Ebook Khí phách người chiến sĩ cách mạng vĩ đại trong lời văn, ý thơ của Hồ Chí Minh: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:135

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Khí phách người chiến sĩ cách mạng vĩ đại trong lời văn, ý thơ của Hồ Chí Minh: Phần 1" trình bày các nội dung chính sau đây: Tâm hồn người chiến sĩ cộng sản - Hồ Chí Minh qua các tác phẩm của người; Thơ Hồ Chí Minh tình cảm vĩ đại của người chiến sĩ. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Khí phách người chiến sĩ cách mạng vĩ đại trong lời văn, ý thơ của Hồ Chí Minh: Phần 1

CK.0000073961 KHÍ PHÁCH NGl/Ol CHIÉN SÍ CÁCH MflNG VI DAI TRONG LÛI VAN, Y T H d CÚA
K H ÍP H Á C H NGlíCfl CHIEN SÏ CÁCH M ANG VI DAI TR O N G Lòfi VÀN , Y THOf CÚA HO CHÍ MINH
T R A N Q U AN G PH Ú C (Biên so$n) K H ÍP H Á C H NGltàfl C H IEN S Î CÁCH M ANG V Ï D A I TR O N G LGfl V A N , Ÿ TH tì C Ú A H O CHÍ MINH N H À X U A T B Â N O O N G NAI
L Ö IN Ö ID Ä U ö Chi Minh - cäi ten chi cän nhäc den lä khien con tim bao nhieu H con nguöi Viet Nam thön thüc. Vi Cha giä, anh hüng giäi phöng dän töc, danh nhän vän höa... lä Nguöi - con ngiroi mä bao den sau phäm lä ngucri Viet Nam deu mang trong minh löng kinh yeu vä biSt an säu säe. Chü tich Ho Chi Minh lä ngucri thäy vT dai cüa cäch mang Vipt Nam, länh tu kinh yeu cüa giai cäp cöng nhän vä cüa cä dän töc Viet Nam, mpt chi
Chiicfng I TA M H O N NGl/Ofl C H IEN SI CQ NG S A N - HO CHI' MINH QUA CAC T A C P H AM C UA NGIfCfl Khi phach Ho Chi Minh Chu tjch H6 Chi Minh luon duoc biet den nhu mot nha dam phan mem mong. Nhirng khi can to ro khi phach, Nguoi cung la mau muc cho cac the he noi guong. Trong cai “nhu” cua Nguoi thay ro cai “cuong” cua mot khi phach. Cau chuyen tiep Dac phai vien cua Cao uy Phap Bollaert, Paul Mus, vao dem trung tuan thang 5/1947 tai Thai Nguyen do Bo trucmg Ngoai giao Hoang Minh Giam k l lai trong Hoi ky cua minh la mot minh chumg. .. .Toi dua Paul Mus vao gian nha yet kien Bac. Duoi anh sang cua ngon den mang song, toi cam thay anh ta xuc dong khi ducrc gap Bac, duoc Bac tiep gian di, lich su nhu luc a phong khach tai nha 12 Ngo Quyen, Ha Noi. Paul Mus cam on Bac da vui long cho ong ta gap de lam nhiem vu do Cao uy Dong Duong giao cho, va xin phep doc cho Bac nghe (doc thuoc long) ban thong diep khong ghi vao giay (message verbal) cua Bollaert tra lcri buc thu de nghi iig u iig ban cu a Cliinli phu ta dc n gay 2 5 /4 /1 9 4 7 . Thong diep cua Bollaert neu len bon dieu kien cho ngimg ban: 1. Quan doi Viet Nam phai nop vu khi cho Phap. 2. Quan doi Phap duoc quyen di lai tu do tren dat nuoc Viet Nam. 3. Chinh phu Viet Nam phai tra lai cho Phap tat ca nhung ngucri da bi bat ma ho goi la con tin (Otages). 4. Chinh phu Viet Nam phai trao cho Phap tat ca nhung nguoi nuoc ngoai (y noi: Ngucri Nhat va ngucri Phap) da chay sang Viet Nam. Sau khi nghe nhung dieu lao xugc do cua Cao uy Phap, Bac nghiem net mat, nhung binh tinh va voi giong noi on ton, Ngucri hoi: - Ong Mus, toi biet ong da tham gia cuoc khang chien chong Hitler cua nhan 7
dân Phâp, diêu dó cô dung không? - Thua Chù tich, dùng. - Vây ông hây trà loi tôi: Nêu à dja vi tôi, ông sè cô thâi dò thè nào vói bàn thông diêp cùa ông Bollaert? Ông cô nhân nhùng diêu kiçn dô không? Paul Mus lûng tüng... Bac nói tiêp: - Tôi nghe nói ông Bollaert cüng dà tham gia cuôc khâng chiên chông Hitler và cô thành tich. Nhùng diêu kiçn ông ây dua ra dê ngùng bân cô nghïa gì? Có nghîa là ông ây dôi chüng tôi phâi dâu hàng. Ông Mus, bàn thân ông cô nghï rang chüng tôi có thê dâu hàng không? lai con diêu kiçn liên quan dên nhùng nguòri nuôc ngoài diing trong hàng ngü khâng chiên Viêt Nam chông thuc dân. Phâi là mot con nguòi hèn mat, moi châp nhân diêu dô. Nêu tôi châp nhân, tôi là ké hèn mat (Si j ’accepte, je serais un lâche). Và tôi nghï rang trong Liên hiêp Phâp không cô chô cho nhùng kè hèn mat (Je pense que dans l’Union française, il ne doit pas y avoir de place pour des lâches). Paul Mus im làng, gât dâu, tô ÿ dông tinh. Rôi nói: - Tôi hiêu, thua Chü tjch tôi hiêu... Thê rôi ông ta không nói toi bàn thông diêp nûa. Bâc giâi thich vê lâp tnrcmg cùa Chinh phü và nhân dân ta: Yêu chuông hôa binh, muôn cô quan hê tôt vói nhân dân Phâp, nhimg kiên quyêt khâng chién dé bâo vê dôc lâp và thông nhât cùa Tô quôc minh. Paul Mus thùa nhân râng, dô là nhùng tinh càm và y chi chinh dâng, hua sê bâo câo vói Cao ùy Bollaert nhùng ÿ kiên cùa Chù tich Hô Clii Minh. Ông ta chlic suc klióe Bâc, lüc chào tù biêt tô ra càm dông thuc su. Lòi cuòi cùng cùa ông ta lüc ra vè là: - Chùc Chù tich dùng càm (Du courage, Monsieur le Président!) Bâc dâp lai: - Luôn luôn! Tât nhiên! (Toujours! Naturellement!) Mot su viêc nhô cô lë dâ làm cho Paul Mus ngac nhiên: Khi c u q c tiêp kiên kêt thüc, câc dông chi phyc vy dâ bung ra mây côc ruçw sâm banh dé Bâc moi khâch uông truóc khi ông ta rùt lui vào bông tôi cùa dêm khuya. 5 nàm sau, trong quyên sâch Viêt Nam, cuôc chiên tranh xét vê mât xâ hçi hoc (Vietnam, sociologie d ’une guerre) xuât bàn nàm 1952, Paul Mus cô phê phân nói dung cùa bàn thông diêp mà ông ta dâ cô trâch nhiêm chuyén dén Hô Chù tjch tai thi xâ Thâi Nguyên. Nguòi co vân dàc biçt, phâi viên cùa Bollaert 8
