Địa lý và lịch sử tỉnh Cà Mau (Tập I): Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Địa lý và lịch sử tỉnh Cà Mau (Tập I)" Phần 1 trình bày các nội dung chính sau: Quá trình hình thành tỉnh Cà Mau; Thiên nhiên và con người tỉnh Cà Mau; Cà Mau trong thời kỳ 1930-1945;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Địa lý và lịch sử tỉnh Cà Mau (Tập I): Phần 1

s o GIAO D - OÀO TAO OA MAU THAI VAN LONG (Chù bién) H0irriwH«cj4 -AmUM LicH sur 3 lALY NHA XUÀT BAN
so GIÀO PyC VÀ OÀO TAO CÀ MAU Ths Thài Vàn Long (Chù bién) Nguyèn Hùu Thành - Bùi Sdn Hai Le Vàn Luàn - Nguyen Minh Dàng - Tran Quang Thinh LjCH Sir VÀ DjA LY CÀ MAU (Tal lièu dùng cho day hoc òcàc tritàng Pho thóng tinh Cà Mauì TAPI LICH SU NHÀ XUAT BÀN DAI HOC QUÓC CIA UÀ NÓI - 2001
Ldl NOI DAU De tài khoa hoc càp tinh "Nghièn cùu tóng hcfp, xày dùng nói dung va phUcfng phàp gidng day món Lich su, Dia ly dia phUcfng cho hoc sinh pho thóng Cà Mau" dà dudc thue hien do Sd Giào due - Dào tao - ed quan chù tri, Sd Khoa hoc - Gòng nghè va Mói trUdng eùa tinh - ed quan chù quàn. Tham già de tài gom: - NGUT.Ths Thài Vàn Long - Phó Giàm dóc Sd Giào due & Dào tao Cà Mau - Chù nhiem de tài. - Nguyen HUu Thành-Phó Ban Tuyén giào Tinh uy Cà Mau - Nguyèn Minh Dàng - Chù tich Gòng doàn ngành Giào due tinh Cà Mau. - Tran Quang Thinh - Chù tich Gòng doàn trUdng PTTH chuyèn Phan Ngoc Hién tinh Cà Mau. - NGUT Bùi Sdn Hai - Nguyèn TrUdng phòng PTTH Sd Giào due - Dào tao tinh Minh Hai (eù). - Le Vàn Luàn - Chù nhiém khoa Dia ly trUdng Cao dàng Su pham Bae Lièu. De tài dà dude nghiém thu theo quyé't dinh so 38/QD.KCM ngày 15 thàng 1 nàm 2001 eùa Giàm dóc Sd Khoa hoc - Gòng nghè va Mòi trUdng tinh Cà Mau. De trién khai, ùng dung kèt qua nghièn cùu trèn, nhàm phue vu cho viéc giàng day va hoc tàp ehUdng trình Lich su dia phudng va Dia ly dia phudng d càc trUdng phó thóng va sU pham trong tinh, Sd Giào due - Dào tao Cà Mau dà tò chùe bién soan
thành tài lièu dùng cho day hoc d truòng THPT. Sàch goni hai tàp: Lich su va Dja ly tinh Cà Mau. Trong qua trình hoàn thành hai tàp tài liéu này, Sd Giào due - Dào tao Cà Mau va càc tàc già dà tièp thu nhiéu y kié'n dóng góp quy già; dà tham khào va su dung nhiéu tài liéu dUde cóng ho trèn càc sàch, bào, tap chi; càc bào cào. du àn va nhiéu tài liéu, vàn bàn eó già tri khoa hoc va phàp ly khàc eùa càc Cd quan Dàng, ehinh quyén, doàn thè càc càp d trong va ngoài tinh. Sd Giào due - Dào tao Cà Mau va càc tàc già xin dUdc phép su dung va càm dn tàt cà càc ed quan. ddn vi, trUdng hoc, càc càn bò, giào vièn, càc tàc già là chù sd hùu eùa nhùng tu liéu trèn. De tàp tài liéu này dUdc trién khai va su dung eó hi^u qua. Sd Giào due - Dào tao Cà Mau de nghj: 1. Dòi vói càc giào vièn bò mòn càn cu tài liéu này va bò sung càp