Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Nghĩa Thuận (1944-2010): Phần 1

Chia sẻ: Dangnhuy08 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Nghĩa Thuận (1944-2010) phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: khái quát điều kiện tự nhiên và kinh tế-xã hội; nhân dân các dân tộc xã Nghĩa Thuận trong cuộc đấu tranh giành chính quyền và kháng chiến chống thực dân Pháp (1944-1954); chi bộ Đảng và nhân dân các dân tộc xã Nghĩa Thuận thực hiện nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội và kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Nghĩa Thuận (1944-2010): Phần 1

]L]J~rn ~rr ill:!) ~~C111m ~~~----- «11~ ~il(ll)
BANG WING SAN VIET NAM BAN CHAP HANH BANG Bic) XA NGHIA THUAN LICH se BANG BO XA NGHIA THU.AN XUAT BAN NAM 2016
Lai G167 THIfU Trai qua hon 65 nam xay dt,mg, twang thanh va phat trien, mot chi 1DO Hang có 3 clang vien, den nay chi 17,0 Hang xa Nghia Thuan da tra thanh mot Hang bo \fang manh (gain c6 15 chi ba Bang tryr thu6c, 168 Bang vien). Tren co so xac dinh nhang (lac diem rieng ve dieu kien to nhien, kinh to - xa hOi cua xa trong timg chang &rang lich sir, chi bo Hang xa Nghia Thuan da phat huy truyen thong down ket, tinh than hang say trong lao dOng san xuat va kien cuang, bat khuat trong dau tranh chong giac ngoai xam cua nhan dan cac dan tOc xa Nghia Thuan, thgc hien thang 19i moi nhiem vu cach mpg qua hai cuOc dau tranh than thanh cua dan tOc (mac khang chien chong thur dan Phap (1945- 1954), cle quac My (1954-1975)) va cuOc chin dau bao ve Bien phia Bac; dOng thai lanh dao nhan dan cac dan tOc xa Nghia Thuan thkrc hien cong cuOc doi dat Nhan thirc duvc y nghia, vai tr6 quan trong cua lich Hang bO dia phisong (mOt bO phan cau thanh lich sir Hang Cong san Viet Nam) diing nhu' Iai Chu tich HO Chi Minh twig khang dinh "Lich .51:r Bang la mat pho sir bang yang" va "Vol tat ca tinh than khiein ton cua ngtrai each mang, chang,ta van co quyen noi rang: Hang to that la vi dal!". T r c6 hao ve truyen thong cach mang cua‘ nhan dan cac dan tOc tren dia ban xa va cang to hao hon ve su lanh ciao thing dan cua chi b"O Hang xa trong vies van dking linh hoat, sang tao chu twang, &rang lOi cua Hang phii hap vai dieu kien thvc 3
tien cu the cila dia phuang trong cac giai doan lich sir, Ban Thuo-ng vu Ding uy xa Nghia Thuan chi dao thirc hien viec nghien ciru, bien soan cuon "Lich sir Diing bo xa Nghia Thicii (1944-2010)". NOi dung cu6n sach nham phac h9a ,n lai biro tranh sinh Ong ve mot chang throng cach mang ye yang, qua trInh ra cleri va skr throng thinh, phat trien ciia chi, Ding bO xi gin vii hoot Ong lanh dao cac phong trio cach mpg nhan din cac dan tOc tren dia ban xi. CuOn sach la mot tai lieu q4, gop phan quan trong trong viec tong ket nhang kinh nghiem tir nhang thanh cong va khong thanh cong cila chi bO Ding xa trong qua trInh lanh dao each mang, rut ra bai h9c kinh nghiem, la co so. khoa h9c de Ding bO xa b6 sung them kho tang 15/ luan, phuc vu dac lkrc nhiem vu cach mpg trong thai gian tai va gop phan nang cao hieu qua cong tic gido