ké ràng lúe dó bon thuc dân Pháp ò Paris và Sài Gòn dêu nhât tri cho ràng chúng nàm chàc chién thàng trong tay rôi, chàng bao lâu nùa chúng së dè bep cupe “khàng chién cùa Viêt Nam”, vây không nên nhân dàm phán. Theo tác già, Bô truòng Bô chiên tranh cùa Pháp lúe bây già nhân dinh ràng: “Vân dé quân su ò Dông Ducmg có thè coi nhu xong rôi” (il n’y a plus de problème militaire en Indochine); mot nhân vât quan trong trong chính giói Pháp khàng dinh: “Chi ba tuân lê nùa thôi! Moi diêu së duçrc giài quyêt tôt, mien là không dàt vân dê dàm phán!” (Encore trois semaines! Tout ira bien, pourvu que l’on ne négocie pas!) Và chinh vi thê, khi nói dên ngùng bàn, thuc dân Pháp dà dua ra nhùng diêu kiên phi lÿ, mà bàn thân Paul Mus cüng nghî ràng phia Viêt Nam không thê nào châp nhân. Khi Paul Mus ra vè rôi, Bâc và chúng tôi con ngôi lai khoàng mot tiêng nùa dé dçri cho ông ta di xa rôi moi vê noi à. Lúe dó, vào khoàng 1 già sáng, Bác không vè cho à cùa minh mà vê Scm Ducmg, chô ca quan Bç Ngoai giao. Viçc Bâc Hô tù noi nào dên gàp Paul Mus, viçc dó, ngoài anh Phan Mÿ thi không ai biét cà. Bâc bào tôi “Bây già chú vê vói tôi bàng xe com-màng-ca”. Lúe dó xe dà dçri sin ò dó, theo su bô tri cùa anh Phan Mÿ. Chúng tôi di xe tói dèo Khè thì tròi bât dàu sáng. Bác bào chúng tôi: “Thôi, chúng ta xuông di bç, vi néu di xe, máy bay dich dê phát hiçn”. Tôi và Bác di bç vè khu ty do Som Duomg và ghé vào cho Bô Ngoai giao. Tôi hua vói Bác là së nhà và viêt lai loi cùa bûc thông diçp mà Bollaert gùi Bâc qua Paul Mus. Hai ngày sau, tôi gùi bài viêt dó cho vàn phông cùa Bâc. BTS (Theo Bào Quôc tê diên tu) Ván tho cúa Bâc - mot thé gioì không cùng cho nhüng khám phà “Doc vân tho Nguyên Ài Quôc - Hô Chi Minh, tôi luôn luôn dàt cho minh các câu hôi vê nhùng bi ân chua biêt hêt duçrc. Nghiên cùu vê Bâc và vàn tho Bâc, dôi vói tôi, là dúng truóc nhùng bi ân ây” - Dó là tâm niçm cùa Giào su Phong Lê, nguài có nhiêu nâm nghiên cüu vê sy nghiçp vàn chuomg cùa Bâc Hô, trong cuôc trô chuyên sau nhân kÿ niçm 114 nàm Ngày sinh cùa Bâc. ; - Thua giâo su, là mot nhà nghiên cùu tùng công bô nhiêu công trinh vê su nghiêp vân chucmg cùa Bâc Hô, giâo su có thê cho biêt y nghïa cùa công viêc 9
này trong môi quart hé vói nhùng ngành nghiên cúu khâc trên con duàng tim hiêu vê vi länh tu kiêt xuât cüa câch mang VN - Danh nhân Van hóa thê giài Hô Chi Minh? - Tôi là nguôi nghiên cúu vän hoc nên chi nghiên cúu Bác ò su nghiêp vän chuang. Bác có mot su nghiêp vän chucmg thât su trong hành trinh 50 näm viêt cùa minh (tù Yêu sâch cüa nhân dân Viêt Nam - 1919 dên Di chúc - 1969). Theo tôi, có hai giai doan viêt cùa Bác là in dâm dâu àn vän chucmg. Dó là giai doan 1917 - 1923, Bác ò Paris, sau mot hành trình nhièu näm qua nhièu xù só. Giai doan này Bác vira viêt báo vira làm bào; và trong su nghiêp báo chi dó, có nhiêu tác phâm có già tri vän hoc, hoäc dich thuc là vän hoc. Tác phâm tiêu biêu cùa Bác thài kÿ này là Bàn ân chê âô thuc dân Phâp, dên näm 1946 mài duoc ân hành ó Viêt Nam và dên näm 1960 mài có bân dich ra tiêng Viêt. Bên canh, là nhùng tiêu phâm, kÿ, truyên ngân viêt vói phong câch rât hiên dai. Nhùng tác phâm này, phài dên näm 1974 mai suu tâp dugc và dich ra tiêng Viêt. Vây là Bác khói dâu su nghiêp viêt bäng vän báo chi và kÿ, truyên ngän bäng tiêng Pháp, ô Paris. Nhùng truyên, kÿ mang hai phâm chât: Câch mang và Hiên dai. Chinh hai phâm chât ca bàn dó dà xác dinh som nhât gucmg mât mai cùa vän hoc VN trong bòi cành thè giói, và trong phân bièt vói hàng ngàn näm vän hoc trung dai. Giai doan hai tù 1941 dên 1945, mó dâu vói nhùng bài tha ngân vê Pác Bó và kêt thúc bäng Tuyên ngôn dôc lâp. Dây là lúe thói ca cách mang dä dên vói dan toc, và cùng chi dèn lúe này Bác mói có thè vè nuóc sau 30 näm xa xú. Vâng, phài sau 30 näm, dât nuóc mói có thài ca câch mang, và Bác mói có thê vê nuóc, vê vói dông bào. Tùc là vê vói mot công chúng cu thê dang dòn dai cách mang. Su nghiêp viêt cùa Bác se lai dèn mot cách hào húng, trong nhùng bài tha tuyên truyên cô dông däng trên ta Viêt Nam dôc lâp. Và Nhât kÿ trong tù, trong mot hoàn cành ngâu nhiên mà có. Các giai doan khâc cùa Bác cùng có vän và tha. Nhu Nhât kÿ chimtàu, näm 1930. Nhu nhùng vân tha xuàng hoa trong chông Pháp. Nhu nhùng bûc thu gùi các giói dông bào trong dó vang dông nùi sông là Lai kêu goi toàn quôc khâng chiên (1946) và Không có gì quÿ hom Dôc lâp Tu do (1965); và tha Xuân chúc Têt. Rôi Di chúc... Tât câ dêu có thê rút ra nhùng già tri vän hoc. Nhung dó là chuyên cùa chúng ta - là nguói doc. Con Bác? Chua bao già Bác nghì dên mot su nghiêp vän chuang cùa minh. Kê cà Nhât kÿ trong tù. Và 10
