intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép củ tỏi Lý Sơn (Allium sativum L.)

Chia sẻ: Trương Yến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:74

Thêm vào BST
Báo xấu
45
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồ án tốt nghiệp được thực hiện với mục tiêu nhằm khảo sát sự phát sinh hình thái từ nguồn mẫu là đế tép tỏi Lý Sơn (Allium sativum L.), làm tiền đề cho các nghiên cứu về vi nhân giống, nuôi cấy tế bào hay tạo phôi vô tính. Giai đoạn đầu của quá trình vi nhân giống từ đó nhằm tạo ra số lượng lớn, đồng nhất về chất lượng, rút ngắn thời gian nhân giống, góp phần tạo những cây giống khỏe mạnh và sạch bệnh. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép củ tỏi Lý Sơn (Allium sativum L.)

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP KHẢO SÁT SỰ PHÁT SINH HÌNH THÁI TỪ MẪU CẤY LỚP MỎNG ĐẾ TÉP CỦ TỎI LÝ SƠN (Allium sativum L.) Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Giảng viên hướng dẫn : ThS. Trần Trọng Tuấn ThS. Nguyễn Thị Huyền Trang Sinh viên thực hiện : Đoàn Phạm Khánh Linh MSSV: 1151110183 Lớp: 11DSH04 TP. Hồ Chí Minh, 2015
  2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, không sao chép từ bất kỳ nghiên cứu nào của tác giả khác, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Nội dung đề tài có tham khảo và sử dụng một số thông tin, tài liệu. Những thông tin tham khảo trong khóa luận đều được trích dẫn cụ thể nguồn sử dụng và được liệt kê trong danh mục các tài liệu tham khảo. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2015 Đoàn Phạm Khánh Linh
  3. LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn thầy ThS. Trần Trọng Tuấn và ThS. Nguyễn Thị Huyền Trang đã tạo điều kiện thuận lợi cho em thực hiện đề tài này với sự tân tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt quá trình nghiên cứu. Xin gửi đến chị Thuý, anh Thăng, chị Tâm, em Tuyền, em Dương và các anh chị cán bộ tại phòng Thí nghiệm Trọng điểm, Viện Sinh học Nhiệt đới lòng biết ơn của em vì đã tận tâm giúp đỡ em hoàn thành báo cáo này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy cô khoa Công nghệ sinh học – Thực phẩm – Môi trường đã giảng dạy và cung cấp cho em những kiến thức quý báu trong suốt thời gian em theo học tại trường. Cảm ơn những người bạn thực hiện đồ án tốt nghiệp cùng phòng đã giúp đỡ mình, đặc biệt là bạn Thái và bạn Tiên đã cùng mình chia sẻ những khó khăn trong thời gian thực hiện đồ án và những buồn vui trong cuộc sống. Cảm ơn tập thể lớp 11DSH04 đã tạo những kỷ niệm đẹp bên nhau trong suốt quãng đời sinh viên ngắn ngủi này. Trên tất cả, con xin gửi lời cảm ơn từ tận đáy lòng với sự kính trọng yêu thương sâu sắc đến ba mẹ vì đã luôn ủng hộ và tạo những điều kiện tốt nhất cho con theo đuổi ước mơ của mình và là chỗ dựa vững chắc nhất. Cuối cùng, em xin kính chúc quý thầy cô, quý cơ quan cùng gia đình, bạn bè luôn khoẻ mạnh, hạnh phúc và thành công. Đoàn Phạm Khánh Linh
  4. Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................v DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................ vi DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................ vii LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 1. Đặt vấn đề ......................................................................................................1 2. Đối tƣợng và mục đích nghiên cứu ...............................................................2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................2 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.......................................................3 6. Kết quả đạt đƣợc ............................................................................................3 7. Kết cấu của đề