Dự án: Tập tính của động vật và hình thành tập tính học được ở người

Chia sẻ: Võ Thị Hoa Hoa | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

191
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dự án: Tập tính của động vật và hình thành tập tính học được ở người nhằm giúp cho học sinh có được những kiến thức, kỹ năng, thái độ tốt trong quá trình nghiên cứu về vấn đề tập tính ở động vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dự án: Tập tính của động vật và hình thành tập tính học được ở người

TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT VÀ HÌNH THÀNH TẬP TÍNH HỌC ĐƯỢC Ở NGƯỜI ỘI DUNG D I. N Ự ÁN 1. Mô tả dự án Dự án này gồm các bài phần B Chương II/ Phần bốn: Sinh học cơ thể – Sinh học 11 THPT + Bài 31, 32: Tập tính của động vật + Bài 33: Thực hành: Xem phim tập tính của động vật 2. Nội dung của dự án 2.1 Tập tính là gì? 2.2. Các loại tập tính 2.2. 1. Tập tính bẩm sinh: 2.2. 2. Tập tính học được 2.3. Cơ sở thần kinh của tập tính: 2.4. Một số hình thức học tập ở động vật 2.5. Một số dạng tập tính phổ biến của động vật 2.5. 1. Tập tính kiếm ăn 2.5. 2. Tập tính bảo vệ lãnh thổ 2.5. 3. Tập tính sinh sản. 2.5. 4. Tập tính di cư 2.5. 5. Tập tính xã hội. 2.6.Ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống và sản xuất. 3. Thời lượng: o Số tiết học trên lớp: 3 tiết. o Thời gian học ở nhà 1 tuần. II. TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN 1. Mục tiêu dự án[4] Sau khi học xong dự án này HS có khả năng: 1.1. Kiến thức
+ Nêu được một số tập tính của động vật thông qua các ví dụ tự chọn, từ đó nêu lên định nghĩa về tập tính động vật. + Phân biệt các loại tập tính bẩm sinh và tập tính học được trong đời sống cá thể và bầy đàn. + Phân tích được ý nghĩa của các tập tính đối với đời sống của động vật và cơ sở thần kinh của các tập tính động vật. + Nêu được một số hình thức học tập của động vật + Phân biệt được các hình thức học tập của động vật thông qua biểu hiện, ý nghĩa của chúng + Nêu và phân tích được đặc điểm một số dạng tập tính phổ biến của động vật +Có ý thức ứng dụng các hiểu biết về tập tính động vật vào đời sống và sản xuất. +Phân tích được các dạng tập tính của động vật (tập tính kiếm ăn, tập tính sinh sản, tập tính lãnh thổ, tập tính bầy đàn…) qua các vd cụ thể 1.2. Kỹ năng Kỹ năng thể hiện sự tự tin khi trình bày trước lớp, nhóm Kỹ năng lắng nghe tích cực, trình bày ý tưởng Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin về các tập tính, cơ sở thần kinh của tập tính, hình thức học tập và các tập tính phổ biến của động vật Rèn luyện kĩ năng quan sát tranh hình, sơ đồ, clip Rèn luyện kĩ năng phân tích tổng hợp Kỹ năng làm việc độc lập, kỹ năng quản lý thời gian, đảm nhận trách nhiệm, hợp tác trong hoạt động nhóm 1.3. Thái độ Say mê nghiên cứu khoa học về vấn đề tập tính ở động vật Hứng thú và quan tâm với công tác huấn luyện vật nuôi ở điạ phương. Hình thành ý thức bảo vệ môi trường và bảo tồn các loài động vật 1.4. Năng lực STT Tên năng lực Các kỹ năng thành phần 1. Năng lực phát Các kỹ năng sinh học cơ bản: hiện và giải Vận dụng các kiến thức về phản xạ (PX) giải thích các quyết vấn đề đặc điểm và cơ chế của tập tính ở động vật 2. Năng lực thu Các phương pháp thu nhận, xử lý thông tin: 2 Lâm Thụy Anh Thư