dô là câ mot câu chuyên dài. Vàn tha chi là mot bô phân trong su nghiêp viêt cùa Bac. Và viêt, cùng chi là mot câch thùc, mot phuong tien dê hoat dông câch mang. N6 là vu khi cüa “tiêng nôi”. Nhung vàn tha lai nôi duac rât nhiêu vê con nguài, do dàc trung và phâm chât cùa nö. Tù vàn tha, qua vàn tha mà hiêu vê con nguài Bâc mot câch rô nét và sông dông nhât, và tôi nghî, không cô bât cù lïnh vue khoa hoc nào, vê chinh tri, vê quân su, vê kinh tê, vê ngoai giao, vê vân hôa, vê xâ hôi... mà không cân biêt dên câi gôc sâu xa nhât là con nguài. Bôi, cô con nguài ây môi cô su nghiêp ây - mot sir nghiêp cô thê nôi là bao trùm tât cà moi su nghiçp. Mot su nghiêp không giông vôi bât cù su nghiêp nào cùa bât cir ai. Mot su nghiêp, chi cô Bâc chu không cô ai khâc, thuc hiên duac. Dô là su nghiêp cùu mot dât nuàc ra khôi âch nô le ngôt 80 nâm cùa chù nghla thuc dân và phuc hung mot dân tôc sau hàng nghîn nâm quân chù. Dê cô su nghiêp ây, Bâc phài xa dât nuàc 30 nâm, và phài viêt tù nhùng nâm 20 cho dên ngày cuôi dài. Ai trong câc lành tu dân tôc làm duac viêc ây? Câc lïnh vue khoa hoc xà hôi nhu lich sù, chinh tri, quân su, vàn hôa, ngoai giao... dêu huong vê mot dôi tuong riêng, nhung tât cà dêu phài duac quy tu, duac soi chiêu tù mot nguôn chung: dô là con nguài. Vây thî cô lïnh vue nào cô uu thê nhât cho viêc làm sang tô con nguài trong tông thê tât cà moi phuong diên, ngoài vân hoc? Do vây, dâu vân tha chi là mot bô phân nhô trong hoat dông cùa Bâc, vân là nai két tinh và soi tô ro nhât chan dung Ho (Jhi Minh - con nguài vùa cua dan tôc, vùa cùa nhân loai; con nguài cùa mot su nghiêp làn nhât dôi vài dân tôc, và cà nhân loai da mâu dau khô, và cùng là dôi vài Bâc, trong thê kÿ XX. Nhu vây, tôi nghï, bât cù khoa hoc nào cùng dêu cô thê qua vân tha mà dên ducrc vài Bâc mot câch tu nhiên, hôn nhiên mà trung thuc nhât, dâng tin cây nhât. - Dânh giàc và làm tha; duôi gôc nhin lich sù - vàn hôa, là nét truyên thông cùa dân tôc Viêt Nam hàng ngàn nam qua. Sic nghiêp câch mang và vàn chuang cùa Bâc Hô là mot thî du tiêu biêu cho truyên thông dô à thê kÿ XX. Nét truyên thông nêu trên dâ duac hïnh thành trong lich sù dân tôc nhu thê nào và bàn sac ây dâ duac nhân biêt ra sao trong môi quan hê so sânh vôi van hôa cùa câc dân tôc trên thê giài, thua giâo su? - Dânh giàc và làm tha - düng là nét truyên thông cùa dân tôc Viêt Nam. Ai 11
mà dam bâc bô diêu này. Dânh giâc suôt 1.000 näm (sau 1.000 näm Bàc thuôc, vài không dirt nhùng cuôc khài nghîâ). Dânh tiêp 30 nâm trong thé kÿ XX. Và làm tho nhu mot ton tai binh thuàng và tu nhiên cùa cuôc sông. Và tôi nghï, nêu không cô tho, nêu không ai làm tho trong bôi cành dânh giâc ây thi dân tôc dâ không ton tai duoc. D qc tho Hô Chi Minh, sy liên tuong thuàng dua tôi vê vài bon câu tho tuong truyên là cùa Lÿ Thuàng Kiêt à thê kÿ X: “Nam quôc som hà...”. Rôi Trân Nhân Tông, sau Chiên thâng Bach Dâng, vê Thiên Truàng, xüc dông nhin thây nhùng chân ngua dâ lâm dât: “Xâ tâc hai phen chôn ngua dâ/ Non sông nghin thuà vüng âu vàng”. Và Nguyên Trâi, sau Binh Ngô dai câo, trà vê Côn San vài nhùng bài tho nom... Truyên thông nhu duçrc chung dùc trong câu tho: “Nay à trong tho nên cô thép” và “Vung but thành tho duôi giâc thù”. Vàn chuong duôi giâc (thoâi lo thi) - do là câch nôi cùa Bâc. Côn Mâc thi nôi: Vu khi cùa tiêng nôi và Tiêng nôi cùa vù khi. Hô Chi Minh, tac già cùa Nhât kÿ trong tù viêt nâm 1943, là nguài 20 nâm truàc, à Paris dâ doc Shakepeare, Dicken, Lô Tân, Hugo, Zola trong nguyên bân, dê viêt Paris, Con nguài biêt mùi hun khôi, Loi than van cùa Bà Trung Tràc\... cùng là nguài rât thupc ca dao, thuôc long Chinh phu ngâm, Truyên Kiêu. Bât eu lüc nào, Bâc cùng dêu cô thê vân Kiêu và ca dao vào tho vân và vào cuôc sông hàng ngày. Ô hiên tuçmg do, tôi nghî: Hô Chi Minh, vài tu câch nguài hoat dông câch mang và lành tu cùa dân tôc là dai diên tiêu biêu nhât, tuyçt vài nhât cùa truyên thông... Trong giôi han cùa thê giài hiên dai, nhùng nguài khai sâng cùa Câch mang vô sàn à phuang Tây, tù giùa thê kÿ XIX và cà nhùng nguài khai sâng cho Câch mang tu sàn, thê kÿ XVIII, dêu cô mot su nghiêp viét rât làn, trên rât nhiêu lïnh vue, nhung it cô ai làm tho. Phuang Dông cô truyên thông tha, cô nhièu nguài làm tha, và Hô Chi Minh là thuçc trong sô do. Chi cô dièu khâc là Hô Chi Minh làm tha nhu mot hoat dông tu nhiên, vï câch mang, hoâc vi nhu càu riêng cùa bân thân - “Ngâm tha ta vôn không ham”... chu không cô y dinh luu danh hâu thê bàng tha. - Giâo su cô thê cho biêt nhùng vân dê mà giâo su dàc biêt quan tâm, nhùng diêu tâm dàc nhât cùa giâo su vê su nghiçp vân chuong Ho Chi Minh trong nhùng giai doan khâc nhau cùa cà quâ trinh nghiên cùu mây chuc nâm cùa minh ? Trong nghiên cùu vân hç>c tôi luôn luôn chü y môi quan hê giùa vân và 12