nhàt nhùtng yèu eàu, nói dung càn thiè't khàc de soan thành càc bài day theo phàn phòi ehUdng trình Lich su dia phUdng, Dia ly dia phUdng do Bò Giào due - Dào tao ban hành va càc huóng dàn thUe hién eùa Sd. Dòng thdi. trong khi tién hr.nh càc boat dòng giào due, giàng day nói khoa, ngoai khoa V hàe eó lièn quan, càc giào vièn càn khai thàe, su dung tài liéu này nhu sàch tham khào khàc dudc dùng ehinh thùe trong nhà trUdng de ho sung, lièn he. minh boa thUe té dia nhudng nhàm nàng cao hiéu qua giào due cho hoc sinh. 2. Dòi vói hoc sinh Tiéu hoc va Trung hoc phó thóng, su dung làm tài liéu ehinh thùe de hoc tàp Lich su. Dia ly dja phUdng. va con là sàch doc thèm ho ich. 3. Tài lièu này dUde dùng làm tài lièu tham khào cho hoc sinh, sinh vièn càc trUdng Trung hoc rhuyèn nghiép, Cao dàng trong tinh. 4
Do làn dàu bién soan va in àn chàc chàn sé khòng trành khòi nhùng thiéu sót, Sd Giào due - Dào tao Cà Mau va càc tàc già rat mong nhàn dUde y kié'n dóng góp eùa càc nhà nghièn cùu, càc giào vién va hoc sinh, sinh vièn de làn tài bàn dUdc hoàn ehinh hdn. N G U t Nguyèn Viét Hong Giàm dóc Sd Giào due - Dào tao Cà Mau -> 5
LÒI GIOÌ THIÉU Thiie hién nguyèn ly giào due eùa Dàng "hoc di dòi vói hành", "nhà trUdng gàn vói xà bòi", nhùng hiéu biet ve dia phUdng là yèu eàu quan trong dòi vói the he tré. Bòi vi, long yèu nude dUde xày dung trèn ed sd long tu bào, yèu quy va trach nhiém dòi vói què hUdng. Trong chudng trình giào due càc mòn Lich su, Dja ly d trUdng pho thòng (Tiéu hoc va Trung hoc), nhùng tiét ve Ljeh su va Dja ly dja phUdng ehiém mot ty le khòng nhò. Diéu này thè hién mày yèu eàu sau day: - Ve mqt giào di/àng, eung càp cho hoc sinh nhùng kién thùe Cd bàn ve Ljeh su, Dja ly; giùp càc em hièu vùng chàc, toàn dién hdn ve dà't nUóc, dàn toc, vi dja phUdng là mot bò phàn hùu ed eùa Tò quóc Viét Nam. - Ve mgt giào due, boi dudng cho hoc sinh long yèu què hUdng de xày dUng long yèu Tò quóc xà bòi chù nghìa giàu dep ma òng cha ta dà dò mò hòi, xudng mau xày dUng nèn. 0 day, càc em hièu rò truyén thòng tòt dep, cành quan hàp dàn. tài nguyèn phong phù, con ngUdi thòng minh, sàng tao eua què hUdng, de cùng eó nhàn thùe ve truyén thòng ehung eùa dàn toc, tinh thòng nhàt eùa Tò quóc va quyét tàm bào ve. xày dUng què hUdng. dàt nUdc- ngày mot giàu manh. vàn minh, tièn bò. - Ve mot phot trién. rèn luyèn cho hoc sinh nhùng ky nàng càn thiét. phù hdp vói yèu eàu. trình do h(K' sinh ve tu 6
