Đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính liệu có đơn giản

ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH LIỆU CÓ <br /> ĐƠN GIẢN?<br /> <br /> Bài viết là cách nhìn nhận, phân tích của Cô Thái Thị Vân Anh  (FCCA, CPA Vietnam), hiện là  <br /> Giám đốc kiểm toán Công ty TNHH Kiểm toán KTC SCS – Giảng viên giảng dạy môn Đọc  <br /> hiểu Báo cáo tài chính của Học viện APT.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ần nay, tôi thây rât la băn khoăn<br /> Nhân nhiêm vu “day” đoc hiêu va phân tich bao cao tai chinh l ̀ ́ ́ ̀  <br /> bởi vi hâu hêt dân tai chinh chung tôi, cac ban kê toan tr<br /> ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ưởng, kê toan tông h<br /> ́ ́ ̉ ợp hay cac giam<br /> ́ ́  <br /> ́ ̣ ̃ ừng chuân bi bao cao tai<br /> đôc tham gia khoa hoc thi hâu hêt đêu biêt vê bao cao tai chinh, đa t<br /> ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̀ <br /> ̣ ̃ ưng đoc, nghe kê toan tr<br /> chinh, hoăc đa t<br /> ́ ̀ ̣ ́ ́ ưởng phân tich, hoăc s<br /> ́ ̣ ử dung cac sô liêu bao cao trong<br /> ̣ ́ ́ ̣ ́ ́  <br /> ̉ ưa ra cac quyêt đinh san xuât kinh doanh. Tuy nhiên, ai cung ái ng<br /> nhiêu năm đê đ<br /> ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̃ ại vì nó khó <br /> ̉ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣<br /> hiêu va cang ngay cang kho đoc bao cao tai chinh, kho phân tich. Tai sao<br /> 1. Đôi t<br /> ́ ượng đoc/ hiêu va phân tich bao cao tai chinh va muc đich phân tich<br /> ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́<br /> <br /> <br /> ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ở bao cao tai chinh thi câu tra l<br /> Câu hoi đăt ra la cac anh chi cân gi <br /> ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ời se hoan toan khac nhau:<br /> ̃ ̀ ̀ ́<br /> <br /> <br /> ́ ́ ̃ ̃ ̉<br /> Tôi xem bao cao lai lô cua công ty<br /> ̣ ̀ ̉<br /> Tôi xem tinh trang dong tiên cua công ty<br /> ̀ ̀<br /> ̣ ̀ ̉ ̉<br /> Tôi xem tinh trang tai san cua công ty<br /> ̀<br /> ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̉<br /> Tôi xem cac ty lê tai chinh cua công ty<br /> ̀ ̣ ̉ ưng ng<br /> Ro rang la muc đich cua t<br /> ̃ ̀ ́ ̀ ươi đoc se khac nhau thi viêc moi ng<br /> ̀ ̣ ̃ ́ ̀ ̣ ̣ ười quan tâm tới cac sô<br /> ́ ́ <br /> ̣<br /> liêu cung khac nhau. Ng<br /> ̃ ́ ươi lam CEO se cân nhăc khac v<br /> ̀ ̀ ̃ ́ ́ ới HĐQT, khac v<br /> ́ ới cac nha đâu t<br /> ́ ̀ ̀ ư,  <br /> ́ ̉ ơi cac nhân viên/ bô phân kê toan tai chinh<br /> hay khac hăn v ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ́<br /> <br /> <br /> Trươc khi b<br /> ́ ươc vao đoc hiêu va phân tich BCTC, cac anh chi hay xac đinh vi tri cua minh va<br /> ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̃ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ <br /> ̣ ́ ̉<br /> muc đich cua minh nhe.<br /> ̀ ́<br /> <br /> <br />  2. Đoc hiêu thê nao cho dê?