tài...........................................................................................4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .....................................................................5 1.1 Giới thiệu chung về cây tỏi ...............................................................................5 1.1.1 Nguồn gốc, phân loại .................................................................................5 1.1.2 Đặc điểm hình thái .....................................................................................7 1.2 Thành phần hóa học và công dụng của cây tỏi .................................................8 1.2.1 Thành phần hóa học ...................................................................................8 1.3 Tình hình sản xuất tỏi trên thế giới và tại Việt Nam.......................................12 1.3.1 Trên thế giới .............................................................................................12 1.3.2 Tại Việt Nam ............................................................................................13 1.4 Giới thiệu nuôi cấy lớp mỏng tế bào ...............................................................14 1.4.1 Định nghĩa hệ thống lớp mỏng tế bào (TCL)...........................................14 1.4.2 Một số nghiên cứu ứng dụng phƣơng pháp nuôi cấy lớp mỏng tế bào....15 1.5 Giới thiệu về hiện tƣợng xuân hóa ..................................................................17 1.5.1 Định nghĩa xuân hóa ................................................................................17 1.5.2 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến hiện tƣợng xuân hóa ..................................17 1.5.3 Một số nghiên cứu về hiện tƣợng xuân hóa .............................................18 i
  5. Đồ án tốt nghiệp 1.6 Giới thiệu về chất điều hòa sinh trƣởng ..........................................................19 1.6.2 Cytokinin ..................................................................................................21 1.7 Tình hình nghiên cứu cây tỏi trên thế giới và Việt Nam ................................22 1.7.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới ...........................................................22 1.7.2 Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam .........................................................24 CHƢƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP ......................................................26 2.1 Thời gian và địa điểm thực hiện......................................................................26 2.2 Nội dung nghiên cứu .......................................................................................26 2.3 Vật liệu ............................................................................................................26 2.3.1 Nguồn mẫu ...............................................................................................26 2.3.2 Môi trƣờng ...............................................................................................26 2.3.3 Điều kiện nuôi cấy ...................................................................................26 2.3.4 Trang thiết bị và dụng cụ .........................................................................27 2.3.5 Xử lý thống kê ..........................................................................................27 2.4 Phƣơng pháp....................................................................................................27 2.4.1 Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hƣởng chế độ khử trùng tạo mẫu sạch........27 2.4.2 Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hƣởng của nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi .......................28 2.4.3 Thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng của nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ...............................31 2.4.4 Thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng nồng độ BA, NAA kết hợp lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ở nhiệt lạnh 5C.......................33 2.5 Cách thu các chỉ tiêu khảo sát .........................................................................34 2.5.1 Tỷ lệ mẫu nhiễm và tỷ lệ mẫu sống vô trùng ...........................................34 2.5.2 Tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo, tỷ lệ mẫu tạo chồi và tỷ lệ mẫu tạo rễ ..................34 2.5.3 Số lƣợng chồi trung bình, số lƣợng rễ trung bình ....................................35 2.5.4 Giải phẫu, quan sát phát sinh hình thái ....................................................35 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................................37 3.1 Ảnh hƣởng chế độ khử trùng tạo mẫu.................................................... 37 ii
  6. Đồ án tốt nghiệp 3.2 Ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi .................................................................................40 3.3 Ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi .................................................................................46 3.4 Ảnh hƣởng nồng độ BA, NAA kết hợp lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi với nguồn mẫu đƣợc xử lý ở nhiệt độ lạnh 5C ....................51 CHƢƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................59 4.1 Kết luận ...........................................................................................................59 4.2 Kiến nghị .........................................................................................................59 iii
  7. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 2,4 - D : 2,4-dichlorophenoxyacetic acid 2ip : 6-(3-methyl-2-butenylamino)purine B5 : Môi trƣờng Gamborg BA : Benzyladenine ĐC : Đối chứng CĐHSTTV : Chất điều hòa sinh trƣởng thực vật KIN : Kinetin lTCL : Long Thin Cell Layer MS : Môi trƣờng Murashige và Skoog (1962) NAA : Naphthalene acetic acid SD-dome : Stem-disc dome TCL : Thin Cell Layer tTCL : Transverse Thin Cell Layer Tp.HCM : Thành Phố Hồ Chí Minh iv
  8. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Giá trị dinh dƣỡng của tỏi ..................................................................... 9 Bảng 1.2 Top 10 nƣớc sản xuất tỏi lớn nhất thế giới trong năm 2010 ....................... 13 Bảng 2.1 Các nghiệm thức thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng thời gian khử trùng mẫu………. ......................................................................................................... 28 Bảng 2.2 Các nghiệm thức thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ............ 30 Bảng 2.3 Các nghiệm thức thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ............ 32 Bảng 2.4 Các nghiệm thức thí nghiệm khảo sát ảnh hƣởng nồng độ BA và NAA kết hợp lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi với nguồn mẫu đƣợc xử lý ở nhiệt độ lạnh 5C ................................................................. .34 Bảng 3.1 Ảnh hƣởng của thời gian khử trùng mẫu ..................................................... 39 Bảng 3.2 Ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ..................................................................... 41 Bảng 3.3 Ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ..................................................................... 47 Bảng 3.4 Ảnh hƣởng nồng độ BA và NAA két hợp lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tỏi với nguồn mẫu ở nhiệt độ lạnh 5ᵒC.................................. 53 v