duy va thUe hành de nàng cao chat ludng hoc tàp va gàn vói cuòc song. Xuàt phàt tu "Muc tiéu giào due" dUdc quy dinh trong "Luqt Giào due", dude Quóc bòi thòng qua tai ky bop thù tu khoà X, ngày 2 thàng 12 nàm 1998: "...là dào tao con ngUÒi Viét Nam phàt trién toàn dién, eó dao due, tri thùe, sue kboe, thàm my va nghé nghiép, trung thành vói ly tUdng dóc làp dàn toc va chù nghìa xà bòi; hình thành va boi dUdng nhàn càch, phàm chat va nàng luc eùa cóng dàn, dàp ùng yèu eàu ve xày dung va bào ve To quóc", ehùng ta nhàn thùe dùng vai trò, vj tri, tàc dung eùa mòn Ljeh su va Dia ly d trUdng phó thòng. Do chùe nàng, nhiém vu eùa minh, Lich su va Dia ly eó y nghìa rat quan trong vói viéc giào due nhàn dàn trong cóng cuòc dUng nUde va giù nUóc. Vi vày, Ljeh su va Dja ly là mot trong nhùng phUdng tién, vù khi dàu tranh càch mang, giào due, vàn dòng quàn ehùng. Vi vày, ngay khi mói ve nUóc (8/2/1941) de trUe tièp lành dao càch mang Viét Nam, Bàc Ho dà viét càc quyén Ljeh su va Dia ly Cao Bang va nuóc ta. Md dàu quyén "Ljeh su nUóc ta", Bàc nhàe nhd: "Dàn ta phài biet su ta, Cho tu&nggóc tich nUàc nhà Viét Nam".^^* Day là nguyèn tàc phudng phàp luàn (Hoc xUa de hièu nay), nguyèn tàc giào due (Biet de hièu) ma Bàc Ho nèu ra, ehùng ta càn nhàn thùe. Tàc dung eùa sàch Ljeh su va Dja ly do Bàc Ho bién soan nhanh chóng thàm nhàp vào quàn ehùng nhàn dàn, làm cho ' ' Ho Chi Minh: Toàn tqp, tàp 3, xuàt bàn làn thù hai. NXB (^hinh tri Quóc Già. Ha Nói, 1996, tr.220.
moi ngUdi nhàn thày ràng: "Qua viéc hoc Ljeh su va Dja ly eùa nuóc nhà dà làm cho ehùng tòi (nhùng ehién sì càch mang d gàn Bàc Ho lue bay giò - PNL) tàng thèm long yèu nUóc va càm thù giàc. Thàt vày, khòng ai yèu nUóc hdn khi biet dàt nUóc minh giàu dep, khòng ai càm thù giàc hdn khi bièt dàt nUóc minh bj chà dap, dàn minh bj làm nò le, khòng ai tin tUdng, dùng càm hdn khi bièt dUdc truyén thòng oanh liét, bàt khuàt eùa cha òng mình"*^\ Chinh vi hiéu biet ljeh su va dàt nuóc ma nhàn dàn ta lue bay giò dà "giàc ngò chinh tri, tu nguyèn vàc sùng"'"^ dàu tranh giài phóng dàn toc, duói su lành dao eùa Dàng. Trong sU nghiép giào due thè he tré, tu sau Càch mang thàng Tàm 1945 den nay, mòn Ljeh su, Dja ly d trUdng pho thòng dà góp phàn dào tao nhùng lóp ngUdi cóng hién cho To quóc trong sU nghiép khàng ehién chóng ngoai xàm de bào ve To' quóc va xày dUng dàt nUóc. Tuy nhièn, nhùng nàm trUóc day, do tàc dòng tiéu eUe eùa ed che thj trUdng. ma này sinh nhùng nhàn thùe sai léch, khòng dùng ve càc mòn hoc trong nhà trUdng. Viéc phàn chia "mòn chinh", "mòn phu" mot càch mày móc, dà làm cho nhiéu mòn, vón eó tàc dung khòng nhò trong hoc sinh, bj coi thudng, bj ha thàp. Trong so' "càc mòn phu" eó Ljeh su va Dja ly. Già trj eùa mòn hoc hoàn toàn khòng tuy thuóc d so giò trong quy thdi gian hoc tàp, vi tàt cà càc mòn déu dat tói mùc giào due phó thòng, cùng khòng phu thuóc vào viéc eó thi tòt nghiép bay khòng, vi viéc thi tòt '". Le Quàn'g Ba: Bàc Ho à Pàc So. NXB Dàn toc Viét Bar. 1995. tr.34. '-'. Vù .^nh: Tu Con Minh ve Pàc Dò, trong quyén "Bàc Ho". NXl^ Vàn hoc. Ha Nói. 1960. tr.151. 8