nhận và xử lý Phương pháp sinh học: phân tích kênh hình và kênh chữ thông tin trong các sơ đồ, các tài liệu SGK, báo chí ... Các phương pháp khác: vận dụng các kiến thức đa môn, liên môn phân tích các cơ chế, giải thích hành vi các tập tính phổ biến của động vật... 3. Năng lực Các kỹ năng khoa học: nghiên cứu Quan sát hành vi ở động vật; phân tích mối quan hệ giữa khoa học kiến thức lý thuyết và vận dụng thực tế trong công tác nghiên cứu và huấn luyện thú Xử lý và trình bày thông tin dạng sơ đồ, ảnh chụp... Xây dựng các giả thuyết khoa học và hình thành các phương án, biện pháp chứng minh giả thuyết trong thực tiễn 4. Năng lực tính Lên kế hoạch, dự đóan thời gian cần thiết huấn luyện toán thú 5. Năng lực tư Phát triển tư duy phân tích, so sánh thông qua so sánh các duy đặc điểm các loại tập tính, phân tích các đặc điểm các dạng tập tính phổ biến ở động vật 6. Năng lực Phát triển ngôn ngữ nói và viết thông qua thuyết trình, ngôn ngữ thảo luận, tranh luận, trao đổi kiến thức với nhau và với GV. 2. Chuẩn bị của GV và học sinh: 2.1 Chuẩn bị của GV Các hình ảnh, video minh họa về PX, các hình thức học tập của động vật Bảng hoạt động nhóm, máy chiếu v.v... 2.2 Chuẩn bị của học sinh: Tìm kiếm các thông tin và hình ảnh liên quan đến dự án 3. Tiến trình tổ chức hoạt động học tập: Dạy học theo dự án Hoạt động 1: I. T ập tính là gì và phân loại tập tính (18phút) B1. Chuẩn bị: Trước khi vào tiết HS chuẩn bị bài ở nhà. B2. Hoạt động trên lớp Hoạt động của GV Hoạt động của HS 3 Lâm Thụy Anh Thư
GV: Cho các VD về tập tính (?)Nêu ra nhận xét chung, ý nghĩa của từng VD. HS: Tự nghiên cứu (?)Khái niệm tập tính. các hiện tượng và thảo luận trong nhóm, (?)Từ khái niệm hãy cho biết thực chất của tập tính là phân tích ý nghĩa của gì? từng hiện tượng đối (?)Vậy tập tính có ý nghĩa gì đối với động vật? với đời sống của từng GV: Hoàn chỉnh loại động vật nhận xét chung và nêu định nghĩa. Nêu được ý nghĩa: GVCó mấy loại tập tính ? động vật thích nghi (?) Thế nào là tập tính bẩm sinh ? Đặc điểm?Cho ví dụ với môi trường sống minh họa và tồn tại (?)Thế nào là tập tính học được ? Cho ví dụ minh họa (?)Thế nào là tập tính hỗn hợp ?Cho ví dụ Sử dụng sgk và các kiến thức thực tế trả GV: Trong ba tập tính nêu ở mục I ,tập tính ở ví dụ nào lời câu hỏi là tập tính bẩm sinh, tập tính ở ví dụ nào là tập tính học được và nêu rõ lý do. GV: Chỉ định nhóm trả lời. GV : Nhận xét và bổ sung GV: Đặt vấn đề: Trong ví dụ 30.3 có người cho rằng đó là tập tính bẩm sinh ? Vì sao ? GV: Trong nhiều trường hợp rất khó phân biệt đó là tập tính bẩm sinh hay học được. Hoạt động 2: C ơ sở thần kinh của tập tính ( 15 phút) Hoạt động của GV Hoạt động của học sinh Tổ chức cho HS nghiên cứu SGK, yêu cầu HS trả lời +1 chuỗi các PX có điều kiện (?) Hãy nhắc lại thực chất của tập tính là gì ? (PXCĐK) (Kích thích Thụ GV: Giải thích thêm PX được thực hiện nhờ quan hệ thần kinh cơ quan cung phản xạ. Khi số lượng các xináp trong thực hiện hành động) cung PX tăng lên thì mức độ phức tạp của tập tính cũng tăng lên. (?) Hãy cho biết có mấy loại PX ? Điểm khác 4 Lâm Thụy Anh Thư