nguài. Qua vân tha mà hiêu nguôi. Và qua nguôi mà hiêu vân tha. CÓ thê là hcri cù. Nhimg cho dên nay tôi vân trung thành vôi câch nghiên cùu này. Tât nhiên không phài bât cù ai làm tha cùng có su tuang ùng ây. Côn Bâc thï không nhùng là tuong úng mà côn là nhât tri, dâu Bâc không nhàm vào mot sir nghiêp vân chirang. Su nghiêp viêt cûa Bâc là vî câch mang; do vây chi khi nào câch mang cân dên vân tha thî Bâc làm. Chàng han Viêt Nam yêu câu ca, nàm 1920, gôm 56 câu tha lue bât và song thât lue bât dê diên ca nôi dung bân Yêu sâch cùa nhân dân Viêt Nam. Hoâc may chuc bài ca Viêt Minh, theo kiêu Hôn ââ, Bài ca soi chi... Bâc viêt ngay sau khi vè nucrc, nâm 1941. Cô thê goi dô là tha duac châng? Nêu tâch nô ra khôi Bâc, tâch nô ra khôi bôi cành lich sù và yêu câu câch mang thï khô ai nghï dô là tha. Nhimg Bâc dâu cô d¡nh làm tha! Ngay cà dên Nhât kÿ trong tù... Tôi muôn dùng lai à Nhât kÿ trong tù nhu mot sàn phâm ngâu nhiên mà Bâc dâ cô duac trên lô trinh gian nan mà vï dai cùa doi rrûnh. Goi là ngâu nhiên vï rât cô thê không cô Nhât kÿ trong tù, vôi nhùng già dinh này: Nêu Bâc không phài sang Trung Quôc? Nêu Bâc cô sang Trung Quôc mà không bi bât? Hoâc nêu bi bât chi trong mot theri gian ngân? Và cuôi cùng, nêu cuôn sô tay nhô cô 9,5cm x 12,5cm, 82 ta bi mât, dê không dên duac Viên bào tàng Câch mang? Giâ thù Bâc không cô Nhât kÿ trong tù? Tôi nghî dô là mot khoàng trông rât Ion, mot thiêt thôi rât Ion không cho cà dân tôc và vân hôa, vân hoc dân toc. Bôi, Nhât kÿ trong tù, hem bât eu tâc phâm nào khâc cùa Bâc, cho ta hiêu vê tâc già - mot con nguài, vôi tât cà nhùng gi tao nên phâm chât nguôi, à nhùng gi cao quÿ nhât. khiên cho ta gân gui. yêu mên. kinh trong. ngirdng mô. khâm phuc, tu hào, chiu an... Mot nguài, vùa là nhà câch mang, vùa vôi tu chât nghê sï và mot nhà vân hôa... Và cô phài dô chinh là cân cù quan trong, dich dâng nhât dê tô chûc UNESCO công nhân Bâc là Danh nhân Vân hôa thê giài, nâm 1990! Vôi Nhât kÿ trong tù, nàm 1960, nhân dân Viêt Nam và ban bè thê giài biêt dên Hô Chi Minh nhu mot nhà tha làn, mot nghê sï làn mot nhà vân hôa Ion. Nhùng phâm chât trên, qua hành trinh câch mang cùa Bâc dâ bpc lp. Nhung phài dên Nhât kÿ trong tù thî mai cô mot biêu hiên hoàn hào, mot két tinh trpn ven. Thê nhung truóc và sau nâm 1960, khi công bô Nhât kÿ trong tù van côn nhièu bi ân cân duac biêt dê hiêu Bâc han. Châng han hành trinh cùa nguyên tâc Nguc trung nhât kÿ tù 1943 dên 1960, tuy dâ dupe nôi dên à mpt so bài viét gàn dây, nhung vân côn nhiêu diêu phài tim hiêu kÿ và suy nghï thêm. (Tôi dang cô du dinh làm viçc này). Hoâc Nhât kÿ trong tù trong chin nàm hiên diên cùng 13
Bác, tir näm 1960 dên näm 1969, rät it khi dupe Bác binh luân”, ngoài mot sô chuyên chung quanh hoàn cành ra dài cùa tâp tha. Ban bè quôc tê dên thäm và nêu y djnh xin djch Nhât kÿ trong tù, Bác chi càm an và nói thêm là Bác chua bao già là mot nhà tho. Bài theo Bác, nhân dân Viêt Nam ai ai cüng làm tha cà. Và nêu Bác thât sir là nhà tha thi không thê sông mà không sáng tác. Côn Bác, có phài lúe nào Bác cüng làm tha dâu! Và à dây là mot quan niêm vê van chuang rât riêng cùa Hô Chi Minh. Doc vàn tha Nguyên Ai Quôc - Hô Chi Minh, tôi luôn luôn dàt cho minh các câu hôi vê nhûng bi ân chua biêt hêt duge. Bài cách ra dài cùa nó. Bài hành trinh không binh thuàng cûa nó. Bài vàn tha, dâu chi là su thê hiên mot phân nhô con nguài, nhimg nó vàn là cà mot thè giói, vói nhùng gì dà dupe biêt và nhûng gì con chua biêt vê Bác. 30 näm xa dàt nuóc, Bác vira phài lo làm, lo hoc, lo doc, lo trón trành, chir dàu có lo ghi su nghièp cho minh. Trành nói vê minh, và không quá quan tàm dên nhûng vàn tha minh viêt, Nguài sông tân cùng cho dàn và nuóc, con nguài ây - Hô Chi Minh, cho dên Di chiic, vàn chi muôn dành muòn vàn tình thàn yèu cho toàn dàn, toàn Dàng... Con Dàng và dàn dà dupe huàng tât cà nhûng gì Nguài dè lai: ó tàm cao và bao trùm là cà mpt su nghièp lón - dpc lap cho dàt nuác, hanh phùc cùa nhàn dàn; và ò tàm gàn, thàn thuôc là nhùng gì Bác viêt, trong dó có vàn tha, có Nhât ky trong tù, nó là cà mot kho tàng quÿ già cho su khám phà không cùng vê Bác, và vê nhùng già tri cùa truyên thông và hiên dai, cùa dân tôc và nhân loai duge kêt tinh à Bác. Không cùng, có nghïa là con nhièu dièu phài khai phá. Nghién cúu vê Bác và vàn tha Bác, dôi vói tôi, là dúng truóc nhvrng b i ân ây. Giáo sir Phong Lê ( Vàn nghê tré) Vé dep cùa vàn chirong Ho Chi Minh Chùng ta dà có nhièu dip bàn thào vê nhûng su thông nhât và hài hòa trong di sàn vàn chuang - vàn hóa Hô Chi Minh nói riêng và trong toàn bp hoat dông cùa Hô Chi Minh nói chung. Thuc ra, trong mpt côt câch vân nhân dich thuc, luôn có mot nguài lao dông cân cù nhân nai bên bi, lai có mot con nguài hành dông quà quyét, düng mânh; và có cà su mân tiêp khoan hòa cùa mpt triêt gia... Nghïa là trong ho, có mot quâ trinh chuyên hóa và thông nhât hài hòa các mât dôi lâp. Chúng tôi muôn nghï thêm, nghï tiêp vê Hô Chi Minh à phuang diên vân 14
