Đồng tháp di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh: phần 2

t,.<br /> <br /> vg rHfrM sfrT<br /> \<br /> <br /> \<br /> <br /> tz<br /> <br /> O BINH THANH NAM 1954<br /> <br /> Bia td&ng niQm<br /> <br /> O<br /> <br /> Binh Thd,nh<br /> <br /> 5 Binh ThAnh, huy6n Cho<br /> Mdi - Long Xuy6n (nay lA<br /> huy6n Thanh Binh, tinh<br /> D6ng Thrip),<br /> <br /> nlm trong<br /> <br /> vr)ng t6p<br /> <br /> Bio crto Nguydn Oonh<br /> Anh: Tntirng Thlnh<br /> k6't chuydn quAn ctia bQ tlQi<br /> <br /> Bdc, hic thi hdnh<br /> Gionevo ndm 1954.<br /> <br /> hiQp<br /> <br /> ta<br /> <br /> ra<br /> dinh<br /> <br /> Ngdy 0t/1111954, khi dcrn vi<br /> cudi ctng cfia ta xudng tau, thi 6<br /> Binh ThAnh qudn Li6n hi6p Phrip<br /> drra tidu dodn Bdo An sd 513 vd trdn<br /> eitr. Dai alQi 3 d6ng d6n ving Cdi<br /> <br /> Tre, dqi dQi 4 d6ng d6u ngay nhd<br /> thdy Ba Vy. Ldc 22 gid ngiy<br /> ttll1.lLgS4 nhd 6ng Nguy6n V6n Kidt<br /> bi cudp, bd con trong x6m v6y bdt<br /> tlrrgc 8 t6n, chfng li linh cria clqi clQi<br /> 4. TGn Trung riy Trdn Bd ThAnh<br /> phrii ddn nhQn l6i tnrdc m{t mgi<br /> ngudi vd hdnh dQng crrd'p ph6 cria<br /> binh linh y. Gita hic d6, bgn linh<br /> ddn Ba Vf xri sfng bdn qua d6m<br /> d6ng lim chdt tai ch6 4 nggdi, bi<br /> thrrorg 9 ngUdi.<br /> Sring sdm h6m sau (121111L954),<br /> cdc gia dinh bi n?n ddn ldy x6c<br /> ngudi thAn vd mai tring nhung bgn<br /> <br /> lfnh .l6n Ba Vf ngdn ch{n kh6ng<br /> cho. Ddn 8 gid sring cing ngAy, tlqi<br /> tlQi 3 do t6n Dai d6i tnrdng L6 Vdn<br /> T6 chi huy k6o xudng kdt hqp dai tlQi<br /> 4 m& cuQc rudng bd, bao vdy xd Binh<br /> Thdnh. Bgn chring chia nhau vdo<br /> tilng dp tl{p phd, crl6p b6c, rugt bdt<br /> nhAn dAn ta til TrA B6ng v6 ngd ba<br /> ra chg, bdn bila ra d6ng ru6ng, s6ng<br /> rach IAm chdt tqi ch6 3 ngudi vd bdt<br /> <br /> tr6n 600 ngudi v6 tQi dem nh6't d<br /> tnldng hoc. Sau khi tra khrio, aLinh<br /> tl{p chfng gifr lqi hon 70 ngrrdi dem<br /> gram & rl6n Ba Vy, da man hon<br /> <br /> chfng bit 24 trong sd 7O ngudi bi<br /> giam dem xudng ghe m6y chqy ra<br /> s6ng Cfiu Long xri sring thri ti6u. Qud<br /> udt ftc, m6t sd n6ng d6n Binh Thdnh<br /> quydt mang don dua eho ?d Gi6m<br /> Sdt Qudc Td vd ph6i doin Qudn tlQi<br /> Nhdn dAn ViQt Nam 6 Nam bQ dd to<br /> <br /> c6o t6i 6c cria gi{c. Trong khi mang<br /> tlon tli bi linh 6 tldn Ba Vi ch{n bdt,<br /> gidt chdt th6m hai ngrrdi, n6ng tdng<br /> s6'bi gidt l6n 33 ngudi.