duc to twang, chinh tri ciao dire each mpg cho can bO, ding vien va nhan din tren dia ban xi; dac biet, too Ong lire cho the he tre tren dia ban xi phat huy nhung truyen thOng tot dep, no lire dung gop cong sire, tri tue de xdrig ding veri sir by sinh cua cha anh; (long thai xay dkrng niem tin yang chic ciia nhan din cac dan tOc xi Nghia Thuan vao sir lanh ciao dia Ding bo xii trong viec tie)p tkic thkrc hien throng loi clay manh cong nghiep hoa, hien dai hoa cila Ding tren con dung xay dkrng xi hOi chu nghia tien len chi" nghia cong sin. T'rong qua trinh nghien dru, bien soar', Ban ThuOng vu Ding Uy xi Nghia Thuan luon nhan throc six quan tam chi dao cua ThLreyug true Hu-yen uy Quin Ba, sir giup 4
Ban Tuyen gido Huy0 ,4 Quail Ba, cung v6i sv dons y kin quY bau cac dOng chi can 136, dang viers da tirng c6 thari gian tham gia hoat d6ng, cong tac tai dia ban xa Nghia Thuan qua cac thOi kY va sir cung cap to Ku cua ngtrOi than cac (long chi lao thanh cach mpg. Ban Thuow v11 Dang 4 xin chan thanh cam an sir gidp do quy bau d6. Mac du Ban bien soan da CO nhi&I co gang, nhung do nguon tai lieu bi that lac nhieu; cac nhan chimg lich sir dm lai rat it, tu6i cao, sirc khOe yeu, tri nha giam ,nhieu; trinh do cda can b6 nghien dru, bien soan con han che, nen not dung cu6n sach khong tranh khai thieu sot. Ban Thutrng vv Dang uy xa Nghia Thuan rat mong nhan dugc y, kien d6ng gOp tir ban doc trong va ngoai xa, de not dung cu6n sach du6c hoan thin han trong lan tai ban. Ban Thuerng vv Dang uy xa Nghia Thuan xin tran trong thiu cuon sach "Lich sir Dang b0 xa Nghia Thufin (1944-2010" d6n toan the ban doe. T/M Ban chAp hanh Bang bi) x5 Bi tint. Binh Tie'n Nam 5
Chuang I Nhai gnat dieu kien tty nhien va kinh to - xa hoi Nghia Thuan la xa \4ing cao, Bien gioi, thuoc khu vtrc cong vien dia chat toan cau cao nguyen da Dong Van. Ve vi tri dia 1Y, xa nam phia Bac dm huyen Quan Ba, cach trung tam huyen 18 km. Phia Dong Oa') xa Bat Dai Son. Phia Tay giap xa Tung Vai, Cao Ma Po. Phia Nam Oa') xa Thanh Van. Phia Bac Oa') voi CEng Xa Bat Bo, huyen Ma Ly Pho, Chau Van San, tinh Van Nam, Trung Quac. Xa có throng bien gioi 13,858 km, co 24 cat mac bien (trong do 19 cat mac chinh va 5 cat mac phu, tir cot moc so 313 den cot mac so 337), ben canh do co mat tuyen throng b() dirgc trai nhkra xuat Oat tix thi trail Tam San qua xa ra mac 325 sang Trung Quoc. Xa Nghia Thuan la mat dia ban co vi tri quan trong ve mat chinh tri, quan Sti va kinh te. Dien tich tir nhien cilia xa tuang d6i lan 3.880,66 ha. Trong do, dat san xuat nong nghiep la 1.545,32 ha, dat lam nghiep 1.974,10 ha, con lai la dat khac. Dia hinh cua xa tuang doi hiem tr6, co nhieu doi nUi cao, bi chia cat boi nhieu khe suoi, duac chia thanh 2 vimg kha rO net: Viing doi nui cao va viing doi nui thap. Viing doi nui cao nam phia Dong Nam, phia Tay va chiem phan din tich kha nhieu cilia xa. Wing nay bao gam nhieu day nui cao lien tiep, do cao trung binh tren 1.600m so 6
BAN DO XA NGHIA THUAN