  9. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1 Ảnh hƣởng của thời gian khử trùng mẫu ................................................. 39 Biểu đồ 3.2 Ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi với nguồn mẫu ở nhiệt độ phòng. ........................ 42 Biểu đồ 3.3 Ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi với nguồn mẫu ở nhiệt độ lạnh 5C. .................... 42 Biểu đồ 3.4 Ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh tạo mô sẹo từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi. ........................................................................ 48 Biểu đồ 3.5 Ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý lên sự phát sinh tạo chồi từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi. ..................................................................................... 48 Biểu đồ 3.6 Ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý lên sự phát sinh tạo rễ từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi. ......................................................................................... 49 vi
  10. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1 Hình thái tỏi (Allium sativum) ........................................................... 6 Hình 3.1 Mẫu cấy lớp mỏng đế trên môi trƣờng bổ sung BA ....................... 44 Hình 3.2 Mẫu cấy lớp mỏng đế trên môi trƣờng bổ sung NAA .................... 50 Hình 3.3 Hình thái mẫu cấy trên môi trƣờng bổ sung BA và NAA kết hợp . 55 Hình 3.4 Hình thái mô sẹo trên môi trƣờng bổ sung BA và NAA kết hợp dƣới kính soi nổi. ............................................................................. 56 Hình 3.5 Hình thái giải phẫu mẫu cấy tỏi sau 4 tuần nuôi cấy ..................... 57 vii
  11. Đồ án tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Ngày nay, khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ và phát triển, bên cạnh đó nhu cầu tăng cƣờng sức khỏe, làm đẹp gia tăng. Khuynh hƣớng quay về với thiên nhiên, thảo mộc, thảo dƣợc tìm tòi ra các phƣơng thức truyền thống an toàn, đảm bảo sức khỏe ngày càng đƣợc chú trọng. Thảo dƣợc đƣợc ƣa chuộng bởi tính an toàn sinh học, không có hay ít có tác dụng phụ, thậm chí chƣa tìm thấy vi khuẩn kháng thuốc (Seyyednejad và cộng sự, 2010) [38]. Bởi lý đó thảo dƣợc, thảo mộc thiên nhiên ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng, chữa bệnh và làm đẹp cho mọi ngƣời. Nhiều loài thực vật là nguồn nguyên liệu quý cho ngành y học dân tộc cũng nhƣ y học hiện đại và cũng là nguồn có giá trị kinh tế trong dƣợc phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm, hƣơng liệu,… Tỏi là một dƣợc liệu quý trong ngành dƣợc phẩm, với vô vàn công dụng. Từ xa xƣa tỏi đã đƣợc mệnh danh là thần dƣợc, thuốc bách bệnh, là món quà kì diệu của thiên nhiên ban tặng. Không chỉ là một loại gia vị quen thuộc hằng ngày để tăng cƣờng mùi vị món ăn nhờ vào mùi thơm đặc trƣng, mà theo kinh nghiệm dân gian và những nghiên cứu đã chứng minh ngoài tính kháng khuẩn tỏi còn có tác dụng chữa trị rất nhiều loại bệnh từ đƣờng tiêu hóa cho đến các loại bệnh nhƣ: tim mạch, huyết áp, phòng chống ung thƣ, giảm viêm khớp và đặc biệt là tỏi có khả năng kháng khuẩn rất tốt. Vào năm 1944, Cavallito và cộng sự phát hiện trong khi nghiền nát củ tỏi (Allium sativum L.) có chất allicin, là một hợp chất kháng sinh và kháng nấm (phytoncide) [19]. Nghiên cứu của Yamada và cộng sự (1977) cho thấy allicin nguyên chất trong điều kiện in vitro ức chế cả sự nảy mầm của bào tử lẫn phát triển sợi nấm [37]. Một bác sĩ thuộc Viện y học Sơn Đông Trung Quốc xác nhận rằng tỷ lệ ung thƣ dạ dày ở những ngƣời thƣờng xuyên ăn tỏi thấp hơn 60% so với những ngƣời khác cùng khu vực. Ở trƣờng Đại học tại bang Texas và Los Angeles (Mỹ) đã phát hiện nƣớc tỏi chiết có tác dụng ức chế một số bệnh ung thƣ ác tính và đề phòng ung thƣ da. 1