chuang theo hiróng này. Sinh thòi, trong nhùng ngày lao lÿ co eue, Hô Chi Minh tùng tu ngâm nga hcri quá lên räng: Läo phu nguyên bât ài ngâm thi, nghla là: Ngâm tho ta vôn không ham. Câu tho này buông ra tu nhiên và nhe nhàng, nhimg nêu doc lai, doc châm lai và thîr hình dung, thi ta có thê nhân ra râng tâc già cúa nó dà thâm nhuân cái “dao” tu kÿ nhún nhuòng cúa nhiêu bâc tue nho muôn näm truóc rôi! Ho là nhùng nguòi viêt ra bao vân bao áng thi ca da ducrc dai ngâm nggi, mà vân tu nhân là ké hâu hoc so lâu ò chôn lèu cò noi lâm tuyèn... Cài tu nhiên nào cüng có mot su thât trong dó. Ho Chi Minh tu nhân quâ lên là không ham ngâm tho/ làm tho, bòi su thât là bình sinh, Cu dà huòng tâm tri minh vào con duòng làm cách mang cúu dân cúu nuóc, nên bao nhiêu näm ròng, Cu không có thi giò dê chuôt vân, dê dung truyên, là phài, là thât. Tuy nhiên, con nguòi cách mang muu luoc và uyên chuyên này lai cùng có cà mot hê thông quan diêm vê hoat dông vân nghê nói chung và sâng tâc tho vân nói riêng. Khi cuôc câch man g giài phông dân tôc dâ hoàn thành giai doan thù nhât - duôi su lânh dao cúa Cu, toàn dân Viêt Nam dâ giành duoc chinh quyên, cà nuóc Viêt Nam dà có duoc dôc lâp tu do vào mùa Thu nâm At Dâu (1945), thi sau dó it lâu, ngay giùa nhung ngày khâng chiên chông Phàp gian lao, Cu dà tông kêt và khéo léo trinh bày dân hê quan diêm vân nghê cüa minh. Châng han, vê vai trò, v¡ tri và nhiêm vu cüa vàn nghê sï, Hô Chi Minh xàc dinh: “Ngôi bút cüa các ban cüng là nhùng vü khi sâc bén trong su nghiêp phô chinh trù tà...” và: “Các nhà vàn hôa ta phài có nhùng tâc phâm xùng dâng, châng nhùng
Có hai diéu dáng chú y la: 1. Nhüng quan diém van ngh? - van chuong tren thuómg dupc Hó Chí Minh dua ra báng mót cách nói/ viét nghiém trang má on ton, thán kính; 2. Ly luán vé van nghé - van chuong cúa H6 Chí Minh hoán toan khóng phái la thú ly luán suóng, má truóc khi dua ra, chúng da dupc tóng két tír chính quá trinh sáng tác cúa Cu, tír su xem xét nghién cúu hoat dpng sáng tác cúa các nhá van nghé má Cu tímg quen biét. Cái dói láp thú nhát ó dáy, trong hoat dpng van nghé - van chuong cúa Hó Chí Minh la: Cu khóng có y djnh tro thánh mpt nghé sí cúa nghé thuát ngón tú, nhung lai tír thuc tien cúa minh, cúa dói, má dua ra dupc mpt hé thóng ly luán ván nghé co bán, có ánh huóng láu dái trong thuc tién. Chuyén nghiép hóa la mpt quá trinh phán dáu cúa mói nhá ván, cüng lá quy luát phát trien cúa mpt nén ván hoc lánh manh. Quá trinh dó da sinh ra tính trang: Có nguói chuyén chú tóng két va lám ly luán; có nguói cám cui va háo húng sáng tác tho ván... Dupc thé, cüng lá quy rói. Vói Hó Chí Minh, Cu lám dupc cá hai viéc. Vé sáng tác, vi nhu ó thé truyén ngán, vói các tác phám París, Lai than van cúa bá Trung Trac, Vi hánh, Con rúa, Nhüng tro ló hay lá Varen va Phan Bói Cháu..., quá thát, Hó Chí Minh da lá mpt cay bút xuát sác. Dát các tác phám náy váo thói diém Viét Nam nhüng nám 20 cúa thé ky truóc, va néu ké thém, lá cá táp ky báo chí - ván hoc Bán án ché dó thuc dan Pháp, va tác phám Con duóng dán tói dén chú nghia Lenin chúng ta se tháy ráng Cu xúng dáng dupc coi lá mpt nhá cách tan, mpt nguói góp phán mó dáu mpt dóng truyén ngán - báo chí - ván chuong rát mói ó nuóc ta. Khong h?n má nén, cüng vói các truyén ngán cúa Pham Duy Ton, tiéu thuyét cúa Hoáng Ngoc Phách, Nguyén Chánh Sát... Cu da góp phán tao dung ra nén ván xuói hién dai Viét Nam ngáy nay. Dóng góp cúa Hó Chí Minh trong thé truyén ngán o Viét Nam khóng chi ó phuong dién dua dén mpt dé tai mói la, thám nhuán tinh thán phé phán chóng dói các thé luc bao tán phán dan chú, má cón ó bút pháp dung truyén hoán toán mói la so vói duong thói. Dó lá mpt bút pháp ván xuói ti mi má gáy gon, lúe cán chám rái thi chám rái má van tao ra cám giác nhanh manh cúa toe dp mpt dóng cháy y thúc trong khóng gian rpng mó cúa tám tuóng vá xá hpi má nó lá mpt phan, nó khác hán vói nhüng trang truyén ngán vá tiéu thuyét bán día cüng thói. Trong bút pháp dó, ta tháy án chúa cái nhin da chiéu cúa tác giá vói hién thuc dupc tái hién, ta cüng nhán ra khá ró cái chát hai huóc bi thuong cúa lói ván xuói da gipng di?u báy gió. Hó Chí Minh lá nhá sáng tác truyén ngán thyc thu, có cóng lao lón. 16