muc nuac bien cac non rtui co nhieu hang deng sau riOng. Cac suan d6i co‘ d6 dOc trung binh al 26 d6 tra Vali dO cao va dac diem dat dai tai khu vuc nay, nguoi dan Nghia Thuan da trong ,cac loai cay duac lieu (cay Mao qua, cay hicang thao,au tau...), dem lai hieu qua kinh to Wong doi cao. Wing d6i ndi thap chiem dien tich nhieu hon, xen ke gida nhang wan rrai la nhUng khe suoi, , thung lung nho va cac tran rung bac thang. Nhang sum doi thap la noi trong cac cay Wong thuc Ida, ngo, dau tuang; cay ding nghiep ngan ngay va dac biet la noi phi' hop trong cac loai cay an qua (hong khong hat, le, dao, man...). Cac loai cay nay cho gia tri kinh to cao va duvc xac Minh la the mph cda xa. Ve nguon nuac, tren dia ban xd co nhieu con suai nhO chay qua. VI vay, nguon nuac phuc vu sinh hoat hang ngay va phuc vu nhu cau tuai tieu trong san xuat nong nghiep cda nguai dan duvc &rot dam bao tuong doi on dinh. Ben canh d6, dOng bao cac dan tac noi day da xay dung cac cOng trinh thdy lai nho de tan dung nguon nuac tit cac khe sued nho phuc vu cho san xuat nong nghiep. Ka Nghia Thuan thuac khu vuc c6 khi hau nhiet dai am giO , rrala, anh huang cda hau luc dia Nam Trung Quoc. Chia thanh 2 mua rO ret: mua kho (mua (long) va mua mua (mua he). Luang mua trung binh 1.500-3.000 mm/nam. Mua mua ke o dai tir thang 5 den thang 9, c6 de am cao. Co thang nhiet de cao nhat la 36°C. Hang nam, vao mua mua, luo:ng mua tap trung lan gay sat la, s6i mon, lam ach tic giao thong, anh Twang den san xuat, sinh hoat cda ba con nhan 7
dan, dac biet tai cac bai bang then, Ma Sao Ph& C6c Puc thuong hi ngap ling; cac then yen suoi c6 nguy ca sat la va lu quet cao. De khac phuc , nhirng kho khan tren, ba con nhan dan trong xa chit d6ng dieu chinh mDa vu de tranh yeti khoang thai gian thu6ng xay ra nhang dat mua lu trong nam. MDa dong lanh, hanh MI6 keo dai ,tir thing 9,den thing 4 nam sau. Co nhimg thing, nh* d6 thap nhat xuong tdi 0°c. CO nhung nam, mDa dong gia ret keo dai, gay nen nhang kilo khan kh6ng nh6 cho vi& trong trot va chin nuoi. Nghia Thuan ngay xtra la mot dia ban co cac loai dOng, thuc vat kha phong phti. Ve dOng vat c6 H6, Bao, Grau, Khi, 1-1111)11, Nai, Tran, Ran, Te Te.... Ve thuc vat, xa co rang nguyen sinh vii nhieu loai go q4: Pa mu, Ngoc am, Thong d6, Bach xanh, Sen, Tau, Trai, Nghien... Ben canh do, nhieu cay an qua: Tram den, Tram trang, Dau da... &ivy nhan dan dia phuang dung lam thitc an va hang hod; nhieu loai cay dtrac nhan dan sir dung de phuc vu nhu cau trong ,sinh, hog hang ngay nhu: cay dtrac clieu b'enh va boi bo sirc khoe; cay go de dung nha caa, lam do Sing, phtrang tien san Tuy nhien, do nan chat phi ring to do nen din tich ring nguyen sinh ngay cang bi thu hep, cac loai dOng thuc vat q47 him nay cling khong con nira. Den nay, cong tic trong, cham sec va bao ve rang tren dia ban xa dtrac chti trong, din tich ring tren dia ban xa, dan dtrac ma r6ng., Trong rang tra thanh mot nghe phan dem lai thu nhap, on dinh cu6c song cho nhieu h6 trong xa. Ve dOng vat, xa Nghia Thuan c6 nhieu loaf chim, thti qt4 him nhu Bao, Lan rang, Hum, Nai, Tran, Ran.. Hi "0-1 nay, cac loai dOng vat tren dia . ban xa con rat it, chu yeu la cac loai chim. 8