nhau cơ bản giữa chúng? 2 loại PX (?) Tập tính bẩm sinh thuộc loại PX nào ? Có + PX không điều kiện đặc điểm gì ? (PXKĐK): do gen quy định. Vì vậy thường bền vững không thay đổi. (?) Tập tính học được thuộc loại PX nào ? Có đặc điểm gì ? + PXCĐK: do học tập rèn luyện mà có. Vì thế dễ thay đổi. (?) Ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch, các tập tính của + Hệ thần kinh có cấu tạo đơn chúng hầu hết là tập tính bẩm sinh, tại sao? giản Số lượng tế bào thần kinh không nhiều → Khả năng học tập rất thấp, việc học tập và rút kinh nghiệm rất khó khăn .Tuổi thọ ngắn Có hệ thần kinh phát triển, có GV: Tại sao người và động vật có hệ thần kinh tuổi thọ dài cho phép động vật phát triển có nhiều tập tính học được ? thành lập nhiều PX có điều kiện , hình thành các tập tính phức tạp thích ứng với điều kiện sống rất thuận lợi cho việc học tập và rút kinh nghiệm Hoạt động 3: Một số hình thức học tập ở động vật ( 20phút) B1: Chuẩn bị Trước khi vào bài 1 tuần, GV y êu cầu HS hoàn thành phiếu học tập tìm hiểu các hình thức học tập ở động vật B2: hoạt động trên lớp Hoạt động của GV Hoạt động của HS GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi HS trả lời theo sự (?) + Ở động vật có những hình thức học tập nào? chuẩn bị (?)+Phân biệt các hình thức học tập? Các HS khác bổ sung Kiểu học tập Khái niệm Ví dụ Quen Nhờn 5 Lâm Thụy Anh Thư
In vết Điều kiện hoá đáp ứng Điều kiện hoá hành động Học Ngầm Học khôn GV nhận xét, bổ sung → kết luận Hoạt động 4: Một số dạng tập tính phổ biến ở động vật và ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống và sản xuất.(70 tiết) B1: Chuẩn bị: Trước khi vào tiết 2 tuần, GV chia HS thành 7 nhóm, mỗi nhóm 46 em. Yêu cầu HS hoàn thành tìm hiểu các dạng tập tính phổ biến ở động vật theo phân công như sau: + Nhóm 15: Mỗi nhóm phụ trách tìm hiểu 1 dạng tập tính, nội dung gồm: Tên tập tính Biểu hiện cụ thể Có ở nhóm động vật nào? 2Vd cụ thể Ý nghĩa của tập tính đó với đời sống động vật + Nhóm 6: Huấn luyện thú (3 HS) Nhiệm vụ của nhóm là trong thời gian 3 tuần huấn luyện 1 số vật nuôi thực hiện một vài hành động nào đó, Vd như làm xiếc, tập đi vệ sinh đúng nơi quy định, tập cho ăn khi nghe tiếng huýt sáo... ghi hình lại quy trình huấn luyện và thành quả đạt được + Nhóm 7: Biểu diễn kỹ năng (3 HS) Nhiệm vụ các thành viên trong nhóm là tập luyện và biểu diễn trước lớp 1 tiết mục múa, xiếc, hay biểu diễn nhạc cụ, là kết quả của sự hình thành tập tính học được Các nhóm báo cáo trước lớp dưới hình thức 1 bài power point ngắn hoặc 1 bài thuyết trình có hình ảnh minh họa hỗ trợ B2: Hoạt động trên lớp Hoạt động của GV Hoạt động của HS Yêu cầu các nhóm trình bày báo cáo các nội dung đã chuẩn Các nhóm trình bày bị báo cáo Yêu cầu HS bổ sung, GV tổng hợp và hoàn chỉnh nội dung Các nhóm khác bổ GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trả lời câu hỏi sung 6 Lâm Thụy Anh Thư