<br /> ̣ ̉ ́ ̀ ̃<br /> <br /> <br /> ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̣ ́ ới những người không có <br /> Đê giup cac ban đoc hiêu bao cao tai chinh dê dang đăc biêt đôi v<br /> ̣ ơi cac chinh sach kê toan, cac con sô …, cach đoc hiêu môt bao cao tai chinh dê<br /> quen thuôc v ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̃ <br /> dang la cach nh<br /> ̀ ̀ ́ ư sau:<br /> <br /> <br /> ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̃ ̀ ̣ ̉ ̉<br /> Nganh nghê hoat đông cua công ty: đê cac con sô co nghia, đâu tiên ban phai hiêu công  <br /> ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ởi vi cac nganh nghê se dân t<br /> ty đang hoat đông trong nganh nghê gi b ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ̃ ới cac con sô khac<br /> ́ ́ ́ <br /> ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̃ ́ ́ ̉ ́ ̉<br /> nhau. Vi du: công ty ban le thi se co cac chi sô phai thu rât la thâp, trong khi l<br /> ́ ̀ ́ ượng hang tôn<br /> ̀ ̀ <br /> ́ ̉ ̉ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ư nha x<br /> kho co thê cao. Công ty san xuât thi co thê phai đâu t ̀ ưởng, may moc thiêt bi đât đai<br /> ́ ́ ́ ̣ ́  <br /> ́ ̉<br /> co thê nhiêu.<br /> ̀<br /> ̃ ̣ ̣<br /> Công ty đa hoat đông được bao lâu: rât cân đê hinh dung đ<br /> ́ ̀ ̉ ̀ ược công ty đang ở giai đoan<br /> ̣  <br /> ̀ ưa hay đang giai đoan cuôi cua chu trinh phat triên<br /> đâu, gi ̃ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̉<br />  ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉<br /> Cac thông tin trên cac ban đêu co thê nhin thây trong cac bao cao tai chinh trong phân<br /> ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ <br /> ̣<br /> thông tin vê doanh nghiêp.<br /> ̀<br /> ̉ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ới cac th<br /> Sau khi hiêu vê công ty, chung ta se băt đâu v ́ ứ tự  trinh bay trên bao cao tai<br /> ̀ ̀ ́ ́ ̀ <br /> chinh:<br /> ́<br /> o ̉<br /> Bang cân đôi kê toan: ̀ ̉ ̀ ̉ ̉ ̉ ợ, cac khoan<br /> ́ ́ ́  co trinh bay đu tai san cua công ty, cac khoan n<br /> ́ ̀ ́ ́ ̉  <br /> ́ ưc đô tăng giam va t<br /> vôn. Xem xet m<br /> ́ ́ ̣ ̉ ̀ ương quan trong tông thê nhe.<br /> ̉ ̉ ́<br /> o ̉ ̣ ̣<br /> Bao cao kêt qua hoat đông kinh doanh:<br /> ́ ́ ́ ́ ợi nhuân gôp,<br />  tinh hinh doanh sô, chi phi, l<br /> ̀ ̀ ́ ̣ ̣  <br /> lợi nhuân thuân …<br /> ̣ ̀<br /> o ́ ́ ưu chuyên tiên tê:<br /> Bao cao l ̉ ̀ ̣  nhin ky vê dong tiên t<br /> ̀ ̃ ̀ ̀ ̀ ừ hoat đông kinh doanh, hoat<br /> ̣ ̣ ̣ <br /> ̣ ̣ ̣ ̀ ư. Cac con sô nay co phu h<br /> đông tai chinh, hoat đông đâu t<br /> ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ợp vơi cac kê hoach kinh<br /> ́ ́ ́ ̣  <br /> ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ở trên không?<br /> doanh ma cac ban tim hiêu <br /> o ́ ́ ̀ ̉ ́ ̉<br /> Bao cao vê tăng giam vôn cua công ty: ̉<br />  trong cac bao cao theo chuân m<br /> ́ ́ ́ ực quôc tê<br /> ́ ́ <br /> ̀ ương Bao cao vê tăng giam vôn la 1 bao cao riêng biêt, con theo chuân m<br /> thi th ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ực kế <br /> ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̣<br /> toan Viêt Nam va hê thông kê toan Viêt Nam thi chung ta chiu kho tim trong phân<br /> ́ ̀ ̀ <br /> ̀ ́ ̉ ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ̉<br /> thuyêt minh vê vôn đê biêt thêm vê cac cô đông cua công ty, vê tông vôn đa gop trong<br /> ́ ́ ́ ̃ ́  <br /> ̣<br /> năm hoăc đa hoan thanh…<br /> ̃ ̀ ̀<br /> o ́ ́ ợi ich công chung thi con co bao cao kiêm toan:<br /> Cac công ty niêm yêt/ co l<br /> ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ ́  Ai <br /> ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ừ hay nhân manh gi không? Nêu co thi đo la vân đê gi, liên<br /> kiêm toan, co y kiên ngoai tr ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̀  <br /> quan tơi thuyêt minh nao?<br /> ́ ́ ̀<br /> o Cac thuyêt minh:<br /> ́ ́ ́ ̣<br />  cac ban th ương quan tâm t<br /> ̀ ơi cac thuyêt minh nao tuy thuôc vao<br /> ́ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ <br /> nganh nghê cung nh<br /> ̀ ̀ ̃ ư  cac sô liêu đ<br /> ́ ́ ̣ ược trinh bay, nh<br /> ̀ ̀ ưng đê hiêu cac công ty th<br /> ̉ ̉ ́ ường  <br /> ̀ ưu y t<br /> chung ta cân l<br /> ́ ́ ơi:<br /> ́<br />  ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉<br /> Cac chinh sach kê toan: xem co chinh sach nao bi thay đôi hay không?<br /> ́ ́<br />  Thuyêt minh liên quan t<br /> ́ ơi thuê: th<br /> ́ ́ ường thi bao cao tai chinh luôn co thuyêt<br /> ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ <br /> ̣ ̣ ́ ̃ ̣ ̉ ̣<br /> minh vê thuê Thu nhâp doanh nghiêp, co sô thuê đa nôp cân phai nôp cung nh<br /> ̀ ́ ́ ́ ̀ ̃ ư cać  <br /> ́ ̣ ừ … Tuy muc đich đoc hiêu bao cao tai chinh ma chung ta se quan<br /> chi phi loai tr ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃  <br /> tâm tơi chinh sach nay hay không<br /> ́ ́ ́ ̀<br />   ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̉<br /> Thuyêt minh vê doanh thu theo bô phân: phân nay co thê cho chung ta b<br /> ́ ̀ ́ ưć  <br /> ̃ ̀ ơn vê ty lê l<br /> tranh ro rang h ̀ ̉ ̣ ợi nhuân đong gop cua t<br /> ̣ ́ ́ ̉ ưng bô phân, vi du DN ma co<br /> ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ <br /> ̉ ̣ ̣ ́ ưc tranh cu thê h<br /> nhiêu mang hoat đông thi phân nay se giup chung ta co b<br /> ̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ́ ́ ̣ ̉ ơn.<br />  Thuyêt minh vê cac bên liên quan: phân nay cho chung ta b<br /> ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ưc tranh tông<br /> ́ ̉  <br /> ̉ ̀<br /> thê vê DN trong cac môi quan hê<br /> ́ ́ ̣<br />  ́ ̉ ợ tiêm tang: th<br /> Cac khoan n ̀ ̀ ương thi cac phân n<br /> ̀ ̀ ́ ̀ ợ tiêm tang nay moi ng<br /> ̀ ̀ ̀ ̣ ươì <br /> it quan tâm, vi no “tiêm tang” – nh<br /> ́ ̀ ́ ̀ ̀ ưng khi phân tich chung ta cân quan tâm t<br /> ́ ́ ̀ ới để <br /> ước tinh trong t<br /> ́ ương lai<br /> 3. Phân tich thê nao cho dê dang?