Nhin chung, ben canh nhang mat Wang dOi thuan dieu kin to nhien cua xa Nghia Thuan c6 nhang kh6 khan nhat dinh, anh htfamg khOng nh6 den sinh hoat ya san xuat cua nguai dan. Dieu do doi hOi nhan dan cac dan tOc, trong xa can phat huy tinh than ,doan ket, luc co gang de khac phuc khO khan, tra ngai (long thoi phat huy nhang dieu kin thuan lqi cua diet' kin to nhien de tim ra mot huang Oat trien kinh to phi hgp. Xa Nghia Thuan tir khi thanh lap d6n nay, da trai qua mot thai kSi chia tach, sap nhap. Tif thai xa ,xua, cua cac Vua Hung thuOc bO lac Tay Vu, thai kST cac trial dai phong kien co ten la huy0 Tay, Vu, ye sau dugc dat ten la Chau Vi Xuyen. Giai 'Joan dau cua thai Phap thuOc Nghia Thuan ngay nay thuOc dai ly Quan Ba. Den nam 1928 xa Nghia Thuan h*i nay co ten la Ngai Cho thon c6 cac x6m: (Na Nong, Ban Ung, Pa Lang, COc Mx, Phin Kjt, Phin L6, Ngai Cho, Tung Chang Phin, Ma Sao Ph& Phin Chu Sang, Ta Sang Chu, XIII Cai, Khang Cang) truc thuOc xa Ti& tong Yen Dinh, chau Vi Xuyen, tinh Ha Giang. Ve sau (khu yuc Quart Ba gom xa Tieu Mien, mot phan lan cua xa Dai Mien dugc tach kh6i tong Yen Dinh thanh lap tong Quail Ba gom c6 7 xa, trong do c6 xa Nghia ,Thuan ngay nay lac do dugc goi Ngai Cho xa, ye sau doi ten thanh xa Na Cho Cai, nam cach xa khu trung tam tong Quan Ba 18 km ve phia bac truc thuOc huy0 Vi Xuy0, tinh Ha Giang. Truac nam 1949, Nghia Thuan c6 ten la Na Cho Cai. Ngay 16 thang 9 nam 1949 1:Jy ban Khang chi6n Lien khu 10 da ban hanh Quyat dinh 433/QD-HC cua Oy ban Khang 9
chien Lien khu 10 ve viec thanh lap xa Lay ten la xa Nghia Thuan gorn cac than: Xin Cai, Phin Chu' Sang, Na Cho Cai, pa Lang, Na Linh, C6c Puc, Ma Sao Ph6, Phin Ung, Ta Sang Chu, Kt-lung Cang, Tung Chung Phin. Ngay 15 thing 12 nam 1962, 1-16i d6ng Chit-1h Phu ban hanh Quyet dinh 211/QD-CP cua H6i d6ng Chinh Phu ve viec chia xa Nghia Thuan thanh 2 xi', Nghia Thuan va Nghia H6a. Sau gin 20 nam chia tach, ngay 14 thing 5 nam 1981 H6i &Ong Chinh Phu ban hanh Quyet Binh s6 185/QD-CP cua H6i d6ng ChInh Pht:t sip nhap xa Nghia Thuan va xa Nghia Hoa thanh mot xa lay ten la xa. Nghia Thuan Itic nay toan xa c6 8 figp tic xa la:, Hop tic xa Na Cho Cai, hap tic xa" Na Linh, hop tic Coc Puc, hop tic xii Pa Lang, hap tic xa Ta Chung Chu', hop tic xa Phin Ung, hgp tic xa Khung Cang, hop tic xa )(In Cai. Thirc hien Thong bao so: 71-TB/TU, ngay 24 thing 3 nam 1989 cua Tinh LIST Ha Tuyen ve viec tiep tvc du'a nhan din tree lai Bien gi6i tan dung dat dai sin xuat va xay dung the tran chien tranh nhan din. Chi b6 xa Nghia Thuan da van deng nhan din di so' tan quay tree ve dia phuang dinh cu, ma rang dien tich (tat canh tic, phat trien kinh te... Thuc hien chu truung tren, Ding 13.6 xa di chi dao chinh quyen lam tot cong tic van dOng nhan din tree lai va dac bit quan tam cong tic sap xep on dinh dan cif o cac hop tic xa. Trong nhang nam nay, can b6, ding vien, nhan din bi tic deng manh me tilt& bien &Ong cua tinh hinh the gioi: Lien X6 va cac ntrot Dong Au bi sup do, he thong xa hei ch6 nghia c6 sty kht:ing hoang. M6t so can b6, ding vien giao Ong to tu6ng, lo ngai cho sir phat trien cua dat nu6c, vai tre lanh dap cua Ding ta. Tru6c tinh hinh do, chi 136 Ding da tang cuerng cong tic giio dpc 10