(?) + Cho một số ví dụ về ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống và sản xuất (giải trí, săn bắn, bảo về HS nghiên cứu SGK mùa màng..) và trả lời (?)+ Cho vài ví dụ về tập tính học được chỉ có ở người GV nhận xét, bổ sung → kết luận III. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ 1. Bảng mô tả mức độ câu hỏi/bài tập/thực hành thí nghiệm đánh giá năng lực của HS qua chủ đề Mức độ nhận thức Cac NL ́ Nôi dung ̣ Vận hương t ́ ơi ́ Nhận Vận dụng Thông hiểu dụng trong chu đề ̉ biết cao thấp Định nghĩa được tập Năng lực tự tính ở học, giải Tập tính động vật quyết vấn đề, là gì (3). sử dụng ngôn Nêu ngữ, tri thức được ý về sinh học. nghĩa tập tính (17) Mô tả Phân Giải thích được đặc nhóm được cơ sở Năng lực tự điểm đặc được một hình thành học, giải trưng mỗi số tập rất nhiều quyết vấn đề, loại tập tính tính cơ tập tính sử dụng ngôn (19) bản của học được ngữ, tri thức Các loại động vật ở động vật về sinh học. tập tính (5, 11) bậc cao Phát triển tư (15) duy phân tích, Phân biệt so sánh được 2 Kỹ năng quan loại tập sát , phân tích tính (12) kênh hình 7 Lâm Thụy Anh Thư
Trình Nhận biết Năng lực tự bày được yếu tố chủ học, tìm kiếm Cơ sở cơ sở yếu ảnh thông tin và thần kinh thần kinh hưởng đến nghiên cứu về của tập của tập mức độ cơ sở khoa học tính tính (16) phức tâp của tập tính của tập tính (20) Liệt kê được các Năng lực tự hình thức học, giải học tập ở quyết vấn đề, động vật Trình bày sử dụng ngôn được cơ sở Một số (13) ngữ, tri thức khoa học sinh học về hình thức Kể ra các hình sinh sản hữu học tập ở được thức học tập tính ở động động vật biểu hiện ở động vật vật. các hình (8,10) thức học Phát triển tư tập ở duy phân tích, động vật so sánh (2,4,18). Năng lực tự học, giải Liệt kê Phân quyết vấn đề, được các Phân tích sử dụng ngôn Một số loại được tập tính đượccác ngữ, tri thức dạng tập một số phổ biến đặc điểm cơ sinh. tính phổ tập tính ở động bản các tập biến của phổ biến Kỹ năng quan vật.(9) tính động động vật ở động sát , phân tích vật (1,6) vật (14,7) kênh hình, tổng hợp so sánh Ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào 8 Lâm Thụy Anh Thư
đời sống và sản xuất. Tổng số 8 (40%) 6 (30%) 4 (20%) 2 (10%) (câu) 2. Bài tập/ câu hỏi kiểm tra chủ đề:[1,5] 1. Trong tổ ong mật, quyền lực của ong chúa được duy trì bởi A.Ong chúa có quyền đẻ trứng B. Ong chúa tiết pheromon C.Ong chúa khỏe nhất đàn D. Ong chúa kích thích sự phát triển giới tính của ong thợ (kích thích ong thợ đẻ trứng) 2. Hiện tượng chó sẽ không cắn, sủa nữa nếu người khách lạ vào nhà nhiều lần là tập tính có được do A. in vết . B.học ngầm. C. quen nhờn. D.học khôn. 3. Tập tính động vật là A.tất cả những hoạt động giúp chúng thích nghi với môi trường sống để tồn tại. B.những hoạt động cơ bản của động vật khi sinh ra đã có. C.sự tiếp nhận và trả lời các kích thích của môi trường. D.sự phản ứng lại các kích thích của môi trường. 