1. Phong cách ngôn ngữ Ngôn ngữ TT-TV bao gồm những thuật ngữ riêng và phù hợp với hoạt động của chuyên ngành. Xét về phong cách ngôn ngữ, ngôn ngữ TT-TV của những cán bộ hoạt động trong thời đại bùng nổ thông tin, thời đại của những thư viện số và tài liệu điện tử khác với ngôn ngữ của những cán bộ thư viện với tư cách là những người giữ kho sách truyền thống. Trước đây, ngôn ngữ TT-TV gần với ngôn ngữ thường ngày. Đó có thể là những từ ngữ bình thường được ghép lại với nhau tạo thành một thuật ngữ. Còn hiện nay, người sử dụng ngôn ngữ TT-TV bên cạnh việc sử dụng từ ngữ, cấu trúc ngữ pháp, phải có tri thức và kinh nghiệm về TT-TV với tư cách là một khoa học. Điều này có nghĩa là sinh viên Thông tin – Thư viện cần hệ thống thuật ngữ để lắp ráp vào kiến thức chuyên môn và diễn đạt bằng tiếng Anh [1]. Ví dụ, “kho tài liệu số” trước đây được gọi là “Digital storage”, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại thuật ngữ “Repository” được sử dụng thông dụng hơn; nếu tách riêng từ vựng sẽ mang nghĩa đa chiều nhưng khi gắn với ngữ cảnh cụ thể của ngành TT-TV thì đó là một thuật ngữ chuyên ngành. 1.3.2. Ngữ vực thể hiện Mỗi ngành học hoặc nghề nghiệp đều có một số ngôn ngữ khác biệt với các ngành nghề khác và ngôn ngữ chung [2]. Ví dụ: tiếng Anh Du lịch, tiếng Anh Thương Mại, tiếng Anh Kinh tế, v.v… là tiếng Anh được sử dụng trong lĩnh vực du lịch, thương mại, kinh tế. Do đó, TACN TT-TV có ngôn ngữ và văn phong đặc biệt, phù hợp với tính chất chuyên môn và được thiết kế dành riêng cho những người học TT-TV. Xét về mặt ngữ vực, đây là biến thể ngôn ngữ liên quan đến người sử dụng. Tiếng Anh TT-TV được sử dụng trong lĩnh vực TT-TV và có đặc thù lớn nhất là hệ thống thuật ngữ và cấu trúc ngữ pháp [1]. Hiểu đơn giản, từ vựng chuyên ngành và cấu trúc ngữ pháp là hai khía cạnh dùng để nhận dạng ngôn ngữ và có mối quan hệ mật thiết với nhau; nhiều trường hợp từ vựng được tách ra từ một câu văn không thể định nghĩa được. Hơn nữa, ngôn ngữ TT-TV là ngôn ngữ của một ngành khoa học cụ thể. Vì vậy, khi đọc hiểu hoặc trình bày (nói, viết) một chủ đề liên quan đến TT-TV, chúng ta cần xem xét đến cấu tạo từ, loại 11