<br /> ́ ́ ̀ ̃ ̀<br /> <br /> <br /> ́ ̉ ́ ơn gian cho nganh la cac chi sô chung ta th<br /> Cac chi sô đ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ́ ường hương t<br /> ́ ơi. Ngăm nghia môt vai<br /> ́ ́ ́ ̣ ̀ <br /> ̉ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ới 1 công ty ban le, cac chi sô<br /> chi sô co thê giup chung ta rât nhiêu điêu, vi du khi tôi lam viêc v<br /> ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ́ <br /> ma tôi th<br /> ̀ ương đ<br /> ̀ ưa ra phân tich kha đ<br /> ́ ́ ơn gian:<br /> ̉<br /> <br /> <br /> Tăng trưởng doanh thu trên hê thông vs tăng tr<br /> ̣ ́ ưởng doanh thu trên từng cửa hang<br /> ̀<br /> Doanh thu/ cửa hang/ thang<br /> ̀ ́<br /> Doanh thu/ nhân viên<br /> ̉ ̣ ợi nhuân gôp cua toan hê thông vs ty lê l<br /> Ty lê l ̣ ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ợi nhuân gôp cua t<br /> ̣ ̣ ̉ ưng c<br /> ̀ ửa hang<br /> ̀<br /> Chi phi nhân s<br /> ́ ự/ tông doanh thu<br /> ̉<br /> ́ ̉<br /> Chi phi quang cao/ doanh thu<br /> ́<br /> ̣ ̀<br /> Chi phi thuê măt băng/ doanh thu<br /> ́<br /> ̣ ̀ ự do (Free cash flows)<br /> Tiên măt – Dong tiên t<br /> ̀ ̀<br /> ̉ ̣ ợi nhuân trên vôn s<br /> Ty lê l ̣ ́ ử dung (ROCE)<br /> ̣<br /> ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ưng tuy t<br /> Co rât nhiêu cac ty lê nh ̀ ưng th<br /> ̀ ơi điêm ma chung ta se co nh<br /> ̀ ̉ ̀ ́ ̃ ́ ưng đanh gia va yêu câu<br /> ̃ ́ ́ ̀ ̀ <br /> ̉ ́ ̉ ́<br /> cac chi sô – xem xet cac chi sô trên t<br /> ́ ́ ́ ương quan vơi cac doanh nghiêp cung nganh, trên t<br /> ́ ́ ̣ ̀ ̀ ương  <br /> ̉<br /> quan cua cac năm tr<br /> ́ ươc/ năm sau/ d<br /> ́ ự toan.<br /> ́<br />  ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́<br /> Theo cac chuyên gia trong nganh tai chinh thi cac chi sô tai chinh ma cac DN l<br /> ́ ̀ ́ ơn niêm yêt cac<br /> ́ ́ ́ <br /> ̣ ương n<br /> thi tr ̀ ươc ngoai cung chi t<br /> ́ ̀ ̃ ̉ ừ 3­10 chi sô, m<br /> ̉ ́ ức trung binh chi la 5.8, cac ban cung nên cân<br /> ̀ ̉ ̀ ́ ̣ ̃  <br /> ̉ ́ ̀ ̉ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ức tranh cang rôi răm nhe.<br /> nhăc cac chi sô nay đê không phai bi sa đa vao qua nhiêu chi sô ma b<br /> ́ ́ ̀ ́ ́ ́<br /> <br /> <br /> 4. Cac vân đê khi đoc hiêu va phân tich bao cao tai chinh<br /> ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́<br /> <br /> <br /> ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ới doanh nghiêp va cac chiên l<br /> Viêc đoc hiêu bao cao tai chinh phai găn v<br /> ́ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ ược va th<br /> ̀ ời ky phat<br /> ̀ ́ <br /> ̉ ̉ ̣<br /> triên cua doanh nghiêp, tr ươc môi thay đôi cua doanh nghiêp se cân co cac điêu chinh cach đoc<br /> ́ ̃ ̉ ̉ ̣ ̃ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣  <br /> ̉ ̀ ợp.<br /> hiêu va phân tich cho phu h<br /> ̀ ́<br /> <br /> <br /> ́ ̣ ̣ ̣ ươc khi niêm yêt thi cach đoc/ hiêu cung se khac v<br /> Vi du môt doanh nghiêp tr ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̃ ̃ ́ ơi môt doanh<br /> ́ ̣  <br /> ̣ ́ ừ lâu. Nêu la doanh nghiêp nho m<br /> nghiêp đa niêm yêt t<br /> ̃ ́ ̀ ̣ ̉ ơi thanh lâp thi cach đoc hiêu cung khac<br /> ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ̃ ́ <br /> vơi DN đa thanh lâp t<br /> ̃ ̀ ̣ ừ lâu. Hiêu ro muc đich cua Ban giam đôc va hôi đông quan tri cua công<br /> ̉ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ̉  <br /> ̉ ̃ ơn vê Doanh nghiêp. Chung ta không thê đoc/ hiêu bao cao tai<br /> ty se giup chung ta hiêu ro h<br /> ̃ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ́ ̀ <br /> ̉<br /> chinh ma căt ra khoi ng<br /> ́ ̀ ́ ữ canh hoat đông cua công ty.