4. Hình thức học tập sau chỉ có ở động vật thuộc bộ linh trưởng và người A.in vết B.học ngầm. C. học khôn. D.quen nhờn. 5. Tiếng hót của con chim được nuôi cách li từ khi mới sinh thuộc loại tập tính A.bản năng. B. Sinh sản. C.học được. D.vừa là bản năng vừa là học được. 6. Đặc tính quan trọng nhất để nhận biết con đầu đàn là tính A. lãnh thổ. B. thân thiện. C. hung dữ. D.quen nhờn. 7. Mối thợ, mối lính thuộc loại mối Amitermes hastatus lao động suốt cả cuộc đời phục vụ cho sự sinh sản của mối chúa, nuôi dưỡng ấu trùng, tìm kiếm thức ăn, bảo vệ tổ. Đây là loại tập tính A.vị tha. B.thứ bậc. C.sinh sản. D.kiếm ăn. 9 Lâm Thụy Anh Thư
8. Cơ sở khoa học của việc huấn luyện các động vật đó là kết quả của quá trình thành lập A. các tập tính. B.phản xạ không điều kiện. C.cung phản xạ. D. phản xạ có điều kiện. 9. Ong, kiến sống thành bầy đàn là tập tính: A.Kiếm ăn B.Bảo vệ lãnh thổ C. Xã hội D.A,B,C đúng 10. “Hình thành mối liên kết mới trong thần kinh trung ương dưới tác động của các kích thích kết hợp đồng thời” là cơ sở của hình thức học tập: A.Quen nhờn B.Học hỏi C.Học ngầm D.Điều kiện hóa 11. Sáo, vẹt nói được tiếng người. Đây thuộc loại tập tính A. bẩm sinh. B.bản năng. C.B, D đúng D. học được. 12. Trong các đặc điểm sau: I. Sinh ra đã có, II. Mang tính bản năng, III. Có thể thay đổi theo hoàn cảnh sống, IV. Được quyết định bởi yếu tố di truyền. Đa số tập tính bẩm sinh không có đặc điểm là A.I,II B.III C.I,II,III D.IV 10 Lâm Thụy Anh Thư
13. Hình thức học tập chủ yếu của động vật là: A.Quen nhờn, in vết, điều kiện hóa, học ngầm, học khôn B. Quen nhờn, in vết, điều kiện hóa hành động, học ngầm, học khôn C. Quen nhờn, điều kiện hóa đáp ứng, in vết, học ngầm, học khôn D. Quen nhờn, in vết, điều kiện hóa đáp ứng, điều kiện hóa hành động, học tập 14. Hiện tượng công đực nhảy múa khoe bộ lông sặc sỡ thuộc loại tập tính A.vị tha. B.ve vãn. C.thứ bậc. D.lãnh thổ. 15. Tại sao người và động vật có hệ thần kinh phát triển có rất nhiều tập tính học được? (Trả lời Có hệ thần kinh phát triển và tuổi thọ dài cho phép động vật thành lập nhiều phản xạ có điều kiện, hình thành các tập tính phức tạp thích ứng với điều kiện sống rất thuận lợi cho việc học tập và rút kinh nghiệm) 16. Cơ sở sinh học của tập tính là A. phản xạ. B.hệ thần kinh. C.cung phản xạ. D.trung ương thần kinh. 17.Tập tính có ý nghĩa: A. Giúp động vật khỏe mạnh hơn C. Giúp động vật sinh trưởng tốt hơn B. Giúp động vật thích nghi hơn với điều kiện sống D. Giúp gia tăng số loài 18.Hình thức học một cách không có ý thức, khi có nhu cầu thì tái hiện là: A. học ngầm B. học khôn C.học vẹt D. Học lóm 19. Nhiều tập tính động vật hình thành và biến đổi được là do: A. di truyền B. bẩm sinh C. học được D.câu A,B đúng 20. Mức độ phức tạp của tập tính tăng lên chủ yếu nhờ
A. kích thước cơ thể tăng C. Môi trường sống phức tạp B. Nhiều kẻ thù D. Mức độ tiến hóa của hệ thần kinh