  12. Đồ án tốt nghiệp Việt Nam ta có rất nhiều vùng trồng tỏi, nhƣng nổi tiếng thơm ngon nhất và có giá trị kinh tế là tỏi Lý Sơn – Quảng Ngãi, đƣợc mệnh danh là “Vua tỏi” Lý Sơn. Tỏi Lý Sơn thơm, có vị cay đặc trƣng, củ nhỏ, đều, các nhánh tỏi (tép tỏi) rất đều nhau. Với những điều kiện đặc trƣng về thổ nhƣỡng, khí hậu, cùng với hƣơng vị và chất lƣợng của giống cây, tỏi Lý Sơn đã mang lại thƣơng hiệu riêng cho mình. Với những công dụng thần kỳ mà hiếm có loài cây nào có đƣợc đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu, với mục đích tìm ra các phƣơng thức thức truyền thống an toàn, đảm bảo sức khỏe. Những sản phẩm thƣơng mại hóa đƣợc ra đời, nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng của con ngƣời. Hiện nay, thời tiết luôn diễn biến thất thƣờng, cùng với sự cạn kiệt nguồn cát trắng, việc nhân giống gặp nhiều trở ngại, đặc biệt cây tỏi dễ mắc các bệnh do tuyến trùng, nấm, virus khiến cho việc thu trồng tỏi Lý Sơn trở nên ngày càng khó khăn hơn. Bên cạnh đó nhu cầu sử dụng ngày càng cao không chỉ dùng làm gia vị, mà còn đƣợc dùng làm mỹ phẩm, thuốc chữa nhiều loại bệnh. Vì vậy giống tỏi Lý Sơn luôn cần đƣợc đáp ứng và bảo vệ nguồn giống. Với thực tiễn đó, chúng tôi đã chọn đề tài “Khảo sát sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép củ tỏi Lý Sơn (Allium sativum L.)”, nhằm góp phần tạo ra những cây tỏi khỏe mạnh sạch bệnh, nâng cao chất lƣợng và có thể sản xuất quanh năm, góp phần cùng ngƣời dân trên Đảo Lý Sơn tìm lối thoát cho cây tỏi. 2. Đối tƣợng và mục đích nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Củ tỏi đƣợc thu hoạch ở Lý Sơn – Quảng Ngãi. - Mục đích nghiên cứu: Khảo sát sự phát sinh hình thái từ nguồn mẫu là đế tép tỏi Lý Sơn (Allium sativum L.), làm tiền đề cho các nghiên cứu về vi nhân giống, nuôi cấy tế bào hay tạo phôi vô tính. Giai đoạn đầu của quá trình vi nhân giống từ đó nhằm tạo ra số lƣợng lớn, đồng nhất về chất lƣợng, rút ngắn thời gian nhân giống, góp phần tạo những cây giống khỏe mạnh và sạch bệnh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Khảo sát ảnh hƣởng của chế độ khử trùng mẫu. 2
  13. Đồ án tốt nghiệp - Khảo sát ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ lớp cắt mỏng đế tép tỏi. - Khảo sát ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ xử lý mẫu lên sự phát sinh hình thái từ lớp cắt mỏng đế tép tỏi. - Khảo sát ảnh hƣởng nồng độ BA và NAA kết hợp lên sự phát sinh hình thái từ lớp cắt mỏng đế xử lý ở nhiệt độ lạnh (5C). 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Các thí nghiệm đƣợc bố trí theo kiểu đơn yếu tố hoàn toàn ngẫu nhiên LSD. Mỗi nghiệm thức lặp lại 3 lần, mỗi bình cấy 3 mẫu, kết quả là trị số của 3 lần lặp lại. Các số liệu thu thập đƣợc xử lý bằng phần mềm Statgraphics Centurion XV.I và Microsoft Excel 2010. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đề tài đã đƣa ra đƣợc các minh chứng về tác động của phƣơng pháp khử trùng đến tỷ lệ sống của mẫu cấy, tác động của CĐHSTTV và hiện tƣợng xuân hóa đến khả năng phát sinh hình thái. Kết quả nghiên cứu đề tài có thể sử dụng nguồn nguyên liệu để nghiên cứu trong nuôi cấy huyền phù tế bào và phôi. Góp phần sản xuất cây giống có hiệu quả cao, chất lƣợng tốt, ứng dụng vào sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của ngành sản xuất tỏi Lý Sơn. 6. Kết quả đạt đƣợc ‒ Xác định đƣợc thời gian khử trùng thích hợp nhất cho việc khử trùng tạo mẫu sạch. ‒ Xác định ảnh hƣởng nồng độ BA và nhiệt độ lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ở nhiệt độ phòng. ‒ Xác định ảnh hƣởng nồng độ NAA và nhiệt độ lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ở nhiệt độ lạnh (5C). ‒ Xác định ảnh hƣởng nồng độ BA, NAA kết hợp lên sự phát sinh hình thái từ mẫu cấy lớp mỏng đế tép tỏi ở nhiệt độ lạnh (5C). 3
