Điều trị đặt stent kim loại thực quản

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐIỀU TRỊ ĐẶT STENT KIM LOẠI THỰC QUẢN <br /> Lê Quang Quốc Ánh* <br /> <br /> TÓM TẮT ĐỀ TÀI <br /> Mục tiêu: Ung thư thực quản, nằm trong 10 loại ung thư hàng đầu ở người Việt Nam(・). Mặc dầu y học <br /> ngày càng tiến bộ, nhất là ngành phẫu thuật(2) nhưng riêng về bệnh ung thư thực quản phần lớn các bệnh nhân <br /> khi đến viện đều ở giai đoạn muộn(7) không còn chỉ định phẫu thuật triệt để. Triệu chứng chính là nuốt nghẹn vì <br /> vậy mục đích điều trị ung thư thực quản không mổ: giảm nuốt nghẹn và cải thiện chất lượng sống. Có nhiều <br /> phương pháp điều trị không phẫu thuật, trong đó đặt stent vào thực quản cho kết quả khả quan. Mục tiêu chính <br /> của đề tài là đánh giá kết quả điều trị 52 trường hợp đặt stent kim loại thực quản tại bệnh viện Nguyễn Tri <br /> Phương và Trung Tâm Y Khoa Medic trong thời gian 05 năm từ tháng 06/2007 đến 06/2012. <br /> Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành nghiên cứu mô tả từng trường hợp bệnh ở 52 bệnh nhân bị <br /> ung thư thực quản quá chỉ định phẫu thuật và đồng ý đặt stent kim loại thực quản. Bên cạnh đó chúng tôi dựa <br /> vào thang điểm nuốt nghẹn và thời gian sống còn của bệnh nhân để đánh giá kết quả điều trị. <br /> Kết  quả:  Với 52 trường hợp đặt stent kim loại thực quản phần lớn là nam giới chỉ có 02 bệnh nhân nữ. <br /> Bướu phân bố đều ở cả 3 vị trí: 04 ca 1/3 trên, 36 ca 1/3 giữa và 12 ca 1/3 dưới. Kết quả nghiên cứu, cả 52 <br /> trường hợp đều giảm triệu chứng nuốt nghẹn từ thang điểm 3 hoặc 4 xuống còn 1; có 01 trường hợp tắc nghẽn <br /> lại sau 3 tháng, nhưng bệnh nhân từ chối đặt stent lần 2, còn lại vẫn nuốt tốt. <br /> Kết luận: Chúng tôi nhận thấy kết quả đặt stent kim loại thực quản tại bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho <br /> kết quả rất tốt giúp cải thiện được chất lượng sống và làm giảm tỉ suất bệnh – tỉ suất tử vong liên quan đến thủ <br /> thuật. <br /> Từ khóa: stent kim loại thực quản, nôi soi mật tụy ngược dòng <br /> <br /> ABSTRACT <br /> ENDOSCOPIC ESOPHAGEAL STENTING <br /> Le Quang Quoc Anh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 2 ‐ 2012: 91 ‐ 98 <br /> Aim: Esophageal cancer, one of the top ten cancers in Vietnamese. The aims of esophageal cancer treatment: <br /> palliate dysphagia and improve survival. There are many non‐surgical therapies, esophageal stent give favourable <br /> results. The main objective of our study was assess of efficacy esophageal stent in Public Nguyen Tri Phuong <br /> Hospital and Medic Center in 05 years from 06/2007 to 06/2012. <br /> Method: A descriptive case study of 52 patients who have inoperable esophageal cancer and accepted to stent <br /> insertion. Besides, we used dysphagia score and survival time of patients to assess result of treatment.  <br /> Results: There are 52 insertion of esophageal stents cases who are man and tumor were distributed regular <br /> locations: 04 cases 1/3 upper, almost cases in middle esophagus and 12 case in 1/3 distal. As a results, 52 cases <br /> improve  dysphagia  from  3‐4  score  to  1  score.  In  there,  a  recurrent  dysphagia  case  by  stent  overgrowth  have <br /> indicate re‐stenting but he refused. Other cases are well.  <br /> Conclusion:  We  recognize  that  the  result  of  metallic  stent  in  esophageal  at  Public  Nguyen  Tri  Phuong <br /> Hospital  and  Medic  Center  are  favourable  to  help  improve  survival  and  reduce  morbidity  and  mortality  by <br /> <br /> * Bệnh viện Nguyễn Tri Phương <br /> Tác giả liên lạc: PGS TS BS Lê Quang Quốc Ánh <br /> <br /> ĐT: 0903.826.535   Email: bsanhsdr@yahoo.com <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương <br /> <br /> 91<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> <br /> therapy.  <br /> Keywords: ERCP, metallic stent <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Theo khảo sát của Trung tâm Ung bướu Tp. <br /> Hồ Chí Minh, ung thư thực quản nằm trong 10 <br /> loại  ung  thư  hàng  đầu  ở  người  Việt  Nam,  ước <br /> tính  chiếm  khoảng  7%  trong  ung  thư  ống  tiêu <br /> hoá.  