<br /> ̉ ̣ ̣ ̉<br /> <br /> <br /> ́ ́ ̀ ́ ́ ưng điêu chinh cho phu h<br /> Cac phân tich tai chinh nên co nh ̃ ̀ ̉ ̀ ợp sau khi đoc hiêu bao cao tai<br /> ̣ ̉ ́ ́ ̀ <br /> ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̣ ̉<br /> chinh, vi du xem xet cac khoan chi phi đang “treo” trên cac khoan muc Phai thu khac, hay phân<br /> ́  <br /> ́ ợi nhuân gôp cân xem xet cac khoan muc Hang tôn kho đang co thê treo trên Bang cân đôi<br /> tich L ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ́ <br /> ̀ ưng tr<br /> kê toan. Tuy t<br /> ́ ́ ̀ ương h<br /> ̀ ợp cu thê ma cân co nh<br /> ̣ ̉ ̀ ̀ ́ ững điêu chinh sô liêu tr<br /> ̀ ̉ ́ ̣ ước phân tich đê<br /> ́ ̉ <br /> ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ợp ly.́<br /> đam bao viêc phân tich sô liêu môt cach h<br /> ́<br /> <br /> <br /> Trương h<br /> ̀ ợp kiêm toan ngoai tr<br /> ̉ ́ ̣ ừ 1 sô khoan muc co thê cân điêu chinh cac khoan muc tr<br /> ́ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ươć  <br /> ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ưa ra cac gia tri h<br /> khi phân tich đê đam bao viêc phân tich đ<br /> ́ ́ ́ ̣ ợp ly cho cac quyêt đinh san xuât<br /> ́ ́ ́ ̣ ̉ ́ <br /> ̣ ưa ra nhiêu tinh huông phân tich đê co cac chi sô khac nhau (low/high) trong<br /> kinh doanh, hoăc đ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ́ ́  <br /> ̀ ưa vao s<br /> qua trinh phân tich va đ<br /> ́ ̀ ́ ̀ ử dung.<br /> ̣<br />  ̣ ̣ ̉ ̀ ới cac sô liêu cua cac năm khac ngoai năm hiên<br /> Viêc đoc hiêu bao cao tai chinh cung nên nhin t<br /> ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̣  <br /> ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́<br /> tai, so sanh va hiêu thêm cac năm đê co trend/ xu h ương đê co thê giup chung ta hinh dung ro<br /> ́ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̃ <br /> ̀ ương lai hơn.<br /> rang vê t<br /> ̀<br /> <br /> <br /> Với 10 năm kinh nghiệm là diễn giả, là giảng viên truyền đạt và giảng dạy các khóa học về <br /> CFO, Quản trị rủi ro, Thiết lập Hệ thống kiểm soát nội bộ, Đọc hiểu Báo cáo tài chính… cho <br /> rất nhiều các đối tượng từ  sinh viên, nhân viên kế  toán, trợ  lý kiểm toán đến các kế  toán  <br /> trưởng, giám đốc kiểm toán, giám đốc tài chính… . Với cô Thái Thị  Vân Anh, Báo cáo tài <br /> chính của một doanh nghiệp rất quan trọng, dù là doanh nghiệp lớn hay nhỏ  đi nữa. Vì nó  <br /> phản ánh đầy đủ  nhất tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và khả  năng phát triển của <br /> doanh nghiệp trong tương lại để thu hút các nhà đầu tư. Chính vì lẽ đó, để đọc hiểu và phân  <br /> tích được Báo cáo tài chính không hề đơn giản.<br /> <br /> <br /> Rõ ràng, việc đọc hiểu và phân tích có ý nghĩ một Báo cáo tài chính là không hề  đơn giản.  <br /> Tùy vào đối tượng sử dụng báo cáo tài chính, mỗi người sẽ có những nội dung cần quan tâm  <br /> là khác nhau.<br />