chInh tri ttr tuang d6i vai can b6, clang vien, nhan dan tin twang vao &rang 16i each mpg, str lanh ciao va &rang loi doi mai cua Dang ta. Chi b6 to chirc hgc tap, quan tri6t Nghi quyet 8B (khod VII) ve "Tang cuang quan he mau thit vai quan chUng, day mph hoat d6ng cong tac to Wang doi vai dang vien, h6i vien, doan vien cua cac doan the nhan dan". D6ng vien nhan dan tich cuc hang hai tham gia cac phong trao thi dua, neu cao tinh than tir ltrc tu mow phat huy tinh than yeu nuot, yeti que twang, truyen thong each mang. Tuy nhien trong to chirc hap tac xa da khong c6 hi6u luc de phat trien san xuat va hinh thirc hap tac xa da khong phil hap voi tinh hinh chung nen cac hop tac xa teen dia ban xa da tu tan ra va m6 hinh xay dung than da dugc thanh lap. D6n nam 1991, duai chit twang van d6ng nhan dan quay tra lai khu vtrc vitng bien giai de sinh song, phat trien san xuat, tir do den nay, xa Nghia Thuan c6 9 Mon gam: than Na Cho Cai, Na Linh, C6c Puc, Pa Lang, TA Sung Chu, PhIn Ung, Khimg Cang, )(In Cai va Ma Sao Ph6. Nghia ThuAn la vimg dat c6 truy6n th6ng lich sir, con ngtrai da sinh song a day tix rat lau. Teen dia ban xa c6 ,2 dan t6c anh em sinh song tir lau doi (Nang, Mong), dan so thua that. Den nay, xa có 6 dan t6c anh em cung sinh song, gom c6 622 h6, 3.115 nhan khau. Trong do, dan t6c Mang chiem chit yeu, c6 330 h6 vai 1.780 khau chiem 57,14%; dan t6c NUng 272 h6 vai 1.254 khAu chi6m 40,25%; dan t6c Hoa gam 12 h6, 52 khAu; dan t6c Kinh 4 h6, 16 khAu; dan t6c Tay 3 h6 8 khAu; dan t6c Dao 1 h6 5 khAu. Da bao doi nay, d6ng bao cac dan t6c xa Nghia Thuan cu tru theo quan he 11
huyet thOng hoac song xen ke voi nhau, nhtmg du cu trd the°, hinh, thin nao, nhan dan , Nghia Thuan van gia yang truyen thong doan ket; tinh than dau tranh bat khuat, kien cuing chong giac ngoai xam ,va can trong lao d9ng san xuat. D6 chinh la co sg de gin ket cac dan t9c trong Ong Tong ding dau tranh de sinh ton va phat trien. Trai qua nhieu nam thang lao d9ng san xudt, trong trot, chin nuoi da tra thanh nghe chinh cda nhan dan. Ngued dan xa Nghia Thuan tich cuc khai phi, cai tao dat dai, cai tao nhang g6 stroll doi thanh nhang bai nuang, tran rung bac thang de canh tic, san xuat dam ,bao nguon lucmg thuc va dem lai nguon thu nhap san xuat nong nghiep. Nguoi dan Nghia Thuan rat thanh thao va kheo leo trong nghe thd ding truyen th6ng nhu: dan lit may tre, trong bong, cay lanh de lam nguon nguyen lieu clet vii. Ti do, h9 tao nen nhang 1:09 y phuc dan t9c vod nhang throng net hoa van tinh xao tren trang phpc, do trang sue cda ,cac dan t9c, ,the hien sinh Ong, phong phd dad song vat chat va tinh than ctia cac dan tOc trong xa. Voi truyen thOng doan ket trong lao dOng, san xudt, cac dan tOc anh em tren dja ban xa da co nhung giao, thoa trong van h6a dong thai gia gin, phat huy net ban sac van hoa rieng cita timg dan t9c. Tren dia ban xa, van h6a dan gian van duvc luu truyen, dac biet la nhang cau chuyen co tich, than thoai giai thich nguon goc dan t9c, phan anh khat v9ng chinh phuc to nhien, vuan len trong cu9c song, hay cac bai hat ca nggi tinh yeu lao dOng, yeu que huang trong cac le hOi van hoa dan tOc, Ida mOi hoi xuan... cac ngay 18 hOi, cac 12