Ho Chi Minh trong vân xuôi Viêt Nam, cüng là mot cây bût nghi luân chinh tri cô bàn sàc. Nhu bât eu nhà vàn viêt nghi luân thành công nào, câc bài viêt và quyên sâch cûa Cu thuôc thè này, vira cô lâp luân chât che, cô dân chúng thich hop, dich dâng... mà diêu dâng quÿ hon, là rât cô chât vàn. Nhà thê, vàn nghj luân cùa Ho Chi Minh hàn là cô chô luân lÿ danh thép “không câi duac”, và cüng cô nhiêu doan âm âp tinh dông chi, dông bào, dông nghiêp và tinh nhân loai cân lao. Sue thuyêt phuc, hâp dân cùa vàn chinh luân Hô Chi Minh dâ nhiêu lân duac khàng djnh là vi thê. Trong lich sù vân chucrng cô kim, Dông - Tây, sô nguôi viêt duac, viêt hay à dù moi thê loai nhu Hô Chi Minh quà là không nhiêu. Riêng vê lïnh vue tho ca, Hô Chi Minh cüng là mot nhà tho cô vi tri dâc biêt à nuàc ta. Trong khôi luçng tha ca Hô Chi Minh dê lai, ta thây cô hai dông tâc phâm khâ rô: Dông mot - là nhüng bài tho ca viêt ra hâu nhu chi dê thuc hiên nhiêm vu tuyên truyên, vân dông, chi dân cho nguôi doc cô hiêu biêt, cô tình câm vói dât nuôc trong hoàn cành lich sù eu thê, rôi tù do quyêt dân thân trên con ducmg câch mang nhàm cùru nuôc, dung xây dât nuôc. Tiêu biêu cho cum sâng tâc này là mot sô bài nhu Ca sai chi, Hòn dà, Nhóm lùa, Bài ca du kich, Tré chân tràu... viêt vào thòi kÿ tiên khôi nghïa, hay câc bài tha chûc Têt viêt vào câc nâm 1968, 1969. Thâm nhuân tu tuàng vàn nghê do chinh minh nêu ra, câc bài tho này dà cô mot câch viêt giàn di, dê hiêu trong viêc lua chon ngôn tù, hinh ành và trong câu trûc. Nhà thê, nguài doc dê thuôc, dê làm theo. Chât trù tinh cüà câc bài này khâc vói chât trù tinh cùa nhùng âng thi ca giàu hinh tuong binh thuàng. Dông thù hai, có so luang nhiêu han trong di sàn tha ca Hô Chi Minh, gôm nhùng sâng tâc chü yêu, là viêt cho minh, viêt chuyên minh. Ô câc bài tiêu biêu cho dông tha này, nhu tâp Nhât kÿ trong tù, hay mot sô bài viêt ô chiên khu Viêt Bac vào nhùng nâm khâng chiên chông Phâp (Di thuyên trên sông Dây, Cành rùng Viêt Bâc, Cành khuya...), ta thây câch viêt thât phông khoâng, tu nhiên. Ô dây cô giong chiêm nghiêm, tông kêt cùa mot nhà câch mang cô côt câch triêt già: Gao dem vào già bao dau dan/ Gao già xong rôi trâng tua bông/ Sông à trên dai nguài cüng vây/ Gian nan rèn luyçn mài thành công. Lai cüng cô sy hôa hçrp thân tiên giùa hiçn thuc và tri tuong tuçmg qua nhüng dông tha giàu nhac diçu: Tiêng suôi trong nhu tiêng hât xaJ Trâng long cô thu bông long hoa/ Cành khuya nhu vë nguài chua ngù/ Chua ngù vi lo nói nitóc nhà. Tha Hô Chi Minh à nhùng bài này vùa giàu phong vi cô, vùa cô chât hiên 17
thuc cüa su söng tuen nguyén, tao ra mpt vé dep döc dáo, binh dj mä cao sang, träm mäc cö kính má thän gän dé höa hop. Da có su chuyén hóa nhüng sy döi läp trong hoat döng vän chiromg cüa Hö Chi Minh. Sy chuyén hóa näy quá nhién dä góp phän tao ra däc säe vän chuong cúa Cu, tao ra vi tri cüa Cu trong vän thi dän nuóc Viét. ([vanvn.net) Giá tri nhän vän cao quy trong su- nghiep vän hóa Ho Chi Minh Chü tich Hö Chi Minh duge thé giái cöng nhän lä Nhä vän höa kiet xuät bäng cä möt su nghiep vän höa dö so mä Nguöi dä cöng hién cho dän tpc vä nhän loai. Truóc hét, Chü tjch Hö Chi Minh dupe cöng nhän lä Nhä vän höa kiet xuät vi Nguöi dä khöi xuemg phong träo däu tranh chöng chü nghla thuc dän, chü nghla dé quöc, giái phöng các dän töc thuöc dia, giänh lai döc läp, tu do. Dö khöng chi lä möt su nghiep chinh tri phi thuemg, mä cön lä möt su nghiep vän hóa cao cä. “Döi n^ucri nö le thänh nguöi tu do”, phät döng löng yéu nuóc vä chü nghla anh hüng cüa möt dän töc phän döng cön mü chü vä thät hoc vüng däy däu tranh giänh döc läp, dö lä möt sy nghiep gian nan vä phi thuemg, döng thöi cüng lä möt su nghiep vän höa vT dai. Böi vi, giäi phöng con nguöi khöi thän phän nö le, khöi cäi döi, cäi rét, cái dót, lä möt sy nghiep vän höa cö y nghla cao cä nhát, däy dü nhät, möt uöc mo ngän deri cüa nhän loai. Chü tich Hö Chi Minh lä Nhä vän höa kiet xuät vi Nguöi dä söm thäy vai trö vä süc manh cüa vän höa, dä serm dua vän höa väo chién lupe phät trien cüa dát nuóc. Giänh duge dQc läp röi, Chü tich Hö Chi Minh dä näng dän töc minh lén mpt tarn vän höa mói. Nguöi dé nghi mö ngay chién dich chóng giäc dót. Nguöi coi döt nät cüng lä mpt thü giäc, xem thöi quen vä nhüng truyén thöng lac häu cüng lä mpt loai ké thü. Nguöi nöi: “Möt dän tpc döt lä mpt dän tpc yéu”... “Chúng ta cö nhi
thuán phong, my tuc mói trong nhán dan; mói ngánh, mói giói déu có phong tráo riéng cúa minh. Cóng lao to lón cüa Chü tich Hó Chí Minh la Ngirói da dua van hóa di sáu váo quán chúng, tác dóng nhu mót súc manh vát chát, bien dói phong hóa, cái tao con nguói. Chú tich Hó Chí Minh la nguói dát ca só thé giói quan va phucmg pháp luán cho viéc xáy dung nén van hóa mói Viét Nam, Nguói la kién truc su vi dai cüa cóng cuóc cái cách va xáy dyng nén van hóa Viét Nam, tao ra mót cách nhin mói, mót thé giói quan mói, tao láp mót y thúc chính tri, y thúc dao dúc, y thúc pháp luát, y thúc nghé thuát mói... chua timg có trong lich sü van hóa Viét Nam. Tren ca só dó, Nguói da dánh thúc các tiém náng tinh thán truyén thóng Viét Nam dinh huóng cho su ra dói mót nén dao dúc mói, mót xa hói nhán cách mói. Vói Chü tich Hó Chí Minh, xa hói nhán cách - dao dúc áy dugc tao dung tren ca só chü nghía yéu nuóc chán