  14. Đồ án tốt nghiệp 7. Kết cấu của đề tài Đề tài bao gồm các chƣơng sau: Chƣơng 1: Tổng quan tài liệu. Chƣơng 2: Vật liệu và phƣơng pháp. Chƣơng 3: Kết quả và thảo luận. Chƣơng 4: Kết luận và kiến nghị. 4
  15. Đồ án tốt nghiệp CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Giới thiệu chung về cây tỏi 1.1.1 Nguồn gốc, phân loại 1.1.1.1 Nguồn gốc Giới : Plantae Bộ : Asparagales Họ : Alliaceae Phân họ : Allioideae Chi : Allium Loài : A. sativum Tỏi có tên khoa học là Alliums sativum L. thuộc họ Hành tỏi (Alliaceae) và có nguồn gốc ở Trung cận Đông: (Afghanistan, Iran). Đó là những vùng có nắng nhiều, độ ẩm không khí thấp, biên độ nhiệt ngày và đêm giữa các mùa chênh lệch rõ rệt. ‒ Tên gọi khác: Tỏi ta, Hồ (vị thuốc), Đại toán (vị thuốc). ‒ Tên tiếng anh: Garlic, (Leek – chỉ loại tỏi khác). ‒ Tên đồng nghĩa: Allium sativum var sativum. 5
  16. Đồ án tốt nghiệp Hình 1.1 Hình thái tỏi (Allium sativum L.). a) Cây tỏi; b,c) Mô phỏng cấu trúc chi tiết cắt dọc củ tỏi. 1.1.1.1 Phân loại [39] Theo các nhà phân loại thực vật, trong loài Allium sativum có 2 thứ (loài phụ). Trong đó, thứ Allium sativum var. ophioscorodon, còn đƣợc gọi là nhóm tỏi cổ cứng, bao gồm: tỏi sứ (porcelain garlics); tỏi tầm (rocambole garlics) và tỏi sọc tía (purple stripe garlics). Thứ Allium sativum var. sativum, còn đƣợc gọi là nhóm tỏi cổ mềm, bao gồm: tỏi atisô (artichoke garlics), tỏi bạc (silverkin garlics) và tỏi creole. Đặc biệt, nhóm tỏi cổ cứng là nguồn gốc tổ tiên ban đầu của loài Allium sativum, còn nhóm tỏi cổ mềm là nhóm giống đã cải tiến thông qua quá trình phát triển và chọn lọc của tự nhiên. 6
  17. Đồ án tốt nghiệp 1.1.1.2 Phân bố [43] Chi Hành (Allium) là chi thực vật có chứa hành, tỏi với khoảng 1.250 loài, thông thƣờng đƣợc phân loại trong họ Hành (Alliaceae). Một số nhà thực vật học đã từng phân loại nó trong họ Loa kèn (Liliaceae). Các cây thuộc chi hành là các loại thực vật sống lâu năm có thân phình ra thành củ giống nhƣ củ hành. Chúng phát triển tốt trong vùng ôn đới của Bắc bán cầu, ngoại trừ một số loài có mặt ở Chile (loài Allium juncifolium), Brazil (loài Allium sellovianum) hoặc nhiệt đới châu Phi (loài Allium spathaceum). 1.1.2 Đặc điểm hình thái Chiều cao thân cây của chúng dao động từ 5 – 150 cm. Các hoa tạo thành dạng hoa tán ở trên đỉnh của thân cây không có lá. Các chồi (thân cây có lá đã biến đổi hay các gốc lá dày đặc, trong cách gọi thông thƣờng là củ) dao động về kích thƣớc giữa các loài, từ rất nhỏ (đƣờng kính khoảng 2 – 3 mm) đến rất lớn (8 – 10 cm). Một số loài (chẳng hạn hành tăm A. schoenoprasum) phát triển các gốc lá dày đặc chứ không tạo ra chồi nhƣ những loài khác. Phần lớn các chồi cây trong các loài thuộc chi hành đều gia tăng bằng cách tạo ra các chồi nhỏ hay “mầm cây” xung quanh chồi già, cũng nhƣ bằng cách phát tán hạt. Mỗi vài loài có thể tạo ra nhiều củ (quả) nhỏ trong cụm hình đầu ở gốc lá; tạo ra cụm nhỏ gọi là “mắt hành (tỏi)” (chẳng hạn A.cepa nhóm Proliferum). Các mắt này có thể phát triển thành cây. Chi này chứa một số loài cây có giá trị nhƣ hành, hẹ tây, tỏi tây, tỏi và hành tăm. Mùi của “hành” là đặc trƣng cho cả chi nhƣng không phải mọi loài đều có mùi giống nhau. ‒ Thân: Thân thật của tỏi rất ngắn đã thoái hóa. Trên thân thật có mầm sinh dƣỡng và sinh thực, những mầm này đƣợc che phủ bởi những bẹ lá dày mọng nƣớc. Thân củ bao gồm một số nhánh (ánh, tép) đƣợc liên kết với nhau bởi những màng mỏng. 7