<br /> <br /> Ngdy 05/t21L954, td lrttr dQnS<br /> Qu6'c td grdm sdt tlinh chidn di tAu<br /> ddn Binh Thanh tld ili6u tra, nhr.mg<br /> phia Li6n hiQp Phdp tim mgi cdch<br /> ngdn ch{n kh6ng cho epp d6n chfng.<br /> Dd che gidu tQi dc, t6n cht huy tidu<br /> dodn 513. ra lQnh thri ti6u xdc cdc<br /> nqn nh6n bi thrim s6t trong edc ngAy<br /> LL, 12, lglLLlLgS4 bing crich l6n l6t<br /> tlAo 2 hd cqnh dudng l0 30 b6n bd<br /> rqch Crii Tre qudng xdc xudng tl6 ldp<br /> rldt lai. Ifti thdy i16 bd, dd qua mdt<br /> td Qudc t6, chfng bi m{t cho dAo xdc<br /> l6n nr6m hc-t xudng s6ng Cfiu Long vd<br /> mua cd linh sinh dd xudng hai hd tld<br /> ldm thay tldi mni h6i thdi. Hanh<br /> clQng<br /> <br /> phi nh6n tinh cta chtng<br /> <br /> cAng<br /> <br /> ldm nh6n ddn ta th6m phdn n6, cdm<br /> rhu.<br /> <br /> Dd k, ni6m 48 ndm ngay<br /> Thrrong binh liQt si (2717/L947 27/7/L995), b6n canh hd mh bgn gi{c<br /> dd vti x6c nhflng nggli dAn v6 tQi<br /> tnr6c kia, tinh dd cho xdy dgng Bia<br /> hr&ng ni6m tqi ngay bd rqch Cdi Tre<br /> cria xd Binh Thenh (nay thuQc thi<br /> <br /> trdn Thanh Binh). Bia c6 chidu cao<br /> 8,3m, bidu trrgng m6t cdnh tay wcrn<br /> thing, bAn tay ndm ch{t, nhttng gigt<br /> mriu nh6 xu6'ng nggn lt?a cdm tht<br /> dang hUng hrrc bdc cao, thd hiQn mdi<br /> tht khdc cO't ghi xudng cta nh6n ddn<br /> ta ddi v6i t6i :ic trdi kh6ng dung, ddt<br /> kh6ng tha cria bgn crldp nrrdc vd bdn<br /> nrl6c.<br /> <br /> L.P<br /> 53<br /> <br /> MAt sd phd.c thd.o m6 hinh bia td&ng niQm<br /> & Long Hatne B dd thing qua ld.nh dg.o<br /> <br /> Anh: Trtdng Thinh<br /> <br /> ghri 0rri<br /> 6 Long Hrr.rg B huyQn L6'p<br /> Vd tinh Ddng Thrip ld vilng<br /> ddt c6 truy6n th6'ng Crich<br /> m?ng ba't khudt, ld cdn c(r vffng chdc<br /> cfia cdc cd quan lSnh dAo huy6n.<br /> Trong suOt hai thdi ky khring chidn<br /> chdng Phrip - My, ving gi6i ph6ng<br /> tam gi6c sdt Vinh Thanh - Long<br /> Hung - T6n My nhrr crli gai nhm<br /> trong m6t dich, gAy cho chring nh(rc<br /> nhdi ngdy d6m.<br /> Mira kh6 thdng 41L962 dich md<br /> cu6c cAn qu6t v6i qui m6 I6n vdo li6n<br /> xd Vinh Thanh - Long H.rrrg - TAn<br /> Mf. Chring ling suc bdt b6 drinh dqp<br /> 54<br /> <br /> hdt sfic dd man nhfrng ngudi ddn v6<br /> t6i. C6 tr6n 300 cdn bd vd nh6n dAn<br /> ta bi gidc bdt ilem v6 trai giam Ldp<br /> Vb. Sau khi dilng nhuc hinh kh6o<br /> tra, bon chfng loc ra cdrr 22 ngrldi,<br /> trong al6 c6 con rd 6ng Ddng Vdn<br /> Khia nhA 6 rach Bd RAo. 6ng Khia<br /> udt (rc vi bon chfing bdt d6nh d{p<br /> ngUdi vO cd n6n xin vdo trai giam 6<br /> chung v6i con rd dd ddu tranh bdo v6<br /> con, n6ng tdng s6'l6n 23 neudi.