nghiép con bj chi phòi bòi nhùng diéu kién ve to chùe, chua thè thuc hién dUdc nguyèn tàc "hoc gì thi này", dàm bào^viec kiém tra, dành già toàn dién hoc sinh. Già4;n eùa món hoc chinh là ò cho góp phàn vào thUe hién muc tiéu giào due. Nghi quyé't Hòi nghi Ban chà'p hành Trung. Udng Dàng làn thù hai (khoà Vili) dà nhàn manh vai trò eùa càc món hoc xà hòi va nhàn vàn, trong dò co Lich su va Dia ly dòi vói^viéc giào due nhàn dàn, thè' he tre, xày dUng "nén vàn hoà tièn tién, dàm dà bàn sàc dàn toc". Viéc bién soan càc tài liéu Ljeh su va Dia ly dia p^hUdng dà quàn triét va thUe hién Nghj quyét Ban chàp hành Trung Udng Dàng, nghiém chinh thUe hién chUdng trình hai mòn hoc dà quy dinh, ma nhiéu dja phUdng chUa làm duc^ 'Bièn soan Lich su va Dja ly dja phUdng dà thè hién sU quan tàm eùa lành dao tinh nói ehung, eùa Sd Giào due va Dào ISio Cà Mau nói rièng dòi vói hai mòn hoc này trong
Chùng tòi cùng de nghj, cùng vói loai tài liéu giào khoa ve Ljeh su, Dja ly dja phudng. co thè tiép tue tò chùe bién soan tài liéu giào vièn de boi duóng va dòi mói ve phUdng phàp day hoc hai mòn này. Chùng tòi cùng hy vong sau mot so nàm su dung, qua kiém nghiém thUc tién, sàch dUdc bò sung, chinh ly de trd thành sach phó bién khoa hoc trong dòng dào quàn chùng nhàn dàn - ngoài chùe nàng chù yèu vàn là tài liéu giào khoa. Dì nhièn, trong lue bièn soan, in àn, sàch khó trành khòi nhùng thièu sót. mong dUiM^ ban doc. ngUdi su dung góp y de sua chùa. GS.TS - NGND Phan Ngoc Lièn Chù tich Hòi dóng ho món Lich su, Bò Giao due va Dào tao Chù tich Hòi Giào due Lich su - Hói Khoa hoc Lich si/ Vièt Nam :l I' ; ;.ì 10
LÒI TÀC GIÀ Sàch dUdc bièn soan trèn ed sd thành tUu eùa de tài khoa hoc càp tinh "Nghièn cùu tóng hcfp, xày dùng nói dung va phU(tng phàp giàng day món Lich su. Dia ly dia phUcfng cho hoc sinh Cà Mau". Sàch cùng dUdc bién soan theo "Huàng dàn thUc hién chUcPig trinh Lich su dia phiCctng va Dia ly dia phUctng tinh Cà Mau", do Sd Giào due - Dào tao ban hành. Tuy nhièn, nói dung sàch chUa phài là tàp bài giàng, nèn giào vièn dua vào day de bién soan cho phù hdp vói ehUdng trình tùng lóp, tùng càp hoc. Ngoài càc bài giàng ve Ljeh su, Dja ly dia phUdng, giào vièn càn khai thàe nói dung eùa sàch de su dung trong càc bài Ljeh su dàn toc, Dja ly dàt nuóc cho phong phù, sinh dòng, gàn nhùng vàn de ehung eùa cà nUóc vói dja phudng. Giào vièn, chù y phàt huy tinh tich euc eùa hoc sinh khi hoc tàp càc giò Ljeh su, Dja ly dja phUdng, bang càch dàt eàu hòi, ra bài tàp de càc em suy nghi giài quyét, sUu tàm, xù ly tài liéu. rèn luyèn khà nàng thue hành bò mòn. Viéc day hoc càc tiét Ljeh su, Dja ly dja phUdng càn dUde tò chùe tai thUe dja, trong bào tàng, phòng truyén thòng, gap gd, tièp xùe vói càc nhàn vàt, càc bang ehùng eó lièn quan dén nói dung bài hoc. Viéc day hoc Ljeh su, Dja ly dja phUdng dUde tièn hành linh boat, hàp dàn, thu hùt hoc sinh va nhàn dàn dja phUdng tham già. Qua dò khòng chi eó tàc dung giào due hoc sinh,