chính, két hgp vói chü nghía quóc té trong sáng, theo nhán cách luán cüa nguói chién si cách mang kiéu mói: trung vói nuóc, hiéu vói dan, cán, kiém, liém, chính, chí cóng vó tu... Sau khi da lánh dao toan dan giánh lai quyén dóc láp, tu do cho Tó quóc, Nguói da dua van hóa Viét Nam lén vi trí xúng dáng trong nén van hóa thé giói. Chü tich Hó Chí Minh la Nhá ván hóa kiét xuát vi bán thán Nguói la mót nhá hoat dóng va sáng tao ván hóa lón. Hó Chí Minh la biéu tupng cüa su két hop hái hóa tinh hoa ván hóa dán tpc va ván hóa nhán loai, Dóng va Táy. Tú nhó, Nguói da dugc háp thu mót nén ván hóa dán tpc va ván hóa phucmg Dóng sáu sác. Tren duóng hoc táp vá nghién cúu, Nguói da túng buóc háp thu van hóa nhán dan va dán ohi’ cüa phircmg Tay, i dác biét la tinh thán tu do, binh dáng, bác ái cúa truyén thóng ván hóa cách mang Pháp. Chính trí tué siéu viét, vón sóng thuc té phong phú vá vón van hóa róng lón da dán Nguói dén vói chú nghía Mác-Lénin, két tinh thánh tuu ván hóa cúa loái nguói. Nguói dá lám chü dupc nhiéu ngón ngü khác nhau, sü dung mót cách thánh thao trong viét ván, viét báo, lám tha, viét kjch...; khi xuát hién nhu mpt nhá báo phucmg Táy sánh sói, khi lai trám tinh, hám súc nhu mót thi si có dién phucmg Dóng. Trái qua máy chuc nám hoc táp vá rén luyen, Chú tich Hó Chí Minh dá túng buóc vucm lén tám cao cúa trí tu? thói dai, dé tú dó ván dung vá phát trién, sáng tao vá dói mói, dóng góp váo kho táng ván hóa thé giói nhüng giá tri dác sác, in dám dáu án Viét Nam - Hó Chí Minh. Bán thán Hó Chí Minh lá nhá tho, nhá ván, nhá báo cách mang vi dai. Tha Hó Chí Minh có bái viét báng tiéng Viét, có bái viét báng chü Hán, song khóng bái tha náo váng bóng con nguói. Khát vpng t\r do, cóng ly, cam áo, hóa binh... 19
sir cô vü cho cái dep và môi quan hê nhân vân giüa nguài vói ngirài, do là nhùng nôi dung chù yêu trong tha Hô Chi Minh. Vi vây, nhùng bài tha ngâu húng, sàn phâm cùa mot thcri, trong do không it bài dà ra dài trong cành tù dày, biêt xû, dà trò thành “tha cùa muôn dài”, dà làm “xào trôn cà tâm hôn nhân loai” bài nhùng già tri nhân vân cao quÿ, tôa sâng tù mot tâm hôn Ion, mot nhân câch Ion. Là mpt nhà tha làn cùa dân tôc, Chù tich Hô Chi Minh dông thôi là nhà vân lón, là nguài mà dâu và dât nên móng cho nên vân xuôi câch mang Viêt Nam. Ngirài dà tìm tòi và viêt nhiêu thê loai; tiêu thuyêt du kÿ, truyên viên tiràng, truyên ngân, thu tù, kÿ, kich, tiêu phâm, vân chinh luân. Ô lînh vire nào Nguài cüng dat duac nhùng thành tuu dàc säe, dem lai nhùng yêu tô rât mai, rât hiên dai và giù nguyên giâ tri trong su dôi mai vân hoc hôm nay. Chù tjch Hô Chi Minh côn là mot bâc thây cùa bâo chi câch mang Viêt Nam. Nguài rât khiêm ton, không nhân minh là nhà tha, nhà vân, chi nhân minh là “nguài cô nhiêu duyên na vói bâo chi”. Chinh Nguài dà sâng lâp và là linh hôn cùa nhiêu tà bâo câch mang dâu tiên à nuàc ta. Nhùng bài bâo ngàn gon cùa Nguài dà gôp phân thùc tinh câc dân tôc bi âp bùc, truyên bâ chù nghla Mâc- Lênin, lên ân chù nghla thuc dân, chi dao phong trào câch mang à thuôc dja. Tât cà nhùng gì Nguài viêt ra dêu là su phân ânh trung thuc, hôn nhiên vè dep cao quÿ trong dao dùc, tri tuç và tâm hôn cùa mot nhân câch loi lac, vi vây, tât cà dêu hiedra chân thuc, giàn di, tu nhiên, vôn là nhùng chuân mue tiêu biêu cho câi dep - câi hoàn thiên cùa con nguài. Chù tjch Hô Chi Minh là nhà vân hóa kiêt xuât bài Nguài con là mâu mue cùa tinh thàn khoan dung vân hoa. Nguài nhàc nha phâi giù gin, phàt huy truyên thông, bàn sâc vân hoa dân tôc, nhung không tu bô minh trong chù nghla dân tpc hçp hôi, thiên cân, mà kêu goi phâi ra suc nghiên cùu, hoc tâp tinh hoa vân hóa cùa thè giói, xua và nay. Nguài trân trong moi giâ tri vân hoa nhân loai, ton trpng và châp nhân nhùng giâ tri khâc biêt vói su lira chon cùa minh. Nguài tùng thùa nhân minh là hoc trò cùa Câc Mâc, Giê-su, Không Tù, Ton Dât Tiên, vi “câc vj ây dêu cô diêm chung giông nhau là miru câu hanh phùc cho loài nguài... Néu hp càn sông và à gân nhau, tôi tin ho sê chung sông thoâi mài vói nhau nhu nhùng nguài ban tôt”. Dôi vói câc ton giâo, Nguài thành thât ton trpng duc tin cùa nguài cô dao, khâng dinh ÿ tuômg cao dçp và nhùng giâ tri nhân bàn cùa câc vj sâng lâp ra câc ton giâo dô, không hê bài bâc hay phù djnh, mà biét khéo huông lÿ tuômg cùa câc ton giâo vào phuc vu s\r nghiçp giài phông dân tpc và miru câu hanh phùc cho nhân dân. Chù tjch Ho Chi Minh là nhà vân hóa kiêt xuât vi Nguài càn là hiên thân 20