<br /> Sring ngdy 21l51L962, drroc tin<br /> todn linh d6n v6 & Long H,rng do t6n<br /> HiQm chi huy, tr6n dudng v6 qu6n<br /> Ldp Vb lSnh lrrong; lUc lrrgng dia<br /> <br /> kdt hqp b0 alQi co d6ng tinh<br /> phuc kich tqi rqch 6ng HoAnh il6nh<br /> cho ch6ng mQt tr{n tan ridt, b6n<br /> chdt 08 t6n, bdt sdng O4 t6n trong d6<br /> c6 t6n Hi6m, thu dtroc L2 s6ng. Dd<br /> trA thir cho tldng bgn, t6n Q,r4n<br /> trtldng Le'p Vb lA Dai 6y HuQ, m6t<br /> t6n kh6t tidng 6c 6n vd ch6'ng CQng,<br /> md khdm lira hdt 23 ngUdi tlang bi<br /> giam l6n xe chd ddn noi to6n linh<br /> ddn vQ vira b! ti6u diQt, chfng dirng<br /> ddy bu6c xdu tay 23 ll;gViri bdt xdp<br /> thAnh hdng ngang rdi dtng trung<br /> li6n bdn xd vAo, sau d6 ch6ng kidm<br /> tra bdn tia tirng ngudi cho chdt hEn.<br /> T6n Trdn Vdn ThAnh d5 md'Wy A5<br /> m{t ngudi d6ng l6n Dqi 6y HuQ. L6e<br /> phuc,ng<br /> <br /> il6 vAo khodng 15 Etd<br /> <br /> ngey<br /> 2L/51L962. ThAn nh6n er6,a nhfrng<br /> ngudi bi th6m sft dd, ch(rng kidn<br /> thrim c6nh dau d6n vA udt hen,lang<br /> 16 mang x6c ch6ng, con vd an t6ng vi<br /> <br /> Nghia trong<br /> <br /> li|t<br /> <br /> si huyQn Lai Vung<br /> <br /> bon chfng kh6ng cho ldm d6m tang,<br /> ndu ai chdng ddi s6 cho linh bdn<br /> chdt.<br /> <br /> Ngiy nay, tdt<br /> <br /> hai cdt tla<br /> y6n nghi noi nghia<br /> drroc qui tep<br /> trang liQt si cria huy6n. Dil th6ng<br /> ndm tr6i qua, nhung nhdn d6n Long<br /> eA 23<br /> <br /> 'rrd<br /> <br /> H.rng B vdn mdi m6i kh6ng qu6n t6i<br /> 6c tAy trdi c6a b-on Ml - NgUy trong<br /> cuQc thdm sdt ddm m6u, a16p di<br /> m?ng s6og 23 ngrrdi y6u nrrdc v6 tQi.<br /> Sdp tdi Ddng bQ vi nhdn d6n huy6n<br /> Ldp Vir sd xdy dgog bia trr&ng niQm<br /> tqi noi x|y ra cu6c thdm srlt, dd gifl<br /> <br /> lai chfng tich tQi 6c cria kA thil.<br /> <br /> D6ng thdi tld girlo duc truydn thdng<br /> cho thd hQ mai sau, vd sd hy sinh<br /> xuong m6u cria cha, 6ng vi dQc l4p<br /> t{ do ctia Td qudc.<br /> P.Q.<br /> <br /> Anh: Thonh Nhd<br /> 55<br /> <br /> :i.<br /> <br /> ;<br /> <br /> Y€rqrryF<br /> <br /> '<br /> <br />