ma con phue vu cho viéc nghièn cùu va thUc hién càc nhiém vu chinh trj dja phUdng. Chùng tòi xin tran trong càm dn Tinh uy. Uy ban nhàn dàn tinh, Sd Khoa hoc - Gòng nghé va Mòi trUdng, Sd Giào due - Dào tao, càc ed quan, ban. ngành. trUdng hoc. càc dong nghiép, ban bé dà giùp dò chùng tòi hoàn thành hai tàp sàch. Mong tiep tue nhàn dvióc nhùng dóng góp de làn tài bàn tot hdn. Xin càm dn Hòi Giào due Ljeh su (Hòi KHLS Viét Nam), Hòi dóng bò món Ljeh su. Dia ly. Vu Giào due phó thòng - Bò Giào due - Dào tao, Nhà xuàt bàn Dai hoc Queir già Ha Noi dà giùp dò, góp y va tao diéu kién cho sàch ra dòi. Càc tàc già I 4 IJ > k*>: ' '\'\. 12
HirÒNG DÀN THirC HIÉN CHlTONG TRÌNH LICH SU DIA PHirONG VÀ DIA LY DIA PHlTONG TINH CÀ MAU (Do Giàm doc Sd Giào due - Dào tao Cà Mau ky so 2461 THPT, ngày 19/4/2001) De trién khai ùng dung de tài khoa hoc càp tinh dà dude nghiém thu do Sd Giào due - Dào tao Cà Mau là ed quan chù trì, Sd Khoa hoc - Cóng nghé va Mòi trUdng tinh Cà Mau là co quan chù quàn ve Ljeh su va Dja ly dja phUdng tinh Cà Mau; Sd Giào due - Dào tao dà tò chùe bièn soan thành hai tàp tài liéu Ljeh su dja phUdng Cà Mau va Dja ly dja phUdng Cà Mau. Càn eù vào phàn phòi chUdng trình mòn Ljeh su va Dja ly eùa Bò Giào due - Dào tao ban hành va dUdc àp dung tu nàm hoc 2000 - 2001 dòi vói bàc Trung hoc, nay Sd Giào due - Dào tao Cà Mau huóng dàn cu thè viéc thUe hién chUdng trình càc tiét day Ljeh su dia phUdng va Dja ly dia phUdng tinh Cà Mau d càp Trung hoc ed sd va càp Trung hoc pho thòng nhu sau: I. DÓl VÓI LICH SU DIA PHUCNG 1. Cà'p Trung hoc cof sòf Làp 6:1 tiét (tiét 33) Nói dung: Tò chùe hoc sinh di tham quan hoàc giói thiéu mot di tich ljeh su gàn nhàt eùa dia phUdng (tham khào phàn phu lue mot so di tich ljeh su d Cà Mau trong tài liéu Lich su 13
dia phuang Cà Mau). Nói dung này do giào vièn bò mòn chon va xày dung bài giói thiéu hoàc ké hoach to chùe tham quan. -'. ^ . • -'- Làp 7:1 tiét (tiét 33) Nói dung: Ljeh su khai phà, khan hoang dàt Cà Mau va su thành làp tinh Cà Mau qua càc thdi ky ljeh su. Giào vièn dUa vào Bài 1: "Qua trình hình thành tinh Cà Mau" trong tài liéu Lich su dia phi/mg Cà Mau de soan thành giào àn rièng cho tiét này. Làp 8: 2 tiét (tiét 65 va 66) - Tiéi 65: Giói thiéu ve diéu kién tu nhièn, dàn cU va càc tiém nàng kinh té chinh eùa Cà Mau. Giào vién dUa vào Bài 2 trong tài liéu Lich su dia phUcfng Cà Mau de soan thành giào àn rièng cho tiét này. - Tiét 66: Giói thièu ve Cà Mau thdi ky sau giài phóng (1975) dén nay. Giào vièn dUa vào ChUdng V trong tài liéu Lich su dia phUcfng Cà