mon the thao dan t6c nhu: day gay, dau vat, danh cu, danh yen... dugc nguOi dan tren dia ban xa nhiet tinh tham gia. Ve phong tvc tap quan, cac dan t6c tren dia ban xa deu theo tin nguang tha ding to ti'en tai gia‘dinh. Ben canh do, moi nhom, (long ho can th6,ctIng mot than linh rieng (nhung khong xay dung Binh va mieu). Nhan dan cac dan t6c xa Nghia Thuan c6 truyen th6ng dau tranh cach mpg. La xa c6 vi, tri quan quan trong, tir xa xua cac trieu phuang , Bac nhieu lan den xam chiem, xay dung nhieu don bot. Hien nay, tren dia ban xa van con c6 dau tich mot thanh luy dugc xep bang da a hang da Phin tjng, mot dau tich a Phinh le thon C6c Pkic khong biet tir thOi nao va mot thanh lily dap bang Wang data thOn Phin ting, do la dau tich cua cu6c dau tranh chong quan Minh xam chiem cua nhan dan cac dan t6c tren dia ban xa. vao thai nha Thanh, chung da dem quan den xam chiem viing dat nay. Chiing mop b6c cua cai, irc hiep nhan dan, danh dap gia, tre.;. gay ra nhieu t6i dc. Vai tinh than dung cam dau tranh chong giac ngoai xam, Ong Don Ai Dinh va con trai da &mg len tap hop nhan dan trong viing dau tranh chong giac va gianh dugc thang lgi. Nam 1858, thuc dan Phap xam lugc nuoc ta. Sau khi hoan thanh viec chiem nuarc ta, chung da xay dung b6 may cai tri tir Trung Living den dia phuang xay dung cac don bot, thap canh de ap birc, boc lgt va vo vet cila cai cua nhan dan ta. Tai Nghia Thuan, thisc dan Phap da dat chan den day va xay don (don &tor dat ten la don Cao Cai, sau c16 cloi ten la don Na Cho Cai), Binh linh Phap truc tiep dong quan tai 13
day, dia ban xa Nghia Thuan ding nhu con &rang fir Quan Ba sang Trung Quoc bi quan lY chat che. BO may cai tri tai day doge therc dan Phap thiet lap nhu sau: nguai dung dau lang, xa la Chanh tong; duai la Pho chanh tong va ba may giCip viec gom: Xd Doan (bre lumig guar' sic de twin tra, bat phu, bat link, thu thue cuNg che); Ly twang, Pho viec cho Ly twang la Chuang tuan. Day la cac chirc danh mua ban bang tien, la lugng tay sai phuc vet cho che dO therc dan phong kien trong viec cai tri va ap bite, hoc 16t tai san cua nguai dan. Tren dia ban xa co linh kho xanh, kho do, linh dOng (dtrai sir chi huy cita xa Doan, Chuang ,tuan va sir dieu clang Chanh tong va LY/ truang) de kiem soat chat che mgi hoat dang cua nguai dan. Xa hai bat c6ng, viec phan cap trong xa hai can ra mph me. Duai ach cai tri cua them dan Phap, cuac song cila nguai dan het sirc kh6 cerc. Ngay 3 thing 2 nam 1930, Dang Cong san Viet Nam ra ldnh dao nhan dan ca nuac dung len dau tranh chong therc dan Phap. Dang dd dr can b6 Viet Minh den van, dang each mang tai tinh Ha Giang, truyen thong doan ket, tinh than yeu nu& nOng nan, nhan dan cac dan tgc tinh