rue rö cùa vän höa höa bînh, cùa duàng loi ngoai giao höa binh, luôn luôn chù truong giâi quyêt moi tranh châp, xung dôt bäng thuemg lugng, döi thoai veri thâi dô hiêu biêt và nhân nhuçrng lân nhau. Tom lai, cô thê khäng djnh Nhà vän höa kiêt xuât Hô Chi Minh dâ sang tao ra mot thài dai mai, mot nên vän höa mai trong Hch sù dân tôc Viêt Nam, cüng là nhùng giâ tri döng göp vào su phât triên vän höa thê giâi. Nhiêu chù truang vän höa duge Nguài dê ra rät sam - tù giùa nhùng nàm 40 và 50 cùa thê kÿ XX, nhu: xôa mù chù, trông cây phù xanh dôi troc, cài tao môi truàng sinh thâi, yêu mên và kinh trong nguài già, v.v... dên dâu nhùng nàm 90 dà duçrc Liên hop quoc dè lên thành nhùng cuôc vân dông làn trên toàn thê giài. Dung nhu cô Thù tuông Pham Vàn Dông khäng djnh: “Tu tuàng Hô Chi Minh là mot kho tàng dày cùa bàu, là di sàn chùa dung bao giâ trj, giâ tri dö, nôi cho cùng, là giâ trj vân höa mà chùng ta khai thâc chua duac bao nhiêu”. Su nghiêp vän höa Hô Chi Minh vô cùng phong phü: cö vân höa chinh tri, vân höa dao duc, vän höa giao tiêp - ùng xù, vân höa khoan dung, vàn höa - vân nghê... Vän höa Hô Chi Minh là su két hop hài höa, nhuân nhuyên nhùng giâ tri vân höa cô truyên cùa dân tôc vôi nhùng yêu tô tich eue trong vän höa phuang Dông, vän höa câc ton giâo, vân höa dân chù - câch mang phuang Tây, vàn höa mâc-xit,... dê trà thành vân höa tiên tiên, mang nhùng giâ tri nhân vân sâu sâc, vôn là nôi dung côt loi cùa vân höa nhân loai. Vän höa chinh tri Ho Chi Minh là vân höa yêu nuôc, thuang dân;'Hiràng tât cà vào phuc vu su nghiêp dâu tranh cho dçc lâp cùa Tô quôc và harih phüc cùa nhân dân; là vän höa trong dân “lây dân làm gôc”. Voi tâm niçm “cô dân là cô lâl eà", nên Nguài lliuùng xuyên giâo duc cân bô, dàng viôn phài lo “«ao cho duac long dân”, phài phân dâu trà thành nguài công bçic trung thành và tân tyy cùa nhân dân. Vän höa chinh tri Hô Chi Minh vuat lên trên mçi sâo ngù, giâo dièu (nôi nhièu làm it, nôi hay làm dà), dô là su chung due nhùng giâ trj cùa câc hoc thuyêt tri nuâc tiên bô mà câc bâc anh hùng dân tôc, câc minh quân, lucmg tuàng dà theo duôi trong lich sù dân tôc và nhân loai. Chinh vi thê nô chùa dyng nhùng giâ tri nhân vân cao quÿ. Vän höa dao dùc Hô Chi Minh là vân höa hành thiên, cô vü làm diêu thiçn, sông vôi nhau cö ünh, cô nghîa, muôn thê phài thuc hiên cho tôt 8 chù vàng: càn, kiêm, liêm, chinh, chi công vô tu biêt kêt horp hài höa lçi ich chung vôi lçi ich riêng, sông trung thyc, giân di, khiêm ton, nôi di dôi vôi làm, it lông ham muôn vê vât chât... nhà dô mà cô thê “sông oanh liçt, chêt vè vang”. Tâm guang dao dùc Hô Chi Minh chinh là hiçn thân sinh dông cùa vàn höa 21
dao dire Hô Chi Minh. Nhu mot ngircri tùng dôi dâu vói Hô Chi Minh - tiróng Vanluy thira nhân: “Hoàn toàn xà thân vi nhiêm vu, không mot chût loi riêng tu, duói con mât nhùng nguài chung quanh và nhùng nguài dôi thoai, Hô Chi Minh là mot nguài vô cùng due dô”. Thâng loi cúa cách mang, vinh quang cùa quyên lue, hay danh vong cùa cà nhân không thê nào làm lu mà tâm guang dao due cùa Nguài. Vi vây, trong thè giói cùa nhùng nguài câm quyên, hinh ành Hô Chi Minh lai càng nôi bât han bao già hêt. Vân hóa úng xù Hô Chi Minh, nói rông ra là phuang châm xù thè, Hô Chi Minh luôn luôn là nguài trung hàu, thùy chung vói nhân dân, vài dông chi, dông bào và vài ban bè quôc tê: Nguài thây rùng và thây cà tùng cây, không bò sót mot ai câ, không quên bât cù mot nghïa cù nào, dù nhô, dâ tùng ùng hô, giûp dô câch mang Viêt Nam; nhung Hô Chi Minh lai không bao già nhâc dên nguài cù, chuyên cù dâ tùng có lûc dôi xù không dûng vài Nguài; nêu cô ai nhâc dên Nguài cüng gat di. Van hóa ùng xù Hô Chi Minh eue kÿ tinh tê, uyên chuyên, cô lÿ cô tinh, khiêm ton, nhà nhân, lich thiêp. Ung xù vân hóa cùa Hô Chi Minh dâ tranh thù dupe trâi tim, khôi oc cùa ban bè nâm châu, làm cho ké thù cùng phài khâm phuc. Vân hóa khoan dung Hô Chi Minh là kêt tinh truyên thông nhân âi, dô luçmg Viêt Nam và cùng là nét dâc trung cùa vân hóa hòa binh trong thói dai ngày nay. Nguài nói: “Dân tôc ta là mot dân tôc giàu lòng dông tinh và bâc âi”. Hô Chi Minh dà kê thùa và phât trièn nhùng già tri khoan dung cùa dân tôc và nhân loai, nâng lên thành mot chât luçmg moi, à mot tâm cao mài. Là nguài công sàn, Hô Chi Minh cô thâi dô ton trpng, không bao già tô ra kÿ thi, bài bâc mà luôn luôn cô ÿ thùc khai thâc, vân dung nhùng yêu tô tich eue cùa câc hoc thuyet chinh tri và ton giâo nhu Nho, Phât, Lâo, Thiên chûa giâo... vào su nghiêp bào vç và xây dung dât nuôc. Khoan dung vân hóa Hô Chi Minh duac xây dung trên ca sà chù “nhân” nhung là mpt chù nhân sâng suôt, cô nguyên tâc, lây công lÿ, chinh nghïa là nên tàng, chù truang giài quyêt nhùng vân dê dân tôc và quôc tê trên ca sà “cô lÿ, cô tinh”. Khoan dung vân hóa Hô Chi Minh là thâi dô trân trong dôi vói moi giâ tri vân hóa nhân loai, là không ngùng rông mà, thâu hóa nhùng yêu tô tich eue, tién bp và nhân vân cùa loài nguài dê làm giàu cho vân hóa Viêt Nam. Khoan dung vân hóa Hô Chi Minh là châp nhân giao liru và dôi thoai binh dâng vè giâ tri dé dat tài câi chung, câi nhân loai, dê cùng ton tai và phât triên. Trong khi chông thirc dân Phâp xâm lupe, Nguài vân dê cao vân hóa Phâp. Trong khi chong dé 22