Mau va càc tu liéu dUdc càp nhàt khàc de soan thành giào àn rif^^-'g cho tiét này. Làp 9: 3 tiei (tiét 64, 65 va 66) - Tiét 64: Giói thiéu Ljeh su càch mang Cà Mau trong thdi ky 1930 - 1945. Giào vièn dUa vào ChUdng 11 trong tài liéu Lich su dia phUifng Cà Mau de soan thành giào àn rièng cho tiét này. Dàc bièt chù y kién thùe trong tàm d càc bài 3 va 5, càc bài con lai chi giói thiéu khai quàt hoàc cho hoc sinh doc thèm, hoàc tich hdp bang càch lièn he thUe tièn Lich su dja phudng khi giào vièn giàng day càc bài d ChUdng I. II, IH trong sàch giào khoa Lich su lóp 9. 14
- Tiét 65: Giói thiéu Ljeh su càch mang Cà Mau trong thdi ky khàng ehién chóng Phàp (1946 - 1954). Giào vièn dUa vào ChUdng III trong tài liéu Lich su dia phU(tng Cà Mau de soan thành giào àn rièng cho tiét này. Dàc biét chù y kién thùe trong tàm d Bài 9, càc bài con lai chi giói thiéu khài quàt hoàc cho hoc sinh doc thèm, hoàc tich hdp lièn he thue tién dja phudng khi giào vièn giàng day càc bài d ChUdng IV, V trong sàch giào khoa Ljeh su lóp 9. - Tiét 66: Giói thiéu Ljeh su càch mang Cà Mau trong thdi ky khàng ehién chóng My (1951 - 1975). Giào vièn dUa vào ChUdng IV trong tài liéu Lich su dia phUctng Cà Mau de soan thành giào àn rièng cho tiét này. Dàc biét chù y kién thùe trong tàm d Bài 18, càc bài con lai chi giói thiéu khài quàt hoàc cho hoc sinh doc thèm, hoàc tich hdp bang càch lièn he thUe tién Ljeh su dja phUdng khi giào vién day càc bài d ChUdng VI trong sàch giào khoa Ljeh su lóp 9. Nói dung thi tòt nghiép Trung hoc ed sd (phàn Ljeh su dja phudng) sé eó de cUdng huóng dàn rièng theo tùng nàm, chù yéu là ehUdng trình Ljeh su dja phUdng d lóp 9. 2. Càp Trung hoc phó thòng - Chi eó 1 tiét (tiét 33) d lóp 11, do dò trong qua trình giàng day, giào vièn càn tich hdp giói thiéu kién thùe Ljeh su dja phUdng Cà Mau bang càch lièn he thUe tién Lich su càch mang tinh nhà eó lièn quan khi giàng giài phàn Ljeh su Viét Nam d lóp 11 va lóp 12. Rièng tiét Ljeh su dja phUdng d lóp 11, giào vièn dUa vào ChUdng I, V trong tài liéu Lich su dia phitifng Cà Mau va nhùng thòng tin càp nhàt khàc eó lièn quan de soan thành bài giói thiéu cho hoc sinh. 15
II DÒI VÓI DIA LY DIA PHUONG 1. Càp Trung hoc cO sd Làp 6:1 tiét (tiét 66) Nói dung: To chùe de dai dién càc to (nhóm) hoc sinh trình bay ket qua bài làm thUe hành d nhà ve tong thè tU nhièn d dja phUdng. Giào vièn dUa vào ChUdng l trong tài liéu Dia ly dia phUcfng Cà Mau de giói thiéu bò sung thèm kèt qua thuc hành eùa hoc sinh. Làp 9: 2 tiét (tiét 32,33) Giào vièn dUa vào he thóng eàu hòi d càc bài 23, 24, 25, 26 va 27 trong sàch giào khoa Dja ly lóp 9 va càc bài tàp d Chudng l. Il va III trong tài liéu Lich su dia phumg Cà Mau de soan thành bài day d hai tiét này. Vi ehUdng trình Dja ly dja