Ha Giang, trong do nhan dan xa Nghia Thuan, da giac ng6 ly tuang cach mpg va di theo cach mpg, ding nhan dan trong huyen, tinh ding nhu nhan dan ca nuac lam nen thing lgi Cach mpg Thing Tam nam 1945. Trong cugc khang chien ch6ng thew dan Phap (1945-1954), de qu6c My xam lugc (1954-1975), duai ser lanh dao cua Dang, nhan dan cac dan tac xa Nghia Thuan dd tich cue clang gop sire nguai, sirc cua va ding nhan dan ca nuac xay dung va bdo ve yang chic bien gioi To quoc Viet Nam xa hai chit nghia. 14
Chtrong II Nhan dan cac dan tOc x5 Nghia Thu4n trong cuOc dau tranh gianh chinh quyen ya khang chitin chong thtyc dan Phap (1944 — 1954) I. Dtroi sir Faith flat) cua can b0 Viet Minh, nhan dan x5 Nghia Thu,an tham gia cu(ic dau tranh gianh chinh quyen (1944-1945) Ngay 3-2-1930, Dang COI-1g san Vi6t Nam dugc thanh lap. Dang ra dai da tao ra Int& ngo4t moi cho cach mang giai ph6ng dan tgc Viet Nam. Dang da lanh dao giai cap cong nhan, nhan dan lao dgng ca rurac &mg len lam cugc cach mang dan tgc dan chit, tir do di len chi' nghia xa hoi, do la mix tieu Cuang linh cua Dang C6ng san Viet Nam. Sir ra dgi cua Dang dap trng dugc nguy6n vong cua cac tang lop nhan dan lao clang, cla tap hap dugc dong ciao quan chUng tham gia phong trao cach mpg rang khap trong ca nuac, tieu bieu nhu phong trao Xo viet Ngh6 Tinh (1930 -1931). Nam 1935, tai Dai hoi Dang lan thin nhat, hgp a Ma Cao (Trung Quoc), trong khi de ra trwmg tip tuc cUng co va phuc hoi phong trao cach mang trong ca ntrac, Dai h6i nhan manh vi6c xay Ong co sar ,va phong trao cach mang trong dong bao cac dan tgc mien nui. Vi the, to sau nam 1935, nhi6u to chirc co sO Dang duvc xay Ong Thai Nguyen, Lang Son, Tuyen Quang. Phong trao cach mang ,0 cac khu vijc nay (lilac phat trien, có tac dgng tich ctrc den 15
viec hinh thanh va phat trien phong trio cach mpg a Ha Giang. Trong nhUng nam nay, xa Nghia Thuan van gang dual ach th6ng tri che dO thcrc dan phong kien. Che dO tho ty, dia chd kim ham, kh6ng che mgi met, dai song nhan dan het six kilo khan. Do do, anh htrang cita cach man, cita Deng den d6rig bao, cac dan tOc có phen bi han che. Can bO cua Deng chtra the di vao van &Ong, gay Ong ca so cach mpg a Nghia Thuan. Xe Nghia Thuan van la khu vvc an toan d6i voi thkrc dan Phap. Thang 9 - 1939, chitin tranh the gigi thin hai bang no, lan rOng khep chau Au, chau A, chau Phi, gay ra mot tharn hga d6i voi loci ngtred. Thang 6 nam 1940, twat Phap dau hang phat xit Dirc. Nhan ca hOi do, phat )(It Nhat ma rOng xam ltrac ra toan Dong - Nam A, gianh ley cac thuOc dia cua Anh - Phap. Thang 9 nam 1940, Nhat buOc Phap phai de cho Chung xam chiern Dong Dtrang. Sau khi keo quan vao ntrac ta, quan Nhat da chiem &rat mot vi tri quan trong. Tuy nhien, do thvc dan Phap van con mot so vi tri va quyen lgi nhet dinh ve quan s r, kinh t6, nen ban deu Nhat - Phap cau ket voi nhau ap birc, boc lOt nhan dan ta va dan ap phong trao cach mang. Tir day, nhan dan ta phai chiu canh "mot c6 hai trong". Trtrac nhirng bien doi cita tinh hinh the giai va trong ntrov, Dang ta da tien hanh chuyen htrong chi dao chitin ltroc cach mang, xac dinh nhiem vu cach mang a giai doan hic bay gig la giai phong dan tOc, det yen de khai nghia vu trang 16