  18. Đồ án tốt nghiệp ‒ Lá: Lá thật đầu tiên của tỏi là một lá mầm, sau khi nảy mầm đƣợc 10 – 15 ngày tùy theo điều kiện thời tiết mà lá tỏi có dạng hình bản bằng phẳng, trên lá có phủ lớp sáp. Thời kỳ đầu lá tỏi sinh trƣởng rất chậm sau khi nảy mầm chỉ vài cm. ‒ Hoa: Hoa tỏi thuộc hoa đầu trạng, hoa có 6 lá đài, 6 nhị và nhụy. Hoa thụ phấn chéo, có màu trắng xám, phớt tím hoặc hồng. ‒ Củ: Tỏi trắng củ to có đƣờng kính khoảng 4 cm và có vỏ màu trắng. Tỏi tía củ nhỏ hơn, đƣờng kính 3,5 – 4 cm, củ chắc và cay, dọc thân gần củ có màu tía. Trong củ tỏi chứa 60 – 70 % nƣớc, 35 – 42 % chất khô, 6,7 – 8,0 % chất béo, 0,3 – 3,2 % đƣờng, 0,1% chất sơ hữu cơ, 0,1 – 0,5 % dầu este, 0,06% mỡ, các chất khoáng Ca, Na, Mn, P, Fe và các Vitamin C, E, B1, B6, B12. ‒ Rễ: Rễ tỏi thuộc loại rễ chùm, khả năng chịu hạn kém. Rễ tỏi có nhiều sợi dài phân nhánh yếu, chúng đƣợc bao phủ bởi một số lƣợng lớn lông hút. 1.2 Thành phần hóa học và công dụng của cây tỏi 1.2.1 Thành phần hóa học Theo phân tích của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ: 8
  19. Đồ án tốt nghiệp Bảng 1.1 Giá trị dinh dƣỡng của tỏi Giá trị dinh dƣỡng 100 g (3,5oz) tỏi tƣơi Năng lƣợng 623 kJ (149 kcal) Cacbohydrat 33,06 g Đƣờng 1,00 g Chất xơ thực phẩm 2,1 g Chất béo 0,5 g Protein 6,39 g Beta – carotene 5 g (0%) Thiamin (Vit. B1) 0,2 mg (15%) Riboflavin (Vit. B2) 0,11 mg (7%) Niacin (Vit. B3) 0,7 mg (5%) Axit pantothenic (Vit. B5) 0,596 mg (12%) Vitamin B6 1,235 mg (95%) Axit folic (Vit. B9) 3 g (1%) Vitamin C 31,2 mg (52%) Canxi 181 mg (18%) Sắt 1,7 mg (14%) Magie 25 mg (7%) Mangan 1,672 mg (84%) Phospho 153 mg (22%) Kali 401 mg (9%) Natri 17 mg (1%) Kẽm 1,16 mg (12%) Selen 14,2 g Tỷ lệ % theo lƣợng hấp thụ hàng ngày của ngƣời lớn. Nguồn: Cơ sở dữ liệu USDA [42] Theo các kết quả phân tích khác: Thành phần trong củ tỏi khoảng 84,09% nƣớc, 13,38% chất hữu cơ và các chất vô cơ 1,53%. Trong khi lá tỏi là 87,14% nƣớc, 11,27% chất hữu cơ, các chất vô cơ 1,59%. Tỏi tƣơi hoặc nghiền chứa nhiều hợp chất lƣu huỳnh nhƣ: alliin, ajoene, polysulfides diallyl, vinyldithiins, S – allylcysteine và các enzyme, vitamin nhóm B, protein, khoáng chất, saponin, flavonoid và các sản phẩm phản ứng Maillard không phải là các hợp chất có chứa lƣu huỳnh.[40] 9
  20. Đồ án tốt nghiệp Trong củ tỏi có 3 hoạt chất chính là allicin, diallyl sulfide và ajoene. Cavallito và cộng sự (1994) phát hiện trong khi nghiền nát củ tỏi (Allium sativum L.) có chất allicin, là một hợp chất kháng sinh và kháng nấm (phytoncide) [19]. Allicin không hiện diện sẵn trong tỏi. Tuy nhiên, khi đƣợc cắt mỏng hoặc đập dập và dƣới sự xúc tác của phân hóa tố anilaza, chất aliin có sẵn trong tỏi biến thành allicin. Do đó, càng cắt nhỏ hoặc càng đập nát, hoạt tính allicin càng cao. Một ký tỏi có thể cho ra từ 1 – 2 g allicin. Song, allicin dễ biến chất sau khi đƣợc sản xuất ra. Càng để lâu sẽ càng mất bớt hoạt tính. Khi đun nấu sẽ đẩy nhanh quá trình mất chất này, đun qua lò vi sóng sẽ phá hủy hoàn toàn chất allicin. Nƣớc tỏi pha loãng 125.000 lần vẫn có dấu hiệu ức chế nhiều loại vi trùng gram âm và gram dƣơng nhƣ Staphylococcus, Streptococcus, Samonella, V.cholerae, B.dysenteriae, Mycobacterium tuberculosis. Tỏi cũng ức chế sự phát triển của nhiều loại siêu vi nhƣ siêu vi trái rạ, bại liệt, cúm và một số loại nấm gây bệnh ở da hoặc bộ phận sinh dục nữ nhƣ candida. [41]. 1.2.1.1 Lá và cụm hoa tỏi dùng làm rau Ở Châu Âu và Trung Đông lá và cụm hoa (bulbils) của cây tỏi đôi khi đƣợc dùng làm rau để ăn sống hay xào nấu, có hƣơng vị nhƣ hành, ít cay nồng so với củ tỏi. Ngoài ra, lá và cuống hoa non (Scapes) của cây tỏi đôi khi đƣợc dùng làm rau “tỏi xanh”, tƣơng tự nhƣ măng tây xào. 1.2.1.2 Củ tỏi được dùng làm gia vị Củ tỏi là loại gia vị đƣợc sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới do hƣơng vị cay nồng của nó nhƣ là một chất khử mùi tanh và kích thích tiêu hóa. Các dạng đƣợc dùng phổ biến là củ tỏi tƣơi, củ tỏi khô, bột tỏi, củ tỏi ngâm giấm, muối chua, đóng hộp, dầu tỏi, hỗn hợp sa tế tỏi ớt,… 1.2.1.3 Tỏi được dùng làm đẹp Tỏi có tác dụng làm tăng tuần hoàn máu, tăng lƣợng hồng cầu trong máu, giúp sản sinh thêm lƣợng máu tƣơi mới trong cơ thể, làm trẻ hóa tế bào, chống lão hóa, duy trì sức khỏe và sự trẻ trung. 10
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
8=>2