phUdng d càp Trung hoc ed sd qua it nèn giào vièn càn tich hdp lión he, giói thièu càc kién thùe co lièn quan dén Dja ly dja phudng trong tài liéu Lich su dia phUifng Cà Mau va nhùng thóng tin dUdc càp nhàt khàc eó lièn quan cho h(X' sinh trong khi giàng day ehudng trình Dja ly toàn càp Trung hoc ed sd. Rièng nói dung thi tòt nghiép Trung hoc ed sd (phàn Dja ly dja phUdng) sé eó de cUdng hUóng dàn rièng theo yèu eàu tùng nàm, chù yèu là chudng trình Dja ly dja phUdng d lóp 9, 2. Càp Trung hoc phò thòng Chi eó hai tiét thUc hành (tiét 18 va 19) d lóp 12; do dò trong qua trình giàng day, giào vièn càn tich hdp giói thiéu kién thùe Dja ly dja phUdng Cà Mau bang càch lièn he thUc té Dia ly tinh nhà eó lièn quan theo tài liéu Lich su dia 16
phuang Cà Mau va nhùng thòng tin khàc khi giàng day chUdng trình Dia ly d toàn càp Trung hoc phò thòng. Rièng hai tiét thuc hành Dia ly dia phUdng d lóp 12 giào vién càn dUa vào ChUdng II va III trong tài liéu Dia ly dia phUcfng Cà Mau de giói thièu cho hoc sinh tìm hiéu mot so vàn de dia ly kinh té' - xà bòi eùa dia phUdng (tiét 18), sau dò to chùe trình bay va thào luàn trèn lóp (tiét 19). Ngoài càc tiét quy dinh trong chudng trình chinh khoà nèu trèn, giào vién bò mòn càn to chùe càc buoi ngoai khoà tham quan, giói thiéu ve Ljeh su dja phUdng, Dja ly dja phUdng cho hoc sinh, nhàt là hoc sinh d càc lóp cuòi càp. Nhàn dUdc huóng dàn này, Sd de nghj càc òng (bà) TrUdng phòng Giào due - Dào tao, Hiéu trUdng càc trUdng THPT, THCS va tàt cà giào vièn day mòn Ljeh su, Dja ly bàc Trung hoc trién khai thUc hién tu nàm hoc 2001 - 2002. Trong qua trình thUe hién, thuòng xuyèn phàn ành ve Phòng Trung hoc phò thòng Sd de kjp thdi tham mUu uón nàn, diéu chinh. n L. LLTCHitLì 17
ChUcfng I CÀ MAU - VÙNG DAT, CON NGL/ÒI BÀI 1 QUA TRÌNH HÌNH THÀNH TINH CÀ MAU I. QUA TRÌNH KHAN HOANG DAT CÀ NUU Cà Mau là tinh dutlc khai khan muón màng nhàt so vói càc tinh trong nUdc Dòn dàu thè ky XVIl. vùng dàt Cà Mau dàn c\S vàn thua thót. dàt dai con hoang vu. Sàch Già Dinh Thành Thóng Chi eùa Trjnh Hoài Due co ehép: "Thdi Già Long, nhùng gióng dàt cao rào d ven song Ong Dóc, song Gành Hào. .song Bay Hàp va mot vài phu luu, mói co ngUÒi khai khan, làp thành xóm, àp. Tuy vày. dén thdi Tu Due, Cà Mau vàn là vùng rùng duóc. vet, tram, khòng mày ai dén làp nghiép vi thiéu nUóc ngot va ruóng qua nhiéu phèn". TrUóc khi nhà Nguyèn cai quàn, vùng dàt Cà Mau dà tùng thuóc vào Phù Nam, Chàn Lap. Cuòi théjvv XVll, Mae Cùu dàn mot so ngUdi Trung Hoa chóng lai triéu dinh Man Thanh. phue Minh dén Chàn Lap va vùng Ha Tièn làp nèn 7 xà, trong dò eó hai xà eUc Nam là Rach Già va Cà Mau. i Mac Thièn Tu con eùa Mae Cùu dà vàng lènh triéu dinh chùa Nguyèn làp ra dao l>ong Xuyèn (d vùng dàt Cà Mau ngày nay). tò chùe mang tinh chat quàn sU. 18