vao chuong trinh nhiem vu cua cach mang Deng Duung. Tu chu twang tren, trong khi de ra nhiem vu xay dung lyc lugng chinh tri, thanh ldp mat trdn dan tee thong nhdt reng rai lam nen tang, Dang to het sue coi trong viec xay dyng lvc lung vu trang cach mang. Ngay 28-1-1941, sau 30 nam hog deng a nuot ngoai, lanh to Nguy6n Ai Quoc ve nuac. Ngay 8-2-1941, lanh to Nguy6n Ai Quoc chon Cao Bang lam co so' cach mang va Nguai trvc tiep xay dung mat trdn Viet Minh a Cao Bang. Sau Hei, nghi Trung yang Ian thu Tam (dicing 5 nom 1941), Nguei lay vung nay lam trung tam can cu dia. Ttir trung tam nay, duai sv lanh duo tryc tiep cua lanh to NguyL Ai Quoc lyc luong cach mpg lan reng theo cac huong, trong do hueng Tay tien, phut trien sang Ha Giang. Theo chY tructrig ctla lanh to Ho Chi Minh, boo Viet Nam Dec kip pi tat la Viet 14p ra dei do NguOi tryc tiep phy trach to ngay 01/8/1941. Bao Viet Ldp ding veri met so tai lieu tuyen truy'en cua Dang, cilia Mat trdn Viet Minh bang tieng pho thong va tieng ,cac dan tec Dao, Mong da co tac dung thiet thvc va sau sac trong viec giao dvc, deng vien quan chang hang hai tham gia vao to chdc Cdu quoc, da tra thanh cOng cu tuyen truyen cba Viet Minh, theo cac can be quOc tir Cao Bang di cac nal va sang Ha Giang. Tir do, gop phan quan trong vao viec to chdc mat trdn Viet Minh a xa Nghia Thudn. Thvc hien Nghi quyet Hei nghi Trung Yong lan thir8 (thong 5 nom 1941), trong do có nei dung nhan manh den 17
van de xay dung to chirc co so Dang a viAng dan Cac thieu so. NgAy 22 va 23/12/1941, TOng ba Viet Minh tinh Cao Bang guy& dinh khai thong con duang Tay tin xu'at phat tit Tinh Giao (Ma An)... Theo ,skr chi dao Trung uong, co so cach mpg a \rung phia Bac cua tinh Tuyen Quang twang ma rang phong trio cloc theo song LO, phat trien len HA Giang. Thing 5 nam 1944, Ban Viet Minh khu Thien Thuat cir mot to can 136 Viet Minh gOrn cac dOng chi Dang Viet Hung (tilt Hoang Viet Hung), (long chi Wing DAo, can 1)(5 Tay Tien teri viing Nhieu Lai (Cao Bang) chuan bi to chirc luc luong can 136 vao HA Giang. Ngay 15 thing 9 nam 1944, Ban Viet Minh tong Duang Thuong &roc thanh lap. MO cong viec cua dia phuong deu do Ban Viet Minh dam nhiem. Trong then gian nay, Ban Viet Minh lien tinh Cao - Bac - Lang chit throng khai thong con duang lien lac sang tinh Van Nam (Trung Quoc) de can be thuan loi cho viec di lai hoat dang cach mang va chuyen vu khi ve twat ; Trong qua trinh xay dung hanh lang cach mang nay, ta gap rat nhieu kh6 khan. Con duang gin nhat tir Duang Thuong - Ngoc Long - Mau Due - Lang Phin - Pho Bang sang Ring Can (tinh Van Narn, Trung Qudc) bi Vuong Chi Thanh (tirc Vtrang Chi Sinh) khOng che. Do do, ta phai ma duang tir Duang Thuong ra Quan Ba - Na Cho Cai di Phan Chi Hoa (Htrong Bat Bo, huy01 Ma Ly Pho, tinh Van Nam, Trung Qudc). Truck yeu cAu nhiem vu cach mang cua xa Nghia Thuan va thuc hien chn trucrng cua cap tren, ngAy 29 thing 9 18