Năm  1993,  có  khoảng  11.300  trường  hợp <br /> ung thư thực quản được chẩn đoán ở Hoa Kỳ và <br /> 10.200  trường  hợp  tử  vong(10).  Trong  đó,  nam <br /> chiếm  tỉ  lệ  cao  hơn  ‐  Nam/Nữ:  3/1,  Mỹ  da  đen <br /> cao hơn Mỹ da trắng gấp 3 lần(13). <br /> Thường  thì  bệnh  nhân  ung  thư  thực  quản <br /> không thể nhận ra hay không có triệu chứng cho <br /> đến  khi  đường  kính  thực  quản  bị  giảm  đi  50‐<br /> 75%(4)  mới  có  triệu  chứng  nuốt  nghẹn,  đau,  do <br /> đó  tiên  lượng  kém.  Tuy  nhiên,  tiên  lượng  sống <br /> đang cải thiện, cách đây khoảng 35 năm, chỉ có <br /> 1%  bệnh  nhân  Mỹ  da  đen  và  4%  Mỹ  da  trắng <br /> sống  sau  5  năm,  so  với  9%  Mỹ  da  đen  và  13% <br /> Mỹ da trắng ngày nay(11). <br /> Mục  đích  điều  trị  giảm  nhẹ  ung  thư  thực <br /> quản: giảm nuốt nghẹn và cải thiện cuộc sống(9,8). <br /> Có nhiều phương pháp điều trị ung thư thực <br /> quản không còn chỉ định phẫu thuật triệt để: đốt <br /> nhiệt,  quang  trị  liệu,  hoá  trị,  xạ  trị,  cho  ăn  bên <br /> trong  (ống  mũi‐dạ  dày,  phẫu  thuật  dạ  dày  qua <br /> da  nuôi  ăn  bằng  Nội  soi),  đặt  stent  kim  loại <br /> (Stent kim loại tự bung) với tỉ lệ thành công và <br /> biến chứng khác nhau(13). <br /> Đưa stent vào thực quản cho việc làm giảm <br /> nhẹ  dấu  hiệu  nuốt  nghẹn  trong  bệnh  lý  thực <br /> quản  ác  tính  đã  được  làm  trên  100  năm  nay. <br /> Năm 1959, Celestin(9) miêu tả việc đặt ống trong <br /> bệnh  ác  tính  thực  quản  với  ống  nhựa  nhân  tạo <br /> qua  nội  soi  được  giới  thiệu  trong  thủ  thuật  mổ <br /> bụng.  Thập  niên  1970,  Atkinson(4)  đã  giới  thiệu <br /> ống  nhựa  nhân  tạo  qua  nội  soi,  với  giảm  tỉ  lệ <br /> biến chứng, đường kính trong của ống stent nhỏ <br /> (10‐12  mm),  kết  quả  nhiều  bệnh  nhân  vẫn  còn <br /> khó  khăn  trong  việc  hồi  phục  chế  độ  ăn  bình <br /> thường. Chúng có tỉ lệ biến chứng cao tương đối <br /> (>36%), chủ yếu do thủng  thực  quản.  Tỉ  lệ  chết <br /> <br /> 92<br /> <br /> liên  quan  đến  thủ  thuật  2‐16  %.  Sau  đó  stent <br /> nhựa  đã  được  thay  thế  bởi  stent  kim  loại  tự <br /> bung có độ an toàn cao, dễ đặt. Tuy nhiên, một <br /> vài  ghi  nhận  có  sự  khác  biệt  ở  độ  giảm  chứng <br /> khó  nuốt  giữa  stent  nhựa  và  stent  kim  loại,  dù <br /> rằng  tỉ  lệ  biến  chứng  stent  kim  loại  thấp  hơn <br /> nhiều. <br /> Miêu tả đầu tiên của việc đặt stent kim loại <br /> xoắn  ốc  tự  bung  qua  nội  soi  được  làm  bởi <br /> Frimberger năm 1983(3). Hiện tại có ít nhất 8 loại <br /> stent  kim  loại  khác  nhau  trên  thị  trường,  có <br /> màng bao phủ hay không. <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Nghiên  cứu  mô  tả  trường  hợp  bệnh,  tiền <br /> cứu. <br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Bệnh nhân có chỉ định đặt stent kim loại tự <br /> bung  thực  quản  vào  bệnh  viện  Nguyễn  Tri <br /> Phương  và  TT  y  khoa  Medic  đồng  ý  đặt  trong <br /> thời gian từ 06/2007 đến 06/2012. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Tiêu chuẩn chọn vào mẫu nghiên cứu <br /> Bệnh nhân có chỉ định đặt stent kim loại tự <br /> bung thực quản(11): <br /> 1.  Ung  thư  thực  quản  quá  chỉ  định  phẫu <br /> thuật triệt căn. <br /> Rò khí quản‐thực quản. <br /> Khối  u  nguyên  phát  hay  thứ  phát  trong <br /> trung thất chèn ép thực quản từ bên ngoài. <br /> Thủng Thực quản từ tổn thương trực tiếp từ <br /> Nội soi hay sau nong giãn chỗ chít hẹp. <br /> Điều trị lỗ rò chỗ nối thực quản‐khí quản bởi <br /> bệnh ác tính. <br /> Tái phát khối u tại chỗ nối sau phẫu thuật. <br /> Co  thắt  dai  dẵng  thực  quản  lành  tính  để <br /> nong nhiều lần bằng Balloon và không thích hợp <br /> cho phẫu thuật. <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br /> Bệnh nhân đồng ý cho việc đặt stent kim loại <br /> thực quản: <br /> Sẳn  sàng  tham  gia  và  hợp  tác  tích  cực  với <br /> nhân  viên  y  tế  trong  việc  điều  trị  và  theo  dõi <br /> diễn tiến bệnh. <br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ khỏi mẫu nghiên cứu <br /> Chống chỉ định đặt stent(11): <br /> (Không có chống chỉ định tuyệt đối cho Stent <br /> Thực quản) <br /> Chống chỉ định tương đối <br /> INR > 15 và Tiểu cầu