Den nàm Già Long thù 7 (1808), dao Long Xuyèn dUdc dòi ra huyén Long Xuyèn, thuòc tran Ha Tièn (lue dò dàt Nam Bò co 3 dinh: dinh Tran Bièn, dinh Phièn Tran, dinh Long Ho va mot tran Ha Tièn). Nàm Minh Mang thù 6 (1825), nhà Nguyèn dà dàt mot quan tri huyén de cai tri. Cùng vói su phàt trién eùa lich su, Nam Bó dUde chia thành 6 tinh (Lue tinh Nam Ky): Già Dinh, Bièn Hoà, Djnh Tudng, Vình Long, An Giang, Ha Tièn. Rièng tinh Ha Tièn eó 3 phù, 7 huyén, Cà Mau thuòc huyén Long Xuyèn, phù An Bièn (Ha Tièn), tinh Ha Tièn. II. SU' THÀNH LÀP TINH CÀ MAU QUA CÀC THÒI KY LICH SU 1. Triade nàm 1976 De òn djnh ve hành ehinh trong viéc khai thàe thuòc dja làn thù nhàt, Phàp chia Nam Ky thành 20 tinh. Ngày 18/2/1882, mot phàn dàt Bae Lièu thuòc tinh Sóc Tràng, mot phàn dàt Cà Mau thuòc Rach Già dUdc bop thành tinh Bae Lièu. Ngày 9/3/1956, theo sàc lènh 32/VN, ehinh quyén Sài Gòn lày quàn Cà Mau, quàn Quàng Xuyèn va 4 xà eùa quàn Già Rai: Djnh Thành, Hoà Thành, Tàn Thành, Phong Thanh Tày làp thành tinh Cà Mau. Ngày 22/10/1956, chinh quyén Sài Gòn ra sàc lenh 143/VN dòi tèn tinh Cà Mau thành tinh An Xuyèn. Ve phia chinh quyén càch mang thi thành làp 2 tinh Cà Mau va Bae Lièu dUa theo su phàn djnh dja giói hành chinh eùa djch de thuàn tién cho lành dao phong trào càch mang d mòi ndi. 19
2. Tu 1976 den 1996 Sau ngày mién Nam hoàn toàn giài phóng, thàng 2/1976, Chinh phù càch mang làm thdi Gòng hoà mién Nam Viét Nam ra nghj djnh hdp nhàt mot so tinh d mién Nam. Hai tinh Cà Mau (An Xuyèn) va Bae Lièu thành tinh Minh Hai. Tinh Minh Hai co hai thj xà: thj xà Cà Mau va thj xà Minh Hai va eó 7 huyén: Vình Ldi, Hong Dàn, Già Rai, Chàu Thành. Thói Bình, Tran Vàn Thdi, Ngoc Hién. Minh Hai là tinh róng nhàt d Dóng bang song Cùu Long va thù nhì d Nam Bó. Ngày 11/7/1977, Hòi dóng Chinh phù nUóc Gòng hoà xà bòi chù nghìa Viét Nam ra quyét djnh so 181-CP giài thè huyén Chàu Thành. Càc xà eùa huyén này dUdc nhàp vào càc huyén Già Rai, Tran Vàn Thdi va Thói Bình. Ngày 29/12/1978, Hòi dóng Chinh phù ra quyé't djnh so 326-CP làp thèm 6 huyén mói; Phuóe I>ong, Cà Mau, U Minh, Phù Tàn, Cài Nude, Nàm Càn. So huyén trong tinh tàng lén 12 huyén. Ngà} 30/8/1983, Hòi dóng Bó trUdng ra quyé't djnh so 94/HDBT giài the huyén Cà Mau, càc xà eùa huyén này dUde sàp nhàp vào thj xà Cà Mau va càc huyén Già Rai, Thói Bình, Cài Nude, tinh con lai 2 thj xà va 11 huyén. Ngày 17/5/1984, Hòi dóng Bó trUdng ra Nghj djnh so 75 - HDBT dòi tèn thj xà Minh Hai thành thi xà Bae Lièu. Hdp nhàt huyén Hong Dàn va huyén Phuóc Long lày tèn là huyén Hong Dan Hdp nhàt huyén Cài Nude va huyén Phù Tàn thành huyén Cài Nudc. Ngày 17-18/12/1984, vói hai quyé't djnh eùa Hòi dóng liò trUdng dòi tèn huyén Nàm Càn (eù) thành huyén Ngoc Hién 20